C UL TU U R
EN
W EL ZIJN
provincie groningen
Voortgangsrapportage Jeugd “Van Beleid naar Praktijk ”
Periode: RNWREHU - PDDUW
INHOUDSOPGAVE
Inleiding: Van Beleid naar Praktijk 7........................................................................................................ 5 Samenvatting........................................................................................................................................... 6 1. Beleid Algemeen................................................................................................................................ 11 1.1 Uitvoeringsprogramma 2011........................................................................................................ 11 1.2 Uitvoeringsprogramma 2012........................................................................................................ 12 1.3 Beleidskader 2013-2016 .............................................................................................................. 13 1.4 Decentralisatie van de jeugdzorg................................................................................................. 13 1.5 Relatie met Sociaal Beleid ........................................................................................................... 14 2. Onderwijs (Versterking voorliggende voorzieningen)........................................................................ 15 2.1 Hoofdlijnen beleid ........................................................................................................................ 15 2.1.1 Samenvattend overzicht stand van zaken: ........................................................................... 15 2.2 Aansluiting Zorg en Onderwijs ..................................................................................................... 16 2.2.1 Passend Onderwijs ............................................................................................................... 16 2.2.2 Afstemmingsoverleg Passend Onderwijs - Zorg voor Jeugd Groningen .............................. 16 2.3 Een doorlopende Onderwijscarrière ............................................................................................ 17 2.3.1 SpraakMakend ...................................................................................................................... 17 2.3.2 Verhogen kwaliteit onderwijs................................................................................................. 18 2.3.3 Pilotproject Duurzaam Leren in de Veenkoloniën ................................................................. 19 2.3.4 Onderwijsprojecten rond de doorlopende leerlijn.................................................................. 20 2.4 Voorkomen Voortijdig Schoolverlaten.......................................................................................... 20 2.5 Onderwijs en arbeidsmarkt .......................................................................................................... 21 2.5.1 Versnellingsagenda............................................................................................................... 21 2.5.2 Associate Degree Stadskanaal ............................................................................................. 22 2.6 Demografische ontwikkelingen .................................................................................................... 22 2.6.1 Inleiding ................................................................................................................................. 22 2.6.2 Samenwerking onderwijs Noord Groningen (voorloper van het experiment) ....................... 22 2.6.3 Het experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland ....................... 23 2.6.4 Voortgezet onderwijs in de Eemsdelta.................................................................................. 23 3. Aansluiting jeugdzorg en jeugdbeleid................................................................................................ 24 3.1. Hoofdlijnen beleid ....................................................................................................................... 24 3.1.1 Samenvattend overzicht stand van zaken ............................................................................ 24 3.2 Realisatie goede informatievoorziening in de jeugdketen ........................................................... 26 3.3 Provinciale verwijsindex (ZvJG)................................................................................................... 27 3.3.1 Voortgang ZvJG .................................................................................................................... 27 3.3.2 Ontwikkelingen ZvJG ............................................................................................................ 27 3.3.3 Samen Slimmer Werken in de Jeugdzorgketen.................................................................... 28 3.4 Realisatie van de Centra voor Jeugd en Gezin ........................................................................... 29 3.5 Aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld ......................................................................... 30 3.5.1 Protocol Sluitende aanpak kindermishandeling .................................................................... 30 3.5.2 Voortgang invoering aanpak kindermishandeling (RAAK).................................................... 30 3.5.3 Huiselijk geweld..................................................................................................................... 30 3.6 Zorgaanbod niet-geïndiceerde jeugdzorg.................................................................................... 31 3.6.1 Toepassing Eigen Kracht Conferenties (EKC's) ................................................................... 31 3.6.2 Realisatie van passend aanbod voor Multi-problem gezinnen ............................................. 31 3.7 Afstemming justitie ....................................................................................................................... 32 3.8 Decentralisatie Jeugdzorg ........................................................................................................... 32 4. BJZ: versterking organisatie en uitvoering taken .............................................................................. 34 4.1 Hoofdlijnen beleid: versterking organisatie BJZ........................................................................... 34 4.1.1 Samenvattend overzicht organisatieversterking BJZ ............................................................ 35 4.2 Uitvoering taken Bureau Jeugdzorg ............................................................................................ 37 4.2.1 Hoofdlijnen beleid provincie inzake uitvoering functies Bureau Jeugdzorg .......................... 37 4.2.2 Samenvattend overzicht uitvoering functies en werkzaamheden ......................................... 38 4.3 Toegang ....................................................................................................................................... 42 4.3.1 Aantal aanmeldingen (vrijwillig en op signalen van derden) ................................................. 42 4.3.2 Aantal indicatiebesluiten ....................................................................................................... 43 4.3.3 Uitstroom van toegang naar zorgaanbod.............................................................................. 43
2
4.3.4 Doorlooptijd tussen aanmelding en afgeven van het eerste indicatiebesluit ........................ 43 4.3.5 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 44 4.4 AMK ............................................................................................................................................. 45 4.4.1 Aantal Adviezen en consulten AMK ...................................................................................... 45 4.4.2 Aantal Onderzoeken AMK..................................................................................................... 45 4.4.3 Ontwikkeling wachtlijst in afwachting start onderzoek .......................................................... 46 4.4.4 Ontwikkeling doorlooptijd tussen melding en afsluiting onderzoek....................................... 46 4.4.5 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 46 4.5 Jeugdbescherming....................................................................................................................... 47 4.5.1 Aantal cliënten met ondertoezichtstelling (OTS) en voogdijmaatregelen ............................. 47 4.5.2 Ontwikkeling wachtlijst jeugdbescherming............................................................................ 48 4.5.3 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 48 4.6 Jeugdreclassering 4.6.1 Aantal jeugdreclasseringcliënten......................................................... 49 4.6.2 Ontwikkeling wachtlijst jeugdreclassering ............................................................................. 49 4.6.3 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 49 4.7 Kindertelefoon .............................................................................................................................. 50 4.7.1 Aantal telefoontjes (inclusief chatgesprekken)...................................................................... 50 4.7.2. Organisatie en overige zaken............................................................................................... 50 5. Zorgaanbod Jeugdzorg: Ontwikkeling, omvang, flexibilisering en overgangshulp .......................... 51 5.1 Ontwikkeling zorgaanbod............................................................................................................ 51 5.1.1 Hoofdlijnen beleid provincie inzake het aanbod van geïndiceerde jeugdzorg ...................... 51 5.1.2 Stand van zaken inkoopbeleid .............................................................................................. 52 5.2 Samenvattend overzicht ontwikkeling omvang van inzet van geïndiceerde jeugdzorg............... 54 5.3 Elker ............................................................................................................................................. 56 5.3.1 Algemeen .............................................................................................................................. 56 5.3.2 Aantal cliënten in zorg ........................................................................................................... 56 5.3.4. Wachttijden........................................................................................................................... 57 5.3.5 Voortgang Elker inzake flexibilisering zorgaanbod, overgangshulp, ambulante spoedhulp en crisishulp......................................................................................................................................... 58 5.3.6 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 59 5.4 CWZW Noord............................................................................................................................... 60 5.4.1 Algemeen .............................................................................................................................. 60 5.4.2 Aantal cliënten in zorg ........................................................................................................... 60 5.4.3. Capaciteit en bezettingsgraden............................................................................................ 61 5.4.5 Wachttijden............................................................................................................................ 61 5.4.6 Voortgang CWZW Noord inzake flexibilisering zorgaanbod, overgangshulp, ambulante spoedhulp en crisishulp.................................................................................................................. 62 5.4.7 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 62 5.5 Pleeg-Maat-Zorg Boerderijen....................................................................................................... 62 5.5.1 Algemeen .............................................................................................................................. 62 5.5.2 Aantal cliënten in zorg ........................................................................................................... 62 5.5.2 Capaciteit en bezettingsgraad............................................................................................... 63 5.5.3 Wachttijden............................................................................................................................ 63 5.5.4 Voortgang beleidszaken PMZb ............................................................................................. 63 5.6 MJD .............................................................................................................................................. 63 5.6.1 Algemeen .............................................................................................................................. 63 5.6.2 Aantal jeugdigen in zorg........................................................................................................ 63 5.6.3 Capaciteit en bezettingsgraden............................................................................................. 64 5.6.4 Wachttijden........................................................................................................................... 64 5.6.5 Organisatie en overige zaken ............................................................................................... 65 5.7 Landelijk werkende instellingen (LWi's) ....................................................................................... 65 5.7.1 Aantal cliënten in zorg LWi's ................................................................................................. 66 5.7.2 Capaciteit en bezettingsgraden LWI's................................................................................... 66 5.7.3 Voortgang beleidszaken LWi's .............................................................................................. 66 6. Nazorg ............................................................................................................................................... 67 6.1 Ontwikkeling van de nazorg......................................................................................................... 67 6.1.1 Beleid provincie inzake nazorg voor jeugdzorgcliënten ........................................................ 67 6.1.2 Samenvattend overzicht stand van zaken nazorg ................................................................ 67 6.1.3 Stand van zaken van nazorg door gemeenten ..................................................................... 67 6.1.4 Kamers met Kansen.............................................................................................................. 68
3
7. Versterken van de informatievoorziening .......................................................................................... 69 7.1 Ontwikkeling van de informatievoorziening ................................................................................. 69 7.1.1 Beleid provincie inzake versterken van de informatievoorziening ........................................ 69 7.1.2 Samenvattend overzicht voortgang realisatie versterking informatievoorziening ................. 69 7.1.3 Verbreding van Jeugd- en Onderwijsmonitor........................................................................ 70 7.1.4 Academische werkplaats C4Youth ....................................................................................... 70 8. Cliënten- en kwaliteitsbeleid .............................................................................................................. 71 8.1 Ontwikkeling cliënten- en kwaliteitsbeleid.................................................................................... 71 8.1.1 Overzicht Stand van zaken realisatie versterking cliënten- en kwaliteitsbeleid .................... 71 8.1.2 medezeggenschap en klachtrecht ........................................................................................ 71 8.1.3 Provinciaal protocol klachtenafhandeling Jeugdzorg............................................................ 73 8.1.4 Toezicht Inspectie Jeugdzorg................................................................................................ 73 9 Samenvattend overzicht financiën………………………………………………………………………….76 9.1 Ontwikkeling financiële positie van instellingen jeugdzorg ......................................................... 75 9.1.2 Elker (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) .................................... 75 9.1.3 CWZW Noord (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) ..................... 75 9.1.4 PMZB (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) .................................. 76 9.1.5 MJD (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit)..................................... 76 9.1.6. Landelijk Werkende instellingen (LWi’s)…………………………………………………………76 Afkortingenlijst ....................................................................................................................................... 77
4
Inleiding: Van Beleid naar Praktijk 7 Twee keer per jaar wordt de voortgang van het beleidskader jeugd 2009-2012 beschreven in de e e voortgangsrapportage jeugd, van beleid naar praktijk (te verschijnen na de 2 en 4 kwartaalrapportages). Hierin wordt synchroon aan de opzet van het beleidskader inzichtelijk gemaakt waar we in het proces staan, wat de resultaten tot nu toe zijn (voortgang) en welke ontwikkelingen de komende tijd spelen. Voor u ligt de eerste rapportage van 2012, welke de periode bestrijkt oktober 2011 tot maart 2012. In deze rapportage wordt niet meer gerapporteerd over het onderwerp Jongerenparticipatie. Per september 2011 valt dit onderwerp onder de verantwoordelijkheid van de CdK (afdeling Communicatie en Kabinet). Ten aanzien van deze rapportage merken wij het volgende op. De gegevens in deze rapportage zijn e e gebaseerd op de 3 en 4 kwartaalrapportages, aangevuld met actuele informatie zoals die op basis van ambtelijke en bestuurlijke overleggen voor handen is. We kunnen concluderen dat er wederom grote stappen zijn gezet in de vertaling van het beleid naar de praktijk. Het inhoudelijk en financieel kader voor de jaren 2011 is in IPO verband gereed gekomen en vertaald in de beleidsafspraken met de jeugdzorginstellingen voor 2012. Er is hard gewerkt het opstellen van het transitieplan en er is een grote stap gezet in de ontwikkeling van het provinciale beleidskader 2013-2016. Dit is een actief en interactief proces. Het gaat kortom goed, maar er blijven genoeg aandachtspunten. Zo is er voor 2012 duidelijkheid over het financieel kader, maar is er nog geen duidelijkheid voor de periode 2013 en er na. De toekomst is wat dat betreft duidelijk: de jeugdzorg wordt uiterlijk 2016 gedecentraliseerd naar gemeenten. De gemeenten in Groningen zitten niet stil en verkennen samen met de provincie hoe dat ze dat in onze regio gezamenlijk kunnen doen. Er wordt een regionaal transitieplan opgesteld door een ambtelijke en bestuurlijke afvaardiging uit het Platform onder de verantwoordelijkheid van een externe planbegeleider. In het transitieplan wordt het proces met de daarbij behorende activiteiten en planning uitgewerkt gericht op die transformatie van de jeugdzorg en een “warme”overdracht naar gemeenten. De beheersorganisatie Zorg voor Jeugd Groningen (ZvJG) heeft wat aanloopvertraging gehad en loopt nu volgens bijgestelde planning. Leeswijzer Zoals gezegd is deze rapportage opgebouwd volgens de structuur van het beleidskader jeugd 20092012 'Jong in Groningen'. Elk hoofdstuk is opgebouwd volgens het volgende stramien: Elk hoofdstuk begint met de belangrijkste conclusies. Hierdoor is de kern van het hoofdstuk in één oogopslag helder. Vervolgens wordt in de inleiding de hoofdlijnen van het provinciaal beleid samengevat. Hierdoor kunnen de ontwikkelingen die beschreven worden in het hoofdstuk gerelateerd worden aan het beleidskader. Daarna wordt de stand van zaken samengevat in een overzicht. Zo 'smart' als mogelijk wordt de voortgang beschreven. Onderwerpen die een nadere toelichting vergen, worden vervolgens inhoudelijk uitgebreid toegelicht.
5
Samenvatting Twee keer per jaar geven wij een voortgangsrapportage jeugd uit. De onderwerpen jeugdzorg en onderwijs staan hierin centraal. Ten aanzien hiervan wordt de stand van zaken gegeven rond proces, resultaten (voortgang) en nieuwe ontwikkelingen. In onderliggende rapportage wordt dit beeld e e gegeven op basis van de 3 en 4 kwartaalrapportages 2011 van Bureau Jeugdzorg (BJZ) en de zorgaanbieders en op basis van de meest actuele beleidsontwikkelingen. In de 4e kwartaalrapportage verstrekken de zorgaanbieders en BJZ geen financiële informatie over 2011 omdat deze informatie op 1 april 2012 in het kader van de jaarrekening wordt aangeleverd. Onze conclusies aangaande financiën zijn dus gebaseerd op financiële gegevens tot en met het 3e kwartaal 2011. Deze aanpak ligt in lijn met de aanpak vermindering regeldruk. Beleid Algemeen De voorbereidingen voor het Uitvoeringsprogramma 2013 zijn gestart, met name rondom het inkoopproces. De kaders van het inkoopbeleid zijn beschreven en aangevuld naar aanleiding van een inventarisatiefase in 2012. Het IPO en Rijk maken jaarlijks afspraken. Daarnaast wordt er met gemeenten uitvoering gegeven aan zorgcoördinatie, verwijsindex en back offices Centra voor Jeugd en Gezin (CJG). Er is steeds meer bekend over de decentralisatie van de jeugdzorg. Het transitieplan is in ontwikkeling en wordt in april/mei 2012 verwacht. Onderwijs(Versterken voorliggende voorzieningen) Na de temporisering van de nieuwe wet passend onderwijs van de afgelopen jaren, is er nu meer duidelijkheid: de wet gaat in op 1 augustus 2012. Per 1 augustus 2013 geldt de zorgplicht voor alle scholen. Binnen het onderwijs vindt er actieve afstemming plaats tussen het passend onderwijs en Zorg voor Jeugd Groningen. Het kwaliteitsakkoord Basisonderwijs is ondertekend en uit het bijbehorende fonds zijn in drie rondes subsidies verleend aan projecten die de kwaliteit van onderwijs verbeteren. Projecten uit de beleidsnotitie zoals Onderwijscampus Winschoten en het Actieplan Voortijdig Schoolverlaten lopen volgens planning. De Multi Functionele Accommodatie Onstwedde (MFA), Spraakmakend en Duurzaam Leren in de Veenkoloniën zijn inmiddels afgerond en worden afgerekend. Ook worden projecten rond de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt in het kader van de Versnellingsagenda, die wij als antwoord op de economische crisis hebben opgesteld, uitgevoerd door de arbeidsmarktregio's en het UWV. Het aantal voortijdige schoolverlaters is in de afgelopen jaren beter in beeld gekomen. Het aantal vroegtijdige schoolverlaters daalt en is hiermee op koers ten opzichte van de landelijk gestelde normen. In het kader van het provinciaal actieplan bevolkingsdaling is een experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland bijna afgerond. De samenwerking gaat door om daadwerkelijk te komen tot een geïntegreerde kindvoorziening. In de Eemsdelta zijn partijen in een vergevorderd stadium omtrent een scholenfusie in het voortgezet onderwijs. Aansluiting Jeugdzorg en Jeugdbeleid In 2008 hebben de Groninger gemeenten (verenigd in de Vereniging Groninger Gemeenten, VGG) en de provincie een bestuursakkoord ondertekend. Het grootste deel van de afspraken uit het bestuursakkoord is uitgevoerd. Het project Zorg voor Jeugd Groningen is in juli 2008 gestart. De provinciale verwijsindex is nu in werking. Problemen bij jongeren en kinderen worden hiermee zo vroeg mogelijk gesignaleerd. Er zijn instellingen uit meerdere domeinen aangesloten en het aantal aanmeldingen groeit. Gemeenten zijn tijdens het Afstemmingsoverleg Justitie Jeugd periodiek in gesprek met de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) over samenwerking en hoe te informeren en communiceren. Er is hierbij ook aansluiting gezocht bij politie en justitie. RAAK is geïntegreerd met ZvJG. De invoering van de RAAK-methode en het werkplan is gereed. De trainers zijn getraind en de trainingen aan professionals in uitvoering. Ook is de website van RAAK beschikbaar. Het project Samen Slimmer Werken (SSW) is afgerond. Het Bestuurlijk Platform Jeugd heeft eind 2011 besloten de signaalgids verder te ontwikkelen. BJZ heeft daarvoor de opdracht gekregen. Het is de bedoeling dat de signaalgids als instrument snel werkzaam is.
6
Bureau Jeugdzorg e e In het 3 en 4 kwartaal 2011 kent BJZ organisatiebreed geen wachtlijsten en heeft ze ook een forse verbeterslag gemaakt in het realiseren van de wettelijke doorlooptijden tussen mededeling en vaststelling plan van aanpak bij de jeugdbescherming en jeugdreclassering. In 2011 is BJZ geconfronteerd met een grote instroom bij de Toegang waardoor de productie veel hoger is geworden dan geprognosticeerd. Echter door efficiency in de werkprocessen en nauwe samenwerking met Elker is BJZ er in geslaagd ondanks de hoge instroom binnen de gestelde termijnen de indicatiebesluiten af te geven. Eind 2011 is na lange onderhandeling overeenstemming bereikt tussen IPO en Rijk over verhoogde werktarieven voor de jeugdbescherming en jeugdreclassering. Deze verhoging zal BJZ in 2012 meer financiële ruimte geven in de uitvoering van haar taken binnen het gedwongen kader. Aan de verhoging van het werktarief zijn ook verplichtingen verbonden waarover wij met BJZ, nadat hier landelijk afspraken over zijn gemaakt, afspraken zullen maken. In 2011 is landelijk een nieuw rapportageformat voor jeugdzorg ontwikkeld door IPO, het ministerie van VWS en Jeugdzorg Nederland. De verzamelde gegevens in dit format zullen in 2012 betrouwbaar zijn en dat zal BJZ dan rapporteren aan de provincie. Deze nieuwe wijze van rapporteren zal gevolgen hebben voor de opmaak van de volgende voortgangsrapportage aan Provinciale Staten. Gelet op onze gedragslijn voor 2012 hebben wij voor 2012 geen verhoging van de productie bij de Toegang gesubsidieerd. De Jeugdbescherming (JB), Jeugdreclassering (JR) en het Advies Meldpunt Kindermishandeling (AMK) zijn op basis van reëel verwachte activiteiten gesubsidieerd. De subsidie voor deze onderdelen ligt beneden het niveau van 2011 vanwege verwachte productiedalingen. In 2012 doteren wij evenals in 2011 een bedrag van € € 121.000 aan het eigen vermogen van BJZ. Dit bedrag wordt als incidentele subsidie verstrekt. Verder ontvangt BJZ conform de afgesproken gedragslijn in 2011 geen incidentele middelen voor activiteiten die in het verlengde van de wettelijke taken liggen. De subsidie aan BJZ bedraagt voor het jaar 2012 maximaal €€ 15.590.184. Het resultaat van BJZ e bedraagt tot en met het 3 kwartaal 2011 € € 12.909 negatief. De prognose over geheel 2011 wordt becijferd op € € 0. Het werkelijke resultaat 2011 ontvangen wij op 1 april 2012 bij de jaarrekening 2011. Op grond van het Rapport Professionalisering Subsidierelaties is het eigen vermogen in relatie tot de exploitatieomvang aan het eind van het 3e kwartaal te kwalificeren als onvoldoende. De solvabiliteit en liquiditeit zijn te kwalificeren als onvoldoende resp. goed. Zorgaanbod Elker De subsidie aan Elker is in 2012 met € € 125.000 verlaagd ten opzichte van 2011. De oorzaak hiervan is gelegen in een bedrag aan extra zorginkoop in 2011, dat Elker 2011 incidenteel heeft ontvangen, ten behoeve van het voorzien in zorg aan jeugdigen die langer dan negen weken wachten op aanvang van zorg. In 2012 bedragen de incidentele middelen die Elker ontvangt € € 582.746. De totale subsidie aan Elker bedraagt in 2012 € € 22.646.512. Het aantal gebruikers dat Elker hiervoor van zorg dient te voorzien bedraagt 2.679. Ten opzichte van 2011 stijgt dit aantal met 30. Ook in 2012 kan Elker een aanvraag indienen voor extra zorginkoop. Wanneer dit gebeurt worden apart van de initiële verlening afspraken gemaakt over de aanwending en het aantal gebruikers. Leger des Heils Noord (LdH Noord) Het Ministerie van VWS, de Landelijk Werkende Instellingen Jeugdzorg (LWi's) en het IPO hebben overeenstemming bereikt over de doorvoering van de decentralisatie van het zorgaanbod van de LWi's. Kern van de bereikte overeenstemming is dat met ingang van 1 januari 2012 het landelijk budget van de LWi's per LWi verdeeld wordt over de provincies naar rato van de werkelijke vraag in de provincies. Voor de provincie Groningen betekent dit dat in 2012 een bedrag van € € 2.979.237 beschikbaar is. Van dit bedrag is € € 1.232.105 bestemd voor LdH Noord (voormalig werkmaatschappij LJ&R). Of LdH Noord voor het LWi deel ook in 2013 een subsidie ontvangt hangt af van de visie op de afbouw van de LWI's die wij aan het ontwikkelen zijn. LdH Noord ontvangt in 2012 en eerdere jaren ook rechtstreeks subsidie van de provincie Groningen voor een bedrag van € € 3.587.633 uit de doeluitkering van de provincie Groningen.
7
Pleeg-Maat-Zorg Boerderijen De subsidie aan Pleeg-Maat-Zorg Boerderijen (PMZb) is in 2012 met € € 65.936 verlaagd ten opzichte van 2011. De subsidie aan PMZb bedraagt in 2012 maximaal € € 487.016. Voor dit bedrag zal in 2012 aan maximaal 7 gebruikers zorg verleend worden. Sinds 2008 is door de provincie Groningen benadrukt dat meer zekerheid gewenst is ten aanzien van de financiële en inhoudelijke continuïteit om de financiële en kwalitatieve risico's te beperken. In 2009 is de capaciteit van de instelling met 2 plaatsen uitgebreid onder de voorwaarde dat PMZb nauw gaat samenwerken met een financieel sterke partner. In 2008, 2009 en 2010 heeft PMZb met verschillende potentiële samenwerkingspartners gesprekken gevoerd maar deze hebben niet tot samenwerkingsafspraken geleid. Om die reden is door heeft de provincie Groningen besloten dat de subsidierelatie met PMZb met ingang van 1 januari 2011 wordt afgebouwd. In de subsidiebeschikking 2011 aan PMZb is een afbouwscenario vastgelegd waarbij jongeren die nu in PMZb verblijven, daar kunnen blijven maar dat bij uitstroom van een jongere, de vrijvallende plaats niet gefinancierd wordt, ook niet wanneer daar weer een nadere jongere op gaat verblijven. Uitgangspunt voor 2012 blijft het afbouwscenario. In 2011 is 1 jeugdige uitgestroomd waardoor er voor 2012 maximaal 7 plaatsen over blijven die gefinancierd worden. MJD De subsidie aan MJD is in 2012 met € € 9.952 verhoogd ten opzichte van 2011. De subsidie aan MJD bedraagt voor het jaar 2012 maximaal € € 409.952. MJD zal in 2012 voor dit bedrag 95 gebruikers van zorg voorzien. MJD ontvangt voor het derde jaar subsidie van de provincie Groningen. In 2011 is het rapport van het kwaliteitsonderzoek nieuwe zorgaanbieders van de Inspectie Jeugdzorg bij MJD afgerond. Mede op basis van dit rapport en het verbeterplan van MJD zal de provincie Groningen op korte termijn besluiten over het al dan niet aangaan van een structurele subsidierelatie met MJD. NOVO De subsidie aan NOVO is in 2012 met € € 150.000 verlaagd ten opzichte van 2011. In 2012 heeft NOVO een subsidieaanvraag ingediend om verdere uitvoering te geven aan het ondersteunen van gezinnen waarvan 1 of beide ouders een laag IQ hebben en kinderen met een normale begaafdheid opvoeden. NOVO heeft in 2011 een bedrag aan subsidie verleend gekregen van € € 200.000, ten behoeve van dit zogenaamde LVG hiaat. De provincie Groningen is van mening dat de zorg aan deze doelgroep primair vanuit de AWBZ zou moeten worden geboden. Jeugdzorgaanbieders zijn in gesprek met het Zorgkantoor waarbij de doelgroep LVG expliciet op de agenda staat. Wel bestaat er behoefte aan verdere expertiseontwikkeling en deskundigheidsinzet in de vorm van een consultfunctie op het gebied van ondersteuning van deze ouders. De idee hierbij is dat er vanuit NOVO, als deskundige zorgaanbieder op het gebied van LVG-problematiek, ondersteuning wordt geboden aan onder andere jeugdzorgaanbieders in situaties waarbij sprake is van LVG-ouders met een normaal begaafd kind (consultfunctie). NOVO is uitgenodigd om voor de ontwikkeling van de consultfunctie een projectvoorstel in te dienen. Dit voorstel zal in de eerste helft van 2012 ontvangen en besproken worden. De subsidie aan stichting NOVO bedraagt voor het jaar 2012 maximaal € € 50.000. Algemeen Het Ministerie van VWS, de Landelijk Werkende Instellingen Jeugdzorg (LWi's) en het IPO hebben overeenstemming bereikt over de doorvoering van de decentralisatie van het zorgaanbod van de LWi's. Kern van de bereikte overeenstemming is dat met ingang van 1 januari 2012 het landelijk budget van de LWi's per LWi verdeeld is over alle provincies naar rato van de werkelijke vraag in de provincies. Voor de provincie Groningen betekent dit dat in 2012 een bedrag van € € 2.979.237 beschikbaar is. Voor 2012 geldt dat provincies verplicht zijn conform een vastgelegde verdeling, zorg in te kopen bij de LWi's (gedwongen winkelnering en budgetgarantie). De middelen zijn daarmee geoormerkt per LWi. Met ingang van 2013 zal niet langer sprake zijn van gedwongen winkelnering en budgetgarantie. De middelen worden dan ongeoormerkt aan de provinciale doeluitkering toegevoegd. De verdeling vanaf 2013 is gebaseerd op de algemene verdeelsleutel van de doeluitkering jeugdzorg en leidt er toe
8
dat er voor de provincie Groningen een bedrag van € € 1.525.000 aan de doeluitkering wordt toegevoegd. Het financiële tekort in 2013 bedraagt (bij gelijkblijvende vraag vanuit de LWi's) € € 2.979.237 - € € 1.525.000 = € € 1.454.237. 1. Stichting Gereformeerde Jeugdzorg (SGJ) Van het beschikbare bedrag is € € 177.842 bestemd voor SGJ. SGJ is een LWi voor christelijke jeugdzorg en heeft onder de Wet op de Jeugdzorg de BJZ-taken 'toegang' en voogdij/gezinsvoogdij' behouden en voert die onder mandaat van alle 15 BJZ's uit. Net als in 2011 werkt SGJ voor alle provincies en stadsregio's. SGJ ontving in 2011 en eerder jaren ook rechtstreeks subsidie van de provincie Groningen voor een bedrag van € € 19.000. Ook in 2012 ontvangt SGJ een subsidie van € € 19.000 uit de doeluitkering van de provincie Groningen. Of SGJ ook in 2013 een subsidie ontvangt hangt af van de visie op de afbouw van de LWi's die wij aan het ontwikkelen zijn. 2. William Schrikker Stichting Pleegzorg (WSSP) Van het beschikbare bedrag is € € 451.560 bestemd voor WSSP. WSSP is gespecialiseerd in het leveren van (jeugd)zorg aan kinderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en ouders die problemen hebben met de opvoeding doordat ze zelf beperkt zijn. Net als in 2011 werkt WSSP voor alle provincies en stadsregio's. WSSP ontving in 2011 en eerder jaren ook rechtstreeks subsidie van de provincie Groningen voor een bedrag van € € 175.833. Ook in 2012 ontvangt WSSP een subsidie van € € 175.833 uit de doeluitkering van de provincie Groningen. Of WSSP ook in 2013 een subsidie ontvangt hangt af van de visie op de afbouw van de LWi's die wij aan het ontwikkelen zijn. 3. Avenier Van het beschikbare bedrag is € € 240.176 bestemd voor Avenier. Avenier jeugd- en opvoedhulp biedt behandeling aan jeugdigen met ernstige gedragsproblemen die risico's lopen in hun ontwikkeling en/of een kwetsbare relatie met hun ouders/verzorgers en/of hun omgeving. Locatie Prisma in Harreveld biedt open jeugdzorg en is een LWi. Net als in 2011 werkt Avenier voor alle provincies en stadsregio's. Avenier ontvangt in 2012 voor het eerste jaar rechtstreeks subsidie van de provincie Groningen. Of Avenier ook in 2013 een subsidie ontvangt hangt af van de visie op de afbouw van de LWi's die wij aan het ontwikkelen zijn. 4. Hoenderloo Van het beschikbare bedrag is € € 846.341 bestemd voor Hoenderloo. De Hoenderloo Groep, onderdeel van Pluryn, biedt specialistische residentiële jeugdzorg voor jongeren met de meest complexe gedragsproblemen. Deze zorg wordt altijd integraal verzorgd met passend onderwijs en zo nodig met behandeling in het kader van GGZ. De Hoenderloo Groep, in het kader van provinciaal gefinancierde jeugdzorg, biedt open jeugdzorg en is een LWi. Net als in 2011 werkt Prisma voor alle provincies en stadsregio's. Hoenderloo ontvangt in 2012 voor het eerste jaar rechtstreeks subsidie van de provincie Groningen. Of Hoenderloo ook in 2013 een subsidie ontvangt hangt af van de visie op de afbouw van de LWi's die wij aan het ontwikkelen zijn. Cliëntenorganisaties Stichting Zorgbelang Stichting Zorgbelang wordt gesubsidieerd voor de onafhankelijke collectieve belangenbehartiging van de jeugdzorg met het doel de positie van de cliënt in de jeugdzorg te versterken. Hiervoor stellen wij in 2012 subsidie beschikbaar van maximaal € € 46.152. Daarnaast financieren wij Stichting Zorgbelang voor de Vertrouwenspersoon in de reguliere jeugdzorg. De vertrouwenspersoon, een wettelijke functie in het kader van de Wet op de Jeugdzorg, biedt informatie, advies en ondersteuning aan cliënten bij klachten over de provinciaal gefinancierde instellingen voor de jeugdzorg. Wij stellen hiervoor een subsidiebedrag beschikbaar van maximaal € € 144.153.
9
Stichting Pleegwijzer Stichting Pleegwijzer behartigt als onafhankelijke stichting de individuele en collectieve belangen van de pleegouders in de provincies Groningen en Drenthe. Voor 2012 stellen wij een subsidiebedrag beschikbaar van maximaal € € 27.509.
10
1. Beleid Algemeen 1.1 Uitvoeringsprogramma 2011 Voor 2010-2011 zijn er tussen het IPO en het Rijk wel aparte financieringsafspraken gemaakt. Deze worden samengevat onder de noemer IPO-Rijk deal en behelzen samengevat: 1. de intensivering van eerstelijnszorg en het ontwikkelen van een referentiekader ambulante zorg met als doel stabilisatie en zelfs daling van de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg; 2. een efficiencyverbetering van de tweedelijnszorg, waardoor meer jeugdigen sneller geholpen worden voor hetzelfde budget; 3. een verbetering van de uitstroom tweedelijnszorg, zodat jeugdigen die niet langer tweedelijnszorg nodig hebben maar wel nazorg, aansluitend zonder wachttijd worden opgevangen in de eerstelijnszorg, waardoor de druk op de tweedelijnszorg daalt; 4. voor de uitvoering hiervan is voor 2010 een structureel budget beschikbaar van € € 1.115 miljoen (waarvan Groningen € € 33 miljoen) en een incidenteel budget van € € 20 miljoen (waarvan Groningen € € 0,24 miljoen). In 2011 is een structureel budget beschikbaar van € € 1.156 miljoen (waarvan Groningen € € 34,5 miljoen); 5. de inzet is dat jeugdigen binnen 9 weken geholpen worden. Langer wachten kan als dat volgens BJZ voor de betreffende jeugdige verantwoord is. De eindresultaten van de verschillende provincies zijn in IPO verband bekend. Het betreft de kwalitatieve onderdelen van het afsprakenkader. Daarom wordt in deze rapportage volstaan met een algemene stand van zaken. Bij deze stand van zaken is door het IPO een selectie gemaakt van de afspraken die een bestuurlijke invalshoek hebben en samenhangen met de inzet van budget. In het Afsprakenkader 2010-2011 was afgesproken dat de provincies door een onafhankelijke externe commissie een visitatie laten uitvoeren. De focus is meer naar de transitie van de jeugdzorg gegaan om bij te dragen aan de wijze waarop provincies (samen met gemeenten) reeds vóór de overheveling werken aan de met de transitie beoogde inhoudelijke verbetering van de jeugdzorg. Belangrijke doelstelling van de visitatie is uitwisseling van good practices en het bieden van de mogelijkheid om van elkaar te leren en niet om het vaststellen van “rapportcijfers” per provincie. Het eindrapport van de visitatiecommissie is beschikbaar gekomen. In Groningen hebben wij op 7 september 2011 een prettig en constructief gesprek gehad met de visitatiecommissie. In de rapportage wordt onze provincie specifiek genoemd met betrekking tot het Groninger model en de verwijsindex en de leerfabriek. Het IPO zal de rapportage met de gebundelde provinciale rapportages publiceren op de IPO-website en toe te zenden aan het Rijk en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De subsidieverleningen 2011 (en ook die van 2012) zijn in de geest van het afsprakenkader 20102011 tot stand gekomen. De provincie Groningen is alleen afgeweken van punt 5 (zie 1.3). Het uitgangspunt voor 2011 in Groningen blijft dat aan het geraamd aantal gebruikers zorg binnen 9 weken wordt geleverd. Op basis van het bovenstaande zijn eind 2010 de beschikkingen aan de instellingen verstuurd. Op 1 april 2012 worden de jaarrekeningen 2011 van onze instellingen verwacht voor de afrekeningen over 2011.
11
1.2 Uitvoeringsprogramma 2012 Inmiddels hebben wij het uitvoeringsprogramma 2012 en de beschikkingen 2012 voor het zorgaanbod en BJZ vastgesteld. Wij zijn in januari gestart met de eerste stappen om het komen tot het uitvoeringsprogramma 2013. Dit doen wij op basis van het door ons vastgestelde kader voor het inkoopbeleid jeugdzorg van de provincie. Het ontwikkelde inkoopprocesmodel bestaat uit 7 samenhangende fasen: Inventariseren - Specificeren - Selecteren - Contracteren - Bestellen Bewaken - Nazorg. De fasen 1 tot en met 4 van het inkoopproces worden gezien als het tactische deel van het inkoopproces. Het betreft de fasen inventarisatie, specificeren, selecteren en contracteren. Wij zitten momenteel in de fase inventariseren. Begin april ontvangen wij de vraaganalyse van BJZ. De fasen 5 tot en met 7 van het inkoopproces worden gezien als het operationele deel van het inkoopproces. Het betreft de fasen bestellen, bewaken en nazorg. In de tijd ziet het proces voor 2013 er als volgt uit. - Inventarisatie april 2012; - Specificeren mei 2012; - Selecteren september 2012; - Contracteren oktober 2012; - Bestellen november 2012. In deze voortgangrapportage komt zowel de stand van het inkoopproces 2013 aan de orde als het bewaken en de nazorg van de bestelde voor 2011 (monitoring beschikkingen 2011 zorgaanbod en BJZ door middel van kwartaalrapportages). Landelijk Beleidskader en Afsprakenkader 2013 IPO en Rijk hebben nog geen overeenstemming over de voorwaarden waaronder de rijksmiddelen voor 2012 aan de provincies zijn toegekend. Het Rijk vindt dat op basis van de toekenning een resultaatverplichting is aangegaan terwijl het IPO van mening is dat de groei van de jeugdzorg onvoldoende in de toekenning 2012 is verdisconteerd waardoor het IPO de inzet van de provincies in 2012 als een inspanningsverplichting ziet. IPO en Rijk voeren hierover nog overleg. Voor 2012 hebben wij besloten voor de besteding van de jeugdzorgmiddelen de volgende uitgangspunten te hanteren: • de uitgaven jeugdzorg 2012 blijven binnen de doeluitkering jeugdzorg 2012 die ons door het Rijk ter beschikking wordt gesteld waarbij wij streven naar een situatie van inkomsten = uitgaven; • er dient eind 2012 een bedrag beschikbaar te zijn om onder andere het risico als gevolg van de decentralisatie van de financiering LWi's in 2013 op te kunnen vangen; • middelen die in 2012 vrijvallen als gevolg van de afbouw van de subsidierelatie met PMZb worden weer ingezet voor het zorgaanbod; • er is vrij besteedbare financiële ruimte nodig om in de loop van 2012 knelpunten binnen de jeugdzorg op te kunnen lossen. In december 2011 zijn IPO en het ministerie van Veiligheid&Justitie voor de jaren 2012 en 2013 tot werktarieven gekomen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering. De hoogte van de werktarieven is niet voldoende om ook alle kwaliteitsaspecten van de jeugdbescherming en jeugdreclassering mee te realiseren. Om die reden is er tussen IPO en Rijk op dit onderdeel een inspanningsverplichting aangegaan en geen resultaatverplichting. Wij zullen ons binnen deze afspraak maximaal inspannen om de jeugdbescherming en jeugdreclassering volgens de Deltanormen en bijbehorende kwalitatieve aspecten uit te voeren. In het onderhandelingsresultaat tussen Rijk en IPO voor de tarieven JB en JR eind 2011 is afgesproken dat de provincies in 2012 en 2013 de duur van een OTS terugbrengen. Landelijk wordt nog overlegd naar welke norm de OTS duur moet worden teruggebracht. Zodra hierover duidelijk is maken wij hierover afspraken met BJZ Groningen.
12
1.3 Beleidskader 2013-2016 Per 1 januari 2013 loopt het huidige beleidskader jeugd 'Jong in Groningen' af. Dit betekent dat er een nieuw beleidskader moet worden opgesteld voor de volgende beleidsperiode 2013-2016. Het betreft het beleid op het gebied van de jeugd voor het domein jeugdzorg en de aansluiting tussen de jeugdzorg en het onderwijs. De kwaliteit van onderwijs vormt hierbinnen een aandachtspunt. Speciale aandacht is er in deze beleidsperiode voor de stelselherziening van de jeugdzorg die gaat plaatsvinden en gerealiseerd moet zijn in 2016. Het provinciale beleidskader is het kader voor de uitvoering van het provinciale beleid in de beleidsperiode 2013-2016 en dient als onderligger voor het jaarlijkse uitvoeringsprogramma op het gebied van jeugd. In dit uitvoeringsprogramma worden de specifieke uitvoering en afspraken voor het betreffende jaar opgenomen. De beleidsperiode 2013-2016 staat voor een dynamische periode waarin de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg wordt overgedragen naar de gemeenten. Naast deze overdracht is het onze verantwoordelijkheid om de huidige Wet op de Jeugdzorg tot het moment van overdracht uit te blijven voeren. In de kaderbrief beleidskader jeugd 2013-2016 van december 2011 zijn de eerste uitgangspunten en een visie en ambitie op hoofdlijnen vastgesteld. Deze kaderbrief hebben wij gebruikt om in rondetafelgesprekken ons oor te luister te leggen bij onze partners: instellingen die werkzaam zijn binnen het jeugddomein, het onderwijsveld en de Groninger gemeenten. Het gedachtegoed dat is besproken tijdens deze rondetafelgesprekken, hebben wij zo veel mogelijk verder uitgewerkt en vertaald in het ontwerp beleidskader. De planning voor het beleidskader vindt de basis in de wettelijke kaders zoals de Wet op de Jeugdzorg deze voorschrijft voor het aanleveren van het ontwerp en het definitieve beleidskader aan het Rijk en vaststelling door Provinciale Staten. Het ontwerp beleidskader moet vóór 1 oktober 2012 aan het Rijk toegestuurd worden en het definitieve beleidskader vóór 1 december 2012. Het ontwerp beleidskader ligt op 4 april 2012 voor in de Commissie Welzijn Cultuur en Sociaal beleid. De wettelijke inspraak is gepland in de periode van april tot en met mei 2012. Eind 2012 zal er een definitief beleidskader jeugd 2013-2016 liggen. Hierin zijn de inspraakreacties en - gezien het in beweging zijnde jeugdzorgveld - eventuele nieuwe inzichten en andere relevante (landelijke) ontwikkelingen verwerkt.
1.4 Decentralisatie van de jeugdzorg Het huidige kabinet Rutte heeft besloten de lijn van het vorige kabinet voort te zetten en heeft in het regeerakkoord vastgelegd dat de jeugdzorg gedecentraliseerd wordt naar de gemeenten. Dit houdt in dat gemeenten inhoudelijk, financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk worden voor de uitvoering van alle jeugdzorg die nu onder het Rijk, de provincies, de gemeenten, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet (ZvW) valt. De gemeenten worden daarmee verantwoordelijk voor de provinciale jeugdzorg, de jeugd-GGZ, jeugd-LVG en de gesloten jeugdzorg. De decentralisatie van de jeugdzorg gaat gepaard met een efficiencykorting van 300 miljoen. Naar aanleiding van het regeerakkoord is voor de zomer van 2011 een Bestuursakkoord 2011-2015 (ook wel Hoofdlijnenakkoord) tussen Rijk, VNG, IPO en Waterschappen opgesteld. In dit Hoofdlijnenakkoord is vastgelegd dat de huidige financieringsstromen (AWBZ, provincie, gemeenten, Rijk) worden samengevoegd naar gemeenten. Het Rijk blijft toezicht houden op de gesloten jeugdzorg, jeugdbescherming, jeugdreclassering en mogelijk specialistische vormen van jeugdzorg. De afzonderlijke gemeenten worden direct verantwoordelijk voor alle jeugdzorg, maar op deeltaken is voldoende bestuurskracht nodig door samenwerking bij de uitvoering. Uiterlijk in 2016 moet de decentralisatie van alle onderdelen van de jeugdzorg gerealiseerd zijn. In afwijking van de afspraken in het bestuursakkoord zijn de partijen overeengekomen om de taken en verantwoordelijkheden niet gefaseerd maar in één keer over te hevelen naar gemeenten. De overeengekomen afspraken zijn vastgelegd in een landelijke transitieagenda die binnenkort aan de Tweede Kamer zal worden gezonden. Verder zijn de uitwerking en afspraken rond de stelselwijziging jeugdzorg vastgelegd in twee achtereenvolgende brieven uit het najaar van 2011 van de Staatssecretarissen van VWS en V&J. De staatsecretarissen gaan uit van een eenvoudiger stelsel van zorg en ondersteuning voor jeugd waarin ouders, kinderen en andere opvoeders in elke gemeente eerder en sneller op maat geholpen worden als het niet op eigen kracht lukt.
13
Vanuit het IPO wordt constructief meegewerkt aan een verantwoorde overheveling van jeugdzorg naar gemeenten waarbij een zorgvuldig transitieplan met een heldere fasering de basis moet zijn. Hierbij is het van belang dat alle jeugdzorgaanbod gelijktijdig onder één financiering wordt gebracht (zonder uitzonderingen). Verder heeft het IPO ingezet op behoud van de kwaliteit van de jeugdzorg en ook een nieuw wettelijk kader. Hiermee kunnen er enerzijds voldoende vrijheden voor gemeenten worden geboden om de bezuinigingen te halen, maar kunnen er tegelijk nadere eisen aan gemeenten gesteld worden voor specifieke onderdelen van de jeugdzorg. Alle financiering zal lopen via de afzonderlijke gemeenten, maar voor de zwaardere zorg en gedwongen zorg zal samenwerking van gemeenten nodig zijn. Daarmee is de vereiste schaal en stuurkracht beter te verzekeren. De uitname van de € € 90 miljoen uit het provinciefonds is in het onderhandelakkoord door het IPO geaccepteerd als onderdeel van de brede financiële overeenkomst die het gehele akkoord behelst. De provincie Groningen heeft ingestemd met het hoofdlijnenakkoord, maar heeft op de volgende onderdelen een aantekening laten plaatsen: • één financieringstroom als doel van de decentralisatie moet het uitgangspunt zijn en blijven en er zijn geen uitzonderingen voor sectoren als de GGZ, LVG en Jeugdbescherming/ Jeugdreclassering; • de transitiekosten en de te maken frictiekosten voor de afbouw van instellingen en provinciale activiteiten moeten zijn gegarandeerd; • geen kortingen op of een minimaal gelijkblijvende doeluitkering tot de overdracht naar gemeenten. . Ons doel is om de jeugdzorg, tot het moment van overdracht, kwalitatief goed uit te blijven voeren. We streven naar een zorgvuldige, 'warme' overdracht van onze wettelijke taak richting de gemeenten waarbij we toewerken naar het principe van één financieringsstroom. De voorgenomen decentralisatie van de jeugdzorg naar de gemeenten is door de gemeenten en provincie binnen de huidige samenwerking opgepakt. Zie hiervoor ook paragraaf 3.8.
1.5 Relatie met Sociaal Beleid Op basis van de provinciale sociale agenda 2009-2012 zijn er acht gebiedsprogramma's opgesteld. In deze programma's zijn een groot aantal concrete projecten opgenomen die gebaseerd zijn op de programmalijnen Jeugd, Participatie en Volksgezondheid en Wonen, Welzijn, Zorg. Binnen de programmalijn Jeugd zijn een aantal projecten opgenomen. In maart 2011 is Provinciale Staten middels een brief (nummer 2011-07933) op de hoogte gesteld van de inhoud van de gebiedsprogramma's. De eerste tussenmeting is op 1 januari 2012 afgerond en is inmiddels verzonden aan Provinciale Staten.
14
2. Onderwijs (Versterking voorliggende voorzieningen) Conclusies: - Afstemming onderwijs en zorg is in uitvoering. - Kwaliteitsakkoord Basisonderwijs is in uitvoering. - Concrete projecten rond doorlopende leerlijn en aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt zijn in uitvoering. - Experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland is in uitvoering en wordt afgerond.
2.1 Hoofdlijnen beleid Op basis van het beleidskader jeugd en de Beleidsnotie onderwijs kunnen de volgende hoofdlijnen van beleid onderscheiden worden: - Aansluiting zorg en onderwijs (o.a. CJG). - Een doorlopende onderwijscarrière. - Voorkomen voortijdig schoolverlaten. - Onderwijs en Arbeidsmarkt. - Demografische ontwikkelingen.
2.1.1 Samenvattend overzicht stand van zaken: Onderwerp Onderwijs
Doel periode 2009 - 2012 Voorbereiding invoering wet passend onderwijs per 2013
Resultaat t/m nu Na de temporisering van de nieuwe wet passend onderwijs van de afgelopen jaren, is er nu meer duidelijkheid: de wet gaat in op 1 augustus 2012. Per 1 augustus 2013 geldt de zorgplicht voor alle scholen.
Realisatie aansluiting onderwijszorgstructuur op CJG/ZVJG per 2011
Het model voor de verbinding tussen onderwijs en zorg is met Zorg voor Jeugd Groningen gereed en het provinciale afstemmingsoverleg Passend Onderwijs - Zorg voor Jeugd vindt periodiek plaats.
Aanpak onderwijsachterstanden
Conform het door partijen ondertekende kwaliteitsakkoord en subsidieregeling hebben alle drie de subsidieronden plaatsgevonden.
Kwaliteitsverbetering onderwijs
We zijn in gesprek gebleven met betrokkenen (m.n. schoolbesturen) om succesvol het aantal zwakke en zeer zwakke scholen terug te dringen. Begin 2012 is een onderzoek gestart naar de oorzaken van het achterblijven van kwaliteitsverbetering.
Aansluiting zorg en onderwijs
Onderwijs Doorlopende onderwijscarrière
Projecten rond doorlopende leerlijn Een aantal projecten is reeds in uitvoering. Duurzaam Leren en SpraakMakend zijn afgerond, geborgd en worden afgerekend.
15
Onderwijs Voorkomen voortijdig schoolverlaters
Terugdringen aantal voortijdig schoolverlater. Verhogen van het aantal herplaatsingen
Het actieplan is in uitvoering. De behaalde resultaten in de regio’s zijn positief (zie tabel bij 2.4).
Stimuleren activiteiten ten behoeve van aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt en marktgericht opleiden
Arbeidsmarkt - Scholingsprogramma opgenomen in de Versnellingsagenda. De arbeidsmarktregio's en het UWV voeren het programma uit.
In stand houden jeugd- en onderwijsvoorzieningen (bevolkingsdaling)
In Noord-Groningen is een onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden van schoolbesturen en kinderopvang afgerond.
Onderwijs Onderwijs en arbeidsmarkt
Onderwijs Registratie, Monitoring en demografie
In het kader van het provinciale actieplan bevolkingsdaling is een experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland eind 2010 gestart en inmiddels bijna afgerond. De samenwerking gaat echter door om te komen tot een geïntegreerde kindvoorziening. In de Eemsdelta zijn partijen in een vergevorderd stadium omtrent een scholenfusie in het voortgezet onderwijs.
2.2 Aansluiting Zorg en Onderwijs 2.2.1 Passend Onderwijs De minister van onderwijs heeft in haar brief van 31 januari 2011 haar plannen rondom het primair onderwijs aan de Tweede Kamer meegedeeld. Deze plannen zijn besproken en hebben de steun verworven van de meerderheid van de Kamer. De invoering van de plannen zullen onder meer gevolgen hebben voor de zorgplicht, de wettelijke wijziging samenwerkingsverbanden, het speciaal onderwijs, passend toezicht door de inspectie en de beleidsvoornemens voor overige partners. Eind 2011 is meer duidelijkheid gekomen over de inwerkingtreding van de nieuwe wet Passend Onderwijs. Naar het zich laat aanzien zal de wet in werking treden op 1 augustus 2012. De zorgplicht voor de scholen zal gelden vanaf 1 augustus 2013. Er wordt voorlopig door vertegenwoordigers vanuit de Samenwerkingsverbanden gewerkt aan het afstemmen van de onderwijszorg met de zorgstructuur zoals die wordt ontwikkeld in Zorg voor Jeugd Groningen. Afspraken (op hoofdlijnen) over deze afstemming worden gemaakt in het daarvoor ingestelde 'Provinciaal Afstemmingsoverleg Passend Onderwijs – ZvJG'.
2.2.2 Afstemmingsoverleg Passend Onderwijs - Zorg voor Jeugd Groningen Door het platform jeugd, de bevoegde gezagen van PO en VO, de REC’s 2, 3 en 4 is afgesproken de ontwikkeling en vormgeving van het Passend Onderwijs (met name het onderwijszorgstelsel) direct af te stemmen op de ontwikkeling en vormgeving van zorg voor de jeugd (het stelsel van jeugdhulp en zorg).
16
In de periode tot 2013/2015 worden beide zorgstelsels hervormd door het platform jeugd en de bevoegde gezagen vanuit het onderwijs. In het overleg wordt afstemming gezocht tussen de beide zorgstelsel, zodat de doelstelling 1 kind - 1 gezin - 1 plan gerealiseerd kan worden. Onderwerpen in het afstemmingsoverleg waarover de afgelopen periode veel wordt gesproken zijn de voortgang van de oprichting van de nieuwe Samenwerkingsverbanden onderwijs in het kader van de nieuwe wet Passend Onderwijs. Zo is er een brief namens het afstemmingsoverleg verstuurd naar alle schoolbesturen waarin aangedrongen wordt om op een voortvarende wijze de nieuwe samenwerkingsverbanden te vormen en met het verzoek de juiste contactpersonen van deze samenwerkingsverbanden in oprichting kenbaar te maken aan het afstemmingsoverleg. In het provinciale Afstemmingsoverleg passend onderwijs en zorg voor jeugd van 19 januari jl., is door de bestuurders van het Bestuurlijk platform jeugd (wethouders van de 8 zorgregio’s) en de vertegenwoordigers van de samenwerkingsverbanden onderwijs i.o. afgesproken, dat de provincie de vier initiatieven voor de zogenaamde Voorlopersaanpak, gebundeld aanmeldt bij het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW). Uitgangspunt bij deze gebundelde aanmelding is dat de pioniers van de Voorlopersaanpak, dit zijn de gemeenten/zorgregio's en de scholen/samenwerkingsverbanden in oprichting, zelf de verantwoordelijkheid voor de initiatieven en de uitwerking daarvan hebben en houden. Door de initiatieven te bundelen wordt gezorgd voor onderlinge afstemming tussen de diverse voorlopersinitiatieven en voor kennisdeling. Indien de initiatieven worden geselecteerd door het ministerie, dan vormt het integrale Afstemmingsoverleg passend onderwijs en zorg voor jeugd een goed platform om de succes- en leerfactoren met elkaar te delen.
2.3 Een doorlopende Onderwijscarrière 2.3.1 SpraakMakend Onderwijsachterstanden hebben hun oorsprong veelal in de eerste levensjaren en hebben een sterke relatie met achterblijven van de taalontwikkeling. Door een vroegtijdige aanpak moeten deze achterstanden bij jonge kinderen worden voorkomen. Om dit te bereiken en om na te gaan op welke wijze dit het meest effectief kan worden bereikt hebben we meegewerkt en meegefinancierd aan het taalontwikkelingsprogramma SpraakMakend voor 0-4 jarigen in Oost-Groningen. Het doel van het pilotproject is het opheffen en voorkomen van achterstanden in de taalontwikkeling van alle doelgroepleerlingen, zodat deze kinderen een goede start in groep 1 kunnen maken. In dit project is gestreefd een 100% bereik te realiseren van de kinderen met een (taal)achterstand. Het project is gestart in 2008 met behulp van middelen van het Ministerie van OCW, de provincie Groningen en de gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde. De eindverantwoording laat zien dat er sprake is van een duidelijke progressie. Het streven naar 100% doelgroepbereik wordt in de praktijk echter nog niet gehaald. Bij de verdere uitwerking blijft dit een aandachtspunt. Het realiseren van derde en, waar mogelijk, vierde dagdelen voor doelgroeppeuters is het tweede speerpunt van het project. Het aantal gerealiseerde voor- en vroegschoolse educatie plaatsen (VVE) is inmiddels in alle gemeenten op niveau; dat betekent dat alle doelgroeppeuters nu minimaal 3 dagdelen gebruik (kunnen) maken van een VVE-voorziening. Het aantal doelgroeppeuters dat ook 1 gebruik maakt van een vierde dagdeel is veel kleiner. De invoering van de Wet OKE zal er echter toe leiden dat meer gebruik wordt gemaakt van het vierde dagdeel. Ook in de professionalisering is de afgelopen drie jaar volop geïnvesteerd en de uitvoering van de deelprojecten Leesmeter en Boekenpret door Biblionet verlopen naar wens. De professionele begeleidingsstructuur rond voorschoolse voorzieningen laat ook een stijgende lijn zien. Het project SpraakMakend is op verzoek van het projectbureau meegenomen in de inspectieronde van de onderwijsinspectie in het voorjaar 2011. Naar aanleiding van deze beoordeling blijken de resultaten positief zijn. Op bijna alle speerpunten is een hogere procentuele beoordeling toegedicht dan het landelijk gemiddelde, terwijl de onderwijsinspectie dat ook onderschrijft als positief. Ook spreekt de onderwijsinspectie haar waardering uit voor de enorme hoeveelheid werk dat verricht is en de professionaliseringsslag die is gemaakt. 1
Het wetsvoorstel OKE (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) wijzigt meerdere wetten. Het doel van het OKE wetsvoorstel is om de taalontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren en de kwaliteitseisen van de peuterspeelzalen te verbeteren.
17
In september 2011 heeft er een afsluitende conferentie plaatsgevonden vanuit het project SpraakMakend. Deze conferentie had een wetenschappelijke en beleidsmatige insteek (onderzoek en inspectie). De eindverantwoording van het project SpraakMakend is bij ons binnen. Momenteel zijn we bezig het project af te rekenen. De zeven deelnemende gemeenten hebben allen gezorgd voor een structurele borging van het beleid rondom VVE. Sommige gemeenten doen dit door afspraken te maken tussen de JGZ en de peuterspeelzalen over de toeleiding van peuters naar de VVE. Andere gemeenten doen dit door de inzet van stevig ouderschap. Dit houdt in dat vanaf het moment dat ouders op het consultatiebureau aangeven dat zij een lage opleiding hebben (definitie doelgroep) zij stevig ouderschap aangeboden krijgen voor ten minste 18 maanden. Daarna wordt de ondersteuning van de ouder gecontinueerd via opstapje (ouders worden verder ondersteund in het stimuleren van hun peuter in de ontwikkeling). Alle betrokken gemeenten hebben de VVE opgenomen in hun reguliere beleid.
2.3.2 Verhogen kwaliteit onderwijs In opdracht van de staatssecretaris heeft de Onderwijsinspectie in 2009 een regioanalyse uitgevoerd naar de kwaliteit van het onderwijs in Noord-Nederland. Uit deze analyse blijkt dat het aantal zeer zwakke basisscholen in onze provincie 2% hoger ligt dan landelijk gemiddeld. Voor het aantal zwakke basisscholen scholen gaat het om 1% boven het landelijk gemiddelde. Voor het hele Noorden is dit respectievelijk 4% en 13%. Op 14 december 2009 is het Kwaliteitsakkoord Basisonderwijs provincie Groningen ondertekend door 34 (van de 35) schoolbesturen in onze provincie, alsmede door het Rijk en de provincie. Dit naar aanleiding van de analyse van de staatssecretaris met als resultaat om een extra impuls te geven aan de kwaliteitsverbetering van de basisscholen in Noord Nederland. Het kwaliteitsakkoord Basisonderwijs 2010-2011 heeft voor de schoolbesturen, het Rijk en de provincie de volgende doelstellingen: - Het verbeteren van zwakke en zeer zwakke scholen en het systeem van vroegsignalering; - Het verbeteren van opbrengstgericht werken, taal- en rekenprestaties. De bijdrage van de provincie aan dit Kwaliteitsakkoord is het instellen van een Krediet Kwaliteitsfonds Basisonderwijs 2010 - 2011. De financiële bijdrage aan dit kwaliteitsfonds van de provincie bedraagt €€ 450.000,-. Het Ministerie van OCW levert een bijdrage van € € 200.000,-. De activiteiten waarvoor aanvragen ingediend kunnen worden moeten passen binnen het kwaliteitsbeleid van het schoolbestuur. Wij leveren een bescheiden bijdrage, omdat het hier geen basistaak van de provincie betreft. Conform het kwaliteitsakkoord en de bijbehorende subsidieregeling hebben alle drie de subsidierondes plaatsgevonden. De eerste projecten zijn gestart aan het begin van het schooljaar 2010/2011 en eindigen aan het einde van dat schooljaar. De eerste resultaten van de projecten zijn aan Provinciale Staten gepresenteerd middels de brief van Gedeputeerde Staten d.d. 9 november 2011 betreffende de kwaliteit van het basisonderwijs in de provincie Groningen. Deze brief is in de Statencommissie Welzijn, Cultuur, Wonen en Leefbaarheid van 22 februari 2012 besproken. Een finaal eindoverzicht kan nog niet worden opgemaakt vanwege de looptijd van de projecten uit de tweede en derde tender. Een overzicht over het aantal zwakke en zeer zwakke scholen in Groningen, mede ten opzichte van de gestelde doelstellingen uit het Kwaliteitsakkoord Basisonderwijs, doen vermoeden dat er zorgen bestaan. De provincies Drenthe en Fryslan hebben ook kwaliteitsakkoorden en, in tegenstelling tot Groningen, lijken zij hun doelstellingen beter te halen. Daarom is begin 2012 is een extern onderzoeksbureau van start gegaan met het uitvoeren van een onderzoek naar de reden van het achterblijven van resultaten in Groningen en naar mogelijke succesvolle aanpakken. Dit heeft geleidt tot de volgende centrale onderzoeksvraag: ‘Welke verklaringen zijn er te geven voor het achterblijven van de door het Kwaliteitsakkoord beoogde reductie van zwakke en zeer zwakke scholen in de Provincie Groningen?’ De aanbevelingen uit dit onderzoek moet input kunnen leveren voor een vervolginspanning op het huidig Kwaliteitsakkoord. De verwachting is dat medio april/begin mei de resultaten van dit onderzoek bekend zijn. Samen met schoolbesturen – welke primair verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van het onderwijs – praten we over de voortgang van het kwaliteitsakkoord en een vervolg hierop om succesvol het aantal
18
zwakke en zeer zwakke scholen terug te dringen. Schoolbesturen en andere direct betrokkenen zoals het ministerie van OCW, de PO-raad en de onderwijsinspectie zijn nauw betrokken bij het eerder genoemde onderzoek.
2.3.3 Pilotproject Duurzaam Leren in de Veenkoloniën In de Veenkoloniale gemeenten is met het project Duurzaam Leren in de Veenkoloniën een stap gezet om de kwaliteit van het onderwijs in het gebied te verhogen. Bij de ontwikkeling van het project is gebruik gemaakt van de expertise van de Canadese onderwijswetenschapper Michael Fullan. Fullan heeft in verschillende landen een succesvolle aanpak voor duurzame schoolontwikkeling en onderwijsvernieuwing ontwikkeld. De ambitie van het project is om in 2011 veranderingen en verbeteringen in het onderwijs aan te brengen zodat er sprake is van duurzame verbeteringen en verhoogde leerling-resultaten met name op taalgebied. Binnen het project staan leren en kennisdeling binnen de regio centraal op drie niveaus: tussen de schoolbesturen, tussen de scholen en tussen de leerkrachten. Het project is gestart in 2008 en liep tot einde schooljaar 2010-2011. Zowel de Agenda voor de Veenkoloniën, de provincies Drenthe en Groningen, het ministerie van OCW en de schoolbesturen droegen financieel bij. Het project is inmiddels afgerond en afgerekend. Er namen 119 basisscholen (11 schoolbesturen) uit het primair onderwijs uit de Veenkoloniën deel aan het project. Bij de start van het project (start schooljaar 2008/2009) is gestart met het vormen van zeven Professionele Leer Gemeenschappen (PLG) voor schoolleiders. De centrale doelstelling voor deze PLG's is om op alle scholen de schoolresultaten zodanig te verbeteren dat de scholen door de onderwijsinspectie allemaal minimaal een 'voldoende' beoordeling ontvangen. De betere schoolresultaten moeten tot uitdrukking komen in een sterk verbeterde taalvaardigheid en leesvaardigheid, wat zich doorvertaalt in hogere opbrengsten bij rekenen en wereld oriënterende vakken en uiteindelijk in betere redzaamheid in de maatschappij. Bij aanvang van het project Duurzaam Leren waren 11 deelnemende scholen als zwak beoordeeld door de inspectie en 3 als zeer zwak. Op peildatum 1 november 2011 werd er nog maar 1 school als zwak beoordeeld en 1 school als zeer zwak. In schooljaar 2009-2010 heeft een verbreding plaatsgevonden naar het Voortgezet Onderwijs (VO). Naast de 7 Professionele Leer Gemeenschappen in het primair Onderwijs, is gestart met twee PLG's op de scholengemeenschappen Ubbo Emmius en Noorderpoortcollege te Stadskanaal. Vanuit de schoolbesturen is een oproep gekomen om de borging van het project te stimuleren en te blijven bewaken, ook na schooljaar 2010-2011. Daartoe is overleg geweest tussen de betrokken partijen en is geconcludeerd dat de schoolbesturen verantwoordelijk zijn voor de borging van de resultaten in hun reguliere bedrijfsvoering. Afgesproken is dat wanneer zij tegen problemen aanlopen zij dit tijdig aangeven.
19
2.3.4 Onderwijsprojecten rond de doorlopende leerlijn Project I-kwadraat Middels het beschikbaar stellen van een subsidie stimuleren wij voor de periode 2010-2013 het project I-kwadraat. In dit project werken het Noorderpoortcollege, het Aletta Jacobscollege en de metaal- en scheepsbouwopleidingen nauw samen. Het project moet zorgen voor een doorlopende leerlijn van het VMBO naar het MBO voor de opleiding Metaal/Werktuigbouwkunde. De samenwerking met het regionale bedrijfsleven staat hierbij centraal. Het stimuleren van technisch onderwijs, het voorkomen van voortijdig schoolverlaten en het vergroten van de maatschappelijke betrokkenheid van vmbo- en mbo-leerlingen zijn nevendoelstellingen. Daarnaast krijgen de jongeren een bredere kijk op de samenleving door betrokkenheid bij de doelgroepen van de producten. Multifunctionele Accomodatie Onstwedde Middels het beschikbaar stellen van een subsidie hebben wij de Multifunctionele accommodatie (MFA) in Onstwedde gestimuleerd. Verschillende partijen hebben het plan voor een MFA voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs, kinderopvang en sport in Onstwedde ontwikkelt. Deze partners zien mogelijkheden een - voor Nederland - unieke school te bouwen, die gebaseerd is op onderwijs in Finland en Duitsland. Het idee achter het MFA is het realiseren van een doorlopende leer- en zorglijn de e voor kinderen van hun 4 tot en met hun 17 jaar. De samenwerking met de peuterspeelzaal maakt een nog verder sluitende aanpak mogelijk. Het MFA is inmiddels gerealiseerd en het project wordt afgerekend. SKSG Gilde In 2010 hebben wij een financiële bijdrage geleverd aan het meerjarige project SKSG Gilde. Dit project gaat over het opleiden van 20 studenten Helpende Zorg/Welzijn niveau 2 van het Noorderpoort bij Stichting Kinderopvang Stad Groningen (SKSG) in Groningen. De studenten lopen tijdens deze opleiding een jaar stage bij een aantal locaties van SKSG. Hiermee worden nieuwe opleidingsplaatsen gecreëerd voor studenten Helpende Zorg/Welzijn in het SKSG Gilde waarbij de studenten kennismaken met de kinderopvang. Op die manier wordt een kweekvijver gecreëerd voor toekomstige (tijdelijke) werknemers op niveau 2 en voor toekomstige leerlingen en medewerkers op niveau 3 Pedagogisch Medewerker (doorstroom). Het gaat om een meerjarig project dat liep tot en met 2011. Deze manier van opleiden is nu een structureel onderdeel van de opleiding Helpende Zorg/Welzijn van het Noorderpoort. Het project is afgerond en zal binnenkort worden afgerekend
2.4 Voorkomen Voortijdig Schoolverlaten In het Lissabon-akkoord dat in 2000 door de toenmalige EU‐regeringsleiders werd gesloten, is afgesproken om het aantal voortijdig schoolverlaters fors terug te dringen. In Nederland is dit vertaald naar het streven om het aantal schooluitvallers van 2002 met de helft terug te brengen naar 35.000 in 2010. Het huidige kabinet wil verder gaan en actief beleid voeren om het aantal schoolverlaters voor volgend jaar te reduceren tot 35.000 en 25.000 nieuwe voortijdig schoolverlaters in 2016. Door middel van tijdige en volledige meldingen, uniforme registratie en uniforme definities moeten alle jongeren in beeld zijn. De Jeugdmonitor (maart 2011) waarin structureel ook de onderwijsmonitor in is opgenomen is hiervoor een belangrijk instrument. Bij verzuim of uitval onderneemt de gemeente/Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC)actie richting de jongere met als doel de jongere te bewegen alsnog een startkwalificatie te halen door volledige terugkeer naar school of door een combinatie van leren en werken. In samenwerking met de onderwijsinstellingen en de gemeenten zetten wij ons in om het aantal voortijdig schoolverlaters verder terug te dringen en het aantal herplaatsingen te verhogen. Hiertoe hebben in januari 2008 de RMC-contactgemeenten en de provincie zich aan het actieplan Bestrijden Voortijdig Schoolverlaten gecommitteerd. De contactgemeenten hebben een regievoerende rol. De ketenpartners uit het onderwijs zijn hierbij nauw betrokken. De provincie vervult een faciliterende rol. Het actieplan Bestrijden Voortijdig Schoolverlaten bevat een zevental maatregelen om het aantal schoolverlaters terug te dringen en het aantal herplaatsingen te verhogen. Het aantal voortijdig schoolverlaters is de afgelopen jaren beter in beeld gekomen en de reductie van het aantal vroegtijdig schoolverlaters is op koers ten opzichte van de landelijk gestelde normen.
20
Aantal voortijdig schoolverlaters per schooljaar, per RMC gebied (afname in %) 2005/2006 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011
Noord Oost Centraal
327 492 830
290 410 782
236 396 721
239 321 758
199 434 715
% afname t.o.v. 2005/2006 39,1 11,8 13,5
De doelstelling van het kabinet was om vanaf 2007/2008 ieder jaar een reductie van 10% voortijdig schoolverlaters per jaar te realiseren ten opzichte van de nulmeting in 2005/2006. De scholen en de RMC contactgemeenten werken hier hard aan en stemmen dit af met de andere partijen die deelnemen aan het actieplan. Vooral de RMC regio Noord Groningen (Waddenmodel) scoort afgelopen schooljaar m.b.t. het terugdringen van de nieuwe schoolverlaters erg goed. Zij zijn eerste van Nederland geworden! De voortgang met betrekking tot de actiepunten uit het actieplan verloopt naar behoren. Er is dit jaar extra ingezet op verzuimmeldingen (eerder melden) en de afwerking hiervan door de leerplicht en het bevorderen van meer regionale samenwerking op het gebied van leerplicht.
2.5 Onderwijs en arbeidsmarkt Er is duidelijk behoefte aan een goede afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. In ons Actieprogramma Arbeidsmarkt 2008 – 2012 hebben wij aangegeven dat het verder ontwikkelen van het menselijk potentieel de belangrijkste voorwaarde is om kennis en innovatie te verhogen en daarmee de economische groei en de werkgelegenheid te bevorderen. In de huidige economische omstandigheden zullen wij ons nog meer moeten inspannen om door opleiding en scholing de economie van onze provincie te versterken en de werkgelegenheid te vergroten. Belangrijke voorwaarden hierbij zijn marktgericht opleiden en een actievere betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het onderwijs.
2.5.1 Versnellingsagenda Als antwoord op de economische crisis hebben wij een Versnellingsagenda opgesteld. Deze agenda bestaat enerzijds uit het versneld uitvoeren van een aantal grote projecten en anderzijds uit een Arbeidsmarkt - Scholingsprogramma. In dit programma werken wij met drie programmalijnen, te weten: 1. jongeren; 2. mobiliteitscentra; 3. gemeenschappelijke opleidingsactiviteiten. Met de programmalijn jongeren willen wij extra inzet plegen op het tegengaan van de jeugdwerkloosheid. Naast het regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen, hebben de arbeidsmarktregio's Groningen Centraal, Groningen Noord en de regio Groningen Oost ieder een plan bij de provincie ingediend om samen met andere partijen op gebied van onderwijs, werkgevers, UWV werkbedrijf en kenniscentra de gevolgen van de crisis zo veel mogelijk te dempen en de groei van de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Door deze regionale aanpak met accent op (bestaande) activiteiten (op en vanuit de Werkpleinen) waarbij wordt aangesloten op de bestaande/reguliere infrastructuur wordt een antwoord geformuleerd op lokale/regionale knelpunten. Doelstelling van het Mobiliteitscentrum regio Groningen van het UWV Werkbedrijf is de concentratie, coördinatie en intensivering van de publieke en private dienstverlening aan bedrijven en aan ondernemers om daardoor het ontslag te vermijden van zoveel mogelijk werknemers. Dit wordt bereikt door bestaande en nieuwe maatregelen gezamenlijk uit te voeren, het verbeteren van de inzetbaarheid van werkenden en een substantiële verruiming van het aanbod van werk-naar-werk trajecten. Kenmerkend voor de aanpak van het Mobiliteitscentrum is het bij elkaar brengen van publieke en private diensten en dienstverleners, het inrichten van een gemeenschappelijke projectorganisatie en het op elkaar afstemmen van de dienstverlening door ontschotting.
21
2.5.2 Associate Degree Stadskanaal Sinds het studiejaar 2006-2007 bestaat een nieuw type hoger onderwijs: het Associate-degreeprogramma. Dit is een tweejarige studie met een eigen wettelijke graad: de Associate degree (Ad). De Ad is ingevoerd op aandringen van diverse sectoren binnen de arbeidsmarkt. De Ad is vooral bedoeld voor werkenden die weer een studie willen oppakken en voor degenen die na hun mbo-4-opleiding nog willen doorstuderen, maar geen vierjarige HBO-Bachelor opleiding willen volgen. In opdracht van de Hanzehogeschool, het Noorderpoortcollege, de gemeente Stadskanaal en de provincie Groningen zijn de mogelijkheden een Associate Degree in Stadskanaal onderzocht. De belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek zijn: A. De bekendheid van de Ad is zowel bij het werkveld als bij de MBO-studenten erg laag; B. De meeste MBO-studenten zien wel meerwaarde in de Ad ten opzichte van het huidige opleidingenaanbod, bij het werkveld reageert men behoudender; C. De gezamenlijke instroom van studenten voor Ad-onderwijs vanuit het werkveld en de ondervraagde scholen ligt tegen de 200 tot 300 studenten aan. Dit gaat echter niet om 1 specifieke opleiding of 1 specifieke locatie; D. Met name voor de Ad Engineering is interesse vanuit zowel het werkveld als de MBOstudenten. Vanuit het werkveld is er ook veel interesse voor Bouwkunde, Small Business & Retailmanagement en Financiële Dienstverlening. Vanuit de MBO-studenten is er na Engineering ook nog interesse voor opleidingen in de richting van Zorg; E. De gezamenlijke instroom van studenten voor Ad-onderwijs in Stadskanaal vanuit het werkveld en de ondervraagde scholen ligt rond de 45 tot 80 studenten. Op 4 juli 2011 zijn de resultaten in het overleg van de Hanzehogeschool, het Noorderpoortcollege, de gemeente Stadskanaal en de provincie besproken. Uit het onderzoek blijkt dat een technische opleiding het best past binnen het marktpotentieel. Afgesproken is dat in de gesprekken met het betrokken bedrijfsleven nagegaan wordt welke garanties zij kunnen en willen geven voor een aantal opleidingsplaatsen. Dit proces loopt nog.
2.6 Demografische ontwikkelingen 2.6.1 Inleiding Het aantal jeugdigen zal de komende jaren dalen. Uit prognoses blijkt dat de provincie Groningen de komende 20 jaar een daling van 20% - 25% van de jeugdigen van 0 - 12 jaar en van 13 - 18 jaar kunnen verwachten. De regio Delfzijl laat zelfs een daling van circa 50% zien. De sterkste daling concentreert zich in de leeftijdsgroep 0 -12 jarigen in 2010 - 2020 en voor de 13 - 18 jarigen in 2015 2030. Per individuele kern/gemeente kunnen er nog verschillen zijn. Over het algemeen is het beeld voor kleine kernen somberder dan voor de grotere kernen. De provincie Groningen heeft mede op basis van de adviezen van het TopTeam Krimp een Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling Groningen opgesteld waarin men door een brede, integrale aanpak samen met alle betrokken partijen uit de krimpregio's wil komen tot regionale Woon- en Leefbaarheidsplannen. In Noord-Groningen is een experiment opgezet; het experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland. In de Jeugdmonitor is de JONGmonitor opgenomen.
2.6.2 Samenwerking onderwijs Noord Groningen (voorloper van het experiment) In Noord-Groningen is sprake van bevolkingsdaling, hetgeen een belangrijke impact heeft op de aanwezigheid van bestaande voorzieningen. Vier grote schoolbesturen in Noord-Groningen en de kinderopvanginstelling Kids2b hebben in samenwerking met gemeenten in september 2008 voorgesteld iets te doen aan de problemen als gevolg van een teruglopend aantal kinderen in het onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Hiertoe wilden zij gezamenlijk innovatieve concepten ontwikkelen voor een geïntegreerd aanbod van opvang, zorg en onderwijs voor kinderen van 0 tot 13 jaar met een volledig dagarrangementen en ontwikkelingsstimulering in de breedste zin van het woord. In de structuur voor de komende jaren is het overleg van de 5 besturen omgezet naar een regiegroep. Hierin wordt de voortgang besproken (en zo nodig bevorderd) en worden goede voorbeelden uitgewisseld. In het project is een regiokaart ontwikkeld, welke een goed beeld geeft van NoordGroningen voor wat betreft (te ontwikkelen) onderwijs- en kinderopvangvoorzieningen. Verder zijn er
22
kaders ontwikkeld voor een geïntegreerde kindvoorziening die ook richting kan geven aan het experiment geïntegreerde kindvoorziening (zie hieronder).
2.6.3 Het experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland In het Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling zijn onder meer experimenten opgenomen die als lokale voorbeeldprojecten oplossingsstrategieën kunnen genereren die bijdragen aan de kwaliteit van de voorzieningen in het gebied waar het experiment plaatsvindt. Tegelijkertijd moet het voorgestelde experiment een voorbeeldfunctie hebben voor andere gebieden die in de toekomst mogelijk met vergelijkbare problematiek te maken krijgen. Omdat bij de gemeenten en schoolbesturen de bevolkingsdaling hoog op de agenda staat is het experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland opgezet. Het is een unieke samenwerkingsvorm van diverse partijen in een regiegroep. Het experiment geïntegreerde kindvoorziening op het Groninger platteland zoekt antwoorden op het vraagstuk hoe met de verminderde instroom van 0 tot 12 jarigen in het onderwijs in de komende decennia toch kwalitatief, betaalbaar en bereikbaar onderwijs blijvend kan worden geboden in Noord Groningen. Hierin is samenwerking tussen verschillende denominaties van het primair onderwijs, peuterspeelzalen en kinderopvang noodzakelijk om een financieel en kwalitatief verantwoord aanbod te kunnen blijven aanbieden. In het experiment worden in twee pilots ervaringen opgedaan met ontwerpen voor geïntegreerde kindvoorzieningen met doorlopende leer- en ontwikkelingslijnen. Hierbij onderzoeken vier onderwijskoepels, samen met kinderopvang en peuterspeelzalen, een voor allen geaccepteerde vorm van samenwerking om organisatorisch een kindvoorziening vorm te geven. In samenwerking met het ministerie van OCW wordt onderzocht welke regelgeving in het onderwijs en kinderopvang belemmerend werkt voor integrale oplossingen. Uiteraard worden demografische ontwikkelingen verzameld en/of onderzocht en wordt rekening gehouden met de bestaande gebouwenvoorraad van basisscholen in het gebied. Het experiment geïntegreerde kindvoorziening zit in de afrondende fase. Met de eindrapportage wordt het project afgesloten als experiment. Maar daar stopt het idee van een geïntegreerde kindvoorziening niet. Een aantal schoolbesturen hebben elkaar beter leren kennen door dit experiment en blijven werken aan een nieuwe samenwerkingsvorm. In ieder geval twee schoolbesturen, samen met een organisatie voor kinderopvang, gaan concreet de samenwerking intensiveren, om te komen tot een geïntegreerde kindvoorziening. Hiertoe is inmiddels een intentiebesluit genomen. In de looptijd van het experiment zijn de betrokkenen veelvuldig geconfronteerd met diverse lokale initiatieven. De wens van met name gemeenten is om deze initiatieven te bundelen en kennis hierover met betrokkenen te delen. Hiertoe is een subsidieaanvraag ingediend voor de reserve leefbaarheid krimpgebieden. De subsidie is gehonoreerd en er wordt inmiddels gewerkt aan een kenniscentrum kindvoorzieningen.
2.6.4 Voortgezet onderwijs in de Eemsdelta Door de bevoegde gezagen van het Fivelcollege te Delfzijl, het Ommelander College te Appingedam en het Noorderpoortcollege, vestiging Appingedam, is op 15 mei 2009 de intentie vastgelegd dat zij gezamenlijk één nieuwe scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs zullen vormen, onder een nieuw te vormen bevoegd gezag. Deze intentie is tot stand gekomen na voorbereidend overleg met het provinciaal bestuur en de drie gemeentebesturen. Door het vormen van één scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs waardoor, op basis van voldoende leerlingen, een breed en kwalitatief hoogstaand onderwijsaanbod in de toekomst blijft gewaarborgd. Het Fivelcollege en het Ommelander College fuseren en het VO onderwijs van het Noorderpoort in Appingedam wordt overgedragen aan de nieuwe scholengemeenschap. Door het ministerie is toestemming verleend voor de omzetting van de identiteiten van de beide scholen. De besturenfusie van de beide scholen is met ingang van het schooljaar 2011 – 2012 een feit en ook de overdracht van het VO en het praktijkonderwijs van het Noorderpoort in Appingedam is daarbij geregeld. Door de gemeente Appingedam is het schoolgebouw Eelwerd van het Noorderpoort gekocht. Hierbij hebben alle betrokken partijen een financiële bijdrage geleverd om dit mogelijk te maken. De scholenfusie is aangevraagd bij het Ministerie en ligt daar momenteel ter beoordeling.
23
3. Aansluiting jeugdzorg en jeugdbeleid Conclusies: - Het grootste deel van de afspraken uit het bestuursakkoord is uitgevoerd. - De provinciebrede verwijsindex (ZvJG, www.zorgvoorjeugd.nu) is in werking. - Er zijn instellingen uit meerdere domeinen aangesloten en het aantal meldingen groeit. - Afstemming met justitiële keten is werkzaam. - Het project Samen Slimmer Werken (SSW) is afgerond.
3.1. Hoofdlijnen beleid In 2008 is het platform jeugd in gezamenlijkheid door de VGG en de provincie Groningen opgericht. Het doel hiervan was om de problemen in de jeugdzorg in gemeenschappelijkheid op te pakken. De opdracht van het platform is verwoord in het Bestuursakkoord Jeugd 2008-2012. Dit akkoord vervangt de eerdere ambitie van de provincie om met alle afzonderlijke gemeenten een convenant af te sluiten. Het bestuursakkoord is in 2008 opgesteld, bediscussieerd, aangepast en uiteindelijk door alle Colleges onderschreven. Hierin is onze gezamenlijke ambitie opgenomen, te weten: - optimale signalering van problematiek; - het bieden van zorg zo dicht mogelijk bij huis; - snelle doorgeleiding naar geïndiceerde zorg; - realisatie goede informatievoorziening. Bovenstaande ambities zijn in het Bestuursakkoord vertaald in inspanningsverplichtingen en resultaten. Deze zijn samengevat onder onderstaande noemers: A. B. C. D. E. F. G. H. I.
Informatie Bestrijden wachtlijsten Provinciale verwijsindex Centra voor Jeugd en Gezin Bureau Jeugdzorg Methoden en instrumenten Afbouw ambulante hulpverlening door BJZ Kindermishandeling Raad voor de Kinderbescherming
Onder ieder van deze noemers vallen verschillende afspraken (in totaal 34). Er is na de zomer van 2008 gestart met de uitvoering van deze afspraken.
3.1.1 Samenvattend overzicht stand van zaken Onderwerp
Doel periode 2009 – 2012
Resultaat t/m nu rapportage
Informatie
Inzicht in voorliggende voorzieningen (lokale zorgaanbod) voor afstemming totale zorgaanbod.
Voorstudie Meten van de Jeugdketen gemaakt + overzichtsmatrix en toelichting. Als vervolg op de 0-meting is begin januari 2011 gestart met een hernieuwde inventarisatie van het zorgaanbod bij de Groninger Gemeenten.
Onderzoek naar vraagontwikkeling. Er worden afspraken gemaakt over de manier van tellen en het gebruik van bepaalde definities
24
Onderzoek is uitgevoerd. De conclusies en aanbevelingen zijn actief gecommuniceerd met de gemeenten. Project
Samen
Slimmer
werken
is
(ontwikkelen één taal)
uitgevoerd.
Wachtlijsten
Voorkomen van wachtlijsten en verbeteren van de doorstroom
De wachtlijsten bij BJZ en de zorgaanbieders zijn grotendeels weggewerkt (zie hoofdstuk 4 en 5). Indien weer nodig wordt de taskforce weer in het leven geroepen
Verwijsindex Zorg voor Jeugd Groningen
In 2010 moest iedere gemeente zijn aangesloten op de Landelijke Verwijsindex Risicojongeren (VIR). De provincie Groningen is in dit kader samen met alle 23 Groninger gemeenten gestart met het project Zorg voor Jeugd Groningen om een provinciebrede, regionale verwijsindex in te voeren.
De verwijsindex ZvJG is in januari 2010 in werking getreden. Problemen bij jongeren en kinderen worden hiermee zo vroeg mogelijk gesignaleerd, zodat op tijd hulp geboden kan worden. De verwijsindex zorgt voor een betere samenwerking tussen hulpen zorgverleners.
Centra voor Jeugd en Gezin
Iedere gemeenten moet uiterlijk in 2010 minimaal één plek hebben waar ouders, kinderen en jongeren met al hun vragen terecht kunnen (het Centrum voor Jeugd en Gezin)
Handreiking gemaakt voor invoering CJG + kader aansluiting BJZ in 8 backoffices CJG. Implementatie vindt plaats in de gemeenten.
Gemeenten zorgen ervoor dat instellingen, teams en andere betrokkenen goed samenwerken in de (backoffice) CJG. BJZ en GGD voeren zorgcoördinatie uit in de backoffice CJG
Met de invoering van de verwijsindex Zorg voor Jeugd Groningen sluit BJZ en de GGD aan bij 8 regionale backoffices CJG; BJZ en de GGD vervullen hierin de rol van zorgcoördinator.
Bureau Jeugdzorg
Ontwikkelen uniforme, gestandaardiseerde dossieropbouw
Binnen het project 'Samen Slimmer werken in de jeugdzorgketen' is gewerkt aan uniforme gestandaardiseerde dossieropbouw.
BJZ neemt vanaf januari 2010 actief deel in de backoffice van de CJG (en aan de verwijsindex)
BJZ neemt vanaf januari 2010 actief deel in de backoffice van de CJG (en aan de verwijsindex).
Zie verder hoofdstuk 4. Methoden instrumenten
en
Inventariseren bestaand zorgaanbod en d.m.v. pilots instrumenten toetsen op efficiëntie en effectiviteit
25
Gemeenten en provincie hebben met BJZ, GGD, de lokale en provinciale zorgaanbieders een werkconferentie zorginnovatie gehad over de structurele versterking van het voorliggende veld. Als vervolg op deze conferentie heeft de provincie een krediet Zorginnovatie ingesteld.
Afbouw ambulante hulpverlening door BJZ
Afbouw ambulante hulpverlening door BJZ
BJZ heeft alle mogelijke ambulante hulpverlening in 2009 afgebouwd. De Groninger gemeenten hebben vanuit hun verantwoordelijkheid voor de aanpak van huiselijk geweld een Groninger aanpak van (huiselijk) geweld opgesteld en die vanaf 1 januari 2011 uitgevoerd.
Kindermishandeling
RAAK-aanpak invoeren
Raad voor de Kinderbescherming
Verbeteren samenwerking tussen gemeenten en de RvdK
Aansluiting van de zorgketen bij de justitiële keten zoals het Veiligheidshuis
RAAK is geïntegreerd met ZvJG. Invoering RAAK-methode en werkplan is gereed. Trainers zijn getraind, trainingen aan professionals in uitvoering. Website RAAK is beschikbaar. Gemeenten zijn periodiek in gesprek met de Raad over samenwerking en hoe te informeren/communiceren. Er is hierbij ook aansluiting gezocht bij politie en justitie. Afstemmingsoverleg Justitie Jeugd
3.2 Realisatie goede informatievoorziening in de jeugdketen In het bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 is als afspraak opgenomen dat de voorliggende voorzieningen geïnventariseerd worden. Aanleiding hiertoe was het gegeven dat er slecht zicht was op het totale aanwezige jeugd(zorg)aanbod en er geen analyse was van de omvang van de jeugdproblematiek. In 2008 is het onderzoek 'Meten van de Jeugdketen' uitgevoerd. Met dit onderzoek is getracht het gemeentelijk deel van de jeugdketen in beeld te brengen. Dit heeft samen met aanvullende matrices over het aanbod in het voorliggende veld (zorgaanbod lokaal) een 0-meting opgeleverd. Deze 0-meting is input voor de afstemming van het totale zorgaanbod binnen de provincie. De belangrijkste conclusie in het rapport is dat over de meeste voorliggende voorzieningen de gevraagde cijfers niet bekend zijn of door de instellingen niet worden geregistreerd. Daarnaast wordt door gemeenten en instellingen verschillende definities gehanteerd voor licht pedagogische hulp (LPH). De conclusie is toen getrokken dat er een vervolgactie nodig is op het gebied van de voorliggende voorzieningen (o.a. prestatie-indicatoren voor in het Programma van Eisen) zodat er onder meer gewerkt kan worden met uniforme taal voor definities en tellingen. Als vervolg op de 0-meting is begin januari 2011 gestart met een hernieuwde inventarisatie van het jeugdzorgaanbod bij de Groninger Gemeenten. Hierbij werd aangesloten bij de ontwikkeling van de CJG’s die begin 2011 afgerond zouden zijn. Omdat nog niet alle (frontoffices) CJG’s volledig operationeel zijn en omdat er binnen de beheersorganisatie ZvJG andere prioriteiten zijn gesteld is het niet gelukt om tot een volledig overzicht van de eerstelijnsvoorzieningen te komen. Het overzicht van tweedelijnszorg is wel volledig en beschikbaar via de informatievoorziening van onze instellingen (zie hoofdstuk 4 en 5) en de ontsluiting van deze gegevens in de Jeugdmonitor. (zie hoofdstuk 7).
26
3.3 Provinciale verwijsindex (ZvJG) 3.3.1 Voortgang ZvJG De projectfase van het project Zorg voor Jeugd Groningen, de verwijsindex risicojongeren, is afgerond en in januari 2010 is het systeem van start gegaan. Het systeem ZvJG is nu ruim twee jaar in gebruik. Met ingang van 1 juli 2010 is de aansluiting op de Landelijke Verwijsindex Risicojongeren (VIR) gerealiseerd. Het project ZvJG is aan de beheersorganisatie (ambtelijk platform Jeugd) overgedragen. Het project is inmiddels geëvalueerd en de eindverantwoording is aan M&ICT (beoordeeld samen met het ministerie onze verantwoordingen) opgeleverd. De verbeterpunten uit de evaluatie zijn meegenomen in het implementatieplan voor de beheerorganisatie. De eindrapportage en de financiën zijn inmiddels door de accountant gecontroleerd en goedgekeurd. Hiermee is het project ook administratief en subsidietechnisch afgerond. In de projectfase was er een projectleider en waren voor iedere regio kwartiermakers ingesteld. Deze hebben hun werkzaamheden inmiddels afgerond. Om continuïteit te bewerkstellingen en de verdere implementatie goed te laten verlopen is tot 1 juli 2011 een projectleider vanuit de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) door de gemeenten aangenomen. De beheersorganisatie is voornemens om weer een procestrekker in de arm te nemen. Het blijkt namelijk lastig te zijn om in groepsverband als het ambtelijk platform alle uitvoerende en overkoepelende activiteiten binnen de beperkte capaciteit uit te kunnen voeren. Begin 2012 hebben vrijwel alle colleges van B&W ingestemd met de financiering van een nieuwe procestrekker voor de duur van 1 jaar. Naar verwachting begint de nieuwe procestrekker per 1 maart 2012. Voor de instellingen die hulp verlenen aan jeugdigen als kernactiviteit hebben is een impactanalyse uitgevoerd en zijn de technische koppelingen gerealiseerd. Voor de instellingen die contact hebben met jeugdigen (vindplaatsen) en deelnemen aan ZvJG door signalen af te geven zijn er bij de start brede en nu maandelijkse aansluitbijeenkomsten geweest. Op de website www.zorgvoorjeugd.nu staat een actueel overzicht van de instellingen die zijn aangesloten op ZvJG (zowel per gemeente als per domein). Per kwartaal stelt het ambtelijk platform (de beheersorganisatie) een kwalitatieve rapportage op over het gebruik van ZvJG. In het tweede half jaar van 2011 is er sprake geweest van in totaal 2630 meldingen, waarvan 1064 signaalregistraties en 1566 ketenregistraties. In het laatste geval gaat het om signalen van een hulpverlenende instelling; deze instelling geeft hiermee aan een jeugdige (nieuw) in de hulpverlening te hebben opgenomen. Gedurende het jaar 2011 is het aantal signalen flink gegroeid en het aantal meldingen stijgt nog steeds. Vanaf het begin van ZvJG tot nu zijn er in totaal 1480 matches geweest, wat inhoudt dat er ‘start zorgcoördinatie’ heeft plaatsgevonden. De domeinen jeugdzorg en maatschappelijk werk geven de meeste ketenregistraties en de domeinen gezondheidszorg, leerplicht en onderwijs de meeste meldingen.
3.3.2 Ontwikkelingen ZvJG Het is evident dat er bij een dergelijke grote ontwikkeling als de provincie brede verwijsindex, met daaraan gekoppeld de zorgcoördinatie kinderziektes en aanloopperikelen optreden. De gemeenten hebben een nieuwe sturingsrol moeten invullen waarbij nog niet overal planmatig gewerkt wordt. De overgang van de projectperiode naar de beheersfase betekende verder minder middelen en minder ondersteuning (van bijvoorbeeld een externe projectleider of kwartiermakers), waardoor de beheersorganisatie niet alle ontwikkelpunten voortvarend heeft op kunnen pakken. De beheersorganisatie werd tijdelijk inhoudelijk en procesmatig door de VGG ondersteund; hier wordt nu een vervolg aan gegeven. Daarnaast heeft het project Samen Slimmer werken in de Jeugdzorgketen de doorontwikkeling van ZvJG ondersteund (zie paragraaf 3.3.3). De werkprocessen volgend uit Zorg voor Jeugd Groningen hebben een cultuuromslag tot gevolg gehad die niet van de ene op de andere dag gerealiseerd is. Bovendien heeft men veel inzet moeten plegen om op alle verschillende niveaus van bestuur tot uitvoering dezelfde interpretaties en uitgangspunten te laten gelden. Knelpunten van technische en procesmatige aard en onduidelijkheden en interpretatiekwesties zijn met de betrokken partijen (gemeenten, BJZ en de GGD) veelal opgelost. Voor een meer planmatige en structurele sturing is een implementatieplan opgesteld door de beheersorganisatie. In het plan zijn de onderdelen communicatieplan, het beheer van het
27
systeem en de website ZvJG, en (periodieke) oplevering van de sturingsinformatie opgenomen. Ook is voorzien in het stimuleren van signaleerders om te melden en worden de signaleerders inhoudelijk ondersteund. Dit plan wordt door gemeenten op regionaal niveau doorvertaald in concrete sturing en ontwikkeling van de CJG's. Binnen het project ZvJG is veel aandacht geweest voor het aansluiten van onderwijsinstellingen op de verwijsindex, als een zeer belangrijke (vroeg)signaleerder van problemen bij jeugdigen. De JGZ vervult een consultatierol binnen de Zorg Advies Teams (ZAT) en het onderwijsveld kan haar vragen via de frontoffice CJG stellen. Indien de medewerkers van de frontoffice vragen niet kunnen beantwoorden is er een steunpuntfunctie bij de JGZ beschikbaar met als terugvaloptie een steunpunt bij BJZ (in de backoffice CJG). De processen in de jeugdzorgketen en het (passend) onderwijs vereisen een goede regionale en provinciale afstemming tussen gemeenten en onderwijs. De provinciale afstemming wordt gerealiseerd in het afstemmingsoverleg passend onderwijs/ ZvJG (zie paragraaf 2.2.2).
3.3.3 Samen Slimmer Werken in de Jeugdzorgketen De verwijsindex ZvJG en de CJG's zijn nog in ontwikkeling en dóórontwikkeling. Daarom is er gezamenlijk door de gemeenten, BJZ en de GGD een vervolgproject gestart met middelen uit een subsidie van het Europees Sociaal Fonds Actie E (sociale innovatie). De doelstelling van het project 'Samen Slimmer Werken in de Jeugdzorgketen' is, te komen tot een implementatieplan voor de aanpak van een drietal geconstateerde knelpunten die te maken hebben met sociale innovatie, oftewel, innovatie van de wijze waarop arbeid is georganiseerd. Het betreffen de volgende werkprocessen: 1) Werkproces signalering; 2) Werkproces indicatiestelling; 3) Werkproces casusoverleg, zorgcoördinatie en informatie-uitwisseling. Het implementatieplan is een weerslag van de analyse van de geconstateerde knelpunten en oplossingen daarvoor, een verslag van de resultaten van het in de praktijk uittesten van die oplossingen en een oordeel over de kosten-baten van die oplossingen. Om het implementatieplan te maken, is nodig dat er analyses worden gemaakt van knelpunten en oplossingen en dat die ook daadwerkelijk in de praktijk worden getest middels pilots. De uitkomst van deze testen maakt vervolgens weer onderdeel uit van het op te leveren implementatieplan. Het project kent twee werkgroepen, te weten: werkgroep signalering en werkgroep informatie-uitwisseling, indicatiestelling, casus overleg en zorgcoördinatie. In de werkgroepen hebben diverse experts uit het veld zitting genomen. De eerste bijeenkomsten zijn in september 2010 gestart. In de werkgroepen zijn als eerste knelpunten behandeld en daarna hebben de twee werkgroepen zich gebogen over mogelijke oplossingen voor de knelpunten. Werkgroep signalering Zo heeft de werkgroep signalering zich gebogen over vraagstukken als: 1. Wanneer moet er worden gesignaleerd; 2. welke rol spelen professionals uit het veld in het proces van signaleren binnen ZvJG en Kindermishandeling; 3. Wat te doen bij acute noodsituaties (situatie waarin binnen 24 uur ingegrepen moet worden). Tussen alle betrokkenen moeten hiervoor afspraken gemaakt worden en er moet een handelwijze, d.w.z. een uniform en provinciebreed werkproces, worden ontwikkeld. Daarnaast is door professionals gemeld dat zij moeite hebben met het duiden van het ‘onderbuik’ gevoel en wanneer zij moeten signaleren binnen het huidige systeem. De analyse van mogelijke oplossingen heeft geresulteerd in een zogenaamde digitale signaalgids. Dit is een digitaal stroomschema waarbij uiteindelijk de gebruiker een advies krijgt of er een signaal afgegeven moet worden. Deze gids bevat ook de RAAK-meldcode (zie 3.5.2) en is gebaseerd op de landelijke meldcode kindermishandeling zoals die door het Ministerie is opgesteld. Werkgroep indicatiestelling, informatie-uitwisseling, casus overleg en zorgcoördinatie. De werkgroep indicatiestelling, informatie-uitwisseling, casusoverleg en zorgcoördinatie heeft zich gebogen over verschillende knelpunten. Alle hulpverlenende instellingen starten het hulpverleningsproces met een probleemanalyse ofwel indicatie van de problematiek. Op basis van deze probleemanalyse wordt een hulpverleningsproces ingericht. In de praktijk blijkt dat instellingen
28
dat proces verschillend inrichten en onvoldoende gebruik maken van de informatie die door andere betrokken instellingen al is vastgelegd. Daarnaast blijkt in de praktijk dat het communicatieproces tussen instellingen lastig verloopt. De betrokken instellingen hebben geen inzicht in de informatie die andere instellingen hebben opgeslagen over de jongere. Er is sprake van een verschillende wijze van opbouw van dossiers en van verschillen in “taal” waardoor de uitwisseling van kennis, ervaring en informatie bemoeilijkt wordt. Een oplossing hiervoor kan gevonden worden in een digitale zorgroutekaart. Dit is een digitale zorgkaart waarvan de cliënt eigenaar is. Alle gegevens van de cliënt worden opgenomen in deze kaart, hiermee wordt de cliënt ontlast want hij/zij hoeft niet bij doorverwijzing steeds weer NAW-gegevens op te geven en zijn of haar situatie steeds opnieuw te vertellen. Voor de zorgverleners betekent dit een enorme tijdwinst want de voorgeschiedenis plus de gegevens van cliënt zijn aanwezig. Alleen de eerste hulpverlener voert samen met de cliënt alle gegevens in. Naast de efficiency winst wordt er door deze routekaart het communicatieprobleem van de instellingen onderling verholpen. Beide producten (signaalgids en zorgroutekaart) zijn in het voorjaar van 2011 gedurende 6 weken breed gepilot door diverse instellingen in de provincie. Op basis van de resultaten uit de evaluatie is geconcludeerd dat de signaalgids een duidelijke meerwaarde heeft voor professionals in de keten; de deelnemers geven aan dat het instrument een duidelijke tijdwinst oplevert. De kwaliteit van het intakeproces wordt geoptimaliseerd waardoor de inzet van gerichte hulpverlening nadrukkelijk wordt verbeterd. De samenwerking tussen professionals in de keten wordt bevorderd en de cliënt kan sneller en adequater geholpen worden. Voor beide instrumenten geldt dat er een kosten-batenanalyse is opgeleverd waar de beheersorganisatie nu meer verder gaat en bepaalt wat de vervolgstappen zijn. Eind 2011 heeft het Bestuurlijk Platform Jeugd besloten de signaalgids verder te ontwikkelen. BJZ heeft daarvoor de opdracht gekregen en zal de verbeterpunten uit de evaluatie gebruiken voor de verdere doorontwikkeling van de signaalgids. Het is de bedoeling dat de signaalgids als instrument snel werkzaam is.
3.4 Realisatie van de Centra voor Jeugd en Gezin De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de realisatie van de CJG’s. In het bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 hebben gemeenten en provincie afgesproken dat gemeenten dit voor 01-01-2011 doen. Vanuit de wet is de verplichting om voor 1 januari 2012 een CJG te hebben. Ter ondersteuning van de realisatie van de CJG's heeft de provincie voor de invoering van de verwijsindex en de CJG’s inzet van kwartiermakers aangeboden. Door de projectgroep ZvJG en de kwartiermakers is een handreiking front offices CJG en een uitvoeringsnotitie zorgcoördinatie door JGZ en BJZ opgeleverd. Hierin staat onder andere hoe zorgcoördinatie wordt ingericht en wat het kader voor de 8 regionale backoffices, waarin de toegang van BJZ wordt gedecentraliseerd, inhoudt. In de gehele provincie Groningen zijn er 8 regionale backoffices (meerdere gemeenten delen een backoffice). De backoffice is een netwerkorganisatie in de regio waar instellingen (in ieder geval JGZ en BJZ in hun hoedanigheid als zorgcoördinatoren) overleg voeren over casussen. Met de invoering van het signaleringsysteem Zorg voor jeugd Groningen in januari 2010 en de inwerkingtreding van zorgcoördinatie zijn in 2010 de back offices CJG operationeel geworden. Deze regionale back offices staan in verbinding met de front offices. In de Centra voor Jeugd en Gezin in Groningen dient elke gemeente vanuit haar wettelijke verplichting een frontoffice (laagdrempelig inlooppunt voor direct klantcontact) te hebben. Deze front offices zijn in verschillend tempo in alle gemeentes operationeel geworden. In alle gemeenten van de provincie zijn CJG’s in verschillende vormen aanwezig (met fysieke inlooppunten, digitale CJG’s, CJG’s die aangesloten zijn op bestaande contactpunten en netwerken).
29
3.5 Aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld 3.5.1 Protocol Sluitende aanpak kindermishandeling Met alle betrokken partijen BJZ, AMK, lokaal, provinciaal en AWBZ-gefinancierde jeugdzorginstellingen) is een convenant en handelingsprotocol 'hulpverlening bij kindermishandeling' over een sluitende aanpak kindermishandeling ontwikkeld en afgesloten. Eind 2009 hebben wij de monitoring van dit protocol beëindigd. Het handelingsprotocol 'hulpverlening bij kindermishandeling' sluit goed aan bij de werkwijze van Zorg voor Jeugd. In overleg met BJZ en Zorg voor Jeugd Groningen is besloten het handelingsprotocol te integreren in de werkwijze van Zorg voor Jeugd Groningen.
3.5.2 Voortgang invoering aanpak kindermishandeling (RAAK) Het Ministerie van Jeugd en Gezin heeft de aanpak van kindermishandeling tot speerpunt van beleid gemaakt. In april 2008 is een start gemaakt met de landelijke invoering van het project van de Reflectie- en Actiegroep Aanpak Kindermishandeling (RAAK). Dit project is eerder met succes in vier verschillende regio's in het land uitgevoerd. De bestuurders van 35 centrumgemeenten en de provincies en de grootstedelijke regio's, de minister van Justitie en de minister van Jeugd en Gezin hebben hiertoe een actieverklaring ondertekend. De invoering van de RAAK-aanpak in onze provincie vindt plaats onder eindverantwoordelijkheid van de centrumgemeente Groningen en wordt uitgevoerd door de GGD. Het project is opgenomen in het Bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 en geïntegreerd met de aanpak en signalering in het kader van Zorg voor Jeugd; zo wordt ZvJG in de trainingen RAAK opgenomen en andersom. Landelijk vindt er vanuit het Nederlands Jeugdinstituut monitoring plaats. Het is de bedoeling dat per regio de volgende doelen worden behaald: - opzetten van een regionale projectstructuur met een regionale stuurgroep; - aanstellen van een regiocoördinator; - uitvoeren van een startfoto Regionale aanpak kindermishandeling; - opstellen en uitvoeren van een werkplan regionale aanpak kindermishandeling; - opstellen en in uitvoering nemen van een regionaal handelingsprotocol kindermishandeling; - opstellen en in uitvoering nemen van een regionaal scholingsplan kindermishandeling. In Groningen zijn deze doelen behaald en er is een website RAAK- Groningen gestart met informatie over de regionale aanpak kindermishandeling en het regionale handelingsprotocol. Het regionaal scholingsplan is op dit moment in uitvoering. De trainers in Groningen hebben de landelijke basistraining over de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling afgerond en geven nu de basistraining aan professionals die met kinderen werken om hen te leren een vermoeden van kindermishandeling tijdig te signaleren, effectief te handelen en deze zorgen te bespreken met ouders.
3.5.3 Huiselijk geweld De gang van zaken bij de regiopolitie Groningen is dat gezinnen waarin huiselijk geweld speelt, worden aangemeld bij het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld Groningen (ASHG). De politie geeft hierbij aan of er sprake is van kinderen die getuige waren van huiselijk geweld. Als het ASHG beoordeelt dat er sprake is van crisissituaties waarin de kinderen worden bedreigd wordt BJZ (AMK) per direct ingeschakeld en ontfermen zij zich over het kind. Wanneer geen sprake is van crisissituaties voor kinderen hebben de Groninger gemeenten in hun Groninger aanpak van (huiselijk) geweld in afhankelijkheidsrelaties afgesproken dat de hulpverlening aan de kinderen dan via het eigen maatschappelijk werk verloopt. Naast het reguliere financieren van de wettelijke taak van het AMK heeft de provincie verder geen financiële verplichtingen meer voor huiselijk geweld.
30
3.6 Zorgaanbod niet-geïndiceerde jeugdzorg 3.6.1 Toepassing Eigen Kracht Conferenties Het doel van de Eigen Kracht Conferenties (EKC's) is dat de gezinsproblemen, indien mogelijk, door het gezin zelf in samenwerking met het netwerk rondom het gezin worden opgelost. De hulpverlening speelt hierin een beperkte rol. De provincie heeft in het platform jeugd de gemeenten aangeboden EKC's te financieren. Zeven gemeenten hebben positief op dit verzoek gereageerd, maar uiteindelijk is alleen de gemeente Groningen erin geslaagd een aantal van 4 EKC's uit te voeren. Hiermee is het resultaat beperkt gebleven en kunnen we geen goed antwoord geven op de vraag of de Eigen Kracht Conferenties een goede aanvulling zijn op het hulpaanbod in het gemeentelijk domein. Omdat het wel een beproefde methode is, zijn er binnen het krediet zorginnovatie en in de gebiedsprogramma's EKC aanvragen opgenomen. Daarnaast gaat een consortium van de centrumgemeente Groningen, de Hanzehogeschool Groningen, de Eigen Kracht Centrale in Zwolle, Lentis, Verslavingszorg NoordNederland (VNN) en de provincie Groningen een tweejarig onderzoek doen naar de mogelijkheden voor de toepassing van EKC's binnen de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz). De provincie financiert met een eenmalige stimuleringssubsidie een deel van de uitvoering van de EKC's die in de zogenaamde pilots onderzocht worden.
3.6.2 Realisatie van passend aanbod voor Multi-problem gezinnen Wij zien de aanpak van gezinnen met meervoudige problematiek vooral als een taak van de gemeentelijke overheden. Wel bieden wij via projecten hiervoor ondersteuning aan gemeenten met het doel de gemeentelijke hulpverlenende voorzieningen te versterken. Zo hebben wij eerder aan het succesvolle tweejarige pilotproject gezinsbegeleiding Noord Groningen van de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond bijgedragen met als doel om kinderen en ouders met opgroei- en opvoedproblemen te ondersteunen voor wie op dat moment geen passende hulp beschikbaar is. Dit is een samenwerking tussen Elker en de lokale hulpverleningsinstellingen waarbij Elker de expertise leverde voor de hulp aan deze gezinnen en deze expertise vervolgens overgedragen heeft aan de lokale hulpverleningsinstellingen. Pilot gezinscoaches gemeente Veendam Het doel van het project is de ontwikkeling van gezinscoaching voor multiproblemgezinnen. Elker levert de expertise voor dit project. Het project liep in 2008 en 2009. De gemeente informeert ons via kwartaalrapportages over de voortgang van het project. De projectresultaten zijn tevens besproken in het platform jeugd. Wij hebben dit project gesubsidieerd met € € 70.000,- voor twee jaar. Het project is in februari 2010 succesvol afgesloten. Het project is uitgevoerd door Compaen en Elker. Cofinancier was Wooncorporatie Acantus. In het project zijn 18 multiproblemgezinnen geholpen. De resultaten van het project zijn als volgt samengevat: - verbetering en versterking van de samenwerking tussen de partners (eerste en tweede lijn) - een methodiekbeschrijving - reductie van het aantal multiproblemgezinnen in Veendam. Het project kent nog een aantal open einden zoals de lange termijneffecten van de inzet van de gezinscoaches, de financiële gevolgen van de inzet van de gezinscoaches (inverdieneffecten) en de inbedding van de methodiek gezinscoaching in het lokale en provinciale veld. De gemeente Veendam heeft daarom besloten een vervolgpilot uit te voeren, waarvoor vanuit de provincie subsidie is verleend uit het krediet zorginnovatie. Het doel van de aanvraag van de gemeente Veendam is het project gezinscoaching, dat wij twee jaar lang hebben meegefinancierd, af te ronden en in te bedden zodat uiteindelijk het aantal multiproblemgezinnen gereduceerd wordt door gezinnen te versterken en te voorkomen, dat de kinderen/jeugdigen in de geïndiceerde zorg terecht komen. De uitvoering van het vervolgproject heeft plaatsgevonden van 1 juni 2010 - 1 juni 2011 en is ondertussen afgerond. De resultaten van de pilot zijn positief: er is een verbeterde en versterkte samenwerking tussen de partners 1e en 2e lijn, er is een methodiekbeschrijving gemaakt, reductie van het aantal multiproblemgezinnen in Veendam, inzicht in effectiviteit en kostenreductie, borging in OGGZ en CJG en de methodiek is ingebed in de werkwijze. De uitvoering van het vervolgproject vond plaats van 1 juni 2010 - 1 juni 2011 en wordt begin 2012 geëvalueerd en verantwoord.
31
Pilot project Aanpak multiproblemgezinnen in de zgn. krachtwijken in de stad Groningen De gemeente Groningen heeft Elker gevraagd een bijdrage te leveren aan bovengenoemd project in de vorm van het leveren van een gezinscoach. Elker heeft hiervoor toestemming gevraagd bij de provincie. Wij hebben eind 2007 met dit verzoek ingestemd. Wij hebben hiervoor voor de duur van twee jaar een bijdrage van € € 37.000,- per jaar gereserveerd. Het project is op 1 april 2009 gestart. De gemeente Groningen heeft een projectgroep Take 5 ingesteld, die de opdracht heeft gekregen een methodiek te ontwikkelen voor de aanpak van multiproblemgezinnen die effectief en kostenbesparend is en kan worden ingezet in de hele stad Groningen. Voor de evaluatie van het project is een begeleidingscommissie ingesteld onder voorzitterschap van de Rijksuniversiteit Groningen waarin de provincie ook vertegenwoordigd is. De pilot is geëvalueerd door onderzoeksbureau Intraval. In augustus 2010 is de voortgangsnotitie van de pilot in de begeleidingscommissie besproken. De conclusie is dat het project tot nu toe niet aan de beoogde doelstellingen heeft voldaan. Een belangrijk knelpunt in het project is, dat er onvoldoende instroom van multiproblemgezinnen is, die door het project volgens hun te ontwikkelen methodiek kan worden geholpen. De betrokken hulpverlenende instellingen volgden nog hun eigen werkwijze in de aanpak van MP-gezinnen en de gezinscoaches van Take 5 hadden geen mandaat. Na bespreking van de conclusies is afgesproken dat de gemeente Groningen met betrokken partijen een overzicht van de voorwaarden voor een doorstart zal opstellen en afspraken zal maken met de partijen over de doorstart van het project. De provincie blijft betrokken in de begeleidingscommissie.
3.7 Afstemming justitie Eind 2009 heeft bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen het OM, de VGG en de provincie over het organiseren van een goede onderlinge afstemming na het beëindigen van het platform jeugdcriminaliteit. Begin 2010 is het initiatief genomen om het afstemmingsoverleg ketens (jeugd)Justitie en Jeugd(zorg) te organiseren; een bestuurlijk overleg ten behoeve van een goede afstemming tussen jeugdjustitie, de jeugdhulpverlening en de jeugdzorg. Dit afstemmingsoverleg vindt minimaal tweemaal per jaar plaats. De volgende partijen zijn aangesloten: het Openbaar Ministerie, Korpsbeheer Regiopolitie, Vereniging Groninger Gemeenten (VGG) vertegenwoordigd door minimaal 2 en maximaal 6 gemeenten, Raad voor de Kinderbescherming, BJZ en provincie Groningen (voorzitter). Vast agendapunt in het overleg is de laatste stand van zaken van Zorg voor Jeugd Groningen en de aansluiting van justitie en politie op de verwijsindex. Andere agendapunten die op dit moment actueel zijn, zijn ondermeer de nazorg voor jeugdigen die uit gedwongen kader komen en begeleid wonen en leerplicht.
3.8 Decentralisatie Jeugdzorg De aankomende decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten was voor de samenwerkende partijen in het platform Jeugd aanleiding om het huidige bestuursakkoord Jeugd te herijken middels een intentieverklaring. Met het ondertekenen van deze intentieverklaring 'Doorkijk naar een nieuw Bestuursakkoord Jeugd' (juli 2011) door alle gemeenten en provincie is vastgelegd dat wij in gezamenlijkheid willen komen tot een “warme” en zorgvuldige overdracht van taken en verantwoordelijkheden van provincie naar (samenwerkende) gemeenten. In de intentieverklaring wordt een gezamenlijke ambitie gehanteerd van waaruit de partijen vanuit de eigen verantwoordelijkheid gezamenlijk sturing gaan geven aan de jeugdzorg en het proces van de transitie van de jeugdzorg. De ambitie is neergelegd om een meer samenhangend en eenvoudiger jeugdzorgstelsel te vormen waarbij de uitdaging dat jongeren zo vroeg mogelijk, zo snel mogelijk, zo goed mogelijk, zo licht en zo dicht mogelijk bij huis worden geholpen en dat in het geval van escalatie de jongere zo snel mogelijk doorgeleid worden naar de best passende zorg. Het proces volgend op deze intentieverklaring is het breed delen van informatie zodat alle partijen volledig geïnformeerd zijn, de uitwerking van een visie op de jeugdzorg en het opzetten van een proces van decentralisatie en op basis hiervan het opstellen en uitvoeren van een nieuw Bestuursakkoord Jeugd. De eerste informatiebijeenkomsten georganiseerd door de VGG en provincie hebben in het najaar van 2011 plaatsgevonden. Ook hebben er werkbezoeken aan jeugdzorginstellingen plaatsgevonden. Voor het uitvoeren van de decentralisatieopgave heeft het Bestuurlijk Platform Jeugd in oktober 2011 besloten dat er een regionaal transitieplan opgesteld wordt door een ambtelijke en bestuurlijke afvaardiging uit het Platform onder de verantwoordelijkheid van een externe planbegeleider. In het transitieplan wordt het proces met de daarbij behorende activiteiten en planning uitgewerkt gericht op die transformatie van de jeugdzorg en een “warme”overdracht naar gemeenten. Wij verwachten dat na vaststelling in de colleges van het plan in mei/juni 2012 er op basis
32
van dat plan gerichte vervolgstappen worden gezet, waarbij helder wordt hoe de transformatie van de jeugdzorg eruit gaat zien in de provincie Groningen en wat lokaal en bovenlokaal aangeboden en georganiseerd moet worden.
33
4. BJZ: versterking organisatie en uitvoering taken Conclusies: - Binnen de Toegang, AMK , jeugdbescherming en jeugdreclassering kent BJZ in deze rapportageperiode geen wachtlijsten. - De doorlooptijden van 'in kennisstelling tot vaststelling plan van aanpak ' bij jeugdbescherming en jeugdreclassering zijn fors verbeterd en liggen grotendeels binnen de wettelijke normen. - De aansluiting in de keten wordt onder meer met beheersorganisatie ZvJG, de zorgcoördinatie, de afstemming tussen BJZ en Elker en samenwerking met andere ketenpartners steeds verder doorontwikkeld. - Tussen Rijk en IPO zijn afspraken gemaakt over nieuwe verrhoogde werktarieven voor jeugdbescherming en jeugdreclasering voor 2012 en 2013. De concrete vertaling hiervan per werksoort, JB en JR, moet nog volgen van het Rijk.
4.1 Hoofdlijnen beleid: versterking organisatie BJZ BJZ opereert als schakel in de keten en levert een bijdrage aan het uitgangspunt dat iedere jeugdige zo snel mogelijk, zo dicht mogelijk bij huis en zo licht mogelijk wordt geholpen. Een voorwaarde hiervoor is dat de (interne) organisatie van BJZ goed functioneert. Voor het verbeteren van de financiële situatie van BJZ is van eind 2007 tot aan mei 2011 een toezichthouder actief geweest bij BJZ. De toezichthouder heeft zich in deze periode gericht op de uitvoering van de aanbevelingen die door Gedeputeerde Staten zijn vastgelegd naar aanleiding van het onderzoeksrapport van eind 2007. Tevens heeft de toezichthouder erop toegezien dat alle acties genoemd in het rapport professionalisering subsidierelaties zijn uitgevoerd en alle documenten zijn aangeleverd. In mei 2011 hebben Gedeputeerde Staten op advies van de toezichthouder besloten het toezichthouderschap te beëindigen omdat de interne organisatie en financiële positie van BJZ zodanig was dat beëindiging verantwoord was. In het beleidskader 'Jong in Groningen' zijn te verrichten acties voor de periode 2009-2012 beschreven om BJZ als organisatie te versterken. Deze versterking is in 2008 gestart en is een continu proces waarin voortdurend stappen in de goede richting worden gezet. In het beleidskader 2009-2012 zijn dit de belangrijkste onderwerpen ten aanzien van de organisatie BJZ: - BJZ voert met een interne reorganisatie de inrichting van een Front Office (FO) en een Back Office (BO) door; - BJZ helpt alle cliënten met de beschikbare middelen; - BJZ werkt volgens de wettelijke doorlooptijden; - BJZ zorgt voor aansluiting op het voorliggende veld en de (toekomstige) CJG's; - BJZ zorgt voor een systeem van goede informatievoorziening.
34
4.1.1 Samenvattend overzicht organisatieversterking BJZ Onderwerp
Doel periode 2009 - 2012
Resultaat t/m nu Rapportage
Positie BJZ in keten
Aansluiting keten en decentralisatie indicatiebesluiten
• BJZ is per 2010 aangesloten op het systeem ZVJG en voert hierbinnen de registraties en de zorgcoördinatie uit. Dit proces is blijvend in ontwikkeling. • BJZ heeft deelgenomen aan de werkzaamheden binnen het project Samen Slimmer Werken. Hiervoor verwijzen wij naar paragraaf 3.3.3. • BJZ opereert binnen het veiligheidshuis door deelname aan verschillende casusoverleggen. • BJZ voert structurele overleggen met de RvdK en kinderrechters om de instroom bij de jeugdbescherming en jeugdreclassering te managen. • BJZ werkt samen met Jonx/Lentis en Accare via een bestuurlijk akkoord om de instroom bij BJZ vanuit de psychiatrische kant te managen. • BJZ werkt mee en anticipeert actief op de toekomstige transitie van de jeugdzorg en de positie van BJZ hierin. • BJZ werkt sinds 2011 volgens het systeem van getrapte indicatiestelling waarbij gradaties (trappen) in de indicatiestelling zijn aangebracht gericht op snel en efficiënt analyseren en indiceren. • BJZ is eind 2011 samen met Elker gestart met het uitwerken van een plan gericht op het afstemmen van het analyse- en indicatietraject op het zorgtraject. Implementatie van nieuwe werkwijzen binnen beide organisaties is in april 2012 gepland. Zie paragraaf 4.3.5. • Zie voor de stappen die in het kader van ZVJG zijn gezet paragraaf 3.3
Doorlooptijden
BJZ werkt binnen alle wettelijke doorlooptijden
35
In de beschikking 2011 en 2012 is gesteld dat BJZ voor zowel de Toegang, als het AMK en de jeugdbescherming en jeugdreclassering moet voldoen aan de wettelijk gestelde doorlooptijden. Zie paragraaf 4.2.2. voor de behaalde resultaten.
Prestaties versus financiën
BJZ helpt alle cliënten met beschikbare middelen
In 2011 en 2012 moeten alle cliënten geholpen worden met de beschikbaar gestelde middelen. De jaarrekening 2011 wordt 1 april 2012 ingediend, waaruit het resultaat over 2011 zal blijken. Zie paragraaf 4.2.2. voor de inhoudelijke resultaten die zijn behaald binnen de Toegang, het AMK, de jeugdbescherming en de jeugdreclassering.
Informatievoorziening
Informatievoorziening naar ketenpartners, prognose en trendontwikkeling
De informatievoorziening tussen BJZ en de provincie is georganiseerd middels kwartaalrapportages. Sinds de beëindiging van het toezichthouderschap ontvangen wij geen maandrapportages meer. Via het platform Jeugd vindt informatievoorziening richting gemeenten plaats. e
Sinds het 1 kwartaal 2011 hanteert BJZ een, in overleg met de provincie ontwikkeld, prognosemodel om de financiële verwachtingen zo goed mogelijk te kunnen managen. In de informatievoorziening tussen BJZ en de zorgaanbieders komt steeds meer overeenstemming. (zie ook 4.3.3) BJZ heeft een vraaganalyse voor het zorgaanbod opgesteld die door de provincie is gebruikt bij de inkoop van het zorgaanbod voor 2012. De vraaganalyse is besproken met de cliëntenorganisatie Zorgbelang en bevatte voor de provincie waardevolle informatie voor de zorginkoop 2012. Voor 2013 zal BJZ weer een vraaganalyse opstellen. Met de ontwikkeling van de CJG's zal de informatievoorziening groter worden. Ondermeer hiervoor heeft BJZ voor 2011 een structurele formatie-uitbreiding van 1 fte voor informatievoorziening gekregen. In 2011 is een nieuw landelijk rapportageformat jeugdzorg tussen Rijk en IPO overeengekomen. Door verschillende implementatieproblemen is dit format in 2011 niet landelijk ingevoerd, maar zal het pas met e ingang van het 1 kwartaal 2012 tot een betrouwbaar rapportage format leiden. Dit rapportageformat vormt voor de provincie een sturingsdocument richting BJZ en vormt de basis waarop onderliggende voortgangsrapportage wordt gebaseerd.
36
Beheersorganisatie BJZ
De organisatie BJZ is beheersbaar middels administratieve processen en interne controle (AO/IC’s)
BJZ werkt sinds 2010 voor alle onderdelen met AO/IC’s waarvan de werking door de accountant is gecontroleerd. De AO/IC’s worden periodiek gecontroleerd en gereviseerd. Het plan van aanpak dat BJZ in 2010 heeft opgesteld om ‘in control’ te komen is in 2010 geïmplementeerd en is als continue proces opgenomen in de jaarplannen van de verschillende afdelingen en in de planning en control kalender van 2011 en 2012. Mede op basis van het ‘in control’ zijn is in 2011 besloten het toezichthouderschap te beëindigen.
4.2 Uitvoering taken Bureau Jeugdzorg 4.2.1 Hoofdlijnen beleid provincie inzake uitvoering functies Bureau Jeugdzorg BJZ heeft verschillende functies waarvan de meeste staan beschreven in de Wet op de jeugdzorg. Daarnaast verricht BJZ ook nog een aantal andere werkzaamheden. In het beleidskader 'Jong in Groningen' staan de verschillende functies en werkzaamheden beschreven. Het beleid is erop gericht BJZ die functies te laten uitvoeren die in de Wet beschreven staan. Werkzaamheden die BJZ buiten de wet om verricht dienen zoveel mogelijk afgebouwd te worden of te worden overgedragen naar andere partijen. Hieronder is een samenvattend overzicht weergegeven van zowel de wettelijke functies als de overige werkzaamheden.
37
4.2.2 Samenvattend overzicht uitvoering functies en werkzaamheden Onderwerp Toegang Kwaliteit analyse en indicatiestelling
Doel periode 20092012 Goede kwaliteit analyses en indicatiestellingen
Resultaat t/m nu BJZ werkt volgens de uitgangspunten van de VIB methode (Verbetering Indicatiestelling BJZ) en is hiervoor gecertificeerd. Deze werkwijze wordt toegepast op alle analyses en indicatiestellingen bij de Toegang (incl. de PGB's). In het belang van een goede aansluiting op de CJG’s en efficiënte indicatiestelling werkt BJZ vanaf 2011 volgens het systeem van getrapte indicatiestelling waarbij per cliënt wordt gekeken welk analyse- en indicatietraject nodig is. Hiermee is meer maatwerk en snelheid in de analyse en indicatiestelling aangebracht. In lijn met het afsprakenkader IPO-Rijk zijn tussen BJZ en Elker afspraken gemaakt over het leveren van ambulante hulpverlening waarbij de indicatiestelling door BJZ korter en bondiger plaatsvindt en ook informatie van de zorgaanbieder wordt betrokken. Deze werkwijze is in 2011 gestart voor de zorgvormen Triple P en ambulante spoedhulp. Uitbreiding met meerdere zorgvormen past in het licht van de getrapte indicatiestelling (zie hierboven) en in het plan van aanpak dat BJZ en Elker samen implementeren gericht op onderlinge afstemming van analyse- en indicatietraject op het zorgtraject. Zie paragraaf 4.3.5.
Toegang Vraaggericht analyseren en indiceren
Vraaggericht analyseren en indiceren
BJZ geeft indicatiebesluiten af zonder omvang en duur van de zorg te vermelden. Deze zijn onderdeel geworden van het werkproces van de zorgaanbieders. Hiermee werkt BJZ meer vraaggericht. Ook stemt BJZ voortdurend de doelrealisatie af met de zorgaanbieders aan de hand van de gezamenlijk ontworpen doelendatabase.
38
Toegang Doorlooptijden
e
e
BJZ werkt in het 3 en 4 kwartaal van 2011 gemiddeld ruim binnen de landelijke doorlooptijd (77 dagen) voor het analyseren en afgeven van indicatiebesluiten. Afgezet tegen de hoge instroom bij de Toegang in 2011 is dit een e goede prestatie. In het 3 kwartaal ligt de gemiddelde doorlooptijd voor het afgeven van Persoons Gebonden Budgetten (PGB)binnen de norm van 8 weken. In het e 4 kwartaal ligt deze er met 60 dagen net e buiten, echter is in het 4 kwartaal hard gewerkt aan het terugbrengen van de doorlooptijd waardoor deze in de maand december weer binnen de norm van 8 weken lag.
Werken binnen doorlooptijden
In 2011 is BJZ geconfronteerd met een grote instroom bij de Toegang waardoor de productie 18% hoger is geweest dan geprognosticeerd. Onbekend is of deze trend zich in 2012 doorzet. Door een nauwere samenwerking en afstemming tussen BJZ en Elker over het analyse- en indicatietraject en de start van het zorgtraject verwachten wij dat de toename van de instroom bij de Toegang zodanig wordt gestroomlijnd dat zowel BJZ als de zorgaanbieders de verhoogde instroom kunnen hanteren. Jeugdbescherming Methodiek
Invoering landelijke methodieken
Per 1-07-2010 is de invoering van de Deltamethodiek afgerond. De uitvoering hiervan is een continu proces maar is onder druk komen te staan als gevolg van de te lage rijkstarieven voor JB en JR. Zie paragraaf 4.5.3 Over invoering van de nieuwe methodiek voogdij zijn afspraken gemaakt in het onderhandelingsresultaat tariefstelling JB en JR eind 2011. Hetgeen betekent dat de nieuwe methodiek waarschijnlijk per mei 2012 wordt ingevoerd. Zodra hier landelijk duidelijkheid over is, maken wij hier sluitende afspraken over met BJZ.
39
Jeugdbescherming Doorlooptijden
Werken binnen twee doorlooptijden
1. Aan de eis dat BJZ gemiddeld binnen vijf dagen nadat ze als (gezins)voogd is aangewezen contact met de cliënt moet opnemen wordt zowel bij de ondertoezichtstellingen als bij voogdij e voldaan (gem. doorlooptijd OTS 3 e kwartaal 1 dag en 4 kwartaal 1,2 dagen en voogdij resp. 3,1 en 1,5 dagen) 2.BJZ heeft in 2011 een forse verbeterslag gemaakt in de doorlooptijd voor het opstellen van plannen van aanpak. Voor OTS is de norm gehaald (gem. e doorlooptijd in het 3 kwartaal 42,6 e dagen en 4 kwartaal 35,5 dagen e terwijl het 1 kwartaal nog 123,2 dagen telde). Voor voogdij is de norm nog niet e e behaald (3 kwartaal 53 dagen en 4 e kwartaal 134 dagen, terwijl het 1 kwartaal nog 328,7 dagen telde). De wettelijke doorlooptijd bedraagt (6 weken/42 kalenderdagen). De overschrijdingen hebben nog te maken met registratieen instructieonvolkomenheden, waarvoor binnen BJZ aandacht is. In het onderhandelingsresultaat tussen Rijk en IPO voor de tarieven JB en JR eind 2011 is afgesproken dat de provincies in 2012 en 2013 de duur van een OTS terugbrengen. Landelijk wordt nog overlegd naar welke norm de OTS duur moet worden teruggebracht. Zodra hierover duidelijk is maken wij hierover afspraken met BJZ Groningen.
Jeugdbescherming Wachtlijst
Wegwerken wachtlijst
Vanaf april 2010 kent de jeugdbescherming geen wachtlijst meer.
Jeugdreclassering Nazorg
Ketensamenwerking en goede nazorg
BJZ participeert in het Veiligheidshuis en voert zonodig taken in het kader van de nazorg uit (trajectberaad).
Jeugdreclassering Doorlooptijden
Werken binnen wettelijke doorlooptijden
1.De doorlooptijd van de jeugdreclassering om binnen 5 dagen een jeugdreclasseerder toe te wijzen worden in e e het 3 en 4 kwartaal gehaald (resp. 1,2 en 1,1 dagen) 2. De wettelijke termijn om binnen 6 weken een plan van aanpak op te stellen is ten opzichte van 2010 sterk verbeterd e en lag in het 3 kwartaal binnen de norm e (29,9 dagen), en in het 4 kwartaal een fractie boven de norm (46,1 dagen). De wettelijke doorlooptijd is 6 weken / 42 kalenderdagen. Reden voor de huidige overschrijding is dezelfde als bij de jeugdbescherming.
40
Jeugdreclassering Wachtlijst
Wegwerken wachtlijst
Vanaf april 2010 heeft BJZ geen wachtlijst meer bij de jeugdreclassering.
AMK Wettelijke termijnen
Werken binnen wettelijke termijnen
BJZ werkt binnen de wettelijke termijn van vijf dagen na de melding een onderzoek te starten (beide kwartalen is de gemiddelde doorlooptijd 5 dagen). De doorlooptijd tussen melding en de beëindiging van een onderzoek ligt wettelijk op 91 dagen. In lijn met de afspraak IPO-Rijk hanteren wij voor 2011 en 2012 een verkorte norm van 70 dagen. e e In het 3 en 4 kwartaal werkt BJZ binnen e deze verkorte norm (3 kwartaal 61 dagen, e 4 kwartaal 71 dagen). Dit is een geringe overschrijding.
AMK Wachtlijst
Geen wachtlijst
Sinds eind 2008 kent BJZ geen wachtlijst meer bij het AMK.
Kindertelefoon
Aansluiting vinden met Toegang van BJZ
De kindertelefoon maakt integraal onderdeel uit van het bureau. Hierdoor kunnen cliënten intern doorverwezen worden. Vanaf 2011 zijn sluitende afspraken gemaakt met de provincie Drenthe dat BJZ Groningen met de kindertelefoon ook diensten verleent aan inwoners van Drenthe.
Ambulante hulp
Verstrekken ambulante hulpverlening
Conform het plan van aanpak 'afbouw ambulante hulp' van BJZ is in 2009 de ambulante hulpverlening van BJZ afgebouwd. Het plan is medio januari 2010 volledig uitgevoerd, waarmee BJZ werkt volgens de nieuwe afspraken. Het uitvoeren van ambulante hulp door BJZ is hiermee geminimaliseerd.
Deskundigheidsbevordering
Inzet BJZ voor aansluiting met voorliggend veld
In het 4 kwartaal is nog een aantal RAAKtrainingen uitgevoerd en is gestart met het traject van CEDEO-accreditatie. Deze accreditatie geeft de kwaliteit en klantgerichtheid van opleidingen aan die BJZ zowel intern als extern verzorgt.
Zorgcoördinatie
Inzet BJZ voor aansluiting met voorliggend veld
Vanaf begin 2010 is gestart met de uitvoering van zorgcoördinatie. Voor de uitvoering hiervan hebben wij BJZ 2 fte extra toegekend boven op hun bestaande formatie casemanagement van 17 fte. e e Uit informatie van BJZ over het 3 en 4 kwartaal blijkt dat de beschikbare formatie van 19 fte voldoende is geweest.
Eigen Kracht Conferentie (EKC)
preventie op geïndiceerde jeugdzorg
Vanaf 2010 ontvangt BJZ geen geld meer voor de uitvoering van EKC’s. In verband met de afbouw van taken in dit kader zijn met BJZ afspraken gemaakt over frictiekosten tot en met 2011.
41
e
Prestatie Indicatoren
Invoering prestatie indicatoren jeugdzorg
De invoering van de prestatie-indicatoren zijn landelijk ter discussie gesteld vanwege de toekomstige stelselwijziging en de overdracht naar de gemeenten. Dit heeft er toe geleid dat begin 2012 in IPO verband is besloten invoering van de prestatie-indicatoren aan iedere provincie afzonderlijk over te laten. Wij zullen voor BJZ niet meer overgaan tot implementatie van prestatie-indicatoren.
Leerfabriek/zorgvisie
Ontwikkelde zorgvisie in de praktijk toetsen door inzet Leerfabriek
In 2011 hebben wij BJZ subsidie gegeven voor de Leerfabriek. Doel hiervan is om de werking van de door 8 zorgpartijen opgestelde zorgvisie via casuïstiekbesprekingen te toetsen en aan te scherpen. In 2011 zijn 8 leerfabrieken uitgevoerd. Het model van de leerfabriek is een succes en wordt veel gebruikt om binnen een CJG of tussen organisaties vanuit het primaire proces de juiste dingen voor een cliënt te doen en dit samen te e doen. In het 3 kwartaal hebben de e bestuurders het 1 halfjaar geëvalueerd en e het 4 kwartaal de plannen voor 2012 gemaakt. In 2012 heeft BJZ geen subsidie meer voor de Leerfabriek ontvangen.
Aansluiting op CJG's
processen in veiligheidshuis en CJG op elkaar laten aansluiten
In de huidige situatie is de aansluiting tussen de CJG’s en het veiligheidshuis nog niet gerealiseerd. Omdat BJZ met beide partijen samenwerkt, vormt BJZ nu de linking pin. Daarom heeft BJZ voor 2011 en 2012 subsidie ontvangen om onder meer deel te nemen aan verschillende casusoverleggen binnen het veiligheidshuis. Deze casusoverleggen lopen of zijn in ontwikkeling.
veiligheidshuis
4.3 Toegang 4.3.1 Aantal aanmeldingen (vrijwillig en op signalen van derden) In de begroting 2011 is rekening gehouden met een totaal van aanmeldingen van 4769, dit zijn gemiddeld 1192 per kwartaal. Dit is een forse verhoging ten opzichte van de begroting van 2010 waarin de prognose lag op gemiddeld 710 zaken per kwartaal. De realisatie lag in 2010 fors boven de begroting. In het derde kwartaal van 2011 lag de realisatie onder de begroting en in het vierde kwartaal lag de realisatie weer boven de begroting. Het totaal aantal aanmeldingen in 2011 komt uit op 4.902, 113 boven de begroting. Dit komt overeen met het signaal dat BJZ ten aanzien van de hoge instroom van de Toegang afgeeft en waarover wij afspraken met BJZ hebben gemaakt. Ten opzichte van de begroting is de productie in 2011 18% hoger geweest. Voor 2012 hebben wij het uitgangspunt 2011 = 2012 gehanteerd. Dit betekent dat BJZ de aanmeldingen voor 2012 ook weer heeft begroot op 4769. Het is te verwachten dat de relatie tussen werkelijke instroom en begroting ook in 2012 uit balans zal zijn. Dit vraagt om aanpassingen in de werkprocessen van BJZ.
42
Eventuele financiële gevolgen van de verschillen tussen prognose en realisatie zijn voor rekening van BJZ. Omdat hiervoor een lumpsum subsidiering met BJZ is overeengekomen.
In onderstaande grafiek is de ontwikkeling van het aantal aanmeldingen in 2011 zichtbaar gemaakt. Ontwikkeling aanmeldingen BJZ vrijwillig kader 1350
1300
aantalen
1250 realisatie
1200
begroting
1150
1100
1050 kw1 11
kw2 11
kw3 11
kw4 11
kwartalen
4.3.2 Aantal indicatiebesluiten In de begroting voor 2011 is rekening gehouden met het afgeven van 1960 indicatiebesluiten (IB's) in het vrijwillige kader (dat is 490 per kwartaal) (was in 2010 562 per kwartaal). e e Met een realisatie van 584 IB's in het vrijwillige kader in zowel het 3 als het 4 kwartaal werd 119% ten opzichte van de gemiddelde kwartaalprognose (490) gerealiseerd. Dit is een daling ten opzichte van de eerste twee kwartalen van 2011 maar nog steeds boven de begroting. e e Het aantal indicatiebesluiten genomen in het gedwongen kader lag in het 3 en het 4 kwartaal op 206.
4.3.3 Uitstroom van toegang naar zorgaanbod BJZ registreert het aantal cliënten dat vanuit de Toegang en de jeugdbescherming wacht op zorg. Wij hebben in lijn met de afspraak IPO-Rijk 2010/2011 aan de zorgaanbieders als voorwaarde gesteld dat er niemand langer dan 9 weken mag wachten op de start van zorg. In 2009 hebben wij al geconstateerd dat er verschillen zijn in de registratie van BJZ en de zorgaanbieders over het aantal cliënten dat wacht op zorg. Als gevolg hiervan zijn er afspraken gemaakt tussen BJZ en de zorgaanbieders om tot afstemming en sluitende cijfers te komen. Naar voren kwam dat er sprake was van registratieverschillen door het gebruik van verschillende wachtlijstdefinities. Als gevolg hiervan zijn er afspraken gemaakt met BJZ en de zorgaanbieders over een uniforme definitie. Als wachtlijstdefinitie wordt nu gehanteerd: ‘het aantal cliënten dat wacht vanaf de datum inwerkingtreding van het indicatiebesluit’. In het derde kwartaal 2011 heeft BJZ aangegeven dat het proces van afstemming van de wachtlijsten tussen BJZ, Elker en het CWZW Noord verder is uitgewerkt en de oorspronkelijke onvolkomenheden grotendeels zijn opgelost. De tabel die BJZ vervolgens presenteert komt echter niet overeen met de wachtlijstcijfers per 1 oktober 2011 die Elker (als grootste aanbieder) gepresenteerd heeft. Hierover is ambtelijk wederom contact met beide organisaties opgenomen en is de opdracht om te komen tot sluitende cijfers herhaald. De extra afstemming tussen BJZ, Elker en CWZW Noord heeft ertoe geleid dat er nog een aantal onvolkomenheden uit de rapportages (van zowel BJZ als Elker en CWZW Noord) is gehaald en het
43
proces van afstemming nog verder verdiept is. De cijfers vertonen nu een goede aansluiting waarbij de drie instellingen wel hebben aangegeven dat er ondanks een gedegen afstemming toch geringe verschillen in de aantallen zullen blijven bestaan. Deze verschillen worden onder meer veroorzaakt door: - het moment (datum en tijdstip) waarop de registratie is uitgedraaid en een aantal cliënten al wel bij BJZ als wachtende geregistreerd staat maar nog niet bij Elker of CWZW Noord geregistreerd is; - het moment (de datum) waarop BJZ aan cliënten herindicatiebesluiten afgeeft in verband met het op korte termijn aflopen van het huidige indicatiebesluit. Deze cliënten staan bij BJZ op de wachtlijst maar zijn dan echter nog steeds in zorg bij een zorgaanbieder en staan daar vanwege hun herindicatie niet geregistreerd als wachtend op zorg; - cliënten uit andere regio’s die wel op de wachtlijst bij de zorgaanbieders staan maar niet op de wachtlijst bij BJZ Groningen. Aan het eind van het vierde kwartaal wachten in totaal 18 cliënten langer dan 9 weken op de start van zorg. Voor 6 cliënten geldt dat zij in afwachting van de start van zorg een andere vorm van begeleiding ontvangen. Voor 12 cliënten geldt dat zij bewust voor geen andere vorm van begeleiding hebben gekozen maar wachten tot de voor hen geïndiceerde zorg start. Wij blijven de wachtlijstontwikkeling per kwartaal volgen en bespreken met BJZ en de zorgaanbieders. De wachtlijstcijfers worden periodiek getoetst aan onze voorwaarde dat er niemand langer dan 9 weken onverantwoord mag wachten op de start van zorg.
4.3.4 Doorlooptijd tussen aanmelding en afgeven van het eerste indicatiebesluit Sinds eind 2008 werkt BJZ bij de Toegang binnen de landelijke doorlooptijden (dit betreft alle zaken exclusief de PGB's). Van wachtlijsten is sindsdien geen sprake meer, wel van een werkvoorraad van cliënten die wachten op de start van een analyse die nodig is om een indicatiebesluit af te kunnen geven. Alle indicatiebesluiten worden binnen de landelijke doorlooptijd van 77 dagen afgegeven. In het tweede kwartaal van 2011 lag de doorlooptijd van aanmelding tot het afgeven van het eerste e indicatiebesluit op 58,63 dagen en in het 4 kwartaal op gemiddeld 60,88 dagen. Hiermee werkt BJZ binnen de landelijke norm. Wel zien we de doorlooptijd stijgen. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling zien van doorlooptijd van aanmelding naar het indicatiebesluit. Ontwikkeling doorlooptijden Toegang 90 80 70 aantal dagen
60 50
Dlt per kwartaal
40
landelijke norm
30 20 10 0 2010 kw 1
2010 kw2
2010 kw3
2010 kw4
2011 kw1
2011 kw2
2011 kw3
2011 kw4
kwartalen
4.3.5 Organisatie en overige zaken Casemanagement
44
Het totaal aantal casemanagementzaken bleef tot en met het derde kwartaal groeien en de stijging van het aantal zware casemanagementzaken was sterker dan de toename van het aantal lichte casemanagementzaken. In het derde kwartaal van 2011 bleef de verhouding rond de 45% : 55 %. Het totaal aantal casemanagementzaken is in het vierde kwartaal gestabiliseerd en de stijging van het aantal zware casemanagementzaken is gestopt. De verhouding komt meer in evenwicht. Hiermee komt een einde aan die trend die vanaf het derde kwartaal van 2010 was ingezet. (Getrapte) indicatiestelling In het derde en het vierde kwartaal is het project getrapt indiceren verder uitgevoerd. Een uitvloeisel daarvan is dat een deel van de indicatiestelling (het deel dat in de minst uitgebreide vorm wordt uitgevoerd) door medewerkers van de Voordeur, die het eerste contact met de cliënt hebben, wordt uitgevoerd. Een deel (het deel dat het meest uitgebreid wordt uitgevoerd) wordt direct aan een casemanager toegewezen (die na de start van de hulp het casemanagement uit zal gaan voeren) en die voert ook de indicatiestelling uit. Mede door deze acties is het effect van de enorme toename in de instroom relatief beperkt gebleven. Gedurende het vierde kwartaal is een aantal acties uitgevoerd, in vervolg op de voorgaande kwartalen, bedoeld om de effectiviteit en efficiëntie van de analyse en indicatiestelling te optimaliseren. Samen met Elker is met begeleiding vanuit CapGemini gewerkt aan het opstellen van een plan voor de optimalisatie van de onderlinge aansluiting tussen het indicatieproces bij BJZ en het proces van het starten van de zorg bij Elker. De uitvoering van dit plan zal in 2012 binnen beide organisaties worden geïmplementeerd. In het vierde kwartaal is de 'doelendatabase' in definitieve vorm opgeleverd. De doelendatabase is een lijst met mogelijke doelen die veel voorkomen in de hulpverlening aan de cliënten, die de indicatiesteller over kan nemen in een indicatiebesluit. Het maakt de kwaliteit van het indicatiebesluit gemiddeld iets beter, verbetert de efficiëntie en verbetert de aansluiting tussen de zorgaanbieders en BJZ.
4.4 AMK 4.4.1 Aantal Adviezen en consulten AMK2 In de begroting 2011 is rekening gehouden met een totaal van 1400 adviezen (gemiddeld 350 per kwartaal) en 500 consulten (125 per kwartaal gemiddeld). In het derde kwartaal van 2011 ligt de realisatie van het aantal adviezen boven het begrootte aantal, namelijk op 370. In het vierde kwartaal ligt de realisatie onder het begrootte aantal, namelijk op 343. Voor heel 2011 komt het aantal adviezen uit onder de begroting, namelijk op 1382. In het derde en het vierde kwartaal komt de realisatie van het aantal consulten uit boven de begroting, namelijk op 149 in het derde kwartaal en 140 in het vierde kwartaal. Het totaal aantal adviezen komt in 2011 met 1382 net iets onder de begroting uit. Voor het AMK geldt een p*q financiering waarbij BJZ de totaal gerealiseerde aantallen gefinancierd krijgt
4.4.2 Aantal Onderzoeken AMK3 Het aantal onderzoeken door het AMK is begroot op een totaal 570 in 2011. Dit levert een gemiddelde kwartaalprognose op van 142,5. In het derde kwartaal komt het aantal onderzoeken uit op 149, dat is boven de norm. In het vierde kwartaal zijn 123 onderzoeken gevoerd. Het totaal aantal onderzoeken in 2011 komt met 509 onder de begroting uit.
2
Adviezen: eenmalige contacten tussen AMK en professionals Consulten: wanneer meerdere vervolgcontacten tussen AMK en professionals nodig zijn over een kind. 3 Een onderzoek start wanneer het vermoeden bestaat dat sprake is van kindermishandeling. In deze gevallen neemt BJZ de verantwoordelijkheid voor de zaak over.
45
4.4.3 Ontwikkeling wachtlijst in afwachting start onderzoek Voor de periode van melding tot de start en een onderzoek heeft BJZ maximaal 5 dagen. Als de start van een zaak langer duurt dan deze 5 dagen is er sprake van een wachtlijst. Volgens de afspraken moet deze wachtlijst te allen tijde op 0 staan. Dit doel realiseert BJZ al geruime tijd. Ook in de laatste twee kwartalen van 2011 registreert BJZ geen wachtlijst bij het AMK.
4.4.4 Ontwikkeling doorlooptijd tussen melding en afsluiting onderzoek Wettelijk mag er tussen een melding en het einde van een onderzoek een periode van 91 dagen (13 weken) zitten, waarvan 5 dagen tussen melding en start onderzoek. In 2008 en 2009 is in de afspraken tussen het IPO en het Rijk opgenomen dat de doorlooptijd vanaf 2010 teruggedrongen moet worden naar 70 dagen voor het onderzoek. Met de 5 dagen die staan voor de periode van aanmelding tot de start van het onderzoek brengt dat de totale doorlooptijd op 75 dagen. Als vervolg op deze afspraak hebben wij in onze beschikking vanaf 2010 de verplichting opgenomen dat BJZ dient te werken binnen de verkorte doorlooptijd van 10 weken (70 kalenderdagen). e
Tussen de melding tot beëindiging van het onderzoek meldt BJZ in het 3 kwartaal een gemiddelde e doorlooptijd van 61 dagen en in het 4 kwartaal een doorlooptijd van 71 dagen. Hiermee werkt BJZ in het vierde kwartaal net iets boven de afgesproken norm van 70 dagen voor het onderzoek. Voor geheel 2011 werkt BJZ wel binnen de norm.
Doorlooptijden AMK 80 70 60
DLT melding tot aanvang onderzoek
dagen
50
DLT melding tot einde onderzoek
40
Norm melding -start onderzoek
30
Norm melding einde onderzoek
20 10 0 kw1 2011
kw2 2011
kw3 2011
kw4 2011
kwartalen
4.4.5 Organisatie en overige zaken Samenwerking ASHG In het derde kwartaal is de samenwerking met het ASHG verder geïntensiveerd. In eerste instantie zijn de wederzijdse werkprocessen in kaart gebracht. Zowel op het gebied van de onderlinge kennismaking en de afstemming van de werkprocessen zijn vorderingen geboekt. In het vierde kwartaal heeft dit geleid tot een eerste belangrijke mijlpaal. Samen met het ASHG heeft het AMK één telefoonnummer in gebruik genomen waarnaar gebeld kan worden voor adviezen of meldingen voor zowel huiselijk geweld als kindermishandeling. In 2012 zal de verdere samenwerking achter dat ene nummer verder worden vormgegeven. Signaleren kindermishandeling
46
Per 2012 stopt de tijdelijke RAAK-coördinator, waarmee BJZ in nauwe samenwerking (tussen de GGD, het ASHG en BJZ) de regionale RAAK-implementatie heeft uitgevoerd. BJZ heeft gezamenlijk met de GGD en het ASHG afspraken gemaakt over de borging van de in de afgelopen twee jaar behaalde resultaten. De borging zal bij het ASHG en het AMK komen te liggen. De trainingen signaleren kindermishandeling zullen worden gecontinueerd. In 2012 zal de nadruk komen te liggen op ondersteuning van organisaties in het implementeren van de meldcode 'Geweld in afhankelijkheidsrelaties', het geven van voorlichting daarover en het geven van de trainingen signaleren kindermishandeling.
4.5 Jeugdbescherming 4.5.1 Aantal cliënten met ondertoezichtstelling (OTS) en voogdijmaatregelen4 De prognose voor het aantal jeugdigen in 2011 met een ondertoezichtstelling (OTS) ligt op totaal 590. e Ten opzichte van de prognose van 2010 (700) is deze flink verlaagd. Aan het einde van het 3 e kwartaal van 2011 zijn er 478 jeugdigen met een OTS-maatregel, in het vierde kwartaal 507(1 e e kwartaal 496, 2 kwartaal 534). In het 3 kwartaal stroomden er 48 nieuw zaken in, in het vierde kwartaal 71. Gerekend is op een instroom van circa 60 zaken per kwartaal. Het totaal aantal kinderen met een OTS in 2011 komt lager uit dan de prognose. Het aantal jeugdigen met een (voorlopig) voogdij is voor 2011 geprognosticeerd op 240. e Er zijn aan het einde van het 3 kwartaal 233 jeugdigen met een (voorlopige) voogdij maatregel. Dit aantal voor de voogdijzaken ligt boven de prognose. e In het 3 kwartaal 2011 is er een instroom geweest van 18 (voorlopige)voogdij zaken. e Aan het einde van het 4 kwartaal waren er 248 jeugdigen met een (voorlopige) voogdij maatregel. Dit aantal voor de voogdijzaken ligt iets boven de prognose. e In het 4 kwartaal 2011 is er een instroom geweest van 13 (voorlopige)voogdij zaken. Vooruitkijkend naar het komende kwartaal geanticipeerd BJZ op een nog verdere terugloop. Omdat de jeugdbescherming p*q gefinancierd wordt betekent een over realisatie bij de ondertoezichtstellingen dat BJZ meer inkomsten ontvangt. De ontwikkelingen rondom de jeugdbescherming worden maandelijks door BJZ gemonitord. Onderstaande grafiek laat het aantal jeugdigen met een OTS, voogdij of jeugdreclasseringmaatregel zien ten opzichte van de begroting, in 2010 en 2011.
4
ondertoezichtstelling (OTS): de ouder(s) wordt in het gezag beperkt voogdij: het volledige gezag ligt bij BJZ
47
Aantal jeugdigen in OTS, voogdij en jeugdreclassering 800 Realisatie OTS
700
Begroting OTS
aantal jeugdigen
600 Realisatie (voorlopige) voogdij
500
Begroting (voorlopige) voogdij
400
Realisatie jeugdrelassering
300
Begroting jeugdreclassering
200 100 0 kw1 2010
kw2 2010
kw3 2010
kw4 2010
kw1 2011 kw2 2011
kw3 2011
kw4 2011
kwartalen
4.5.2 Ontwikkeling wachtlijst jeugdbescherming Volgens de beschikking 2011 en 2012 mag er geen wachtlijst bij de jeugdbescherming zijn. BJZ dient hiervoor binnen de wettelijke doorlooptijd (binnen 5 dagen) een (gezins)voogd aan te wijzen en dit te melden aan de betrokkene. Ook in het laatste half jaar van 2011 werkt BJZ voor de jeugdbescherming volledig binnen deze normen.
4.5.3 Organisatie en overige zaken Landelijke methodieken Per 1-07-2010 is de invoering van de Deltamethodiek afgerond. De uitvoering hiervan is een continu proces maar is onder druk komen te staan als gevolg van de te lage rijkstarieven voor JB en JR. als gevolg waarvan BJZ vanaf juli 2011 de Deltanorm niet meer heeft kunnen hanteren. Wij hebben dit signaal onder de aandacht van het Rijk gebracht maar dit heeft niet geresulteerd in het toekennen van een aanvullende subsidie voor 2011. Met ingang van 2012 zijn de rijkstarieven voor JB en JR opgehoogd tot werktarieven hetgeen betekent dat ze niet voldoende hoog zijn om hiermee de landelijke Deltanormen te kunnen realiseren. De provincies zijn hiervoor een inspanningsverplichting met het Rijk aangegaan. Het Rijk moet voor 2012 de vertaling van het onderhandelingsresultaat naar werktarieven per provincie nog aangeven. Zodra bekend is hoe hoog de werktarieven per werksoort JB en JR wordt zullen wij hierover subsidie-afspraken met BJZ maken. Over invoering van de nieuwe methodiek voogdij zijn ook afspraken gemaakt in het onderhandelingsresultaat tariefstelling JB en JR hetgeen betekent dat naar verwachting de nieuwe methodiek per mei 2012 wordt ingevoerd. Zodra hier landelijk duidelijkheid over is maken wij hier sluitende afspraken over met BJZ. Aanpassing wetgeving kinderbeschermingsmaatregelen Om te kunnen bereiken dat kinderen beter beschermd worden tegen ouders die er onvoldoende in slagen hun kind op een gezonde en evenwichtige manier op te voeden ligt er vanuit het kabinet een wetsvoorstel tot aanpassing van de wetgeving kinderbeschermingsmaatregelen. Het doel hiervan is dat het voor de kinderbescherming eenvoudiger wordt maatregelen te kiezen die het meest aansluiten bij de omstandigheden van het kind.
48
In februari 2011 zijn in de Tweede Kamer op de nieuwe wet een aantal amendementen aangenomen die (financiele) gevolgen hebben voor de uitvoering van de nieuwe wet. De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie heeft naar aanleiding van de amendementen besloten een impactanalyse te laten uitvoeren naar de financiële consequenties hiervan. Uit de analyse blijken grote financiële consequenties. De provincies maken zich zorgen over de financiële consequenties voor de bureaus jeugdzorg De Eerste Kamer heeft de wet nog niet aangenomen en wacht op dit moment op de nota van antwoord van het ministerie van Veiligheid & Justitie. Vanuit het IPO wordt de ontwikkeling scherp gevolgd en we ondersteunen de IPO lijn dat voldoende rijksmiddelen nodig zijn om met de uitvoering van de nieuwe wet te kunnen starten. Afgesproken is dat indien de Staatssecretaris geen extra middelen in het vooruitzicht stelt, er vanuit het IPO een brief aan de Eerste Kamer wordt gezonden om het financiële probleem voor het voetlicht te brengen. Terugvordering door Rijk van subsidie Jeugdbescherming en jeugdreclassering Eind 2010 zijn wij geconfronteerd met een terugvordering van € € 2,1 miljoen door het Rijk als gevolg van te veel ontvangen subsidie voor jeugdbescherming over de jaren 2005 t/m 2010. Wij hebben tegen dit besluit bezwaar aangetekend maar de bezwarencommissie van VWS heeft ons bezwaar ongegrond verklaard. Wij hebben naar aanleiding van de motivatie van de bezwarencommissie besloten geen verdere juridische stappen tegen het besluit van het Rijk te ondernemen. Wij hebben bij brief van 1 november 2011 de leden van Provinciale Staten over ons besluit hieromtrent geïnformeerd.
4.6 Jeugdreclassering5 4.6.1 Aantal jeugdreclasseringcliënten Voor de jeugdreclassering ligt de prognose voor 2011 op 331 reguliere jeugdreclasseringtrajecten. In e het 3 kwartaal 2011 liepen er 359 jeugdreclasseringmaatregelen. Deze realisatie ligt boven de prognose. Het aantal jongeren en maatregelen blijft licht stijgen. Voor deze stijging is een beroep op de hardheidsclausule bij het Rijk gedaan en is een bedrag van € € 124.000 gehonoreerd. e In het 4 kwartaal 2011 liepen er 379 jeugdreclasseringmaatregelen. Deze realisatie ligt boven de prognose voor 2011.
4.6.2 Ontwikkeling wachtlijst jeugdreclassering De wettelijke doorlooptijd voor de jeugdbescherming kent een doorlooptermijn van 5 dagen na de in kennisstelling tot de mededeling van BJZ. Dit houdt in dat BJZ binnen 5 dagen na de in kennisstelling van de uitspraak van een ondertoezichtstelling, voogdij maatregel of jeugdreclasseringmaatregel een gezinsvoogdij, voogd of jeugdreclasseerder toewijst en dit meldt aan de betrokkenen. Deze doorlooptijd is als verplichting opgenomen in de beschikking 2011 aan BJZ. Ook in het laatste half jaar van 2011 voldoet BJZ aan deze norm.
4.6.3 Organisatie en overige zaken De instroom ITB CRIEM en de aantallen ITB Harde Kern zijn in het derde kwartaal vergelijkbaar met het vierde kwartaal. Ondanks het continueren van de inzet om meer Gedrags Beïnvloedende Maatregelen (GBM) en GBM-adviezen voor de klant te organiseren blijft het resultaat mager en de invloed van BJZ op het aantal klein. Ook het inzetten van scholing- en trainingprogramma’s wordt ondanks de pogingen van BJZ niet of nauwelijks gebruikt. Vanwege de inhoudelijke voorkeur om de kwaliteit van de resocialisatie te vergroten en de wens om detenties te verkorten, blijft BJZ zich hier op richten. Vanaf het vierde kwartaal heeft de Jeugdreclassering in samenwerking met de volwassen reclasseringsorganisaties en de Raad voor de Kinderbescherming een Gronings samenwerkingsconvenant opgesteld en afgesloten waarin de continuïteit van de zorg voor de reclasseringszorg voor de doelgroep 18 tot 21 jaar is vastgelegd in een aantal bindende afspraken. Om het convenant levend te houden en te borgen is een vervolg werkgroep samengesteld die mogelijk ook ingezet gaat worden in een van de twee landelijke pilots ‘adolescenten strafrecht’. 5
Jongeren worden aangemeld bij de jeugdreclassering nadat ze met politie en justitie contact hebben gehad. De begeleiding van de jeugdreclassering is erop gericht herhaling te voorkomen.
49
4.7 Kindertelefoon 4.7.1 Aantal telefoontjes (inclusief chatgesprekken) In 2011 en 2012 heeft BJZ een bedrag ontvangen voor het uitvoeren van hun activiteiten voor de kindertelefoon binnen Groningen en Drenthe. Bij de begroting 2011 heeft BJZ geen prognose voor het e aantal telefoontjes en/of chatgesprekken afgegeven. Bij de begroting van 2012 wel. In het 3 kwartaal e 2011 zijn er 6613 telefoontjes verricht en 2078 chatgesprekken. In het 4 kwartaal 2011 zijn er 2384 telefoontjes verricht en 2917 chatgesprekken. Over geheel 2011 heeft BJZ 22.759 telefoontjes afgehandeld en 11.986 chatgesprekken.
4.7.2. Organisatie en overige zaken In het derde en vierde kwartaal is de pilot met het gelijktijdig uitvoeren van meerdere chats door één vrijwilliger vervolgd. De doelstelling van deze pilot is om met hetzelfde aantal vrijwilligers een groter aantal contacten af te handelen, of hetzelfde aantal chats af te handelen met minder vrijwilligers; een verbetering van de efficiëntie. In het derde kwartaal is een nieuwe groep van ongeveer 12 vrijwilligers getraind om het verloop onder de vrijwilligers op te vangen. In het kader van de landelijke ontwikkelingen inzake het gebruik van nieuwe communicatiekanalen voor de Kindertelefoon, is de Kindertelefoon Groningen samen met vier andere kindertelefoonvestigingen, gestart met de voorbereidingen voor het beheren en modereren van een internetforum. In de loop van het vierde kwartaal is een aantal vrijwilligers hiervoor getraind en zijn ze deze werkzaamheden gaan uitvoeren.
50
5. Zorgaanbod Jeugdzorg: Ontwikkeling, omvang, flexibilisering en overgangshulp Conclusies: - In de tweedelijnszorg is de efficiency verder verbeterd waardoor meer jeugdigen voor hetzelfde geld geholpen worden in 2011 ten opzichte van 2010. - Aan het eind van 2011 staan er 178 cliënten korter dan 9 weken op de wachtlijst. - Aan het eind van 2011 staan er 19 jeugdigen langer dan 9 weken op de wachtlijst. - Er staan geen jeugdigen langer dan 9 weken op de wachtlijst terwijl dat volgens BZJ voor de betreffende jeugdige onverantwoord is. Hiermee is voldaan aan de uitgangspunten van het afsprakenkader IPO-Rijk. - De bezettingspercentages voor de residentiële hulp, de daghulp en de pleegzorg zijn iets teruggelopen. - De verschuiving van zwaardere zorgvormen naar lichtere vormen van zorg (flexibilisering van het aanbod) zet zich door. - Met ingang van 1 januari 2011 is een eigen regeling van kracht voor de uitwisseling van jeugdzorgcliënten met andere provincies. - De subsidie aan Pleeg Maat Zorg Boerderij wordt met ingang van 1 januari 2011 afgebouwd. - Er is voortgang geboekt met de uitvoering van de visie en het daarop gebaseerde inkoopbeleid.
5.1
Ontwikkeling zorgaanbod
5.1.1 Hoofdlijnen beleid provincie inzake het aanbod van geïndiceerde jeugdzorg In de provincie Groningen zijn 4 jeugdzorgaanbieders werkzaam die worden gefinancierd vanuit de doeluitkering Jeugdzorg en waarover in deze voortgangsrapportage uitgebreid wordt gerapporteerd. Dit zijn Elker, Leger des Heils Noord, de Pleeg-Maat-Zorgboerderij en MJD. Deze laatste is met ingang van 1 januari 2010 toegelaten als nieuwe zorgaanbieder. In januari 2011 is het samenwerkingsverband van NOVO en Toevluchtsoord voor 1 jaar toegelaten als zorgaanbieder specifiek voor de doelgroep LVG-ouders met kind. Lentis en Accare bieden eveneens jeugdzorg aan maar gericht op de psychiatrische hulp die gefinancierd wordt uit de AWBZ. Aangezien deze instellingen niet onder de provinciale verantwoordelijkheid vallen, maken zij geen deel uit van deze rapportage. Naast de vier jeugdzorgaanbieders zijn er nog een aantal LWi's actief ten behoeve van Groninger jeugdigen, te weten: - William Schrikker Groep (WSG); - Stichting Gereformeerde Jeugdzorg (SGJ); - Leger des Heils jeugdzorg en reclassering; - Hoenderloo groep; - Avenier. Deze voortgangsrapportage bevat in paragraaf 5.7 globale gegevens over de voortgang bij deze instellingen. Aangezien wij van deze instellingen geen kwartaalrapportages ontvangen zijn wij afhankelijk van hetgeen wij aan cijfermateriaal van de zogeheten penvoerende provincies en IPO ontvangen. Met ingang van 1 januari 2012 wordt het landelijk budget van de LWi’s per LWi verdeeld wordt over de afzonderlijke provincies en zijn provincies zelf verantwoordelijk om zorg in te kopen bij de LWi’s. Onze eigen subsidievoorwaarden zijn dan ook van toepassing op de LWi’s waardoor wij meer sturingsinformatie ontvangen en beter kunnen rapporteren over de ontwikkelingen bij de LWi’s.
51
De decentralisatie van de financiering van de LWi's heeft tot gevolg dat de provincie Groningen in 2013 circa € € 1,4 miljoen minder aan financiële middelen in de doeluitkering beschikbaar heeft dan in 2012. Ons uitgangspunt is dat dit verschil gedekt gaat worden door de LWi's. Over de wijze waarop dit plaats gaat vinden zullen wij in de eerste helft van 2012 een besluit nemen.
5.1.2 Stand van zaken inkoopbeleid In 2009 is het kader voor het inkoopbeleid van de jeugdzorg in de provincie Groningen vastgesteld. Op grond van dit kader wordt jaarlijks de vraag naar de jeugdzorg geïnventariseerd. Deze inventarisatie leidt vervolgens tot een inkoopopdracht van de provincie Groningen op basis waarvan de (provinciale) jeugdzorgaanbieders hun beleidsvoornemens voor het daaropvolgende jaar in kunnen dienen. De beleidsvoorbereiding 2012 heeft plaatsgevonden binnen de context van een veranderend jeugdzorgveld. Het is van belang dat ook binnen de huidige Wet op de Jeugdzorg gezocht wordt naar mogelijkheden om de zorg snel en flexibel in te kunnen zetten. Voorop staat dat de provincie Groningen ook in 2012 (en verdere jaren) jeugdzorg van goede kwaliteit (effectief en efficiënt) wil inkopen. De provincie Groningen werkt aan een meer vraaggerichte organisatie en uitvoering van de jeugdzorg. Vanuit zijn rol als indicatiesteller voor de provinciaal gefinancierde jeugdzorg (en deels AWBZ), heeft BJZ zicht op een groot gedeelte van de cliëntstromen en kan op grond hiervan aangeven welk jeugdzorgaanbod in de provincie Groningen nodig is. In 2011 is dan ook aan BJZ gevraagd te adviseren in het kader van de inkoop van provinciaal gefinancierde Jeugdzorg 2012. Om nog meer recht te doen aan het uitgangspunt dat de jeugdzorg meer vraaggericht georganiseerd en uitgevoerd moet worden, is de analyse van BJZ vervolgens besproken met Zorgbelang (cliëntvertegenwoordiging). Aan zowel BJZ als Zorgbelang is gevraagd een prioritering aan te geven in de door BJZ geconstateerde hiaten in het zorgaanbod. De gegevens uit de vraaganalyse en de prioritering door BJZ en Zorgbelang hebben de input gevormd voor de beschrijving van de inkoopopdracht voor de provinciaal gefinancierde zorgaanbieders ten behoeve van de zorginkoop 2012. In de inkoopopdracht is aangegeven welke hulp beschikbaar is, maar in onvoldoende mate en welke hulp nodig maar niet beschikbaar is, waarbij ook een prioritering is aangebracht. In hoofdstuk 1, Beleid Algemeen is het overzicht opgenomen van de afspraken die de provincie Groningen voor 2012 met de zorgaanbieders gemaakt heeft. De provincie Groningen heeft bij de zorginkoop 2011 een bedrag van €€ 200.000 gereserveerd voor extra zorginkoop in de loop van het jaar. De provincie heeft besloten voor dit bedrag niet op voorhand zorg in te kopen, maar om dit gedurende het jaar te doen. Deze aanpak heeft 2 voordelen: 1. Er wordt meer recht gedaan aan de wens van de klant. In de loop van 2011 is namelijk inzichtelijk geworden van welk aanbod het meeste gebruik wordt gemaakt; 2. Zorgaanbieders worden geprikkeld meer productie te leveren (100%), aangezien er nog zicht is op meer in te kopen zorgaanbod. Op basis van productie- en wachtlijstcijfers is de reserve zorginkoop in de tweede helft van 2011 gedeeltelijk ingezet. Door middel van de inzet van deze reserve zijn de volgende aanvullende afspraken gemaakt: - Elker - € € 125.000 voor de inzet van ambulante hulp; - SGJ - € € 37.000 voor de inzet van ambulante hulp; Het resterende bedrag uit de reserve zorginkoop is toegevoegd aan de zogeheten NUDUK (niet uitgegeven doeluitkering) Pilot Gesloten jeugdzorg-plus De invoering van trajectfinanciering bij de jeugdzorgplus instellingen wordt beschouwd als een belangrijk instrument tot verbetering van de specialistische zorg aan jongeren met ernstige gedragsproblemen. De jeugdzorgplus instellingen (in Groningen ’t Poortje) zijn door het Ministerie van VWS verzocht om het voortouw te nemen bij het indienen van een pilot trajectfinanciering gesloten jeugdzorg-plus voor 1 april 2012. Nadat het voorstel door ’t Poortje is ingediend heeft de provincie Groningen als medefinancier een actieve rol bij de nadere uitwerking.
52
Buitenprovinciale plaatsingen In 2010 is in IPO-verband besloten de 10% regeling voor buitenprovinciale plaatsingen stop te zetten. Elke provincie dient te regelen dat zij haar eigen jeugdigen die buitenprovinciaal worden geplaatst voor eigen rekening neemt. Crisisplaatsingen buitenprovinciaal zijn altijd mogelijk zonder geldelijke verrekening, waarbij wel de wettelijke termijn van maximaal 4 weken in acht wordt genomen. Verder is afgesproken dat het stopzetten van de regeling geen invloed heeft op jeugdigen die al in zorg zijn. In 2011 is er ten aanzien van plaatsingen bij één van de LWi's niets verandert ten opzichte van de situatie vóór het afschaffen van de 10% regeling. Vanaf 2012 is elke provincie zelf verantwoordelijk voor de financiering van plaatsingen bij de LWi’s (zie paragraaf 5.7). De provincie Groningen heeft in 2010 besloten vanaf 1 januari 2011 een nieuwe regeling in het leven te roepen voor de uitwisseling van jeugdzorgklanten. Over deze nieuwe regeling zijn BJZ, zorgaanbieders en alle provincies en stadsregio’s geïnformeerd. Kern van de regeling is dat wanneer er sprake is van een buitenprovinciale plaatsing, de provincie Groningen over gaat tot geldelijke verrekening met de provincie waar de Groninger jeugdige wordt geplaatst. Met de provincie waar de jeugdige die gebruik maakt van het Groninger jeugdzorgaanbod vandaan komt dienen de Groninger zorgaanbieders afspraken over de financiering te maken. Met de buurprovincies Drenthe en Fryslán zijn op maat afspraken gemaakt waarbij jaarlijks wordt verrekend.
Resultaten 2011 Met BJZ is afgesproken dat BJZ elke buitenprovinciale plaatsing schriftelijk bij de provincie Groningen meldt. Met de zorgaanbieders is afgesproken dat zij in de kwartaalrapportages informatie opnemen waaruit wij kunnen afleiden hoeveel jeugdigen van buiten de provincie Groningen gebruik maken van het zorgaanbod in de provincie Groningen. Op basis van de kwartaalrapportage 2011 van de zorgaanbieders en het aantal meldingen van BJZ kunnen wij de volgende conclusies trekken. - Groninger jeugdigen die gebruik maken van jeugdzorgaanbod elders In 2011 heeft BJZ 43 casussen bij ons aangeleverd. Van deze 43 casussen voldoen er 5 aan de voorwaarden van de buitenprovinciale regeling die de provincie Groningen in het leven heeft geroepen. In alle andere gevallen gaat het om Groninger jeugdigen die worden opgenomen in een LWi (vallen niet onder de regeling), is er sprake van AWBZ-zorg (en dus niet provinciaal gefinancierd) of wordt de eerder gestelde indicatie verlengd (valt niet onder de regeling omdat deze jeugdigen al in zorg waren op het moment van afschaffen van de regeling). - Jeugdigen afkomstig uit andere provincies die gebruik maken van het Groninger zorgaanbod Uit de kwartaalrapportages van de zorgaanbieders blijkt het volgende Elker heeft zorg geleverd aan 31 die niet uit Groningen afkomstig zijn; Ldh Noord heeft zorg geleverd aan 18 jeugdigen die niet uit Groningen afkomstig zijn; MJD en PMZb leveren geen zorg aan jeugdigen die niet uit Groningen afkomstig zijn.
Conclusies: Er maken meer jeugdigen afkomstig uit andere provincies gebruik van het Groninger jeugdzorgaanbod dan omgekeerd. Het aantal jeugdigen dat valt onder de regeling buitenprovinciale plaatsingen van de provincie Groningen is lager dan in eerste instantie verwacht. Financieel gezien is het risico dat voortvloeit uit de nieuwe regeling beperkt omdat slechts 5 Groninger jeugdigen gebruik maken van jeugdzorgaanbod elders in het land terwijl 49 jeugdigen uit andere provincies gebruik maken van het Groninger jeugdzorgaanbod. Met de provincies Drenthe en Fryslán wordt de afname in 2011 in de eerste helft van 2012 verrekend en zal de huidige regeling geanalyseerd worden op de effecten van de totale wachtlijst.
53
5.2 Samenvattend overzicht ontwikkeling omvang van inzet van geïndiceerde jeugdzorg In onderstaande tabel zijn de gegevens over de uitvoering van de geïndiceerde jeugdzorg door jeugdzorgaanbieders in 2011 opgenomen. Per zorgvorm is per zorgaanbieder weergegeven hoeveel cliënten in 2011 geholpen zijn en tegen welk bezettingspercentage (indien van toepassing) dat is gebeurd. In de laatste twee kolommen staan de gegevens over de wachtlijst langer dan 9 weken op 31 december 2011 vermeld. De gegevens zijn afkomstig uit opgaven van de zorgaanbieders en (voor de LWi's) van de penvoerende provincies/stadsregio's. In onderstaande tabel staat Elker voor Elker, LdH voor Leger des Heils Noord, PMZb voor de PleegMaat-Zorg boerderij, MJD voor MJD en LWi voor landelijk werkende instellingen. Uitvoering geïndiceerde jeugdzorg door zorgaanbieders in 2011 Zorgvorm
Intensief Ambulant
Daghulp Pleegzorg
24 uurs hulp
Welke
Bezettingspercentage
Aantal cliënten op wachtlijst op 31 december 2011
Elker LdHLLdH MJD LWi Elker
1970 151 95 pm 233
nvt nvt nvt nvt 98,9%
< 9 weken 117 5 0 pm 13
Elker LdH LWi Elker LdH
682 45 pm 305 143
96,6% 131,9% pm 94,5% 97,4%
5 2 pm 30 6
1 0 0 4 3
PMZB
7
95,4%
0
0
pm
pm
pm
0
3190 339 7 95 pm 3631
nvt nvt nvt nvt nvt nvt
165 13 0 0 pm 178
16 3 0 0 pm 19
LWi Totaal
Aantal cliënten
Elker LdH PMZB MJD LWi Totaal
> 9 weken 7 0 0 0 4
In het kort worden hieronder een aantal opvallende zaken in de uitvoering van het geïndiceerde jeugdzorgaanbod in de provincie Groningen in 2011 opgemerkt. Wachtlijst Bij de Groninger zorgaanbieders staan op 31 december 2011 in totaal 19 jeugdigen langer dan 9 weken op de wachtlijst. Deze jeugdigen staan niet onverantwoord langer dan 9 weken op de wachtlijst. Hiermee heeft de provincie Groningen, overeenkomstig eerdere verwachtingen, voldaan aan de uitgangspunten van het afsprakenkader IPO-Rijk. Wij hebben geen zicht op de wachtlijst langer dan 9 weken bij de LWi’s maar hebben ook geen signalen van BJZ ontvangen dat jeugdigen onverantwoord langer dan 9 weken op de wachtlijst bij de LWi’s staan.
54
De wachtlijst korter dan 9 weken is in het jaar 2011 toegenomen van 70 tot 178. Deze toename is met name zichtbaar bij de wachtlijst voor ambulante zorgverlening. Voor de zorgvormen pleegzorg, daghulp en 24-uurshulp zijn de wachtlijsten korter dan 9 weken stabiel.
In onderstaande grafiek is de ontwikkeling van de wachtlijst vanaf eind 2008 grafisch weergegeven. De totale wachtlijst is in 2011 gestegen van bijna 100 jeugdigen tot 200 jeugdigen aan het eind van 2011. De stijging van de wachtlijst is met name zichtbaar bij ambulante hulp korter dan 9 weken. Reden hiervoor is dat het aantal jeugdigen dat jeugdzorg nodig heeft in 2011 gestegen is terwijl het beschikbare budget gelijk gebleven is. Het gevolg hiervan is dat jeugdigen kortstondig op de wachtlijst staan. De wachtlijst langer dan 9 weken vertoont geen zorgwekkende toename.
Ontwikkeling wachtlijsten jeugdzorg provincie Groningen 2008/2009/2010/2011 300 250
Totale wachtlijst
200 Wachtlijst < 9 weken
150 100
Wachtlijst > 9 weken
50 0 2008
2009
2009
2010
2010
2011
2011
Q4
Q2
Q4
Q2
Q4
Q2
Q4
Bezettingspercentages De bezettingspercentages voor de zorgvormen daghulp, pleegzorg en 24-uurs hulp zijn rond de 95% en daarmee licht dalend ten opzichte van voorgaande jaren. Voor de ambulante hulp kan geen bezettingspercentage bepaald worden omdat voor deze zorgvorm geen capaciteit in de vorm van aantallen plaatsen van toepassing is. Bezettingspercentage 24-uurs hulp crisis Voor deze vorm van zorg valt op dat de bezettingspercentages van de zorgaanbieders lager is dan de bezettingspercentages op de reguliere 24-uurs plekken. Reden hiervoor is dat er te allen tijde crisisbedden noodzakelijk zijn om snelle opname van jeugdigen in geval van crisis mogelijk te maken. Een overcapaciteit met als gevolg een lager bezettingspercentage is daarom onvermijdelijk. Voor deze vorm van zorg bestaan er dan ook geen wachtlijsten. De inzet van de provincie is dat het van belang is dat er voldoende crisiscapaciteit overblijft om in geval van crisis direct tot plaatsing over te kunnen gaan. Wij hebben geconstateerd dat er in 2011 geen sprake is van een tekort aan crisiscapaciteit. De gegevens uit het totaaloverzicht worden in de volgende paragrafen (5.3 tot en met 5.7) per zorgaanbieder nader gespecificeerd. Hier zal ook nader worden ingegaan op opvallende trends die zich bij de zorgaanbieders voordoen. Prestatie-indicatoren Het meten van kwalitatieve aspecten van handelen van zorgaanbieders is vastgelegd in de landelijke prestatie-indicatoren “Mate van doelrealisatie”, “Mate van cliënttevredenheid over resultaten” en “Mate van reguliere beëindiging van de hulp”. Met ingang van 2011 rapporteren de zorgaanbieders Elker, LdH Noord en MJD over de uitkomsten van deze prestatie-indicatoren. De uitkomsten over 2011 laten het volgende beeld zien:
55
Prestatie-indicator
Elker
Doelrealisatie doel niet gehaald doel deels gehaald doel gehaald Cliënttevredenheid jeugdigen ouders/verzorgers Reguliere beëindiging van de hulp jeugdige eenzijdig afgebroken zorgaanbieder voortijdig afgebroken positieve beëindigingreden
LdH Noord
MJD
14% 34% 52%
18% 41% 41%
18% 41% 41%
8,2 8,7
7,2 8,8
9 7
6% 10% 84%
5% 4% 91%
28% 0% 72%
Met de afzonderlijke zorgaanbieders zullen wij in de bestuurlijke overleggen stil staan bij de uitkomsten van de prestatie-indicatoren en bekijken welke punten eventueel verbetering behoeven.
5.3
Elker
5.3.1 Algemeen Elker is een organisatie voor jeugdzorg in de provincie Groningen. De hulp die Elker biedt aan kinderen, jongeren en ouders bij opvoedings-, ontwikkelings- en/of gedragsproblemen is afhankelijk van de aard en de ernst van de problemen. Deze kan variëren van hulp aan huis, diverse trainingen of daghulp tot en met plaatsing in een pleeggezin of leefgroep in een 24-uursvoorziening. Elker biedt naast jeugdzorg ook zorg in het gemeentelijk domein en de Geestelijke Gezondheidszorg (GGz).
5.3.2 Aantal cliënten in zorg In onderstaande tabel zijn de gegevens over de uitvoering van de geïndiceerde jeugdzorg door Elker in 2011 opgenomen. Per zorgvorm (1) is weergegeven hoeveel cliënten er op 1 januari 2011 in zorg waren (2) en wat de instroom aan nieuwe cliënten in 2011 is geweest (3). Dit resulteert in het aantal unieke gebruikers per zorgvorm (4). In kolom 5 is de uitstroom in 2011 opgenomen. Kolom 6 bevat het aantal cliënten dat op 31 december 2011 in zorg is bij Elker (= aantal gebruikers (4) minus de uitstroom (5)). De gegevens in kolom 7 stammen uit de begroting 2011 die door Elker bij de provincie Groningen is ingediend. Het betreft hier het aantal gebruikers dat Elker bij het opstellen van de begroting over 2011 verwachtte in zorg te nemen. De gegevens zijn afkomstig uit opgaven van Elker. 1 Zorgvorm
2 Stand per 1 januari 2011
3 Instroom 2011
Intensief ambulant Daghulp Pleegzorg 24-uurs hulp
479
1.491
131 502 88
1.200
Totaal
4 Gebruikers van zorg 2011
5 Uitstroom 2011
6 Stand per 31 december 2011
7 Begroting 2011
1.970
1.428
542
1.420
101 180 218
232 682 306
109 211 219
123 471 87
240 694 275
1.990
3.190
1.967
1.223
2.629
56
Een aantal opvallende ontwikkelingen die uit bovenstaande tabel zichtbaar worden zijn: Aantal cliënten in zorg Op 1 januari 2011 bedroeg het aantal jeugdigen in zorg 1.200 en dit is op 31 december 2011 gestegen tot 1.223. Elker heeft op 31 december 2011 iets meer jeugdigen in zorg heeft dan op 1 januari. De stijging van het aantal cliënten is vooral zichtbaar bij de ambulante hulp. Voor de overige vormen van zorg geldt dat het aantal in zorg zijnde cliënten licht gedaald is. Deze trend doet zich nu voor het tweede achtereenvolgende jaar voor en sluit aan bij het meerjarenbeleid van Elker, dat gericht is op hulp zoveel mogelijk thuis in de eigen leefomgeving van de jeugdige. Aantal gebruikers Evenals in voorgaande jaren is er ook in 2011 sprake van een groei van het aantal jeugdigen. In 2011 hebben 3.190 jeugdigen gebruik gemaakt van de provinciaal gefinancierde jeugdzorg van Elker, terwijl dit in 2010 nog 2.957 jeugdigen betrof. Dit is een groei van 7,8%. Het grootste aantal cliënten is geholpen binnen de Ambulante Hulp; hiervan maakten in totaal 1.970 (in 2010 1.647 jeugdigen) gebruik. Bij de pleegzorg zijn in totaal 682 (in 2010 711 jeugdigen) geplaatst. De cliënten die gebruik maken van overbruggingshulp, een vorm van niet geïndiceerde zorg, zijn niet in deze totalen meegenomen. De stijging van het aantal gebruikers is mede mogelijk gemaakt doordat Elker in 2011 meer ingezet heeft op ambulante trajecten en lichte vormen van zorg en deze zo vroeg mogelijk brengt waar ze nodig zijn: in het gezin. Voor een nadere toelichting op de Intensief Ambulante hulp en de relatie met overbruggingshulp wordt verwezen naar paragraaf 5.3.5.
5.3.3. Capaciteit en bezettingsgraden Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van Elker. Zorgvorm Intensief ambulant Daghulp Pleegzorg 24-uurs hulp 24-uurs crisis Totaal
Capaciteit 2011 nvt 118 479 84 8 689
Bezetting % nvt 98,9 96,7 94,5 70,4 nvt
Wat opvalt is dat de bezettingsgraad van de capaciteit van Elker gedaald is ten opzichte van 2010. De reden hiervoor is dat Elker meer inzet op ambulante trajecten en lichte vormen van zorg. De residentiële crisisopvang heeft een relatief laag bezettingspercentage omdat er voor deze zorgvorm te allen tijde capaciteit beschikbaar moet zijn om snelle opname van jeugdigen in geval van crisis mogelijk te maken. Een overcapaciteit met als gevolg een lager bezettingspercentage is daarom onvermijdelijk. Wij hebben geconstateerd dat er voldoende crisiscapaciteit aanwezig is.
5.3.4. Wachttijden Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van Elker.
Zorgvorm
Intensief ambulant
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2011 < 9 weken 117
> 9 weken 7
57
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2010 < 9 weken 45
> 9 weken 0
Daghulp
13
4
13
0
Pleegzorg 24-uurs hulp 24-uurs crisis
5 30 nvt
1 4 nvt
7 5 nvt
0 0 nvt
Overig Totaal
0 165
0 16
0 70
0 0
Op 31 december 2011 is de wachtlijst van Elker ten opzichte van eind 2010 gestegen van 70 jeugdigen naar 181 jeugdigen. Het aantal wachtenden langer dan 9 weken is gestegen van 0 eind 2010 tot 16 op 31 december 2011. Wanneer de stijging van het aantal wachtenden korter dan 9 weken nader bekeken wordt dan zien we dat de stijging zich bij Intensief ambulant en 24-uurs hulp voordoet. Voor daghulp en pleegzorg is de wachtlijst korter dan 9 weken constant. Jeugdigen kunnen voor meerdere vormen van zorg zijn aangemeld. Op 1 februari 2012 staan er 17 jeugdigen (26 aanspraken) in de provincie Groningen langer dan 9 weken op de wachtlijst bij Elker. Op de wachtlijst korter dan 9 weken staan dan 115 jeugdigen (155 aanspraken). De eerste voorzichtige conclusie die hieruit getrokken kan worden is dat het aantal jeugdigen dat wacht op zorg in 2011 is toegenomen en zich nu stabiliseert Van de 17 jeugdigen die op 1 februari 2012 langer dan 9 weken op de wachtlijst staan krijgen er 4 al een andere vorm van geïndiceerde jeugdzorg vanuit Elker. Wij blijven de wachtlijstontwikkeling per kwartaal volgen en bespreken met BJZ en Elker. De wachtlijstcijfers worden periodiek getoetst aan onze voorwaarde dat er niemand langer dan 9 weken onverantwoord mag wachten op de start van zorg. In geval van crisis waarbij crisisinterventie in de thuissituatie nodig is vanuit ambulante hulp of een crisisplaatsing binnen de 24-uurshulp van Elker, wordt de zorg altijd per direct geboden.
5.3.5 Voortgang Elker inzake flexibilisering zorgaanbod, overgangshulp, ambulante spoedhulp en crisishulp Flexibilisering zorgaanbod Elker trekt de lijn door van de afgelopen jaren maar gaat daarin verdere stappen zetten. Elker zet meer in op ambulante lichte vormen van zorg en brengt dit zo vroeg mogelijk waar het nodig is: in het gezin, bij het kind, in de buurt. De provincie Groningen deelt de ambitie van Elker om daar te zijn waar de vraag is, van kinderen, jongeren en ouders. Met als doel zwaardere vormen van zorg, zoals residentiële opvang, waar mogelijk te voorkomen dan wel altijd te verbinden aan de eigen omgeving, zodat het perspectief op zelfstandig functioneren gehandhaafd blijft. Overbruggingshulp en Ambulante Spoedhulp De provincie Groningen vindt het belangrijk dat zorgaanbieders beschikken over een flexibel budget waarmee zorg op maat kan worden geleverd als de zorg vanuit het reguliere zorgaanbod net niet toereikend is. Ook Elker beschikt over een dergelijk budget voor overbrugginghulp en ambulante spoedhulp. Elker verantwoordt dit budget bij de jaarverslaglegging over 2011. Overbruggingshulp is een vorm van hulp waarbij jeugdigen die op de wachtlijst staan tijdelijk worden geholpen in afwachting op de geïndiceerde zorg. Uit evaluatieonderzoek van Elker is gebleken dat cliënten overbruggingshulp als positief ervaren. Ambulante Spoedhulp is een kortdurende hulpverleningsvorm die wordt ingezet bij crisissituaties in gezinnen en erop gericht is de regie in het gezin te herstellen.
58
5.3.6 Organisatie en overige zaken Transitie jeugdzorg In het kader van de transitie van de jeugdzorg vraagt Elker vooral aandacht voor de inhoud en kwaliteit van de zorg. Elker is vooral gefocust om samen met collega-instellingen en lokale partners een inhoudelijke omslag in de jeugdzorg te bewerkstellingen. Elker zet meer in op ambulante en lichte vormen van zorg en brengt dit zo vroeg mogelijk in waar ze nodig zijn. Beleid en uitvoering Doordat de structurele middelen vanuit de provincie in 2012 doorlopen kan de inzet om de wachtlijsten bij Pleegzorg, Traumahulp en Programma Positief Opvoeden (Triple P) worden doorgezet. De steun van de provincie met betrekking tot het flexibiliseren richting onderwijs van de Boddaert-hulp, het opzetten van een Omgangscentrum en het onderzoek naar vormen van gezinshuis als alternatief voor de moeilijk plaatsbare groep kinderen binnen de pleegzorg wordt doorgezet. Elker zet in op de innovatie van de zorg met e-hulp en sociale media. Er worden programma’s ontwikkeld Tripio en een E-help progamma om online hulp te kunnen bieden. Na de zomer is Elker gestart met een Omgangcentrum waar gescheiden ouders ondersteuning en begeleiding kunnen krijgen bij problemen met de omgangsregeling. Er blijkt een grote vraag te zijn waardoor men op zoek gaat naar verbreding van het project en toelating zonder indicatiebesluiten. In 2011 heeft de gemeente Groningen een pilot 'Samenwerking Elker en CJG' gedraaid in samenwerking met het CJG Beijum. De samenwerking wordt nu verder uitgebouwd naar CJG-locaties in Beijum, Vinkhuizen en Paddepoel/Selwerd. Het doel is het vormgeven van een goede samenwerking tussen de CJG's, stad en Elker. Elker is betrokken bij de voorbereidingen voor een pilot met ‘t Poortje. Het perspectief is gericht op terugkeer en participatie in de samenleving. Daarom zijn, naast de behandeling, aansluitende zorgtrajecten nodig, waarbij de jeugdzorg-plus nauw samenwerkt met BJZ en zorgaanbieders. Verkorting van de behandelduur binnen ‘t Poortje is daarnaast ook een doelstelling. De bestaande samenwerking tussen Het Poortje, BJZ en Elker gaat het vertrekpunt vormen voor de pilot. ’T Poortje is aan zet om een businesscase op te stellen. In het najaar van 2011 zijn Elker en BJZ, in overleg met de Provincie, een pilot gestart onder leiding van een externe procesbegeleider van Cap Gemini. Hoofddoel is om gezamenlijk oplossingen te bedenken die bijdragen aan een versnelde doorstroom van cliënten binnen de jeugdzorg, het voorkomen van een stuwmeer aan cliënten bij de Toegang van BJZ en overbelasting daarna bij Elker. In de pilot wordt ook gekeken naar mogelijkheden om de indicatieprocedures te versoepelen resp. te versnellen. In de eerste helft van 2012 zal verdere uitwerking en implementatie plaatsvinden. Elker is in de tweede helft van 2011 een project gestart om de traumabehandeling als gevolg van kindermishandeling en seksueel misbruik in de provincie Groningen te verbeteren. Samen met ketenpartners (o.a. BJZ/AMK, SHG, politie) wordt onderzocht hoe de aanwezige kennis en aanbod gebundeld kunnen worden en een sluitende aanpak gerealiseerd kan worden. In het project wordt onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van een kind- en jeugdtraumacentrum. In het vervolgtraject wordt het verder uitgewerkt. In vervolg op eerdere bestuurlijke afspraken met de Provincie is Elker per 1 januari gestart met de pilot flexibilisering van de daghulp (Boddaert). De duur van de pilot is 2 jaar. Via de ombouw van 1 Boddaert-pubergroep wil Elker haar onderwijszorgarrangementen beter laten aansluiten bij het onderwijs en daarmee een groter bereik voor een bredere doelgroep creëren. In de kwartaalrapportages wordt hierover geïnformeerd. Tussen BJZ en Elker zijn de afspraken vastgelegd over het schematisch protocol netwerkpleegzorg, waarmee een belangrijke stap is gezet om de veiligheid van pleegkinderen zoveel mogelijk te waarborgen. De Provincie en Inspectie zijn hierover geïnformeerd In 2011 heeft Elker gewerkt aan de voorbereidingen voor de invoering van het cliëntregistratiesysteem User. Vanaf januari 2012 is het systeem operationeel en wordt er door alle medewerkers van Elker in User geregistreerd.
59
5.4 Leger des Heils Noord 5.4.1 Algemeen Het Leger des Heils Noord (LdH Noord) te Groningen is een werkeenheid van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg. Deze werkeenheid exploiteert in de provincie Groningen twee jeugdhuizen (Groningen en Veendam) en een crisisgroep Binnen 6 Weken thuis (B6T) en biedt daarnaast pleegzorg en intensief ambulante zorg.
5.4.2 Aantal cliënten in zorg In onderstaande tabel zijn de gegevens over de uitvoering van de geïndiceerde jeugdzorg door LdH Noord in 2011 opgenomen. Per zorgvorm (1) is weergegeven hoeveel cliënten er op 1 januari 2011 in zorg waren (2) en wat de instroom aan nieuwe cliënten in 2011 is geweest (3). Dit resulteert in het aantal unieke gebruikers per zorgvorm (4). In kolom 5 is de uitstroom in 2011 opgenomen. Kolom 6 bevat het aantal cliënten dat op 31 december 2011 in zorg is bij LdH Noord (= aantal gebruikers (4) minus de uitstroom (5)). De gegevens in kolom 7 stammen uit de begroting 2011 die door LdH Noord bij de provincie Groningen is ingediend. Het betreft hier het aantal gebruikers dat LdH Noord bij het opstellen van de begroting over 2011 verwachtte in zorg te nemen.
1 Zorgvorm
2 Stand per 1 januari 2011
3 Instroom 2011
4 Gebruikers van zorg 2011
5 Uitstroom 2011
6 Stand per 31 december 2011
7 Begroting 2011
Intensief ambulant Pleegzorg 24-uurs hulp 24-uurs crisis Totaal
6
145
151
74
77
106
12 26
33 55
45 81
20 47
25 34
40 89
2
60
62
55
7
55
46
293
339
196
143
290
Een aantal opvallende ontwikkelingen die uit bovenstaande tabel afgeleid kunnen worden zijn: Aantal cliënten in zorg Op 1 januari 2011 bedroeg het aantal cliënten in zorg 46 en dit is op 31 december 2011 gestegen tot 143. Dit betekent dat LdH Noord op 31 december 2010 bijna 100 cliënten meer in zorg heeft dan op 1 januari 2011. Aantal gebruikers De productie van zowel de residentiële zorg, de pleegzorg als de intensief ambulante zorg ligt op de jaarprognose. Het totaal aantal gebruikers is uitgekomen op 339 terwijl er 290 gebruikers waren afgesproken. De toename van de instroom is met name toe te schrijven aan de intensief ambulante hulp.
60
5.4.3. Capaciteit en bezettingsgraden Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van LdH Noord. Zorgvorm Intensief ambulant Pleegzorg 24-uurs hulp 24-uurs hulp crisis Totaal
Capaciteit 2011 nvt
Bezettings % nvt
16 35 nvt
131,9 97,4 nvt
51
nvt
De bezettingsgraden per zorgvariant laten zien dat de residentiële opvang met een capaciteit van 35 plaatsen op 97,4 % zit. Dit percentage is gestegen in vergelijking 2010. Reden hiervoor is dat de residentiële capaciteit in 2011 is verminderd ten gunste van ambulante hulpverlening. Het bezettingspercentage van de residentiële plekken is daardoor gestegen. Er zijn geen aparte bedden gereserveerd voor crisisopvang zodat ook geen aparte bezettingsgraad voor deze vorm van zorg gegeven kan worden. Het aantal crisisaanvragen heeft zich gestabiliseerd tot circa 30 per kwartaal. Van deze 30 kan doorgaans de helft geplaatst worden. In het vierde kwartaal was er veel vraag naar crisisplaatsingen. Later blijkt vaak dat het niet gaat om acute crisissituaties maar meer chronische situaties. De jongeren zijn wel opgevangen en zo snel mogelijk doorgestuurd naar een structurele plek. e Voor wat betreft de pleegzorg valt op dat het relatief lage bezettingspercentage van 80,4% in het 1 kwartaal over het hele jaar gestegen is tot 131,9%. De blijvende toename in de vraag naar pleegzorg is ook bij andere zorgaanbieders zichtbaar.
5.4.5 Wachttijden Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van LdH Noord. Zorgvorm
Intensief ambulant Pleegzorg 24-uurs hulp Totaal
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2011
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2010
< 9 weken 5 2 3 10
< 9 weken 2 0 1 3
> 9 weken 0 0 3 3
> 9 weken 0 0 0 0
De wachtlijst van LdH Noord laat zien dat het aantal cliënten dat eind 2011 langer dan 9 weken op zorg wacht 3 bedraagt. Het totaal aantal wachtenden is ten opzichte van eind 2010 met 7 gestegen van 3 tot 10. Als een jeugdige op de wachtlijst staat is het een vanzelfsprekendheid dat er contacten zijn tussen CWZW Noord en de plaatser en/of het gezin om ervoor te zorgen dat de situatie zoveel mogelijk stabiliseert en om de plaatsing zo goed mogelijk voor te bereiden. CWZW Noord geeft in de kwartaalrapportage aan welke redenen hiervoor zijn. Een traject gaat na de feestdagen in (in overleg met de ouders), een uithuisplaatsing gaat niet door en in 1 geval is er sprake van dat de jeugdige voorkeur heeft voor Jeugdhuis Groningen.
61
5.4.6 Voortgang CWZW Noord inzake flexibilisering zorgaanbod, overgangshulp, ambulante spoedhulp en crisishulp Overbruggingshulp Aan CWZW Noord is in 2011 een bedrag van € € 40.000,- verleend voor het leveren van overbruggingshulp. De verantwoording van deze subsidie zal plaats vinden in de jaarrekening over 2011.
Flexbudget Het flexbudget heeft als doel om de duur van het residentiële traject te verkorten. Dit wordt bereikt door de zorg en begeleiding te intensiveren. In het kader van het flexbudget zijn door CWZW Noord extra trainingen (vooral bij de oudere jeugd) en tijdelijk speltherapie (met name bij de jongere kinderen) ingezet.
5.4.7 Organisatie en overige zaken LdH Noord is geen aparte juridische entiteit maar maakt onderdeel uit van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg te Almere. In 2012 wordt door LdH Noord ingezet op het programma Rots en Water. In eerste instantie gaat het om een pilot. Als de resultaten positief zijn zal het programma meerdere keren aangeboden worden. LdH Noord wil graag participeren in activiteiten om gemeenten een goed inzicht te geven in de mogelijkheden binnen het jeugdzorgaanbod. In de afgelopen periode heeft LdH Noord actief contact gezocht met de (regio) gemeenten. LdH Noord gaat in 2012 nog meer invulling geven aan het beginsel “Erbij horen”. Dit betekent dat er wordt ingezet op het vergroten van eigenwaarde. Het stimuleren van de eigenwaarde zorgt ervoor dat cliënten hun plek in de maatschappij durven innemen, wat ervoor zorgt dat er verantwoordelijkheidsbesef ontstaat. Voor cliënten van LdH Noord is het vinden van passend werk in het algemeen ronduit moeilijk. In 2012 zet het LdH Noord in op work-first. Het aantal jobcoaches wordt uitgebreid en in de diverse teams komt participatie en werk op de voorgrond te staan.
5.5 Pleeg-Maat-Zorg Boerderijen 5.5.1 Algemeen PMZb is een longstay voorziening voor jongeren met ernstige gedragsproblemen. Er wordt 24uurshulp geboden met woon-, werk- en leerbegeleiding. De capaciteit is 8 plaatsen.
5.5.2 Aantal cliënten in zorg In onderstaande tabel zijn de gegevens over de uitvoering van de geïndiceerde jeugdzorg door PMZb in 2011 opgenomen. Per zorgvorm (1) is weergegeven hoeveel cliënten er op 1 januari 2011 in zorg waren (2) en wat de instroom aan nieuwe cliënten in 2011 is geweest (3). Dit resulteert in het aantal unieke gebruikers per zorgvorm (4). In kolom 5 is de uitstroom in 2011 opgenomen. Kolom 6 bevat het aantal cliënten dat op 31 december 2011 in zorg is bij PMZb (= aantal gebruikers (4) minus de uitstroom (5)). De gegevens in kolom 7 stammen uit de begroting 2011 die door PMZb bij de provincie Groningen is ingediend. Het betreft hier het aantal gebruikers dat PMZb bij het opstellen van de begroting over 2011 verwachtte in zorg te nemen.
62
1 Zorgvorm
2 Stand per 1 januari 2011
3 Instroom 2011
4 Gebruikers van zorg 2011
5 Uitstroom 2011
6 Stand per 31 december 2011
7 Begroting 2011
8
0
8
1
7
8
8
0
8
1
7
8
24-uurs hulp Totaal
Op 1 januari 2011 waren er 8 cliënten in zorg bij PMZb. In 2011 zijn er vanwege de afbouw van de subsidierelatie geen cliënten ingestroomd en is er 1 cliënt uitgestroomd zodat er op 31 december 2011 7 cliënten in zorg waren.
5.5.2 Capaciteit en bezettingsgraad Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van PMZb. Zorgvorm 24-uurs hulp
Capaciteit 2011 8
Bezetting % 95,4%
5.5.3 Wachttijden Er zijn evenals op 31 december 2010 ook op 31 december 2011 geen jeugdigen die langer dan 9 weken op zorg wachten.
5.5.4 Voortgang beleidszaken PMZb Sinds 2008 is door ons benadrukt dat de provincie van PMZb meer zekerheid wenst ten aanzien van de inhoudelijke en financiële continuïteit om de financiële en kwalitatieve risico's te beperken. In 2009 is de capaciteit van PMZb met 2 plaatsen uitgebreid onder de voorwaarde dat PMZb nauw gaat samenwerken met een financieel sterke partner. In 2008, 2009 en 2010 heeft PMZb met verschillende potentiële samenwerkingspartners gesproken, maar deze gesprekken hebben niet tot samenwerkingsafspraken geleid. Vanaf 1 januari 2011 is gestart met de afbouw van de subsidie aan PMZb omdat de beoogde samenwerking in 2010 niet tot stand gekomen is. Ten aanzien van de afbouw wordt een termijn in ogenschouw genomen waarbij pas bij vertrek van een jeugdige na 1 januari 2011 de vrijkomende plek niet meer wordt gefinancierd. De continuïteit van de zorg aan de huidige jeugdigen is hiermee gewaarborgd zolang zij bij PMZb verblijven. Hierbij staat de kwaliteit van de zorg voorop. In 2011 is 1 jeugdige vanwege het bereiken van de 18-jarige leeftijd vertrokken. De plannen van PMZb zijn gericht op het voortbestaan van de zorgformule: langdurend wonen tot volwassenheid samen met een gezin en pedagogisch medewerkers in een boerderij-setting. Hiertoe probeert PMZb afspraken te maken met partners in de AWBZ-sector over plaatsing bij de PMZb.
5.6 MJD 5.6.1 Algemeen In 2010 is de MJD gestart als nieuwe zorgaanbieder voor geïndiceerde jeugdzorg met de modules Ambulante Gezinshulpverlening (AGH) en Intensieve Ambulante Jeugdhulp (IAJ).
5.6.2 Aantal jeugdigen in zorg In onderstaande tabel zijn de gegevens over de uitvoering van de geïndiceerde jeugdzorg door MJD in 2011 opgenomen. Per zorgvorm (1) is weergegeven hoeveel jeugdigen er op 1 januari 2011 in zorg waren (2) en wat de instroom aan nieuwe jeugdigen in 2011 is geweest (3). Dit resulteert in het aantal unieke gebruikers per zorgvorm (4). In kolom 5 is de uitstroom in 2011 opgenomen. Kolom 6 bevat het aantal jeugdigen dat op 31 december 2011 in zorg is bij MJD (= aantal gebruikers (4) minus de uitstroom (5)).
63
De gegevens in kolom 7 stammen uit de begroting 2011 die door MJD bij de provincie Groningen is ingediend. Het betreft hier het aantal gebruikers dat MJD bij het opstellen van de begroting over 2011 verwachtte in zorg te nemen.
1 Zorgvorm
2 Stand per 1 januari 2011
3 Instroom 2011
4 Gebruikers van zorg 2011
5 Uitstroom 2011
6 Stand per 31 december 2011
7 Begroting 2011
Ambulant gezinshulp Intensieve ambulante jeugdhulp Totaal
17
54
71
18
53
71
11
13
24
15
9
24
28
67
95
33
62
95
Een aantal opvallende ontwikkelingen die uit bovenstaande tabel afgeleid kunnen worden zijn: Op 1 januari 2011 had MJD 28 jeugdigen in zorg en dit is op 31 december 2010 gestegen tot 62.
5.6.3 Capaciteit en bezettingsgraden Voor de AGH en de IAH kan geen bezettingspercentage bepaald worden omdat voor deze zorgvormen geen capaciteit in de vorm van aantallen plaatsen van toepassing is.
5.6.4 Wachttijden Ook voor deze gegevens geldt dat ze afkomstig zijn uit opgaven van MJD. Zorgvorm
Ambulant gezinshulp Intensieve ambulante jeugdhulp Totaal
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2011
Aantal cliënten wachtend op zorg 31 december 2010
< 9 weken 5 0
< 9 weken 0 0
5
> 9 weken 0 0
0
0
> 9 weken 0 0 0 0
De wachtlijst van MJD laat zien dat er aan het eind van 2011 geen jeugdigen langer dan 9 weken op hulp van MJD wachten.
64
5.6.5 Organisatie en overige zaken De Inspectie Jeugdzorg is, conform de afspraken tussen het IPO en de Inspectie jeugdzorg, gevraagd onderzoek naar de kwaliteit van de geleverde zorg bij MJD te doen. De rapportage is in 2011 ontvangen. Mede op basis van de uitkomsten van dit onderzoek en het door MJD aangeleverde verbeterplan zal in 2012 besloten worden of wij met MJD een structurele subsidierelatie aangaan. Voor 2012 heeft MJD geen ruimte gekregen voor verdere capaciteitsuitbreiding voor het aanbod AGH en IAJ. MJD zal het huidige aanbod continueren en inzetten op flexibilisering van het aanbod AGH en IAJ. Een groot deel van de capaciteitsvolumes voor 2012 zal bestaan uit doorstoomtrajecten van 2011 die in 2012 gecontinueerd worden. Hierdoor is er weinig ruimte voor nieuwe instroom. Afgesproken is om het niet aangewende deel van het budget 2011 over te hevelen naar 2012. In oktober 2011 is een student van de RUG begonnen met een onderzoek naar de implementatie van Welzijn Nieuwe Stijl (WNS). WNS beoogt de kwaliteit van de regionaal georganiseerde zorg te bevorderen en heeft als doelstelling om gemeenschappelijker, professioneler, effectiever en efficiënter zorg te verlenen. Om op verantwoorde wijze vorm te kunnen geven aan deze nieuwe manier van werken zullen er veranderingen nodig zijn binnen de huidige methodiek van de zorgafdeling. Het onderzoek zal zich hier op richten. In november 2011 heeft een overleg plaatsgevonden tussen BJZ en verschillende zorgaanbieders over de samenwerking tussen het casemanagementteam van BJZ en de hulpverleners van de zorgaanbieders. Naar aanleiding van dit overleg zal in 2012 een project starten voor verdere uitwerking van de behandelde vragen over de meerwaarde van BJZ en wanneer deze ingezet dient te worden. Op deze manier kan elkaars expertise beter benut worden. In december 2011 heeft voor medewerkers van de zorgafdeling van MJD de laatste begeleide intervisiebijeenkomst Triple P niveau 4 plaatsgevonden. Binnen de borging van de Triple P methodiek worden standaard na accreditatie vier intervisiebijeenkomsten gepland onder begeleiding van een Triple P intervisor. In 2012 start MJD met de implementatie van de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. In november 2011 heeft MJD een officiële aanvraag gedaan bij BJZ voor het trainen van alle medewerkers van de Zorgafdeling en de aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling en Huiselijk Geweld in verband met het Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling. MJD wacht nog op een voorstel van BJZ.
5.7 Landelijk Werkende instellingen (LWi's) Algemeen Sinds de Wet op de jeugdzorg van kracht is, is de financiering van de jeugdzorg gedecentraliseerd naar de provincies. Voor de financiering van de LWi's zijn bij de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg bestuurlijke convenanten gesloten tussen alle provincies/stadsregio's, het Rijk en de betreffende LWI's, omdat in de wet geen grondslag meer aanwezig was voor de landelijke financiering door het Rijk. Op grond van deze convenanten liep de financiering van de landelijke capaciteit voor de LWi’s tot 2011 via enkele penvoerende provincies. In de provincie Groningen zijn in 2011 de volgende LWi’s actief geweest (tussen haakjes is de financierende provincie/stadsregio vermeld): - William Schrikker Groep (financiering via stadsregio Amsterdam); - SGJ (financiering via provincie Utrecht); - Leger des Heils jeugdzorg en reclassering (financiering via provincie Overijssel); - Hoenderloo groep (financiering via provincie Zuid-Holland); - Harreveld (financiering via provincie Zuid-Holland). De genoemde convenanten liepen eind 2009 af en zijn in 2010 verlengd omdat een definitief besluit over al dan niet decentralisatie van de financiering van de LWi's is uitgesteld tot na de evaluatie van de Wet op de Jeugdzorg (2009/2010). De penvoerende provincies hebben in 2011 nog het budget ontvangen dat bij de inwerkingtreding van de Wet op de Jeugdzorg voor de instellingen gold. Dit bedrag is door het Rijk gefixeerd. De groei van de jeugdzorg van de LWi's dient door de provincies te worden gefinancierd. Daarvoor is het zogeheten trekkingsrecht in het leven geroepen dat aangeeft welk deel van de landelijke capaciteit voor iedere provincie/stadsregio beschikbaar is. Dit trekkingsrecht is bepaald voor 50 % op basis van gewogen jeugdigen en voor 50 % op basis van het feitelijk historisch gebruik plus de wachtlijsten.
65
Voor alle LWi's, met uitzondering van het Leger des Heils jeugdzorg en reclassering (LJ&R), geldt dat de vastgestelde trekkingsrechten tezamen met de extra inkoop die de provincie Groningen al verricht, redelijk overeenkomt met het gebruik door Groninger jeugdigen van de desbetreffende LWi's. In 2011 heeft de provincie Groningen bij de William Schrikker Groep en de SGJ, bovenop de vastgestelde trekkingsrechten, extra zorg in de vorm van een aanvullende subsidie ingekocht. Wij hebben geen rapportages van de penvoerders ontvangen over de wachtlijstcijfers van de LWi’s. Van BJZ hebben wij echter ook geen signalen ontvangen dat er bij de LWi’s jeugdigen langer dan 9 weken onverantwoord op zorg wachten.
5.7.1 Aantal cliënten in zorg LWi's De provincie Groningen wordt door de penvoerende provincies/stadsregio's niet geïnformeerd over betrouwbare gegevens over het aantal gebruikers per LWi. Vandaar dat hierover geen gegevens zijn opgenomen. Omdat de provincie Groningen vanaf 2012 een rechtstreekse subsidierelatie met de LWI’s heeft worden deze gegevens in 2012 in de volgende voortgangsrapportage opgenomen.
5.7.2 Capaciteit en bezettingsgraden LWi's De provincie Groningen wordt, net als over het aantal cliënten in zorg, door de penvoerende provincies/stadsregio's niet geïnformeerd over de bezettingsgraden per LWi.
5.7.3 Voortgang beleidszaken LWi's Het Ministerie van VWS, de LWi’s en het IPO hebben overeenstemming bereikt over de doorvoering van de decentralisatie van het zorgaanbod van de LWi’s. Kern van de bereikte overeenstemming is dat met ingang van 1 januari 2012 het landelijk budget van de LWi’s per LWi verdeeld wordt over alle provincies naar rato van de werkelijke vraag over de provincies. Voor de provincie Groningen betekent dit dat in 2012 een bedrag van € € 2.979.237 beschikbaar is en dat provincies verplicht zijn conform de weergegeven verdeling, zorg in te kopen bij de LWi’s (gedwongen winkelnering en budgetgarantie). Met ingang van 2013 zal er niet langer sprake zijn van gedwongen winkelnering en budgetgarantie. De middelen worden dan ongeoormerkt aan de provinciale doeluitkering toegevoegd. De verdeling vanaf 2013 is gebaseerd op de algemene verdeelsleutel van de doeluitkering jeugdzorg (dit is cf. gewogen jeugdigen volgens een model van het Sociaal Cultureel Planbureau) en leidt er toe dat er voor de provincie Groningen bij benadering een bedrag van € € 1.525.000 aan de doeluitkering wordt toegevoegd. Door toepassing van deze verdeelsleutel wordt de financiële vertaling van de LWicapaciteit gelijkmatig verdeeld over het land. Het financiële tekort in 2013 bedraagt bij ongewijzigd beleid en gelijkblijvende vraag vanuit de LWi’s € € 2.979.237 - € € 1.525.000 = € € 1.453.237. Voor 1 juli 2012 zullen wij keuzes moeten maken over de wijze waarop wij dit financiële tekort in 2013 zullen dekken. De mogelijkheid bestaat dat wij vanaf 2013 niet met alle LWi’s een overeenkomst aan zullen gaan. Zodra wij onze visie op de financiering van de LWi’s in 2013 gereed hebben zullen de LWi’s geïnformeerd worden over de financiële en inhoudelijke consequenties en de wijze waarop wij de eventuele afbouw in 2012 al vorm willen geven. Wij zullen deze visie baseren op plannen van aanpak van de LWi’s die wij in 2011 gevraagd hebben. Daarnaast zijn wij met BJZ en provinciale zorgaanbieders in gesprek om de consequenties van het stopzetten van de subsidierelatie met een of meer LWi’s in beeld te brengen. Uitgangspunt bij de visieontwikkeling is dat wij er in gezamenlijkheid voor zorg dragen dat jeugdigen zoveel als mogelijk in de provincie Groningen van zorg worden voorzien.
66
6. Nazorg Conclusies: - Begeleid wonen opgenomen in diverse gebiedsprogramma's. - Een provinciale ondersteuningsfunctie begeleid wonen, leren, werken ingericht bij CMO.
6.1 Ontwikkeling van de nazorg 6.1.1 Beleid provincie inzake nazorg voor jeugdzorgcliënten De ambitie voor 2009-2012 is het verbeteren van het teruggeleiden van jongeren uit de geïndiceerde jeugdzorg naar huis. In het voorliggend veld zijn de gemeenten verantwoordelijk voor voldoende en adequate nazorg. De provincie draagt hieraan bij in onder meer het creëren van een warme overdracht vanuit het zorgaanbod en het financieren van een aantal woonpilots. Het thema nazorg is opgenomen in de acties van het Bestuursakkoord Jeugd en in de dynamische agenda van het Afstemmingsoverleg Justitie-Jeugd (zie ook hoofdstuk 3). Daarnaast zijn in de (nieuwe) gebiedsprogramma's diverse begeleid woontrajecten opgenomen. Om een extra impuls te geven aan deze projecten hebben wij bij het Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling (CMO) een provinciale ondersteuningsfunctie begeleid wonen leren werken ingericht.
6.1.2 Samenvattend overzicht stand van zaken nazorg Onderwerp
Doel periode 2009 2012
Resultaat t/m nu
Nazorg na geïndiceerde jeugdzorg
verbeteren nazorg na geïndiceerde jeugdzorg
Vijf van de acht regio's hebben begeleid wonen opgenomen in het gebiedsprogramma 2009-2010, verdere uitbreiding in 2011 (m.u.v. de regio Centraal waar veel operationele voorzieningen zijn). Om een extra impuls te geven aan deze projecten is bij het CMO een provinciale ondersteuningsfunctie begeleid wonen leren werken ingericht.
Nazorg na justitieel kader
ketensamenwerking goede nazorg
en
BJZ speelt hierin een rol met de uitvoering van jeugdreclasseringtaken en aansluiting bij veiligheidshuis. In overleg met Justitie en gemeenten wordt gewerkt aan stroomlijning, hierin spelen de trajectberaden onder meer een rol.
Kamers met Kansen voor jongeren 18 t/m 23 jaar
Kamers met Kansen in gebruik nemen
In februari 2010 is Kamers met Kansen door Campus Diep gestart in de stad Groningen met twee voorzieningen.
6.1.3 Stand van zaken van nazorg door gemeenten Het thema Begeleid Wonen was opgenomen in de gebiedsprogramma's 2009-2010 van Stadskanaal/Vlagtwedde, Veendam/Pekela/Menterwolde, Oldambt/Bellingwedde en Noord-Oost Groningen. De gebieden Stadskanaal/Vlagtwedde, Noord Oost Groningen, Veendam/Pekela/Menterwolde, Oldambt/Bellingwedde zetten dit voort in het gebiedsprogramma 2011-2012. De regio Centraal heeft meerdere operationele voorzieningen (o.a. Kamers met Kansen), waardoor begeleid wonen niet in het gebiedsprogramma is opgenomen. Hetzelfde geldt voor de regio Hoogezand-Sappemeer/Slochteren. Voor 2011 t/m 2012 zijn nieuwe gebiedsprogramma's in ontwikkeld, waarin de projecten begeleid wonen worden voortgezet.
67
Bij het CMO is een ondersteuningsfunctionaris aangesteld voor de periode 2010 tot in ieder geval 2012. Deze werkzaamheden worden gefinancierd vanuit de exploitatiesubsidie aan CMO Groningen. Het doel hiervan is: - bijdragen aan een provinciedekkend aanbod op het gebied van begeleid wonen leren werken voor jongeren van 18 t/m 23 jaar; - realiseren van een grotere samenhang tussen de diverse regionale projecten en initiatieven voor Begeleid wonen leren werken; - versnellen van het proces en verhogen van de kwaliteit van de projecten en initiatieven.
6.1.4 Kamers met Kansen In het kader van het bieden van nazorg aan jongeren van 18 t/m 23 jaar die dat nodig hebben ten aanzien van wonen, leren en werken hebben wij bijgedragen aan het project Kamers met Kansen. Kamers met Kansen is een woon-werk-leervoorziening in de stad Groningen voor jongeren tussen 18 en 25 jaar die buiten de boot dreigen te vallen. Voor deze jongeren wordt een zogenaamde campus opgezet die een aantal woon-werk-leervoorzieningen omvat, met verschillende intensiteit en niveaus van begeleiding. We hebben hiervoor een subsidie verleend van € € 20.000,- onder voorwaarde dat de opgebouwde kennis en ervaring wordt gedeeld met instellingen die elders in de provincie actief zijn. Kamers met Kansen wordt uitgevoerd door Campus Diep. Campus Diep is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties: woningcorporatie Nijestee, Stichting Huis, ROC Alfacollege, ROC Noorderpoort, Werkpro, MJD Groningen, Elker en de gemeente Groningen met het Jongerenloket en afdeling leerlingzaken. Voorzieningen van Kamers met Kansen zijn gestart in het Noorderplantsoen en aan het Damsterdiep.
68
7. Versterken van de informatievoorziening Conclusies: - De reguliere processen in het kader van de informatievoorzieningen verlopen goed. - De voorbereidingen tot het uitbrengen van een (brede) Jeugdmonitor 2012 zijn gestart - Het onderzoek Take Care (C4youth) is gestart met de onderzoeksfase.
7.1 Ontwikkeling van de informatievoorziening 7.1.1 Beleid provincie inzake versterken van de informatievoorziening Om goed te kunnen sturen moet de provincie beschikken over juiste, volledige en tijdige informatie. Om dit te bereiken wordt gebruikt gemaakt van informatiebronnen als provinciale verwijsindex, kwartaalrapportages en onderzoeksresultaten.
7.1.2 Samenvattend overzicht voortgang realisatie versterking informatievoorziening Onderwerp Verwijsindex
Doelperiode 2009 - 2012 Invoering ZvJG begin 2010
Resultaat t/m nu De verwijsindex Zorg voor Jeugd Groningen is in werking getreden in januari 2010.
In 2011 is het project Samen Slimmer Werken als vervolg hierop afgerond. Zie voor verder informatie over verwijsindex en SSW paragraaf 3.3.
de
Kwartaalrapportages
Op basis van landelijke en provinciale ontwikkelingen de inhoud van de rapportages aanscherpen
Zorgaanbieders en BJZ leveren per kwartaal hun rapportages aan. Dit is een continu proces.
Wachtlijstcijfers
Inzicht in de wachtlijsten in de provinciale jeugdzorg
De zorgaanbieders leveren per kwartaal hun wachtlijstcijfers aan. Met het aflopen van het toezichthouderschap per 1 mei 2011 bij BJZ is de afspraak voor het aanleveren van maandcijfers voor BJZ beëindigd. Middels de kwartaalrapportages blijven wij geïnformeerd.
Vraagontwikkeling
Inzicht in totale vraagontwikkeling in Groningen
Voor de inkoop van het zorgaanbod voor 2012 heeft BJZ een vraaganalyse opgesteld. Voor 2012 wordt daaraan door BJZ momenteel gewerkt.
69
Jeugdmonitor
Informatieverzameling onderwijs. Verbreden van deze informatie
Op 1 maart 2011 is de eerste ‘brede’ jeugdmonitor vastgesteld. De reeds bestaande JONGmonitor is hier integraal in opgenomen. Op dit moment wordt er gewerkt aan een de Brede Jeugdmonitor 2012. Deze schriftelijke jeugdmonitor zal eind november 2012 worden gepubliceerd.
C4Youth/ Take Care
Onderzoek naar korte en lange termijn uitkomsten van zorg voor kinderen en adolescenten
Transitie van jeugdzorg
Voor periode 2011 en verder: Realiseren van een warme overdracht van de jeugdzorg
In het najaar van 2012 verwachten we vanuit het provinciale onderzoek Take Care de eerste antwoorden op de centrale onderzoeksvraag ’Wie is waar in zorg, waarvoor en wat zijn de uitkomsten’. De uitkomsten van het (grotere) Take Care onderzoek worden pas in 2014 verwacht. De eerste stappen zijn het breed delen van informatie rondom de jeugdzorg. In het najaar van 2011 hebben de eerste informatiebijeenkomsten plaatsgevonden. In 2012 volgen er meer.
de
7.1.3 Verbreding van Jeugd- en Onderwijsmonitor In 2011 is de eerste Brede Jeugdmonitor van de provincie Groningen verschenen, onder de titel De Staat van de Jeugd in Groningen. In deze jeugdmonitor is de voormalige JONG-monitor opgenomen als hoofdstuk Onderwijs. Het resultaat is een jeugdmonitor die de ‘staat van de jeugd in Groningen’ schets in de leeftijd van 0-23 jaar over de onderwerpen: gezondheid, jeugdzorg, arbeid inkomen en vrijetijdsbesteding, criminaliteit en veiligheid, onderwijs. Deze jeugdmonitor is goed ontvangen. Voor ons de aanleiding om CMO opnieuw de opdracht te geven om in 2012 een brede jeugdmonitor uit te geven. In principe op dezelfde wijze, dus met dezelfde indicatoren en bronnen. Het resultaat is een overzichtelijk naslagwerk dat de cijfers weergeeft op landelijk, provinciaal, regionaal en lokaal niveau voor zover de gegevens op deze niveaus beschikbaar zijn.
7.1.4 Academische werkplaats C4Youth Op vrijdag 9 oktober 2009 heeft de aftrapbijeenkomst plaatsgevonden van de Academische Werkplaats Zorg voor Jeugd Noord Nederland (C4Youth). De werkplaats C4Youth is een samenwerkingsverband van alle relevante partijen in de zorg voor jeugd met als doel de zorg voor kinderen en jongeren met gedragsmatige en emotionele problemen te verbeteren door bruggen te slaan en te versterken tussen praktijk, onderzoek en onderwijs en beleid. Een belangrijk onderzoek binnen deze Academische Werpkplaats C4youth is ‘Take Care’, een longitudinaal onderzoek naar de uitkomsten van de zorg voor kinderen en adolescenten met gedragsen emotionele problemen. Het eerste jaar is gewerkt aan alle voorbereiding voor het onderzoek. Ook zijn een aantal kenniskringen gestart. Het onderzoek is in 2011 verder gegaan met de start van de onderzoeksfase. Circa 3000 kinderen en jongeren in de leeftijd van 4-18 jaar worden voor een periode van 3 jaar gevolgd. Wij hebben een eenmalige subsidie ad. € € 200.000,- beschikbaar gesteld om in de context van het grotere onderzoek ‘Take Care’ een antwoord te krijgen op de vragen: "Wie is waar in zorg, waarvoor en wat zijn de uitkomsten?". Naast het onderzoek Take Care is een belangrijke doelstelling binnen C4youth de kennisuitwisseling tussen professionals die werken in de zorg voor kinderen en adolescenten met gedragsmatige en emotionele problemen. In 2010 is in dit kader op gezamenlijk initiatief van acht jeugdzorgorganisaties de Leerfabriek opgezet. Aan de hand van twaalf gezamenlijk geformuleerde zorgprincipes werken professionals aan hun samenwerking binnen de jeugdzorg en vindt er afstemming met gemeenten plaats. De activiteiten vallen binnen de kaders van ZvJG en de werkprocessen van Zorgcoördinatie.
70
8. Cliënten- en kwaliteitsbeleid Conclusies: - Het provinciale cliëntenbeleid wordt gecontinueerd. - De Inspectie Jeugdzorg bewaakt via het toezicht de kwaliteit van de Jeugdzorg in de provincie Groningen en wij monitoren via bestuurlijke en ambtelijke overleggen de implementatie van verbeterplannen.
8.1 Ontwikkeling cliënten- en kwaliteitsbeleid Doel van het provinciaal cliëntenbeleid jeugdzorg is de versterking van de positie van de cliënt (jongere en ouder(s)/opvoeder(s)) in de jeugdzorg en aansluiting van de jeugdzorg op de werkelijke behoefte van de jongeren. Zorgbelang wordt betrokken bij de doorontwikkeling van het toetsingskader voor de beoordeling van de huidige en nieuwe zorgaanbieders en bij de ontwikkeling van het inkoopbeleid jeugdzorg. 8.1.1 Overzicht Stand van zaken realisatie versterking cliënten- en kwaliteitsbeleid Cliënten- en kwaliteitsbeleid: stand van zaken per maand/jaar Onderwerp Doel periode 2009 - 2012 Resultaat t/m nu Onafhankelijk cliëntenbeleid jeugdzorg
Versterking positie van cliënt in de jeugdzorg
Continuering bestaand beleid protocol klachtafhandeling jeugdzorg
Toezicht Inspectie jeugdzorg
Landelijke en provinciale toezichtwensen uitvoeren
De inspectie heeft rapporten uitgebracht over veiligheid van pleegkinderen in pleeggezinnen, risicomanagement bij de Bureaus Jeugdzorg en de advies en consultfunctie van het AMK. Dit heeft geleid tot door de Inspectie goedgekeurde verbeterplannen van BJZ en het toepassen van het protocol pleegzorg door BJZ en Elker. De verbeterplannen zijn in uitvoering genomen.
8.1.2 Medezeggenschap en klachtrecht In de Wet op de Jeugdzorg is de medezeggenschap en het klachtrecht van de cliënt geregeld. De jeugdzorginstellingen dienen in het kader van de Wet op de Jeugdzorg een cliëntenraad en een onafhankelijke klachtencommissie te hebben. Cliëntenraden De provinciaal gefinancierde jeugdzorgaanbieders in Groningen beschikken alle over een cliëntenraad. Bij Zorgbelang is een collectieve belangenbehartiger jeugdzorg werkzaam. Zorgbelang Groningen en BJZ zijn op 11 november 2008 het project Noordelijke Cliëntenparticipatie jeugdzorg gestart dat een aantal doelstellingen heeft, waaronder de oprichting van een cliëntenraad bij BJZ, en een verbetering van de cliëntenparticipatie in de jeugdzorg. In het najaar van 2009 heeft BJZ een cliëntenraad geïnstalleerd. Daarnaast is het de bedoeling dat jeugdzorgcliënten, zowel de jongeren als ouders/opvoeders, structureel mee kunnen praten over de ontwikkeling en uitvoering van de (verschillende vormen van) jeugdzorg. Hiervoor wil Zorgbelang Groningen een ondersteuningsstructuur bieden. Zorgbelang Drenthe en Zorgbelang Friesland zijn uitgenodigd hieraan mee te doen. De collectieve belangenbehartiger jeugdzorg richt zich tevens op de inventarisatie van signalen over de jeugdzorg uit het veld en op het verbeteren van de informatievoorziening over de jeugdzorg via de website van Zorgbelang. Via deze website worden jongeren opgeroepen mee te werken aan een jongeren e-Panel.
71
Onafhankelijke klachtencommissies Zowel BJZ als de jeugdzorgaanbieders hebben, conform de Wet op de Jeugdzorg, een onafhankelijke klachtencommissie die ons jaarlijks over haar werkzaamheden informeert. Voor 1 juli 2012 leveren de klachtencommissies hun jaarverslagen over 2011 bij ons aan. Hiermee dragen de instellingen zorg voor de jaarlijkse openbare verslaglegging, zoals verplicht in de Wet op de Jeugdzorg. Vertrouwenspersoon Jeugdzorg en Collectieve Belangenbehartiging Wij hebben een Vertrouwenspersoon Jeugdzorg voor de cliënten (jeugdigen en hun opvoeders) in de jeugdzorg en een Collectieve Belangen Behartiger bij Stichting Zorgbelang Groningen gesubsidieerd die de collectieve belangen van de jeugdigen en de opvoeders in onze provincie behartigt en de positie van de cliënten in de jeugdzorg versterkt. De Vertrouwenspersoon geeft informatie, advies en ondersteuning aan cliënten bij klachten over de jeugdzorg, vanuit een onafhankelijke positie ten opzichte van de instellingen in de jeugdzorg. De Collectieve Belangenbehartiger voorziet de cliënten in de jeugdzorg, vanuit een onafhankelijke positie, van benodigde informatie en inventariseert signalen, knelpunten en wensen van de jeugdzorgcliënten en bespreekt deze met de jeugdzorginstellingen en de provincie. Het Poortje, de afdeling Wilster, is vanaf 1-1-2008 een instelling voor gesloten jeugdzorg en valt daarmee onder de Wet op de jeugdzorg. Het Poortje heeft in overleg met de drie noordelijke provincies via Zorgbelang Groningen een vertrouwenspersoon voor 30 uur per maand aangesteld. In de periode 2010 t/m 2012 wordt de financiering van deze vertrouwenspersoon gefinancierd door het Ministerie. Stichting Minderjarigen Noord Nederland (SMN) Met ingang van januari 2012 is de subsidie aan SMN stopgezet. SMN is vanaf juni 2011 in staat gesteld de voor de provincie Groningen lopende zaken af te ronden en/of over te dragen aan Zorgbelang. Contacten met het Landelijk Cliëntenforum jeugdzorg Het Landelijke Cliëntenforum Jeugdzorg (LCFJ) behartigt eveneens de belangen van de cliënt in de jeugdzorg. Het LCFJ heeft vier regionale adviseurs aangesteld die cliëntenraden van zorginstellingen en BJZ willen ondersteunen. De noordelijke provincies hebben met het LCFJ afgesproken, dat de regioadviseurs hun werkzaamheden afstemmen met de regionale organisaties voor Zorgbelang. Zorgbelang Groningen heeft eens in de zes weken overleg met de regioadviseur Noord van het LCFJ om de wederzijdse activiteiten op elkaar af te stemmen. Stichting Pleegwijzer Stichting Pleegwijzer behartigt de belangen van pleeggezinnen in de provincie Groningen en Drenthe. De Stichting organiseert diverse activiteiten voor de pleeggezinnen, onderhoudt contacten met de pleegzorgaanbieders, de Bureaus Jeugdzorg en de provincies. Twee keer per jaar vindt er in onze provincie een pleegzorgoverleg met betrokken instellingen plaats. Stichting Pleegwijzer informeert ons minimaal eens per kwartaal via de nieuwsbrief over haar activiteiten. Pleegzorgoverleg Twee keer per jaar hebben wij een ambtelijk overleg met Stichting Pleegwijzer, Bureau Jeugdzorg en Elker, Vanaf maart 2012 is dit overleg uitgebreid met twee pleegzorginstellingen: Leger des Heils J&R en William Schrikker Pleegzorg. Het doel van dit overleg is het versterken van de samenwerking en afstemming op het gebied van pleegzorg.
72
8.1.3 Provinciaal protocol klachtenafhandeling Jeugdzorg Met enige regelmaat komen klachten van jeugdzorgcliënten rechtstreeks bij ons binnen. Voor de afhandeling van deze klachten hebben wij een klachtenprotocol opgesteld. BJZ, de provinciale jeugdzorgaanbieders en de Inspectie Jeugdzorg hebben dit protocol ontvangen. BJZ, en de provinciaal gefinancierde jeugdzorgaanbieders werken mee aan de door de provincie gevraagde informatie over de klacht, zodat wij de klacht op een goede manier kunnen afhandelen. Ons uitgangspunt is, ervoor te zorgen dat de beschikbare mogelijkheden om een klacht in te dienen worden gevolgd. Wij streven ernaar de klachten via bemiddeling tussen de klager en de jeugdzorginstelling op te lossen. Voor individuele klachten over BJZ of de provinciaal gefinancierde jeugdzorgaanbieder is op grond van de Wet op de Jeugdzorg (per instelling) een onafhankelijke klachtencommissie ingesteld.
8.1.4 Toezicht Inspectie Jeugdzorg De Inspectie Jeugdzorg houdt toezicht op de kwaliteit van de jeugdzorg door het doen van onderzoek bij de Bureaus Jeugdzorg, de jeugdzorgaanbieders en de landelijk werkende instellingen. Jaarwerkprogramma 2011 Incidentenrapportages In december 2011 hebben wij, na de eerste toetsing van de incidentrapportages, een afschrift ontvangen van de brieven die door de inspectie aan de instellingen zijn verstuurd. Het toetsen van incidentenrapportages is onderdeel van de nieuwe werkwijze van de inspectie, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen het toezicht op calamiteiten en toezicht op incidenten. Het toezicht op incidenten vindt twee maal per jaar plaats op basis van de incidentenrapportage van de instellingen. Naar aanleiding van deze eerste bevindingen wordt van de instellingen verwacht dat in hun volgende rapportage aan de inspectie (uiterlijk 1 maart 2012) informatie wordt verschaft over de wijze waarop de borging en planning van verbetermaatregelen is vormgegeven. Na toetsing zullen wij opnieuw over de bevindingen van de inspectie worden geïnformeerd. Wij monitoren in onze bestuurlijk overleggen met de instellingen het proces met betrekking tot de implementatie van deze nieuwe werkwijze.
Schematisch protocol Netwerkpleegzorg Op basis van onderzoek van de inspectie in 2011 is gebleken dat het betreffende protocol in Groningen op twee onderdelen nog onvoldoende was geïmplementeerd. BJZ heeft opdracht gekregen te komen tot overeenstemming over de toepassing van het protocol met alle betrokken pleegzorgaanbieders en dit formeel vast te leggen. BJZ heeft bij de inspectie en ons aangegeven dat het verbeterde protocol vóór 1 april 2012 in Groningen geheel is geïmplementeerd. Om het gezamenlijke beleid en de opgedane ervaringen met het protocol te monitoren is afgesproken om in 2012 met de betrokken instellingen per trimester te evalueren. Wij hebben naar aanleiding van een brief van het Ministerie van VWS hen hierover ook geïnformeerd. Rapport ‘een kinderbeschermingsmaatregel? Besluiten en overwegingen van de Raad voor de Kinderbescherming’. In het najaar van 2010 heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de wijze waarop een kinderbeschermingsmaatregel tot stand komt. De inspectie komt in dit onderzoek tot het algemene landelijke oordeel dat de zorgvuldigheid waarmee de Raad voor de Kinderbescherming en de Bureaus Jeugdzorg besluiten nemen om wel of geen raadsonderzoek te starten onvoldoende is. Oorzaak hiervan is de wisselende kwaliteit van de meldingen die de Bureaus Jeugdzorg aanleveren op basis waarvan een besluit wordt genomen. Omdat de inspectie verschillen tussen de Bureaus Jeugdzorg constateerde heeft zij de afzonderlijke Bureaus Jeugdzorg aangesproken op de kwaliteit van de meldingen aan de Raad voor de Kinderbescherming. BJZ Groningen heeft in vervolg hierop sluitende afspraken gemaakt met de Raad voor de Kinderbescherming die bij brief van 28 april 2011 aan de Inspectie Jeugdzorg zijn kenbaar gemaakt. Wij hebben in ons jaarlijks bestuurlijk contact met de Raad voor de Kinderbescherming aandacht voor de werkwijze tussen beide organisaties en zullen hierin ook bovenstaande werkwijze monitoren.
73
Inspectierapport AMK In 2010 heeft de Inspectie Jeugdzorg een landelijk onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de adviesen consultfunctie van het AMK. Doel van het onderzoek was inzicht te bieden in de wijze waarop het AMK er voor zorgt dat de medewerkers bruikbare adviezen en consulten geven aan beroepskrachten. Naar aanleiding van het onderzoek heeft BJZ op basis van de aanbevelingen van de Inspectie een verbeterplan AMK opgesteld en dit verbeterplan is op 21 april 2011 door de Inspectie positief beoordeeld. Het verbeterplan is door BJZ geïmplementeerd. De inspectie zal in 2012 nog een hertoets op de implementatie uitvoeren waarbij ook wijzigingen in de werkwijze voor onderzoek van het AMK worden beoordeeld. De wijzigingen in de functie onderzoek zijn door BJZ doorgevoerd als gevolg van een voorgevallen incident in 2011. Hertoets risicomanagement bij onder toezichtgestelde kinderen In april 2011 heeft de inspectie bij BJZ een hertoets uitgevoerd naar risicomanagement bij onder toezichtgestelde kinderen. De hertoets richtte zich op de thema’s die in het onderzoek van 2009 als nog niet volledig operationeel werden gekwalificeerd: risico’s inschatten en risico’s beperken. Operationeel wil zeggen dat het beleid aanwezig is en de medewerkers in de instelling het beleid kennen en er naar handelen. Het eindoordeel in juni 2011 van deze hertoets luidt dat BJZ risicomanagement inmiddels voldoende systematisch toepast voor de kinderen die onder haar toezicht zijn gesteld. De inspectie is positief over de verbeterslag die BJZ maakte bij het inschatten van risico’s. Wel zag de inspectie nog belangrijke verbeterpunten ten aanzien van het vastleggen van vastgestelde risico’s en ten aanzien van het multidisciplinaire overleg bij het beperken van risico’s. Inmiddels zijn ook deze verbeterpunten geïmplementeerd en operationeel. Jaarwerkprogramma Inspectie Jeugdzorg 2012 De inspectie gaat in 2012 onder andere toezicht houden op: • de invoering van de Verplichte Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld; • veiligheid kinderen in netwerkpleeggezinnen; • veldnormen vertrouwensartsen AMK (samen met IGZ); • kwaliteit van de voorbereiding en begeleiding van jongeren die de jeugdzorg verlaten; • meten behandeleffecten door jeugdzorginstellingen; • onderaannemers in de jeugdzorg; • de randvoorwaarden voor goede gezinsvoogdij; • de veiligheid van jongeren die wachten op zorg. Naar aanleiding van de resultaten van een vooronderzoek in 2011 naar de begeleiding van biologische ouders van pleegkinderen is de inspectie voornemens om in 2012/2013 bij een aantal pleegzorg instellingen, bureaus jeugdzorg/landelijk werkende instellingen praktijkonderzoek te gaan doen. Voor het thema ‘Invoering Verplichte Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld binnen de jeugdzorg’ geldt dat dit een landelijk project is en dus plaatsvindt in alle provincies/stadsregio’s. Voor de overige projecten is op dit moment nog niet bekend in welke provincies/stadsregio’s de uitvoering plaatst gaat vinden.
74
9 Samenvattend overzicht financiën 9.1 Ontwikkeling financiële positie van instellingen jeugdzorg In de 4e kwartaalrapportage verstrekken de zorgaanbieders en BJZ geen financiële informatie over 2011 omdat deze informatie op 1 april 2012 in het kader van de jaarrekening wordt aangeleverd. De conclusies aangaande financiën zijn dus gebaseerd op financiële gegevens tot en met het 3e kwartaal 2011.
9.1.1 BJZ (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) e
Het resultaat tot en met het 3 kwartaal 2011 bedraagt € € 12.909 negatief. De prognose over geheel 2011 wordt door BJZ becijferd op € € 0. Wij hebben BJZ gevraagd in hoeverre in de geprognosticeerde inkomsten rekening is gehouden met te ontvangen aanvullende subsidie voor Overheidsbijdrage in de Arbeidskosten (OVA) 2011 en extra uitgaven voor de Toegang in verband met het verwerken van de verhoogde instroom waarover bestuurlijk overleg is gevoerd. e
Het eigen vermogen bedraagt aan het eind van het 3 kwartaal €€ 1.046.585. In relatie tot de exploitatieomvang is de omvang van het eigen vermogen te kwalificeren als gemiddeld. De solvabiliteit e ten opzichte van eind 2010 is licht verbeterd in het 3 kwartaal 2011 en is door ons aan te merken als onvoldoende. e De liquiditeit is ten opzichte van eind 2010 verbeterd in het 3 kwartaal 2011 hetgeen door ons is te kwalificeren als goed. BJZ valt onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties. Bij de subsidieverlening 2012 is met BJZ afgesproken dat zij in het eerste kwartaal van 2012 een meerjarenraming indienen wanneer de landelijk onderhandelingen rondom de nieuwe tariefstelling JB en JR zijn afgerond en BJZ op grond hiervan een gewijzigde begroting heeft ingediend. Voor BJZ geldt een bezuinigingsopdracht voor de jaren 2010 t/m 2012. De uitvoering van deze bezuinigingsopdracht zien wij als uitvoering van het plan van aanpak ter verbetering van de financiële positie van de instelling. Voorts voldoet BJZ in het 3e kwartaal aan de voorwaarden van het RPS voor zover deze betrekking hebben op het derde kwartaal.
9.1.2 Elker (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) Het resultaat van de verschillende afdelingen binnen het segment jeugdzorg tot en met het 3e kwartaal 2011 is € € 164.000 positiefs. De prognose voor het hele jaar 2011 is dat naar verwachting met een positief resultaat afgesloten zal worden. De solvabiliteit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 licht gedaald en is door ons aan te merken als gemiddeld. De liquiditeit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 gestegen en is door ons aan te merken als goed. De instelling valt onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties. Op basis van de hierbij behorende criteria dient de instelling aan een aantal voorwaarden te voldoen, waaronder het indienen van een meerjarenraming.
9.1.3 Leger des Heils Noord (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) e
Het resultaat van de verschillende afdelingen binnen het segment jeugdzorg tot en met het 3 kwartaal 2011 is € € 50.000 positief. De prognose voor het hele jaar 2011 is dat naar verwachting met een positief resultaat van € € 240.000 afgesloten zal worden. De solvabiliteit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als slecht. De liquiditeit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als slecht.
75
Positieve punten zijn dat het resultaat zich positief ontwikkeld en het ziekteverzuimpercentage, waar het plan van aanpak op gebaseerd is, blijft dalen. De instelling valt onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties. Op basis van de hierbij behorende criteria dient de instelling aan een aantal voorwaarden te voldoen, waaronder het indienen van een meerjarenraming en een plan van aanpak. Bij beoordeling van de tweede kwartaalrapportage van 2012 wordt bekeken of een aanpassing van het plan van aanpak noodzakelijk is.
9.1.4
PMZB
(exploitatieresultaat, e
eigen
vermogen,
solvabiliteit,
liquiditeit)
Het resultaat tot en met het 3 kwartaal 2011 is €€ 3.342 negatief ten opzichte van een begroot resultaat van € € 41.175 positief. De prognose voor het hele jaar 2011 is dat naar verwachting met een positief resultaat van € € 13.000 afgesloten zal worden. De solvabiliteit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als slecht. De liquiditeit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als slecht. De instelling valt onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties. Op basis van de hierbij behorende criteria dient de instelling aan een aantal voorwaarden te voldoen, waaronder het indienen van een meerjarenraming en een plan van aanpak. Bij beoordeling van de tweede kwartaalrapportage van 2012 wordt bekeken of een aanpassing van het plan van aanpak noodzakelijk is.
9.1.5 MJD (exploitatieresultaat, eigen vermogen, solvabiliteit, liquiditeit) Het resultaat tot en met het 3e kwartaal 2011 is negatief. De prognose voor het hele jaar 2011 is dat naar verwachting met een negatief resultaat van € € 82.000 op jeugdzorg afgesloten zal worden. De solvabiliteit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als gemiddeld. De liquiditeit ten opzichte van 2010 is in het derde kwartaal 2011 verslechterd en is door ons aan te merken als goed. De instelling valt onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties. Op basis van de hierbij behorende criteria dient de instelling aan een aantal voorwaarden te voldoen, waaronder het indienen van een meerjarenraming en een plan van aanpak. Bij beoordeling van de tweede kwartaalrapportage van 2012 wordt bekeken of een aanpassing van het plan van aanpak noodzakelijk is. De instelling valt formeel niet onder het Rapport Professionalisering Subsidierelaties omdat slechts een incidentele subsidie is verstrekt.
9.1.6. Landelijk Werkende instellingen (LWi’s) De financiering van LWi's liep tot en met 2011 via zogeheten penvoerende provincies. Met ingang van 2012 is elke provincie zelf verantwoordelijk geworden voor de inkoop van zorg voor de eigen jeugdigen bij de LWi's. Hierdoor hebben wij vanaf 1 januari 2012 een rechtstreekse subsidierelatie met de LWi’s en zullen wij dus moeten beoordelen of deze zorgaanbieders onder RPS vallen. De LWi’s zullen op basis van de jaarrekening 2012 beoordeeld conform het Rapport Professionalisering Subsidierelaties.
76
Afkortingenlijst A Ad: Associate Degree AMK: Advies Meldpunt Kindermishandeling ASHG: Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld AWBZ: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten B B6T: Binnen 6 Weken thuis BJZ: Bureau Jeugdzorg Groningen BO: Back Office C CJG: Centra voor Jeugd en Gezin CMO: Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling CWZW: Centra voor Wonen Zorg en Welzijn E EKC: Eigen Kracht Centrale F FO: Front Office G GBM: Gedragsbeïnvloedingen Maatregel GGD: Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst GGZ: Geestelijke Gezondheidszorg GS: Gedeputeerde Staten I IJT: Integraal Toezicht Jeugdzaken IGZ: Inspectie Gezondheidszorg J JB: Jeugdbescherming JR: Jeugdreclassering L LCFJ: Landelijke Cliëntenforum Jeugdzorg LJ&R: Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering LPH: Licht Pedagogische Hulpverlening LVG: Licht verstandelijk gehandicapt LWi: Landelijk Werkende Instelling M MFA: Multi Functionele Accommodatie N NAW: Naam-adres-woonplaats NJi: Nederlands Jeugd Instituut O OGGZ: Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Groningen OTS: Onder Toezicht Stelling P PGB: Persoons Gebonden Budget PLG: Professionele Leer Gemeenschappen PMZB: Pleeg Maat Zorg Boerderij
77
PO: Primair Onderwijs R RAAK: Reflectie en Actiegroep Aanpak Kindermishandeling REC: Regionaal Expertise Centrum RMC: Regionaal Meld- en Coördinatiepunt RvdK: Raad voor de Kinderbescherming S SGJ: Stichting Gereformeerde Jeugdzorg SKSG: Stichting Kinderopvang Stad Groningen SSW: Samen Slimmer Werken in de jeugdketen V VGG: Vereniging van Groninger Gemeenten VO: Voortgezet Onderwijs VIR: Verwijsindex Risicojongeren VIB: Verbeteren Indicatiestelling BJZ VVE: Voor- en Vroegschoolse Educatie W WSG: William Schrikker Stichting WSSP: William Schrikker Stichting Pleegzorg Z ZAT: Zorg Advies Team ZVJG: Zorg voor Jeugd Groningen
78
