Voorstel raad en raadsbesluit
Programma
Gemeente Landgraaf
Documentnummer: B.16.0535 B.16.0535
Landgraaf, 31 maart 2016 ONDERWERP: Jaarstukken 2015 ISD BOL Raadsvoorstelnummer: 20 PROGRAMMA 2. Maatschappelijke voorzieningen Verantwoordelijke portefeuillehouder(s): R.E. van der Valk Behandelend ambtenaar voor technische vragen: M.P.P. van Ginneken Telefoonnummer: 045-5695287 Organisatieonderdeel: Maatschappelijke Ontwikkeling Behandeld in BenW d.d.: 12 april 2016 Behandeling in oordeelvormende raad d.d.: 28 april 2016 Sociaal Maatschappelijk Behandeling in besluitvormende raad d.d.: 12 mei 2016
1. Samenvatting In de jaarstukken 2015 legt ISD BOL inhoudelijke en financiële verantwoording af over 2015. Geconstateerd wordt dat op activiteitenniveau vrijwel alle resultaten behaald zijn maar dat dit niet geresulteerd heeft in de beoogd afname van het aantal cliënten. De financiële afwikkeling wordt meegenomen in
de gemeentelijke jaarstukken. De
gemeenteraad kan op basis van de GR ISD BOL tegen de voorliggende concept jaarrekening bezwaar indienen. Er zijn geen redenen om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Op basis van de financiële resultaten is het doen van een aanvraag in het kader van de vangnetregeling BUIG aan de orde. 2. Waarom naar de raad Op grond van de Gemeenschappelijke Regeling ISD BOL (GR ISD BOL) zendt het Dagelijks Bestuur van ISD BOL jaarlijks vóór 1 april de jaarstukken, bestaande uit jaarrekening en jaarverslag en het bijbehorend verslag van de accountant toe aan uw raad. In de GR ISD BOL is bepaald dat de gemeenteraad binnen 8 weken nadat de jaarstukken zijn toegezonden daartegen schriftelijk bezwaar kan indienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL. 3. Doelstelling en beoogd meetbaar effect Kennis nemen van de ingediende jaarstukken 2015 van ISD BOL en uw mening hierover kenbaar maken aan ISD BOL. Kennis nemen van het gegeven dat nu daadwerkelijk een aanvraag in het kader van de vangnetregeling BUIG gedaan moet worden. Op 4 juni 2015 heeft uw raad reeds ingestemd met de “Onderbouwing aanvraag Vangnetregeling 2015”.
Pagina 1
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
4. Argumentatie en alternatieven De jaarstukken beschrijven de realisatie over 2015 ten opzichte van de met de 2e Berap 2015 bijgestelde begroting. Analoog aan de begroting en de 2 beraps over 2015 geschiedt dit aan de hand van de beleidsthema's: Bevorderen uitstroom, beperken instroom en maatschappelijke participatie. Daarnaast wordt de bedrijfsvoering toegelicht. Beleids- en cijfermatige conclusies:
Voor 2015 wordt uitgegaan van een daling van het cliëntenaantal met 2,5%. Voor Landgraaf zou dit neerkomen op 1.044 cliënten Participatiewet en IOAW eind 2015. Op 31 december 2015 had ISD BOL 1071 Landgraafse cliënten. Hiermee is het aantal eind 2015 precies gelijk aan het aantal begin 2015. Hiermee is de doelstelling voor Landgraaf niet gehaald. Voor alle BOL gemeenten tezamen is sprake geweest van een daling van het cliëntenaantal met 0,37%, waardoor dus ook in totaal de geprognosticeerde daling niet gerealiseerd is. Toch kan niet worden gesteld dat onze sociale dienst slecht gepresteerd heeft.
Immers
landelijk
gezien
is
sprake
van
een
stijging
van
het
aantal
bijstandsgerechtigden. Daarnaast zien we ook bij de sociale diensen in de regio dat sprake is geweest van een stijging van het bestand, terwijl ISD BOL erin geslaagd is om een daling te realiseren. Hiermee is de kanttekening dat de geprognosticeerde daling waarschijnlijk niet gerealiseerd gaat worden, die gemaakt is bij de behandeling van de 2e Berap 2015, helaas terecht gebleken. De reden waarom aan de prognose vast is gehouden was dat in het kader van een eventueel beroep op de vangnetregeling BUIG het goed was om de ambitie vast te houden. Uit de cijfers (zie kosten en baten) zal blijken dat een dergelijk beroep momenteel aan de orde is.
De kerntaak bevorderen uitstroom bestaat uit een aantal activiteiten. Met uitzondering van twee activiteiten zijn de doelen op van deze kerntaak op BOL niveau gerealiseerd. o
Uitstroom naar werk: doelstelling is dat in 2015 220 cliënten uitstromen naar werk. Met een realisatie van 251 is dit doel ruimschoots gehaald.
o
Uitstroom naar opleiding: Doelstelling is 20 cliënten te laten uitstromen naar een opleiding. Dit is voor 14 cliënten gerealiseerd. Hiermee is de doelstelling niet gerealiseerd. De oorzaak hiervoor ligt vooral in de geringe instroom van jongeren in de uitkering.
o
Zelfredzaamheid
cliënten:
hier
wordt
gekeken
hoeveel
van
de
naar
werk
uitgestroomde cliënten dit hebben gedaan zonder rechtstreekse ondersteuning van ISD BOL. Uitgangspunt hierbij is dat minimaal 50% uitstroomt naar werk zonder tussenkomst van ISD BOL. Gedurende het gehele jaar is dit percentage gerealiseerd. o
Matchen vraag en aanbod: doelstelling is dat 50 cliënten uitstromen door plaatsing op een binnengehaalde vacature. Daarnaast wordt voor 25 cliënten gestreefd naar gedeeltelijke uitstroom. Beide doelen zijn gehaald, waarbij 58 cliënten volledig zijn uitgestroomd en 47 gedeeltelijk.
o
Sluitende aanpak: doel is dat 90% van de nieuwe instroom binnen 12 weken is aangemeld voor de vervolgactiviteit. Voor de cijfers exclusief de ontheffingen is de sluitende aanpak in 99% van de gevallen gerealiseerd. Bij de bepaling van het doel
B.16.0535
Pagina 2 van 7
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
van deze activiteit is geen rekening gehouden met ontheffingen omdat mensen (tijdelijk) niet in staat zijn om te participeren. Achteraf is dit onterecht aangezien er altijd mensen (tijdelijk) niet in staat zullen zijn om te participeren. Dit blijkt ook uit de cijfers: voor 15% van de nieuw ingestroomde cliënten is een (veelal tijdelijke) ontheffing afgegeven. Indien geen rekening gehouden wordt met deze ontheffingen dat is voor 84% van de nieuw ingestroomde cliënten de sluitende aanpak gerealiseerd. o
Inzet flexibele arbeid: insteek is dat maandelijks minimaal 175 cliënten inkomsten uit arbeid hebben, waardoor ze slechts een aanvullende uitkering nodig hebben. Over het gehele jaar is sprake geweest van minimaal 187 en maximaal 216 cliënten met inkomsten uit arbeid.
o
Fraudebestrijding:
naast
activiteiten
om
fraude
te
voorkomen,
zoals
goede
voorlichting, is het essentieel dat bij mensen die onterecht een uitkering ontvangen deze uitkering beëindigd wordt. Niet alle signalen kunnen hierbij leiden tot een onderzoek omdat dit te veel capaciteit zou vergen. Van belang is hierbij dan ook om juist die signalen te onderzoeken waar het vermoeden van fraude het grootste is. In verband hiermee is het doel dat 50% van de onderzoeken leidt tot beëindiging van de uitkering dan wel aangifte bij het Openbaar Ministerie. In 80% van de uitgevoerde fraudeonderzoeken is de uitkering beëindigd of met terugwerkende ingetrokken. Hiermee wordt het beoogde resultaat gerealiseerd.
De kerntaak beperken instroom bestaat uit een drietal activiteiten. Voor deze activiteiten geldt dat de doelstelling voor ISD BOL in totaal gehaald is. o
Beperken instroom cliënten < 27 jaar: van alle jongeren die een uitkering hebben aangevraagd
wordt
maandelijks
een
percentage
tussen
de
75%
en
81%
tegengehouden aan de poort. Dit is ruim boven de doelstelling van 55%. Overigens zal ISD BOL ook over 2015 kijken waar deze jongeren “gebleven” zijn. o
Beperken instroom cliënten > 26 jaar: bij de groep ouder dan 26 jaar was het doel om 35% tegen te houden aan de poort. Met een realisatie tussen de 53% en 60% per maand is de doelstelling gerealiseerd.
o
Debiteurenontvangsten: aangezien deze ontvangsten als inkomst gelden in het kader van de BUIG wordt hiermee de last van de gemeente verminderd. Het jaardoel bedraagt € 395.000. De gerealiseerde debiteurenontvangsten over 2015 bedragen € 710.173. Hiermee ligt de realisatie beduidend hoger dan het gestelde doel. Dit is grotendeels veroorzaakt door aflossing van een tweetal grote leningen.
Binnen de kerntaak maatschappelijke participatie worden een aantal regelingen uitgevoerd. De realisatie over 2015 is voor alle BOL gemeenten wederom hoger dan waarmee in de 2e Berap rekening gehouden is. Dit komt onder andere door een hoger gebruik van de regeling maatschappelijke participatie. Dit is het gevolg geweest van de invoering van de digitale procedure, waardoor aanvragen 2016 die eind 2015 gedaan zijn al afgehandeld zijn en de kosten nog op 2015 drukken. Dit is een eenmalige verschuiving van kosten die in komende jaren niet meer zal optreden. Immers de kosten van aanvragen voor begin 2017 zullen op 2016 drukken, maar dat wordt opgeheven doordat
B.16.0535
Pagina 3 van 7
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
de kosten van begin 2016 al meegenomen zijn in 2015. Een andere oorzaak is het wederom hoger uitvallen van de kosten van bewindvoering.
Samenvattend wordt geconcludeerd dat op de activiteiten beperken instroom en bevorderen uitstroom alle doelen gehaald zijn. Desondanks is het cliëntenbestand niet afgenomen, hetgeen zijn effect heeft op het financiële resultaat (zie punt 6.4) ten aanzien van de BUIG. Vraag is hoe dit te verklaren is als het niet aan de uitstroom naar werk en ook niet aan de instroom kan liggen. Een verklaring voor het financiële resultaat is reeds gegeven bij de behandeling van de 2e Berap 2015. Hier is namelijk geconstateerd dat het cliëntenbestand van Landgraaf in verhouding weinig kostendelers telt,
waardoor
het
verwachtte
voordeel
als
gevolg
van
de
invoering
van
de
kostendelersnorm niet is opgetreden. In relatie tot de aanvraag vangnetregeling BUIG biedt het jaarverslag van ISD BOL, voor zover het de activiteiten uit het bedrijfsplan van ISD BOL betreft, een afdoende overzicht van hetgeen feitelijk gedaan is om het tekort het hoofd te bieden. Aangezien, zoals al geconcludeerd is, de doelen op de activiteiten behaald zijn zijn deze maatregelen ook voldoende effectief geweest. Dat dit uiteindelijk niet geleid heeft tot afname van het aantal cliënten en daarmee van de kosten kan dan ook niet veroorzaakt zijn door onvoldoende effectiviteit van de uitvoering van deze activiteiten. 5. Communicatie Het Raadsbesluit zal door middel van bijgevoegde conceptbrief kenbaar worden gemaakt aan ISD BOL. 6. Kosten, baten, dekking, risico's De budgettaire gevolgen van de jaarrekening 2015 ISD BOL worden in de jaarrekening van de gemeente Landgraaf verwerkt. In vergelijking met de begroting 2015 c.q. de bijgestelde
begroting
naar
aanleiding
van
de
Beraps
2015
zijn
de
volgende
ontwikkelingen te noemen: 1. De kosten bedrijfsvoering zijn ten opzichte van de bijgestelde begroting van ISD BOL in totaal lager uitgevallen dan geraamd (- € 199.497). Ten opzichte van de realisatie 2014 is hierdoor sprake van een afname van de kosten met ruim € 480.000. Rekening houdende met de compensabele BTW en de separaat gefactureerde kosten bezwaar en beroep bedraagt de bijdrage van Landgraaf per saldo € 2.386.740. In de bijgestelde begroting van Landgraaf was nog rekening gehouden met € 2.541.629. 2. De uitgaven op het re-integratiebudget (w-deel) zijn lager uitgevallen dan geraamd. Hierdoor ontvangen we van het beschikbare werkdeel € 51.520 terug. Dit zal worden meegenomen in de gemeentelijke jaarrekening. 3. De uitgaven op de kinderopvang zijn lager uitgevallen dan werd geraamd (-€ 4.996). 4. De uitgaven BUIG zijn hoger uitgevallen dan de raming van ISD BOL (+€ 44.460, dit bedrag is gelijk aan de kosten van 3 bijstandsuitkeringen gedurende een jaar). Afgezet tegen de definitieve gebundelde uitkering en rekening houdende met de debiteureninkomsten is per saldo sprake van een tekort van € 722.158. Aangezien 5%
B.16.0535
Pagina 4 van 7
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
van het tekort op basis van het vangnet voor rekening van de gemeente blijft en tussen 5% en 10% tekort de helft hiervan voor eigen rekening is betekent dit dat € 704.680 te laste gebracht moet worden van de reserve inkomensdeel en dat voor € 17.478 een beroep gedaan kan worden op het vangnet. 5. De uitgaven voor maatschappelijke participatie, waaronder begrepen bijzondere bijstand zijn hoger dan geraamd (+ € 194.004). Zoals al aangegeven wordt dit veroorzaakt door betalingen 2016 die nog op 2015 geboekt zijn en de hogere kosten van bewindvoering. 6. De lasten van de BBZ maar ook de bijdrage van het rijk in deze lasten is gedaald. Daarmee is sprake van een stijging van de kosten voor de gemeente. De financiële afwikkeling van de jaarrekening van ISD BOL wordt verwerkt in de gemeentelijke
jaarrekening. De
overschrijding
op
de
lasten
voor
maatschappelijke
participatie kon gedeeltelijk worden opgevangen binnen het desbetreffende programma. Met betrekking tot de inkomenslasten wordt opgemerkt dat de lijn van 2013 en 2014, waarin geen sprake meer was van een tekort voor de gemeente op de gebundelde uitkering (BUIG), voor 2015 niet kon worden doorgezet. De oorzaak hiervoor ligt naar onze overtuiging in de wijze waarop de middelen voor 2015 verdeeld zijn. 7. Het voorstel Geen gebruik maken van de mogelijkheid om tegen de jaarstukken 2015 van ISD BOL schriftelijk bezwaar in te dienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL. ISD BOL door middel van bijgaande conceptbrief informeren. Hierin tevens: -
ISD complimenteren met de gerealiseerde bezuiniging op de uitvoeringskosten en het behalen van de gestelde doelen op de onderdelen bevorderen uitstroom en beperken instroom;
-
met de kanttekening dat het betreurt wordt dat, ondanks het realiseren van de targets, het uiteindelijke doel: vermindering van het aantal bijstandsgerechtigden, niet gerealiseerd is;
-
en dat dit naar de overtuiging van de gemeente niet het gevolg geweest is van beleid en uitvoering;
Burgemeester en wethouders van Landgraaf, de secretaris,
de burgemeester,
ir. J.M.C. Rijvers
mr. R.J.H. Vlecken
8. a. Stukken behorende bij het besluit Bijgevoegd: Jaarstukken 2015 ISD BOL, bestaande uit: - begeleidende brief. - concept accountantsverklaring. - jaarverslag 2015. - jaarrekening 2015.
B.16.0535
Pagina 5 van 7
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
b. Onderliggende stukken Raadsbesluit inclusief bijlagen Vangnetregeling BUIG d.d. 4 juni 2015
B.16.0535
Pagina 6 van 7
Raadsvoorstelnummer: 20 Onderwerp: Jaarstukken 2015 ISD BOL
Besluit Geen gebruik maken van de mogelijkheid om tegen de jaarstukken 2015 van ISD BOL schriftelijk bezwaar in te dienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL. ISD BOL door middel van bijgaande conceptbrief informeren. Hierin tevens: -
ISD complimenteren met de gerealiseerde bezuiniging op de uitvoeringskosten en het behalen van de gestelde doelen op de onderdelen bevorderen uitstroom en beperken instroom;
-
met de kanttekening dat het betreurt wordt dat, ondanks het realiseren van de targets, het
uiteindelijke
doel:
vermindering
van
het
aantal
bijstandsgerechtigden,
niet
gerealiseerd is; -
en dat dit naar de overtuiging van de gemeente niet het gevolg geweest is van beleid en uitvoering;
Aldus besloten in de openbare besluitvormende raad, gehouden op 12 mei 2016. De griffier,
B.16.0535
De voorzitter,
Pagina 7 van 7
