November 2014
Algemene informatie Kinderopvang 0-4
Positive action
Voorwoord Positive Action wordt in Amerika met veel succes uitgevoerd. Het is een bewezen effectief programma dat positieve resultaten behaalt op zowel de ontwikkeling als het gedrag van kinderen. Positive Action heeft een klimaat- en activiteitenprogramma voor de kinderopvang en peuterspeelzaal (0-4 jaar), een klimaat- en lesprogramma voor het primaironderwijs en bso (4-12 jaar) en het voortgezet onderwijs & MBO (12-23 jaar) en een programma voor het gezin en de buurt. Een belangrijk deel van de werkwijze van Positive Action bestaat uit het verbinden van de verschillende leefomgevingen (zoals thuis, de opvang, sportvereniging, buurt) van kinderen en jongeren en het stimuleren van samenwerking tussen deze omgevingen.
Een leerkracht van het PRO Emmen verwoordt het als volgt: Positive Action is meer dan een methode, meer dan een programma, meer dan een actie, meer dan een aanpak. Al is het dat allemaal ook! Maar vooral is Positive Action een zijns- en zienswijze die de klas, de school, het team, het leven, de toekomst rijker maakt. Goed (om) te doen! Yorneo heeft in 2012 een overeenkomst met Positive Action in Amerika gesloten om dit programma beschikbaar te maken voor het Nederlands taalgebied. Yorneo is de licentiehouder van Positive Action voor Nederland en Vlaanderen. Voor meer informatie zie ook www.positiveaction.nl
MENSEN OM JE HEEN
1 esmée
©2014 Stichting Yorneo (i.s.m. Positive Action). Snuffel en Snoet | MENSEN OM JE HEEN – Peuterspeelzaal en kinderopvang
Het oorspronkelijke Amerikaanse Positive Action materiaal is ontwikkeld door: Positive Action, Inc. / Carol Gerber Allred, Ph.D. ,264 4 th Avenue South,Twin Falls, ID 83301, Website: www.positiveaction.net, © Copyright by Positive Action, Inc. / Carol Gerber Allred, Ph.D. Rechten Nederlandse vertaling en bewerking: (c) 2012, 2013, 2014 Stichting Yorneo.
2 © Yorneo 2014
Positive action
Beschrijving van Positive Action Positive Action is een bewezen effectief programma dat zich richt op het versterken van de motivatie van kinderen om positief gedrag te laten zien. Iemand met een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen staat stevig in de wereld. Kinderen leren op een speelse manier dat ze gedachten hebben. Dat wat ze doen positief of negatief kan zijn en welke basisgevoelens hierbij horen. Kinderen ervaren hoe je denken en doen invloed heeft op het gevoel dat je over jezelf hebt en op de (relaties met) mensen om je heen. Als kinderen ervaren wat het effect is van positief denken en doen, dan zullen ze gemotiveerd zijn om dit vaker te gaan doen. Naast activiteiten voor de groep is Positive Action gericht op (de relaties tussen) alle professionals en ouders binnen de kinderopvang. Een positief klimaat in en rondom de opvang is een belangrijke voorwaarde voor een gezonde, positieve ontwikkeling van kinderen.
Deze filosofie wordt geïllustreerd aan de hand van de Denken-Doen-Voelen cirkel. De filosofie gaat ervan uit dat onze gedachten leiden tot de dingen die we doen, de dingen die we doen tot hoe we ons voelen en dat onze gevoelens weer gedachten oproepen. Naast de basisfilosofie en de cirkel staan zes thema’s centraal:
1. Wie ben ik? Het zelfbeeld van kinderen wordt behandeld aan de hand van de vraag ‘Wie ben ik?’. De hondjes Snuffel en Snoet nemen in thema 1 de kinderen mee in hun eigen ontdekkingstocht naar wie ze zijn. De verhalen gaan o.a. over hoe het lichaam eruit ziet, welke naam je hebt, dat iedereen anders is en wat ze al kunnen. In de activiteiten die passen bij de verhalen doen kinderen zelf ervaring op met het onderwerp. De pedagogische medewerker (PM’er) levert een positieve bijdrage aan het versterken van het zelfbeeld van de kinderen. Door positieve acties van de kinderen te benoemen en de intrinsieke motivatie van kinderen aan te boren .
2. Gezond denken en gezond zijn
De filosofie van het programma is: ‘Wanneer we positief denken en doen, voelen we ons goed over onszelf en er is altijd een positieve manier om iets te doen’.
In dit thema leren de kinderen dat groente en fruit gezond en lekker is, dat het belangrijk is om goed voor jezelf te zorgen en hoe ze dat kunnen doen. Samen met de hondjes Snuffel en Snoet ontdekken ze dat ze zelf iets kunnen bedenken (fantasie) en dat ze in staat zijn dingen te onthouden. Voor het zelfvertrouwen van kinderen is het belangrijk dat kinderen zelf leren kiezen. Binnen dit thema wordt hier aandacht aan besteed. De PM’er stimuleert de kinderen om te durven en zelf te ervaren en uit waardering voor de eigen mening van de peuter. Hiermee doet de PM’er recht aan de autonomie van het kind.
3 © Yorneo 2014
Positive action
3. Hoe zorg ik voor mijzelf? Binnen dit thema is er extra aandacht voor de ontwikkelingsstimulering van kinderen. Kinderen leren welke zintuigen en emoties ze hebben en hoe ze hiermee om kunnen gaan. Ze leren hoe ze goed voor zichzelf en hun omgeving kunnen zorgen. De PM’er laat de kinderen zelf ervaren wat ze zelf al kunnen en praat met de kinderen over hun ervaringen. Hiermee versterkt de pedagogisch medewerker de zelfstandigheid van de peuter.
4. Hoe ga ik om met anderen? ‘Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden’ is de sleutel tot het goed met anderen overweg kunnen. Binnen dit thema staan de onderlinge interacties centraal, kinderen leren hoe ze vriendelijk tegen elkaar kunnen zijn en hoe ze samen kunnen delen en kunnen spelen. De kinderen leren elkaar helpen in de groep. Snuffel en Snoet leren de kinderen hoe ze zelf een ruzie kunnen oplossen maar ook hoe ze samen plezier kunnen hebben. De pedagogisch medewerker ondersteunt de kinderen door een sensitieve houding waarin hij open vragen stelt en gevoelens herkent, benoemt en accepteert van de peuter.
5. Eerlijk tegenover mezelf en anderen Door middel van de verhaaltjes van Snuffel en Snoet en de activiteiten binnen dit thema ervaren de kinderen wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn. Ze leren de 4 basisemoties herkennen en benoemen. Ook leren de kinderen om voor zichzelf op te komen. De pedagogisch medewerker begeleidt de kinderen vanuit een sensitieve houding (gevoelens herkennen en benoemen, actief luisteren en doorvragen) waarmee de onderlinge interacties tussen de kinderen worden gestimuleerd.
6. Jezelf blijven ontwikkelen Samen met Snuffel en Snoet ontdekken de kinderen dat als je iets blijft proberen je iets nieuws kunt leren. Ze ervaren wat ze allemaal al kunnen en snappen. De kinderen leren en ervaren dat ze een eigen mening hebben. De pedagogisch medewerker versterkt de autonomie van het kind door de eigen mening van het kind te waarderen.
IN DE BADKAMER
esmée ©2014 Stichting Yorneo (i.s.m. Positive Action). Snuffel en Snoet | IN DE BADKAMER – Peuterspeelzaal en kinderopvang
4 © Yorneo 2014
Positive action
Kenmerken van het programma zijn:
Kinderen ervaren hoe je denken en doen invloed heeft op het gevoel dat je over jezelf hebt en op de (relaties met) mensen om je heen.
Integrale, verbindende aanpak A) Positive Action richt zich op het verbinden van de verschillende leefomgevingen (zoals thuis, en opvang) van kinderen en stimuleert samenwerking tussen deze omgevingen. B) Positive Action heeft programma’s voor de kinderopvang (0-4 jaar), het basisonderwijs en bso (4-12 jaar) en het voortgezet onderwijs & MBO (12-23 jaar), het gezin en de buurt. Er kan daardoor een mooie doorlopende lijn worden opgebouwd. Deze integrale aanpak zorgt voor eenheid in taal, aanpak en focus. C) Positive Action focust zich op alle gedragingen van leerlingen: fysiek, intellectueel, sociaal en emotioneel. Het werkt preventief en legt een sterke basis voor de ontwikkeling van het zelfbeeld, zelfvertrouwen, persoonlijkheid en intrinsieke motivatie. Vanuit dezelfde basisfilosofie en aanpak kan waar nodig aanvullend materiaal ingezet worden.
Intrinsieke motivatie Positive Action richt zich met name op het versterken van de intrinsieke motivatie van kinderen jongeren om positief gedrag te laten zien.
De kracht van de herhaling Door te starten op jonge leeftijd met de basis van Positive Action en de continue herhaling door het inplannen van de activiteiten in de week maar ook door de jaren heen heen slijt het positief denken en doen in. Dit heeft een positieve invloed op het gevoel dat iemand over zichzelf heeft en op het zelfbeeld van de kinderen en jongeren.
Bewezen effectief Positive Action is door gerenommeerde commissies als bewezen effectief erkend (en als model programma in de Bleuprint opgenomen). Ook Positive Action specifiek voor de kinderopvang is in Amerika op haar effecten onderzocht. Het NREPP (van SAMHSA) heeft Positive Action voor de kinderopvang het predicaat van bewezen effectief toegekend. Sterke sociaal- emotionele vaardigheden zijn de basis voor de optimale en positieve ontwikkeling en de schoolloopbaan van een kind. Een aantal aangetoonde significante resultaten voor de kinderopvang samengevat:
Onderzoek:
Samenvatting uitkomsten* Verbetering van: Zelfbeeld: 22% Lichamelijke gezondheid 21% Cognitieve ontwikkeling 19% Zelfredzaamheid 27% Rekening houden met anderen 18% Sociale interactie 18%
* combinatie van studies (positive Action Inc, 2011)
5 © Yorneo 2014
Positive action
Datagestuurd
Het programma met activiteiten
Het Nederlandse Positive Action programma is datagestuurd om de implementatie en de borging van het programma te ondersteunen en effecten in de Nederlandse context te onderzoeken.
Het programma met activiteiten (ook digitaal beschikbaar) bestaat uit: • Geheel uitgewerkte activiteiten met veel gedifferentieerde activiteiten, gericht op taalstimulering, motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, zintuiglijke ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. Zowel de kinderen als de PM’er worden door de vormgeving continue meegenomen in de Denken-Doen-Voelen cirkel. • Ondersteunende materialen, praatplaten en handpoppen die gebruikt worden tijdens de activiteiten maar ook op alle andere momenten. • Specifieke aandacht voor de interactie vaardigheden van de Pedagogisch Medewerker verwerkt in de lessen.
De opzet van Positive Action Het schoolbrede klimaatprogramma en het lesprogramma vormen de basis van Positive Action en worden altijd in samenhang met elkaar geïmplementeerd. Het methodegetrouw uitvoeren van het programma helpt de kinderopvang en peuterspeelzaal om de positieve effecten van het programma maximaal te benutten. Verbinding is een belangrijke kracht van Positive Action. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt met een ‘communitygroep’ die de spil is bij de invoering en borging van het programma. In deze groep komen vertegenwoordigers van de kinderopvang /peuterspeelzaal /school, ouders, jongeren en buurt bijeen om te bekijken hoe Positive Action vorm kan krijgen buiten de activiteiten.
Klimaatprogramma Voor de implementatie en borging van Positive Action binnen de kinderopvang/peuterspeelzaal als klimaatprogramma is (ook digitaal) beschikbaar: • Implementatie handleiding; • Communitygroephandleiding: • Ouders • Pedagogisch Medewerkers • Leiding opvang/peuterspeelzaal • Andere belangrijke betrokkenen • Handleiding ouderbijeenkomsten; • Positive Action jaarkalender.
6 © Yorneo 2014
Er is naar leeftijd gedifferentieerd lesmateriaal voor kinderen van 2 tot 4 jaar. Het klimaatprogramma richt zich echter op alle kinderen en de professionals binnen de kinderopvang/ peuterspeelzaal. Het materiaal heeft korte aansprekende verhaaltjes die worden verteld aan de hand van twee handpoppen, Snuffel en Snoet. Daarbij worden activiteiten beschreven die aansluiten bij de thema’s van het verhaal. Het uitgangspunt is dat er wekelijks twee verhaaltjes en twee activiteiten worden uitgevoerd. Het materiaal is zo ontwikkeld dat pedagogisch medewerkers de thema’s van Positive Action makkelijk kunnen laten aansluiten bij lopende thema’s binnen de opvang en Peuterspeelzaal. Naast het materiaal voor de professionals en de kinderen is er ook materiaal voor ouders om hen te betrekken bij het gedachtegoed van Positive Action.
Positive action
Implementatietraject De duur van het implementatietraject is twee jaar. Het implementatietraject wordt begeleid door een gecertificeerd implementatiebegeleider/ trainer Positive Action. De implementatie bestaat onder meer uit de volgende onderdelen: A) Oriëntatiefase B) Trainingen hele team van de kinderopvang/ peuterspeelzaal. C) Ondersteuning implementatiegroep D) Training pedagogisch medewerkers E) Training en ondersteuning communitygroep F) Op vraag aanvullende ondersteuning en/of training Na de implementatie van twee jaar zijn er o.a. jaarlijks workshops voor het team als ondersteuning bij het actueel houden van Positive Action binnen en rondom de school.
*) Een selectie van een aantal onderzoeksuitkomsten uit de Verenigde Staten, 2014
7 © Yorneo 2014
Positive action
Positive Action wordt uitgevoerd door Leren & Leven.
Voor meer (achtergrond) informatie: • www.positiveaction.nl • U kunt ons ook telefonisch of per mail bereiken: • 0592-367925 •
[email protected]
8 © Yorneo 2014
