Voortgangsrapportage 2013|Q1+Q2
Inhoud INLEIDING ............................................................................................................................................... 3 1_EMISSIE-INVENTARIS ........................................................................................................................ 4 VOORTGANG: 2013 | Q1+Q2 .................................................................................................................. 4 Optimalisatie uitstootwaarden groene stroom 2012 ......................................................................... 4 Emissie-inventaris 2013 – Scope I en II ........................................................................................... 6 Scope III – Overige CO2-uitstoot ....................................................................................................10 2_4A1 KETENANALYSE 1: WOON-WERKVERKEER........................................................................12 2013 | Q1+Q2 .....................................................................................................................................12 Reductie CO2-uitstoot .....................................................................................................................12 3_4A1 KETENANALYSE 2: ABRI ZUID-HOLLAND MET LUXOR LED .............................................13 2013 | Q1 + Q2....................................................................................................................................13 Gebruik van de abri ........................................................................................................................14 Reductiemogelijkheden ..................................................................................................................15 4_4B1 REDUCTIEDOELSTELLINGEN ................................................................................................16 Scope I en II ...................................................................................................................................16 MAATREGEL 1 - invoeren energieadvies ......................................................................................16 MAATREGEL 2 - bewustwording elektriciteitsverbruik ..................................................................16 MAATREGEL 3 - opstellen wagenparkbeleid ................................................................................17 MAATREGEL 4 – beperking zakelijke vliegreizen .........................................................................18 Scope III .........................................................................................................................................18 MAATREGEL 5 - bewustwording type auto ...................................................................................18 MAATREGEL 6 – opzetten initiatief in de keten van de abri .........................................................18 MAATREGEL 7 – inventariseren fiets- en carpoolbeleid ...............................................................18 MAATREGEL 8 – opzetten initiatief in de keten energieleverancier en EPSiLON als afnemer ....19 CONCLUSIE ..........................................................................................................................................19 SCOPE I- EN II EMISSIES ........................................................................................................................19 SCOPE III: KETENANALYSE 1: WOON-WERKVERKEER...............................................................................21 SCOPE III: KETENANALYSE 2: ABRI ZUID-HOLLAND MET LUXOR LED .......................................................21 UITSTOOT VAN PROJECTEN BEHAALD MET GUNNINGVOORDEEL ...............................................................22 BIJLAGEN .............................................................................................................................................23
2|Pagina
Voortgangsrapportage 2013|Q1+Q2 Inleiding In dit dossier zijn de voortgangsrapportages met betrekking tot de emissie-inventaris en de 2 ketenanalyses van EPSiLON opgenomen. In het originele portfolio is 2010 vastgelegd als basisjaar. EPSiLON heeft eind 2011 haar niveau 4-certificering behaald, eind 2012 is dit verhoogd naar niveau 5. Om het rapport zo volledig mogelijk te houden zijn waar mogelijk wel analyses gemaakt voor 2011, echter, voor dit jaar kunnen er nagenoeg geen uitspraken gedaan worden over oorzaken m.b.t. een stijging of daling van de uitstoot. Analyse hiervan is dan ook pas concreet vanaf 2012 | Q1+Q2 gedaan. Graag willen we hierbij wel benadrukken dat EPSiLON als bedrijf, zelfs voordat we kennis maakten met de CO2-prestatieladder, zowel bewust als onbewust veel aandacht had voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en dit waar mogelijk ook aan haar klanten trachtte over te brengen. De voortgangsrapportage is opgebouwd conform de volgorde van de hoofdstukken in het portfolio: § § § §
4A1 Emissie-inventaris; 4A1 Ketenanalyse 1: woon-werkverkeer; 4A1 Ketenanalyse 2: EPSiLON & OFN: Abri Zuid-Holland met Luxor LED; 4B1 Reductiedoelstellingen.
Tenzij anders beschreven, zijn de andere hoofdstukken uit ons portfolio nog steeds van kracht.
3|Pagina
1_Emissie-inventaris Voortgang: 2013 | Q1+Q2 Optimalisatie uitstootwaarden groene stroom 2012 In de rapportage van 2012 werd er een verdeling aangegeven voor de bronnen van groene stroom voor het elektriciteitsverbruik in Vlaanderen. Vermits de algemene herkomst van groene stroom zoals geleverd in Vlaanderen in 2012, pas ten vroegste in april of mei van 2013 gekend zou zijn, is er gewerkt met de verdeling van 2011. De fuel mix van 2012 is nu echter gekend, waardoor de uitstoot n.a.v. ons groene elektriciteitsverbruik kan worden “gecorrigeerd”. Verbruik
Eenheid
Hoeveelheid
Conversiefactor
Eenheid
m³ kg
22,097 0
1,825 1,775
g CO2/ltr g CO2/ltr
liter
2,224
1,530
g CO2/ltr
liter
638
3,135
g CO2/ltr
liter
31,592
3,135
g CO2/ltr
kWh
0
455
g CO2/kWh
kWh
73,245
15
g CO2/kWh
kWh
2,160
15
kWh
32,066
300
kWh
82,873
80
g CO2/kWh
km km km
2,500 14,491 0
270 200 135
g CO2/ltr g CO2/ltr g CO2/ltr
Scope I - Directe CO2-emissies Scope I.1 - Aardgasverbruik huisvesting Scope I.2 a - Brandstofverbruik airco Scope I.2 a - Propaanverbruik Heftrucks en lasafdeling Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen overhead Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen aan projecten
Scope II - Indirecte CO2-emissies Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop grijs Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen water Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen wind Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen biomassa Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik zonnepanelen Scope II.3 - Brandstofverbruik zakelijk verkeer vliegtuig < 700 km 700 - 2.500 km > 2.500 km Tabel 1: Verbruik emissiebronnen 2012 | Q1+Q2
g CO2/kWh g CO2/kWh
4|Pagina
Verhouding totale pand CO2-emissie Verbruik
Scope I - Directe CO2-emissies Scope I.1 - Aardgasverbruik huisvesting Scope I.2 a - Brandstofverbruik airco Scope I.2 a - Propaanverbruik Heftrucks en lasafdeling Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen overhead Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen aan projecten
Scope II - Indirecte CO2-emissies Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop grijs Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen water Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen – wind Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen biomassa Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik zonnepanelen Scope II.3 - Brandstofverbruik zakelijk verkeer vliegtuig < 700 km 700 - 2.500 km > 2.500 km Tabel 2: CO2-emissies EPSiLON 2012 | Q1+Q2
KANTOOR
PRODUCTIE
TOTAAL
10%
90%
110,387
55,340
kg CO2
kg CO2
kg CO2
Percentage
105,076
39,697
144,773
87%
4,033 0
36,294 nvt
40,327 0
24% 0%
nvt
3,403
3,403
2%
2,001
nvt
2,001
1%
99,042
nvt
99,042
60%
5,311
15,643
20,954
13%
nvt
nvt
0
0%
110
989
1,099
1%
3
29
32
0%
952
8,658
9,620
6%
663
5,967
6,630
4%
675 2,898 0
nvt nvt nvt
675 2,898 0
0% 2% 0%
165,727
Uit deze optimalisatie blijkt de totale CO2-uitstoot gedurende deze periode van elektriciteit te stijgen van 2.531 kg naar 10.751 kg. Deze sterke stijging valt echter te verklaren door het feit dat er meer groene stroom van biomassa is gegenereerd. Van deze bron van herkomst kennen we echter niet de juiste conversiefactor: CertiQ certificaten bestaan immers niet in België! Er is dan ook geteld met de “worst case” conversiefactor van 300; de “correcte” CO2-uitstoot zal vermoedelijk echter een stuk lager liggen.
5|Pagina
Emissie-inventaris 2013 – Scope I en II In tabellen 1 en 2 vinden we het verbruik van de emissiebronnen voor 2013 | Q1+Q2 evenals de CO2uitstoot voor dezelfde referentieperiode.
Verbruik
Eenheid
Hoeveelheid
Conversiefactor
Eenheid
m³ kg
26.524 0
1.825 1.775
g CO2/ltr g CO2/ltr
liter
1.168
1.530
g CO2/ltr
liter
638
3.135
g CO2/ltr
liter
35.480
3.135
g CO2/ltr
kWh
0
455
g CO2/kWh
kWh
65.462
15
g CO2/kWh
kWh
1.930
15
g CO2/kWh
kWh
28.659
300
g CO2/kWh
kWh
67.174
80
g CO2/kWh
km km km
5.843 4.620 0
270 200 135
g CO2/ltr g CO2/ltr g CO2/ltr
Scope I - Directe CO2-emissies Scope I.1 - Aardgasverbruik huisvesting Scope I.2 a - Brandstofverbruik airco Scope I.2 a - Propaanverbruik Heftrucks en lasafdeling Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen overhead Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen aan projecten
Scope II - Indirecte CO2-emissies Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop grijs Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen water Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen wind Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen biomassa Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik zonnepanelen Scope II.3 - Brandstofverbruik zakelijk verkeer vliegtuig < 700 km 700 - 2.500 km > 2.500 km Tabel 3: Verbruik emissiebronnen 2013 | Q1+Q2
6|Pagina
2013 - Q1+Q2 Verhouding totale pand CO2-emissie Verbruik
Scope I - Directe CO2-emissies Scope I.1 - Aardgasverbruik huisvesting Scope I.2 a - Brandstofverbruik airco Scope I.2 a - Propaanverbruik Heftrucks en lasafdeling Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen overhead Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen aan projecten
Scope II - Indirecte CO2-emissies Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop grijs Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen water Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen wind Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen biomassa Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik zonnepanelen Scope II.3 - Brandstofverbruik zakelijk verkeer vliegtuig < 700 km 700 - 2.500 km > 2.500 km Tabel 4: CO2-emissies EPSiLON 2013 | Q1+Q2
KANTOOR
PRODUCTIE
TOTAAL
10%
90%
122.072
58.837
kg CO2
kg CO2
kg CO2
Percentage
118.072
45.353
163.424
90%
4.841 0
43.566 nvt
48.406 0
27% 0%
nvt
1.787
1.787
1%
2.001
nvt
2.001
1%
111.230
nvt
111.230
61%
4.000
13.484
17.484
10%
nvt
nvt
0
0%
98
884
982
1%
3
26
29
0%
860
7.738
8.598
5%
537
4.836
5.374
3%
1.578 924 0
nvt nvt nvt
1.578 924 0
1% 1% 0%
180.909
Vergelijking met voorgaande jaren De totale uitstoot van scope I en scope II is met 3,28% afgenomen ten opzichte van dezelfde periode in 2012. De onderlinge verhoudingen tussen scope I (directe emissies) en scope II (indirecte emissies) zijn lichtjes herverdeeld: Periode 2012 | Q1+Q2 2013 | Q1+Q2
Scope I 87% 90%
Scope II 13% 10%
Zie ook onderstaande figuur 1.
7|Pagina
CO2-uitstoot EPSiLON 2013|Q1+Q2 10%
Scope I - Directe CO2-emissies
90%
Scope II - Indirecte CO2-emissies
Figuur 1: Verdeling scope I en scope II emissies 2013|Q1+Q2
Scope I In het scope I verbruik vallen een aantal zaken op. Ten eerste ligt het aardgasverbruik hoger als tijdens dezelfde periode vorig jaar (2012), daarnaast is het dieselverbruik van zakelijke projecten flink gestegen. §
Aardgasverbruik
Het verbruik van aardgas tijdens de eerste 6 maanden van 2013 ligt 20% hoger dan tijdens dezelfde periode van 2012. Dit valt eenvoudigweg te verklaren door het feit dat het erg lang erg koud geweest is en bijgevolg de verwarmingsinstallatie langer heeft gedraaid. Periode 2012 | Q1+Q2 2013 | Q1+Q2 §
Verbruik (m³) 22,097 26,524
Verbruik diesel zakelijk verkeer - projecten
Uit ervaring weten we dat het aantal projecten meestal verdeeld kan worden tussen 1/3 in de eerste e helft van een werkjaar en 2/3 in de 2 helft. Dit is nu helemaal niet het geval geweest: het dieselverbruik voor zakelijk projectverkeer is gestegen met 12,30% toegenomen, hetgeen te verklaren valt door een toename van buitendienstprojecten. e
Om een van de projecten zo efficiënt mogelijk te kunnen uitvoeren is er een 2 vrachtwagen aangekocht. Ondanks dat alle ritten waar mogelijk steeds zijn gecombineerd waardoor de vrachtwagen zo efficiënt mogelijk geladen werd en er daarnaast voor verdere verplaatsingen gewerkt is met overnachtingen om de reistijd en CO2-uitstoot zoveel mogelijk te minimaliseren, weegt de uitstoot van een vrachtwagen zwaarder door als deze van een bestelwagen of personenauto. Dit is bijgevolg terug te zien in het dieselverbruik. Daarnaast zijn er, zoals in de reductiedoelstellingen aangegeven, waar mogelijk zakelijke verplaatsingen met een bedrijfswagen of het openbaar vervoer gedaan. Het vluchtverkeer in scope II is dan ook behoorlijk afgenomen, echter, dit heeft natuurlijk zijn weerslag op het dieselverbruik in scope I.
8|Pagina
Scope II De scope II emissies zijn met ca. 16% gedaald ten opzichte van Q1 en Q2 van 2012. In elke categorie van de indirecte emissies valt er een daling waar te nemen. Een kort overzicht: §
§ §
het elektriciteitsverbruik is 10,63% gedaald. Dit kan hoofdzakelijk verklaard worden door het feit dat er minder productie gedraaid is tussen januari en juni 2013 in vergelijking met dezelfde periode in 2012; o net zoals in voorgaande rapportages is er ook nu weer gebruik gemaakt van een onderverdeling in groene energie (water, wind en biomassa). Vermits de conversiefactor van biomassa niet gekend is en er in België geen CertiQ systemen bestaan, is hier geteld met de “worst case” conversiefactor van 300 conform het CO2prestatieladder handboek versie 2.1. De werkelijke uitstoot zal vermoedelijk dan ook nog lager liggen dan aangegeven in de rapportage; er is minder elektriciteit opgewekt door de zonnepanelen omdat het in de eerste 6 maanden van dit jaar lang slecht weer geweest is. Hoe minder zon, hoe minder optimaal de panelen hun werk doen; het aantal zakelijke vluchten is afgenomen. Zoals in de reductiedoelstellingen aangegeven zouden we waar mogelijk kiezen voor een verplaatsing met het openbaar vervoer of de auto. Een deel projecten waarvoor de verplaatsing per vliegtuig vorig jaar noodzakelijk was, zijn momenteel gewoon lopende of zelfs afgerond. Voor nieuwe projecten hebben we ons gehouden aan onze reductiedoelstelling. Naast het vervoer met een bedrijfswagen (scope I uitstoot) is het treinverkeer eveneens flink toegenomen.
Afgelegde afstanden per vliegtuig werden berekend via de Great Circle Mapper (www.gcmap.com), gebaseerd op de IATA-codes van de vliegvelden. Totale uitstoot scope I en scope II – Q1+Q2 van 2013 vs. Q1+Q2 van 2012 De totale uitstoot van scope I en scope II is met 3,28% afgenomen ten opzichte van dezelfde periode in 2012. Vergelijken we echter met basisjaar 2010 dan zien we dat we nog steeds een stuk meer uitstoot. Dit valt voornamelijk te verklaren door de sterke omzetstijging die EPSiLON na 2010 heeft gekend. Relatief bekeken blijft de uitstoot in verhouding tot de omzetstijging echter nog altijd beperkt.
9|Pagina
Scope III – Overige CO2-uitstoot Zakelijk treinverkeer Ook dit jaar gaat het aantal locatiebezoeken aan stations voor een project voor Infrabel onverminderd voort. Waar mogelijk worden deze bezoeken per trein afgelegd. Daarnaast was het overgrote merendeel van de zakelijke verplaatsingen dit jaar ook te doen per trein. Het aantal verplaatsingen per trein zit dit jaar dan ook in stijgende lijn: 9.082 km of 533 kg CO2 in Q1 + Q2 van 2013 tegenover 5.740 km of 344 kg CO2 in Q1 + Q2 van 2012. Dit staat gelijk aan een toename van bijna 55%. Tegenover de toename van het zakelijk treinverkeer met 189 kg CO2 staat een daling van het zakelijk vliegverkeer met 896 kg CO2 of 26%. TREIN 2013 Q1 + Q2 km enkele km totaal reis 17-1-2013 Bxl Zuid-Parijs 314 941 17-1-2013 Parijs-Bxl Zuid 314 941 31-1-2013 Hasselt-Doornik 172 344 31-1-2013 Doornik-Ath 30 60 31-1-2013 Ath-Enghien 23 46 31-1-2013 Enghien-Hasselt 119 238 19-3-2013 Hasselt-Bxl Zuid 87 174 19-3-2013 Bxl Zuid-Londen 371 742 19-3-2013 Londen-Parijs 492 984 20-3-2013 Parijs-Bxl Zuid 314 627 20-3-2013 Bxl Zuid-Hasselt 87 174 7-5-2013 Weert - R'dam C 136 272 7-5-2013 R'dam C - Weert 136 272 27-5-2013 Weert-Hoevelaken 135 270 27-5-2013 Hoevelaken-Weert 135 270 3-6-2013 Hasselt-Bxl Zuid 87 174 3-6-2013 Bxl Zuid-Hasselt 87 174 7-6-2013 Hasselt-Gent 137 274 7-6-2013 Gent-Hasselt 137 274 25-6-2013 Hasselt-Bxl Zuid 87 174 25-6-2013 Bxl Zuid-Londen 371 742 25-6-2013 Londen-Bxl Zuid 371 742 25-6-2013 Bxl Zuid-Hasselt 87 174 TOTAAL 4.228 9.082 Tabel 5: totale CO2-uitstoot scope III - zakelijk treinverkeer 2013|Q1+Q2 Datum
Bestemming
aantal medewerkers 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
conversiefactor 0,060 0,060 0,055 0,100 0,100 0,055 0,055 0,060 0,060 0,060 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,055 0,060 0,060 0,055
kg CO2 56 56 19 6 5 13 10 45 59 38 10 15 15 15 15 10 10 15 15 10 45 45 10 533
10 | P a g i n a
Om het juiste aantal afgelegde kilometers voor “nieuwe” treinreizen te kennen is er steeds contact opgenomen met de betrokken instanties (in dit geval hoofdzakelijk de NMBS of Belgische spoorwegen). Papierverbruik Het juiste verbruik van de printer wordt maandelijks bijgehouden. Er is contact opgenomen met de leverancier van de printer om meer inzicht te krijgen in het verbruik en de uitstoot van de printer, echter, tot nu toe heeft dit nog geen resultaten opgeleverd. Om toch zoveel mogelijk aan bewustwording te doen, krijgen de collega’s op kantoor geregeld een mailtje met daarin de vraag enkel te printen indien noodzakelijk. Eveneens wordt er gevraagd om te letten op dubbelzijdig en zwart-wit printen. Ook in de keten proberen we verdere bewustwording te creëren door een melding onder onze e-mail handtekening:
ü Before printing, please consider the environment! Figuur 2: bewustwording in de keten
Woon-werkverkeer Het woon-werkverkeer is gedetailleerd bekeken in de ketenanalyse. De voortgang van deze ketenanalyse is opgenomen in hoofdstuk 2 van deze voortgangsrapportage, vanaf pag. 10. Afval Het scheiden van afval is ook in 2013 op dezelfde manier behandeld als in referentiejaar 2010 en in voorgaande jaren. Hier valt verder dan ook niets nieuws over te vertellen.
11 | P a g i n a
2_4A1 Ketenanalyse 1: woon-werkverkeer 2013 | Q1+Q2 In Q1+Q2 waren er bij EPSiLON 55 mensen werkzaam, directie inbegrepen. Het aantal personen dat de afgelegde kilometers woon-werkverkeer vertegenwoordigd, bestaat uit 50 personen: § § §
directie (2 personen) + 1 commerciële medewerker beschikken over een bedrijfswagen, de uitstoot hiervan is opgenomen in scope I van de emissie-inventaris voor deze periode; 1 werknemer carpoolt; 1 werknemer komt dagelijks met de fiets;
Dit leidt tot 166.051 afgelegde kilometers woon-werkverkeer, goed voor een totale CO2-uitstoot van 21.736 kg. Daarnaast komen 3 werknemers sporadisch met de fiets naar het werk. Deze afstand, 11.566 km, is wel verrekend in het aantal afgelegde kilometers maar niet in de uitstoot. Zouden zij deze afstand per auto hebben afgelegd, dan zou de CO2-uitstoot met 2.136 kg of bijna 10% toenemen. Het totale aantal afgelegde kilometers over 2013|Q1+Q2 is lichtjes gestegen t.o.v. dezelfde periode in 2012, echter, de totale uitstoot is met 10% gedaald. Dit valt voornamelijk te verklaren door wijzigingen in het personeelsbestand (afstand thuis tot werk voor eventuele nieuwe werknemers), aankoop van een nieuwe, zuinigere auto etc. Woon-werkverkeer 2012|Q1+Q2 2013|Q1+Q2
Km 159,258 166,051
Uitstoot 24,289 21,736
Reductie CO2-uitstoot De reductiedoelstelling om de CO2-uitstoot binnen deze keten tegen eind 2014 met 2% terug te dringen, is bereikt. We moeten echter benadrukken dat EPSiLON slechts een informerende en motiverende rol heeft in de keten van het woon-werkverkeer. Definitieve besluiten en daardoor ook indirect de gevolgen m.b.t. de uitstoot, zijn uiteindelijk afhankelijk van de werknemers en kunnen dus ook weer stijgen. Uiteraard blijven we trachten om hier toch een (al dan niet onbewuste) rol in te spelen. Initiatieven In de eerste helft van 2013 zou er een communicatie naar de werknemers worden voorzien om hen te stimuleren meer met de fiets te komen. Aangezien het weer gedurende die periode niet echt heeft meegezeten en het lang grijs, nat en koud geweest is, is er besloten om dit opnieuw uit te stellen. Wel is er reeds in de parochieraad van 10 april 2013 gesproken over het stimuleren van fietsen naar het werk. Er is besloten om reeds eens te polsen wat werknemers hiervan zouden vinden (zie verslag in bijlage). Net als in andere voortgangsrapportages willen we ook nu weer benadrukken dat we uiteindelijk slechts een motiverende en informerende rol kunnen spelen, maar dat we geen invloed hebben op het eindresultaat.
12 | P a g i n a
3_4A1 Ketenanalyse 2: Abri Zuid-Holland met Luxor LED 2013 | Q1 + Q2 Zoals in eerdere voortgangsrapportages reeds, zijn zowel EPSiLON als OFN, partners in deze ketenanalyse, op zoek gegaan naar manieren om de uitstoot van deze abri te minimaliseren. Bij deze nog eens een overzicht van de informatie die verkregen is via de leveranciers van de grondstoffen en/of halffabricaten van de schuilhuisjes. Staal De staalleverancier is in het bezit van een ISO 14001 certificering. Daarnaast is zij ambassadeur in de roetfiltercampagne van het VROM waarbij andere bedrijven worden opgeroepen om ook voor roetfilters te kiezen voor hun dieselvoertuigen. Ook het volledige vrachtwagenpark is enkele jaren geleden vernieuwd en chauffeurs worden opgeleid om brandstof besparend te rijden. Poedercoating De leverancier van de poedercoating heeft redelijk wat inspanningen gedaan om haar productieprocessen en energieverbruik zo milieuvriendelijk mogelijk te beheersen en dus ook de CO2uitstoot zo beperkt mogelijk te houden. Een overzicht: § §
verlichting: toevoegen van bewegingsmelders; beperking van afval: o stockage van materialen in herbruikbare containers; o gebruik van duurzame ruilpaletten en recycleerbare inpakmaterialen; o gebruik van sorteercontainers voor scheiding van plastic en karton;
§
energie o investering in zonnepanelen; o aankoop van frequentiegestuurde compressor waardoor er minder energieverbruik is; o restwarmte wordt verzameld en ingezet voor de opwarming van de voorbehandelingsbaden; o de ovenbrander van de nieuwe laklijn werkt op aardgas i.p.v. stookolie; o aanwerving van onderhoudstechnieker voor onderhoud van de installaties, opsporen van fouten etc. om energieverspilling tot een minimum te beperken; waterverbruik: aluminium wordt voorbehandeld met een 4-cascade spoelingssysteem, wat minder water verbruikt dan de voorgaande systemen.
§
Beton Inmiddels hebben we ook meer informatie weten te achterhalen wat betreft de recyclagegraad van de betonnen sokkels. Conform de Benornormen bestaat het beton voor 25 à 30% uit gerecycleerd beton per mengeling m³. Met andere woorden, de betonnen sokkel van de Abri Zuid-Holland met Luxor LED heeft een volume van 0,54 m³. Daarvan bestaat 0,135 m³ à 0,162 m³ uit gerecycleerd materiaal.
13 | P a g i n a
Gebruik van de abri De CO2-uitstoot met betrekking tot het gebruik van de abri ligt volgens de rapportage op 2.272 kg. Hierbij is echter uitgegaan van een gebruiksduur van 10 jaar, 365 dagen per jaar en 24 uur per dag. In praktijk zijn deze waarden niet realistisch. Daarnaast is er geteld met een conversiefactor voor inkoop van grijze stroom, waar er mogelijk door de provincie/klant een ander type stroombron wordt ingezet. Om hier meer duidelijkheid in te verkrijgen heeft OFN contact opgenomen met de opdrachtgever voor een afspraak. Deze heeft plaatsgevonden in Den Haag op donderdag 13 december 2012. Uit het gesprek is gebleken dat er moet worden uitgegaan van “slechts” 4.200 branduren per jaar t.o.v. de berekende 8.760 branduren (24u per dag, 365 dagen per jaar) vermits de abri’s zijn aangesloten op de straatverlichting. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van groene stroom, niet van grijze. De provincie Zuid-Holland heeft echter nog niet kunnen verduidelijken welk type groene stroom er precies gebruikt wordt. Voor de berekeningen is hier dan ook nog steeds uitgegaan van het “worst case” scenario van grijze stroom met de bijbehorende conversiefactor conform het prestatieladder handboek versie 2.1. Naar verwachting kan dit in 2013 verder worden gedetailleerd met de juiste informatie. In de onderstaande tabel een aangepast overzicht van de cijfers.
Onderdeel Grondstofwinning en productie halffabrikaat Aluminium Beton Glas Kunststof Rubber Staal Transport halffabrikaten (project Zuid Holland = 36 abri's) Bestelbus Vrachtwagen Afwerking halffabrikaten Transport (project Zuid Holland = 36 abri's) Energieverbruik Galvaniseren Stralen en metaliseren Poedercoating Anodiseren Projectactiviteiten (project Zuid Holland = 36 abri's) Auto 1 Auto 2 Transport klant (project Zuid Holland = 36 abri's) Bestelbus Vrachtwagen Gebruik grijze elektriciteit
Totaal kg CO2
Aantal
ConversieEenheid factor kg kg CO2 per CO2 eq CO2
%
888 99,84 0,54 181,06 8,03 0,71 97,29
kg m3 kg kg kg kg
5.053
km
3.531 1.522
km km
3,7 155 0,21 1,9 2,6 3,9
369 84 38 15 2 379
42% 18% 4% 2% 1% 0% 18%
34 0,215 0,295
21 12
2% 1% 1%
41
2%
836
km
0,295
7
0%
5 14,33 14,17 26,75 7
h kg kg m2 m2
0,08 0 0 4,6 0
1 0 0 27 7
0% 0% 0% 1% 0%
2.120
km
1.467 653
km km
4.821
km
84 4.738 2.394
km km kW/h
12 0,236 0,146
10 3
1% 0% 0%
39 0,237 0,295 0,455
%
1 39
2% 0% 2%
1.089
52%
2.103
100%
Tabel 6: CO2-uitstoot abri ZH
14 | P a g i n a
In de oorspronkelijke rapportage van referentiejaar 2010 kwam de uitstoot van de abri neer op 3.286 kg, echter, door deze nieuwe informatie te verwerken komen we op een correctere uitstoot van 2.103 kg CO2-uitstoot. Dit heeft eveneens invloed op de verdeling van de CO2-uitstoot over de verschillende onderdelen van de abri (grondstofwinning, afwerking, transport, etc.): het gebruik vormt niet langer 68% maar nog maar 52% van de totale uitstoot.
Verhouding CO2-uitstoot abri Grondstofwinning en productie halffabrikaat Transport halffabrikaten 42%
Afwerking halffabrikaten Projectactiviteiten
52%
Transport klant
2%
0%
2%
Gebruik
2%
Figuur 4: verdeling CO2-uitstoot activiteiten per abri Reductiemogelijkheden In gesprek met de provincie, EPSiLON en OFN zijn er een aantal actiepunten naar voren gekomen die het onderzoeken waard zijn om een eventuele verdere reductie in de keten te bewerkstelligen: § § §
leveren van bouwpakketten die OFN ter plaatste opbouwt. Dit scheelt veel ruimte in transport; de abri’s zijn momenteel zilver geanodiseerd. Het is ons momenteel onbekend of er een verschil is in CO2-uitstoot tussen de oppervlaktebehandelingen anodiseren en poedercoaten; aanbrengen van een regelaar voor vermindering van de brandtijd van de verlichting.
Het uitvoeren van dit type abri met een zonnepaneel zoals voor de abri’s van De Lijn, is momenteel nog niet mogelijk omwille van de reclamevitrine die in de abri zit. Momenteel is er nog geen voortgang bereikt wat betreft de hierboven opgesomde reductiemogelijkheden. We beschouwen deze ketenanalyse voorlopig dan ook als afgesloten en zullen in de volgende voortgangsrapportage een nieuwe ketenanalyse analyseren. Mochten er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen dan worden deze uiteraard mee opgenomen.
15 | P a g i n a
4_4B1 Reductiedoelstellingen In de voortgangsrapportage m.b.t. 2012 hebben we de reductiedoelstellingen zoals aangegeven in ons basisportfolio aangepast naar realistischere doelstellingen. In wat volgt overlopen we de voortgang m.b.t. deze doelstellingen over de periode Q1+Q2 van 2013. We benadrukken ook nu weer dat de scope III maatregelen vooral aandachtspunten voor bewustwording zijn, waar we weinig tot geen rechtstreekse invloed op kunnen uitoefenen. Scope I en II MAATREGEL 1 - invoeren energieadvies WeThink heeft op diverse tijdstippen en dagen in week 15-2012 metingen gedaan om het huidige energieverbruik van EPSiLON te analyseren. Het rapport van deze analyse was bijgevoegd in bijlage 4 van de voortgangsrapportage over 2012 | Q1+Q2. De actiepunten die zijn voorgesteld in dit analyserapport vereisen verder onderzoek zodat we duidelijk kunnen aangeven met welke actiepunten we wel of niet verder willen gaan. Vermits er wat tijd nodig zal zijn om eventuele aanpassingen te implementeren en vervolgens zichtbare resultaten hieruit af te kunnen leiden, willen we hier voldoende tijd voor nemen. § § §
verantwoordelijke: Frank Machiels; deadline: eind 2014; doelstelling CO2-reductie: minimaal 1% reductie op elektraverbruik tegen eind 2014.
Update Q1+Q2|2013 Momenteel geen verdere stappen ondernemen. Wel wordt er momenteel onderzoek gedaan naar de kosten en installatie van snellooppoorten. Daarnaast wordt er bekeken of het zinvol is om screens te plaatsen bij de kantoren: dit houdt de warmte ’s zomers en de koude ’s winters buiten zodat respectievelijk de airco en de verwarming minder moeten worden gebruikt. MAATREGEL 2 - bewustwording elektriciteitsverbruik In de parochieraad wordt op regelmatige basis aangegeven om de werknemers zoveel mogelijk te informeren wat betreft energieverbruik. Dit betreft ‘kleine’ dingen zoals geen lichten of machines onnodig laten branden, deuren sluiten zodat er geen kou naar binnen en warmte naar buiten kan, etc. Door middel van de wissellijstjes in de hal wordt hier ook op gewezen. § § §
verantwoordelijke: Frank Machiels en Kirsten Veltmeijer; deadline: geen deadline, blijft constant aandachtspunt; doelstelling CO2-reductie: niet vast te stellen, gaat om bewustwording.
Update Q1+Q2|2013 Aangezien het gaat om bewustwording, kunnen we hier weinig meetbare resultaten aan verbinden. We blijven op regelmatige basis tijdens de parochieraad en eventuele bijkomende overleggen de mensen hierop wijzen. Ook worden de postertjes in de productiehal regelmatig vervangen zodat dit aandacht blijft trekken.
16 | P a g i n a
MAATREGEL 3 - opstellen wagenparkbeleid In Q2 is er reeds een inventarisatie van het wagenpark gedaan. Dit bleek nog relatief jong te zijn, 60% van de wagens is van 2009 of zelfs jonger. Gezien de wagens op 5 jaar tijd worden afgeschreven, zal het merendeel pas ten vroegste in 2014 vervangen worden. § § §
verantwoordelijke: Frank Machiels en Kirsten Veltmeijer; deadline: gesplitst – zie hierboven; doelstelling CO2-reductie: minimaal 10% reductie tegen eind 2013, bijkomend minimaal 5% reductie tegen eind 2014.
Update Q1+Q2|2013 In de vorige rapportage werd aangegeven dat er een aantal acties werden ondernomen of ingepland. We sommen ze hier nog eens op en geven daarbij de eventuele updates aan. §
§ §
§
personenwagen 1 zal uiterlijk Q2 van 2013 worden vervangen door een wagen met minder uitstoot à update Q1+Q2|2013: vervanging ingegaan per 20 februari 2013: van 0,231 kg CO2/km naar 0,147 kg/km. personenwagen 2 was weliswaar nog niet oud, maar is per 1 november 2012 toch vervangen door een wagen met een lagere CO2-uitstoot: van 0,184 kg/km naar 0,179 kg/km; bedoeling is dat personenwagens 4 en 6 worden uiterlijk eind 2013 geschrapt of, afhankelijk van de projecten die op dat moment spelen, vervangen door een wagen met een lagere uitstoot à update Q1+Q2|2013: schrapping dan wel vervanging van deze wagens ligt nog steeds in de planning. Momenteel wordt getracht deze wagens enkel in te zetten wanneer echt nodig. personenwagen 7 zal uiterlijk eind 2014 worden geschrapt en indien nodig worden vervangen door een nieuwe wagen met minder uitstoot à update Q1+Q2|2013: schrapping dan wel vervanging van deze wagen ligt nog steeds in de planning.
Er is nog geen besluit genomen m.b.t. de eventuele aankoop van een elektrische wagen. Auto
Bouwjaar
CO2-uitstoot
Opmerkingen
Personenwagen 1
2004
0.231
Personenwagen 2
2009
0.184
Vervangen uiterlijk 2013 | Q2 Q4_2012 vervangen door wagen met minder uitstoot
Personenwagen 3
2010
0.155
Personenwagen 4
2006
0.224
Personenwagen 5
2001
0.142
Personenwagen 6
2000
0.172
Personenwagen 7
2005
0.155
Bestelwagen klein 1 2009 Bestelwagen klein 2 2009 Bestelwagen groot 1 2009 Bestelwagen groot 2 2009 Bestelwagen groot 3 2010 Bestelwagen groot 4 2010 Vrachtwagen 2003 Kraanwagen 2010 Tabel 7: inventaris wagenpark
0.129 0.129 0.132 0.132 0.130 0.130 Onbekend Onbekend
Schrappen/vervangen uiterlijk eind 2013 Geschrapt per 1/3/2012 Schrappen/vervangen uiterlijk eind 2013 Schrappen/vervangen uiterlijk eind 2014
Onbekend – Euro 4 Onbekend – Euro 5
17 | P a g i n a
MAATREGEL 4 – beperking zakelijke vliegreizen De zakelijke vliegreizen worden waar mogelijk vervangen door een verplaatsing per trein of een combinatie van vliegtuig en trein. Ook wordt er gekeken naar de keuze van het vliegveld om het aantal kilometers voorafgaan aan de reis, beperkt te houden. Dit alles rekening houdende met beschikbare reistijden en ticketprijzen. Daarnaast zal er zeer kritisch gekeken worden hoeveel personen er effectief mee op verplaatsing moeten en eveneens of de verplaatsing waar nodig kan worden vervangen door een conference call. § § §
verantwoordelijke: Frank Machiels en Kirsten Veltmeijer; deadline: doorlopend; doelstelling CO2-reductie: minimaal 2% reductie tegen eind 2013, bijkomend minimaal 2% reductie tegen eind 2014.
Update Q1+Q2|2013 Het aantal vliegreizen in het basisjaar 2010 was eerder beperkt. Na de sterke omzetstijging van het bedrijf zijn deze ook flink toegenomen. De doelstelling om minimaal 2% te reduceren tegen eind 2013 wordt dan ook gebaseerd op de uitstoot van de afgelopen 2 jaren 2011 en 2012. Als we kijken naar de uitstootwaarden in de tabel hieronder, dan zien we dat we meer dan e ruimschoots op schema liggen. Afhankelijk van wat de 2 helft van het jaar ons brengt, zal de doelstelling voor 2014 worden herzien. Periode 2011 2012 2013|Q1+Q2
Uitstoot 4,028 5,963 2,502
Scope III MAATREGEL 5 - bewustwording type auto Meer informatie m.b.t. deze maatregel is terug te vinden in hoofdstuk 2 (Ketenanalyse woonwerkverkeer) vanaf pagina 12 van deze voortgangsrapportage. MAATREGEL 6 – opzetten initiatief in de keten van de abri Meer informatie m.b.t. deze maatregel is terug te vinden in hoofdstuk 3 (pag. 13: Ketenanalyse Abri Zuid-Holland met Luxor LED) van deze voortgangsrapportage. MAATREGEL 7 – inventariseren fiets- en carpoolbeleid Meer informatie m.b.t. deze maatregel is terug te vinden in hoofdstuk 2 (Ketenanalyse woonwerkverkeer) vanaf pagina 12 van deze voortgangsrapportage.
18 | P a g i n a
MAATREGEL 8 – opzetten initiatief in de keten energieleverancier en EPSiLON als afnemer Ondanks dat we reeds behoorlijk veel uitstoot besparen door de zonnepaneleninstallatie, vinden we dat het verbruik van de aangekochte energie nogmaals kritisch mag worden bekeken. Energieleverancier Eni (voorheen Nuon) geeft op haar facturen aan dat zij klanten kunnen helpen om 100% CO2-neutraal te ondernemen middels de Eni Carbonscan: zie pag. 5 van bijlage 6. Meer informatie hierover is terug te vinden op hun website: http://retail.be.eni.com/ContentPage.aspx?id=3083. Graag gaan we in Q1+Q2 van 2013 een gesprek met hen aan om te kijken of zij ons nog op een waardevolle manier kunnen helpen in de reductie van onze CO2-uitstoot. § § §
verantwoordelijke: Frank Machiels en Kirsten Veltmeijer; deadline: 2013 | Q1+Q2 voor onderzoek naar mogelijkheden, 2014 | Q1+Q2 voor uitvoering indien zinvol ; doelstelling CO2-reductie: 1% reductie tegen eind 2014.
Update Q1+Q2|2013 Er is kort contact geweest met de leverancier voor een onderzoek naar mogelijkheden. Dit is omwille van het belang van diverse nieuwe projecten op de achtergrond geraakt en zal in 2014 opnieuw worden opgenomen.
Conclusie Scope I- en II emissies Als we de eerste helft van 2012 vergelijken met de eerste helft van 2013, dan zien we dat de totale uitstoot gestegen is met bijna 9%. De stijging wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de stijging in scope I emissies: door het slechte weer is er veel langer verwarming (aardgas) gebruikt en daarnaast zijn er veel meer buitendienstprojecten geweest wat resulteert in een stijging van het dieselverbruik voor zakelijke projecten. Omdat de juiste uitstootcijfers per half jaar pas sinds 2012 gekend zijn, hebben we de resultaten van 2009, 2010 en 2011 gemakkelijkheid halve gedeeld door 2. Dit is niet geheel correct, maar geeft wel correctere resultaten weer dan wanneer we een periode van 6 maanden (zijnde Q1+Q2 van 2013) vergelijken met een volledig jaar (bv. 2010). De aangegeven resultaten voor 2012 en 2013 zijn effectief gebaseerd op meetresultaten. Een definitief correcte tabel waarbij de volledige jaren vergeleken worden, zal vanaf januari/februari 2014 beschikbaar zijn en opgenomen worden in de eerstvolgende voortgangsrapportage.
19 | P a g i n a
2009 / 2
2010 (basisjaar) / 2 5.800.000
2011 / 2
2012 | Q1+Q2
2013 | Q1 + Q2
Totale omzet (EUR) 5.700.000 6.500.000 7.100.000 5.600.000 Totale uitstoot 104.552 178.928 184.497 165.727 180.909 (kg CO2) Uitstoot t.o.v. 1 mio 36.851 61.756 56.972 23.529 32.780 EUR omzet (kg CO2) Tabel 8: vergelijking totale uitstoot t.o.v. relatieve uitstoot per 1 miljoen euro omzet, scope I en scope II emissies Kijken we naar de relatieve uitstoot per 1 miljoen euro over dezelfde periode (2012 | Q1+Q2), dan is de CO2-uitstoot vrij sterk gestegen. Het is echter zeer logisch dat als je minder omzet draait, het aandeel uitstoot ook zwaarder doorweegt en bijgevolg er een hoger resultaat te zien is. Vergelijken we met de eerste 6 maanden van basisjaar 2010 en de eerste 6 maanden van 2011, dan valt er nog altijd een sterke daling waar te nemen.
CO2-uitstoot/1 mio EUR omzet 35.000,00 30.000,00 25.000,00 20.000,00 15.000,00 10.000,00 5.000,00
CO2-uitstoot/1 mio EUR omzet
0,00
Figuur 5: afweging uitstoot t.o.v. benchmark
20 | P a g i n a
Scope III: ketenanalyse 1: woon-werkverkeer In de onderstaande tabel zien we de CO2-uitstoot m.b.t. de ketenanalyse van het woon-werkverkeer. Net als bij de scope I en scope II resultaten zijn ook hier de waarden voor 2010 en 2011 gedeeld door 2 om een juistere analyse te kunnen maken ten opzichte van Q1+Q2 van 2013. De resultaten van 2012 zijn gebaseerd op de meetresultaten uit de vorige voortgangsrapportage. 2009
2010 (basisjaar) / 2
2011 / 2
CO2-uitstoot woonNVT 21.974 21.873 werkverkeer (kg) Tabel 9: emissies m.b.t. scope III – ketenanalyse woon-werkverkeer
2012 | Q1+Q2
2013 | Q1 + Q2
25.056
21.736
We zien dat de uitstoot van het woon-werkverkeer vergelijkbaar is met de voorgaande jaren. Er zijn dan ook geen grote wijzigingen in het personeelsbestand vast te stellen. Het is niet echt mogelijk om uitspraken te doen over hoe de uitstoot in deze keten in 2013 verder zal verlopen, daar we geen zicht hebben op eventuele wijzigingen in het personeelbestand. We benadrukken hierbij nogmaals dat we in deze keten weinig meer dan een informerende rol zullen kunnen spelen.
Scope III: ketenanalyse 2: abri Zuid-Holland met Luxor LED Na overleg met de klant, de provincie Zuid-Holland, is gebleken dat het aantal branduren van de abri meer dan de helft lager ligt dan waar we vanuit gegaan zijn bij de berekening van de uitstoot van de volledige keten. Deze uitstoot is hierdoor met een vermindering van 36% gecorrigeerd naar 2.103 kg in plaats van de oorspronkelijk voorziene 3.286 kg. Ook het gebruik van de abri t.o.v. de gehele keten ligt hierdoor een stuk lager. Helaas zijn er op dit moment verder geen vorderingen wat betreft informatie van de klant om de ketenanalyse te kunnen updaten met de meest recente gegevens (o.a. juiste type groene stroom). We beschouwen de ketenanalyse voorlopig als afgerond. Mocht er nieuwe informatie beschikbaar zijn dan zal hier melding van worden gemaakt in een van de volgende voortgangsrapportages.
21 | P a g i n a
Uitstoot van projecten behaald met gunningvoordeel EPSiLON heeft momenteel 1 project dat behaald is met gunningvoordeel van de CO2-prestatieladder: Productie en levering van stationsmeubilair van ProRail, tranche I. Dit project vertegenwoordigde 1.050.000 EUR van de gerealiseerde omzet in Q1+Q2|2013. De totale omzet over die periode bedroeg 5.600.000 EUR. Vertaald naar de emissie-inventaris geeft dit volgende resultaten:
2013 - Q1+Q2
TOTAAL EPSiLON
Aandeel ProRail
180.909
31.008
Verhouding totale pand CO2-emissie Verbruik
Scope I - Directe CO2-emissies Scope I.1 - Aardgasverbruik huisvesting Scope I.2 a - Brandstofverbruik airco Scope I.2 a - Propaanverbruik Heftrucks en lasafdeling Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen overhead Scope I.2 b - Dieselverbruik zakelijk verkeer toe te rekenen aan projecten
Scope II - Indirecte CO2-emissies
kg CO2
Percentage
163.424
90%
48.406 0
27% 0%
9.185 0
1.787
1%
339
2.001
1%
0
111.230
61%
21.105
17.484
10%
Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop grijs 0 0% Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen 982 1% water Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen 29 0% wind Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik inkoop groen 8.598 5% biomassa Scope II.1 - Elektriciteitsverbruik zonnepanelen 5.374 3% Scope II.3 - Brandstofverbruik zakelijk verkeer vliegtuig < 700 km 1.578 1% 700 - 2.500 km 924 1% > 2.500 km 0 0% Tabel 10: Aandeel CO2-emissies projecten behaald met gunningvoordeel
0 185 5 1.631 1.020
0 0 0
22 | P a g i n a
Bijlagen 1. E-mail energieleverancier m.b.t. herkomst groene stroom; 2. Verslag parochieraad 10 april 2013.
23 | P a g i n a