Voor meer informatie, zie Start with ART, De brochure is voltooid in juni 2011

VZW

© Start with ART, 2011 De brochure is voltooid in juni 2011. De inhoud van de brochure mag gereproduceerd worden, indien vermelding gemaakt wordt van Start with ART.

Start with ART vzw is een ‘lerende organisatie’. Wij staan open voor opbouwende voorstellen uit het onderwijsveld en daarbuiten die de kwaliteit van het kunsteducatieproject positief kunnen ondersteunen. Heeft u interesse in het kunsteducatieproject van vzw Start with ART? Aarzel niet en contacteer ons op [email protected] en GSM: 0486/804531 Voor meer informatie, zie www.startwithart.org

Start with ART is gecreëerd door socioloog Patrick Eyckmans, gespecialiseerd in cultuur en onderwijs. Hij volgde eveneens een korte kunstopleiding aan Oxford University.

VZW Start with ART Roerdomplei 18 2950 Kapellen GSM: +32 (0)486 80 45 31 E-mail: [email protected] Website: http://www.startwithart.org

Inhoudsopgave Start with ART

Algemene voorstelling ... p 1 Elk kind = kunstenaar ... p 5 Achteruitgang creativiteit ... p 8 Kunstig Leren ... p 10 Museum@School ... p 17 Kunst voor Iedereen ... p 21 Onderwijs ... p 25 Schoolklimaat ... p 26 Studieprestaties ... p 30 Kwaliteitszorg ... p 33 GOK-thema’s ... p 36 Bedrijfsleven ... p 41 Schoolimago ... p 43

Start with ART

vzw

Start with ART heeft als doelstelling het onderwijs en de ontwikkeling van elk kind te ondersteunen met kunstige projecten, die gebaseerd zijn op de methode van ‘educatie door kunst’. Het project bestaat uit drie pijlers: ‘Kunstig Leren’ (lespakket die de bestaande leergebieden ondersteunt), ‘Museum@School’ (de school wordt voor een week in een museum getransformeerd aan de hand van reproducties van meesterwerken) en ‘Kunst voor Iedereen’.

‘Start with ART’ komt naar uw school. ‘Kunstig Leren’ en ‘Museum@School’ vinden op de schoollocatie plaats. De installatie van het project in de schoolgebouwen wordt volledig door het team van ‘Start with ART’ gedragen.

‘Start with ART’ gaat uit van de methode ‘educatie door kunst’. De methode ‘educatie door kunst’ hanteert kunst als een creatief en artistiek pedagogisch instrument om het volledige curriculum te ondersteunen. Aan de hand van het lespakket ‘Kunstig Leren’, het opdrachtenparcours van ‘Museum@School’ en natuurlijk de tientallen reproducties van meesterwerken wil Start with ART een krachtige en rijke leeromgeving creëren die de leergebieden ondersteunt.

1

Eén week! Gedurende één week tijd wordt de school getransformeerd in een museum dat kunst met een grote ‘K’ uitademt. Het schoolse leven zal in al in zijn facetten door visuele kunsten worden beïnvloed, dit zonder enige onderbreking van de bestaande lessen.

‘Start with ART’ ondersteunt de tijdsindeling op school. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ vraagt geen onderbrekingen van de bestaande lessen, aangezien ‘Kunstig Leren’ vertrekt vanuit het bestaande curriculum en dit creatief ondersteunt. Museum@School wordt tijdens de vrije uren uitgevoerd en beïnvloedt geenszins de bestaande planning van de leerkrachten.

Het lespakket ‘Kunstig Leren’ is overzichtelijk. De implementatie van een nieuw lespakket betekent voor veel leerkrachten een verlies aan tijd. Start with ART garandeert echter dat het lespakket ‘Kunstig Leren’ overzichtelijk is opgesteld, met oefeningen en opdrachten die zonder veel studiewerk geïntegreerd kunnen worden in de dagdagelijkse lespraktijk.

2

Het opdrachtenparcours daagt de leerlingen uit! Tijdens de vrije uren kunnen de leerlingen een opdrachtenparcours afleggen doorheen heel de tentoonstelling van ‘Museum@School’. De schilderijen herbergen hints, spelletjes en oplossingen voor de uitdagingen van het opdrachtenparcours. De opdrachten hebben betrekking op hun leefwereld, de leergebieden en natuurlijk kunst. Bij deze wil Start with ART bijdragen tot een krachtige en leerrijke leeromgeving die een meerwaarde biedt voor zowel de leergebiedgebonden als de leergebiedoverschrijdende eindtermen.

School verwelkomt ouders en gemeenschap op ‘Open Museumdag’. Start with ART biedt scholen de kans om op een woensdagnamiddag of zaterdag de schooldeuren te openen als een waarachtig museum dat reproducties van internationaal bekende meesterwerken voor de ouders en de gemeenschap tentoonstelt. Tijdens de ‘Open Museumdag’ kunnen de leerlingen hun ouders een rondleiding geven en als sluitstuk, zoals echte artiesten, hun eigen kunstwerk voorstellen .

Fotoreportage! Start with ART wil tijdens de projectweek elk moment op foto vastleggen. De foto’s worden digitaal aan de scholen overhandigd.

3

Het evaluatierapport van ‘Start with ART’ ondersteunt. Start with ART biedt de scholen op het einde van de projectweek een evaluatierapport aan dat op de bestaande eindtermen is afgestemd. Het evaluatierapport is een meerwaarde voor scholen bij de beantwoording van de inspanningsverplichting ten aanzien van leergebiedoverschrijdende eindtermen als ‘Leren Leren’ en ‘Sociale Vaardigheden’.

GRATIS ...

... is het volledige project van Start with ART op schoollocatie. De lespakketten, reproducties van meesterwerken en spelletjes worden aan de school voor één week tijd in bruikleen gegeven. Start with ART is immers van mening dat ieder kind recht heeft op een kwaliteitsvolle kunsteducatie.

4

Kunstenaar

Start with ART “Het kind-zijn in elke kunstenaar en het kunstenaar-zijn van elk kind”

De visies en werken van onder andere Paul Klee, Pablo Picasso en Joan Miró vertonen een verwantschap met deze van vijf à zevenjarige kinderen. Deze gelijkenis benadrukt de notie ‘het kind-zijn in elke kunstenaar en het kunstenaar-zijn van elk kind’. Vele kunstenaars en artiesten uit de 20ste eeuw erkenden het talent van kinderen en waren bereid van kinderen te leren. “Ik tekende als Raphael, maar het kostte me een heel leven om te leren tekenen als een kind.”(Pablo Picasso) De poging van deze kunstenaars was de essentie van een object of subject te constitueren door gebruik te maken van een minimum aan lijnen, driehoeken, cirkels en meer. De simpliciteit van de vormen is een eigenschap die in de tekeningen van kinderen voorkomen, maar dit dient gezien te worden als een gave van het kind om de omgeving rondom hem of haar te conceptualiseren en des gevolge te begrijpen. Het is in deze periode van twee tot zeven jaar oud dat het kind op een verwoestende snelheid verscheidene symbolen leert beheersen die vervat zijn in spreken, tekenen, gebaren, cijferen en muziek.

5

Leo Tolstoj schreef over de eerste jaren van zijn leven:

“Was het niet toen dat ik alles heb verworven waarop ik nu kan steunen? Ik verwierf zoveel op zo weinig tijd dat ik gedurende de rest van mijn leven geen honderdste deel ervan heb kunnen evenaren.” Howard Gardner, Jean-Jaques Rousseau en Herbert Read definiëren deze verschroeiende ontwikkeling tijdens de vroege jaren van het menselijk bestaan als een gouden periode van creativiteit en artistieke ontwikkeling. Een periode waarin elk kind sprankelt van kunstenaarstalent en de notie het kunstenaarzijn van elk kind wordt bereikt.

Uiting van ideeën

Verkennen van een medium

Praktijken en grenzen overstijgen

Onbewuste denkprocessen Uiting van ervaringen Uitproberen van alternatieven Uiting van concepten Uiting van gevoelens

Uitbreiding van kennis

6

‘Ieder kind = toeschouwer en kunstenaar’ Ieder kind ondergaat een artistieke ontwikkeling Howard Gardner stelt dat elk kind een parallelle artistieke ontwikkeling ondergaat. Desondanks erkent hij de verschillen tussen kinderen onderling. De keuze voor het gehanteerde medium; de wijze waarop kinderen oplossingen bereiken; de verscheidenheid aan thema’s en ideeën zijn allen factoren waarin kinderen kunnen verschillen en des gevolg richting geven aan hun eigen artistieke ontwikkeling. Deze verschillen in stijl en voorkeuren wegen echter niet op tegen de gelijksoortigheid van artistieke ontwikkelingsstadia over culturen heen. De verklaring voor deze ontwikkeling dient volgens Howard Gardner gezocht te worden bij de sensomotorische ontwikkeling van het twee- tot zevenjarig kind en de aard van specifieke symbolen waarmee het kind werkt.

Ieder kind = kunstenaar Tussen de leeftijden vijf en zeven verwezenlijken de meeste kinderen in onze samenleving een merkbare expressiviteit in hun tekeningen en zullen kinderen eveneens de status van jonge kunstenaar verwerven. Men voelt aan dat het kind door middel van hun tekeningen praat, elke lijn, model en vorm omvat innerlijke gevoelens alsook specifieke thema’s van waaruit het kind de wereld tracht te begrijpen. Howard Gardner stelt dat jonge kinderen en volwassen kunstenaars veel factoren gemeenschappelijk hebben. Jonge kinderen en volwassen artiesten zijn beiden bereid om hun medium te verkennen; verschillende alternatieven uit te proberen; onbewuste denkprocessen toe te laten; hun kennis uit te breiden en bestaande praktijken en grenzen te overstijgen. Het verband tussen het jonge kind en de volwassen Ieder kind = toeschouwer artiest is zelfs sterker met betrekking tot expressievorEen kind van vijf jaar oud kan gevoelens ondergaan men. Kunst biedt voor beiden een unieke uitweg om wanneer hij symbolische objecten aanschouwt en ideeën, gevoelens, ervaringen en concepten te uiten. hij kan de lijn tussen realiteit en illusie waarderen. Howard Gardner stelt met andere woorden dat een vijfjarig kind alreeds de status van toeschouwer heeft aangenomen en bijgevolg kunst een invloed op zijn vorming kan uitoefenen.

Kunstenaar

Doelstellingen Start with ART

“Start with ART benadrukt dat elk kind gelijke kansen tot artistieke ontwikkeling verdient en des gevolge ook hoort te krijgen.” (Pijler Start with ART)

“Start with ART gaat uit van de stelling dat elk kind vanaf vijf jaar oud alreeds als een kunsttoeschouwer en kunstenaar kan aanzien worden. De snelheid van ontwikkeling; de verwantschap met werken van Paul Klee, Pablo Picasso en Joan Miró; de parallelle ontwikkeling en meer duiden op het kunstenaar-zijn van elk kind.” (Visie Start with ART)

7

Creativiteit

Start with ART “Vanaf de leeftijd van 7 jaar oud vindt er een achteruitgang aan creativiteit plaats.”

De U-curve en zijn artistieke noodlot voor velen.

Een droevige conclusie is dat slechts een kleine minderheid van de jonge kinderen die zo bedreven waren in het creëren van kunstwerken, zichzelf artistiek blijven verder ontwikkelen. De meeste adolescenten blijven echter nog een schim van het jonge creatieve genie dat ze allen waren en konden worden. De meesten zijn echter tevreden om als toeschouwer in de kunsten deel te nemen.

Realiteit: daling creativiteit

Doelstelling: stijging creativiteit

De keuze tussen ‘kunstenaar-zijn’ of ‘niet kunstenaar-zijn’. Een individu dient over kracht en motivatie te beschikken die hem of haar ertoe zal leiden om zijn artistieke en creatieve vermogens een leven lang te blijven ontwikkelen en uit te dragen. Start with ART zal de leerling stimuleren om bovenstaande fundamentele keuze positief te doorstaan.

8

Daling van de kwaliteit van de kunstwerken Vele geleerden zijn erover eens dat het verhaal van ‘het jonge kind als een kunstenaar’ niet meer opgaat in de leeftijden van acht, negen, tien jaar oud en verder. De kunstwerken missen originaliteit, aantrekkelijkheid en charmes. De kinderen op deze leeftijd produceren in tegenstelling tot hun jongere leeftijdgenoten veel minder tekeningen, schilderijen, kleifiguren en driedimensionale constructies. Voor velen betekent de intrede in deze ‘literal stage’ eveneens het einde van hun artistieke productiviteit in onze samenleving. De ‘echte wereld’ en het kunstenaar-af zijn Kinderen van deze leeftijd voelen een noodzaak om zich steeds meer te conformeren met de bestaande regels uit de ‘echte wereld', en ze voelen zich des gevolge meer aangetrokken tot een visueel realisme. Dit resulteert in een vaststelling dat een kind van acht jaar oud en meer verder verwijderd staat bij de volwassen kunstenaar, dan een kind van vijf à zeven jaar oud. Onrealistische U-curve Sommige geleerden spreken over een U-gevormde curve met betrekking tot de artistieke ontwikkeling van het individu. Het door Pierre Bourdieu geponeerde ‘The uncreated creator’-syndroom neemt een belangrijke plaats in deze U-vormige theorie van artistieke ontwikkeling, de onverklaarbaarheid waaruit een leerling uit het dal van zijn artistieke ontwikkeling klimt om op zijn beurt een hoger niveau van ontwikkeling te bereiken is synoniem aan het romantische elan van de kunstenaar binnen het kunstveld. De creatieve verstomming van velen

De visie van het ‘U-model’ op de artistieke ontwikkeling geeft echter een verkeerd beeld weer, het houdt geen rekening met het geringe aantal volwassenen die een hoger niveau van artistieke ontwikkeling bereiken. De realiteit duidt echter een andere artistieke ontwikkelingscurve aan, namelijk een periode die begint bij een hoog niveau aan creativiteit bij velen kinderen en eindigt op een laag niveau aan artistieke ontwikkeling bij velen volwassenen die slechts een rol als toeschouwer aannemen. De volwassenen die hun artistieke ontwikkeling een nieuw leven van ongekende creatieve hoogtes kunnen inblazen, zijn slechts uitzonderlijke restanten van de vele creatieve geesten die alle kinderen ooit waren. Start with ART ijvert voor een stijging van de artistieke ontwikkeling Indien rekening wordt gehouden met de snelheid waarmee zeven à veertien jarigen vaardigheden aanleren, is het voor Start with ART niet aanvaardbaar dat slechts enkelen het einde van de U-curve bereiken. Start with ART poneert echter als doel een evolutie van artistieke ontwikkeling die wordt gekenmerkt door een stijgende rechte lijn. De hoge mate van creativiteit bij vijf à zeven jarige kinderen dient een startpunt te zijn voor verdere artistieke ontwikkeling, ondanks de realiteit dit als een start naar een diepere afgrond doet vaststellen. De intrede in het onderwijs wordt geassocieerd met het aanleren van vaardigheden, normen en waarden die volgens Howard Gardner een bijdrage leveren aan het ontstaan van de ‘literal stage’. Dit hoeft volgens Start with ART geen einde te betekenen aan de creativiteit en een groeiende artistieke ontwikkeling van de leerlingen. De toename aan vaardigheden kan het niveau van creativiteit positief beïnvloeden.

Creativiteit

Doelstellingen Start with ART “Indien rekening wordt gehouden met de snelheid waarmee zeven à veertien jarigen vaardigheden aanleren, is het voor Start with ART niet aanvaardbaar dat slechts enkelen het einde van de U-curve bereiken.” (Visie Start with ART)

“Start with ART poneert als doelstelling, de evolutie van een artistieke ontwikkeling die wordt gekenmerkt door een stijgende rechte lijn.” (Pijler Start with ART) 9

Kunstig Leren

Start with ART

“Educatie door kunst kan putten uit een onuitputtelijke verzameling van ervaringen, ideeën, emoties, symbolen en meer die eigen aan kunst zijn.”

‘Kunstig Leren' is een project van Start with ART, dat door de creatie van een lespakket geïnspireerd door de methode van ‘educatie door kunst’ een krachtige en rijke leeromgeving voor de leergebieden en de klaspraktijk creëert. Het lessenpakket kan dienen als inspiratiebron om de aandacht en motivatie van de leerlingen en de leerkracht te stimuleren.

10

Educatie door kunst Kunsteducatie Verticale samenhang Horizontale samenhang Krachtige en rijke leeromgeving Kunstig Leren

Meesterwerken in de klas Impliciet leren Tijdsindeling van het curriculum Leergebiedoverschrijdende eindtermen Overzichtelijk

Kunstig Leren

Doelstellingen Start with ART “Kunstig Leren heeft als doelstelling, de aandacht en motivatie van de leerlingen en de leerkracht te stimuleren.”(Pijler Start with ART)

“Kunstig Leren heeft als doelstelling, een krachtige en rijke leeromgeving voor de leergebieden en de klaspraktijk te creëren.” (Pijler Start with ART)

Kunstig Leren

Project Start with ART Wiskunde Nederlands Frans Ondersteuning Kunstig Leren

Wereldoriëntatie Lichamelijke Opvoeding Muzische Vorming Leren Leren Sociale Vaardigheden

11

Het lespakket ‘Kunstig Leren’ is overzichtelijk.

‘Kunstig Leren’ ondersteunt de tijdsindeling op school.

De implementatie van een nieuw lespakket betekent voor veel leerkrachten een verlies aan tijd. Start with ART garandeert echter dat het lespakket ‘Kunstig Leren’ overzichtelijk is opgesteld, met oefeningen en opdrachten die zonder veel studiewerk geïntegreerd kunnen worden in de dagdagelijkse lespraktijk.

Het lespakket ‘Kunstig Leren’ vraagt geen onderbrekingen van de bestaande lessen, aangezien ‘Kunstig Leren’ vertrekt vanuit het bestaande curriculum en deze creatief ondersteunt.

Met ‘Kunstig Leren’ komen de meesterwerken naar uw klas.

‘Kunstig Leren’ is een lespakket dat een krachtige en rijke leeromgeving wil creëren door de lessen te stimuleren met reproducties van meesterwerken. De visuele stimuli zullen nieuwe kansen creëren voor het ontwerpen van uitdagende en leuke lesmethodes voor de bestaande leergebieden.

‘Kunstig Leren’ gaat uit van de methode ‘educatie door kunst’. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ hanteert kunst als een creatief en artistiek pedagogisch instrument om het volledige curriculum te ondersteunen.

‘Kunstig Leren’ ondersteunt de eindtermen.

‘Kunstig Leren’ laat verticaal en horizontaal werken toe.

De moeilijkheidsgraad van het lespakket is afgestemd op de leergraden in het basisonderwijs en de oefeningen vertonen een verticale samenhang over de leergraden heen, deze kenmerken laten toe dat het project de klasdimensie overschrijdt en het een schools gebeuren wordt. De horizontale samenhang tussen de leergebieden wordt verzekerd doordat ‘educatie door kunst’ een plaats in het gehele curriculum inneemt. ‘Kunstig Leren’ biedt het onderwijzend personeel een leergebiedoverschrijdend thema die eveneens een antwoord kan bieden op de invulling van de leergebiedoverschrijdende eindtermen als ‘Leren Leren’ en ‘Sociale Vaardigheden’.

‘Kunstig Leren’ gaat uit van de methode ‘impliciet leren’. ‘Kunstig Leren’ ondersteunt het leerproces door de creatie van speelse werkvormen en interacties met andere leerlingen.

‘Kunstig Leren’ is een lespakket dat leergebiedgebonden en leegebiedoverschrijdende eindtermen ondersteunt.

12

Kunstig Leren

Leergebieden Start with ART “Een uitmuntende foto doet veel meer dan het beste van teksten.” (Elliot W. Eisner)

Kunst en Wiskunde

De Vlaamse overheid erkent dat een te grote hoeveelheid vakjargon of te veel overdracht van regels, formules en procedures niet bevorderend zijn voor het inventief en inzichtelijk werk van leerlingen. De klemtoon dient gelegd te worden op de wiskundige activiteiten van de leerling vanuit een band met de realiteit. Start with ART is overtuigd dat het lespakket ‘Kunstig Leren’ volgens de methode van ‘extensief leren door kunst’ een krachtige en rijke leeromgeving voor het leergebied wiskunde kan creëren. De ruime waaier aan realistische en abstracte contexten die inherent zijn aan visuele kunsten biedt een onuitputtelijke bron aan speelse werkvormen die de verwerving van fundamentele wiskundige inzichten, kenniselementen en vaardigheden zullen bevorderen. De band van wiskunde met zinvolle concrete situaties in andere leergebieden en buiten de school wordt verduidelijkt door de rol van wiskunde in de visuele kunsten te beklemtonen. Aan de hand van wiskundige concepten die een belangrijke rol in de visuele kunsten hebben gespeeld, zoals de ‘gulden snede’, het ‘perspectief ’, herhaaldelijk gebruik van geometrische grondvormen, de Pythagoras boom en veel meer wordt wiskundige kennis, inzichten en vaardigheden vanuit een bijzondere invalshoek gepresenteerd. De ontwikkeling van een positieve houding ten aanzien van wiskunde wordt door het lespakket ‘Kunstig Leren’ ondersteund door de rol die wiskundigen in de totstandkoming van de leefwereld van de leerlingen hebben gespeeld. De wiskundige schetsen van bekende meesters zoals Leonardo Da Vinci die een belangrijke rol hebben gespeeld in de creatie van zijn meesterwerken en de ontwikkeling van zijn technologieën; de afbeelding van wiskundigen op bekende meesterwerken zoals ‘de school van Athene’ van Rafaël dienen de belangrijke en creatieve rol van wiskundigen in de ontwikkeling van de mensheid te beklemtonen. De visuele stimuli en de creatieve houding die kunsteducatie uitoefenen hebben een positieve invloed op de ontwikkeling van het ‘zelfontdekkend leren’ van de leerlingen. 13

Kunst en Nederlands

De kerngedachten van de Vlaamse Overheid met betrekking tot het leren van taal op school wordt beklemtoond door vijf thema’s, namelijk ‘taalvaardigheid’, ‘attitudes’, ‘strategieën’, ‘taalbeschouwing’ en ‘interculturele gerichtheid’. Start with ART is overtuigd dat het lespakket ‘Kunstig Leren’ tegemoet komt aan de kerngedachten van de Vlaamse Overheid met betrekking tot het leren van taal op school. Start with ART is overtuigd dat Educatie door kunst het potentieel heeft om een krachtige een rijke leeromgeving voor het leergebied Nederlands te creëren. Het lespakket ‘Kunstig leren’ tracht aan de hand van ‘impliciet taalleren’ speelse werkvormen voor het leergebied ‘Nederlands’ te creëren. Het lespakket heeft tot doel dat de leerlingen plezier vinden in de omgang met taal in situaties binnen en buiten de school; dat leerlingen vanuit een positief kritische invalshoek over taal leren nadenken. De visuele stimuli die uitgaan van de meesterwerken, die in het klasgebeuren aanwezig zullen zijn, bieden voor het leergebied ‘Nederlands’ een toename aan visuele referentiepunten die aan de hand van een kunstig lespakket de omgang met ‘taalleren’ speels ondersteunen. Taalbeschouwing wordt ter illustratie ondersteund door meesterwerken als de ‘toren van Babel’ en de ‘Vlaamse spreekwoorden’ van Pieter Brueghel de Oude, die enerzijds de ontstaansgeschiedenis van de talen en anderzijds het bestaan van oude Vlaamse spreekwoorden in de huidige samenleving beklemtonen. De visuele kunsten betekenen voor het verwerven van taalvaardigheid eveneens een onuitputtelijke bron aan creatieve werkvormen, zoals een schilderij, bij het lezen van een tekst en bij het schrijven van een dictee of opstel, kan dienen als een visuele houvast of als een visuele bron aan inspiratie. Start with ART is eveneens overtuigd dat de visuele kunsten een belangrijke bijdrage kan betekenen voor het wegwerken van taalachterstand bij leerlingen. De visuele prikkels die kunst aanbiedt betekent een stimulans voor aandacht en motivatie bij de leerlingen; de visuele referentiepunten vormen een visuele houvast bij de taalverwerving, zoals de etnografische studie van Jeffrey Wilhelm in 2002 beklemtoont; de uitbreiding van de leerlingen hun beeldenset genereert via ‘visueel denken’ beeltenissen van abstracte concepten die aansluiten met de uitgebreide schoolse taalcode van abstraheren en generaliseren; de beeldende en esthetische woordenschat die eigen is aan de visuele kunsten betekenen eveneens een ‘bron aan uitgebreide taalregisters’.

14

Kunst en Frans

De grote uitdaging bij het aanleren van een vreemde taal is het enthousiasme bij leerlingen gaande te houden. Het behouden van dit enthousiasme is één van de kernpijlers waarop het project Start with ART is gebouwd. De Vlaamse overheid is overtuigd dat het aanleren van een vreemde taal een grotere kans tot slagen heeft indien de taalverwerving in interactie met anderen en via speelse werkvormen gebeurt. Educatie door kunst kan putten uit een onuitputtelijke verzameling van ervaringen, ideeën, emoties, symbolen en meer die aan kunst eigen zijn. Het vormt daardoor een goed instrument voor de creatie van speelse werkvormen die de methode van ‘impliciet taalleren’ ondersteunen. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ maakt via de visuele kunsten mogelijk dat kinderen in relatie tot een vreemde taal ‘communiceren’; ‘objecten identificeren’; het aanleren van een vreemde woordenschat vergemakkelijken via visuele referentiepunten; het toelaten van vreemde rollenpatronen in de leefwereld van het kind en daardoor ook de leef- en denkgewoonten van mensen met een andere taal en cultuur. De samenwerking van het lessenpakket ‘Kunstig Leren’ en reproducties van meesterwerken zijn een onuitputtelijke bron aan creatieve lespraktijken. Het leven in Frankrijk van de Nederlandstalige Kunstenaar Vincent van Gogh kan voor de leerling als een spiegel dienen; de levensverhalen en meesterwerken van Franse kunstenaars van onder andere Claude Monet, Paul Cézanne en Auguste Renoir zijn een bron aan Franse teksten en gespreksonderwerpen.

Kunst en Muzische Vorming

De periode van twee tot zeven jaar oud is een gouden periode van creativiteit en artistieke ontwikkeling. Ieder kind ondergaat een artistieke ontwikkeling, vanaf de leeftijd van vijf jaar oud heeft ieder kind de positie van toeschouwer en kunstenaar aangenomen. Het blijft echter de uitdaging dat het kind zichzelf als kunst-enaar blijft aanzien. Start with ART ziet het als zijn missie om het zelfconcept van elk kind als kunstenaar of ten minste als creatief en kritisch individu op het einde van zijn schoolloopbaan te zien bereiken. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ biedt op een toegankelijke en speelse wijze een introductie in de verscheidenheid aan kunststromingen. De leerlingen kunnen tijdens de lessen muzische vorming een lievelingsdier, -persoon of –voorwerp naar keuze zien transformeren in een arsenaal van punten (pointillisme); in driehoeken, vierkanten en andere geometrische figuren (Kubisme); of het zien plaatsnemen in een omgeving van dramatiek, oorlog en religie (Barok). De beeldende en esthetische woordenschat die eigen is aan de visuele kunsten verkrijgt op deze manier een plaats in de leefwereld van de leerling in de lagere school. Ter afsluiting van de ‘Open Museumdag’ krijgen de leerlingen de mogelijkheid om een eigen kunstwerk aan de ouders en leerkracht te presenteren. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ biedt voldoende materiaal dat ter inspiratie kan dienen om de leerlingen in deze opdracht te doen slagen en uiteindelijk zichzelf als kunstenaar te voelen en aanzien. 15

Kunst en Wereldoriëntatie

Kunst en Lichamelijke Opvoeding

Met wereldoriëntatie verwerven kinderen kennis en inzicht in zichzelf, in hun omgeving en in hun relatie tot die omgeving, verwerven zij ook vaardigheden om in interactie te treden met die omgeving en worden zij gestimuleerd tot een positieve houding ten aanzien van zichzelf en hun omgeving. Deze visie van de Vlaamse overheid legt de klemtoon op het ‘kind zelf ’ in zijn fysische, sociale en culturele omgeving. Die wordt vormgegeven door zijn behoeften, de rollen die het kind nu en later vervult, de wetenschappen en de samenleving. Start with ART reikt pedagogische instrumenten aan die aan de hand van een impliciet leren door educatie van kunst, de omgeving van kinderen verrijken door onder andere kinderen in contact te brengen met kritisch en abstract denken zoals filosoferen; een zelfconcept als kunstenaar te doen ontstaan; de beeldenset van het kind zijn leefwereld significant uit te breiden; de interesse in de bestaande wetenschappen visueel te stimuleren; aan de hand van een erkenning van verschillende kunststijlen, erkenning en respect naar andere culturen en geloofsovertuigingen toe af te dwingen. De visuele kunsten dienen gezien te worden als een visuele versterker van de wereld rondom de leerling heen. Het vak ‘geschiedenis’ kan bijvoorbeeld worden bijgestaan door schilderijen die een tijdperk typeren; de vroegere rollen in de maatschappij kunnen verduidelijkt worden door schetsen en schilderijen van Pieter Brueghel de Oude, Pieter Paul Rubens en Vincent Van Gogh die het leven van de mens hebben nagetekend. Thema’s als liefde, oorlog, politiek en vele andere verkrijgen aan de hand van het lespakket ‘Kunstig Leren’ meer aandacht en via de visuele referentiepunten een grotere kans tot een begrijpen van het thema.

De Vlaamse overheid kiest voor een meervoudige en veelzijdige bewegingsbekwaamheid, die heeft als doel dat leerlingen bewegingssituaties kunnen benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Start with ART legt de klemtoon op de ontwikkeling van bewegingssituaties die gezondheid, spel en sociaal contact bevorderen. De Brueghelspelen vormen een bron aan nieuwe bewegingssituaties die kinderen een alternatief kan aanbieden voor videospelletjes. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ biedt vergeten spelsituaties de kans om in de hedendaagse samenleving te herleven en daardoor een blijvende attitudevorming ten aanzien van ‘gezond bewegen’, ‘spel’, ‘zelfconcept’ en ‘sociaal functioneren’ te ontwikkelen. Tijdens de vrije uren kunnen de leerlingen een levensgroot schilderij van de kinderspelen van Pieter Brueghel de Oude in het schoolgebouw waarnemen en de leerlingen kunnen eveneens gebruikmaken van een set aan speelgoed waarmee kinderen in Vlaanderen uit de 16de eeuw speelden.

16

Museum@School

Start with ART “Internationaal bekende meesterwerken ontmoeten leerlingen op school.”

De creatieve en leerrijke leefwereld van de leerling op school. Kunst bezit een culturele rijkdom die de bijzondere eigenschap heeft om abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer uit te beelden die veelal in de leefwereld van de leerling niet waarneembaar zijn.

Inspiratie

Ouderbetrokkenheid Elk kind = toeschouwer en kunstenaar Een krachtige en rijke leeromgeving Beelden die het alledaagse overstijgen Schoolse leefwereld van de leerling

Brede harmonische vorming Kunst met een grote ‘K’ Gespreksonderwerp Motivatie en aandacht Cultuurparticipatie

Uitbreiding van taalgerichtheid

17

Schools welbevinden van de leerling De mate waarin de leerling gemotiveerd is, de houding ten aanzien van school en het studeren zijn bepalend voor de schoolloopbaan van het kind. Een schoolse leefwereld geïnspireerd door kunst heeft volgens vele internationale onderzoekingen een positieve invloed op het schoolse welbevinden van de leerling. Een creatieve een leerrijke leeromgeving moedigt de aandacht, motivatie en interesse ten aanzien van het schoolse leven aan. Het helpt evenzeer met de ontwikkeling van een positief sociaal en cultureel bewustzijn van de leerling ten aanzien van de wereld rondom hem. Museum@school is een ideaal instrument om het schools welbevinden en sociaal en cultureel bewustzijn van de leerling te versterken. Ouderbetrokkenheid De bedoeling is dat de scholen op een woensdagnamiddag of zaterdag de deuren van hun museum openen voor de ouders en de gemeenschap rondom de school. De leerlingen kunnen een rondleiding aan de ouders geven. Bij dezen wil Start with ART de banden van de school met de gemeenschap stimuleren. De leerlingen krijgen eveneens de mogelijkheid om een eigen schilderij te schilderen en deze op een woensdagnamiddag of zaterdag aan hun ouders tentoon te stellen. De kunstwerken worden in hun klas door de leerlingen ge-

presenteerd aan de ouders, dit creëert een opportuniteit voor de leerlingen om het zelfconcept als ‘kunstenaar’ te versterken en ook de ouderbetrokkenheid te stimuleren. Deze mogelijkheid voor een tentoonstelling en presentatie vormt een belangrijk onderdeel van kwaliteitsvol onderwijs door kunst. Internationale onderzoekingen hebben bevestigd dat de inbouw van een dergelijk moment een belangrijke incentive creëert voor ouderbetrokkenheid. Museum@School Gedurende een week tijd wordt de gehele school getransformeerd in een museum die uitzonderlijke schatten van meesterwerken herbergt. De kinderen en hun ouders krijgen de kans om op één plaats een collectie internationaal beroemde meesterwerken te bekijken, die anders nooit op één gemeenschappelijke locatie te bezichtigen zijn. De school zal tijdens dit project niet aanzien worden als een typisch schoolse omgeving, maar als een plaats waar de leerlingen overrompeld worden met de unieke invloeden die enkel kunst kan aanbieden. De leerlingen zullen tijdens de vrije uurtjes gestimuleerd worden om een zoektocht aan te vatten met allerlei opdrachten, dit opdrachtenparcours zal op een speelse en kunstzinnige manier de bestaande leergebieden ondersteunen en aanvullen.

18

Museum@School en de cultuurdeelname in Vlaanderen De studiedienst van de Vlaamse regering publiceerde in het jaar 2007 een rapport over de ongelijke deelname van Vlamingen aan het maatschappelijke leven in verschillende domeinen, waaronder cultuur. De resultaten geven een verontrustend beeld weer over de grote verschillen in cultuurparticipatie tussen bevolkingsgroepen aan de hand van inkomen en opleiding. Minder dan een derde van de laaggeschoolden is cultuurparticipant. Bij de hooggeschoolden is dit meer dan 75%. Ook is het aantal volledige non-participanten bij de laaggeschoolden een veelvoud van deze groep bij de hooggeschoolden: 30,9% tegen 2,1%. Het verschil in cultuurdeelname tussen en arm en rijk is haast identiek aan het opleidingsniveau (SVR-Rapport, 2007/5). Start with ART wil aan de hand van Museum@School de cultuurdeelname van alle bevolkingsgroepen verhogen. De school wordt als een centrum van een gemeenschap aanzien en Start with ART is bijgevolg van mening dat de transformatie van een school in een museum waar kopies van internationaal bekende meesterwerken op één plaats te bezichtigen zijn, een instrument bij uitstek vormt om de cultuurdeelname van leerlingen, ouders en de gemeenschap rondom de school te verhogen.

Museum@School

Doelstelling Start with ART “Museum@School heeft als doelstelling, het schoolse welbevinden van alle leerlingen te versterken.”(Pijler Start with ART)

“Museum@School wil de cultuurparticipatie van alle leerlingen, hun ouders en de gemeenschap rondom de school verhogen.” (Pijler Start with ART)

“Museum@School heeft als doelstelling, de ouderbetrokkenheid naar school toe te verhogen door de creatie van een unieke leeromgeving.” (Pijler Start with ART) 19

Museum@School

Project Start with ART Open Museumdag Tijdens de vrije uren Ondersteuning van de leergebieden Museum@School

Opdrachtenparcours Voorstellingsmoment Eén week Gratis

Met ‘Museum@School’ komen de meesterwerken naar uw school. ‘Museum@School’ is een onderdeel van Start with ART dat scholen de kans biedt om hun school voor een week lang te transformeren in een museum, die internationaal gerenommeerde meesterwerken herbergt.

‘Museum@School’ helpt in de transportkosten van de school. ‘Museum@school’ heeft eveneens als doel de transportkosten van scholen naar culturele instellingen tegemoet te komen door het museum naar de school te verplaatsen. Op deze manier voldoet het project aan de kostendruk waarmee vele scholen geconfronteerd worden. Museum@school vormt bij dezen een aantrekkelijk project voor scholen die gelokaliseerd zijn in geografische regio’s die verder verwijderd zijn van culturele centra die een significante culturele invloed uitoefenen.

‘Museum@School’ ondersteunt de tijdsindeling op school. Museum@School wordt tijdens de vrije uren uitgevoerd en beïnvloedt geenszins de bestaande planning van de leerkrachten.

20

Kunst voor Iedereen

Start with ART

In het leven van alle leerlingen is een plaats voor kunst.

Kunst voor Iedereen Geef kunst een plaats in het leven van je kind

Een kopie van een meesterwerk in het alledaagse leven van ieder kind, betekent een blijvende bron aan inspiratie, abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer, die de directe omgeving van het kind niet bieden kan. Inspiratie Krachtige en rijke leeromgeving Beelden die het alledaagse overstijgen

Leefwereld van de leerling Brede harmonische vorming Kunst met een grote ‘K’

Gespreksonderwerp

Probleemoplossend denken Cultuurparticipatie Uitbreiding van taalgerichtheid 21

Kunst bezit een culturele rijkdom die de bijzondere eigenschap heeft om abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer uit te beelden die in de directe omgeving van de mens niet waarneembaar zijn. Kunst voor iedereen.

with ART biedt alreeds een zesjarig kind de mogelijkheid om in zijn directe omgeving kunst te aanschouwen en dusdanig een rol van betekenis te zijn voor de verdere ontwikkeling van zijn bestaan.

Blijvende invloed op de leefwereld van de leerling Een kopie van een meesterwerk is, in tegenstelling Kunst dient een plaats in te nemen in het alle- tot de dienst die het onderwijs is, een tastbaar en daagse leven van de mens blijvend goed. Het is een esthetisch goed dat verscheiKunstwerken zijn een afspiegeling van de mens en de dene rollen in het leven van de leerling en kind kan wereld rondom hem. Een kunstwerk dankt daardoor aannemen. In de studiekamer van de leerling kan het zijn bestaan aan ons leven en hoort des gevolg thuis de rol van inspirator, motivator en meer aannemen. in het leven van ieder mens. ‘Kunst voor iedereen’ is Als kind zijnde kan het een bron zijn van verhalen, een afspiegeling van deze gedachte en tracht kunst spelen, tekeningen en meer. Voor de ouders is het een plaats in het alledaagse leven van ieder mens te decoratief, maar ook een mogelijk gespreksonderdoen innemen. Kunst behoort ons allen toe, want werp aan tafel. Start with ART wil door de verkoop het is een veruitwendiging van ons allen.

van kopies van meesterwerken een blijvende invloed op het leven van de leerling uitoefenen en de invloed Ieder kind = toeschouwer van kunsteducatie buiten de schoolmuren een rol ‘Kunst voor iedereen’ heeft de betrachting ieder kind van betekenis geven. een kans te geven om de rol van kunsttoeschouwer op te nemen en bijgevolg open te staan voor de rijkdom aan invloeden die kunst inherent bezit. Start

Kunst voor Iedereen

Project Start with ART

‘Kunst voor iedereen’ als afsluiter van de projectweek. ‘Kunst voor iedereen’ is een onderdeel van Start with ART dat alle leerlingen, op het einde van de projectweek, de kans biedt om een kopie van een meesterwerk uit te kiezen.

‘Kunst voor iedereen’ is voor iedere leerling, arm of rijk. De prijs van een schilderij wordt dermate laag gehouden dat iedere leerling, arm of rijk, een kans wordt geboden om Kunst een blijvende plaats in zijn leven te voorzien. Start with ART houdt rekening met de ‘maximumfactuur’ voor ouders in het onderwijs, door de aankoop van een kopie van een meesterwerk ‘vrijblijvend’ te houden en het schilderij voor een lage prijs aan te bieden. 22

Kunst voor Iedereen

Collectie Start with ART

“Een meesterwerk vanuit elke hoek” Een katoenen canvasdoek met een afmeting van 40x50cm.

Kunst voor Iedereen

“Collectie” Kunst voor Iedereen Geef deze meesters een plaats in het leven van je kind.

Kunst voor Iedereen

Doelstellingen Start with ART “Kunst voor iedereen heeft als doelstelling, het leven van alle kinderen, arm of rijk, een blijvende plaats voor Kunst te voorzien.”(Pijler Start with ART)

23

Kunst voor Iedereen

Project Start with ART

‘Kunst voor iedereen’ als afsluiter van de projectweek. ‘Kunst voor iedereen’ is een onderdeel van Start with ART dat alle leerlingen, op het einde van de projectweek, de kans biedt om een kopie van een meesterwerk uit te kiezen.

‘Kunst voor iedereen’ is voor iedere leerling, arm of rijk. De prijs van een schilderij wordt dermate laag gehouden dat iedere leerling, arm of rijk, een kans wordt geboden om Kunst een blijvende plaats in zijn leven te voorzien. Start with ART houdt rekening met de ‘maximumfactuur’ voor ouders in het onderwijs, door de aankoop van een kopie van een meesterwerk ‘vrijblijvend’ te houden en het schilderij voor een lage prijs aan te bieden.

24

Onderwijs

Start with ART

biedt scholen onderstaande ondersteuning aan ...

Onderwijs

Schoolklimaat

Welbevinden van de leerling

Studieprestaties

Kwaliteitszorg

Leerlijnen ‘educatie door kunst’

Welbevinden van de leerkracht

Evaluatierapport

GOK-thema’s

Leergebiedoverschrijdende eindtermen

Onderwijs

Schoolklimaat Start with ART

Interesse in kunst

Aandacht

Motivatie

Studieprestaties

Schoolklimaat

25

Kunst- en cultuureducatie beïnvloedt de studieresultaten niet enkel rechtstreeks maar beïnvloedt eveneens factoren die een positieve invloed op de studieresultaten uitoefenen, waaronder studiemotivatie, samenwerking, zelfvertrouwen, trots, zelfbewustzijn en respect voor anderen. Deze factoren beïnvloeden allen het schoolklimaat, dat een belangrijke invloed uitoefent op de studieprestaties. Het onderzoek van Posner et. al. (2008) ondersteunt de bovenstaande visie dat de toename in studieprestaties en cognitieve ontwikkeling eveneens de resultante zijn van de onrechtstreekse invloed van kunsteducatie. De onderzoekers onderzochten de hersenactiviteiten bij verschillende stimuli, dit resulteerde in een model waarbij de toename in motivatie en aandacht een cruciale rol spelen in de toename van studieprestaties.

Welbevinden van de leerling

Motivatie Aandacht Positieve houding ten aanzien van school Positief zelfbeeld als leerling Invloed ‘Educatie door Kunst’

Emotioneel welzijn Samenwerking Aanwezigheid Concentratie Daling verveling Vermindering stress

26

Het welbevinden van de leerling neemt een belangrijk onderdeel in zijn of haar schoolse leven. De mate waarin de leerling zichzelf positief of negatief evalueert, de mate van motivatie, de houding ten aanzien van school en het studeren zijn bepalend voor de schoolloopbaan van het kind. Schoolse houding van de leerling Internationale data afkomstig uit het WOW-rapport van Ann Bamford bewijzen een sterke positieve correlatie tussen kunst- en cultuureducatie en de schoolse houding van de leerling. Meer dan 71% van de veertig landen en organisaties stelden vast dat kunst- en cultuureducatie een rechtstreekse invloed op de schoolse houding van de leerlingen uitoefenen. Niet enkel de internationale enquête levert sterke empirische data op, maar internationale studies bevestigen eenzelfde conclusie: onder andere studies uit Canada, Verenigd Ko-ninkrijk, Australië en Finland. Een kenmerk van de schoolse houding is de ontwikkeling van een positieve houding ten aanzien van studeren, verscheidene internationale studies erkennen de meer-waarde van kunst- en cultuureducatie op deze houding van de leerling (Rooney, 2004; Fiske, 1999; Ritter, 1999; Stronge, 2002; Hunter, 2005). De positieve schoolse houding die de leerling tentoonspreidt heeft volgens onderzoekingen ook te maken met een toename van een positief zelfbeeld (Rooney, 2004; Ritter, 1999; Stronge, 2002; Tait, 2004; Baker, 2004; Abeles, Horowitz en Burton, 1999) en een toename van motivatie (Barry

en Taylor, 2002, Fiske, 1999; Deasy, 2002). Baker heeft vijf jaar durende enquête uitgevoerd bij 84 organisaties en 113 scholen. De resultaten bevestigden de positieve meerwaarde van educatie door kunst op het zelfbeeld van het kind als een succesvolle leerling. Het onderzoek van Abeles, Horowitz en Burton bevestigen dezelfde positieve correlatie en laten significante stijgingen in het zelfbeeld van de leerling opmeten, zie onderstaande grafiek. De positieve invloed van kunst- en cultuureducatie op de schoolse houding vertaalt zich volgens een Canadese studie ANCY eveneens in een toename aan aandacht voor sociale kwesties en emotioneel welzijn. Schools gedrag van de leerling Internationale data afkomstig uit het WOW-rapport van Ann Bamford bewijzen een sterke invloed van kunst- en cultuureducatie op het schoolse welbevinden. Meer dan 65% van de veertig landen, waaronder Australië, Senegal, Oostenrijk, Hong Kong, Singapore, Canada en het Verenigd Koninkrijk en organisaties stelden vast dat kunst- en cultuureducatie een rechtstreekse invloed uitoefent op het schoolse welbevinden. Vele onderzoekingen bevestigen het aangepaste schoolse gedrag in de vorm van een toename in aanwezigheid, een vermindering van schoolverlaten, een toename van schoolse deelname en een daling van verveling (Barry en Taylor, 2002; Fogg, 2001; Caterall, 1998; Muftig, 1995; Pitman, 1998).

27

Bron: Abeles, Horowitz en Burton (1999)

Welbevinden van de leerkracht

Aandacht voor leiderschap Aandacht voor instructie Positieve werksfeer Invloed ‘Educatie door Kunst’

Enthousiasme Meer bereikbaar Meer ondersteunend Motiverend Beter aanzien bij de leerlingen

28

Welbevinden van de leerkracht Diverse internationale studies beklemtonen niet enkel de positieve invloed van kunsteducatie op de leerling, maar eveneens op het welbevinden van de leerkracht. De positieve veranderingen worden onder andere gekenmerkt door een grotere aandacht voor leiderschap en instructie, positieve werksfeer en een toename in enthousiasme bij de leerkrachten (Caterall & Waldorf, 1999; Werner, 2002; Bamford, 2006). De resultaten uit de internationale enquête van Ann Bamford (2006) leiden tot de conclusie dat het welbevinden van de leerkracht positief door kunst- en cultuureducatie wordt beïnvloed. Leerkrachten worden als meer bereikbaar,

beter aanzien bij de leerlingen. Het onderzoek van Abeles, Holowitz en Burton (1999) bevestigt eveneens de positieve invloed van kunsteducatie op het welbevinden van de leerkracht. Ze ondervonden een toename voor belangstelling in hun pedagogische opdracht en een toename in ondersteuning naar de leerlingen toe, zie onderstaande grafiek. Bovenstaande onderzoekingen ondersteunen de stelling dat een kwaliteitsvol onderwijs gebaseerd op de methode van ‘educatie door kunst’ een positieve invloed op het welbevinden van de leerkracht uitoefent. Start with ART gaat de uitdaging aan om via het principe van ‘educatie door kunst’ het enthousiasme,

ondersteunend en motiverend ervaren. In Hong de positieve zelfverwachtingen, motivatie en optiKong verkrijgen leerkrachten, die gebruik maken misme van zowel de leerlingen als het onderwijzend van een ‘education through the arts’- aanpak, een personeel te stimuleren.

Bron: Abeles, Horowitz en Burton (1999)

29

Onderwijs

Studieprestaties Start with ART

‘Educatie door kunst’ en de schoolse prestaties Internationale onderzoekingen wijzen uit dat kunst- en cultuureducatie sterk positief correleert met studieprestaties1. Meer dan 71% van de veertig landen en organisaties, uit een internationale enquête uitgevoerd door Ann Bamford, stelden vast dat kunst- en cultuureducatie een rechtstreekse invloed op de leerprestaties uitoefenen. Een tweede illustratie is het onderzoek van Fiske die in het jaar 1999 zeven onafhankelijke studies in de Verenigde Staten heeft onderzocht dewelke 25.000 leerlingen omvatte. Andere onderzoekingen bevestigden niet enkel de positieve correlatie tussen kunsteducatie en studieprestaties, maar bevestigden eveneens een positief causaal verband tussen beide factoren2. De positieve invloed van kunst- en cultuureducatie op belangrijke vakken in het schoolse curriculum als taalvaardigheid en wiskunde worden eveneens door onderzoekingen in diverse landen bevestigd, waaronder NIELNS en EAPI in Australië en LTTA in Canada. Deasy (2002) analyseerde een totaal aan 62 onderzoekingen die de invloed van kunstrijke schoolprogramma’s op de studieprestaties in het curriculum onderzochten, met als algemene conclusie dat educatie geïnspireerd door kunst een positieve invloed uitoefenen op de ontwikkeling van lezen, schrijven en wiskunde. Onderstaande grafieken uit de onderzoekingen van Bryce (2004) en Wandell (2005) bevestigen de positieve invloed van kunstrijke schoolprogramma’s op de studieprestaties in wiskunde, lezen en schrijven. 1 (Burton, et. al., 1999; Butzlaff, 2000; Catterall, 1998; Catterall, Chapleau & Iwanaga, 1999a & 1999b; Cutietta et. al., 1995; Deasy, 2002; Fowler, 1996; Gouzouasis, Guhn, & Kishor, under review a & b; Hamblen, 1993; Hetland, 2000; Luftig, 1995; Moore & Caldwell, 1993; Murfee, 1995; Parks & Rose, 1997; Welch & Greene, 1995) 2 (Elster, 2002; Grauer et. al, 2001; Upitis et. al, 2001, 2002, 2003)

Bron: Bryce et al., 2004

30

‘Educatie door kunst’ en creativiteit Internationale onderzoekingen bewijzen een sterke positieve correlatie tussen kunst- en cultuureducatie en een toename aan creativiteit. Internationale data afkomstig uit het WOW-rapport van Ann Bamford bewijst dat meer dan 75% van de veertig landen en organisaties vaststelden dat kunst- en cultuureducatie een rechtstreekse invloed uitoefent op de creativiteit in het schoolse leven. Landen als onder andere het Verenigd Koninkrijk en Columbia leggen een nadruk op het verband tussen kunst en creativiteit, met in het bijzonder Columbia waarin de academische wereld een sterke samenhang tussen kunsteducatie en de ontwikkeling van de verbeelding en creativiteit aanwijst. Abeles, Horowitz en Burton (1999) onderzochten de artistieke ervaringen van 2000 leerlingen in basisscholen en middelbare scholen. Hun doelstellingen waren het kunnen vaststellen welke cognitieve, sociale en persoonlijke vaardigheden worden ontwikkeld door kunsteducatie. Het onderzoek ondervond dat kunsteducatie een positieve invloed heeft op creativiteit, welbespraaktheid en originaliteit.

Bron: Abeles, Horowitz en Burton (1999)

31

‘Educatie door kunst’ en cognitieve ontwikkeling De cognitieve ontwikkeling van het kind wordt volgens vele internationale studies positief beïnvloedt door kunsteducatie1. Het onderzoek uitgevoerd door Deasy (2002) analyseerde een totaal aan 62 onderzoekingen die de invloed van kunstrijke schoolprogramma’s op de ontwikkeling van het kind onderzochten, met als algemene conclusie dat educatie geïnspireerd door kunst een positieve invloed uitoefenen op de ontwikkeling van een hogere orde van denkvaardigheden en capaciteiten. Abeles, Horowitz en Burton (1999) onderzochten de artistieke ervaringen van 2000 leerlingen in basisscholen en middelbare scholen. Hun doelstellingen waren het kunnen vaststellen welke cognitieve, sociale en persoonlijke vaardigheden worden ontwikkeld door kunsteducatie. Het onderzoek ondervond dat kunsteducatie een positieve invloed heeft op algemene vaardigheden als originaliteit, verbeelding, probleemoplossend denken, planning; het leervermogen zoals verbeterde basisvaardigheden in wiskunde en lezen, verbeterde studiesnelheid. 1 (Hefferen, 2005; Hunter, 2005; Mason, 2006; Burton, Horowitz en Abeles, 1999; Deasy, 2002; Eisner, 1994, 1998, 2002)

32

Onderwijs

Kwaliteitszorg Start with ART

“Kwaliteitsvol kunst- en cultuuronderwijs dragen bij tot kwaliteitsvol onderwijs.”

Een internationaal onderzoek uitgevoerd door Ann Bamford in het jaar 2006 bewijst dat 1/4de van alle vormen van kunsteducatie een negatieve invloed heeft op de ontwikkeling van de leerling vanwege zijn lage kwaliteit. Start with ART wil aan de hand van instrumenten, die parallel verlopen met de bestaande onderwijsstructuren in Vlaanderen, een maatstaf creëren voor een kwaliteitsvol kunst- en cultuuronderwijs in Vlaanderen en daarbij de kwaliteitszorg van de scholen in het lager onderwijs ondersteunen.

Kwaliteitszorg onderwijs

Kwaliteitsvol kunst- en cultuureducatie

‘Educatie door kunst’ parallel met de eindtermen

Evaluatierapport aan de hand van eindtermen

Leerlijnen voor ‘Educatie door kunst’

33

Start with ART wil aan de hand van een lespakket ‘Kunstig Leren’ en het project ‘Museum@School’ een krachtige leeromgeving creëeren die tegemoet komt aan de kwaliteitszorg van de scholen in het lager onderwijs. Bij de ontwikkeling en uitvoering van een leerplan en een schoolwerkplan worden de eindtermen veelal als kwaliteitsstandaarden gehanteerd.

lijn waarborgt een constructieve en logische opeenvolging van fasen en activiteiten van het onderwijsproces door het leerproces een leidraad aan te bieden die het bereiken van de beoogde doelstelling faciliteert. Het is echter opvallend dat, volgens het onderzoek ‘Kwaliteit en Consistentie – Kunsten cultuureducatie in Vlaanderen’ van Ann Bamford, in het Vlaamse onderwijs een gebrek aan leerlijnen voor kunst- en cultuureducatie bestaat. Leerkrachten in het basisonderwijs worden geacht “Eindtermen voor het lager onderwijs zijn om “goede processen” in de kunst te organiseren, minimumdoelen die de overheid noodzakelijk maar ondervinden te weinig ondersteuning dooren bereikbaar acht voor een bepaalde leerlindat de lerarenopleiding en de professionele ontwikgenpopulatie. Met minimumdoelen wordt keling geen leerlijnen voor een kunst- en cultuurbedoeld: een minimum aan kennis, inzicht, educatie aanbieden. Start with ART tracht de grote vaardigheden en attitudes bestemd voor die verantwoordelijkheid op de schouders van leerleerlingenpopulatie.” krachten in het basisonderwijs te ondersteunen

door de creatie van leerlijnen voor de methode Het uitvoeren van een uitgebreide kwaliteitsbewak- ‘educatie door kunst’ en daardoor een antwoord te ing van het schoolse pedagogisch project, betekent bieden op het gebrek aan leerlijnen voor een voor veel scholen een grote kost in energie en kwaliteitsvol kunst- en cultuureducatie in papierwerk. Start with ART wil deze problematiek Vlaanderen. tegemoet komen door de kwaliteitsbewaking van een school te ondersteunen via het aanreiken van Evaluatierapport instrumenten gebaseerd op de eindtermen. Start with ART biedt de scholen op het einde van de projectweek ook een evaluatierapport aan die op Leerlijnen kunst- en cultuureducatie de bestaande eindtermen is afgestemd. Het evaluEen belangrijk element voor de ontwikkeling van atierapport genereert eveneens opportuniteiten een kwaliteitsvol kunst- en cultuureducatie in voor de scholen om zogenaamde ‘blinde vlekken’ Vlaanderen is het bestaan van leerlijnen. Een leer- in hun kwaliteitsbewaking op te sporen en deze een

Leergebiedoverschrijdende eindtermen “Start with ART helpt de leergebiedoverschrijdende thema’s te herkennen.” “Leergebiedoverschrijdende eindtermen zijn minimumdoelen die niet specifiek behoren tot één leergebied, maar onder meer door middel van meer leergebieden of onderwijsprojecten worden nagestreefd.” De herkenbaarheid van de twee leergebiedoverschrijdende thema’s is minder groot in de scholen. Aangezien de leergebiedoverschrijdende thema’s los van enige inhouden worden geformuleerd biedt Start with ART, via de methode van ‘educatie door kunst’, het onderwijzend personeel een houvast omdat deze methode een horizontale samenhang tussen leergebieden mogelijk maakt. 34

‘Start with ART’ laat horizontaal werken toe.

Het evaluatierapport van ‘Start with ART’ ondersteunt.

De horizontale samenhang tussen de leergebieden wordt verzekerd doordat ‘educatie door kunst’ een plaats in het gehele curriculum inneemt. ‘Kunstig Leren’ biedt het onderwijzend personeel een leergebiedoverschrijdend thema die eveneens een antwoord kan bieden op de invulling van de leergebiedoverschrijdende eindtermen als ‘Leren Leren’ en ‘Sociale Vaardigheden’.

Start with ART biedt de scholen op het einde van de projectweek een evaluatierapport aan die op de bestaande eindtermen is afgestemd. Het evaluatierapport is een meerwaarde voor scholen bij de beantwoording van de inspanningsverplichting ten aanzien van leergebiedoverschrijdende eindtermen als ‘Leren Leren’ en ‘Sociale Vaardigheden’.

KUNST EN Sociale Vaardigheden

KUNST EN Leren Leren

Sociale vaardigheden zijn alle gedragingen die in onze cultuur van belang zijn om op een efficiënte en opbouwende wijze deel te nemen aan het sociale leven. Internationale onderzoekingen tonen aan dat ‘educatie door kunst’ een positieve invloed uitoefent op de emotionele ontwikkeling van het kind. Het ‘samenleven op school’ wordt de hele dag door op een speelse en positieve manier beïnvloedt door een culturele rijkdom die de bijzondere eigenschap heeft om abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer uit te beelden die in de directe omgeving niet waarneembaar zijn. De creatie van een positief schoolklimaat is voor Start with ART onontbeerlijk voor het welbevinden van de leerling op school. Het lespakket ‘Kunstig Leren’ en het opdrachtenparcours, presentatiemoment en ‘Open Museumdag’ van ‘Museum@ School’ waarborgen een krachtige en rijke leeromgeving, dat een onuitputtelijke bron is voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Via de eindtermen ‘Leren Leren’ moeten de leerlingen meer zelfstandig nieuwe kennis en vaardigheden kunnen verwerven en in staat zijn problemen op te lossen. De Vlaamse overheid hecht daarbij veel belang aan de ondersteuning van het schoolse leren enerzijds en effectief kunnen leren anderzijds. De leerling zal door het gebruik van krachtige pedagogische instrumenten, geïnspireerd door een impliciet leren van educatie door kunst, de nodige ondersteuning vinden in zijn schoolse leren. Internationale onderzoekingen wijzen uit dat educatie door kunst rechtstreeks en onrechtstreeks een positieve invloed op de studieprestaties uitoefent. De toename van onder andere motivatie, aandacht en een verbetert schools zelfconcept zullen eveneens leiden tot een effectiever leren van de leerling 35

Onderwijs

GOK-thema’s Start with ART

Start with ART wil leerlingen uit lagere SES-milieus de kans bieden om te genieten van een hoogstaand kwalitatieve kunsteducatie. Vanuit de visie ‘Elk kind = kunstenaar’ heeft Start with ART rekening gehouden met de zorgbehoeftes van kansarme leerlingen. ‘Kunstig Leren’ en ‘Museum@School’ biedt een krachtige leeromgeving aan die een antwoord tracht te bieden op de zorgvraag waarop de GOK-thema’s geënt zijn.

Taalvaardigheidsonderwijs Ondersteuning GOK-thema’s

Intercultureel onderwijs Socio-emotionele ontwikkeling Leerling- en ouderparticipatie

Taalvaardigheidsonderwijs

Visueel denken Aandacht en motivatie Uitgebreide taalcode Begrijpend lezen

Visuele referentiepunten

Abstracte linguïstische structuren Kunstige woordenschat

36

Een belangrijk onderdeel in het schoolse curriculum is taal, meer bepaald de nadruk op lezen en schrijven. De relatie tussen visuele kunstvormen en taal omhelst een aantal fundamentele kenmerken die de ontwikkeling van taalvaardigheid positief kunnen beïnvloeden (Hutinger, 1997; Deasy, 2002; Soundy, 2006; Burger, 2000; Wilhelm, 2002; Andrejczak, 2005). Een meerwaarde van visuele kunsten voor de ontwikkeling van taalvaardigheid is de creatie van ‘visuele referentiepunten’ voor de leerling. In het deelhoofdstuk ‘cognitieve ontwikkeling’ wordt het belang van ‘visueel denken’ voor de ontwikkeling van taalvaardigheid onderschreven. Visuele kunsten laten de ontwikkeling van abstracte linguïstische structuren toe die aansluiten bij een uitgebreide taalcode van abstraheren en generaliseren die in het onderwijs van toepassing is (Bernstein; Van Houtte; Giddens; Wittgenstein; Arnheim). Door het gebruik van visuele kunsten in de verwerving van taal kunnen aan de hand van concrete metacognitieve referentiepunten lezers een hulpmiddel aangeboden worden voor de ontwikkeling van een begrijpend lezen. Een etnografische studie van Jeffrey Wilhelm (2002) bevestigt de positieve invloed van visuele kunsten op het begrijpend lezen van jongens in de zevende graad bijzonder onderwijs. De onderzoeker merkte eveneens een toename van aandacht en motivatie bij de leerlingen op. De toename in aandacht en motivatie werd gecreëerd door de visuele prikkels die kunst aanbiedt. Met als resultaat een meer ontwikkelde woordenschat, sterkere beschrijvingen en meer uitgewerkte gedachten (Andrejczak, 2005; Burger, 2000; Soundy, 2006; Wilhelm, 2002). Een vierde kenmerk van kunst is zijn eigen repertoire aan beeldende en esthetische geletterdheid. De woordenschat die kunst aanbiedt, creëert mogelijkheden om gevoelens uit te drukken, om te praten en te schrijven over artistieke belevingen. Kinderen zullen de woordenschat ontwikkelen dankzij interessante vragen van de leerkracht of door met elkaar te praten over hun kunstervaringen (Bamford, 2009). In dat opzicht biedt kunst een krachtige vorm van communicatie. Het staat buiten kijf dat visuele kunsten een inspiratiebron kan vormen voor de creatie van een krachtig pedagogisch instrument die de ontwikkeling van taalvaardigheid stimuleert.

Intercultureel onderwijs

Samenleven op school Positieve houding Multicultureel Culturele rijkdom Sociaal en cultureel bewustzijn Erkenning van identiteit

37

Het leven op school is in vele gevallen een afspiegeling van de leefwereld buiten de schoolmuren. Voor veel scholen spelen de uitdagingen van een multiculturele samenleving een belangrijke rol in de leefwereld van hun leerlingen en dringt des gevolg een ‘intercultureel onderwijs’ zich aan de scholen op. De uitvoering van het GOK-thema ‘intercultureel onderwijs’ heeft baat bij een kwalitatief hoogstaand kunst- en educatieonderwijs aangezien deze het ‘samenleven op school’ de hele dag door op een speelse en positieve manier kunnen laten proeven van een culturele rijkdom die de bijzondere eigenschap heeft om abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer uit te beelden die in de directe omgeving niet waarneembaar zijn. Internationale onderzoekingen bevestigen deze meerwaarde, uit een onderzoek van de Amerikaanse universiteiten Harvard en Columbia blijkt dat kunst- en cultuureducatie een sterke positieve invloed op een positief sociaal en cultureel bewustzijn van de leerling uitoefent. Uit de internationale enquête van Ann Bamford in het jaar 2006 bleek eveneens dat kunst- en cultuureducatie bijdraagt tot de erkenning van identiteit en culturele verschillen en een positieve houding ten aanzien van de multiculturele samenleving, 88% van de deelnemende landen en organisaties bevestigden de positieve invloed.

Socio-emotionele ontwikkeling

Zelfvertrouwen

Aandacht voor sociale kwesties

Positieve therapeutische invloed

Gevarieerd zorgaanbod Socio-emotionele instrumenten Socio-emotioneel welzijn Vermindering van vervreemding

Geïntegreerd in het lespakket en het opdrachtenparcours

38

De visuele kunsten beschikken over een culturele rijkdom aan abstracte ideeën, complexe menselijke interacties, symboliek, universalistische inhouden, gevoelens, ethiek en veel meer die een onuitputtelijke bron kunnen betekenen bij de ondersteuning van de socio-emotionele ontwikkeling van de leerling. Internationale onderzoekingen ondersteunen de positieve invloed van kunst- en cultuureducatie op het socio-emotioneel welzijn van de leerling. Een Canadese studie ANCY ondervond een toename aan aandacht voor sociale kwesties en een emotioneel welzijn en de resultaten uit de internationale enquête van Ann Bamford wijzen op een toename aan zelfvertrouwen, een positieve therapeutische invloed en een vermindering van vervreemding ten aanzien van het schoolse leven. Start with ART wil instrumenten aanreiken die de ontwikkeling van een gevarieerd zorgaanbod van de scholen ondersteunen, met in het bijzonder instrumenten die toelaten om aspecten van het socioemotioneel welzijn van een leerling op te merken die in een normale pedagogische situatie niet door de leerkracht kan worden waargenomen. Deze socio-emotionele instrumenten zullen in het lespakket ‘Kunstig Leren’ en in het opdrachtenparcours van ‘Museum@School’ geïntegreerd worden, zodat de leerkrachten geen aparte lesmomenten moeten vrijmaken.

Leerling- en ouderparticipatie

Museum@School Woensdagnamiddag Rondleiding Presentatiemoment Meer bewust van het curriculum Zaterdag

Meer betrokken bij de opvoeding

39

In vele scholen met een multiculturele en kansarme setting, wordt de relatie van de ouders ten aanzien van kunst als negatief bestempeld. Volgens hen begrijpen de ouders het belang van kunst- en cultuureducatie niet omdat het hun kinderen niet aan werk helpt. Internationale onderzoekingen bewijzen echter dat kwalitatief kunst- en cultuureducatie een belangrijke meerwaarde kan betekenen bij de toename van ouderbetrokkenheid naar de school toe. Uit de internationale enquête van Ann Bamford blijkt dat 80% van de deelnemende landen en organisaties de belangrijke rol van kunst- en cultuureducatie in de toename van de ouderbetrokkenheid naar de school toe bevestigen. Rooney maakte in het jaar 2004 een overzicht van de belangrijkste studies betreffende de meerwaarde van kunst- en cultuureducatie, en concludeerde dat een door kunst geïnspireerde pedagogische aanpak de ouders meer betrokken maakt bij de opvoeding van hun kind en het maakt de ouders eveneens meer bewust van het curriculum van hun kind. Landen als Hong Kong, Singapore, Duitsland en Australië stelden eveneens vast dat de integratie van kunst en cultuur een goede praktijk is om ouders uit te nodigen en deze met succes in contact te brengen met de schoolse omgeving. Start with ART is overtuigd dat een school, door middel van kunst, zichzelf kan ontwikkelen tot een centrum van de omringende gemeenschap en als gevolg een toename in ouderbetrokkenheid kan verwezenlijken. De bedoeling is dat de scholen op een woensdagnamiddag of zaterdag de deuren van hun museum openen voor de ouders en de gemeenschap rondom de school. De leerlingen kunnen tijdens deze ‘open museumdag’ van ‘Museum@School’ een rondleiding aan de ouders geven. Bij dezen wil Start with ART de banden van de school met de gemeenschap stimuleren. De leerlingen krijgen eveneens de mogelijkheid om een eigen schilderij te schilderen en deze op een woensdagnamiddag of zaterdag aan hun ouders tentoon te stellen. De kunstwerken worden in hun klas door de leerlingen gepresenteerd aan de ouders, dit creëert een opportuniteit voor de leerlingen om het zelfconcept als ‘kunstenaar’ te versterken en ook de ouderbetrokkenheid te stimuleren. Deze mogelijkheid voor een tentoonstelling en presentatie vormt een belangrijk onderdeel van kwaliteitsvol onderwijs door kunst. Internationale onderzoekingen hebben bevestigd dat de inbouw van een dergelijk moment een belangrijke incentive creëert voor ouderbetrokkenheid.

40

Business

Start with ART

“Werken en ondernemen als een kunstenaar.” De nieuwe economie en zijn nood aan creativiteit.

“Om te wedijveren in een nieuwe globale context, moeten we onze kinderen, buiten wetenschappen en wiskunde, de vaardigheid om creatief te denken aanmoedigen die afkomstig is van betekenisvol kunsteducatie. Barack Obama gelooft dat kunsten een hoofdbestanddeel moet zijn van effectief onderwijs.” (Barack Obama, campagnewebsite)

Innovatief onderwijs Moderne arbeidsorganisatie Gedifferentieerd werken

Multitasking

Heterogene groepen Autonome werkgroepen

Lerende onderwijsorganisatie Bewaken van studievoortgang

Lerende organisatie

Hoge betrokkenheid

Gedeelde visie en doelen

Flexibiliteit Multiskilling

Leerproces zelfstandig richting geven

Taakgerichte arbeid

Probleemoplossend denken Veranderende omgeving Gerichtheid op onderwijzen en leren

Efficiëntie

Inspirerend leiderschap

41

Kunst

Creativiteit

Out of the box denken

Cognitieve ontwikkeling

Heterogene talenten teams

Socio-emotionele ontwikkeling

Onderwijs

Esthetisch inzicht Flexibiliteit

Motivatie

Ondernemingszin

Gemeenschap

Innovatie

Bedrijfsleven

De economie die we vandaag de dag kennen situeert zich in een nieuwe globale context, waarin producten een steeds kortere levensduur hebben en een verschuiving van handenarbeid naar kennisarbeid plaatsvindt. Ondernemingen kunnen in deze nieuwe economie enkel wedijveren door innovatief te zijn: innovatie van het product, innovatie van het proces en innovatie van de organisatie. Ter illustratie vormt het bestaan van een innovatiecultuur in Finland een belangrijke bijdrage in het Finse welvaartsniveau. Het individu wordt geacht gedreven te zijn door een creatieve passie, die tot uiting komt door creatief te werken (Castells, 2002: 46).

meer weg te denken in een modern bedrijf. Zij hebben nood aan strategische, flexibele werknemers die ‘outside the box’ kunnen denken, maar ook aan creatieve mensen die binnen de nieuwe arbeidsorganisatiestructuren als team kunnen samenwerken. De ‘Hot Spots’ van Lynda Gratton, zijn een goed voorbeeld van nieuwe arbeidsstructuren. Een ‘Hot Spot’ is een kern waar heel wat mensen samenwerken en nieuwe ideeën creëren. Daarbij is vooral belangrijk dat er een open, creatieve samenwerking bestaat tussen de afdelingen onderling en met klanten buiten het bedrijf.

“Het bedrijfsleven dient de rol van het onderwijs in de verbetering van de creatieve industrie openlijk te erkennen. Het onderwijs dient door de creatieve industrie als een partner aanschouwt te worden.” (Pijler Start with ART)

“Start with ART zoekt ondernemingen en organisaties die de meerwaarde van kunst voor de studieprestaties van leerlingen op school en voor de economische expansie van Vlaanderen openlijk willen erkennen en steunen.” (Actiepijler Start with ART)

Innovatief onderwijs Start with ART is overtuigd dat de wijze waarop het “In de nieuwe economie zijn esthetiek en creativ- schoolse functioneren, wordt georganiseerd niet eniteit even belangrijk als technische kennis. Het ge- kel een grote invloed heeft op de ontwikkeling van heime recept komt van onze vaardigheid om kunst, het kind maar ook op de integratie van nieuwe armuziek en literatuur met exacte wetenschappen te beidskrachten in de wereldeconomie. Innovatief integreren.” (Thomas L. Friedman) onderwijs vertoont gemeenschappelijke kenmerken met innovatieve arbeidsorganisatiestructuren. De Innovatieve arbeidsorganisatie woordencollage karakteriseert de meerwaarde die De arbeidsorganisatie van een onderneming die in innovatief onderwijs heeft voor het bedrijfsleven. de globale economie werkzaam is, dient zich zozeer Start with ART stimuleert de bestaande pedagogte organiseren dat het een antwoord heeft op de snel ische praktijken naar een toename aan innovatie, die veranderende omgeving die de wereldeconomie een- beter aansluiten op de nieuwe arbeidsstructuren in maal is. Waarden als innovatie, flexibiliteit, team- het bedrijfsleven. work, creativiteit, inspirerend leiderschap zijn niet

42

Schoolimago Een onderzoek van Ann Bamford over kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen in het jaar 2007 bewijst, aan de hand van twee praktijkvoorbeelden, de sterkte van kunst- en cultuureducatie als een positief marketing- en profileringmiddel voor scholen. De eerste school had drie jaar geleden 157 leerlingen, maar telt nu 305 leerlingen dankzij de plaats die aan kunst werd toegekend. De tweede school rapporteerde een toename van 60 naar 500 leerlingen op enkele jaren tijd dankzij de sterke nadruk op kunst. Start with ART biedt voldoende troeven om het imago van uw school in de omliggende gemeenschap te versterken. Een evenementen als ‘Open Museumdag’ kan op de aandacht van lokale media rekenen en geeft scholen desgevolg een kans om zich te profileren bij een breder publiek.

Een enquête uitgevoerd door Harris Poll in 2005, schetst de houding van de Amerikaanse burger ten aanzien van kunst-en cultuureducatie. Start with ART wil aan de hand van dit onderzoek beklemtonen dat kunsteducatie door de gemeenschap wordt gewaardeerd.

93%

van de burgers gingen akkoord dat kunst van vitaal belang is voor een goed afgeronde

86%

van de burgers gingen akkoord dat kunsteducatie de houding van de leerling ten aanzien

83%

van de burgers gingen akkoord dat kunsteducatie de communicatie tussen de leerling en

79%

van de burgers gingen akkoord dat kunsteducatie belangrijk genoeg is om persoonlijk

scholing;

van de school positief beïnvloedt;

zijn medestudenten of volwassenen verbetert;

betrokken te geraken bij het schoolse leven.

43