Vooraf. 0. Algemene Informatie

Vooraf In het vorig MJP werden opmerkingen gemaakt over de hoeveelheid aan bijlagen. In dit MJP werd het aantal papieren bijlagen drastisch beperkt en zoveel als mogelijk digitaal toegevoegd (“Digitale Bijlage”) of links naar websites opgenomen (bijv. alle infobladen). Alle bijlagen zijn gegroepeerd in de INDEX – Digitale Bijlage AG.01. Links in de tekst worden aangegeven in het blauw en onderstreept; zo ook websites.

0. Algemene Informatie Een milieujaarprogramma (MJP) is een concretisering van het milieubeleidsplan (MBP) en geeft aan hoe de Samenwerkingsovereenkomst (SO) wordt uitgevoerd. Het MJP staat stil bij de opvolging en de uitvoering van het gemeentelijk milieubeleid en is een ideaal instrument om het milieubeleidsplan bij te sturen en tussentijds te evalueren. De gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur (verder aangehaald als “milieuraad”) speelt hierin een centrale rol als adviesorgaan. Haar advies over dit MJP is opgenomen als 1 2 Digitale Bijlage AG.02 . Na dit advies stelt het college van burgemeester en schepenen het MJP vast (Digitale bijlage AG.03 ). Het onderscheidingsniveau van de nieuwe SO werd ondertekend. Het inschrijvingsformulier voor de ondertekening 2009 werd al opgestuurd samen met de collegebeslissing 3 daaromtrent . De gemeenteraad van 5 september 2007 keurde het gemeentelijk beleidsplan goed (zie MJP2008) – dit in uitvoering van het Gemeentedecreet. Dit plan vormt de basis voor dit maar vooral de komende MJP’s. Dit beleidsplan “Samen verder bouwen aan Leopoldsburg als een gezellige en bruisende gemeente” vertrekt vanuit 4 prioriteiten: klantvriendelijke overheid; goed onderhoud van wegen, voetpaden en groen; verkeersveiligheid; wonen. Deze werden uitgewerkt in volgende hoofdstukken: 1. Leopoldsburg onze thuis; 2. waar jongeren zicht thuis voelen; 3. waar verkeersveiligheid belangrijk is; 4. waar het proper en toegankelijk is voor iedereen; 5. waar we oog hebben voor duurzaamheid; 6. waar werkgelegenheid gecreëerd wordt. 4

De gemeenteraad keurde op 9 december 2009 het budget 2010 goed (Digitale Bijlage AG.04a+b ).

1

Origineel advies is als aparte bijlage opgenomen bij de begeleidende brief van dit MJP Origineel besluit is als aparte bijlage opgenomen bij de begeleidende brief van dit MJP 3 Al overgemaakt per aangetekend schrijven dd. 18 december 2009 (poststempel 21 december 2009) 4 Een overzicht per thema van de relevante begrotingsartikels. Desgewenst kunnen kopies uit het budget worden nagestuurd of gefaxt. 2

MJP2010 – Leopoldsburg – 2010

1/22

1. Thema Thema INSTRUMENTARIUM Basis Inhoud Gemeentelijke diensten organisatie van de gemeentelijke milieudiensten om taken inzake milieu en natuur uit te voeren. Aanstelling van een milieuambtenaar. Meldpunt klachtenbehandeling Systematisch overleg milieuhandhavende en milieuklachten behandelende diensten

Handhaving - aanstelling personeel of samenwerkingsovereenkomst politiezone of aangrenzende gemeente of intergemeentelijke vereniging

- reactieve en proactieve controles klasse 2 en 3 en nemen van maatregelen - natuurvergunning en vrije velddelicten - beschikbare middelen aan toezichthouders ter beschikking stellen door gemeente

M MIS

Rapportering De gemeente rapporteert voor het eerste jaar dat de overeenkomst wordt ondertekend, op het ogenblik van de ondertekening, en voor het jaar 2012, samen met de rapportering over 2012, het volgende in tabelvorm: - welke personen werken mee aan de uitvoering van het gemeentelijke milieu- en natuurbeleid? - hoeveel % VTE zijn deze personen bezig met het gemeentelijke milieu- en natuurbeleid? - welke functie hebben deze personen? - wat is het aanstellingsniveau van deze personen? - opname van de functie MA in personeelsbehoeftenplan? - aanwezigheid meldpunt klachtenbehandeling? - voor welke taken wordt beroep gedaan op intercommunale medewerkers? De gemeente rapporteert: naam persoon belast met het toezicht conform art 58 van Vlarem I; of er een samenwerkingsovereenkomst is hetzij met een aangrenzende gemeente, hetzij met een intergemeentelijke vereniging of politiezone waarvan de gemeente deel uitmaakt; Volgende documenten worden eenmalig en bij wijziging als bijlage bij de rapportering gevoegd: afgesloten samenwerkingsovereenkomst hetzij met een aangrenzende gemeente, hetzij met een intergemeentelijke vereniging of politiezone waarvan de gemeente deel uitmaakt. De gemeente bezorgt aan Caplo een overzicht van de uitgevoerde inspectie van zowel de reactieve als pro-actieve controles via de rapportering van deze overeenkomst aan AMI de verslagen alsook de bewijsstukken van het gevolg dat werd gegeven (bijkomende controle, PV, e.d.).

Verklaring dat men over een internetverbinding beschikt in het milieujaarprogramma. Verder is er geen rapportering vereist, behoudens een motivatie wanneer er weinig of geen invoer is gebeurd. De invoer van de gemeente in de betreffende databank geldt als beoordelingscriterium.


Rapportage 2009

Planning 2010

De milieudienst bestaat uit 2 personen: Milieuambtenaar MA (VT / 100%) Duurzaamheidsambtenaar DA (sinds 1/8/2008, verlenging bij besluit van 19/6/2009 – VT / 100%)

Bestendiging van deze bezetting. N.a.v. uitvoering van de Audit kunnen er taakverschuivingen plaatsvinden.

Voor een aantal taken wordt beroep gedaan op derde personen/organisaties /organisaties. personen /organisaties Meer info in document “Rapportering gemeentelijke diensten” – zie Digitale Bijlage IN.02 Fabian Spreeuwers (MA) is aangesteld (aanstellingsbewijs: zie vorige MJP’s) Implementatie van het Handhavingsdecreet werd overlegd met de burgemeester en het college. Het protocol politiezone Kempenland (zie vorige MJP’s). I.s.m. wijkpolitie werd volgende actie ondernomen: (opnieuw) Hondenpoep en misbruik vuilbakjes (brief, sticker). Leopoldsburg heeft amper industriële en agrarische activiteit (zie uitgebreid MJP2009). Klachten bij de milieudienst betreffen voor 91% (-3% t.o.v. 2008): (1) niet opgehaald afval (huisvuil, groenafval of papier) (72,5% / -4,5%) (2) burenhinder (overhangende takken e.d., distels) (12,2% / +0,2%) of hondenpoep en verkeerd gebruik vuilbakjes (6% / +1%). Er werd een propro-actieve actie opgezet naar de garages/herstelwerkplaatsen (opstart administratieve checkup, plaatsbezoeken moeten nog gebeuren) – zie Digitale bijlage IN.03. In het verleden werden diverse staalnamemiddelen aangekocht alsook een geluidsmeter. geluidsmeter Zowel de MA als DA beschikken over een PC met een internetverbinding. internetverbinding De PC van de MA en de printer werden vernieuwd.

2/22

Verderzetting. Fabian Spreeuwers zal worden heraangesteld; legitimatiebewijs is aangevraagd. Uitvoering protocol en verfijning t.g.v. Handhavingsdecreet. Uitwerking pro-actieve controles (afwerking en opvolging garages/herstelwerkplaat sen en opstart HORECA). Omtrent sluikstoken komt er een provinciale actie i.s.m. de medischmilieudeskundigen (midden februari)

Herstel geluidsmeter is nodig. Verderzetting

Milieuraad De gemeente beschikt over een milieuraad die de gemeente adviseert over het te voeren milieu- en natuurbeleid. Gemeentelijk milieubeleid De gemeente beschikt, in voorkomend geval, over een visienota “Leefmilieu”, goedgekeurd door de gemeenteraad

Het jaarverslag van de milieuraad wordt als bijlage opgenomen bij de jaarlijkse rapportering. Bij hersamenstelling van de milieuraad kan voorafgaandelijk een voorstel van samenstelling overgemaakt. De statuten worden ter beschikking gehouden.

De visienota “Leefmilieu” wordt als bijlage opgenomen bij de rapportering.

Jaarlijks keurt de milieuraad haar jaarverslag goed (vergadering februari+maart): jaarverslag 2009 downloadbaar via www.milieuraad.be/leopoldsburg (verslagen).

Verderzetting Up-to-date maken en houden van www.milieuraad.be

Er is een Milieubeleidsplan tot 2013 (zie vooral vorige MJP’s)

Het MBP loopt nog tot 2013 en wordt verder uitgevoerd

Onderscheidingsniveau Verplicht onderdeel Inhoudelijke bepalingen Duurzaamheidsambtenaar - Aanstelling

Rapportering

Rapportage 2009 Op 1 augustus 2008 is Benoit Folens als DA in dienst getreden. Op 19 juni 2009 besliste het college zijn contract te verlengen (onbepaalde duur)– zie Digitale Bijlage IN.04.

Planning 2010 Het takenpakket van de DA wordt verder verfijnd (mobiliteit)

Raportering

Rapportage 2009

Planning 2010

De gemeente rapporteert: datum vaststelling milieubeleidsplan door de gemeenteraad; planperiode 2008-2013; indien van toepassing: datum wijziging, aanvulling of hervaststelling door de gemeenteraad en een korte omschrijving hierover.

De gemeenteraad stelde de verlenging van het Milieubeleidsplan tijdens haar zitting van 7 november 2007 vast (zie vorige MJP’s).

Het Plan loopt nog tot 2013 en wordt verder uitgevoerd

NVT

Mogelijkheid om deze op te volgen wordt onderzocht en naargelang de mogelijkheid zich voordoet worden indicatoren opgevolgd (incl. registratie)

De gemeente rapporteert of en waarover het voorbije jaar één of meer open milieuraden werd georganiseerd.

Er waren 4 open milieuraden op 27 januari (evaluatie Zonneslag), 13 oktober (workshop Waardig Werk), 5 november (i.s.m.WERVEL agroforestery) en 15 december (klimaatfilm The Age Of Stupid) – zie Digitale Bijlage IN.05a+b+c+d.

Verderzetten van deze werkwijze van open raden

Het volstaat om een lijst ter beschikking te houden van de afgeleverde bouwvergunningen waarin deze bepalingen voor selectief slopen zijn opgenomen, en een verduidelijking

De selectieve sloop van het Kolenpark werd opgevolgd i.s.m. de technische dienst.

Opvolging project sloop Kolenpark (zie verder bij

De gemeente rapporteert de naam van de duurzaamheidsambtenaar. Volgende documenten worden eenmalig en bij wijziging als bijlage bij de rapportering gevoegd: functiebeschrijving; contract/aanstellingsbesluit.

Facultatief onderdeel Milieubeleidsplan Planmatig werken wordt ondersteund

Milieubarometer De gemeente volgt aan de hand van een set van minimaal 15 indicatoren verspreid over de verschillende thema’s de toestand van het milieu en natuur op. Er is een vaste set van 10 indicatoren. De cijfergegevens hiervan worden aangeleverd vanuit het Gewest. De overige 5 indicatoren zijn vrij te kiezen. Geen vaste format Milieuraad Het organiseren van een ‘open milieuraad’

Handhaving De gemeente volgt op en controleert vergunde sloopwerken met betrekking tot het selectief

De milieubarometer wordt ter beschikking gehouden. Indien dit instrument op de gemeentelijke website te raadplegen is, volstaat een vermelding van de locatie op de website. In de rapportering wordt eveneens het volgende meegestuurd: beschrijving van de interpretatie van de resultaten; beschrijving van de communicatie rond de milieubarometer.


3/22

slopen overeenkomstig het Uitvoeringsplan Milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw.

welke controles men uitgevoerd heeft (administratief of ter plaatse) met een verslag van de bevindingen over de uitgevoerde controles.

thema MVP)

2. Thema AFVAL OPMERKING: De rapportering gebeurt rechtstreeks via de (jaarlijkse) “Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen 2009” met een veelvoud aan papieren bijlagen van OVAM, de internettoepassing “Online Afvalstoffen Enquête” en het Integraal MilieuJaarVerslag (IMJV). De weergave hieronder is een beknopte weergave daarvan.

Basis Inhoudelijk Afvalpreventie en hergebruik aanbieden van middelen om composteren + antireclamestickers. -

Rapportering Verklaring op erewoord via het milieujaarprogramma

thuis

te

stimuleren hergebruik van afvalstoffen door minstens een overeenkomst af te sluiten met een door de OVAM erkend kringloopcentrum.

Selectieve inzameling en restafval organiseren van selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen

Verklaring op erewoord via het milieujaarprogramma

Rapportage 2009 Preventie en herbruik: Thuiscomposteren. Thuiscomposteren. Er werden compostvaten en – bakken verkocht: 32 vaten en 51 bakken. AntiAntireclamestickers: reclamestickers 178 stickers. Via Limburg.net is er een overeenkomst met Kringwinkel NoordNoord-Limburg/de Biehal. Biehal Met de kringwinkel en andere inzamelaars werden bijkomend overeenkomsten afgesloten voor textielafval (zie verder) -

Rapportering restafval gebeurt via jaarlijkse enquête OVAM

-

minimaal eenmalig sensibiliseren over de inzameling van bestrijdingsmiddelen binnen het kader van de selectieve inzameling van KGA.

-

-

hoeveelheid restafval.

-

Selectieve inzameling

Het afvalbeheer is (grotendeels) uitbesteed aan het intergemeentelijk samenwerkingsverband www.Limburg. Limburg.net Limburg.net die zorgt voor de naleving van het Uitvoeringsplan. De Raad van Bestuur keurde midden en eind 2009 het plan 010 goed: vernieuw en uniform afvalbeleid in heel de provincie. Dit kreeg een vertaling in een nieuw politiereglement en een nieuw retributiereglement. In december is de PMDPMD-ophaling van start gegaan. Limburg.net geeft ook een ‘Nette Nette Krant’ Krant uit. (a) Van 24 tot 28 maart werd er een Gifvrije week georganiseerd met een actie omtrent het binnenbrengen van bestrijdingsmiddelen op het containerpark en een infoavond op 25 maart i.s.m. VELT over milieuvriendelijk tuinieren. (b) Er werd meegewerkt aan de acties van Valorfrit (o.a. TombOLIE). (c) Sinds 1 april kunnen inwoners geen rattenvergif meer verkrijgen op de technische dienst. Ze kunnen wel een afspraak maken met de rattenvanger voor problemen op openbaar domein. De online afvalenquête werd ingevuld en volledig verklaard.

De gemeente rapporteert aan de OVAM via de jaarlijkse "Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen" over alle


4/22

Planning 2010 Verderzetten compostvaten/bakken en stickers. Start uitvoering bijkomende overeenkomsten i.v.m. textiel Verderzetting

Opnieuw een gifvrije week (april i.s.m. Limburg.net en provincie: “Eco.Logisch”)

-

inzamelen van hechtgebonden asbesthoudend afval in op het containerpark verwerken bermmaaisel

acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag.

-

Asbest-afval wordt selectief ingezameld.

Verderzetting

-

Bermmaaisel wordt afgevoerd naar Eurocompost

Optimalisering afvoer

Onderscheidingsniveau Inhoudelijk Mogelijke acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie en hergebruik: ondersteunen compostmeesterwerking inrichten demonstratieplaats thuiscomposteren en uitbating ondersteunen

Rapportering De gemeente rapporteert aan de OVAM via de jaarlijkse "Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen" over alle acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag.

Rapportage 2009

Verdere doorstart van de compostmeesterwerking, (met een infoavond over het gebruik van een wormenbak e.d.)

-

(a) Er werd tijdens de DOE-maand een compostmeestero ropleiding compostmeeste ropleiding georganiseerd via Limburg.net en VLACO (5, 12 en 19 oktober). (b) Er is een demoplaats in opbouw bij het arbeidszorgcentrum ‘de Oogst’ (met ondersteuning van de milieudienst en milieuraad); voor de medewerkers aldaar werd er een extra opleidingsnamiddag georganiseerd (23 november). Op 16 juli werd de demoplaats officieel geopend. (c) Juni=compostmaand werd in de kijker gezet (infoblad+website) Wormenbak in gebruik genomen op locatie TD: stimuleren van thuiscomposteren door gebruik van wormenbak in gemeentelijke gebouw te laten zien aan inwoners. Via E-portemonnee kunnen inwoners hun verzilveren voor een compostvat of -bak (a) Artikels infoblad – zie Digitale bijlage AFV.01. (b) Via Limburg.net konden inwoners kippen in een aantal winkels aankopen. (c) Het kleven van een NEE/NEENEE/NEEsticker werd beloond via www.e-portemonnee.be. Zie ook uitgebreid Digitale Bijlage DO.02a+b en AFV.01. Het gebruik van herbruikbare luiers wordt aangemoedigd via www.e-portemonnee.be. In ons politiereglement is hieromtrent een bepaling opgenomen. Bij wijkfeesten wordt hierop ook gewezen. I.s.m. de scholen en de milieuraad werd het project ‘Afval Afval op School’ School uitgewerkt. Dit jaar is al gestart met een gedeeltelijke uitvoering, o.a. de aankoop van koekendozen in een school werd zo ondersteund Ter info: er zijn op de milieudienst nog steeds boodschappentassen beschikbaar (t.g.v. de actie in 2006). Ook nieuwe inwoners krijgen zo een tas (met de logo van de gemeente erop). Bij wijkfeesten wordt hierop ook gewezen. NVT

-

Textielinzameling werd herbekeken en beter onder

Uitvoering en opvolging

-

-

uitvoeren passieve sensibilisatieactie om afvalpreventie te stimuleren voor minstens 1 afvalstof

-

-

uitvoeren actieve sensibilisatieactie om afvalpreventie te stimuleren voor minstens 1 afvalstof

-

-

opstellen van een reglement herbruikbare luiers op en uitvoeren opstellen reglement afvalarme evenementen en uitvoeren

-

-

-

-

uitvoeren van een brooddozen- of drinkbussenactie

-

uitvoeren campagne afvalarm winkelen

-

stimuleren gebruik van herbruikbare bekers Mogelijke acties en maatregelen met betrekking tot selectieve inzameling afsluiten van een overeenkomst met een of

De gemeente rapporteert aan de OVAM via de jaarlijkse "Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen" over alle acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling,


Planning 2010

5/22

Wormenbak in gebruik nemen in andere gemeentelijke gebouwen

Verderzetting

Verderzetting Verderzetting I.s.m. de milieuraad en de scholen wordt een project uitgewerkt. Limburg.net werkt ook een aanbod uit. Verderzetting

meerdere erkende overbrengers in verband met de inzameling van textielafval uitvoeren van een passieve sensibilisatie over selectief slopen en sorteren aan de bron opstellen van een bermbeheersplan op met minstens een luik "afval" waarin de afvoer en verwerking duidelijk omschreven worden rapporteren over de afgevoerde hoeveelheden bedrijfsafvalstoffen afkomstig van de eigen gemeentelijke diensten, in het bijzonder bermmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, steenpuin, grond en rioolkolkenslib aan de OVAM inrichten centrale inzamelplaats voor dierlijk afval afkomstig van particulieren en zorgen voor de uitbating ervan sensibiliseren van bedrijven gevestigd in de gemeente over de sorteerverplichtingen voor bedrijfsafvalstoffen aanvaarden van gesorteerde vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen op het containerpark onder marktconforme voorwaarden organiseren van selectieve inzameling van wegwerpluiers en afvoeren van het luierafval voor recyclage. Mogelijke doelstellingen met betrekking tot restafval realiseren van een reductie van de hoeveelheid restafval tot maximaal 165 kg per inwoner of minder realiseren van een reductie van de hoeveelheid restafval tot maximaal 150 kg per inwoner of minder Mogelijke acties en maatregelen met betrekking tot illegaal ontwijkgedrag Organiseren van een zwerfvuilopruimactie op haar grondgebied binnen het kader van "in de vuilbak"

restafval en illegaal ontwijkgedrag.

-

-

-

-

controle gebracht (containers+huis-aan-huis: overeenkomst met de Biehal, Biehal , VICT, Wereldmissiehulp en Salvatoriaanse Ontwikkelmingshulp). Ontwikkelmingshulp Artikel in het infoblad – zie Digitale Bijlage AFV.01

-

NVT

-

Sinds 1997 worden deze gegevens bijgehouden – zie MJP2009

Verderzetting

-

Er wordt jaarlijks een tijdelijke slachtvloer georganiseerd tijdens het offerfeest. offerfeest Het slachtafval werd via Rendac afgevoerd. NVT

Verderzetting

Voorlopig enkel voor AEEA, AEEA Limburg.net werkt aan een uniforme regeling voor alle Limburgse gemeenten maar zolang ons park niet overgedragen is, blijft dit zo wij kozen en kiezen ervoor om herbruikbare luiers aan te moedigen via www.e-portemonnee.be

Verderzetting

-

-

-

De gemeente rapporteert aan de OVAM via de jaarlijkse "Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen" over alle acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag.

De gemeente rapporteert aan de OVAM via de jaarlijkse "Gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen" over alle acties en maatregelen met betrekking tot afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag.

opstellen van voor het eigen grondgebied een doordacht beleid voor het plaatsen beheren van straatvuilbakjes en uitvoeren gedetailleerd registreren en rapporteren aan de OVAM over de afgevoerde hoeveelheden van MJP2010 – Leopoldsburg – 2010

-

De online afvalenquête werd ingevuld en volledig verklaard.

-

De online afvalenquête werd ingevuld en volledig verklaard.

-

De “Zwerfvuilkit Zwerfvuilkit” Zwerfvuilkit bestaat (zie MJP2008). Deelname aan Straat.net via Limburg.net (20-21 maart). De milieuraad speelde hierop in met een ophefmakende afficheaffichecampagne … Zie infoblad – Digitale Bijlage AFV.01. Stickercampagne – zie MJP2009 en infoblad

-

-

Sinds 1997 worden deze gegevens bijgehouden – zie MJP2009

6/22

hiervan i.s.m. de wijkpolitie. Verderzetting

Verderzetting

Verderzetting Opnieuw deelnemen aan Straat.net 23-24-25 april Voorraad stickers voor bijkomende acties of vuilbakjes Verderzetting

-

-

alle afvalstoffen die behoren tot het gemeentevuil, zoals zwerfvuil, afval uit de straatvuilbakjes, sluikstorten, straat- en veegvuil, e.d. organiseren en registreren van regelmatige controles om illegaal ontwijkgedrag, zoals sluikstorten en sluikstoken, op te sporen

-

uitvoeren van controleacties om ervoor te zorgen dat alle gezinnen hun huisvuil meegegeven aan de door de gemeente aangestelde ophaaldienst

-

Stickercampagne + acties om buurten te informeren (i.s.m. wijkagent) – zie MJP2009. Indien bij het opruimen van sluikstorten adresgegevens worden gevonden, krijgt deze overtreder de onkosten aangerekend; dit gebeurde in 7 gevallen. Jaarlijks kunnen gezinnen een tegoed aan restafvalzakken afhalen. In het najaar is er een b riefschrijfactie naar alle inwoners die hun tegoed nog niet hadden afgehaald. Effect merkbaar in afhaalcijfers en dus gebruik van restafvalzakken– zie ook MJP2009. Via het klachtensysteem van Limburg.net worden klachten over niet ophaling opgevolgd en opgelost (zie bij Instrumentarium en Hinder).

Verderzetting Betere afspraken omtrent opvolging

Verderzetting Wordt herhaald in het najaar

3. Thema MILIEUVERANTWOORD MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK Basis Inhoudelijk De gemeente implementeert het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout in de werking van de eigen gemeentelijke diensten.. De gemeente neemt standaard in elk bestek voor de aankoop van hout en houtproducten het standaardbestekvoorschrift duurzaam geëxploiteerd hout op. De Vlaamse Overheid stelt dit standaardbestekvoorschrift ter beschikking van de gemeenten. De gemeente neemt het gebruik van gekeurd breekpuin op in de bestekken.

Rapportering

Inhoudelijk Mogelijke acties en maatregelen met betrekking tot het milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen gemeentelijke diensten: gebruiken van compost met Vlaco-label of gelijkwaardig

Rapportering

Rapportage 2009

De gemeente toont het gebruik van milieuverantwoorde producten binnen de eigen gemeentelijke diensten aan door jaarlijks te rapporteren mits een verklaring op erewoord via het milieujaarprogramma.

-

De gemeente toont het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout binnen de werking van de eigen gemeentelijke diensten aan op basis van een kort verslag van de concrete realisaties m.b.v. duurzaam geëxploiteerd hout (enkele regels volstaan). De gemeente houdt een dossier ter beschikking op de gemeente waaruit blijkt dat de aankopen zijn gebeurd volgens de regels van de chain of custody certificering. De gemeente houdt de bestekken waarin gekeurd breekpuin is opgenomen ter beschikking.

Rapportage 2009 Dit werd toegepast

Planning 2010 Verderzetting

Artikels infoblad: Digitale Bijlage MVP.01. En ook via de websites www.leopoldsburg.be (milieudienst)en www.e-portemonnee.be.

Verderzetting

Onderscheidingsniveau

-

gebruiken van gekeurd breekpuin

-


Planning 2010

Er werd bij Bionerga groencompost met VLACO-label aangekocht enerzijds voor eigen gebruik en anderzijds voor de inwoners Er werd geen CoproCopro-gekeurd puin gebruik vermits er geen werken zijn geweest waar dit kon worden gebruikt.

7/22

Verderzetting

Copro gekeurd puin bij aanleg parking voor de

-

-

gebruiken van milieuverantwoorde materialen uit gerecycleerde kunststoffen gebruiken van milieuverantwoorde kantoormaterialen

-

gebruiken van milieuverantwoorde cateringproducten gebruiken van biologische producten

gebruiken van milieuverantwoorde schoonmaakmiddelen gebruiken van milieuverantwoorde houtverduurzamingsmiddelen verven en vernissen gebruiken van producten uit erkende kringloopcentra Mogelijke acties en maatregelen met betrekking tot het stimuleren van milieuverantwoord productgebruik bij de burgers: voeren van een passieve sensibilisatie over het milieuverantwoord productgebruik van een of meerdere van de volgende producten: duurzaam geëxploiteerd hout, compost, breekpuin, materialen uit gerecycleerde kunststoffen, kantoormaterialen, cateringproducten, biologische producten, schoonmaakmiddelen, houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernissen voeren van een actieve sensibilisatie over het milieuverantwoord productgebruik van een of meerdere van de volgende producten: duurzaam geëxploiteerd hout, compost, breekpuin, materialen uit gerecycleerde kunststoffen, kantoormaterialen, cateringproducten, biologische producten, schoonmaakmiddelen, houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernissen.

-

-

-

-


Verderzetting

Verderzetting. Opstart Fair Trade gemeente wordt overwogen Verderzetting Verderzetting (ook bij andere projecten via RLLK/parkrangers en De Winning)

-

Artikels in het infoblad – zie Digitale Bijlage MVP.01

Deze actie wordt verdergezet

-

(a) Sinds 1 januari 2007 is er een subsidiereglement voor biobio-ecologische bouwmaterialen (isolatiematerialen, natuurverf en FSC-hout) (zie vorige MJP’s). (b) infoavond 25 maart over milieuvriendelijk tuinieren (via VELT) en binnenbrengen van bestrijdingsmiddelen op het containerpark tijdens de Gifvrije Week. (c) In het kader van de DOE-maand was er FSC-boswandeling. boswandeling (d) Sinds 1 april op 18 oktober een FSCkunnen inwoners geen rattenvergif meer verkrijgen op de technische dienst. Ze kunnen wel een afspraak maken met de rattenvanger voor problemen op openbaar domein. (a) Sinds 1 januari 2007 is er een s ubsidiereglement voor bio b ioio-ecologische bouwmaterialen. bouwmaterialen (b) Planadvies Planadvies Duurzaam Bouwen: Bouwen inwoners kunnen hun (ver)bouwplannen laten onderzoeken op vlak van energie,

Deze acties worden verdergezet/uitgebreid

-

via actieve sensibilisatie het milieuverantwoord materiaalgebruik voor meerdere producten stimuleren bij de bouw of renovatie van gebouwen.

bussen BKO Verderzetting

Bij de heraanleg van de Koning Leopold III laan werden niet behandelde kastanjepalen gebruikt. NVT Er werden 2 dienstfietsen aangekocht in het kringloopcentrum De Biehal Lommel.

-

De gemeente toont het stimuleren van milieuverantwoord productgebruik aan door middel van een verslag over de uitvoering van de sensibilisatieacties. De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.

De gemeente verdeelt samen met Limbug.net compostbakken uit gerecycleerde kunststof. (a) Er wordt gerecycleerd en FSCFSC-papier pa pier gebruikt: premium recycled. – zie MJP2009. (b) Via Limburg.net worden compostbakken uit FSC-hout verkocht. Frisdrank is via statiegeldflessen. statiegeldflessen Fair Trade koffie en suiker (PURO PURO) PURO alsook PURO-koffiemachines (zie ook MJP2008) Green Care-poetsmiddelen (zie MJP2008) Care

-

8/22

Deze acties worden verdergezet/uitgebreid

-

-

via actieve sensibilisatie het milieuverantwoord productgebruik van cateringproducten en biologische producten stimuleren bij (groot)keukens in instellingen zoals scholen, rusthuizen, ziekenhuizen, OCMW's en andere sociale centra bij de uitvoering van gemeentelijke werken met duurzaam geëxploiteerd hout de aannemers/onderaannemers/leveranciers stimuleren om een Chain of Custody certificering aan te vragen

-

waterbesparing en materiaalgebruik door het CeDuBo. Dit project loopt in een samenwerkingsverband provincie, CeDuBo en de gemeente. (c) De gemeente werkt samen met Stebo inzake een lokaal woonbeleid via een lokaal Infocentrum Wonen. Wonen Elke donderdag was er een zitdag 9.30-11u. Inwoners konden er gratis terecht met vragen, voor informatie, advies en begeleiding over het verbeteren van de eigen woonsituatie. Sociale adviseurs van Stebo springen bij op vlak van premies; technische adviseurs helpen bij de eventuele bouwaanvraag, materiaalkeuze. Ze kunnen ook een gratis een uitgebreide energie-audit uitvoeren. (d) In het kader van de DOE-maand was er op 18 oktober een FSCFSC-boswandeling. boswandeling NVT

-

NVT

Dit wordt onderzocht i.s.m. het OCMW

Wordt overlegd met de aankoopdienst

4. Thema WATER Basis Inhoudelijke bepalingen Risico-evaluatie Pesticidentoets

Passieve sensibilisatie rond water

Rapportering Geen rapportering vereist. De evaluatie gebeurt o.b.v. de invoer in de databank De gemeente rapporteert aan de hand van het pesticidentoetsinstrument dat door de Vlaamse Milieumaatschappij i.s.m. gemeenten en provincies zal worden uitgewerkt. De rapportering bevat een opsomming van de omvormingsprojecten van het voorgaande jaar, en het resultaat van de toepassing van het pesticidentoetsinstrument.

De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.


Rapportage 2009 Zie invoer in databank


De pesticidentoets is aangevuld in het hiervoor voorziene instrument. De inventarisatie van de gebruikte producten (pesticidenreductiedecreet) is ingevuld in de databank via www.zonderisgezonder.be Sinds 1 april kunnen inwoners geen rattenvergif meer verkrijgen op de technische dienst. Ze kunnen wel een afspraak maken met de rattenvanger voor problemen op openbaar domein. Zie informatieblad – Digitale Bijlage WA.01. De gemeente maakt het openbaar onderzoek ‘Vol Vol van water’ water over de Vlaamse stroomgebiedbeheerplannen bekend (tot 15 juni). Verspreiding brochure ‘Een Een watervriendelijk huishouden’ huishouden

Verderzetting

9/22

Verderzetting

via het bouwpakketje dat meegegeven wordt bij het afhalen van de bouwvergunning. Zie ook www.leopoldsburg.be (milieudienst) en ook www.e-portemonnee.be. Het reglement op het gebruik van hemelwater werd aangepast (gemeenteraad 9 december): premie voor nieuwbouw werd afgeschaft (bestaande woningen nog premie via Infrax: 1 dossier in 2009, dit dossier werd overgemaakt door Infrax); wel nog punten via www.eportemonnee.be van 2010.

Hemelwaterput bij nieuwbouw: punten via www.e-portemonnee.be.

5. Thema Thema HINDER Basis Inhoudelijke bepalingen Digitaal opvolgen van milieuklachten

Rapportering

Passieve sensibilisatie rond geluids-, geur-, stof-, rook- en lichthinder

Indien de gemeente gebruik maakt van MKROS, hoeft zij hierover niet te rapporteren. Een gemeente die gebruik maakt van een eigen digitaal opvolgingssysteem meldt dit via het milieujaarprgramma De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.

Rapportage 2009 De (relevante) klachten werden ingevoerd in MKROS. MKROS Via de opvolgingsstappen worden de ingegeven klachten geupdate.


In het informatieblad werd er hierover gecommuniceerd – zie Digitale Bijlage HI.01 Zie ook www.leopoldsburg.be (milieudienst)

Verderzetting

Onderscheidingsniveau Inhoudelijke bepalingen Beheer, opvolging en rapportering van milieuklachten Analyseren en rapporteren van klachten Analyse van de opvolging van hinderklachten (opvolgingsmodule MKROS)

Rapportering

Rapportage 2009

De gemeente analyseert de klachten via het milieujaarprogramma. De gemeente analyseert de klachten via het milieujaarprogramma.

-

Planning 2010 5

Registratie en opvolging via MKROS5 Via MKROS

Verderzetting Verderzetting

Aantal ontvangen en behandelde klachten via de milieudienst (98): 6 i.v.m. afvalophalingen (71) : • restafval: 24 (-44%) • groenafval: 33 (+43%) • papier&karton: 12 (+10%) • PMD (2) (nieuw) burenhinder (afval, e.d.) (5), verkeersveiligheid (overhangende takken e.d.) (3), distels (4) : 12

5

Klachten i.v.m. afvalophalingen worden via een aparte website uitgewerkt door Limburg.net ingegeven en opgevolgd Vanaf midden december was er een sociaal conflict bij de ophaler waardoor 2 ophaaldagen in de soep gedraaid zijn en toen brak de winter uit met de nodige problemen voor vrachtwagens om bepaalde straten te bedienen 6


10/22

buiten zetten afval, hondenpoep, gebruik vuilbakjes (acties naar buurten): 6 geluid: 2 vergunning: 2 andere: water (1), lucht (1), meldingen van misdrijven door gewestelijke toezichters (3): 5 Overlast vanwege dieren i.z. de problemen i.v.m. kauwen, duiven nemen jaar na jaar toe via klachten bij de milieudienst als melding melding skaarten bij de infodienst.

-

Omtrent het steriliseren van zwerfkatten is er nu al jaren een goed beleid dat gekend is bij de inwoners en met resultaten: Er werden 60 katten gesteriliseerd (27 katers, 33 kattinnen)

Beleidskader geluidshinder Opstellen van een geluidshinderreglement

De gemeente voegt het geluidshinderreglement of het deel van het algemeen gemeentelijk politiereglement m.b.t. geluidshinder toe. De gemeente houdt het communicatiemateriaal over het geluidshinderreglement ter beschikking. De gemeente voegt een kopie van het getuigschrift toe.

-

De gemeente voegt het geurhinderreglement of het deel van het algemeen gemeentelijk politiereglement m.b.t. geurhinder. De gemeente houdt het communicatiemateriaal over het geurhinderreglement ter beschikking. De gemeente voegt een kopie van het getuigschrift toe.

NVT

De gemeente voegt het lichthinderreglement of het deel van het algemeen gemeentelijk politiereglement m.b.t. lichthinder. De gemeente houdt het communicatiemateriaal over het lichthinderreglement ter beschikking.

Ter info: via Infrax laat het gemeentebestuur jaarlijks weten deel te nemen aan de Nacht van de Duisternis

Actieve sensibilisatie rond i.v.m. geluids-, geur-, stof-, rook- en lichthinder

De gemeente rapporteert over de actieve sensibilisatie. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.

Opstellen van een handhavingsbeleid rond

De gemeente rapporteert over het handhavingsbeleid en

Tankslag 2008 liep verder en eind 2009 liet Beringen weten dat inwoners kunnen aansluiten bij de nieuwe Tankslag van Beringen (deze actie draagt bij om mogelijke geurhinder (mazout) tegen te gaan door de inwoners te actief stimuleren hun tank te laten cleanen/verwijderen). Via het project www.e-portemonnee.be wordt dit beloond. Stickers op de vuilbakken – zie hoger en uitgebreid MJP2009. Ook via informatieblad: informatieblad zie Digitale Bijlage HI.01. Actieve medewerking aan de milieugezondheidsenquête van het provinciebestuur. NVT

-

Opleiding geluid meten en beoordelen

Beleidskader geurhinder Opstellen van een geurhinderreglement

Opleiding geur meten en beoordelen Opstellen lichthinderreglement


-

Er is een beleidskader – zoals al doorgegeven via vorige MJP’s en nog eens uitgebreid tijdens de BI in augustusseptember 2009 + er is een GASGAS-reglement met hierin bepalingen omtrent geluid. De MA is bevoegd voor geluidsmetingen

11/22

Er moet vanwege de Vlaamse overheid actie ondernomen omtrent het beschermd statuut van de kauw. I.s.m. VOC Heusden-Zolder wordt een actie uitgewerkt naar voor de duiven Valentijnsactie voor sterilistie/castratie Verderzetting

Verderzetting. Herstel geluidsmeter is nodig.

Verderzetting (Nacht van de Duisternis + Earth Hour) + opstart van een grotere actie. Koppeling aan DOE-maand (oktober) Provinciale actie i.v.m. sluikstoken (vanaf midden februari)

voegt het handhavingsprogramma toe.

hinder niet gerelateerd aan ingedeelde inrichtingen Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris

De gemeente neemt milieujaarprogramma.

de hinderinventaris op

in

het

NVT

6. Thema ENERGIE Basis Inhoudelijk Meewerken aan de implementatie van de energieprestatieregelgeving door aan te sluiten op het elektronische opvolgsysteem voor bouwaanvragen. Uitvoeren van een energieboekhouding

Rapportering

Passieve sensibilisatie


Inhoudelijk Uitbreiden van de energieboekhouding naar andere gebouwen

Rapportering Rapportering

Opmaken energieprestatiecertificaten voor publieke gebouwen < 1000 m²

De gemeente dient aan te geven dat zij deze bepaling opneemt. De gegevens zijn binnen het VEA beschikbaar waardoor de gemeente niet extra hoeft te rapporteren.

Actieve sensibilisatie REG-campagne Hernieuwbare energie


Gegevens zijn beschikbaar binnen het VEA. Geen extra rapportering nodig.

De gemeente geeft aan voor welke gebouwen zij een energieboekhouding bijhoudt. De gemeente houdt de energieboekhouding ter beschikking.

Rapportage 2009 De ingave gebeurt via de gemeentelijke dienst Ruimtelijke Ordening


Maandelijks worden 8 gemeentelijke en OCMWOCMW-locaties opgevolgd qua verbruiken. Dit wordt verzameld in het EJR (via Infrax en Cenergie). Het EJR over het jaar 2009 moet nog worden toegelicht op het college. Dit wordt desgevraagd nagestuurd. Artikels infoblad – zie Digitale bijlage EN.01. Folder E-portemonnee – zie www.e-portemonnee.be Zie ook www.leopoldsburg.be (milieudienst)

Verderzetting. Ook periodieke opvolging van de locaties buiten EJR

Verderzetting

Onderscheidingsniveau De gemeente geeft aan voor welke gebouwen zij een energieboekhouding bijhoudt. De gemeente houdt de energieboekhouding ter beschikking.


Rapportage 2009 Naast de 8 gemeentelijke gebouwen die zijn opgenomen in het EJR werd in 2009 ook gestart met het bijhouden van de energieverbruiken van alle gemeentelijke gebouwen. gebouwen Lokaal Kyotoprotocol: Kyotoprotocol het Lokaal Kyotoprocotol werd ondertekend (college 29 mei). Het hoofddoel van dit project is om de CO2-uitstoot van de gemeente met 7,5 % te doen dalen tegen 2012. Er zijn EPC’s (>1000 m²) opgemaakt voor gemeentehuis, cultureel centrum, buurthuis, sporthal, zwembad en bibliotheek. Het OCMW staat in voor haar gebouwen. Limburg Isoleert: Isoleert In 2009 werd actief deelgenomen aan de campagne Limburg Isoleert. Deze campagne zet inwoners aan om hun woning beter te isoleren. In het kader van deze campagne heeft de milieuraad een werkgroep opgericht en werd op 1 oktober een infoavond georganiseerd (DOE-maand – zie verder).

12/22


Opvolging. Mogelijks ook voor andere gebouwen (<1000 m²) een EPC (bv. TD, werkwinkel) Vervolgavond op de algemene infoavond: Doe-het-zelf avond (17 februari) via provincie (+ VIBE).

-

-

-

-

-

-

-


Er is sinds 1999 een subsidie voor het gebruik zonneenergie (zonneboiler+PV) (zie vorige MJP’s). In 2009 werden 109 aanvragen met betrekking tot deze subsidie ingediend. De subsidie zal vanaf 2010 wel verminderen. E-scan:Eind februari 2009 waren de aan Leopoldsburg scan toegekende energiescans (117 stuks) reeds allemaal uitgevoerd. – zie www.infrax.be en www.stebo.be. De gemeente heeft zich ook geëngageerd om deel te nemen de aan de 2 fase van deze energiescans. Het gebruik van zonne-energie zit ook in het project www.e e-portemonnee.be. Er was ook een actie om het portemonnee overschakelen op groene stroom aan te moedigen (oktober-december). Energiemeters: Energiemeters op de milieudienst zijn 10 energiemeters aangekocht die gratis ontleend kunnen worden door de inwoners –Via www.e e-portemonnee.be portemonnee kunnen ook energiemeters worden verzilverd. Via Infrax kunnen inwoners deelnemen aan Bouwteams (www.infrax.be). Klimaatwijken 2008 i.s.m. Dialoog en 2008 – 2009(BBL 2009 Infrax): Aantal wijken: 3 Aantal deelnemers: 23 gezinnen Energieborrel : 18 februari 2009 Maandelijkse bijeenkomsten met de deelnemers van de Klimaat op Maatwijk : wijkcommunicator Kantonnale Bouwmaatschappij(7/01/09), workshop energiefactuur (4/02/09), workshop energiemonopolie Ecolife (4/03/09). Slotmoment (lokaal+provinciaal) : 5 en 10 juni Alle 3 de wijken hebben het project tot een goed einde gebracht met een energiebesparing tussen de 8 en de 12 %. Hiervoor ontvingen ze van de gemeente een mooie beloning (voedselmand of punten op de eportemonnee). Klimaatwijken 2009 – 2010 (BBL i.s.m. Dialoog en Infrax): Aantal wijken: 3 Aantal deelnemers: 43 gezinnen Startmoment: 28 oktober Tussentijdse bijeenkomsten met de deelnemers op 15 december, waar de klimaatfilm ‘The Age of Stupid’ werd vertoont. Planadvies Duurzaam Bouwen: Bouwen inwoners kunnen hun (ver)bouwplannen laten onderzoeken op vlak van energie, waterbesparing en materiaalgebruik door het

13/22

E-portemonnee en de subsidie worden verdergezet (wel verminderde subsidie) Verderzetten E-scans (eind februari 2009 waren onze 117 scans toegewezen) Verderzetting Herhaling van de actie (via ichoosr) Verderzetting (eportemonnnee)

Verderzetting

e

2 deelname Klimaatwijken. Energieborrel op 18 februari

Verderzetting

-

-

-

-

-

Aankoop van een minimum percentage aan groene stroom minimum 20% per 10% meer

De gemeente moet aangeven hoe groot het aandeel aan groene elektriciteit bedraagt. De gegevens zijn binnen het VEA beschikbaar waardoor de gemeente niet extra hoeft te rapporteren.

Opleiding energie

De gemeente voegt een kopie van het getuigschrift toe.


CeDuBo. De gemeente en de provincie nemen resp. 50 € en 100 € voor hun rekening waardoor de bijdrage voor de inwoners nog 50 € bedraagt. Dit project loopt in een samenwerkingsverband provincie, CeDuBo en de gemeente (www.cedubo.be). REGREG-premies van Infrax (www.infrax.be): Infrax biedt als intergemeentelijk samenwerkingsverband, inwoners diverse REG-premies aan (zonneboiler, isolatie, beglazing, condensatieketel,…). Infrax heeft maandelijks de gegevens door van inwoners die een REG-premie hebben ontvangen. Deze gegevens worden gebruikt voor het toekennen van punten in het kader van het project E-portemonnee. De gemeente werkt samen met www.Stebo.be inzake een lokaal woonbeleid via een lokaal Infocentrum Wonen. Wonen Elke donderdag was er een zitdag van 15 tot 9.30-11uu. Inwoners konden er gratis terecht met vragen, voor informatie, advies en begeleiding over het verbeteren van de eigen woonsituatie. Sociale adviseurs van Stebo springen bij op vlak van premies; technische adviseurs helpen bij de eventuele bouwaanvraag, materiaalkeuze. Ze kunnen ook een gratis een uitgebreide energie-audit uitvoeren. Leopoldsburg DOE’t DOE’t: ’t: In het kader van de duurzame beurs werd een infostand opgezet met betrekking tot de campagne Limburg Isoleert. ZonneZonne-installatie gemeentelijke bibliotheek: In september 2009 werd een fotovoltaïsche zonneinstallatie met een vermogen van 24,5 Wp geplaatst op de gemeentelijke bibliotheek. Dit werd kenbaar gemaakt aan de bevolking via het infoblad. Tevens werd aan de ingang van de bibliotheek een groot scherm geplaatst waarop de inwoners de werking van de installatie kunnen volgen. Relighting gemeentelijke sporthal: In 2009 werd gestart met een relighting van de gemeentelijke sporthal. Eénmaal volledig afgerond zal deze nieuwe verlichtingsinstallatie tot 60 % energiezuiniger zijn dan de bestaande verlichting.

De gemeente koopt stroom aan met 30% groene stroom (Luminus / via het provinciaal aanbesteed contract) – Digitale Bijlage EN.02 NVT

14/22

Verderzetting

Verderzetting

Opnieuw een beurs of iets gelijkaardigs gepland Opvolging

Uitvoering is lopende

Het afgesloten contract loopt verder

Duurzame energiescan gemeente voert een Duurzame Energie– scan (DE-scan) uit Opmaak gemeentelijk plan van aanpak voor duurzame energie Het opnemen van energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Lager energieverbruik

De gemeente voegt de Collegebeslissing en de DE-scan (digitaal) toe.

De gemeente neemt het plan van aanpak op in het milieujaarprogramma. De gemeente rapporteert over de opname van energieefficiëntie in overheidsopdrachten. Bestekken ter beschikking houden. De gemeente rapporteert over het energieverbruik.

NVT

NVT

-

Stimuleren kleine energiebesparende maatregelen

De gemeente rapporteert over de uitgevoerde maatregelen.

-

-

Lager elektriciteitsverbruik in 5 gemeentelijke gebouwen, gebouwen namelijk in het zwembad De Merel (- 6 %), de sporthal (- 7 %), het sociaal huis (- 11 %), het OCMW (7 %) en de bibliotheek (- 45 % : de reden hiervoor is dat er sinds half augustus een zonne-installatie werd geplaatst op dit gebouw). Dikke Truiendag: Truiendag deelname op 13 februari. Het college besliste deel te nemen in zitting van 16 januari. Via het project E-portemonnee worden maatregelen gestimuleerd (radiatorkranen bijv.) en bij verzilvering (spaarlamp bijv.) – zie www.e-portemonnee.be E-scan: scan zie actieve sensibilisatie Planadvies Duurzaam Bouwen: Bouwen zie actieve sensibilisatie REGREG-premies van Infrax: Infrax zie actieve sensibilisatie lokaal lokaal Infocentrum Wonen: Wonen: zie actieve sensibilisatie Energiemeters: Energiemeters zie actieve sensibilisatie

Dikke Truiendag (13/2)

Dit project wordt verdergezet en continu aangepast, uitgebreid, ... Verderzetting Verderzetting Verderzetting Verderzetting Verderzetting

Projecten Inhoudelijk

Rapportering

Rapportage 2009 Projectaanvraag ingediend in januari

Planning 2010 Vervanging stookinstallatie van het gemeentelijk zwembad

7. Thema MOBILITEIT Basis Inhoudelijke bepalingen Passieve sensibilisatie

Rapportering De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.


Rapportage 2009 Via artikels in infoblad – zie Digitale bijlage MO.01 en website. Maar ook via het project www.e-portemonnee.be; hiermee wordt het gebruikt van het openbaar vervoer aangemoedigd (treintickets, abo op trein of bus) Daarnaast werd in 2009 een Bandenspanningsactie georganisseerd. Inwoners die hun bandenspannning

15/22

Planning 2010 Verderzetting Verderzetting

Mogelijks herhaling van deze actie wegens succes

Deelname milieuschepen/ milieuambtenaar/ duurzaamheidambtenaar aan de gemeentelijke begeleidingscommissie

De gemeente houdt het verslag van de GBC-vergadering waar de milieuschepen/ milieuambtenaar/duurzaamheidambtenaar aan deelnam ter beschikking.

Inhoudelijke bepalingen Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag van het gemeentepersoneel Sneltoets

Rapportering

lieten controleren bij een deelnemende garagist kregen hiervoor 1.000 punten via de E-portemonnee. De DA maakt deel uit van de GECOMOVE, GECOMOVE gemeentelijke commissie voor mobiliteit en verkeer. GBC werd bij besluit van de gemeenteraad hersamengesteld. zie Digitale bijlage MO.02

Verderzetting.


Luchtverontreiniging door verkeer In kaart brengen van de knelpunten van luchtverontreiniging door verkeer Uitbreiden van knelpuntenanalyse van luchtverontreiniging door verkeer Opmaak van een actieplan luchtverontreiniging door verkeer Actieve sensibilisatie

De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over de georganiseerde opleidingen. De gemeente houdt het verslag van de GBC-vergadering m.b.t. sneltoets waar de milieuschepen/ milieuambtenaar/ duurzaamheidambtenaar aan deelnam ter beschikking. De gemeente neemt de output van CAR Vlaanderen of een ander model op in het milieujaarprogramma.

Rapportage 2009 Voor gemeentelijke milieu- en technische dienst werden 2 dienstfietsen aangekocht in het kringloopcentrum De Biehal. NVT NVT

De gemeente neemt het actieplan op in het milieujaarprogramma. De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.

-

-

-

-

7

Planning 2010

Het gemeentebestuur en OCMW-bestuur namen deel aan het project “Afkicken Afkicken” Afkicken – beslist door het college in zitting 20 februari en 17 april. Personeelsleden die met de fiets het woon-werk verkeer doen ontvangen een EcoEco-premie (0,15€/km). Er werden 44 808,6 km gefietst; dit betekende een uitbetaalde premie van 6 721,29 €. Er werd ruim 8,15 ton CO2 7 bespaard . Duurzaam naar School: School De gemeente Leopoldsburg heeft ingetekend op het basisluik van het project Duurzaam Naar School 2009 – 2010. In dit project zit onder andere de aankoop van veiligheidskledij, kalenders m.b.t. mobiliteit, opmaak schoolroutekaarten, ... Hierover werd een tussentijdse evaluatie opgemaakt die voor 31/01/2010 werd overgemaakt aan de Vlaamse Regering. Autoluw Autoluw naar school: school het college besliste in haar zitting van 28 augustus om deelnemen aan het project Autoluw naar school van de provincie Limburg. Project www.e-portemonnee.be: het gebruik van trein

CO2-emissie bedraagt 182 g/km voor de gemiddelde auto. 44 808,6 km x 0,182 kg/km = 8 155,16 kg


16/22

Er wordt opnieuw deelgenomen aan “Afkicken” De Eco-Premie blijft behouden.

Indiening (februari) en uitvoering Duurzaam naar School (met opstart van een werkgroep over Trage Wegen). Er zal ook een Autoluwe Werk- en Schooldag (mei) worden georganiseerd.

Verderzetting

-

Milieuvriendelijke voertuigen opmaak inventaris en evaluatie wagenpark d.m.v. programma Milieutoets Voertuigenpark actualisatie inventaris en evaluatie van het wagenpark d.m.v. programma Milieutoets Voertuigenpark opmaak actieplan om te komen tot een milieuvriendelijk voertuigenpark aankoop milieuvriendelijk voertuig ter vervanging

-

De gemeente neemt het resultaat van het programma MVT op in het milieujaarprogramma

-

De gemeente neemt het resultaat van het programma MVT op in het milieujaarprogramma

-

De gemeente neemt het actieplan op in het milieujaarprogramma.

-

De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma en houdt factuur aankoop ter beschikking.

De gemeente neemt een bewijs dat milieuaspecten in bestek zijn opgenomen, op in het milieujaarprogramma, vb. kopie relevante informatie over milieu uit bestek De gemeente neemt de nulmeting i.v.m. de resultaatverbintenissen op in het milieujaarprogramma. Bij het behalen van de resultaatsverbintenissen neemt de gemeente een vergelijking van de output MVT nulmeting en MTV resultaat op in het milieujaarprogramma.

-

opname milieuaspecten in bestek

-

-

resultaatsverbintenissen over de hele vloot

-

Bedrijfsvoersplannen evaluatie woon-werkverkeer en opmaak actieplan om het woonwerkverkeer milieuvriendelijker te maken

-

De gemeente neemt de evaluatie woon-werkverkeer en de dienstverplaatsingen en het actieplan om het woon-werkverkeer en dienstverplaatsingen milieuvriendelijker te maken op in het milieujaarprogramma

en bus wordt beloond. Daarnaast werd in 2009 een Bandenspanningsactie georganisseerd. Inwoners die hun bandenspannning lieten controleren bij een deelnemende garagist kregen hiervoor 1.000 punten via de E-portemonnee. Trage wegen: wegen De gemeente wil de trage wegen op haar grondgebied inventariseren en opwaarderen zodat deze kunnen gebruikt worden als veilige schoolroutes, recreatieve fiets- en wandelpaden, ... Hiervoor werd eind 2009 een overeenkomst afgesloten met de vzw Trage Wegen (college 6 maart en 25 september). Proje Project www.e-portemonnee.be: het gebruik van trein en bus wordt beloond

Uitvoering samenwerkingsovereenkomst opgestart

Verderzetting

Verder uitwerken en opzoeken

-

MilieuToetsing Voertuigen: Voertuigen dit werd opgestart, maar aangezien de gemeente over verschillende oudere voertuigen beschikt waar onvoldoende informatie over terug te vinden is die nodig is voor het MTV word deze inventaris bijgehouden buiten de MTV. Inventaris verbruiken gemeentelijke voertuigen – zie Digitale Bijlage MO.02. NVT

-

NVT

De aankoop van een nieuwe dienstwagen wordt overwogen

-

NVT

-

NVT

-

Er werd wel op 13 mei een Autoluwe Werkdag georganiseerd en de deelnemers kregen een ontbijtkoek als aanmoediging/beloning.

Er zal ook een Autoluwe Werk- en Schooldag (mei) worden georganiseerd

8. Thema NATUUR Basis Inhoudelijke bepalingen Bermbeheer

Rapportering De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over volgende gegevens:


Rapportage 2009

Planning 2010

??? km (het bestek is uitgedrukt in werkuren) werkuren

Verderzetting

17/22

- Totaal aantal kilometer berm dat gemaaid wordt;

Promotie streekeigen soorten

- Aantal kilometer berm waarvoor een door het ANB goedgekeurd bermbeheerplan opgemaakt is; - Aantal kilometer berm dat gemaaid wordt volgens een door het ANB goedgekeurd bermbeheerplan; - Aantal kilometer berm waarvoor een evaluatie gemaakt is van het bermbeheer. Een gemeente kan vrijblijvend meer info aanleveren, zoals de toegepaste maaimethode of de initiatieven die zij nam voor het verhogen van de natuurwaarden van de bermen. De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over de initiatieven die zij nam voor het promoten van het gebruik van streekeigen soorten en autochtoon plantmateriaal


0 km (er is geen bermbeheersplan) 0 km (er is geen bermbeheersplan) 0 km (er is geen bermbeheersplan)

(a) Jaarlijks ondersteunt de gemeente Natuurpunt bij hun plantenverkoop – zie Digitale Bijlage NA.01. (b) De gemeente geeft ook zelf het goede voorbeeld zoals bijv. bij de aanplant van de Koning Leopold III laan. laan (c) Aan dit werd ook een cultuurproject gekoppeld: “Tilia Tilia Cordata”, Cordata met als sluitstuk de opening op 29 mei en een fotoboek. Over dit fotoboek was er op 14 januari en 14 mei een interdienstelijk overleg. (d) Het intergemeentelijk samenwerkingsverband Limburg.net (afval) plant CO²– zie CO²-bossen. bos www.limburg.net. (e) De milieuraad doet jaarlijks mee met Kom Op Tegen Kanker (zie jaarverslag). Op het containerpark werd zoals in 2008 opnieuw taxus ingezameld (tussen 15 juni tot 12 september). (f) De gemeente heeft gekozen voor de Zwarte Specht als Limburgse soort (zie uitgebreid MJP2008). Op 23 november was er ook een overleg met een student die zijn eindwerk over deze soort maakt. (g) De gemeente ondersteunt Natuurpunt jaarlijks met de paddenoverzet. paddenoverzet (h) Met het Regionaal Landschap Lage Kempen was er op 3 en 30 juni overleg over de bouw van een ‘vleermuizenhal vleermuizenhal’ vleermuizenhal aan de hal van de TD. (i) Op 5, 12 en 19 oktober was er een compostmeesteropleiding i.s.m. Limburg.net en VLACO met o.a. een bezoek aan het Heempark in Genk. (j) Op zondag 18 oktober was er i.h.k.v. onze DOE-maand een FSCFSC-boswandeling onder begeleiding van de boswachter. En op de DOEDOE-beurs waren er diverse stands met info zoals bijv. over de Zwarte Specht, projecten van de milieuraad en milieudienst. (k) 3 mei nam de milieudienst en milieuraad opnieuw deel aan het Monmartre als afsluiting van het WAK. (k) Op 16 november was er een werkgroep ‘aanplantingen’ van de milieuraad: waar kunnen we projecten ontwikkelen voor de aanplant van streekeigen beplanting.

18/22

Verderzetting

Verderzetting

Resultaten van eindwerk worden overgemaakt

Inrichting “hal”

Werkgroep stelt een aantal locaties voor

Code goede natuurpraktijk

De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over de toepassing van de code van goede natuurpraktijk.

(l) De affiches en folders van het provinciebestuur over ‘promotie promotie bloemenweiden’ bloemenweiden werden bedeeld. (a) Elke kapping op openbaar domein gebeurt in samenspraak met de boswachter van ANB en veelal gebeuren de kappin g door de landschapsploeg van de Winning (kapping Zandberg, HPG Ijzerlei, …) of via het Regionaal Landschap Lage Kempen Zo werd bijv. de vrijheidslinde (geplant na WO I) voor het gemeentehuis eind juni-begin juli gesnoeid en extra gevoed (bladvoeding – zie Digitale Bijlage NA.01). Op 4 en 17 december werden de werken voor 2010 besproken (o.a. Craenenhoefweg, fase 4 Koning Leopold III laan, ’t Geleeg, HGP IJzerlei). (b) Voor kappingen op privé-domein is er een nauw contact met boswachter van ANB. Op 28 september, 4 november en 21 december waren er plaatsbezoeken met de boswachter. (c) Op 25 november was er de voorstelling van het Lifeproject DANAH op het militair domein.

Verderzetting

Uitvoering project en RLLK/parkrangers en De Winning

Onderscheidingsniveau Inhoudelijke bepalingen Subsidiereglement

Vorming

Rapportering De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over: het aantal ingediende en goedgekeurde aanvragen; het verbruikte budget; de initiatieven die zij nam voor de promotie van het reglement. De gemeente stuurt het subsidiereglement eenmalig mee als bijlage bij het milieujaarprogramma of verwijst naar een website waarop het geraadpleegd kan worden met opgave van correcte link. Ook iedere wijziging wordt meegedeeld. De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over: het onderwerp van de opleiding; de instelling die de opleiding verzorgde; het aantal personeelsleden dat de opleiding volgde.

Deelname Dag van het Park of Dag van de Natuur Aanplanten streekeigen soorten

Rapportage 2009 Er is een subsidie voor “b b ewoonde zwaluwkolonies” zwaluwkolonies (zie ook vorige MJP‘s). Er waren 3 dossiers ten bedrage van 100 €. De affiches van Natuurpunt over het tellen van zwaluwnesten op 30 en 31 mei werden verspreid. Via Infrax is er ook een subsidie voor groendaken (www.infrax.be) – zie ook MJP2009. NVT

De gemeente nam zelf niet deel maar ondersteunde wel het initiatief ontplooid door Arbeidszorgcentrum “de Oogst“ De gemeente rapporteert in het milieujaarprogramma over: - voor streekeigen soorten stelt men een lijst op van aangeplante soorten met verwijzing naar de locaties of bepalingen opgenomen in bestekken. - voor autochtoon plantmateriaal geeft men de herkomst van het plantmateriaal aan.


Planning 2010 Deze subsidie wordt verdergezet

De aanplanting van de Koning Leopold III laan (tilia cordata): uitvoering via het Regionaal Landschap Lage Kempen – zie ook www.rllk.be. De laatste bomen en hagen werden begin 2009 aangeplant, eind 2009 ook al de eerste herstellingen (uitval) uitgevoed. Zo werd bijv. de vrijheidslinde (geplant na WO I) voor het gemeentehuis eind juni-begin juli gesnoeid en extra gevoed (bladvoeding – Digitale Bijlage NA.01). Op 4 en 17 december werden de werken voor 2010 besproken (o.a. Craenenhoefweg, fase 4 Koning Leopold III laan, ’t Geleeg, HGP IJzerlei).

19/22

Deelname is voorzien / eventueel samenwerking met WAK Verderzetting.

Uitvoering project en RLLK/parkrangers en De

Inventaris en actieplan KLE’s

De gemeente dient een digitale versie in van de inventarisatie en het actieplan KLE’s. Dit plan is goedgekeurd door de gemeenteraad.

Eind mei werd een fotoboek over deze werken verspreid en de laan werd op 29 meiofficieel geopend met de buurt. Jaarlijks ondersteunt de gemeente Natuurpunt bij hun plantenverkoop (november) – zie Digitale Bijlage NA.01. In het vernieuwde logo van de milieuraad werd de Zwarte Specht verwerkt (zie www.milieuraad.be/leopoldsburg). NVT

Winning

9. Thema BODEM Basis Inhoudelijke bepalingen Inschakelen van een erkend bodemdeskundige (acuut geval van bodemvervuiling) Vergunnen van TOP’s volgens code van goede praktijk

Rapportering

Inhoudelijke bepalingen De gemeente heeft de keuze uit volgende mogelijke acties en maatregelen binnen het kader van het Vlaamse bodembeleid: een inventarisatiestudie uitvoeren voor een bepaalde woonzone gelegen op potentieel verontreinigde grond een inzamelplaats inrichten voor het verzamelen van kleine partijen verontreinigde grond voornamelijk afkomstig van schadegevallen bij particulieren en baat deze inzamelplaats uit een inventarisatie uitvoeren van alle gronden waarvan zij eigenaar is en waarop een historische risico-activiteit plaatsvond een inventarisatie uitvoeren inzake andere bodemproblemen,

Rapportering

Rapportage 2009 Niet voorgevallen in 2009. De Tankslag van 2008 liep verder. Inwoners van onze gemeente kunnen ook opnieuw aansluiten bij deze van Beringen Er is geen vergunningsaanvraag of melding i.v.m. een TOP geweest. Digitale Bijlage BO.01: artikels infoblad. Ook via het project www.e-portemonnee.be is er aandacht voor Bodem – zie ook Digitale bijlage DO.02a+b.

Planning 2010 Indien dit zich voordoet wordt er volgens de SO gereageerd

Onderscheidingsniveau De uitvoering van de acties wordt jaarlijks gerapporteerd aan het Vlaamse gewest. Het rapport met alle informatie uit de inventarisatie wordt ter beschikking gesteld van het gewest. Voor de inzamelplaats verontreinigde grond wordt het communicatiemateriaal ter beschikking gehouden waarbij de potentiële gebruikers van de inzamelplaats over het bestaan en het gebruik ervan op de hoogte gebracht worden. Hierbij wordt ook aangegeven hoe en wanneer dit communicatiemateriaal verspreid


Rapportage 2009

Planning Planning 2010

-

NVT

-

Er werd opnieuw een Tankslag uitgevoerd volgens het gekende concept – zie ook bij 5. Hinder.

Promotie over Tankslag Beringen

-

Dit passen wel al een 6-tal jaren toe (actie uit MBP): bij verkoop en aankoop van gemeentelijke eigendom wordt steeds een OBO uitgevoerd.

Verderzetting totdat alle gemeentelijke percelen onderzocht zijn

-

NVT

20/22

bijv. bodemverdichting Bodemerosie Informatievergadering Individueel benaderen van landbouwers

De gemeente rapporteert wanneer de informatievergadering plaats vond en het aantal deelnemers. De gemeente rapporteert over het aantal landbouwers dat individueel werd benaderd.

Zoals door CAPLO gesuggereerd in de evaluatie 2005 bij onderdeel “rapportering” zijn er geen acties omtrent erosie omdat onze gemeente niet in een erosiegevoelig gebied ligt en dat derhalve de problematiek niet relevant is

10. Thema DUURZAME ONTWIKKELING Basis Inhoudelijk Passieve sensibilisatie – duurzame ontwikkeling

Rapportering

Inhoudelijk De gemeente organiseert of stimuleert participatieve en sensibiliserende initiatieven voor duurzame ontwikkeling: doorlichting van het beleid

Rapportering

De gemeente rapporteert bondig over het initiatief of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is. De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is.

Rapportage 2009 Via artikels in infoblad – zie Digitale Bijlage DO.01 En op www.leopoldsburg.be (milieudienst). En ook via het project www.e-portemonnee.be – zie Digitale Bijlage DO.02a+b.

Planning 2010 Verderzetten werkwijze en vervolg op project “Leopoldsburg DOE’t in Oktober” (actieve sensibilisering)


De gemeente stimuleert of ondersteunt duurzaam bouwen en wonen: campagne duurzaam bouwen

De gemeente rapporteert bondig over het initiatief of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is. De gemeente neemt een overzicht van de inhoud van de sensibilisatieactie op in het milieujaarprogramma. De gemeente houdt het communicatiemateriaal ter beschikking of neemt een verwijzing op naar de webstek waar deze informatie terug te vinden is. idem

Rapportage 2009 NVT

-


Planning 2010 Onderzoek naar aankoop producten lokale producenten of wereldwinkel, zo ook het Fair Trade label.

(a) Planadvies Duurzaam Duurzaam Bouwen Bouwen via CeDuBo (zie uitgebreider bij 6. Energie); (b) gemeentelijke premie voor Bioio-Ecologische bouwmaterialen bouwma terialen (BEM) (zie ook vorig MJP2008); (c) project www.e--portemonnee.be (bijv. PV-installatie, zonneboiler, groene stroom, stookolietank laten cleanen, kringwinkel,… / Digitale Bijlage DO.02a+b). (d) De gemeente werkt samen met www.Stebo.be inzake een lokaal woonbeleid via een lokaal Infocentrum Wonen Wonen. en Elke donderdag was er een zitdag van 9.30-11u. Inwoners konden er gratis terecht met vragen, voor informatie, advies en begeleiding over het verbeteren van de eigen woonsituatie. Sociale adviseurs van Stebo springen bij op vlak van premies; technische adviseurs helpen bij de eventuele bouwaanvraag, materiaalkeuze. Ze kunnen ook een gratis een uitgebreide energie-audit uitvoeren. (e) Ook voert Stebo de E-scans uit (met het ter beschikking

21/22

Verderzetten plandvies DuBO en subsidie BEM; Eportemonnee (uitbreiding), E-scans, …

opname van criteria in vergunningenbeleid/stedenbouw kundige verordening informatiepunt De gemeente stimuleert of ondersteunt maatschappelijk verantwoord ondernemen initiatief waaraan bedrijven en omwonenden deelnemen aankoopbeleid De gemeente stimuleert of ondersteunt initiatieven m.b.t. duurzame ontwikkeling in N-Z-context tentoonstelling -

-

-

stellen van materialen (spaarlampen e.d.). (f) Ook was er een infoavond over isoleren op 1 oktober en inzake premies op 30 en 31 maart (via Stebo) en inzake duurzaam bouwen op 29 januari. NVT

-

Via milieudienst, infoblad en website

-

NVT

-

De gemeente spaart bij Triodos Bank

-

Heel maand oktober stond in het teken van Duurzame Leopoldsburg DOE’ Ontwikkeling en Ecologie “Leopoldsburg DOE’t in oktober” oktober met als sluitstuk en hoogtepunt een DOEDOEbeurs: beurs infoavond isoleren, compostmeesteropleiding, filmvoorstelling ‘Workingman’s Death’, tentoonstelling ‘Waardig Werk’, FSC-boswandeling, beurs met optreden van Malick Pathé Sow en startavond Klimmaatwijken. Heel deze maand was een samenwerking van en met milieudienst, milieuraad, GROS, cultuurbeleidscoördinator, CC, 11.11.11 en de locale Oxfam-Wereldwinkel. Op de beurs sloten nog andere partners aan zoals: Limburg isoleert, Limburg.net, Ecoproof, Culturen in Beweging vzw, VIBE (infomomenten). Samenwerking opgestart met GROS, GROS gemeentelijke raad voor ontwikkelingssamenwerking, o.a. was er een gezamenlijke activiteit op 13 oktober en ging de MA de DOE-maand uitleggen op de GROS. Sindsdien zijn er nauwe contacten met deze raad. Op 15 december werd de klimaatfilm ‘The Age of Stupid’ vertoond – zie Digitale Bijlage IN.06c.

idem

lint met convenant ontwikkelingssamenwerking

-

De gemeente organiseert of ondersteunt projecten i.v.m. educatie voor duurzame ontwikkeling vorming adviesraden Vlaams implementatieplan educatie voor duurzame ontwikkeling

Verderzetting Aankoop producten lokale producenten of wereldwinkel wordt onderzocht, zo ook het behalen van het Fair Trade label.

idem

idem

NVT

idem

NVT


22/22

Verderzetten werkwijze en vervolg op project “Leopoldsburg DOE’t in Oktober” (actieve sensibilisering)

Vooraf. 0. Algemene Informatie

Recommend Documents