Het Jeugd Interventie Team (JIT) – een werkorganisatie van Stichting Bureau Jeugdzorg Haaglanden - bestaat nu bijna 2 jaar. Het JIT heeft een succesvolle aanpak en methode ontwikkeld. De hulp aan jongeren is praktisch en is ingebed in een sociaal en professioneel netwerk. Laagdrempelig werken is daarbij een van de kerngedachten. Verwijzers, maar ook jongeren weten de weg naar het JIT goed te vinden. Zij zijn over het algemeen tevreden met de inzet vanuit het JIT. De jongeren waar het JIT mee werkt, hebben vaak een laag zelfbeeld en worden afgeschrikt door de ‘traditionele’ hulpverleningsinstellingen. Getuige het aantal zelfmelders, bevestigen jongeren het beeld dat het JIT een lage drempel heeft. Omdat jongeren die in aanmerking komen voor ondersteuning vaak ernstige problemen op verschillende leefgebieden hebben, richt de aanpak van het JIT zich niet op één probleem, maar houdt rekening met alle problemen. Met jongeren werken wij aan vooraf bepaalde, concrete en tastbare resultaten.
Voor wie is het JIT Jongeren die hun school niet afmaken, geen goede dagbesteding hebben; jongeren die schulden hebben en niet beschikken over een goede huisvesting; jongeren die geen netwerk hebben dat hen kan helpen en steunen. Dit type jongere heeft het niet makkelijk. Zij hebben problemen en zij veroorzaken problemen, zoals overlast in buurten. Een deel van hen loopt het risico om in de criminaliteit terecht te komen of daar niet meer uit te komen. Om de kans op afglijden te verkleinen en hen te helpen om hun leven ten goede te keren, biedt het JIT een preventieve, ondersteunende en outreachende aanpak. Bij het JIT worden deze jongeren uitgedaagd en gestimuleerd om het perspectief in hun leven te verbeteren en hier zelf de verantwoordelijkheid voor te nemen. De begeleiding van het JIT is uitnodigend en erop gericht de jongere sterker te maken, zodat hij zich op aanvaarbare wijze staande kan houden.
Het JIT voert een maatschappelijke opdracht uit Het JIT werkt in opdracht van de gemeente Den Haag. Het JIT voert haar aanbod uit passend binnen de ambities van de gemeente, zoals die zijn beschreven in het Actieprogramma Jeugd 2007 – 2010. We geven hier een paar van die ambities: specifieke aandacht voor dak- en thuisloze jongeren, jonge moeders en kinderen, slachtoffers van huiselijk geweld of loverboys én Antilliaanse en Marokkaanse jongeren; realiseren van een proactieve aanpak van hinderlijke (en licht overlastgevende) groepen in ieder stadsdeel; iedere jongere onder de 27 volgt onderwijs of heeft een baan; jongeren zonder startkwalificaties worden actief opgespoord. Met de methodiek Werk Voorop gaat iedere jongere die zich meldt bij het Jongeren loket terug naar school of wordt geplaatst op een werkplek; afstemmen van acties rond probleemjongeren met relevante partners via de Verwijsindex en casuïstiekbespreking in de netwerken; stroomlijnen en vereenvoudigen van de huidige structuur van wijk- en schoolgerichte zorgnetwerken tot uniforme netwerken onder gemeentelijke regie; professionaliseren en in stand houden van een voldoende en gevarieerd aanbod van voorzieningen voor licht begeleid wonen; realiseren van een gevarieerd aanbod aan (vrijwillige) gezinsgerichte vormen van advies, begeleiding en ondersteuning bij de opvoeding; realiseren van voldoende capaciteit voor zwerfjongeren binnen de maatschappelijke opvang; vroegtijdig schoolverlaten tegengaan onder andere door uitbreiding van de capaciteit van het schoolmaatschappelijk werk in het voortgezet onderwijs; invoeren van VIG-methode gezinsaanpak; ontwikkelen van nazorgtraject Preventie na Detentie; voorkomen dat jongeren met meervoudige problematiek verder afglijden of uitvallen en het bieden van perspectief op scholing en werk voor risicojongeren door maximaal 600 plaatsen JIT preventie minimaal 60 jongeren een zorgjongerentraject minimaal 20 een (justitie gerelateerd) JIT-Nazorg-traject. Tegen bovengenoemde achtergrond heeft het JIT programma’s ontwikkeld voor specifieke doelgroepen die baat zullen hebben bij een aanbod dat gestoeld is op de principes van het JIT. Daarmee zijn er in 2006 vier JIT varianten. Ten eerste hebben we het bestaande JIT-aanbod verder ontwikkeld, onder de naam JIT Preventief. Verder is er voor drie onderscheiden doelgroepen een aanbod ontwikkeld. Het bestaande programma is
toegesneden op jongeren die aansluitend op het project De Uitdaging worden begeleid en ondersteund. JIT Uitdaging voert dit aanbod uit. Verder zijn er twee doelgroepen waarbij de verwachting is dat drie maanden niet genoeg is, maar dat succes binnen één jaar wel mogelijk is. Deze varianten noemen we respectievelijk JIT Zorg en JIT Intensief. JIT Intensief stond aanvankelijk te boek als JIT Nazorg. In de loop van 2006 hebben we de naam veranderd, om naamsverwarring met bestaande programma’s en interventies te voorkomen.
Aanbod op maat Aanvankelijk richtte het JIT zich op een groep jongeren die als gevolg van verschillende oorzaken overlastgevend gedrag vertoonde. Al snel werd duidelijk dat het ontbreken van een zinvolle dagbesteding in combinatie met een veelheid aan problemen zoals dakloosheid en gezinsproblemen, belangrijke oorzaken waren. Daarom richtte en richt het JIT zich op samen werken aan het vinden van zo’n dagbesteding. Daarbij moet natuurlijk ook aandacht zijn voor achterliggende oorzaken in de persoonlijke sfeer en het ontbreken van een steunend netwerk. In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat deze methode en denkwijze bruikbaar is voor andere doelgroepen. Dat biedt ook het voordeel van specialisatie. Een onderscheiden doelgroep heeft baat bij een gerichte, op de doelgroep toegesneden aanpak. JIT Preventief
JIT Uitdaging
JIT Zorg
JIT Intensief
Richt zich op jongeren vanaf 12 jaar, die geen dagbesteding (werk of onderwijs) en op veel verschillende leefgebieden problemen hebben. Programma is kortdurend en intensief (3 maanden). Er zijn met drie, zes en negen maanden follow up contacten met de jongeren die gebruik maakten van JIT Preventief . Richt zich op jongeren van 17 tot en met 23 jaar die een drie maanden durende opleiding krijgen via Defensie. JIT Uitdaging verzorgt werving en selectie én biedt volgend op de opleiding gedurende drie maanden begeleiding. Richt zich op jongeren van 18 tot en met 23 jaar die in de bijstand zitten en die niet bemiddelbaar zijn naar een traject werk of scholing Programma start intensief en heeft een looptijd van één jaar Richt zich op doorstromers (12 tot 18 jaar) die minimaal 3 antecedenten hebben en jongvolwassen veelplegers (18 tot en met 23 jaar) die minimaal 3 veroordelingen hebben Programma start intensief en heeft een looptijd van één jaar
Het JIT heeft een zelfstandige rol in de keten van zorg. Onze laagdrempelige werkwijze stelt ons in staat om met jongeren in contact te komen en hen te begeleiden. De samenwerking met ketenpartners is daarbij voor het JIT belangrijk. Wij worden door veel ketenpartners benaderd en onderhouden de voor ons belangrijke contacten. In 2006 hebben we deelgenomen en een bijdrage geleverd aan de volgende overleggen:
Stuurgroep Dienst SoZaWe CCO Algemeen Platform Jeugdcriminaliteit Overlegvormen rondom wonen en huisvesting van jongeren Overlegvormen rondom Haagse zwerfjongeren Ketenoverleg problematische jeugdgroepen Ketenoverleg Antillianen Ketenoverleg Marokkanen Lokale netwerkoverleggen
JIT Preventief vormt de linking pin tussen de vrijwillige en de justitiële hulpverlening. Van iedere jongere die zich aanmeldt gaan wij na of deze begeleiding ontvangt van de Jeugdreclassering, Gezinsvoogdij, de Toegang van Bureau Jeugdzorg of van de volwassen reclassering. In dat geval wordt een jongere niet bij het JIT in begeleiding genomen.
In dit jaarverslag blikken we terug en presenteren we voor elk van de varianten de belangrijkste informatie. We gaan kort in op enkele kenmerken van de doelgroep (geslacht, leeftijd en etniciteit). Daarna gaan we in op de woonsituatie. In een bijlage presenteren we de gegevens over de wijken waar jongeren wonen, die een beroep doen op het JIT. Ook besteden we aandacht aan probleemgebieden en gaan we in op de vooruitgang die jongeren boeken. We besluiten ieder onderdeel door kort in te gaan op de geboekte resultaten (voor zover daar al informatie over beschikbaar is) en gaan in op mogelijke knelpunten en ontwikkelingen.
Hoe werkt het JIT Het uitgangspunt van de JIT-methodiek is dat de jongere centraal staat. De werkwijze is gebaseerd op de visie dat jongeren het beste geholpen kunnen worden in hun eigen vertrouwde omgeving. Het JIT sluit aan bij de leefwereld van de jongere en biedt individuele en intensieve ambulante begeleiding op maat. We geven respect, aandacht, maar stellen en handhaven ook grenzen. Om de jongere heen wordt een contactnetwerk opgezet van medewerkers uit de jeugdhulpverlening, jeugdzorg, de gezondheidszorg, het onderwijs, het Werkkompas, politie en justitie. Deze werken samen met elkaar en worden ‘op maat’ ingeschakeld, zodat actief gewerkt wordt aan de oplossing van problemen. Daarnaast wordt het sociale netwerk om de jongere heen geactiveerd. Positieve contacten uit het verleden worden herontdekt en nieuwe contacten in het heden worden opgebouwd. Jongeren worden zich bewust van hun gedrag en krijgen op een doeltreffende en speelse wijze o.a. met behulp van sociale vaardigheidstrainingen, gedragsalternatieven aangereikt. Jongeren nemen we buitengewoon serieus en met hen sluiten we een contract af over de doelen, de beoogde resultaten maar ook de inbreng van de jongere zelf en wat hij van ons kan en mag verwachten.
JIT Preventief JIT Preventief is een intensief kortdurend programma bedoeld voor jongeren tussen 12 en 24 jaar. JIT Preventief begeleidt en ondersteunt risico- en probleemjongeren. Deze jongeren hebben op verschillende leefgebieden problemen en zij hebben geen of onvoldoende perspectief op een zinvolle dagbesteding. Bij sommige jongeren ligt het gevaar van (beginnend) crimineel gedrag op de loer. Een deel van de jongeren wil juist hun criminele carrière afbreken en meldt zich aan. In drie maanden tijd activeert het JIT deze jongeren en sluit daarvoor aan op krachten in de directe leefomgeving van de jongeren. De ervaring is dat deze jongeren op veel verschillende leefgebieden problemen hebben. Het JIT zet in op verbetering in vooral de thuissituatie, een netwerk, de vrije tijd, inkomen, huisvesting, gezondheid (psychisch, lichamelijk) en een zinvolle dagbesteding. Zij maakt daarbij onder meer gebruik van gedragsinterventies en trainingen. Na drie maanden kan de jongeren veelal zelf (of met steun uit het netwerk) weer verder. Er is een dagbesteding of uitzicht op een zinvolle dagbesteding: school, opleiding, werkervaringstraject of werk. JIT-medewerkers blijven gedurende één jaar contact houden. Als een jongere in die periode problemen zou krijgen kan de JIT-medewerker de jongere opnieuw motiveren om met behulp van het netwerk of de JITmedewerker, de positieve lijn weer op te pakken. Ook krijgt het JIT daardoor informatie over de kracht en de te versterken elementen van onze inzet. JIT Preventief voert haar werkzaamheden uit in opdracht van de gemeente Den Haag. Een JIT-medewerker begeleidt op jaarbasis 20 jongeren (fulltime werkverband) én verzorgt follow up van afgesloten trajecten. Cijfers en resultaten In 2005 had het JIT contact met 695 jongeren. In 2006 waren dat er 788, een groei van iets meer dan 13%. Het is opvallend dat de vraag naar het JIT nog steeds groeit. Verder bereiken JIT Zorg en JIT Intensief samen in 2006 meer dan 100 jongeren. Het aantal zelfmelders bij JIT Preventief, jongeren die zich zonder tussenkomst van professionals melden, bedraagt bijna 40%. De cijfers over de doelgroep hebben betrekking op 788 jongeren, tenzij anders gemeld. Geslacht Het merendeel van de jongeren dat gebruik maakt van JIT Preventief is man. De tendens dat steeds meer vrouwen de weg naar JIT Preventief vinden zet zich ook in 2006 voort. In 2004 was het aandeel vrouwen 20%, in 2005 30%. Grotere naamsbekendheid, meiden die door vriendinnen gewezen worden op JIT Preventief, duidelijkere aanwezigheid in de stad en een versterking van de samenwerking met instellingen die veel contacten hebben met meiden, verklaren deze groei. JIT preventief 2006: geslacht 600 500
487
400 301
Man
300
Vrouw
200 61,8
100
38,2
0 absoluut
%
Leeftijd De ontwikkeling die al vanaf 2004 zichtbaar is, zet zich ook in 2006 voort. De doelgroep van JIT Preventief wordt ouder. Het aandeel jongeren van 18 tot en met 21 jaar is met 55% het grootst. Het aandeel jongeren ouder dan 21 bedraagt 20%, het aandeel jongeren van 15 tot en met 17 jaar bedraagt 17%. JIT Preventief 2006: leeftijd 500
436
450 400 350 300 250 200
158
143
150 100 26
50
25
0 <15
15 -17
18 -21
>21
Onbekend
Etniciteit Het JIT werkte in 2004 nog vooral in een werkgebied waar het aandeel jongeren van niet-Nederlandse etnische afkomst het grootst was. Met de inzet van JIT Preventief over het totale werkgebied van de gemeente Den Haag is het gegroeide aandeel jongeren van Nederlandse afkomst te verklaren. JIT Preventief 2006: etniciteit 250
216
200 150
142
130
135
118
100 47 50
ve rig * O
Tu rk s
An t il l ia an s
nd s ed er la N
ta an s in do es
Su r/H
M ar ok ka an s
0
Overig*: Een grote groep binnen de categorie overig is afkomstig uit Afrikaanse landen
Woonomgeving en woonsituatie De jongeren die een beroep doen op JIT Preventief zijn afkomstig uit Den Haag. Een enkeling is afkomstig uit een van de omringende gemeenten. In deze gevallen vormt Den Haag het belangrijkste leefgebied voor de betreffende jongere. In de bijlage wordt voor alle varianten van het JIT de verdeling over de wijken gegeven.
Voor JIT Preventief zijn Escamp, Schilderswijk en Laak traditioneel de wijken waar de meeste jongeren vandaan komen. In totaal komt bijna 40% van alle jongeren die aankloppen bij JIT Preventief uit een van deze wijken, min of meer gelijk verdeeld (dus elke wijk ongeveer 13%). De trend dat jongeren moeite hebben met het vinden van (betaalbare) huisvesting wordt ook zichtbaar in de cijfers over de woonsituatie. Was in 2005 nog 17% van alle jongeren die zich meldden bij het JIT dakloos, thuisloos en adresloos, in 2006 is dat aandeel gegroeid tot 25%! JIT Preventief 2006: Herkomst jongeren 600
537
500 400 300 202 200 100
43 6
0 Den Haag
Dakloos
Onbekend
Elders
Probleemgebieden Het zal niet verbazen dat de groep jongeren die dakloos is, problemen heeft met financiën en huisvesting. Deze scoren onverminderd hoog. JIT Preventief 2006 Leefgebieden: aantallen jongeren dat hiermee problemen heeft 450 400
396 369
362
350
312
300 228
250
245
232
200 150 100 50 0
134 54
Verder scoren problemen op het gebied van werk en scholing hoog. Gemiddeld hebben de jongeren die aankloppen bij JIT Preventief op 3 leefgebieden problemen. De vier hoogst scorende leefgebieden, zijn dezelfde als voorgaande jaren.
Ouderondersteuning Veel jongeren hebben problemen die deels te maken hebben met de situatie thuis en zijn verklaarbaar door de omgang met hun ouders. Inzet op ondersteuning van ouders levert een bijdrage aan de versterking van een persoonlijk netwerk dat vanuit het gezin wordt vormgegeven. Daarom is afgesproken dat er op jaarbasis aan 50 gezinnen ondersteuning wordt geboden. Het voornemen om in 2006 ouderbegeleiding aan te bieden in de vorm van workshops hebben wij niet uitgevoerd. Naast logistieke redenen, hebben we in 2006 te maken met een relatief oude doelgroep. Wij hebben geconcludeerd dat een individueel traject op maat effectiever en meer passend is voor deze doelgroep. In deze individuele trajecten is onder meer aandacht besteed aan opvoedingsvaardigheden, omgang tussen ouders en hun kinderen, grenzen stellen, gezinsregels en omgaan met zakgeld. Vanuit JIT Preventief zijn in 2006 55 positieve ouderbegeleidingen uitgevoerd.
Productie en productiviteit De gemeente Den Haag treedt op als opdrachtgever. In 2006 is een productieafspraak gemaakt (kolom regulier). Vervolgens is extra geld beschikbaar gesteld om de wachtlijst weg te werken. Een deel van de productie had in 2006 uitgevoerd moeten worden door de Haagse Welzijnsorganisatie (HWO). Tot slot zijn er extra gelden beschikbaar gesteld voor de doelgroep Marokkaanse jongeren (IMAR). De afgesproken productie wordt gecorrigeerd, omdat de HWO Scheveningen niet in staat was personeel te leveren. Ook is in overleg met de gemeente besloten een deel van de productie over te hevelen naar 2007. De laatste kolom geeft de gecorrigeerde productie.
-2 -3 -8 -13
Gecorrigeerde norm
8 8
58 133 281 472
Overheveling naar productie 2007
13 20 43 76
Onderproductie HWO Scheveningen
8 26 30 64
totaal
37 87 200 324
IMAR
HWO
totaal
Wachtlijst
Licht Middel Zwaar
Regulier
Afgesproken en gecorrigeerde productienorm 2006
-24 -24
56 130 249 435
In het volgend overzicht vergelijken we de afgesproken productienorm met de feitelijk geleverde productie. Daarbij constateren we dat we 16 trajecten minder hebben uitgevoerd. Daar staat tegenover dat er meer zware trajecten zijn uitgevoerd. Dat komt omdat zich meer jongeren melden met ernstige problemen op veel leefgebieden.
Realisatie
Verschil
Licht Middel Zwaar
Gecorrigeerde norm
Gerealiseerde productie 2006
56 130 249 435
55 67 297 419
-1 -63 48 -16
Uitgaande van een grotere inzet op zware trajecten betekent dit een grotere productie dan vooraf was afgesproken. Immers de contactfrequentie bij zware trajecten is groter dan bij lichte en middelzware trajecten. Gemeten naar deze investering ligt de productie licht boven 100%.
Normsubsidie Productie 56 130 249
Prijs 2.122 3.537 5.306
Subsidie op basis van productie Totaal 118.832 459.810 1.321.194 1.899.836
Productie 55 67 297
Prijs 2.122 3.537 5.306
Gewogen productiviteit
Totaal 116.710 236.979 1.575.882 1.929.571
norm
realisatie
€ 1.899.836 € 1.929.571 100% 101,60%
Resultaten In 2006 zijn 419 trajecten uitgevoerd. In totaal zijn er 97 voortijdig afgebroken, waarvan er 29 zijn afgebroken terwijl er toch vooruitgang is geboekt. We merken op dat in deze gevallen jongeren tevreden waren en van mening waren dat zij weer zelf verder konden. Onze trajectbegeleiders waren van mening dat er zeker nog verbeterpunten waren. Het lukte echter niet de jongeren hiervoor nog te motiveren. Van de jongeren waarbij we een traject gestart zijn, is bij 168 (40%) vooruitgang geboekt op minimaal één leefgebied en bij 154 (37%) vooruitgang op alle leefgebieden. Norm
Realisatie
Aantallen
% Verschil
435
419
- 16
-4%
Alle leefgebieden positief
25% = 109
154
+ 45
+ 41%
Een of meerdere positief
50% = 217
168
- 49
-23%
Afgebroken trajecten
25% = 109
97
+ 12
+ 12%
435
419
109
68 29 97
Aantal trajecten
totaal Resultaat afgebroken trajecten: Afgebroken zonder vooruitgang Afgebroken met vooruitgang totaal
Gemeten naar de prestatieafspraken hebben we 41% meer gepresteerd op vooruitgang op alle leefgebieden. Hier staat tegenover dat de vooruitgang op één of meer leefgebieden 23% minder is. Daarnaast is het aantal afgebroken trajecten ten opzichte van de norm 12 trajecten positiever.
Knelpunten en ontwikkelingen De afwezigheid of onvoldoende beschikbaarheid van betaalbare huisvesting is voor jongeren in het algemeen en voor jongeren die gebruik maken van JIT Preventief in het bijzonder een probleem. Inzetten op het vinden en behouden van betaalbare huisvesting levert een belangrijke bijdrage in de ontwikkeling van jongeren (en preventie van erger). Dit probleem geldt des te harder voor jongeren die geen enkele toegang hebben tot huisvesting (de groep die dakloos, thuisloos en adresloos is). Uit onderzoek is bekend dat ontbreken van huisvesting een belangrijke criminogene factor is. Medio 2006 bleek een aantal makelaars wél een vergunning te hebben voor verhuur van etages, maar niet voor het verhuren van die woonruimte als kamers. Als gevolg van de schoonmaakacties van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling dreigden JIT-jongeren dakloos te worden. In overleg met de gemeente en de woningbouwcorporaties is het probleem voor de betreffende jongeren alsnog opgelost. Gevolg is wel dat het JIT nu niet meer beschikt over voldoende capaciteit om jongeren aan betaalbare kamers te helpen. Ondanks de uitbreiding in de vorm van extra trajecten blijven er wachtlijsten bestaan. Dat is om meer redenen onwenselijk. Vooral de groep dak-, thuis- en adreslozen ondervindt de nadelige gevolgen van een wachtlijst. Deze jongeren zijn gedurende de wachttijd niet of zeer moeilijk bereikbaar. Gevolg is dat een deel van deze groep weer uit beeld verdwijnt. De investering vanuit het JIT in aanmelding, intake en wachtlijstbeheer gaat daarmee verloren. Over de samenwerking met de gemeente en de meeste ketenpartners betrokken bij deze doelgroep zijn wij heel tevreden. De samenwerking is open en constructief; we noemen in deze o.m. Vast & Verder en DUWO. De werkbezoeken, de directe contacten en de uitwisseling met onder meer de Sociale Dienst en Werkkompas leveren ons de mogelijkheid beter inzicht te krijgen in het beleid waardoor de kwaliteit van onze begeleidingen verbetert. De landelijke tendens dat er veel jongeren met ernstige psychische en psychiatrische problemen buiten de boot dreigen te vallen, is ook in Den Haag bij het JIT zichtbaar. Daarom zullen wij in 2007 extra investeren in versterking van de samenwerking met partners als Parnassia en De Jutters. Over de resultaten op lange termijn – hoe gaat het met de jongeren, één jaar nadat de begeleiding is afgrond? – zullen we in overleg treden met de gemeente Den Haag. In opdracht van de gemeente Den Haag onderzoekt de heer drs. R.F.W. Diekstra de werking van JIT Preventief (het project monitoring). Interessante vraag voor de doorontwikkeling van JIT Preventief is hoe de follow up beter en effectiever vorm kan krijgen. Wij vermoeden dat met een grotere inzet op follow up er voor een deel van onze cliënten meer te bereiken valt. Randgemeenten benaderen JIT Preventief met de vraag om één of enkele trajecten in te kopen. Vooralsnog kunnen wij niet aan deze vraag voldoen. De werkwijze van JIT Preventief is intensief, wijkgericht en vraagt dus een zekere schaalgrootte. Wel zijn we in gesprek met de gemeenten Rijswijk en Pijnacker om aldaar op termijn JIT activiteiten uit te voeren. Begin 2007 zal een laatste hand gelegd worden aan het JIT Handboek. Hierin worden de methoden en technieken die worden ingezet in detail beschreven. Daarmee wordt het werk vanuit het JIT onderbouwd en is onze inzet transparant. In mei 2007 wordt onze nieuwe website gelanceerd: www.hetjit.nl
De uitdaging JIT Uitdaging wordt uitgevoerd in samenwerking met Defensie in opdracht van de Bestuursdienst van de gemeente Den Haag. De Uitdaging is een gerichte opleiding in militaire stijl. Jongeren in de leeftijd van 17 tot en met 23 jaar krijgen in deze opleiding de kans tot het aanleren van vaardigheden en houdingsaspecten, zoals discipline, regelmaat, samenwerking en fatsoen. Doel is jongeren voor te bereiden op een baan of een opleiding. Jongeren volgen de opleiding in de kazerne in Soesterberg, waar zij 5 dagen per week, gedurende ongeveer drie maanden, verblijven. JIT Uitdaging doet werving, selectie en begeleiding van jongeren die in aanmerking willen komen voor een traject bij Defensie. Medewerkers van JIT Uitdaging zijn aanwezig op de kazerne en bieden advies en consultatie. Deze medewerkers draaien 24-uurs bereikbaarheidsdiensten. Nadat het onderdeel binnen de kazerne is afgerond biedt JIT Uitdaging drie maanden begeleiding om jongeren te ondersteunen om hun plek in de maatschappij te vinden. Het kan gaan om het vinden van werk, regelen van een uitkering of het saneren van schulden. Jongeren kunnen doorstromen binnen Defensie of ze kunnen een regulier traject volgen binnen de gemeente Den Haag via Werkkompas. Van alle jongeren waarmee in 2006 gesprekken zijn gevoerd zijn er 28 doorgestroomd naar de Uitdaging. Van deze 28 hebben 12 jongeren het traject binnen Defensie volledig afgerond. Alle jongeren, inclusief de 16 uitvallers, hebben aansluitend het begeleidingstraject vanuit JIT Uitdaging gevolgd. Van de 28 jongeren hebben 21 jongeren (75%) werk of volgen onderwijs. Zeven jongeren zijn niet aan het werk en volgen geen onderwijstraject. Drie van de jongeren die de Uitdaging doorlopen hebben, zijn nu werkzaam bij Defensie.
Jaarcijfers JIT Uitdaging 2006 Instroom De Uitdaging Voortijdige uitgevallen Positief afgerond Uitstroom naar Defensie Uitstroom Werkkompas
28 16 12 3 9 Resultaat
Aantal jongeren dat werkt na interventie
21
Knelpunt Het leertraject, De Uitdaging, wordt uitgevoerd door Defensie op een kazerne in Soesterberg. Ook Amsterdam heeft bij Defensie een aantal plaatsen ingekocht. Amsterdamse jongeren krijgen van de Amsterdamse DWI een stagevergoeding (hoogte: uitkering uitwonende). Deze vergoeding is hoger dan de vergoeding die jongeren uit Den Haag ontvangen. Dat leidt tussen jongeren onderling tot frictie en roept ook spanning op tussen de jongeren en de begeleiders van JIT Uitdaging.
JIT Intensief In het kader van de gemeentelijke ketenaanpak Haagse doorstromers (Contourennota Ketenaanpak) richt JIT Intensief zich in opdracht van de gemeente Den Haag op doorstromers en veelplegers en levert zo een bijdrage aan het verminderen van de criminaliteit. De problemen van sommige jongeren zijn zo ernstig dat zij als gevolg van ernstig overlastgevend en crimineel gedrag in aanraking komen met politie en justitie. De doelgroep tussen 12 en 18 jaar staat te boek als doorstromer, de groep van 18 tot en met 23 jaar vormen de jongvolwassen veelplegers. Jongeren met drie of meer antecedenten (12 – 18 jaar) of veroordelingen (18 – 23 jaar) komen in aanmerking voor JIT Intensief. Veel van deze jongeren zijn overal bekend, maar zij willen niet of kunnen nergens geholpen worden. Daarom biedt JIT Intensief op verzoek van de gemeente Den Haag op basis van de ontwikkelde JIT methodiek een intensief aanbod. JIT Intensief is bedoeld als vangnet voor de moeilijkste jongeren van 12 tot en met 23 jaar. Jongeren kunnen alleen via verwijzing van Justitiële Casus Overleggen gebruik maken van JIT Intensief. Jongeren krijgen gedurende 1 jaar ondersteuning. De hulp is praktisch, maakt gebruik van trainingsmodulen en schakelt zo nodig lokale voorzieningen en andere professionele instellingen in. De hulp focust zich op inkomen, schuldsanering, dagbesteding, huisvesting, geestelijke zorg, middelengebruik en vrijetijdsbesteding. Delictpreventie maakt onderdeel uit van het inhoudelijke programma. Het ondersteunende jaar is in vier fases verdeeld. De zorg start intensief (2 tot 3 contacten per week) en wordt naar het eind verminderd (1 keer per week). Een JIT-medewerker begeleidt op jaarbasis 10 jongeren (fulltime werkverband), idealiter gelijkmatig verdeeld over iedere fase. JIT Intensief bestaat één jaar. Daarbij is begin 2006 gestart met opbouw en inwerken van het team. De instroom van jongeren is in maart 2006 op gang gekomen. Aangezien de looptijd van deze variant één jaar is, is het nog niet mogelijk om nu al gegevens over 2006 over de resultaten te presenteren. De cijfers die we presenteren hebben betrekking op de ingestroomde jongeren. Geslacht en leeftijd In totaal hebben we in de afgelopen maanden met 41 jongeren contact gehad. Dat waren allemaal mannen (100%). Van deze groep was 92% 18 jaar of ouder. Jongeren tussen van 18 tot en met 21 jaar vormen de grootste groep (70%). JIT Intensief 2006: leeftijd 28
30 25 20 15
10 10 5
3
0 15 -17
18 -21
>21
Etniciteit Jongeren van Marokkaanse en Nederlandse etniciteit vormen het leeuwendeel van deze groep, samen iets meer dan 68% (respectievelijk 42% en 26%).
JIT Intensief 2006: etniciteit 18
17
16 14 11
12 10 8 5
6
3
4
3
2
2
ve rig O
Tu rk s
An t il l ia an s
ed er la N
Su r/H
in do es
M ar ok ka an s
ta an s
nd s
0
Woonomgeving en woonsituatie Het aantal jongeren binnen deze doelgroep dat bij aanmelding niet beschikt over zelfstandige woonruimte is bijna 40%. Deze groep is afkomstig uit bijna alle delen van de stad. De Schilderswijk is met 8 jongeren het sterkst vertegenwoordigd. Probleemgebieden Jongeren die gebruik maken van JIT Intensief hebben op gemiddeld iets meer dan drie (3,4) leefgebieden problemen. Vooral de combinaties werk/scholing en politie/justitie scoren hoog.
JIT Intensief 2006: Leefgebieden: Aantallen jongeren dat hiermee problemen heeft
50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
45
26 18 15 8
17 13
Prestaties In 2006 heeft JIT Intensief contact gehad met 41 jongeren. Daarvan zijn er 20 niet gestart. Van de 16 jongeren die wel gestart zijn, zijn eind 2006 nog 12 in traject. Er staan 5 jongeren op de wachtlijst. Die zullen begin 2007 starten met een traject. Aanmeldingen 2006 Niet gestart Nog in traject Afgebroken Wachtlijst Afgesloten Totaal
20 12 4 5 0 41
Er zijn twee hoofdredenen waarom jongeren geen traject volgen. In 10 gevallen (50%) was de jongere ook na herhaaldelijke investeringen van onze kant, niet bereikbaar. Het gegeven dat veel van de jongeren niet beschikken over een vaste woon- of verblijfplaats is hiervoor een belangrijke verklaring. In 5 gevallen (25%) bleek na onderzoek door medewerkers van JIT Intensief dat andere organisaties zoals Humanitas, Exodus al hulp boden. Dit was bij het CCO ten tijde van de aanmelding bij ons, niet bekend. Knelpunten en voornemen In de afgelopen maanden zijn we geconfronteerd met een aantal bijzondere vraagstukken die vragen om een speciale inzet van de trajectbegeleiders. Jongeren worden via het JCO aangemeld. Een deel van de doelgroep is dakloos, thuisloos én adresloos. In de afgelopen maanden kregen wij bijvoorbeeld een lijst met 8 namen van jongeren die in aanmerking komen voor JIT Intensief. Deze jongeren zijn niet aanwezig of bekend op de opgegeven adressen (als er al een adres bekend is). Onze medewerkers gaan daadwerkelijk op zoek naar deze jongeren, door veel in wijken en buurten te komen. Er gaat dus veel tijd en aandacht naar het vinden van deze jongeren, en dat heeft niet altijd resultaat. Van de groep van acht, zijn er twee gevonden. Op grond van deze ervaringen hebben we met CCO en JCO afgesproken dat zij alleen jongeren met een vaste woon- of verblijfplaats aan ons melden. Een tweede knelpunt is dat sommige van deze jongeren hoge boetes hebben uitstaan en dat het voorkomt dat ze gedurende het traject worden opgepakt of zelfs worden gegijzeld. Deze druk werkt niet bevorderlijk voor het bereiken van een goed resultaat. Hiervoor is een oplossing dat Reclassering Nederland een fonds vanuit de Bestuursdienst beheert, waaruit een lening verstrekt kan worden. Probleem is dat deze voorziening niet voldoende middelen bevat, maar dat ook de toegankelijkheid voor JIT-medewerkers te beperkt is. Wij zijn bijzonder tevreden over de afstemming en samenwerking met de Gemeentelijke Krediet Bank. Wij waarderen met name de snelheid van werken en de manier waarop rekening gehouden wordt met de (on)mogelijkheden van de doelgroep. In 2007 wordt de methodiek van JIT Intensief verder ontwikkeld. Dat doen we samen met Spirit uit Amsterdam (die met een vergelijkbare doelgroep en doelstelling werkt). De bedoeling is om de methodiek te stoelen op evidence-based praktijken en theorieën. De methodiekontwikkeling wordt extern ondersteund door Adviesbureau Van Montfoort.
JIT Zorg De Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten (SoZaWe) van de gemeente Den Haag onderscheidt onder de titel Zorgjongeren, jongeren in de leeftijd van 18 tot 22,5 jaar die in de Bijstand zitten. Deze jongeren hebben op verschillende leefgebieden problemen, waardoor zij vooralsnog niet naar betaald werk of scholing begeleid kunnen worden. Zij zijn moeilijk bemiddelbaar en hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deze jongeren hebben vaak een lage opleiding. Er is bovendien sprake van complexe belemmeringen in de persoonlijke sfeer. Dit type jongeren kan goed geholpen worden door gebruik te maken van effectieve onderdelen van de JIT-methode. De aard van de problemen vraagt evenwel om een meer langdurige en intensieve begeleiding. JIT Zorg biedt gedurende 1 jaar begeleiding, waarbij gefaseerd gewerkt wordt. In vier fases van elk 3 maanden start JIT Zorg intensief (2 tot 3 contacten per week) en vermindert systematisch naar één contact per week. Een JITmedewerker begeleidt op jaarbasis 10 jongeren (fulltime werkverband), idealiter gelijkmatig verdeeld over iedere fase. De groep jongeren die in aanmerking komt voor dit intensieve aanbod kenmerkt zich als volgt: - er is sprake van ernstige psychische problemen, - meer problemen op verschillende leefgebieden, - geen vaste woon- of verblijfplaats, - vaak schulden (bij verschillende schuldeisers) - negatieve ervaring met hulpverlening Een deel van deze jongeren heeft negatieve ervaringen met alcohol, drugs en in een aantal gevallen zijn zij in aanraking geweest met politie en justitie. De Dienst SoZaWe verzorgt de toegang tot JIT Zorg. Dit aanbod is vanaf 1 februari 2006 operationeel. Omdat de begeleidingsduur is gesteld op 1 jaar, bevat deze rapportage nog slechts beperkte gegevens over de uitstroom. Over 30 jongeren zullen we een indicatie geven over de bereikte resultaten. Voorts zullen we op basis van instroomervaringen en instroomgegevens deze informatie vergelijken met de ideeën en beschrijving van de doelgroep.
Geslacht In 2006 zijn 64 jongeren aangemeld bij JIT Zorg. Daarbij valt op, zeker in vergelijking met de andere JIT varianten, dat het aandeel van meiden in deze groep meer dan 50% is. JIT Zorg 2006: geslacht 60
53,1 46,9
50 40
34 30
Man
30
Vrouw
20 10 0 absoluut
%
Leeftijd De leeftijd is in lijn met de leeftijd van de beoogde doelgroep. We bereiken een doelgroep tussen 18 en 24 jaar.
JIT Zorg 2006: leeftijd 40
36
35 28
30 25 20 15 10 5 0 <15
15 -17
18 -21
>21
Etniciteit Bijna 60% van alle jongeren heeft respectievelijk een Nederlandse (29,6%) of Marokkaanse (28%) etnische afkomst. JIT Zorg 2006: etniciteit 19
18
10 7
6
ve rig O
Tu rk s
An t il l ia an s
nd s ed er la N
Su r/H
in do es
ta an s
4
M ar ok ka an s
20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Woonomgeving en woonsituatie Alle leden van deze doelgroep zijn afkomstig uit Den Haag. Iets meer dan 20% (14 jongeren) heeft geen eigen woon- of verblijfplaats. Bijna 80% (50 jongeren) heeft dat wel. De meeste van deze jongeren, 82 %, wonen in Escamp (17), Segbroek (10), Schilderswijk (8) of Laak (6). Probleemgebied Jongeren die gebruik maken van JIT Zorg hebben op gemiddeld bijna vijf leefgebieden problemen. Vooral gezondheid en de combinatie scholing/werk scoren hoog. Voor die laatste categorie geldt dat jongeren problemen kunnen hebben met scholing of met werk. Soms scoren ze op beide categorieën.
JIT Zorg 2006: Leefgebieden: Aantallen jongeren dat hiermee problemen heeft
85 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
59 41
38
43
28 15
Prestaties Van de 64 jongeren zijn er in 2006 54 in traject genomen. Zes jongeren zijn niet gestart en voor vier jongeren (die zich in de laatste week van december hebben aangemeld) hebben we de intake gedaan en start de begeleiding begin 2007. Vier jongeren hebben het traject nog in 2006 afgesloten. Vier andere jongeren hebben het traject voortijdig beëindigd. Eind 2006 zijn er 46 in traject. Aanmeldingen 2006 Niet gestart Nog in traject Afgebroken Wachtlijst Afgesloten Totaal
6 46 4 4 4 64
Een relatief klein aantal (zes) is niet gestart. In totaal zijn er drie niet verschenen. Als reden gaven zij op dat ze niet gemotiveerd waren voor het aanbod. Uiteindelijk bleek het te ingewikkeld om van leefstijl te veranderen. Eén jongere is verhuisd, van een ander is de uitkering stopgezet. De laatste jongere heeft een ander aanbod gezocht en gevonden. JIT Zorg werkt resultaatgericht en heeft met de financier afgesproken dat 50% van de toegelaten cliënten na afloop van het traject uitstroomt met een positief resultaat. Het resultaat is positief als een van de volgende doelstellingen is bereikt: - de jongere wordt toegelaten tot een activeringstraject, een praktijktraining of een bemiddelingstraject (lopen alle via het Werkkompas) - de jongere uitstroomt naar betaald werk - de jongere teruggaat naar regulier onderwijs. Voor 30 jongeren kunnen we de volgende indicatie geven over het resultaat dat wij bij hun uitstroom in begin 2007 verwachten:
Verwacht resultaat uitstroom* Positief Negatief Neutraal
23 5 2 Totaal
30
* het gaat om een indicatie, jongeren zijn nog niet uitgestroomd, maar zitten nog in traject.
Jongeren die positief uitstromen hebben hun leven weer op orde. Zij zijn in staat om een traject richting werk op scholing te volgen. Een aantal heeft een baan gevonden en zal naar verwachting snel aan het werk kunnen. Bij jongeren die geen baat hebben gehad bij JIT Zorg is het niet gelukt ze voldoende te motiveren. Twee van deze jongeren zitten in detentie. Twee jongeren hebben hun leven weer zodanig op orde dat zij in staat zijn om psychiatrische therapie te ontvangen. Deze scoren we neutraal. In lijn met het beleid van de dienst SoZaWe zullen we de leeftijdsgrens voor JIT Zorg optrekken tot 27 jaar.
Samenwerking Cruciaal in de werkwijze van het JIT is dat wordt samengewerkt met professionele partners. Het gaat om instellingen die jongeren verwijzen, maar ook om instellingen die bij kunnen dragen aan verbetering van de leefsituatie van jongeren. Zij kunnen een bijdrage leveren om jongeren kansen te bieden, en indien nodig ook om jongeren te steunen en te stimuleren om de ervaringen die zij vanuit de JIT-interventie opdoen, vast te houden en uit te bouwen. De belangrijkste ketenpartners zijn : Algemene voorzieningen
Hulpverlening
AMW BASTA
AMK
CTMO CWI
De Jutters
The Mall De Waag
Mee
DoorZ DUWO Foyer
Parnassia
Bureau Jeugdzorg Jeugdformaat Palmhuis Teylingereind
Fiom GKB GGD HWO IMAR JIP JSO Jongerenwerk Leerplicht Leger des Heils LIMOR Mobiel Jongerenteam NIDOS Onderwijs Opboksûh RMC SoZaWe Stichting LUNA Stichting Wende Traha Brug Vast en Verder Werkbij Werkkompas Woningbouwcorporaties
Justitie Halt Jeugdreclassering Justitie Politie Raad voor de Kinderbescherming Reclassering Nederland
Sc Es c a hi ld m p er sw i jk La C ak en t Se rum gb Tr ro e an k Lo sv a os al H dui aa ne g Sc s e n he Ho ve ut n Yp ing e n en Le bur g i W a t dse h ve er in gs en e ve D ld D u i ak n lo do os rp /C O ve O T rig nb MO e e ge ke m nd ee nt en
Sc Es c a hi ld m p er sw i jk La C ak en t Se rum gb Tr ro e an k Lo sv a os al H dui aa ne g Sc s e n he Ho ve ut n Yp ing e n en Le bur g i W a t dse h ve er in gs en e ve D ld D u i ak n lo do os rp /C O T O ve rig nb MO e e k ge e n m d* ee nt en
BIJLAGE: wijk van herkomst JIT Preventief, JIT Intensief, JIT Zorg
JIT Preventief 2006: Wijk van herkomst
250
200
202
150
100
109 103 102
50
4
2
49 43 39 32
10
3 2 2 3 2
21 17 11 43
1
8 0 3
18
6
0
*: een groot deel van de groep onbekend is waarschijnlijk dakloos, thuisloos en adresloos
JIT Intensief 2006: Wijk van herkomst
16
16
14
12
8
8
6
2
0
2
E Sc s ca m hi ld p er sw i jk La ak C en tr Se um gb ro e Tr an k sv Lo aa os l du H aa i ne n g Sc s e he Ho ut ve ni ng Yp en en bu rg Le h id W se at v er ee in gs n e ve ld D ui nd or p C TM O
JIT Zorg 2006: Wijk van herkomst
18
12
8
4
2
17
16
14
14
10
10
6 8
6
3 1 1 1 1 2
0
