VOLGT VOLGT. Topman Andries Olijslager van Friesland Coberco: MST-directeur voelt zich beperkt in zijn mogelijkheden

M a g a z i n e

v o o r

o n d e r n e m e n d

T w e n t e al ia ec Sp

11 en 12 r be m ve no

| Twentevisie | Jaargang 15 | Nummer 8 | Oktober 2003 |

Topman Andries Olijslager van Friesland Coberco:

“VOLGT VOLGT” MST-directeur voelt zich beperkt in zijn mogelijkheden Stork Worksphere in Enschede in zwaar weer In tien jaar is vleessector met 25.000 banen in Overijssel verdwenen Special beurs Hardenberg: Hennie van der Most gaat mausoleum bouwen | Twentevisie | Jaargang 15 | Nummer 8 | Oktober 2003 |

2

Inhoud

Andries Henk Bijker Olijslager Henk Bijker neemt na zeven jaar afscheid van MST. Is een ziekenhuis een normaal bedrijf?

4

Friesland Coberco heeft alleen nog boeren in Overijssel

7

Stichting Kans voor een Kind helpt Twentse kinderen in nood

10

Bibob screent ondernemers

14

Henk Bijkers afscheid van MST

17

Beurs: wat doe je als Chinees?

19

Oosterse Turkse Yoghurt

20

Overijsselse vleessector ten onder

23

Ergernis over Duitse tolheffing

28

Stork Worksphere-directeur voor Schut

40

Beeldverslag Memphis

47

Special Ondernemers Relatiedagen Hardenberg: imperium Van der Most nu ook in Rijswijk

14

Friesland Coberco verdient geld met dubbelfris, niet met kaas...

4

Overijsselse vleessector: wat ging er mis? Twentevisie vroeg het aan Auke Koops van ‘t Jagt..

20

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische radioprogramma ‘Memphis’ dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente. Uitgever MediaSales Nederland bv., Anninksweg 50, Hengelo, Postbus 702, 7550 AS Hengelo, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074 - 250 35 13, E-mail: [email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie Martin Wermer Blad managers Anno Oude Engberink, Marion Kosterink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur) Mario van Santen, Martin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie), Jaap Baart (fotografie columns) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart

Rubrieken

Ondanks alle paniekverhalen over onbetaalbare pensioenen, het afschaffen van de VUT-regeling en de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, ziet de Groningse hoogleraar Johan Groothoff de vergrijzing niet als spookbeeld. De lage arbeidsparticipatie van ouderen is wél een probleem.

64

Financieel Accent

13

Online Strategie

34

Onroerend Goed

43

Juridisch Gezien

30

Nieuws en Feiten

27

Notarieel Advies

39

Personeel en Organisatie

55

IKTelgids

61

IKTvisie op ...

71

Scope en IKT-nieuws

72

Twente Agenda

62

Verdienen aan inkoop

64

De vergrijzende samenleving

66

Bedrijfsopvolging

69

50 jaar Loohuis Installatiegroep

70

Breedbandinfrastructuur

(fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Advertentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Jeroen Achterberg, Willeke Assink, Aleid Kluivers, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074 - 250 35 13, E-mail: [email protected] Advertentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv., Postbus 702, 7550 AS Hengelo Privé-abonnementen Kosten: € 35 per jaar (10 nummers). Opgave: alleen per fax 074 - 250 35 13 of E-mail: [email protected] Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Lithografie Laserline, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst, Beckum Oplage De oplage bedraagt ongeveer 6.500 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © MediaSales Nederland bv

België wordt het rijkste land van Europa, zo is de verwachting. Want op korte termijn zal België overstroomd worden door Nederlandse ‘immigranten’. Nee, geen politieke vluchtelingen, maar mensen met ‘zwart geld’ die daar eenvoudig hun buitenlandse valuta legaal kunnen witwassen. Het is niet alleen België, maar ook Italië en naar verwachting ook Duitsland dat fiscaal een paradijs wordt. Dat is niet te danken aan die landen zelf, maar aan Nederland dat een financieel aantrekkelijke regeling op zogenaamd onrechtvaardige moraliteitsgronden aan zich voorbij laat gaan. De regelingen in het buitenland kosten Nederland naar schatting 3 miljard euro. En liefst 27 miljard euro dat aan vermogen ineens vrij te besteden is. Met ingang van 1 januari 2004 gaan sommige EU-landen informatie uitwisselen over spaartegoeden die in een ander EU-land worden aangehouden. De Nederlandse Belastingdienst zal door deze informatie uit het buitenland veel nieuwe bankrekeningen ‘ontdekken’. Je hoeft geen helderziende zijn om te begrijpen dat voor die datum de bankrekeningen in die betrokken landen worden verhuisd naar bijvoorbeeld de Kaaimaneilanden. In een aantal landen wordt een praktische regeling ingevoerd: mensen (ook voor Nederlanders) die zich melden, betalen een vast tarief en daarmee is de kous af. De ervaring leert dat zo’n generaal pardon goed werkt. Het aangiftegedrag verbetert en de belastingdienst bespaart zich veel tijd voor controle en opsporing. Daarnaast komen voor de belastingdienst vermogens in zicht waarover anders nooit belasting kan worden geheven. De zwartspaarders kunnen met een schone lei beginnen. Minister Zalm weigert echter in Nederland een dergelijke regeling in te voeren om te voorkomen dat anderen die jaarlijks keurig belasting betalen over hun spaargeld zich bedonderd voelen. Nederlandse zwartspaarders hebben naar schatting 60 miljard euro aan verzwegen geld in het buitenland. Als slechts de helft van die mensen van de regeling gebruik zou maken, levert dit de Nederlandse schatkist (bij een tarief van 10%) 3 miljard euro op. Het geld dat daarna legaal is geworden (circa 27 miljard euro, wat jaarlijks nog eens 300 miljoen euro aan belasting oplevert) kan in Nederland besteed of belegd worden. Dat zou een geweldige opsteker zijn voor de kwakkelende economie. Je kunt ook te netjes willen zijn.

3

Commentaar

Vergrijzing geen spookbeeld

33

Witwassen zwart geld

Twente visie. 08/2003

Andries Olijslager

Ondemocratische

Andries Olijslager leidt het zuivelbedrijf Friesland Coberco: “Ik zit de hele dag te denken hoe wij meerwaarde aan melk kunnen geven.”

Meer dan 700 plaatselijke zuivelfabrieken telde Nederland 120 jaar geleden nog. Coöperaties van en voor de boer. Maar de coöperaties waren intern gericht, en vooral druk over de hoogte van de melkprijs. Maar terwijl de boeren meer en meer melk leverden, wilden de consumenten juist wat anders dan uitsluitend zoetemelk, karnemelk en yoghurt. Friesland Coberco heeft die tegenstelling opgevangen door de coöperatie los te koppelen van het bedrijf: “Een vennootschap met een normale Raad van Commissarissen.” De coöperatie (de boeren in een gebied van Arnhem tot Texel) is wel 100% aandeelhouder van het marktgerichte bedrijf. “De voorzitter runt de coöperatie met de medezeggenschap en alles, een heel democratisch gebeuren. Ik leid het niet-democratisch deel, dat is de onderneming,” vat Andries Olijslager samen. “Ik zit de hele dag te denken hoe wij meerwaarde aan de melk kunnen geven.” De lage marges op de bulkkaas worden gecompenseerd door Appelsientje en Dubbelfris.

(door Jan Medendorp)


“Onze leden waren gewend de schoorsteen van de fabriek te zien. Kleinschaligheid is leuk voor de mensen, maar we hebben uitgelegd dat zij, onze familieleden noem ik ze altijd, eigenaar zijn een multinational en dan werkt dat niet meer.” De boeren zijn door die constructie niet listig buitenspel gezet, vindt Olijslager: “Ja, de vergadering van een groot beursfonds is vaak een soort bejaardensoos. Maar naar onze aandeelhoudersvergadering komen honderd gekozen vertegenwoordigers van die 12.000 familieleden. Die hebben dat jaarverslag heel goed gelezen, die stellen scherpe vragen en die zijn zeer goed bij de les.”

Overijssel Overijssel was tot de fusie het fundament onder Coberco. Het aantal boeren is weliswaar geslonken, maar de werkgelegenheid is praktisch helemaal verdwenen. Er blijven nog bedrijven over in Zwolle en Deventer. Het lijkt erop (vijf jaar na dato) dat Coberco is uitgeleverd aan Friesland. “We zaten veel in de centra van dorpen. Daar kun je niet groeien, je krijgt te maken met milieuvergunningen, bereikbaarheid. In Borculo en Lochem zitten we buiten het dorp, daar kunnen we wel verder ondernemen. We hebben gekozen voor een heel beperkt aantal zeer grootschalige bedrijven. We begonnen bijvoorbeeld met twintig kaasfabrieken en we

hebben er nu nog acht. We zijn niet bewust bezig om in Overijssel de boel te sluiten en in Friesland niet. Ik ben geen Fries, ik ben een Zeeuw, dus ik ben onbevooroordeeld.” En het is nog niet klaar. “We hebben moeten groeien en snoeien. Dus groeien met sterke merken, en snoeien om de bulk steeds efficiënter, grootschaliger te verwerken. Ja, daarbij zullen in de toekomst nog meer bedrijven worden gesloten.” Waarbij Olijslager direct opmerkt dat er een goudgerand sociaal plan ligt. Deels gemaakt voor de fusie tussen beide grootmachten, omdat ze duidelijkheid en rust wilden. Wat overigens ook gelukt is. De top moest wel een fatsoenlijk plan presteren omdat Olijslager toentertijd bij herhaling opmerkte dat de fusie ‘niet uit armoede was ontstaan’.

Merkproducten Vijf miljard melk krijgt Friesland Coberco jaarlijks aangeboden om te verwerken, terwijl de markt daar niet om vraagt. “Het lukt ons om ongeveer 60 tot 70% van die melk te stoppen in producten met hoge toegevoegde waarde, zoals Chocomel en Friese Vlag koffiemelk. Daarnaast maken wij nog poeder en boter.” En heel veel bulkboter en bulkkaas met verwaarloosbare marges. En daarom ‘zoekt’ Olijslager dagelijks naar producten en bedrijven om zijn melk in te kunnen verwerken en voor een redelijke prijs te verkopen. En

verkoopt Dubbelfris om geld te verdienen voor de boeren

ketenregisseur daarom werd ook Numico gekocht, nadrukkelijk zonder fabrieken of melk. “We kunnen onze melk gebruiken voor Chocomel en Fristi.” Friesland Coberco heeft na de fusie vier overnames gedaan, drie kleinere plus Numico waarbij voor de financiering opvallend genoeg geen beroep is gedaan op de boeren. “De banken wilden ons dat geld wel lenen op basis van de balans en de kasstroom. Zonder zekerheden, dat doen we nooit. En ook zonder dat de bank naast ons op een directiestoel komt te zitten. We zitten nu wel aan onze grens, als we een nieuwe grote stap zouden maken, zullen we wel aandelen gaan uitgeven.”

het meteen in de afzet. “Wij worden door de consument en door de supermarkten daarop afgerekend. Wij zijn ook de ketenregisseur. Wij zijn er op gespitst, dat die producten, als er iets mis is, niet in de winkel komen. Daar hebben we geen

Geen eigen mensen

voedselautoriteit voor nodig. Wij hebben verschillende controlesystemen naar de veehouderij toe.” Dat is mooi, maar toch lukte het in de afgelopen jaren moeizaam om bijvoorbeeld in de veevoersector kwaliteitseisen ingevoerd te krijgen. “We hebben daar met onze leden inmiddels goede afspraken over gemaakt. Ook met de tientallen veevoederbedrijfjes, daar drong het kwaliteitsbesef wat later door.” U kunt toch van uw 12.000 boeren eisen dat ze alleen zaken doen met gecertificeerde bedrijven. Moet je eens opletten hoe snel het afgelopen is. Afgemeten: “Dat is nu ook het geval.”

Het succes van de overname is - hoe saillant - te danken aan Brussel die de acquisitie maar liefst acht maanden blokkeerde. “We hebben in die tijd een compleet integratieplan gemaakt.” En daar zaten veel meer beren op de weg dan bij de fusie. “Wij kregen duizenden nieuwe collega’s die bijvoorbeeld gewend waren aan hoge bonussen en lage vaste salarissen, die waren zeer gericht op korte termijn. En wij, als familiebedrijf zijn meer gericht op lange termijn. En je moet de tijd nemen.” Snerend: “Als je te veel fusies achter elkaar doet, struikel je. De kranten staan er bol van.” Om te voorkomen dat zijn bedrijf ook bij die driekwart van mislukte overnames en fusies terugkomt, heeft Olijslager een afwijkende visie ontwikkeld: “Van alle bedrijven die we overgenomen hebben, werkt het complete management op één mijnheer na nog gewoon bij ons.” Dat het management blijft, wordt vaker geëist bij overnames. “We namen een 100% familiebedrijf over dat gerund werd door één man. En dat doet hij nog steeds. Ik houd onze eigen mensen weg uit die bedrijven die we overgenomen hebben. En die vinden dat niet altijd leuk. Ik zeg dan ‘jongens, we hebben een winstgevend bedrijf gekocht, dat loopt goed, dus waarom zou het morgen niet goed lopen’. Later gaan we rustig met elkaar overleggen waar synergievoordelen zijn te halen.”

Regisseur In de afgelopen jaren is Nederland getroffen door zo’n beetje alle afschrikwekkende dierziektes. Het zuivelbedrijf merkt

‘Ik houd onze eigen mensen weg uit die bedrijven die we overgenomen hebben’

Unilever Olijslager adviseert zijn leden met klem het bedrijf nooit naar de beurs te brengen of in de aanbieding te doen bij een mondiale levensmiddelengigant. “Als Bush niest, gaat de beurs naar beneden. De boeren moeten hun winst en zeggenschap in eigen hand houden. En dat willen ze gelukkig ook. Ze weten nu dat de melk die ze produceren, afgezet wordt. Unilever of Nestlé kan zeggen ‘sorry, ik heb uw melk niet nodig’. Contracten? Die zijn er om opgezegd te worden.” Als de EU wordt uitgebreid zal dat voor de boeren geen gevolgen hebben, denkt Olijslager: “De West-Europese zuivelindustrie heeft de zuivelindustrie in die landen vrijwel helemaal overgenomen. Wij zitten daar ook en we maken daar producten met lokale melk voor de lokale markt. Daar is niet meer melk beschikbaar dan voor eigen gebruik. Polen heeft wel meer, maar die is van inferieure kwaliteit en niet geschikt voor de export. Ik denk dus niet dat er een enorme golf melk van het oosten naar het westen of omgekeerd zal spoelen.” Overigens koopt Friesland Coberco jaarlijks ook zo’n acht miljard kilo melk in NieuwZeeland en Australië. “Daar maken we poeder van voor de tropen.” ■

5

Andries Ary Olijslager is geboren op 1 januari 1944, hij heeft aan Nijenrode gestudeerd. Olijslager is van huis uit een Zeeuw. Een bureauplakker is hij niet. Hij is kordaat, weet wat hij wil en aan mensen die niet weten waarover ze het hebben (zowel interen als extern) heeft hij een broertje dood. Bij Van Gelder Papier maakte hij zowel een management buy-out mee (1981) als de verkoop aan Van Leer (1988). In 1990 werd hij naar Maatschappij voor Industriële Projecten gehaald voor een turnaround (de staat was nog voor 57% aandeelhouder); het bedrijf is nu opgegaan in Alpinvest. Per 1 mei 1991 is Olijslager bestuursvoorzitter van zuivelcoöperatie Friesland Dairy Foods waar hij (samen met Johan Plageman) de grote man achter de fusie met Coberco was en later verantwoordelijk voor de overname van 664 miljoen voor een deel van Numico.

In 2002 was de netto-omzet ruim 4,7 miljard euro. Na de fusie met Coberco in 1997 is die gestaag gestegen, net als de winst die vorig jaar 84 miljoen euro bedroeg. Als gevolg van de overname van een deel van Numico (Nutricia) is de schuld in 2001 explosief gestegen tot ruim een miljard euro, maar in 2002 is daarvan al weer 140 miljoen afgelost. Friesland Coberco is verplicht jaarlijks van haar 11.500 leden meer dan 5 miljard kilo melk af te nemen. “Tot in de eeuwigheid.” Bij het concern werken bijna 17.000 mensen van wie het gros (11.200) in het buitenland. Tot in Azië, Midden-Oosten en Afrika bezit Friesland Coberco grote zuivelbedrijven. Twente visie. 08/2003

trots? 2003 Sinds 1878... Inmiddels zijn we 125 jaar en 4 generaties verder. Wat in 1878 begon als een zaak in goud, zilver en horlogerieën in de binnenstad van Hengelo groeide uit tot een moderne juwelier anno 2003. En natuuurlijk zijn we daar best een beetje trots op.

Juwelier Knoef | Nieuwstraat 15 | 7551 CS Hengelo ov

Grote veiling in Condor City op 3 november (met schoenen van Van Basten)

Kans voor een Kind van start Elk kind heeft recht op geluk. Ook dicht bij huis, hier in Twente, zijn er kinderen die veel leed ondervinden. Dat kan lichamelijk zijn, maar ook psychisch of sociaalmaatschappelijk. Door geldgebrek is er vaak geen uitzicht op een verbetering van hun situatie. Toch verdienen ook deze Twentse kinderen natuurlijk hun geluk. Stichting Kans voor een Kind wil aan dat geluk bijdragen, bijvoorbeeld door een hartenwens in vervulling te laten gaan.

7


Daar is geld voor nodig. Op maandagavond 3 november organiseert de stichting een grote veiling in Condor City in Enschede van shirts van voetbalcoryfeeën, de wereldrecordschoenen van een atletiektopper, de fiets van een bekende wielrenner, het zadel van een Twentse topspringruiter, de keu van een wereldkampioen biljarten en verder bijvoorbeeld een kunstwerk van een Twentse kunstenaar.

Twentse bevlogenheid Een van de initiatiefnemers is Willem Hoevers, medisch verzorger bij Heracles en iemand die leed van kinderen van dichtbij heeft meegemaakt. Een bevlogen mens, die in mei vorig jaar Ben Velthuis en andere bestuursleden van biljartclub Twentevisie vroeg om mee te werken aan de oprichting van een nieuwe stichting die zich inzet voor lijdende kinderen in Twente. Het duurde niet lang voordat er een bestuur van elf mensen was gevormd onder voorzitterschap van Rob Kerkhoven. En na anderhalf jaar hard werken komt nu het eerste evenement in Condor City van de grond, dat hopelijk vele tienduizenden euro’s oplevert. Euro’s overigens die, op wat onvermijdelijke kosten na, volledig ten goede komen aan het beoogde doel.

Unieke gezamenlijke soosavond Het eerste veilingevenement van Stichting Kans voor een Kind wordt een speciale avond voor Twentse (sport)businessclubs. Voor het eerst vindt er een gezamenlijke soosavond plaats (een unieke gebeurtenis), die weliswaar in het teken staat van Kans

voor een Kind, maar tegelijkertijd alle gelegenheid biedt om te ‘netwerken’ en met andere businessclubs kennis te maken. De businessclubs die hun medewerking hebben toegezegd, zijn Business Club Pollux (Arke Pollux), Business Club Heracles, Stichting Gouden Aktie (FC Twente), de Twentse Ondernemers Sociëteit (FC Twente), Billiard Excellent Business Club (Twentevisie/BC Hengelo), Club van 83 (FBK), SIOCH, Commerciële Club Twente, Stichting Sport Promotion Achilles ‘12, T-4 en VSH (ondernemers binnenstad Hengelo.)

Sporters, Tom en Trijntje Tal van topsporters die met het lot van deze kinderen begaan zijn, zullen acte de présence geven. Daarvoor zijn de selecties van Heracles, FC Twente, Arke Pollux en Twentevisie/BC Hengelo uitgenodigd en zoals het er nu uitziet zullen velen van hen aanwezig zijn om hun sympathie voor Kans voor een Kind te onderstrepen. Die sympathie komt ook van de kant van Tom Egbers, die belangeloos de presentatie verzorgt, samen met de eveneens enthousiaste Kim Kötter. Ook de Twentse band The Heat is On, die de avond muzikaal omlijst, verlangt voor zijn optreden geen tegenprestatie. Het evenement wordt afgesloten met een optreden van Trijntje Oosterhuis. ■

Geveild worden onder meer gesigneerde Barcelona-shirts van Marc Overmars, Frank de Boer en Patrick Kluivert. Voetbalschoenen (ook gesigneerd) van Marco van Basten, de schoenen waarop Haile Gebrselassie zijn wereldrecord op de 10 kilometer in Hengelo liep. Verder het schaatspak van Erik Hulzebosch, shirts van FC Twente, Heracles, Patrick Pauwe (Feyenoord), Jan Vennegoor of Hesselink (PSV), Rik Platvoet (ADO) Arnold Bruggink (Mallorca), Bert Konterman en Ronald de Boer (Glasgow Rangers), Dudek (Liverpool), Lehmann (Arsenal), Douglas (Celtic) en wielrenster Leontien van Moorsel.

Onder de hamer gaan onder andere de schoenen van Van Basten en Haile Gebrselassie.

rekeningnummer 1420 7 1420 www.kansvooreenkind.nl Twente visie. 08/2003

Screening van

‘Waarom geen 10

“Alsof alleen ondernemers de wet zouden ontduiken. De ramp in Enschede leert dat wel de betrokken ondernemers aangepakt worden, maar de ambtenaren gaan vrijuit terwijl die minstens zoveel fouten hebben gemaakt.”

Aanbestedende overheden kunnen sinds kort bedrijven in de bouw, de ICT en het milieu laten screenen op hun integriteit. De screening wordt uitgevoerd door bureau Bibob, onderdeel van het ministerie van justitie. Bibob staat voor Bevordering IntegriteitsBeoordelingen door het Openbaar Bestuur. Bureau Bibob screent bedrijven, hun eigenaren en managers, financiers en onderaannemers. Daarvoor heeft bureau Bibob toegang tot bronnen waar de aanbestedende overheden zelf geen toegang toe hebben zoals belastingdossiers, politie- en justitieregisters, kentekenregistraties en dossiers van bijvoorbeeld de arbeidsinspectie.

(door Willem Nijeboer)

“Dit is in het belang van alle partijen,” benadrukt Marc Kuipers van de directie bestuurszaken waarvan bureau Bibob een onderdeel is. Onder meer ministeries, provincies, gemeenten en rijkswaterstaat kunnen bij zijn bureau terecht. “Dit is een gedeelde kans voor zowel de overheid als het bonafide bedrijfsleven om er schone branches van te maken,” aldus Kuipers. “Dat bureau Bibob alleen bedrijven screent in de bouw, het milieu en de ICT is in het parlement zo besloten,” zegt Kuipers. “Over drie jaar heeft evaluatie plaats waarbij wordt bekeken of het aantal sectoren moet worden uitgebreid. Het AVBB heeft destijds bij de totstandkoming van de wet Bibob geprotesteerd tegen de criminaliserende uitwerking daarvan voor de bouw, maar het was aan het parlement om die afweging te maken.” Twente visie. 08/2003

Van Traa

De oprichting van bureau Bibob is een uitvloeisel van de Parlementaire Enquêtecommissie Opsporingsmethoden, ook wel de commissie Van Traa genoemd. Een belangrijke conclusie van ‘Van Traa’ was dat de overheid enerzijds heel veel geld, moeite en tijd besteedt aan het opsporen

en vervolgen van criminelen, maar deze figuren aan de andere kant ook opdrachten, subsidies en vergunningen verstrekt. Om dat te voorkomen is de wet Bibob tot stand gekomen. “Het kan niet zo zijn dat iemand die is veroordeeld voor omkoping meedingt in aanbestedingen,” aldus Kuipers. Of het maken van onderlinge prijsafspraken, zoals naar voren kwam uit de Parlementaire Enquête Bouwnijverheid, per definitie tot criminele activiteiten wordt gerekend, kan Kuipers nog niet zeggen. “Met de weging van dat soort zaken zijn we nog in de beginfase.” Overheden zijn niet verplicht bureau Bibob te raadplegen. Als ze dat doen, moeten ze daarvoor eerst een officiële beleidslijn ontwikkelen om te voorkomen dat inschrijvers er plotseling achter

Nu de overheid met de wet Bibob voor zichzelf mogelijkheden heeft geschapen slechts zaken te doen met bonafide bedrijven komt er voor opdrachtgevende bedrijven iets vergelijkbaars. Dat is de verklaring omtrent het gedrag van rechtspersonen. Natuurlijke personen kunnen sinds jaar en dag bij de gemeente zo’n verklaring aanvragen, die in de volksmond verklaring van goed gedrag heet. De gemeente geeft deze verklaring na screening van de betrokkene af. Begin volgend jaar kunnen bedrijven voor zo”n verklaring terecht bij het ministerie van justitie. Het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG) van de Directie Bestuurszaken voert die taak uit. Bedrijven kunnen geen inlichtingen inwinnen over het gedrag van andere bedrijven, maar ze kunnen hun zakenpartners - bijvoorbeeld hun onderaannemers - in de loop van volgend jaar wel om een dergelijke verklaring vragen. “Contractueel kan dat zeer interessant zijn,” aldus Oost.

ondernemers kan overheidsopdrachten blokkeren

controle van de overheid?’ komen dat ze te maken kunnen krijgen met ‘Bibob-screening’. Aanbestedende overheden moeten in dat geval hun inschrijvers zelf een vragenformulier voorleggen en open bronnen raadplegen zoals de KvK, het Kadaster en het internet. Levert dat twijfels op, dan kunnen ze bureau Bibob vragen een onderzoek in te stellen en een gemotiveerd advies uit te brengen. De aanbesteder zelf blijft verantwoordelijk voor de aanbesteding. Wanneer het Bibob-advies negatief is en de aanbesteder van plan is het advies te volgen, krijgt de inschrijver dat ter inzage. Hij of zij krijgt de kans daarop te reageren en daarna valt de beslissing of de inschrijver mag meedingen of niet.

omstandigheden moeten buitengewoon hard zijn. Er moet echt sprake zijn van een ernstig gevaar voordat wij negatief adviseren. Als er feiten en omstandigheden worden geschetst die je aantoonbaar kunt weerleggen, dan is de afweging van de publicitaire schade van naar de rechter stappen niet anders dan in andere gevallen.”

‘Er zullen ook geen zwarte lijsten worden aangelegd’

Harde feiten “Het is natuurlijk mogelijk dat de inhoud van de reactie de aanbesteder op een ander spoor zet,” zegt Jan Oost, hoofd van Bureau Bibob. “Voor de inschrijver die het niet eens is met het Bibob-advies staat altijd een gang naar de rechter open.” De kans dat iemand behoefte heeft het advies aan de rechter voor te leggen, is volgens Kuipers niet groot. “Als je kijkt naar de Europese uitsluitingsgronden, dan zie je dat de drempel niet laag ligt. Je moet behoorlijk wat aan je fiets hebben hangen wil je hierover struikelen. De feiten en

Bouw-, ICT- en milieubedrijven hoeven volgens Kuipers niet te vrezen voor reputatieschade nadat ze bij een inschrijving zijn afgevallen wegens een negatief advies van bureau Bibob. “In de krant komt aan wie de opdracht is gegund en dat er acht andere bedrijven hebben ingeschreven. Daar komt niet bij te staan dat er zeven zijn afgevallen op economische gronden en één wegens een negatief Bibob-advies. Er zullen ook geen zwarte lijsten worden aangelegd.”

Bouwers Herman Hazewinkel (VolkerWessels) en Herman Spenkelink (Dura Vermeer) zijn beiden van mening dat door Bureau Bibob de goeden onder de slechten moeten lijden. Of zoals Hazewinkel zegt: “De bouw is een sector waarin tienduizenden bedrijven - groot en klein - opereren met een relatief lage toetredingsdrempel. De mensen die met de beste bedoelingen hun boterham in die sectoren verdienen, zullen vanzelfsprekend niet enthousiast zijn over Bibob.” Spenkelink gaat een stap verder: “Er kan een criminaliserend effect van de wet uitgaan. De adviezen van Bibob worden niet openbaar gemaakt, maar uitsluiting is natuurlijk snel bekend in de markt.” Beiden zien toch ook de voordelen, Hazewinkel: “Feit is dat door de extra aandacht voor een integriteitstoets ook een reinigend effect optreedt.” Spenkelink: “Als Bibob zijn werk goed doet, dan kan het niet anders dan dat het betrokken bedrijf op z’n minst een twijfelachtig verleden of laakbare handelwijze kent.” Maar als een uitgesloten bedrijf zijn leven wil beteren, krijgt het dan ook die kans? Of zal die ene uitsluiting de reputatie voor altijd bezoedelen, vraagt Spenkelink zich af.

Geen drempelbedrag Het is volgens Kuipers en Oost niet zo dat wie eens steelt, altijd een dief blijft. Er zijn wettelijke termijnen voor hoe lang een delict bijvoorbeeld in politie- en justitieregisters geregistreerd blijft. Het is ook niet zo dat de aanbestedingsregels zijn verscherpt. “Alleen de Europese aanbestedingsregels worden toegepast,” aldus Kuipers. “De Parlementaire Enquête Bouwnijverheid heeft niets veranderd aan de Europese uitsluitingscriteria en aan de wet Bibob.” Op één punt wijkt het Nederlandse beleid wel af van de Europese regelgeving. Daarin staan voor aanbestedingen drempelbedragen waarboven screening moet plaatshebben. In Nederland gaat het in principe om alle aanbestedingen. “De grootte van de vis die moet worden gevangen wordt niet bepaald door het bedrag van de aanbesteding, maar door het gedrag van de betrokkenen,” aldus Kuipers. Bureau Bibob heeft voor aanbestedende overheden een website (www.justitie.nl/ bibob) en een helpdesk geopend waar ambtenaren met hun vragen terecht kunnen. Informatie voor bedrijven staat er niet op. “Ik zou mij kunnen voorstellen dat de koepelorganisaties uit de bouw, het milieu en de ICT zich diepgaand in dit onderwerp verdiepen en een helpdeskfunctie vervullen,” zegt Oost. ■

11

Hazewinkel vraagt wel om duidelijkheid: “Als instanties als Bibob worden ingevoerd is het van belang dat partijen die onderwerp van onderzoek/screening zijn, worden beschermd door transparante en duidelijke procedures, inclusief het recht van inzage in de bevindingen en het recht van verweer. Mijn eerste indruk is dat dit in de regelgeving rondom Bibob goed is verankerd.” Bij Spenkelink zit de ergernis dieper. Hij sneert: “De bouwbranche roept al jarenlang om een betrouwbare en professionele overheid, waar het gaat om nakomen van afspraken omtrent de continuïteit van werken en (beloofde) opdrachtstromen. Bibob screent alleen de betrouwbaarheid van het bedrijfsleven, dat kan een scheefgroei in de verhoudingen tussen beide partijen tot gevolg hebben.” Gerard Sanderink van Centric KSI is ronduit woedend. “Alsof alleen ondernemers de wet zouden ontduiken. De ramp in Enschede leert dat wel de betrokken ondernemers aangepakt worden, maar de ambtenaren gaan vrijuit terwijl die minstens zoveel fouten hebben gemaakt.” Ook signaleert Sanderink dat deze wetgeving kostenopdrijvend werkt. “En dat kan vooral voor MKB-bedrijven net te veel worden.” Twente visie. 08/2003

Om uit te leggen hoe het bekijken van een website gaat, gaan we even naar de tekening links onder. Stel u hebt een bedrijf en gebruikt een lokale ISP. U wilt een website bekijken van uw leverancier in Londen. De leverancier is aangesloten bij een lokale ISP in Londen. Als u de website van uw klant wilt bekijken gaat deze informatie via huurlijnen en 2 IX’en van de Engelse ISP naar uw PC. Uiteraard heeft u de folders van uw lokale ISP goed doorgelezen en een goede kwaliteitskeuze voor bijvoorbeeld uw lokale aansluiting gemaakt. Hier zit het probleem niet. De verbinding tussen die 2 ISP’s moet goed zijn, en daar gaat het belangrijkste deel van de kwaliteit van Internet over.

Het Internet

Alle concurrenten zijn vrienden

Het is door zijn eenvoud niet eenvoudig om snel uitleg te geven over wat het Internet is. Er is geen centrale sturing, Internet is een samenspel van miljoenen computers over de gehele wereld. Al die computers zijn met elkaar verbonden. Als u een website raadpleegt van bijvoorbeeld een buitenlandse leverancier dan maakt u gebruik van tal van verbindingen om uiteindelijk bij die computer te komen waar de informatie is opgeslagen. Er staat geen centrale computer die dat regelt, nee: het zijn alleen maar afspraken tussen alle internetproviders. Deze afspraken worden gemaakt op een internetknooppunt, in het jargon Internet eXchange ofwel IX genoemd. Alle grotere landen hebben één of meer van deze IX’en. ISP’s hier, direct of indirect, allemaal op aangesloten. In Nederland heet het belangrijkste knooppunt de AMS-IX, de Amsterdam Internet eXchange. Er zijn er echter meer zoals onze lokale NDIX (Nederlands Duitse Internet eXchange). Alle belangrijke IX’en in de wereld zijn direct met elkaar verbonden, meestal via verschillende verbindingen.

De lokale ISP zal in Amsterdam met de andere lokale ISP’s zoveel mogelijk afspraken maken. Het is echter bijna onmogelijk dat de lokale ISP afspraken gaat maken met al die providers in het buitenland. Nederland heeft al zo’n 200 ISP’s, in de wereld zijn er zo’n 700 IX’en. Je maakt dus afspraken met partijen die op hun beurt weer afspraken met ISP’s in andere landen hebben. De inhoud van een afspraak is simpel: het wederzijds koppelen van de netwerken zodat verkeer (de website) snel van de ene naar de andere provider wordt verstuurd. Dit doen nagenoeg alle providers, groot en klein, omdat dit de basis is van het internet. Hoe meer afspraken je over het algemeen hebt, hoe sneller het verkeer uitgewisseld wordt en hoe beter dat voor de klant is. Alle concurrenten hebben elkaar dus hard nodig, een betere basis voor samenwerking is niet denkbaar.

zeker weten dat verkeer verder kan. Alle afspraken moeten ook redundant zijn zodat bij calamiteiten het verkeer om Amsterdam heen geleid kan worden. Een vervelend voorbeeld was een stroomstoring waardoor de AMS-IX meerdere uren onbruikbaar was. Schrik niet: twee van de vier locaties van de AMS-IX liggen aan dezelfde straat, ca. 500 meter van elkaar. In feite wil je zeker weten dat alle ISP’s met wie je afspraken maakt ook hun afspraken weer dubbel hebben gemaakt. Iedereen kan zelf uitrekenen dat alles dubbel uitvoeren dus ook dubbel geld kost.

Is er veel verschil? Als je alle afspraken enkelvoudig hebt gemaakt, wanneer je ervan uitgaat dat alle leveranciers (huurlijn maar ook elektra) minimale uitval hebben, dan kun je als ISP snel waarmaken dat je 99,5% van de tijd bereikbaar bent. Da’s heel veel totdat je uitrekent dat 0,5% uitval in een jaar 44 uur onbereikbaarheid is. En dat voor een kritisch bedrijfsproces? Dat kan dus niet. Als je de lijnen redundant hebt, je bent op minimaal 2 IX’en aangesloten, je hebt noodstroomaggregaten en je hebt alle afspraken op de IX’en dubbel gemaakt, dan ga je als snel naar een garantie van 99,95%. Je hebt alleen alles dubbel aangeschaft en brengt je maximale uitval terug naar 4 uur, hetgeen nog heel veel is. Dit kost vele tonnen per jaar extra maar is niet direct zichtbaar voor u als klant. Echter, het is wel uw bedrijfsproces waar we het over hebben, zeker belangrijk om mee te nemen in uw beslissing. ■

13

Column on-line strategie

Bent u ook zo blij dat u aangesloten bent op een Internet Service Provider (ISP) die bovenop een IX zit of een hele brede redundante verbinding heeft met het Internet en een geklimatiseerde CO2 brandveilige serverruimte bezit? U heeft zich vast wel eens verbaasd over alle kwaliteitskreten die losgelaten worden door de internetwereld. De kreten hebben weliswaar direct met de kwaliteit van de provider te maken. Er zijn echter belangrijkere, maar minder vaak belichte kwaliteitsaspecten. En dat terwijl internet bedrijfskritisch is geworden.

. S. nl ng IE ie. ni DV vis rle A te ve JK en st LI tw ien ON w. e d SO ww lijk PER op e k zak ND Oo rm IJVE fo L at JB Pl VRI OR VO

40 uur internet kost 3 ton

Ging het maar zo soepel De fysiek lange weg van uw lokale ISP naar Amsterdam, verder naar Londen en dan naar de lokale ISP van uw leverancier is een gevaarlijke weg, er kan veel mis gaan. De lokale ISP is met een huurlijn verbonden met de AMS-IX, we praten over techniek en dat gaat een keer kapot. De verbinding loopt vaak door de grond en helaas gebeurt het wel eens dat een graafmachine de verbinding kapot trekt. Beide zaken gebeuren altijd als u net die mail met die grote order verwacht! Daarom wil je als ISP een redundante (= dubbel uitgevoerde) verbinding. Aangekomen in Amsterdam moet je

Arwin van Garderen De auteur is directeur bij IntroWeb en deelnemer aan het samenwerkingsverband Online Strategie (www.onlinestrategie.nl)


Directeur Medisch Spectrum Twente voelt zich

‘Het snot voor ogen, net zoveel energie vergt als honderd rijtjeshuizen?” Het idee om buiten de centrumring nieuw te bouwen was besproken met burgemeester Mans, voormalig commissaris van de koningin Hendrikx en (al eerder) een hoge ambtenaar op het ministerie van VWS. Maar uiteindelijk strandde het op de regelgeving. Nieuwbouw kostte meer dan verbouw en bovendien vertegenwoordigde het huidige pand een te hoge boekwaarde. Dat volledige nieuwbouw efficiënter was, en op den duur goedkoper, deed niet terzake. “De Wet Ziekenhuisvoorzieningen stond het nu eenmaal niet toe. Dat is echt een verbodswet,” zegt Bijker.

14

Bakstenenfabriek

Henk Bijker vertrekt als bestuursvoorzitter bij het MST: “Ik weet iets van managen, weet hoe het is om keuzes te maken; ze zullen wel niet met veel dédain over mij praten.”


Op 1 januari neemt Henk Bijker na zeven jaar afscheid als bestuursvoorzitter van het Medisch Spectrum Twente. Met 3800 werknemers, 45 specialismen en vier locaties is het een van de grootste werkgevers van Twente. Maar in hoeverre is een ziekenhuis een normaal bedrijf?

(door Mar tin Steenbeeke)

Onlangs werd voorzitter Henk Bijker van de Raad van Bestuur van het Medisch Spectrum Twente aangesproken door Ferdinand Fransen. Waarom was hij midden in het drukke centrum nieuw aan het bouwen en niet ergens aan de rand van de stad? Dat leek de oud-topman van Arke veel efficiënter. Bijker moest Fransen gelijk geven. Alle afdelingen (inclusief het nieuwe hartcentrum) worden nu aan de Haaksbergerstraat geconcentreerd, waar-

door het ziekenhuis aan het Ariënsplein grotendeels zijn functie verliest. Maar de bouw van een nieuw ziekenhuis in de nabijheid van de Universiteit Twente, of vlakbij de A35, had meer voor de hand gelegen. “Dan kun je een efficiëntere indeling maken, ook nog eens makkelijker bereikbaar. Nu concentreren we alles op deze postzegel. Wist u dat we in totaal 34 receptionistes in dienst hebben en dat de loopbrug tussen de beide ziekenhuizen

Het zijn die momenten waarop Bijker betreurt dat hij niet aan het hoofd staat van een ‘echt’ bedrijf, zodat hij niet langer afhankelijk is van de politiek en andere moeilijk beïnvloedbare factoren. Bijker noemt het MST een ‘ingewikkelde organisatie’, moeilijker dan een bakstenenfabriek en niet echt vergelijkbaar met andere bedrijven. “Dit is in zoverre geen bedrijf dat de klant geen rekening betaalt. Wij maken ook geen serieproducten maar ontwikkelen elke keer een nieuw prototype. Geen enkele blindedarmoperatie is helemaal dezelfde. Maar het is wel weer een bedrijf als je kijkt naar hoe we het aansturen. We proberen de zaak efficiënt te runnen en de noodzaak neemt steeds meer toe.” Vorig jaar boekte het MST op een omzet van 181 miljoen euro een negatief resultaat van 1.2 miljoen euro. En Bijker weet nu al dat het tekort over 2003 hoger zal zijn, ondanks het feit dat veel klanten tevreden zijn en er efficiënter is gewerkt. “In wielertermen kun je zeggen dat ik me als directeur het snot voor de ogen heb gefietst, maar als ik de streep over ga krijg ik toch niet de bloemen. Eén van de redenen is dat ik niet de middelen heb om de prijs van een behandeling te beïnvloeden of het aantal erkende bedden aan te passen aan de behoefte.” In de ziekenhuiswereld heeft de overheid via de Wet Ziekenhuisvoorzieningen, de Wet Tarieven Gezondheidszorg en via de ziekenfondspremies een grote vinger in de pap. Eigenhandig sleutelen aan de prijs van ziekenhuisproducten of vergoedingen is niet toege-

beperkt in zijn mogelijkheden

maar niet de bloemen’ staan. De ziekenhuizen moeten het doen met een bepaald budget dat niet overeenkomt met de werkelijke kosten die gemaakt worden. “Een normaal bedrijf dat gewilde producten maakt, en wij maken die producten ook, kan sturen via de opbrengsten, maar ik moet nu vooral sturen via de kosten.” Het budget wordt grotendeels bepaald aan de hand van het aantal (dag)opnames, polikliniekbezoeken en verpleegdagen. De vergoeding voor een eenvoudige staaroperatie is niet hoger dan voor een veel ingewikkelde ingreep. Minister Hoogervorst (Volksgezondheid) probeert wat meer marktwerking in de ziekenhuiswereld te creëren door ziekenhuizen met zorgverzekeraars te laten onderhandelen over de kosten van een aantal veel voorkomende behandelingen, maar alle behandelingen prijs geven voor prijsafspraken, zoals aanvankelijk de bedoeling was, zit er niet in. Bijker (“ik stem VVD maar noem me zelf liever liberaal”) betreurt dit niet. “Het huidige financieringssysteem is of gaat failliet, maar dit systeem schiet te ver door. Het is bijvoorbeeld denkbaar dat Amicon het goedkoopst zorg inkoopt bij een ziekenhuis in Hulst en dat u daar naar toe verwezen wordt.”

willen de best denkbare zorg blijven leveren. Wij zeuren in hun ogen over geld, terwijl zij maar één doel hebben: die patiënt beter maken. En die patiënt wordt ook steeds mondiger en verlangt de beste zorg. Dat zorgt voor een natuurlijke spanning die maakt dat het runnen van dit bedrijf veel ingewikkelder is dan in een normaal productiebedrijf.”

Groen pak In een normaal productiebedrijf weet de directeur vaak tot in detail hoe het productieproces eruit ziet. Van een ziekenhuisdirecteur kun je onmogelijk verlangen dat hij tegen een medisch specialist zegt hoe hij een ingewikkelde operatie moet verrichten. Bijker erkent dat hij van sommige dingen te weinig weet, maar dat hij van alles doet om dit te ondervangen. Bij zijn aantreden hees hij zichzelf in een groen pak om met eigen ogen een hersenoperatie bij een Parkinsonpatiënt te aanschouwen. “Werkelijk heel bijzonder, ik heb die chirurg later geschreven dat ik er zeer van onder de indruk was.” En Bijker koos ook bewust voor opname in zijn eigen ziekenhuis, toen hij enkele jaren geleden zelf geope-

reerd moest worden. Tijdgebrek weerhield hem er de laatste jaren van om vaker de werkvloer op te gaan. “Ik werk hier doorgaans van acht tot zes, eet tussen de bedrijven door mijn boterhammetje en zet als ik thuis kom eerst de computer aan voordat ik mijn jas uit doe. Dan werk ik ’s avonds nog een paar uurtjes door.” Contact met de werkvloer probeert hij te behouden door regelmatig met medische staven te praten, belangstelling te tonen voor de inhoud van het vak, en zich open te stellen voor nieuwe ontwikkelingen. “Tot voor kort wist ik niet wat Remicade was, maar nu weet ik dat het een geneesmiddel is en wat het in grote lijnen voor effect heeft.” De praktische kennis die hij wellicht tekort komt, compenseert hij met kennis over het leiden van een organisatie. Bijker is dertig jaar op directieniveau werkzaam geweest in de gezondheidszorg en is bij de Universiteit Twente (deeltijd)hoogleraar veranderingsmanagement in de gezondheidszorg. “Ik weet iets van managen, weet hoe het is om keuzes te maken. Ze zullen wel niet met ontzettend veel dédain over mij praten,” zegt hij onderkoeld. ■

15

Zeepkist “In de ziekenhuiswereld stijgen de kosten wel, maar de opbrengsten niet. Wij vragen dan ook veel van onze mensen en die druk zal de komende tijd alleen maar toenemen.” Het personeel zal volgens Bijker marktgerichter moeten werken. Moeilijkheid is dat een ziekenhuis een hoog Florence Nightingale-gehalte heeft waarbij welzijn een hogere prioriteit heeft dan efficiency. “Je moet een groot hart hebben voor de zorg en je tegelijkertijd bewust zijn van de schaarste van de middelen,” zegt Bijker. Hij heeft dat het afgelopen jaar via zeepkistbijeenkomsten onder het personeel duidelijk proberen te maken. De medisch specialisten nemen een bijzondere plaats in. Zij vallen volgens Bijker onder de categorie professionals en die hebben nu eenmaal een hekel aan bazen, beleid en bureaucratie. Bijker waant zich in een “onderhandelingsarena” als hij met de medisch specialisten moet overleggen over de kosten van behandelingen en geneesmiddelen. “Zij

Prof. dr. Henk Bijker (1943) is geboren in Glanerbrug. Na voltooiing van de HBS-B werkte hij bij de textielbedrijven Blijdenstein-Willink (directiesecretaris) en Schuttersveld (hoofd organisatie). In de avonduren voltooide hij de studies bedrijfsorganisatie en economie. In 1973 maakte hij de overstap naar de gezondheidszorg. Via verpleeghuis Bruggerbosch en TPZ Helmerzijde belandde hij in 1987 in Assen waar hij voorzitter werd van de Raad van Bestuur van een psychiatrisch ziekenhuis/verpleeghuis. In 1997 werd hij gevraagd voor zijn huidige functie. Bijker wordt als voorzitter van de Raad van Bestuur opgevolgd door Ruud Ramaker, nu werkzaam bij Medisch Centrum Rijnmond Zuid. Ramaker is geboren in Enschede. Twente visie. 08/2003

Spel om dollar leidt beurzen

Hoog Spel in Hong Kong September was een zwakke beursmaand. Vrijwel alle halfjaarcijfers zijn bekend. De zwakke dollar duwt de beurs ook naar beneden. “Er waren winstnemingen,” aldus Sjoerd van Es van de Rabobank Twente. In september kwam ook de zogeheten G7 (grootste zeven industrielanden ter wereld) bij elkaar. De G7 top heeft er bij Japan en China erop aangedrongen om hun munt te laten stijgen ten opzichte van de dollar. Deze twee landen hebben namelijk enorme overschotten op hun handelsbalans met Amerika.

17 Sjoerd van Es van de Rabobank Twente: “Een massale verkoop zal een forse klap op Amerikaanse obligatiekoersen tot gevolg hebben en daarop volgend voor de dollar.”


China is goed voor 22% van het Amerikaanse tekort (en Japan 15%). En daar wil Amerika wat verandering in zien. “Maar wat ze vergeten is dat die overschotten worden geïnvesteerd in Amerikaanse staatsobligaties.” China heeft in de afgelopen jaren het duizelingwekkende bedrag opgebouwd van 125 miljard Amerikaanse staatsobligaties. Daarnaast heeft Hong Kong nog eens 50 miljard obligaties en Japan bijna 450 miljard. Ter vergelijking Duitsland: heeft 51 miljard, Zwitserland 21 miljard dollar. “Stel dat de yuan inderdaad aan een revaluatie toe is en de Chinezen daar toe over gaan. Wat doe je dan als Chinees? Je verkoopt als de gesmeerde bliksem al je obligaties, voordat de yuan meer waard wordt. Een massale verkoop zal een forse klap op Amerikaanse obligatiekoersen tot gevolg hebben en daarop volgend voor de dollar,” zegt Van Es vol overtuiging. “Als gevolg van de bijeenkomst van de G7 daalde de dollar de daarop volgende dagen al van 1,08 euro naar 1,15 euro. En daardoor kwamen wereldwijd de aandelenkoersen al onder druk te staan en daalde de AEX met ongeveer 7,5 %.” “Overigens vind ik gezien de grote stijging van de AEX sinds maart van dit jaar het niet beangstigend dat er in september een kleine koersreactie plaats vond. De bedrijfsresultaten zijn over het algemeen redelijk tot goed te noemen en de meeste macro economische cijfers geven toch een voorzichtig herstel van de economie aan.” ■

Tijdens de opname van het radiocafé Memphis wordt het Rabo-beleggingsspel gespeeld. Via www.twentevisie.nl kan iedereen meedoen en aangeven wat de stand van de AEX zal zijn bij de volgende opname (28 oktober) van Memphis. In september daalde de AEX van ruim 337 punten naar tot 312,5, een daling van ruim 7%. De heer Snijders uit Eibergen had dat goed, hij was niet in staat de opname bij te wonen en krijgt het wijnpakket thuisgestuurd.


Necati Gökcen brengt echte Turkse zuivel onder Mandira op de markt

Boter, kaas en yoghurt Geen Nederlandse zuivel in een Turks jasje, maar een volledig Turks zuivelproduct wil Necati Gökcen uit Winterswijk eerst in de regio, maar uiteindelijk in heel Nederland introduceren. De ambitieuze starter heeft een schuur ingericht tot productieruimte. De van oorsprong Turkse zelfzuivelaar denkt aan een assortiment van yoghurt, fetakaas en boter onder het merk Mandira.

19

(door Hanneke Aaftink)

De kersverse ondernemer heeft gekozen voor yoghurt als hoofdproduct. Hij start met de productie van vijfhonderd liter yoghurt per week. “Dat is niet veel, maar ik wil eerst meer zekerheid hebben in de vorm van vaste contracten bij groothandelaren. En die zijn enthousiast over de Mandira-yoghurt. Ik wil graag leveren via de groothandel omdat het als eenmansbedrijf praktisch onmogelijk is naast de productie ook de toelevering aan supermarkten en Turkse speciaalza-

‘Andere bedrijven maken Nederlandse producten met een Turks etiket; de smaak van Mandira is typischTurks’

Necati Gökcen heeft eerst drie maanden gewerkt bij een zuivelfabriek in het Turkse Antalya. Nu heeft hij zijn eigen bedrijf waarmee hij Nederland vanuit het oosten wil veroveren.

smaak van mijn zuivelproducten naar mijn idee dichter bij de smaak van echte Turkse zuivel.” Ook vreest Gökcen de concurrentie van de Nederlandse bedrijven die op kleine schaal Turkse Fetakaas en yoghurt produceren niet. “De bedrijven die ik ken, maken Nederlandse producten met een Turks etiket. De smaak van Mandira is typisch Turks.’’

Antalya ken te regelen.” De groothandelprijs van de Mandira-yoghurt bedraagt 1,26 euro per liter. Zijn doelstelling is over een jaar 3.000 tot 4.000 liter yoghurt per week te produceren.

Turks etiket Gökcen heeft alle vertrouwen in zijn product: “Een groot deel van de Turkse zuivel op de Nederlandse markt komt uit het Duitse Stuttgart. Gezien de transportkosten is het voor Nederlandse groothandelaren aantrekkelijker om zuivelproducten bij mij te bettrekken. Daarnaast komt de

Gökcen kwam in 1985 naar Nederland. In eerste instantie wilde hij Nederlandse kaas in Turkije produceren. Maar dat lukte niet. “Er is veel te weinig melk voorradig in het Middellandse Zeegebied.” Hij gooide zijn plannen om. Voordat hij zijn plannen ten uitvoer bracht, heeft hij drie maanden gewerkt bij een zuivelfabriek in het Turkse Antalya. “Ik vertelde de directie over mijn plannen en kreeg toestemming het productieproces vast te leggen met een camera.” Eenmaal terug in Nederland zette hij alles op alles om een eigen zuivelbedrijf

van de grond te krijgen. Gökcen vond een bedrijf dat alle benodigde machines wilde verhuren voor 1350 euro per jaar. Een melkveehouder met een zuivelboerderij voorziet hem van melk.

Voedselcode Eind mei kwam het Centraal Orgaan voor Kwaliteitsaangelegenheden in de Zuivel (COKZ) langs om te bekijken of de productieruimte aan de richtlijnen voldeed. “Een paar kleine zaken moesten nog worden aangepast, maar dat vormde geen blokkade voor het verlenen van de vergunning en de daarbij horende voedselcode. Uiteindelijk duurde het vanwege een misverstand echter tot 21 augustus voordat ik de voedselcode kreeg.” Ook met de verpakkingen wilde het niet vlotten. “In plaats van bedrukte verpakkingen, kreeg ik 15.000 emmertjes blanco aangeleverd. Deze moeten nu allemaal worden beplakt met etiketten.” En als die klaar zijn, gaat hij onmiddellijk aan de slag. ■


Overijssel verliest in 10 jaar de complete vleessector met 25.000 banen

Ten onder aan subsidies, eveneens geleid tot minder, maar wel tot grotere ondernemingen, waarbij het totale aantal arbeidsplaatsen ongeveer gelijk bleef. In de veeen vleessector leiden schaalvergrotingen nauwelijks tot verlies aan arbeidsplaatsen, omdat het in die ondernemingen vooral gaat om de ouderwetse handenarbeid, die zich nauwelijks laat vervangen door machines en of computers. “Slachterijen en vleesverwerkers moeten zowel op de inkoop- als afzetmarkt concurreren. Boeren verkopen hun dieren immers alleen aan de hoogste bieder, terwijl producenten van de meeste andere producten hun grondstoffen juist tegen de laagste prijs in kunnen kopen omdat er aanbieders genoeg zijn. Aan de afzetkant zijn er relatief weinig kopers, zodat ook daar een prijzenslag plaatsvindt.” Het betekent dat elk bedrijf de slachtcapaciteit volledig moet benutten. En dat leidt weer tot een geweldige strijd om het laatste slachtvarken of de laatste slachtkoe. “Mede daardoor werd de concurrentiepositie van Nederland op de internationale markt ook steeds zwakker. Als land dat voor 80% afhankelijk is van de export is dat funest.”

20

‘Door mismanagement, onkunde en afgunst van een paar spelbepalers op de markt is bijna een hele sector uit Overijssel verdwenen.’

Onlangs werd Meester Stegeman in Wijhe gesloten: 150 man op straat. De zoveelste afkalving van een sector in Overijssel waar tien jaar geleden meer dan 30.000 mensen een redelijk belegde boterham verdienden: veehandelaren, veetransporteurs, slachterijen, groothandelaren, vleeswaren- en conservenbedrijven en vleesexpediteurs in Overijssel behoorden (kwalitatief en kwantitatief) tot de top van Europa. Anno 2003 is vrijwel de complete vleesverwerkende sector in de provincie geruisloos ten onder gegaan. Twentevisie zocht uit wat er mis ging en sprak met Auke Koops van ’t Jagt.

(door Gerhard Nijboer)


Van de 30.000 arbeidsplaatsen in de veeen vleessector in Overijssel zijn er nu niet meer dan 5.000 over (vooral in de vleesveredeling). Een vergelijking met de textielindustrie doemt op, vindt Auke Koops van ’t Jagt, tegenwoordig wethouder van de gemeente Twenterand (voormalig Den Ham en Vriezenveen). Voorheen was hij onder meer directeur van Exportslachterij Gebr. Jansen in Wesepe en Deventer, Sturkomeat (Apeldoorn en Doetinchem) en Dumeco, dat slachterijen en vleesverwerkende bedrijven in heel Nederland had. Het directeurschap van al die bedrijven was overigens voornamelijk het resultaat van fusies, saneringen en overnames,

niet van sollicitaties. Daarnaast zat Koops van ’t Jagt in het bestuur van het Productschap Vee en Vlees (PVV) en de Centrale Organisatie voor de Vleesgroothandel (COV). “Grootste problemen in de sector waren het onderlinge wantrouwen, het gebrek aan goede managers, de onverantwoorde slijtageslag om het eigenbelang en het elkaar misgunnen van succes. Dat heeft te veel energie en geld gekost.”

Handenarbeid Ook in andere regio’s is fors gesneden, maar daar is de economische activiteit in de vleessector getalsmatig vrijwel in stand gebleven. Daar hebben de ontwikkelingen

Misbruik bij NVC Eind jaren negentig bedacht de Nederlandse vleessector zelf een soort systeem om de overcapaciteit uit te bannen. Blij dat het bedrijfsleven zélf met dat initiatief kwam, stelde de overheid tientallen miljoenen subsidies beschikbaar aan slachterijen die vrijwillig minder dieren gingen slachten en zich meer toe gingen leggen op de verdere bewerking van vlees (het produceren en verpakken van schnitzels, karbonades, biefstukken en slavinken voor directe verkoop in supermarkten). Die bedrijven tekenden een verklaring dat ze de slachthaken zouden vernietigen en per stuk kregen ze daar een subsidie van (toen) 15 gulden voor. Van de andere kant betaalden de slachterijen, die bleven slachten, een klein bedrag per geslacht dier aan het ‘saneringsfonds slachterijen’, om op die manier de pot gevuld te houden en de overheid te bewegen er ook geld in te blijven storten. “Dat is volslagen uit de hand gelopen,” erkent Koops van ’t Jagt, “en dat heeft ook de misbruik van subsidiegelden in de hand gewerkt waardoor andere bedrijven de nek om is gedraaid.”

wantrouwen en afgunst Een mooi voorbeeld van het misbruik was NVC in Almelo met een capaciteit van 500.000 varkens per jaar. NVC werd overgenomen door de inmiddels ook vrijwel weggesaneerde coöperatie Coveco die vervolgens de slachthaken te koop aanbood. De sluiting van NVC leverde Coveco een subsidie op van 7,5 miljoen gulden. Coveco nam de klanten (en de slachtingen) mee naar het bedrijf in Weert waar een dubbele slachtbaan geïnstalleerd werd. In Almelo stonden wel meer dan 500 werknemers op straat. “Dit soort zaken gebeurde aan de lopende band,” aldus Koops van ’t Jagt. “Daar was ook niet tegen te concurreren, want die kopende bedrijven gebruikten hun subsidiegeld om de strijd op de in- en verkoopmarkt aan te gaan.”

Fusies Langzaam en voor de buitenwereld tamelijk geruisloos gingen gerenommeerde slachterijen en vleesverwerkende bedrijven als Coveco in Deventer, Zendijk, Olba, Homburg, Dumeco en Hilgerink in Olst, Gebr.Jansen in Wesepe en Deventer, de eerdergenoemde NVC in Almelo, Jansen Sonnenberg en Wagemans in Deventer, Winkelman in Kampen, Udema en Chris Hogeslag in Holten, Hutten in Nieuw Heeten, Van der Bend in Zwolle, Kropveld Schipstal in Albergen en nog tal van andere (lees kleinere) vleesbedrijven in Overijssel over in andere handen. Wat bleef waren grootmachten als het coöperatieve Dumeco, Meatpoint van Van der Laan in Almelo en Gupa, dat zich zo’n beetje opwierp als de luis in de pels van de Nederlandse vleesindustrie. Met een uitermate creatieve en keiharde vorm van zakendoen kwam het zelfs zo ver dat de directie van Gupa (Guus en Paul Helmer uit Olst) toetraden tot de directie van de vijandige coöperatie Dumeco. Zij brachten hun eigen particuliere slachterijen daar ook onder en verplaatsten alle slachtactiviteiten vervolgens naar een paar heel grote slachterijen met dubbele slachtlijnen in Brabant en Limburg. “Nog steeds moet de vleesindustrie in Nederland elke cent omdraaien en nog steeds zijn de marges heel smal. Nu de Nederlandse sector zichzelf kapot heeft gemaakt zit nu de Europese concurrentie ons op de hielen. Dat betekent dus er sprake moet zijn van een optimale

bedrijfsvoering. Ik heb er wel begrip voor dat Overijssel nauwelijks in dat plaatje past. Want kijk je naar plaatsen als Olst, Wijhe, Raalte, Albergen en Kampen dan zie je dat daar nauwelijks een infrastructuur is voor de aan- en afvoer van vee en vlees. Het duurt veel te lang voordat je op de vierbaanswegen zit. Maar zover had het niet hoeven komen als de hele sector in Nederland het wat slimmer had aangepakt. Want door mismanagement, onkunde en afgunst van een paar spelbepalers op de markt is bijna een hele sector uit Overijssel verdwenen.”

Weyl Koops van ‘t Jagt heeft in die jaren een paar keer voorgesteld om gezamenlijk een beperkt aantal grote en ultramoderne slachterijen verspreid over heel Nederland neer te zetten waar alle bedrijven zouden kunnen slachten. Van daaruit zou er dan een grote vleesverwerkende industrie kunnen ontstaan, waarin elke onderneming een eigen marktsegment zou kunnen bedienen. De concurrentie zou dan puur op kwalitatieve basis aangegaan kunnen worden. Dat proces is beleidsmatig vanuit het Productschap Vee en Vlees wel eens in gang gezet, maar steeds weer verstoorden een aantal bedrijven de balans. “En dan begon het allemaal weer van voren af aan.” Naast een beperkt aantal kleinere gespecialiseerde vleesbedrijven, die vooral actief zijn op nichemarkten als horeca en instellingen, hebben in Overijssel alleen Van der Laan (met bedrijven als Zwanenberg, Meatpoint, Boekos) en Runderslachterij Weyl in Enschede de gigantische slijtageslag in de vleessector overleefd. Weyl is de enig nog aanwezige slachterij in Overijssel en behoort zelfs tot de marktleiders in Nederland. Weyl heeft zich ook altijd kunnen onttrekken aan de Nederlandse concurrentieslag omdat het de meeste slachtkoeien uit Duitsland en Polen haalde. Op de krappe nationale markt liet en laat het Enschede bedrijf het gekibbel graag over aan de collega’s. Koops van ’t Jagt: “Weyl concurreert voornamelijk met Duitse concerns, maar weet dat het qua kwaliteit, techniek, productie en historie een grote voorsprong op hen heeft. Door steeds weer op de juiste wijze te investeren en vooral goede inkoopmark-

ten te zoeken én het personeel flexibel in te zetten houden ze de concurrentie nog wel een poosje op afstand. En anders is Weyl een aantrekkelijke partner met een uitermate goed geoutilleerde slachterij.”

21

Van der Laan En Aldo van der Laan heeft nota bene ten tijde van de leegloop in de afgelopen tien jaar zijn vleesimperium op imposante wijze uitgebreid. In de sector is de tycoon uit Holten voortdurend met scheve ogen aangekeken. Ze hebben hem in die periode beticht van het ten onrechte gebruiken van subsidies, hij zat zelfs enkele dagen vast op verdenking van fraude, maar nooit hebben instanties bewijzen tegen het bedrijf kunnen vinden. Uiteindelijk sloegen de aversie en de afgunst om in respect voor Aldo van der Laan, vooral vanwege zijn vasthoudendheid en visie. Koops van ’t Jagt: “Aldo van der Laan heeft in zijn eentje gedaan wat al die anderen hebben nagelaten. Hij heeft altijd de visie verkondigd dat de slachterijen zich moesten concentreren tot een basisindustrie die grondstoffen levert aan de verwerkende bedrijven. Toen hij in de gaten kreeg dat zijn collega’s die richting niet wilden of konden volgen, nam hij zelf dat initiatief.” Van der Laan kocht een fors aantal slachterijen op, leidde ze binnen korte tijd met harde hand tot winstgevendheid, verkocht ze vervolgens (met of zonder subsidie) weer of deed ze dicht (met subsidie). Intussen richtten de activiteiten van het bedrijf zich steeds verder op de verwerking van vlees, het produceren van vleeswaren en de productie van profijtelijke vleesconserven, die voor het grootste deel naar de aantrekkelijke derdewereldlanden gaan. En met merken als onder meer Zwan, Kips, Lupack, Mustang en De Leeuw is Van der Laan ook op de West-Europese en Amerikaanse kwaliteitsmarkten een speler van formaat. De nummer drie van Europa is in de vleessector inmiddels ook de belangrijkste werkgever in Overijssel geworden. “Met respect voor Aldo, die gewoon zijn gezonde verstand heeft gebruikt,” zegt Auke Koops van ’t Jagt. “maar ook dankzij al die vleesboeren, die elkaar de winst niet gunden. Die hebben Overijssel en een groot aantal voornamelijk laag opgeleide mensen een heel slechte dienst bewezen.” ■


Ergernis over Duitse tolheffing

Pünktlichkeit ver te zoeken 23

Deze route kost het vrachtverkeer straks geld.

Over een paar weken (vanaf 2 november) moeten vrachtauto’s een kilometerheffing op de Duitse Autobahnen betalen. De invoering van deze heffing per kilometer verloopt moeizaam. Transportbedrijven beschikken over onvoldoende apparatuur om automatisch te kunnen betalen. Dit plaatst de transporteurs voor grote problemen. De chauffeur die een afslag mist en bij de volgende afslag de snelweg verlaat riskeert een bekeuring die tot twintigduizend euro kan oplopen.

(door Gerrit Strijbis)

Vrachtauto’s denderen voorbij zonder het gaspedaal los te laten. Grensovergangen vormden vroeger een obstakel, maar nu lopen de Nederlandse A1 en de Duitse A30 bij de grensovergang De Poppe naadloos in elkaar over. Alleen enkele borden langs de weg geven aan dat weggebruikers de grens passeren. Maar voor de vrachtwagenchauffeurs met een voertuig van 12 ton verandert er vanaf 2 november 2003 veel. Zij betalen dan, afhankelijk van het aantal assen en de milieuklasse van hun voertuig, gemiddeld 12,4 eurocent per kilometer voor het gebruik van de Duitse autobanen.

Maut Extra financiële middelen om het wegennet te onderhouden en milieuschade noemt de Duitse overheid als motieven voor deze kilometerheffing: Maut. Maar de grote financiële problemen van de ooster-

buren zullen ook debet zijn aan de invoering. Twentse transportbedrijven berusten. Directeur Harry Kuipers van Kuipers Logistics in Oldenzaal beschouwt de heffing als een logische stap. Bijna overal in Europa heffen landen tol op het gebruik van autosnelwegen: “Buitenlandse chauffeurs doorkruisen het land. Ze vullen hun tank van duizend liter in het land met de laagste dieselprijs. Hun bijdrage aan de Duitse economie beperkt zich tot een paar koppen koffie en een Bratwurst.” Om de negatieve effecten van de ongebreidelde mobiliteitsgroei van de afgelopen decennia af te remmen vindt algemeen manager André Pluimers van Bolk Transport uit Almelo de Maut bijna onvermijdelijk. Brancheorganisaties in het beroepsgoederenvervoer beschouwen de Maut ook bijna als een voldongen feit. Tolheffing betekent een beperking van het vrije verkeer van goederen door

Europa. Klaas de Waardt van de Verenigde Eigen Rijders Nederland (VERN): “Met het Pact van Mannheim in 1865 besloten de landen die de Rijn gebruiken geen tol meer te heffen voor de binnenvaart. Anderhalve eeuw later draait Duitsland dit besluit terug. Ze noemen files, veiligheid en milieu als redenen, maar we weten allemaal dat dit een prachtige manier is om geld binnen te halen.” Auke ten Cate, secretaris van de Kamer van Koophandel Veluwe en Twente bekritiseert de houding van de Nederlandse overheid: “In het grensgebied tussen Frankrijk en Duitsland bij Karlsruhe wordt geen Maut geheven om congestie op de nabijgelegen Franse snelwegen te voorkomen. Ik vraag me af waarom dit niet voor de A31 tussen Emden en Bottrop geldt, het Nederlandse bedrijfsleven leverde tenslotte ook nog eens een bijdrage aan de aanleg van deze snelweg.”

Zes kastjes Volgens Ten Cate vindt elk afzonderlijke EU-lidstaat het wiel uit, verschillende tolsystemen doorkruisen elkaar. Zo bevinden zich in de wagens van Kuipers Logistics straks zes verschillende kastjes om de tol in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Spanje, Italië en Portugal automatisch te betalen. Ten Cate: “Absurd dat de EU deze processen niet regisseert.” Tevens plaatst 


hij vraagtekens bij de motieven van de Duitse overheid. Maut geldt als compensatie voor de milieuschade en onderhouds- en reparatiewerkzaamheden aan de infrastructuur. Nu krijgt het vrachtverkeer de rekening gepresenteerd voor alle hulpdiensten, asfalteringswerkzaamheden en overige activiteiten terwijl een groot deel van deze kosten tot de dagelijkse lusten en lasten van het maatschappelijk leven behoort. De Duitse vervoerders eisen compensatie voor de Maut. Kuipers vindt dit onzin en spreekt van valse concurrentie. Ook de brancheorganisaties uiten zich in gelijke bewoordingen. De Duitse overheid denkt met een verhoging van de Maut tot € 0,15 in 2004 de verlaging van de Duitse Motorrijtuigenbelasting en de subsidie op de aanschaf van milieuvriendelijke motoren te bekostigen. “Te gek voor woorden, zo financieren buitenlandse transportondernemingen compensatiemaatregelen voor het Duitse wegvervoer. Terecht stelt de Europese Commissie een onderzoek in naar deze plannen,” aldus Clarisse Buma, woordvoerster van Transport en Logistiek Nederland (TLN). De Duitse transportondernemers zien dit heel anders. Gunther Zimmermann, woordvoerder van GVN, een vereniging van transportondernemers in de Duitse deelstaat Niedersachsen, vertelt dat de accijnzen, de motorrijtuigen- en de milieubelasting in Duitsland veel hoger zijn dan elders in Europa: “Om de kosten voor transportbedrijven Europees te harmoniseren, vinden wij compensatie noodzakelijk. Een verlaging van de accijnzen komt bij ons daarom niet in beeld, omdat ook buitenlandse bedrijven daarvan profiteren en de verhoudingen scheef blijven liggen.”

OBU Net als de brancheorganisaties vindt ook Zimmermann het uitstel van de Maut van 1 september tot 2 november 2003 een verstandig besluit van de Duitse overheid. Hij hekelt de gebrekkige voorbereiding. Er bestaan drie betalingsmogelijkheden. Met in de vrachtwagen ingebouwde apparatuur, On Board Units (OBU’s), betalen gebruikers automatisch, handmatige betaling bij een tankstation of betaling via internet zijn alternatieven. Hoewel statistieken duidelijk een behoefte van 1 miljoen OBU’s aantoonden, ging de Duitse overheid slechts uit van 150 duizend OBU’s. “Samen met de gebrekkige voorbereiding en de chaos bij het bedrijf dat de tolheffing op poten zet, Toll-Collect, veroorzaakt dit een groot probleem. Zo bestelde Heisterkamp Trucking 600 units, maar heeft er nog maar 3. Kuipers Logistics telt bij 40 bestelde units eveneens 3 afleverin-

gen. De Truck Dealer Associatie (TDA), een afdeling van BOVAG, deelt mee dat er 1.000 van de in Nederland 30.000 bestelde units zijn afgeleverd. Zimmermann beschikt niet over cijfers, maar gelooft dat de Duitse getallen bij de transporteurs niet hoger uitvallen. Evenals de Nederlandse transporteurs denken ook de Duitsers dat het uitstel tot 2 november onvoldoende lucht biedt. Pluimers stelt dat dit bedrijven voor grote problemen stelt. Het ontbreken van OBU’s dwingt chauffeurs handmatig of via internet te boeken. Bij een betaalpunt voeren zij het begin- en eindpunt van hun route door Duitsland in. Toll-Collect biedt vervolgens een aantal routes die niet hoeven overeen te komen met de wens van de transporteur en de verkeerssituatie. Pluimers noemt het distributieverkeer en exceptionele transporten als voorbeelden. Wegwerkzaamheden en kunstwerken dwingen chauffeurs van exceptionele transporten vaak alternatieven te zoeken. Ook in het distributieverkeer wijken bedrijven om aan de specifieke wensen van klanten te voldoen soms af van de meest logische route. Het betalingssysteem houdt hier geen rekening mee. Chauffeurs rijden op hun route afwisselend over Autobahnen en andere wegen. Bij het gebruik van een Autobahn schuiven ze steeds opnieuw in de rij aan om te betalen. Pluimers: “Dat kost veel tijd en geld. Dat vinden we niet het ergste. Aan kleine maar onvermijdelijke vergissingen hangt een hoog prijskaartje. De chauffeur die een afslag over het hoofd ziet en te ver doorrijdt, loopt het risico van een gigantische en onredelijke bekeuring tussen de vijf- en twintigduizend euro.” Hij schreef Toll-Collect dan ook een brief waarin hij aangeeft de aansprakelijkheid voor deze overtredingen niet te willen aanvaarden.

Verschuivingen Pluimers verwacht dat een aantal transportbedrijven alternatieve routes kiest om de Maut te ontwijken. Zo stelden enkelen van zijn opdrachtgevers hem voor de grens op hun route naar het zuiden niet in de regio Twente te passeren, maar bij Venlo. Op het traject van Bremen naar Osnabrück kiezen nu al veel chauffeurs de B213 als alternatief voor de A1 en A30. De kans bestaat dat nog meer chauffeurs na 2

november voor de tolvrije B213 kiezen. Pluimers gelooft ook dat veel bedrijven voor het noord-zuidverkeer voor een route door Nederland of tolvrije wegen in Duitsland kiezen: “Ik teken daarbij wel aan dat de Duitse overheid ook Maut gaat heffen op binnenwegen wanneer het vrachtverkeer sluiproutes kiest.” Jeroen Oude Hendriksman, manager Bedrijfseconomische Zaken van Heisterkamp Trucking, stelt dat zijn onderneming zich tot het gebruik van de snelwegen beperkt. Als argumenten noemt hij tijd en veiligheid: “Een route binnendoor kost extra tijd. Wat je aan Maut bespaart, betaal je dubbel aan loonkosten. Daarnaast neemt de kans op ongevallen op routes binnendoor toe.” Dat de chauffeurs van Oost-Europese transportbedrijven wel massaal voor goedkope alternatieve routes kiezen lijkt waarschijnlijker. Zij beschikken over veel tijd en een lege portemonnee. Oude Hendriksman onderschrijft dit, maar Kuipers verwacht dat deze groep zich bij de situatie neerlegt en het risico te verdwalen op voor hen onbekende wegen niet neemt. Laurens Golbach sluit zich bij hem aan. Als directeur van Rugo Logistics is hij gespecialiseerd in het vervoer naar de landen van het voormalige Oostblok en werkt nauw samen met kleine Oost-Europese transporteurs. “We weten dat het overgrote deel OBU’s heeft besteld en niet uit besparingen voor andere trajecten kiest.” Herman Pieper, wethouder Verkeerszaken van de gemeente Oldenzaal, verwacht niet dat de wegen in zijn gemeente na 2 november vol staan met vrachtauto’s die om de Maut te ontwijken voor een alternatieve route kiezen. Hij denkt dat de waarschuwing van de Duitse overheid ook Maut te gaan heffen op eventuele sluiproutes chauffeurs afschrikt. Verkeersdeskundige Hans Lammers van de gemeente Dinkelland verwacht wel meer verkeer, maar benadrukt dat ook nu al veel chauffeurs voor de route via Denekamp en Nordhorn kiezen. Dinkelland neemt dan ook geen speciale maatregelen om het verkeer door het centrum van Denekamp te verhinderen. “Binnenkort is de rondweg voltooid en verdwijnt het doorgaande verkeer. Tot die tijd kunnen we weinig anders doen. Tol heffen gaat niet.” ■

25


Je gaat voor jezelf beginnen of hebt dit net gedaan. Je hebt een goed idee en de wil om te slagen.

KAMER VAN KOOPHANDEL

STARTERSDAG

Daarom ga je 1 november a.s. naar de Startersdag van de kamer van koophandel. Om snel praktische kennis op te doen tijdens de verschillende workshops of op de informatiemarkt. En om collega starters te ontmoeten in het netwerkcafé.

1 NOVEMBER 2003 van 9.00 tot 15.30 uur

ONDERNEMINGSHUIS TWENTE IN ENSCHEDE De entree is gratis. Meld je wel even aan via www.kvk.nl ABN-AMRO Bank- Advocaten en notarissen Cohen De Jong van Lier Huiskes GIBO Groep - Team Nijhuis Creatie•Communicatie - De Twentsche Courant Tubantia


Succes(sie) en familiebedrijf onderneming wordt gedreven (werk-BV). Deze structuur heeft diverse voordelen. Allereerst kan de werk-BV haar winst(na vennootschapsbelasting) onbelast uitkeren aan de holding, op grond van de zogenaamde deelnemingsvrijstelling. Hierdoor kan het vermogen in de werk-BV belastingvrij uit de risicosfeer worden gehaald. Een ander voordeel is, dat als de aandelen in de werk-BV worden verkocht, de daarmee behaalde verkoopwinst eveneens onder de deelnemingsvrijstelling voor de vennootschapsbelasting valt.

Successieplanning Tijdig overdragen Door een tijdige overdracht van de onderneming kunnen de volgende voordelen ontstaan: • bij de verdeling van de nalatenschap hoeft niet meer te worden beslist over de toekomst van het bedrijf; • de continuïteit van het (familie-)bedrijf of kapitaal is gewaarborgd; • de positie van de langstlevende én van het kind/bedrijfsopvolger is goed geregeld; • en last but not least: besparing van successierecht(toekomstige waardestijging van de onderneming blijft buiten de heffing).

Onderneming in BV-vorm Als de onderneming wordt gedreven in een besloten vennnootschap, zal bij overlijden van de directeur-grootaandeelhouder(dga) de waarde van de aandelen in de BV ten goede komen aan alle erfgenamen. Is de onderneming succesvol geweest, dan kan dit leiden tot een forse aanslag successierecht. Bovendien kan de vererving van de aandelen ook leiden tot continuïteitsproblemen voor het bedrijf. Stel dat de oudste zoon het bedrijf van vader wil voortzetten. De zoon is er dan bij gebaat, dat de ondernemingswinsten zoveel mogelijk in de BV blijven voor nieuwe investeringen en dergelijke. De overige kinderen/erfgenamen zullen daarentegen veelal meteen geld willen hebben in de vorm van dividend.

Holdingstructuur Veel dga’s drijven hun onderneming in de praktijk in de vorm van een holdingstructuur. Dat wil zeggen dat de dga aandelen bezit in een BV(holding) die op haar beurt alle aandelen houdt van de BV waarin de

Om de toekomstige successiebelastingdruk bij de kinderen te verminderen kan de holdingstructuur ook uitkomst bieden. De dga kan namelijk besluiten dat zijn holding de aandelen in de werk-BV overdraagt aan een samen met de kinderen op te richten nieuwe holding (overnameholding). Hierbij kunnen de kinderen afzonderlijk gebruik maken van een eigen holding, zodat de structuur flexibel wordt gehouden. De uit te geven aandelen in de overnameholding zouden, bijvoorbeeld, voor 40% kunnen worden geplaatst bij de holding van vader en voor 60% bij de holdings van de kinderen. Zoals gezegd kan de verkoop van aandelen in de werk-BV aan de nieuwe overnameholding belastingvrij geschieden door gebruikmaking van de deelnemingsvrijstelling. De nieuwe overnameholding kan de aandelen in de werk-BV op diverse manieren financieren. Of er wordt afgesproken dat de koopprijs op een later moment wordt betaald. De overnameholding heeft dan een schuld aan de holding van vader.

Voordelen nieuwe constructie Het voordeel van de nieuwe constructie is, dat vader in feite 60% van de toekomstige waardestijging van de aandelen in de werk-BV heeft afgestaan. Immers de kinderen hebben door middel van hun holdings gezamenlijk een belang van 60% in de werk-BV gekregen. Hun investering is gering geweest; zij hebben slechts het aandelenkapitaal van hun holding (stel € 18.000,-) en hun aandeel in het aandelenkapitaal van de overnameholding moeten volstorten. Als zij hiervoor geen liquide middelen hebben, zou vader hun het geld kunnen lenen of schenken, waarbij ook gebruik gemaakt kan worden van de fiscale vrijstellingen. Stel nu dat de aandelen in de werk-BV

over tien jaar aanzienlijk meer waard zijn geworden, dan komt de waardestijging voor 60% toe aan de kinderen. Een substantieel gedeelte van het vermogen van vader wordt op deze wijze aan de nalatenschap van vader onttrokken.

Zeggenschap De overdracht bij leven van vader van aandelen in de werk-BV moet fiscaal en juridisch goed worden begeleid. Een nadeel van de overdracht is in principe, dat de kinderen via hun aandelenbezit ook zeggenschap krijgen in de onderneming van de werk-BV. Dit probleem kan worden ondervangen door de aandelen in de overnameholding eerst te certificeren en onder te brengen bij een Stichting Administratiekantoor, waarin vader alleen zeggenschap heeft. De holdings van de kinderen krijgen certificaten van aandelen die slechts financiële rechten (recht op dividend en waardestijging van de certificaten) representeren.

Fiscale eenheid Een ander relevant punt betreft de aftrekbaarheid van de rente voor de vennootschapsbelasting. De overnameholding heeft namelijk een schuld aan de holding van vader, waarover rente is verschuldigd. Om de rente te kunnen aftrekken moet er wel winst worden gemaakt. Omdat de overnameholding normaal gesproken niet zelfstandig winst genereert, ontstaat er een probleem. Dit kan worden opgelost als tussen de overnameholding en de werk-BV een fiscale eenheid wordt gevormd. Door deze fiscale eenheid wordt het resultaat van de werk-BV toegerekend aan de overnameholding en kan de betaalde rente in beginsel worden gecompenseerd met de winst van de werk-BV. In bijzondere gevallen heeft de wetgever een blokkade opgeworpen tegen deze constructie, waardoor de rente niet altijd aftrekbaar is. Laat u zich daarom altijd door een deskundige voorlichten over de vraag of de renteaftrekbeperking in uw geval inderdaad van toepassing is. ■

Mr R.A.C. Marres Notaris bij SuwijnLedeboer Notarissen te Hengelo

27

Column notarieel advies

Bij ondernemers zal het grootste deel van hun vermogen in het bedrijf zitten. Bij overlijden valt de onderneming in de boedel en zal doorgaans moeten worden afgerekend met de fiscus. Door het progressieve successierechttarief kan het familiekapitaal behoorlijk worden uitgehold. Voor kinderen loopt het tarief op van 5 tot 27 procent heffing. Bij een behoorlijke nalatenschap moet dus meer dan een kwart worden afgestaan aan de fiscus!


Stork neemt veel te laat afscheid van Worksphere directeur Johan Schut

Als ja28

Stork Worksphere in Enschede waar in de eerste drie maanden van dit jaar bijna 30 werknemers uit het hogeren middenkader gedwongen zijn te vertrekken.

Stork Worksphere in Enschede (tot begin

2001

Installatie

bekend Techniek)

als

Stork

balanceert

op de rand van de afgrond. Het management is drukker met de onderlinge concurrentie dan met het binnenhalen van orders. Het lijkt nog maar een kwestie van tijd voordat de NV haar dochter in de etalage zet via Capital Assets - de afdeling van waaruit bedrijfsonderdelen van Stork worden verkocht. Een paar feiten op een rij.

(door Mario van Santen)


knikkers aan het roer zitten Stork Worksphere maakt deel uit van de divisie Technical Services en is verdeeld over vijf regio’s. Vanwege de matige bedrijfsresultaten schudde de hoofddirectie van Worksphere in De Meern eens flink aan de boom en werden de directeuren van de regio’s Noordwest en Zuidwest ontslagen of op non-actief gesteld. Half augustus moest ook directeur Johan Schut van de Regio Oost in Enschede er aan geloven. Hij werd teruggeroepen van vakantie en kreeg te verstaan dat hij kon vertrekken vanwege “onregelmatigheden in de boekhouding.” Stork bevestigt het vertrek van Schut, maar wil inhoudelijk niet reageren.

Jaknikkers Overigens was het vertrek van Schut uit Enschede te verwachten. Voor Worksphere was 47 miljoen omzet gebudgetteerd; in 2002 werd nog niet de helft gehaald. Toen Schut veel te slap ingreep in de organisatie, deed de hoofddirectie dat voor hem. Daarmee is echter het grote probleem niet uit de wereld, want Schut stond er om bekend dat hij tijdens zijn acht dienstjaren in Enschede vooral jaknikkers om zich heen verzamelde. Mensen met een weerwoord of (erger nog) een visie, werden door hem gedegradeerd of het leven zo zuur gemaakt dat ze zelf vertrokken. Na het vertrek van Schut wordt het zittende management zelf gaan nadenken. Potentiële klanten vragen zich af of Worksphere (dat onder meer technische installaties bij grote bedrijven aanlegt en onderhoudt) wel die stabiele partner is, waarop ze de komende jaren kunnen bouwen. Het antwoord is negatief voor veel klanten. Ook in aanbestedingen grijpt Worksphere vaak naast lucratieve orders. Alleen al in de laatste maanden van 2002 liep Worksphere Regio Oost ruim 5 miljoen euro aan omzet mis. Binnen Worksphere weet eigenlijk niemand de reden.

Onderlinge concurrentie Dat Worksphere zo weinig orders binnenhaalt, is niet verwonderlijk. Het keurslijf (zelf omschrijven ze het liever als Matrix-model) maakt van de

Worksphere-afdelingen Service, Projecten en Maintenance interne concurrenten. Uitgangspunt van het bedrijf is dat 20% van de energie wordt gestoken in de interne zaken en de rest moet beschikbaar zijn voor het bestoken van de markt en de feitelijke productie. De

‘Het bekendmaken van verkoopvoornemens zou de realisatie ervan wel eens ongunstig kunnen beïnvloeden’ werknemers ervaren de praktijk als precies omgekeerd. Ook tussen de Worksphere-regio’s bestaat felle concurrentie. Een vertegenwoordiger van de Regio Oost moet het niet in zijn hoofd halen een offerte uit te brengen in het postcodegebied van de regio Zuid, ook al gaat het om een bevriende ondernemer die alleen met deze vertegenwoordiger zaken wenst te doen. Over zo’n contract wordt van hogerhand een veto uitgesproken. Het matrix-model is heilig.

Die onderlinge strijd is overigens binnen het hele Stork-concern doorgevoerd. Zo beheert het Stork Pensioenfonds een groot aantal kantoren in Nederland, maar opvallend genoeg niet veel Stork-kantoren. Er is uitgerekend dat Stork miljoenen kan verdienen als het onderhoud van alle Stork-gebouwen door Worksphere gedaan zou worden. Maar ook hier is de praktijk weerbarstiger; zelfs de Koninklijke Machinefabriek Stork in Hengelo (waar het ooit begon) houdt Worksphere voor het overgrote deel af als het gaat om het onderhoud.

29

Dertig managers weg Met het heenzenden van een aantal belangrijke pionnen (in de eerste drie maanden van dit jaar zijn bijna 30 werknemers uit het hogeren middenkader gedwongen vertrokken), hoopt Stork het tij te keren. Het is zeer wel denkbaar dat Worksphere al op het lijstje ‘te verkopen’ staat. Gegadigden zijn er genoeg, al was het alleen maar om de huidige klanten over te nemen. Tijdens de presentatie van de jaarcijfers over 2002 deed de nieuwe bestuursvoorzitter Sjoerd Vollebregt (nog) geen mededelingen over de verkoop van de (ongewenste) bedrijven van Stork. “Het bekendmaken van verkoopvoornemens zou de realisatie ervan wel eens ongunstig kunnen beïnvloeden.” ■

Bestuurder Henk Wijninga van FNV Bondgenoten laat weten: “Hoewel de feiten in dit artikel kloppen, deel ik de conclusie over verkoop van Worksphere niet. Ik constateer dat de hoofddirectie eindelijk is begonnen de trap van bovenaf schoon te vegen. Daarom is het logisch dat veel mensen uit het management het veld hebben moeten ruimen. Met het ingezette beleid zie ik wel dat Stork Worksphere momenteel een moeilijke periode doormaakt, maar ook dat er aan het einde van de strijd een gezonde onderneming kan staan.”

Uiteraard is Stork om een reactie gevraagd op dit artikel. Woordvoerder Dick Kors liet schriftelijk weten: ‘Stork heeft kennis genomen van de inhoud van het artikel met de titel ‘Waar ja-knikkers aan het roer zitten...’. Stork heeft moeten constateren dat het artikel een aantal veronderstellingen en suggestieve opmerkingen bevat, waarvan bovendien de bron onduidelijk is. Om die redenen voelt Stork dan ook geen enkele behoefte om nader in te gaan op de inhoud van dit artikel en onthoudt zich verder van commentaar’. Twente visie. 08/2003

30

Nieuws & feiten Opname van de Handelsmanifestatie 2002.


Op 2 september jl. vond in de Saxion Hogeschool Enschede voor het eerst de uitreiking plaats van de Saxionprijzen voor de beste afstudeerscripties van het afgelopen jaar. De juryvoorzitter, burgemeester Kerckhaert van Hengelo, reikte de eerste prijs, een bedrag van € 1.200,uit aan Mark Oude Kotte uit Enschede voor zijn afstudeerscriptie ‘Interview Trainer, een renderengine voor educatieve doeleinden’. Hij studeerde Computer Techniek en Hogere Informatica aan het Instituut CT/Informatica. (Renderengine is software die een virtuele wereld kan afbeelden). De tweede prijs ging naar Wouter Landman en Marjolein de Boer, Sabine Krabbenborg en Kirsten Oosterwijk deelden de derde prijs. Tenslotte kende de jury nog een eervolle vermelding toe aan Mary Ann Schooltink uit Auckland, Nieuw Zeeland.

Netwerkstad Twente - het samenwerkingsverband tussen de gemeenten Enschede, Hengelo, Almelo en Borne nam op zondag 7 september jl. met vier teams deel aan de Singelloop in Enschede. De teams, die bestonden uit vier personen, liepen één ronde van vijf Engelse mijlen = circa acht kilometer. Een van de teams was een prominenten-team dat bestond uit vier wethouders, in de meeste gevallen de sportwethouder. Sinds 1998 organiseert AC TION jaarlijks de AMICON Singelloop waaraan zo’n 800 personen deelnemen. Bij deze bedrijvenloop mogen teams van 3 tot 5 personen meedoen. De opbrengst van de bedrijvenloop gaat naar een goed doel. Voor de deelnemende teams van de Netwerkstad speelde nog een ander ‘goed

doel’: het op een ludieke wijze onder het voetlicht brengen van de samenwerking binnen Netwerkstad Twente.

Geïnteresseerde ondernemers kunnen zich aanmelden via www.wereld weken.nl.

Donderdag 6 november aanstaande vindt in restaurant zalencentrum Dalzicht in Nijverdal de Internationale Handelsmanifestatie 2003 plaats met als thema: ‘Horizon-der Grenzen, zakendoen in Europa’. De Kamer van Koophandel Veluwe & Twente organiseert in nauwe samenwerking met de Kamer van Koophandel regio Zwolle, de ABN AMRO Bank NV, European Transport Region Twente (ETT) en de Twentse Export Sociëteit (TES) deze bijeenkomst voor startende exporteurs/importeurs en reeds internationaal actieve bedrijven die zich willen oriënteren op nieuwe markten in Europa. Via enkele korte lezingen komen praktische tips en ervaringen aan de orde die ondernemers van dienst kunnen zijn bij uw eigen imen/of exportactiviteiten. Inleidingen zijn er van onder anderen dr. Haico Ebbers van de Universiteit Nyenrode en John Overmeer van Nedap NV uit Groenlo over ondernemen in Europa moeten ondernemers beter voorbereid de buitenlandse markt op sturen. Tijdens de middag worden er onder de aanwezige ondernemers ook nog eens twee handelsreizen verloot. Deze bestaan uit de vergoeding van de kosten voor het laten uitvoeren van een marktonderzoek en deelname aan een handelsmissie in een Europees land. Prijswinnaars hoeven dan alleen reis- en verblijfskosten te betalen.

Op de nominatielijst voor de verkiezing ‘Topman van het Jaar’ staan voor het eerst twee vrouwen. Het zijn Nancy McKinstry, sinds vorige maand bestuursvoorzitter van Wolters Kluwer, en Mariëtte Doornekamp, financieel directeur van Damen Shipyards. Doornekamp eindigde al twee keer in de top vijf van kandidaten voor de eretitel. Voor McKinstry is het de eerste keer dat ze op de lijst staat. 16 september jl. startte RTV Oost met een nieuwe reeks Da Vinci programma’s. Het populair wetenschappelijke televisieprogramma over innovatieve ontwikkelingen in Overijssel begint hiermee aan het zesde seizoen. Behalve aandacht voor genoemde ontwikkelingen in Overijssel wordt in elke uitzending één van de acht genomineerde bedrijven voor de Overijssel Innovation Award 2003 aan de kijkers voorgesteld. De winnaar van de Award 2003 wordt op 11 november a.s. bekendgemaakt tijdens een live televisie-uitzending op RTV Oost van 18.21 uur tot 18.51 uur vanuit het Rijksmuseum Twenthe in Enschede.

Gerard van Houweninge heeft op 1 september jl. Gijs van Driem opgevolgd als directeur van BTC-Twente . Als civiel ingenieur werkte Van Houweninge elf jaar bij Rijkswaterstaat, onder meer aan de Deltawerken. Op 18 september nam hij na bijna twaalf jaar afscheid als directeur van de voormalige Overijssels Ontwikkelingsmaatschappij (OOM, nu onder deel van de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Oost-Nederland). Uit een omvangrijke enquête door onderInterzoeksbureau Motivaction national in opdracht van De Zaak onder 1667 ondernemers blijkt, dat Nederlandse ondernemers in het Middenen Kleinbedrijf de rekening betalen van de recessie. Zij maken lange werkweken voor steeds minder geld. Aanleiding voor het onderzoek vormt de aanhoudende berichtgeving van het ‘grote graaien’ van topmanagers in het grootbedrijf. Kleine zelfstandigen onttrekken zo min mogelijk vermogen aan het eigen bedrijf om de continuïteit ervan te waarborgen. Deze zelfopgelegde zuinigheid van de MKB-ondernemer houdt vooralsnog de winsten op peil: 64% sloot het afgelopen boekjaar af met zwarte cijfers.

Op 29 oktober vindt het jaarlijkse StressCongres plaats.

Dr. Helene Andersson (29), research Op 29 oktober vindt het jaarlijkse StressCongres plaats. Het thema van het congres is Kracht van Kennis, de uitwisseling van competenties tussen overheid en onderneming. De verschillen tussen overheid en onderneming lijken te vervagen. Overheden moeten bedrijfsmatiger functioneren en ondernemingen moeten bredere doelstellingen nastreven dan alleen maar winstmaximalisatie. Overheid en onderneming kunnen daarom veel van elkaar leren. Maar op welke manieren kunnen competenties uitgewisseld worden? Deze en andere vragen worden onder de loep genomen. Er is dit jaar gekozen voor een totaal vernieuwd dagprogramma. Zo zijn de lezingen nagenoeg verdwenen en bepalen cases het programma, een interactieve case met het Ministerie van Economische Zaken en Pentascope die een vergelijkbaar veranderingsproces hebben doorlopen, gepresenteerd worden door de heren Buijnk, directeur-generaal Ondernemingsklimaat en plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken en Pater, directeur van Pentascope. Verder zijn er workshops, die elk een van de deelgebieden gaan belichten. Het publiek kiest uiteindeijk de ‘case van de dag’. Voor meer informatie of inschrijven www.krachtvankennis.nl

Boerhof Projectinrichting in Heeten is onlangs aangewezen als official dealer voor het SOLUFLEX(r) Cable Floor System, een vloer- en bekabelingsysteem in één. Dit systeem wordt geleverd door Soluflex BV te Boxtel, onderdeel van de Van Geel Group. Onder een verhoogde vloer worden alle toevoerkabels voor data, elektra en telecommunicatie aange-

associate van het onderzoeksinstituut MESA+ van de Universiteit Twente, staat in de lijst van honderd Top Young Innovators die wordt uitgeschreven door Technology Review, het blad van het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT) in de VS. Ze behoort volgens de jury wereldwijd tot de beste 100 talenten jonger dan 35. Andersson, die ook werkzaam is bij microsysteembedrijf Silex Microsystems in Stockholm, is specialist in biotechnologie en lab-ona-chip technologie. Helena Andersson combineert deze commerciële functie met het doen van onderzoek, volgens eigen zeggen ‘de beste mix’. Zij leidt aan de Universiteit Twente een project in Cellomics, het toepassen van chips om informatie uit een enkele levende cel te krijgen. Dit onderzoek biedt nieuwe kansen bij onder meer het ontwikkelen van nieuwe medicijnen en kunstmatige organen. De prijsuitreiking heeft plaatsgevonden tijdens de Emerging Technologies Conference, op 24 en 25 september aan het MIT Op 23 september werd in het Enschedese CineStar (op Go Planet) de eerste Vastgoedrapportage gepresen-

teerd tijdens een zeer druk bezocht symposium. De ruim 400 bezoekers bestonden uit vertegenwoordigers van de Twentse vastgoedmark, de provincie, de regio en gemeenten; zij luisterden onder anderen naar de inleiders Herman Hazewinkel (Voorzitter van de Raad van Bestuur van Volker Wessels) en Carry Abbenhues (Gedeputeerde voor Economische Zaken en Innovatie van de Provincie Overijssel). Hazewinkel had veel waardering voor het initiatief (“Een perfecte nulmeting!) en trok - terugkijkend op de ‘gouden’ jaren negentig - lessen voor de toekomst: “Bijna alle plannen slaagden, er kon vaak wat worden toegegeven op kwaliteit en velen - ook de overheden met hun grondprijspolitiek - pikten een graantje mee en je ziet geen verschillen meer tussen de woonwijken of bedrijventerreinen in de verschillende gemeenten. Dankzij een zich steeds verder ontwikkelend ambitieniveau van lokale overheden ontwikkelde elke zichzelf respecterende gemeente een topkwaliteit zichtlocatie voor kantoren voor ICT en dienstverlenende sector.” Naast de initiatiefnemers Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars, Creon Vastgoed en notaris- en advocatenkantoor Kienhuis Hoving wordt de Vastgoedrapportage ondersteund door de Provincie Overijssel, de ontwikkelingsmaatschappij Oost NV, de Regio Twente, Netwerkstad Twente, Jong en Laan accountants, de Kamer van Koophandel, het Kadaster en de Rabobank.

31

Nieuws & feiten

legd. Met dit systeem kunnen op elke gewenste plaats contactdozen of verdeeldozen worden geïnstalleerd, verzonken in de vloer en onzichtbaar voor het oog. De vloer wordt tijdens de bouw of renovatie aangelegd met behulp van steunvoetjes, waarop tegels worden vastgeklikt. Vervolgens wordt de bekabeling en de aansluitingen aangebracht tussen de steunvoetjes, door een paar tegels los te klikken en weer terug te plaatsen. Zonder boren, schroeven of breken. Uiteindelijk wordt het kabelvloersysteem afgedekt met tapijttegels. De standaardhoogte van de vloer is 60 mm, maar speciaal voor renovatieprojecten is een systeem ontwikkeld met een hoogte van slechts 37 mm.

Rijssen mag zich na Sittard de beste zakenstad van Nederland noemen volgens de Top-100 Zakensteden van 2003. Ook Oldenzaal staat met een vierde plek hoog genoteerd. Op plaats 27 staat Almelo, Enschede op 71 en Hengelo op 92.De Top-100 is een initiatief van het zakenblad Bizz en het handelesinformatiebureau D&B. De lijst laat zien in welke plaatsen de meest gezonde bedrijven zijn gevestigd. ■

Het nieuwe vloer- en bekabelingssysteem van Boerhof Projectinrichting.



Finance Online

Het verlenen van financiële diensten met gebruikmaking van internet biedt voor deze problematiek een passende oplossing. Naast de technische kant van deze toepassing (in editie van september van de column Online Strategie kunt u deze nog eens nalezen), is het wellicht nog relevanter hoe met deze vorm van dienstverlening de relatie met uw accountant verandert. Finance Online of te wel internetboekhouden in bredere vorm biedt uitkomst.

Maatwerk in verschillende vormen De meest verregaande vorm van dienstverlening is het zogenaamde Service Center. Deze vorm is zeer geschikt voor ondernemers met meerdere filialen. Hierbij kunnen voor u, naast het voeren van de administratie, ook zaken als facturering, incasso en salarisadministratie worden uitgevoerd. Aanvullend op deze technische zaken kan het Service Center ook voor de afhandeling van de logistieke aspecten en het betalingsverkeer zorgen. Tevens is het mogelijk om op gezette tijden een benchmark van vergelijkbare ondernemingen te ontvangen. Deze vorm van dienstverlening wordt niet aangeboden op basis van de reguliere uurtje-factuurtje basis. Er wordt een service-level agreement afgesproken, waar uiteindelijk een vaste prijs voor betaald wordt. Men weet dus vooraf precies wat men kan verwachten en wat hiervoor de prijs is. Een tweede vorm waarin Finance Online vorm krijgt is via een zogenaam-

de Service Desk. Hierbij worden maatwerkafspraken gemaakt over de taakverdeling en op te leveren informatie. Wie voert de administratie? Welke tussentijdse cijfers worden opgeleverd? De accountant kan vanaf zijn eigen werkplek uw administratie ‘monitoren’. Op vooraf bepaalde momenten kan controle en eventuele advisering plaatsvinden. In onderling overleg met de klant worden de werkzaamheden nader vastgesteld en wordt overeenstemming bereikt over de voor- en tegenwaarden. Voor het specifieke kleinbedrijf (small business) is een afgeleide vorm van de Service Desk module ontwikkeld. Voornaamste onderscheid is het feit dat de klant in deze module het merendeel van de werkzaamheden (boekingen) zelfstandig uitvoert. De dienstverlening en verantwoordelijkheid van de accountant in deze variant is beperkter. Deze vorm van dienstverlening is met name bedoeld voor ondernemers die momenteel de financiële administratie laten voeren bij een administratiekantoor en in die zin minder waarde hechten aan een formele accountantsbijdrage.

Finance Online: meer dan internetboekhouden Uiteraard biedt het internet mogelijkheden om de informatie-uitwisseling te verbeteren. Finance Online echter gaat verder! Aan de hand van de online dienstverlening wordt u op de hoogte gesteld en op de hoogte gehouden van de actuele ontwikkelingen in uw bedrijf. Ook kunnen aan de hand van het actuele inzicht in de resultaten reële prognoses en cash flow-overzichten worden gegenereerd. Dat hierbij de bestaande vertrouwensrelatie tussen u en uw accountant voorwaarde nummer één is spreekt voor zich. De techniek is in deze tenslotte slechts een hulpmiddel en zal dit waarschijnlijk ook altijd blijven.

Iets voor u? Wilt u over Finance Online nadere informatie ontvangen? Roept dit artikel bij u de vraag op of, en zo ja hoe Finance Online iets voor u kan betekenen? Neemt u dan gerust contact op met uw adviseur. Uw adviseur is graag bereid u van nadere informatie te voorzien. Iedere situatie vraagt immers om een op maat gesneden oplossing! ■

Doelgroep en Voorwaarden Finance Online is een concept dat op een toepasbare wijze invulling geeft aan de huidige vragen van ondernemers met betrekking tot financiële dienstverlening. De onderkende niveaus van dienstverlening bieden voor alle vormen van ondernemingen (van groot naar kleinbedrijf) op passende wijze concrete handvatten. Of het nu gaat om vergelijkende cijfers bij (winkel-)ketens, het monitoren door de accountant vanaf zijn eigen werkplek, dan wel het uitbesteden van uw financiële administratie waarbij u vervolgens de resultatenrekening zelfstandig en online kunt opvragen. Qua kennis en ervaring binnen de eigen onderneming is enige affiniteit met automatisering en internet een voordeel. De benodigde hardware beperkt zich in principe tot een computer met internettoegang. Het ‘onveilige gevoel’ dat bedrijfskritische gegevens nu extern worden opgeslagen, is inderdaad in grote mate een gevoelskwestie. De elektronische én de fysieke beveiliging van de serverruimtes zijn vaak beter geregeld dan de beveiliging van menig doorsnee accountantskantoor.

L.G.H. Scholten AA De auteur is als partner/accountant werkzaam bij Ten Kate & Huizinga BV

33

Column financieel accent

Als ondernemer wilt u graag een zo actueel mogelijk beeld hebben van de financiële situatie van uw bedrijf. De hectiek van alledag echter zorgt ervoor dat u dit overzicht niet altijd op tijd kunt krijgen. De financiële administratie loopt achter met de invoering, het versturen van verschillende rekeningen laat op zich wachten, uw accountant heeft de boekhouding onder behandeling. Allemaal legitieme redenen, maar ondertussen hebt u geen inzicht in de actuele stand van de verlies en winstrekening. Daarnaast worstelt u waarschijnlijk ook met de vraag hoe uw prestaties scoren ten opzichte van uw branchegenoten.


Aanbod Bij het ter perse gaan van deze uitgave kan een gedeelte van het aanbod reeds zijn verkocht of verhuurd. Onder voorbehoud van zetfouten.

34

Almelo

Onroerend goed

Te huur ◆ Bedrijvenpark Twente 163, 650 m2 VVO, 558 m2, € 25.000,- per jaar, aanvaarding in overleg, 0546-563675. ◆ Henriette Roland Holstlaan ong., 3.840 m2, VVO 3.840 m2, € 125 per m2, aanvaarding in overleg, 053-4852244 ◆ Centrumplein 3, 390 m2, VVO 390 m2, € 65.000 per jaar, per direct, 053-4852244 ◆ Stadionlaan 38, Polman Stadion, 201 m2, € 24215 per jaar, per direct, 074-2918192 ◆ Huis van Bewaring, evt. in kleinere units te huur, centrum: 620 m2, huurprijs n.o.t.k. aanvaarding in overleg, 074-2918192 Te koop ◆ Marktstraat 3 en 5, centrum, kantoor c.q. woonhuis, deel van het voormalige Huis van Bewaring en Rechtbankcomplex, 885 m2, € 196.000, aanvaarding in overleg, 074-2918192 ◆ Ootmarsumsestraat 14, centrum, winkel/horeca met bovenwoning, VVO 80 m2, € 219.000, aanvaarding in overleg, 074-2918192 ◆ Kolthofsingel 15, 7.560 m2, VVO 7.560 m2, € 2.850.000, per direct, 053-4852244 ◆ Slachthuiskade 18, Bedrijventerrein Turfkade Oost, nabij Centrum: 358 m2, € 215000, aanvaarding in overleg, 074-2918192

Borne


Te huur ◆ Dorsetplein 6, Winkel/Horecaruimte in centrum, 240 m2, VVO 200 m2, € 34035 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2918192

Te huur / Te koop ◆ Oostermaat 9, 566 m2, € 72.500 per jaar, € 830.000,- k.k., aanvaarding in overleg, 074-2503222

Enter

Delden

Goor

Te huur / Te koop ◆ Sluisstraat 5, industrieterrein Sniederbos, VVO 3200 m2, € 105.500 per jaar / koopprijs op aanvraag, aanvaarding per direct, 0546-571272

Te huur ◆ Grotestraat 114, centrum, 95 m2, BVO 95 m2, VVO 95 m2, € 1.000 per maand, 0547-260681 ◆ Grotestraat 141, centrum, 135 m2, BVO 135 m2, VVO 135 m2, € 17.000 per jaar, 0547-272551 ◆ Grotestraat 143, centrum, 130 m2, BVO 130 m2, VVO 130 m2, € 20.000 per jaar, 0547-272551

Denekamp Te huur ◆ Oldenzaalsestraat ong., twee nieuwbouwcomplexen gerealiseerd, 2 winkelunits (één van 60 m2 en één van 299 m2), 60/299 m2, € n.o.t.k., aanvaarding in overleg, 074-2918192

Enschede Te huur ◆ Pantheon 2, 412 m2, € 58.500 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ Dennenweg 225, 1012 m2, VVO 560 m2, € 29500 per jaar, aanvaarding in overleg, 053-4354455 ◆ Van Loenshof 36, 129 m2, VVO 129 m2, € 42.500 per jaar, aanvaarding in overleg, 053-4852244 Te koop ◆ Hendrik ter Kuilestraat 135-137, 4.900 m2, huurprijs n.o.t.k., aanvaarding in overleg, 053-4852244 ◆ Nijverheidstraat 1, 660 m2, VVO 660 m2, € 110.000 per jaar, aanvaarding per direct, 053-4852244 ◆ Boulevard 1945-372, 1.539 m2, VVO 1.539 m2, € 120 per m2, aanvaarding in overleg, 053-4852244 ◆ Hengelosestraat 531-545, 940 m2, VVO 940 m2, € 123 per m2, aanvaarding per direct, 053-4852244

Te huur ◆ Vonderweg ong., 265 m2, VVO 265 m2, € 90 per m2, ca. april 2004, 074-2918192

Haaksbergen Te huur ◆ Bartokstraat 33, 110 m2, € 7.500 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ Spinnerstraat 5, 4640 m2, VVO 4640 m2, € 120.000 per jaar, aanvaardign in overleg, 053-4354455 ◆ Geukerdijk 84, 65 m2, BVO 65 m2, VVO 65 m2, € 6.750 per jaar, aanvaarding in overleg, 053-4354455 ◆ Eibergsestraat 60, rand centrum, BVO 91 m2, € 13.500 per jaar, aanvaardign in overleg, 053-5721302 ◆ Tolstraat 23, industrieterrein, VVO 150 m2, € 15.900 per jaar excl. btw, aanvaarding in overleg, 053-5721302

Te koop ◆ Hassinkweg 14 A,B,C, VVO 215 m2, € 545.000 kosten koper, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ Drienerstraat 16, VVO 135 m2, € 250.000 v.o.n. excl. BTW, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ Breemarsweg 68, ’t Lansink Tuindorp, 80 m2, BVO 80 m2, VVO 80 m2, € 235.000,- n.o.t.k. incl. woonhuis van 350m3, in overleg, 074-2430855 Te huur / Te koop ◆ Burgemeester Jansenplein 140, 150 m2, VVO 150 m2, € 25.000 per jaar / koopsom € 295.000,-, in overleg, 053-4852244

Losser Te koop ◆ De Pol 28, 28A en 29, 1365 m2, € 760.000 kosten koper, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ De Pol 2 a, 2381 m2, VVO 998 m2, € 310000, aanvaarding in overleg, 053-4354455

Nijverdal Te koop ◆ Blankenburgerstraat 23, centrum, BVO 202 m2, VVO 194 m2, € 398.000, aanvaardign in overleg, 053-5721302

Hellendoorn Te koop ◆ Dorpsstraat 71, centrum, 640 m2, BVO 150 m2, VVO 40 m2, € 335.000 woon/winkelpand, aanvaardign in overleg, 0548-612861

Hengelo (OV) Te huur / Te koop ◆ Vlierstraat 111, 2.950 m2, € 70 per m2, koopsom n.o.t.k., aanvaarding in overleg, 053-4852244

◆ Marktstraat 18, 135 m2, € 21.000 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2503222 ◆ Demmersweg, Westermaat, 2.144 m2, BVO 3.804 m2, VVO 3.200 m2, € 125 per jaar, aanvaarding medio 2003, 0546 - 629800

Te huur ◆ Nieuwstraat 34, 150 m2, € 35.000 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2503222

Te huur ◆ Industrieweg 26, Industrieterrein ‘t Lochter, 400 m2, BVO 400 m2, VVO 400 m2, € 14.500 per jaar geïndexeerd, excl. BTW, aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Grotestraat 230, nabij het centrum, 120 m2, BVO 120 m2, VVO 120 m2, € 18.000 per jaar te vermeerderen met BTW, aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Van den Bergsweg 7, industrieterrein ‘t Lochter, 368 m2, BVO 368 m2, VVO 368 m2, € 90,- per m2 per jaar, geïndexeerd, aanvaarding in overleg, 0548-631008

Te koop ◆ Bedrijvenweg 32, industrieterrein ‘t Lochter, 730 m2, BVO 730 m2, VVO 730 m2, koopprijs n.o.t.k. kosten koper, aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Industrieweg 20, Industrieterrein ‘t Lochter: 830 m2, BVO 830 m2, VVO 830 m2, € 375.000 kosten koper, aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Smidsweg 110, centrum, 435 m2, BVO 150 m2, VVO 55 m2, € 270.000 woon/winkelpand, aanvaarding in overleg, 0548-612861 ◆ Rudolf Dieselstraat, bedrijventerrein ‘t Lochter, 517 m2, BVO 517 m2, VVO 517 m2, € 275.000 V.O.N. excl. B.T.W., aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Rudolf Dieselstraat, bedrijventerrein ‘t Lochter, 655 m2, BVO 655 m2, VVO 655 m2, € 365.000 V.O.N. excl. B.T.W., aanvaarding in overleg, 0548-631008 Te huur / Te koop ◆ Bedrijvenweg 36, Industrieterrein ‘t Lochter, 590 m2, BVO 590 m2, VVO 590 m2, € 240.000 per jaar, € 25.000,-, aanvaarding in overleg, 0548-631008

Oldenzaal Te huur ◆ Grootestraat 24-A, centrum, winkelruimte, 130 m2, VVO 130 m2, huurprijs n.o.t.k., aanvaarding in overleg, 074-2918192

◆ Deurningerstraat 10, centrum, winkelruimte, 155 m2, VVO 125 m2, € 25.000 per jaar, aanvaarding in overleg, 074-2918192 ◆ Zandbreeweg 10, 300 m2, VVO 2.185 m2, € 80.000,- per jaar, aanvaarding in overleg, 053-4852244 ◆ Deurningerstraat 11, centrum, winkel met ruime bovenwoning, VVO 95 m2, € 25.000 per jaar excl. BTW, in overleg, 0541-522022 ◆ Newtonstraat 7, bedrijventerrein, VVO 900 m2, € 29.500 per jaar, aanvaarding in overleg, 0541-522022 ◆ Ainsworthstraat 4t/m8, bedrijventerrein, VVO 1293 m2, € 45000 per jaar, aanvaarding in overleg, 0541-522022 ◆ Munsterstraat ong., bedrijventerrein, VVO va 240 m2, € va. 11000 per jaar, aanvaarding in overleg, 0541-522022 ◆ Steenstraat 9, centrum, VVO 250 m2 Prijs op aanvraag, aanvaarding, in overleg, 0541-522022 ◆ Nagelstraat 19, centrum, VVO 50 m2, € 16000 per jaar incl. garage en bovenwoning, aanvaarding in overleg, 0541-522022 ◆ Munsterstraat 21, bedrijventerrein Het Hazewinkel, € 58000 per jaar, evt. ook in units vanaf 195 m2, in overleg, 0541-522022 Te koop ◆ Eekboerstraat 66, 2300 m2, € 1.650.000, aanvaarding in overleg, 053-4852244 Te huur / Te koop ◆ Marconistraat 26, industrieterrein Het Hazewinkel, 1821 m2, VVO 1350 m2, € 65.000 per jaar € 650.000, aanvaarding per 01/10/2003, 0541-522022 ◆ Bisschopstraat 33, centrum, € 19.500 per jaar / 245.000,- K.K., aanvaarding in overleg, 0541-522022

Ootmarsum Te huur ◆ De Mors 112, 175 m2,

€ 9.000, aanvaarding in overleg, 074-2503222

Oud Ootmarsum Te koop / Te huur ◆ Wiemselweg 19, buitengebied, VVO 175 m2, € 15.000 per jaar of € 185.000,- K.K., aanvaarding in overleg, 0541-522022

Rijssen Te huur ◆ Handelsweg 30, industrieterrein Noordermors III, BVO 4.060 m2, € 131.596 per jaar, aanvaarding in overleg, 0548-540045 ◆ Nijverdalseweg 143, industrieterrein Plaagslagen, va 150 m2, € 107 per m2, aanvaarding in overleg, 0548-540045 ◆ Grotestraat 29, centrum: 90 m2, € 11.345 per jaar, aanvaarding in overleg, 0548-540045 ◆ Ethaanstraat 2, industrieterrein Plaagslagen, 336 m2, € 46 per m2, aanvaarding in overleg, 0548-540045 ◆ Energiestraat 11, industrieterrein De Mors, BVO 2.321 m2, € 77.000 per jaar, aanvaardign in overleg, 0548-540045 ◆ Nijverdalseweg, Plaagslagen, VVO 1.008 m2, € 107 per jaar, in units v.a. 187 m2, aanvaarding per direct, 0546 - 629800 ◆ Spoelsterstraat 9, industrietrerrein, 1.000 m2 bedrijfspand, € 28,- per m2, aanvaarding in overleg, 0546-571272

Te koop Bedrijfsweg 20 Vriezenveen Een eventueel te splitsen bedrijfsgebouw (productieruimte), oppervlakte 1820 m2, gelegen op bedrijventerrein en goed bereikbaar. Indeling: gedeelte I: klein kantoor, kantine, toilet, doucheruimte met wastafel. Afmeting binnenwerk: 8,30 x 19 meter, incl. ca. 35 m2 verkeersruimte w.o. kantoor, toilet etc.; productieruimte ca. 122 m2. Gedeelte II: Afmeting binnenwerk: 14,5 x 4 meter = 58 m2. Verkeersruimte, w.o. kantoor, toilet en douche. Afmeting binnenwerk overige productieruimte: ca. 858 m2. Bijz.: ged. Isolatie, install.: verwarming, krachtstroom en heaters; parkeren op eigen terrein. Aanvaarding in overleg. Euro 450.000,- k.k. excl. BTW

35

Onroerend goed

◆ Keizerserf 39 unit B, centrum, 103 m2, BVO 103 m2, VVO 100 m2, € 135 per m2, prijs per jaar in overleg, 0548-612861 ◆ Grotestraat 140-142 unit B, centrum, 155 m2, BVO 155 m2, VVO 155 m2, € 115 per m2, aanvaarding per direct, 0548-612861 ◆ Fuutweg 2, Industrieterrein ‘t Lochter, 840 m2, BVO 840 m2, VVO 840 m2, € 39.500 per jaar, aanvaarding in overleg, 0548-631008 ◆ Keizerserf 32A, centrum, 150 m2, BVO 170 m2, VVO 170 m2, € 34.000 per jaar excl. BTW, aanvaarding in overleg, 0548-631008

Stegeman Makelaardij o.g. / Verz., 0546-563675

Te koop ◆ Bedrijfsweg 20, 1820 m2, VVO 1137 m2, € 450.000,-, aanvaarding in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3a, 340 m2, VVO 90 m2, € 125.000,-, aanvaarding in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3 d, VVO 118 m2, € 100.500,- V.O.N. / BTW belast, aanvaarding in overleg, 0546-563675 Te huur / Te koop ◆ Westeinde 94, centrum, 619 m2, VVO 270 m2, prijs op aanvraag, aanvaarding in overleg, 0546-563675 

Vriezenveen Te huur ◆ Westeinde 67, VVO 200 m2, € 1.500 per maand, in overleg, 0546-563675 ◆ Bedrijfsweg 17: 460 m2, VVO 460 m2, € 18.000,per jaar, aanvaarding in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3 b, VVO 118 m2, prijs opaanvraag, aanvaarding in overleg, 0546-563675 ◆ Oosteinde 350, VVO 100 m2, € 600,00 per maand, aanvaarding in overleg, 0546-563675

Te huur Almelosestraat 46 Wierden Te koop Almelosestraat 46 Wierden Kantorenpark ‘de Aa’. Op 5 autominuten van de A1 gelegen, luxe afgewerkt vrijstaand kantoorgebouw met binnentuin. Oppervlakte circa 500 m2 op de begane grond en circa 200 m2 op de verdieping. Kavelgrootte 2.411 m2. Bouwjaar 1996. Voldoende parkeergelegenheid. Aanvaarding in overleg. € 850.000 kosten koper Plaggemars Makelaardij, tel. 0546-571272


Wierden Te huur ◆ Tolgaarde 6-10, centrum, VVO 237 m2, € 88,- p m2 per jaar, aanvaarding in overleg, 0546-571272 ◆ Kerspel 9, centrum, VVO 320 m2, € 115 p m2 per jaar, koop is bespreekbaar, aanvaarding in overleg, 0546571272

Zenderen Te huur ◆ Hertmerweg 42, 930 m2, € 125,- per m2, aanvaarding in overleg, 074-2503222

Transacties

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft een karakteristieke kantoorvilla aan de Bisschopstraat 12 verkocht aan een particulier. De villa bedraagt ca. 370 m2. De verkoopprijs is naar verluidt € 199.663,-. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever, een stichting voor juridische dienstverlening. DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 759 m2 kantoorruimte verhuurd aan de Auke Vleerstraat 8. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 46.512,- niet te vermeerderen met BTW. De huurder betreft een bedrijf in assurantiën. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever, een particuliere belegger.

Aan De Heurne 26 verkocht Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens eigenaar een winkelruimte met een totale oppervlakte van 95 m2 met bovenwoning. De koopsom bedraagt € 350.000,-k.k. De koper is een particuliere belegger.

Haaksbergen Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht namens de eigenaar aan de Handelstraat 15 een bedrijfsruimte met een oppervlakte van circa 271 m2 met een kantoorruimte van circa 45 m2. De koopprijs bedraagt € 245000,- k.k. De koper is een textielfabrikant. Makelaardij Leferink Assurantiën verhuurde namens eigenaar een aan de centrumrand gelegen winkelruimte aan de Eibergsestraat 18 met een oppervlakte vam 100 m2. De huurder is De Bloementuin. De huurprijs is niet bekend gemaakt.

Hengelo Enschede Namens de eigenaar verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f.een winkelruimte aan De Heurne 14 met een totale oppervlakte van circa 90 m2 aan Tassen Toko. De huurprijs bedraagt € 30000,- huur per maand. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht namens de eigenaar een winkelruimte aan de Kuipersdijk 3c ter grootte van circa 135 m2. De koopprijs bedraagt € 175.000,-k.k. De koper is een particulier. Aan de Langestraat 37 verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens de eigenaar een kantoorruimte van totaal circa 120 m2. De huurprijs bedraagt € 136.134,- per jaar. De koper is een particulier. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde aan De Reulver 82 namens de eigenaar een bedrijfsruimte, met een totale

Aan de Kanaalstraat 219b heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. ca. 170 m2 kantoorruimte verhuurd aan een ICT-bedrijf. De transactie werd tot stand gebracht namens haar opdrachtgever, een particuliere belegger. De huurprijs bedraagt naar verluidt ca. € 21.5000,- per jaar. Aan de Piet Heinstraat 11 verhuurde DTZ Zadelhoff v.o.f. ca. 115 m2 kantoorruimte aan een reïntegratiebedrijf. De huurprijs bedraagt naar verluidt ca. EUR 13.300,00 per jaar, te vermeerderen met BTW. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht deze transactie tot stand namens de verhuurder, een Duits beleggingsfonds. DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 790 m2 praktijkruimte aangehuurd aan het Schuttersveld 17. Het betreft in deze een uitbreiding voor een van de zittende huurders, een onderwijsinstelling. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht deze transactie, collegiaal met Pieter Lem Makelaars, tot stand namens de zittende huurder.

Het postkantoor aan de Prinses Beatrixstraat is verkocht aan de bouwcombinatie Oude Wolbers/Droste.

Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de kopende partij. De koopprijs is niet bekend gemaakt. Aan de Weldamstraat 2 is 0per 1 september ca. 560 m2 kantoorruimte verhuurd. Met deze transactie is naar verluidt een huurprijs gemoeid van ca. € 29.500,- per jaar. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder.

Losser Aan De Brink 57-59 verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens de eigenaar een kantoorruimte, totaal groot circa 120 m2. De huurprijs bedraagt € 13.500,- huur per jaar. De koper is een particulier.

Ootmarsum Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht aan de Marktstraat 10, namens de eigenaar, een winkelruimte, met een oppervlakte van circa 50 m2, met een woonhuis van ca 650 m2. De koopprijs bedraagt € 499.000,- k.k. De koper is een particuliere belegger. ■

37

Onroerend goed

Te koop ◆ Handelsweg 6, industrieterrein, VVO 785 m2, € 325.000, aanvaarding in overleg, 0546-571272 ◆ Almelosestraat 46 A, nabij centrum, VVO 700 m2, € 850.000, aanvaarding in overleg, 0546-571272

oppervlakte van circa 550 m2, met kantoorruimte van circa 50 m2. De huurprijs bedraagt € 19.500,- huur per jaar. De koper is Bennie de Vries Radiateuren.

De Reulver 82 in Enschede is door Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars verhuurd aan Bennie de Vries Radiateuren.

Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars verkocht deze winkelruimte aan de Kuipersdijk aan een particulier.


Weet u dat extra resultaat kunt halen uit het herplaatsen van een zieke medewerker naar een functie binnen uw bedrijf?

Poortwachter Vanuit de Wet Verbetering Poortwachter (WVP) dient u in dit geval samen met uw werknemer een oplossing te zoeken. Als er binnen uw bedrijf een andere functie vacant is die medisch geen belemmeringen oplevert, en u kunt uw werknemer op deze functie plaatsen, dan hebt u aan uw plicht voldaan en zijn er twee tevreden: u en uw medewerker. Mede dankzij uw zorg voorkomt u dat uw werknemer een beroep moet doen op de WAO. Wellicht heeft u zelfs een werkplekaanpassing moeten verrichten, maar deze kosten hebt u daar graag voor over. Tot zover weinig nieuws.

Subsidies Maar weet u ook dat er bij herplaatsingen binnen de eigen onderneming nog steeds subsidies te verkrijgen zijn zodat u als werkgever tegemoet wordt gekomen in de kosten van reïntegratie? Hoewel de subsidiemogelijkheden vanuit de Wet (re)integratie arbeidsgehandicapten (REA) bij invoering van het nieuwe belastingplan per 1 januari 2002 behoorlijk zijn ingeperkt, zijn er nog voldoende regelingen waar u gebruik van kunt maken. Om voor deze subsidies in aanmerking te komen is het van belang dat uw Arbodienst kan en wil verklaren dat uw werknemer op medische gronden arbeidsgehandicapt is in de zin van de wet REA. Vervolgens is op basis van de aangegeven medische beperkingen een gedegen arbeidsdeskundig onderzoek noodzakelijk om de belastbaarheid van de werknemer, vertaald naar arbeidsmogelijkheden en de weg daarnaar toe, te inventariseren. Daardoor krijgen u en uw werknemer inzicht in eventueel te treffen noodzakelijke aanpassingen voor de werkplek.

Komt u vervolgens uit op een andere - nieuwe - functie voor uw werknemer waar hij of zij in gereïntegreerd gaat worden, dan kunt u een korting op de WAOen WW-premie aanvragen van € 2.042,00. Deze premiekorting geldt voor één jaar en geldt alleen indien u tenminste 50% van het wettelijk minimumloon blijft betalen (wat veelal het geval zal zijn). Eventuele kosten voor het aanpassingen van de werkplek zult u uit deze premiekorting moeten betalen. Indien u echter aan kunt tonen dat u meer kosten heeft gemaakt dan € 2.042,00 op jaarbasis, dan zijn ook deze meerkosten subsidiabel. Heeft u uw werknemer herplaatst in de oude (eigen) functie, maar heeft u vanwege zijn of haar beperkingen aanpassingen moeten laten doorvoeren, dan komt u niet in aanmerking voor de premiekorting. U kunt voor deze aanpassingen wel gebruik maken van de meerkostenregeling. Het UWV beslist dan of u geheel of gedeeltelijk voor een vergoeding in aanmerking komt. Voor aanpassingen van de werkplek waarvan de kosten meer bedragen dan € 22.689,00 geldt bijvoorbeeld een bedrijfseconomische toets.

onderhevig. Een goed voorbeeld daarvan is het schrappen van de subsidie van 75% van medisch geïndiceerde kosten van rugtraining en traumabegeleiding. Bij u bekend? Met goede begeleiding en advisering op het terrein van herinpassing van uw zieke werknemer in arbeid wordt u niet voor onverwachte verassingen gezet en hoeft u achteraf niet teleurgesteld te zijn omdat u subsidies bent misgelopen! ■

Onderbouwing Het komt erop neer dat u als werkgever subsidie aan kunt vragen voor alle kosten die u moet maken voor het behoud, herstel of bevordering van de arbeidsgeschiktheid van uw medewerkers. U kunt dan denken aan aanpassingen van de werkplek, maar ook aan hulpmiddelen als scholing, training of begeleiding. Kort samengevat valt dit pakket aan maatregelen onder de noemer ‘voorzieningen’. Uw aanvraag dient gedegen onderbouwd te worden. U dient aan te kunnen geven waarom deze kosten gemaakt moeten worden. Een arbeidsdeskundige is dan bij uitstek de functionaris die een dergelijke onderbouwing kan geven.

39

Column personeel & organisatie

Stel dat een van uw werknemers arbeidsongeschikt wordt en u van uw Arbodienst verneemt dat hij of zij niet meer geschikt is voor het eigen werk. U hoort ook dat deze medewerker ondanks zijn beperkingen nog voldoende mogelijkheden heeft om ander, aangepast werk te verrichten. Wellicht kan dit zelfs binnen uw bedrijf en komt u met een werkplekaanpassing al een heel eind.

Premiekorting


Belonen van reïntegratie

Conclusie Al met al zult u als werkgever bij de werkhervatting van een zieke werknemer goed in de gaten moeten houden onder welke condities dat gebeurt. Indien u daar geen acht op slaat, kunt u in situaties waar aangepast, of ander werk voor uw werknemer in beeld komt, subsidies mislopen. De voorzieningenregelingen zijn complex en regelmatig aan verandering

B.R. Wagtenveld MBA Directeur Remedie


: over zuivel De drankjes en hapjes werden aangeboden door Twentse Catering Groep,

40

Wat drijft ondernemers? Daarover praten we maandelijks in Memphis. Maar het is ook wel eens aardig mensen aan het woord te laten die aan het hoofd staan van grote bedrijven, maar wel met afwijkende structuren. Want wie is nu de baas bij het Medisch Spectrum Twente? De bestuursvoorzitter, de specialisten, de verzekeraars, de politiek? En wie leidt Friesland Coberco? Bestuursvoorzitter Olijslager, de boeren, de grootwinkelbedrijven? Daarover ging Memphis deze maand.

De opnames van Memphis staan dit seizoen gepland op 28 oktober, 2 december, 30 december, 3 februari, 2 maart, 30 maart, 27 april en 1 juni. Als u automatisch uitgenodigd wil worden, kunt u zich aanmelden voor de e-mail-service via www.twentevisie.nl. En als u met uw businessclub/rotary de opname wilt bijwonen en wellicht na afloop nog met gasten wilt doorpraten, kunt u contact opnemen met Anno Oude Engeberink via 074 - 245 52 52.

▲ De gasten van Memphis links Henk Bijker en rechts Andries Olijslager.

▲ Veel aandacht voor Henk Bijker en Andries Olijslager, die beiden goed van hun woord kwamen.

en ziekenhuizen RTV Oost, Instituut Small Business, S.K.O. en Twentevisie

41

▲

Oud Coberco-topman Johan Plageman luistert aandachtig naar Andries Olijslager, natuurlijk onder het genot van een hapje en een drankje.


Wijzigingen in het huurrecht

Alle op huurovereenkomsten betrekking hebbende bepalingen zijn nu gebundeld, om een overzichtelijker beeld te krijgen. Waar de wetsbepalingen over het huurrecht aanvankelijk verspreid waren over het Burgerlijk Wetboek (BW), de Huurprijzenwet Woonruimte en de Huurwet, zijn de bepalingen nu in boek 7 (c) Bijzondere overeenkomsten (c) van het Burgerlijk Wetboek opgenomen. Daarnaast is de Uitvoeringswet Huurprijzen woonruimte vastgesteld. Deze wet regelt de taken van de Huurcommissies. Het is niet de opzet geweest om inhoudelijk grote wijzigingen in de wetgeving aan te brengen. Zowel in de algemene artikelen, die betrekking hebben op alle huurovereenkomsten (woonruimte, bedrijfsruimte, maar ook roerende zaken en vermogensrechten) als in de specifiek op woon(c) of bedrijfsruimte van toepassing zijnde bepalingen, zijn wijzigingen doorgevoerd. Hoewel er zoals gezegd geen grote veranderingen hebben plaatsgevonden, zijn er zeker noemenswaardige punten, waarvan het zogenaamde ‘klusrecht’ van de huurder hier wordt besproken. Het is niet de opzet van deze bijdrage om u een volledig overzicht van alle wijzigingen in het huurrecht te schetsen.

Omgekeerde situatie Een in het oog springende wijziging is die ten aanzien van verbouwingen en andere veranderingen die een huurder in het door hem gehuurde aanbrengt, het klusrecht. Deze wijziging is opgenomen in artikel 215 van boek 7 BW. Was het

onder de tot 1 augustus 2003 geldende wetgeving zo dat wijzigingen in het gehuurde alleen dan mochten worden aangebracht wanneer de verhuurder de huurder hiervoor toestemming gaf, en de verhuurder bovendien deze toestemming zonder meer aan de huurder kon weigeren, heeft de huurder in de nieuwe wet het recht gekregen bepaalde wijzigingen aan te brengen zonder toestemming van de verhuurder. Een omkering van de oude situatie dus, waarin altijd toestemming van de verhuurder nodig was.

Binnen(c) en buitenzijde Van het artikel kan in het huurcontract niet in het nadeel van de huurder worden afgeweken, behalve wanneer het om de buitenzijde van woonruimte gaat. Wil een verhuurder dus niet geconfronteerd worden met verzoeken om aan de buitenzijde veranderingen aan te mogen brengen, denk hierbij bijvoorbeeld aan het plaatsen van een (schotel)antenne, dan bestaat de mogelijkheid dit in het huurcontract uit te sluiten. Voor veranderingen aan de binnenzijde is een dergelijk beding niet rechtsgeldig in een contract op te nemen. Echter, de ‘veranderingen en toevoegingen’ waarover in artikel 7:215 wordt gesproken, moeten bij het einde van de huur wel ‘zonder noemenswaardige kosten ongedaan gemaakt en verwijderd kunnen worden’. zaken als het ophangen van gordijnrails, een stang om het douchegordijn aan op te hangen, een boekenplank of een afzuigkap. Maar, een compleet nieuwe badkamer of keuken zal er niet zonder toestemming van de verhuurder komen.

en verhuurder op dit punt met elkaar maken. Voor het geven van de toestemming moet de verhuurder een termijn van acht weken aanhouden. Weigert de verhuurder om de huurder, binnen deze termijn, toestemming te geven, dan kan de huurder bij de rechter een vordering tegen de verhuurder instellen om hem te machtigen de wijziging toch aan te mogen brengen. Aan de machtiging kan de rechter voor de huurder wel een consequentie verbinden, namelijk een verhoging van de huurprijs.Verder kan de huurder die heeft verbouwd zich bij het einde van de huur op het standpunt stellen dat de verhuurder door de op kosten van de huurder uitgevoerde verbouwing ‘ongerechtvaardigd verrijkt’ is, ten koste van de huurder. De huurder kan dan vorderen dat hij hiervoor door de verhuurder gecompenseerd wordt. De rechtspraktijk zal in de komende jaren uitwijzen van welke invloed de nu ingevoerde wetgeving is. ■

43

Column juridisch gezien

Kort geleden is er een wijziging in de wetgeving met betrekking tot het huurrecht doorgevoerd. Hoewel het de opzet was om de nieuwe regeling per 1 januari 2003 te laten ingaan, is deze uiteindelijk op 1 augustus 2003 in werking getreden. Dit had te maken met onduidelijkheden in de voorgestelde wettekst die men heeft weggewerkt. Waar de bijdrage van notaris mr. R.A.C. Marres in het aprilnummer van dit blad inging op de specifiek op het huurrecht van bedrijfsruimten van belang zijnde wijzigingen, heeft deze bijdrage een meer algemene strekking.

Toestemming Voor dergelijke grote wijzigingen, of in minder juridisch taalgebruik: klussen, is nu in de wet vastgelegd dat een huurder hiervoor aan de verhuurder toestemming dient te vragen en dat de verhuurder deze toestemming in bepaalde gevallen hoe dan ook moet verlenen. Namelijk, wanneer de veranderingen die de huurder wil aanbrengen de verhuurbaarheid niet schaden, dan wel wanneer ze niet leiden tot een waardedaling. Of het verkrijgen van de toestemming voor de huurder zonder meer inhoudt dat hij niets hoeft te verwijderen bij het einde van de huur, zal afhangen van de afspraken die huurder

Mr. J. Eshuis Jacobs Kranenburg advocaten Almelo


Het ondernemerstrefpunt van Noordoost Nederland

11 en 12 november Hennie van der Most in Rijswijk: “Evenementenhal Hardenberg krijgt zusje in de Randstad”

Beursspecial

Hennie van der Most zet stap over de IJssel

‘Oosterse mentaliteit 48

Recreatieondernemer Hennie van der Most waagt zich voor het eerst van zijn leven zakelijk in de Randstad. In Rijswijk (langs de A4), onder de rook van Den Haag, heeft hij een hallencomplex van 40.000 vierkante meter opgekocht: Darling Market dat een zusterbedrijf van de Evenementenhal in Hardenberg moet worden. Het naastgelegen kantoor wordt verbouwd tot hotel (Hotel Rijswijk), aan de overzijde heeft hij een complete parkeergarage (voor 1000 auto’s) tot zijn beschikking en het huidige Darling Market biedt genoeg ruimte voor vakbeurzen (Evenementenhal Rijswijk) en een pretpark (Speelstad Rijswijk naar het evenbeeld van Speelstad Oranje in Beilen).



In het complex zat vroeger een bakkerij waar zo’n 1000 mensen werkten. Het bedrijf ging in 1996 failliet. In een grote kelder staan nog een paar verdwaalde machines. De vroegere Konmar-topman Verstraten (na verkoop aan Laurens hield hij een paar centen over) kocht het complex en wilde een soort bazaar zoals in Beverwijk opzetten. Met honderden kraampjes waar buitenlanders van alle nationaliteiten hun traditionele voedsel aanbieden en kunnen kopen. “Hij heeft

hier acht jaar gezwoegd om alle vergunningen voor elkaar te krijgen,” aldus Van der Most die Verstraten kent via zijn businessclub De Koperen Hoogte. “Hij zei: ‘Hennie, kun je me niet helpen’. Ik wilde hem wel helpen om een beurs neer te zetten zoals Hardenberg. Daarna vroeg hij of ik het hele spul wilde overnemen.” En dat is eigenlijk tegen de filosofie van Van der Most die meestal bedrijven uit faillissement overneemt. “Hier komen al zo’n 600.000 mensen per jaar.”

250 werknemers En die mensen bezoeken in de weekenden vlooienbeurzen, mineralenbeurzen en dergelijke. Van maandag tot en met vrijdag stond de immense hal leeg, want de bazaar kwam maar niet van de grond. Van der Most zelf zegt dat veel standhouders

‘Onze formule, de gemoedelijkheid kun je niet zomaar kopiëren, die is uniek’ van beurzen in Hardenberg hem al herhaaldelijk hadden gevraagd ook in het westen beurzen op te zetten. “In het centrum van het complex komt een soort horecaplein van waaruit de bezoekers naar de beurs of speelstad kunnen.” Voordat Van der Most Darling Market

overbrengen’ moeten dat er zo’n 250 zijn. In zijn scenario komen dan naast de 600.000 bezoekers van de vlooienmarkten ook honderdduizenden bezoekers naar de Speelstad Rijswijk en naar één van de dertig vakbeurzen.

Oosterse mentaliteit Met natuurlijk de complete Van der Most-filosofie ‘alles voor één prijs’: toegang, eten en drinken. “En service bij de beurzen.” Zoals Van der Most met De Koperen Hoogte in Nieuwleusen (Zwolle) wilde laten zien dat hij voor alle mensen voor vermaak kan zorgen en niet alleen voor Jan Modaal) wil hij onbewust graag laten zien dat zijn werkwijze ook aan de andere kant van de IJssel werkt. “We creëren hier de oosterse mentaliteit. Nee, ik wil niets bewijzen, er was behoefte aan.” Er speelt nog iets anders. De salesmanager van de Evenementenhal in Hardenberg is nog niet zo heel lang gele-

den door concurrent Libema weggekocht en werkt nu onder meer voor de Groenoordhal in Leiden en de IJsselhallen in Zwolle. En vooral dat laatste steekt. Terugpesten, is dat ook de reden om Darling Market over te nemen? “Flauwekul. Onze formule, de gemoedelijkheid kun je niet zomaar kopiëren. Die is uniek. Die is ontstaan bij de Bonte Wever. Je kunt niet zeggen ‘we huren een hal en we huren wat horecamensen in’. Er komt veel meer bij kijken. ‘Valk’ heeft ook een speciale formule die je niet zomaar kunt nadoen. Een onderneming moet klein beginnen, wordt steeds groter en dan leer je de kneepjes. Als je in één keer groot begint, dus die formule in één keer op wilt zetten, gaat dat geheid fout.”

49

Het nieuwe hallencomplex van Hennie Van de Most in Rijswijk (40.000 vierkante meter) biedt genoeg ruimte voor vakbeurzen (Evenementenhal Rijswijk) en een pretpark (Speelstad Rijswijk. ■

Mausoleum

overnam heeft hij met het gemeentebestuur overlegd. “Die mensen stonden echt unaniem achter de ideeën. De economie loopt terug, alles staat te koop of te huur, en ondernemers die dan willen investeren en voor werkgelegenheid zorgen, krijgen weer ruimte.” Ze wisten niet precies wie Van der Most was. “Ze hadden wel eens van mij gehoord. De wethouder en een paar topambtenaren zijn mijn bedrijven langs geweest en toen hadden ze inzicht hoe ik werk en waar ik voor sta.” Van der Most koopt in principe het complex over tien jaar voor 7,5 miljoen euro. Tot die tijd huurt hij het tegen de rente. En dat wordt al opgebracht door de huidige activiteiten. Hij denkt dat zijn plannen gerealiseerd kunnen worden voor ongeveer 10 miljoen gulden (“guldens, ik kan nog niet in euro’s rekenen”). Dat lijkt niet veel, want in het pretpark Kalkar stak hij bijvoorbeeld 100 miljoen gulden. Er werken nu nog twaalf mensen in Rijswijk, over een paar jaar (in drie fases gaat het project van start, te beginnen in september 2004)

Van de vroegere kerncentrale Kalkar heeft Hennie van der Most een pretpark gemaakt. Of liever gezegd, er omheen gebouwd. Want wat hij precies met het pand zelf (dat inmiddels aan de binnenkant flink gesloopt is) aan moest, wist Van der Most niet. Enige tijd geleden kreeg hij het idee van een mausoleum aangereikt. “Eerst barstte ik in lachen uit, maar naar mate ik er langer over nadacht, vond ik het idee steeds beter worden. Een graf voor de eeuwigheid. In een pand dat aardbevingen moet kunnen overleven en waar tijdens de bouw zelfs rekening is gehouden met het neerstorten van een vliegtuig. Er is uitgerekend dat er plaats is voor 185.000 graven.” Wat het moet gaan kosten, weet Van der Most nog niet. “Ik heb nog geen vergunning, ik moet nog overleggen met de gemeente.” Het is niet de bedoeling dat er aan de zijkant van het pretpark uitvaartdiensten worden gehouden. “Hoewel pret en verdriet natuurlijk het leven zelf is. Maar ik kan me voorstellen dat bezoekers van het pretpark niet zitten te wachten op een uitvaart en bezoekers van een uitvaart joelende kinderen niet wensen op dat moment.” Dus moet de uitvaart gewoon in een kerk of op een begraafplaats worden gehouden. “Fortuyn werd ook later naar Italië overgebracht. Ik stel me voor dat mensen hier een familiegraf of plekje kunnen kopen en dat ze een keer worden overgebracht. De nabestaanden kunnen natuurlijk wel later het graf bezoeken.” Het praalgraf is afkomstig uit Egypte, vandaar dat Van der Most het mausoleum ook in Egyptische stijl wil opzetten. Twente visie. 08/2003

50

Welkom in Hardenberg Wij heten de bezoeker van harte welkom op de Ondernemers Relatiedagen in de Evenementenhal Hardenberg die alweer voor de achtste keer wordt gehouden. Wanneer het slechter gaat met de economie is het juist van groot belang dat bedrijven en instellingen zich goed profileren en hun producten en/ of diensten naar hun relaties te communiceren. Daarnaast is het ook voor de bezoeker van groot belang om hun netwerk te onderhouden en verder uit te breiden om zo een goede samenwerking te bewerkstelligen. Samen met de exposanten hebben wij een breed aanbod aan informatie, nieuwe ontwikkelingen en producten op deze beurs bijeen gebracht. De nieuwste trends en ontwikkelingen in de diverse branches kunt u bezichtigen. Wij willen iedereen attenderen op het starters plein voor jonge ondernemers die gerealiseerd is in samenwerking met de Kamer van Koophandel Regio Zwolle. Dit plein is zeker een bezoek waard, hier kunnen contacten worden gelegd om het starten van een nieuwe onderneming te vergemakkelijken. Tevens zal de Kamer van Koophandel hier een lezing over geven. Het zal verder niemand ontgaan dat wij werken met de fullservice-formule. De succesvolle formule kan men zelf ondervinden tijdens uw bezoek aan de beurs. Dit is dé vakbeurs waar men in een prettige ambiance contacten legt of bestaande contacten onderhoudt. Waar anders dan tijdens de vakbeurzen in de Evenementenhal Hardenberg en Evenementenhal Rijswijk worden bezoekers als VIP behandelt en heeft de exposant alle tijd om te informeren en dat alles onder het genot van een gratis hapje en een drankje! Namens de Evenementenhal Hardenberg en de exposanten wensen wij iedereen een informatief en prettig beursbezoek toe. Met vriendelijke groeten, Simone Klaver & Claudia Busschers Beursorganisatie Ondernemers Relatiedagen Hardenberg & Rijswijk Simone Klaver


51


Deelnemerslijst Ondernemers 52


Standnr. Bedrijfsnaam

Woonplaats

Branche

242 308 327 339 250 259 268 256 267 305 302 233 246 324 332

A. Beverwijk & Zn Abbink Vriezenveen BV AccuraTesse ADel Adviesbureau Delfgaauw Alcas Alfa accountants en adviseurs Alpine Gehoorbescherming Arbo Unie BV Assist Employment Biznizz Autodrome Hoogeveen Belastingdienst Oost Beukenhorst Koffie Bouwbedrijf JW Schultink Bouwlonen Zwolle Bruinsma Kantoor Efficiency

Balkbrug Almelo Enschede Westerhaar Naarden Hardenberg Emmen Hardenberg Almelo Hoogeveen Enschede Lichtenvoorde Hoogeveen Zwolle Hardenberg

237 333 252 249

Business 2000+ Carmenta Coaching en training Dagblad De Telegraaf Dibo Benelux

Enschede Groningen Amsterdam Waardenburg

317 322 337 235 330 349 257

Dion Hardenberg Drukkerij Gerrits en Leffers Eggink & Partners Elan Video Producties Europe security Expo Display Service Flexchauffeurs Flexlogistiek Flexbeveiliging

Hardenberg Dedemsvaart Apeldoorn Wierden Beuningen Apeldoorn Enschede

241 350 244 236 253 229 341 258 306 319

Ommen Almelo Coevorden Hardenberg Enschede Hardenberg Dedemsvaart Hardenberg Hengelo

232 307 316 251 234 329 328

G2 Guide & Guard Gemeente Almelo Gemeente Coevorden Gemeente Hardenberg Get It Marketing & Promotions Gibo Groep H. Meerman Electronische Inbraakbeveiliging Habo Handelsonderneming Hotradio Hoveniersbedrijf Henk Nijland & Gerjan Veltink Hoveniersbedrijf Rudi Bults Hy-Lite Studio’s Industrie Kombinatie Avereest In Person Installatiebedrijf B.B. & L InterVino J.J. Meijer Assurantiën

Bouwbedrijf Verkeersvoorzieningen / verlichtingen en installatie Secretariaatsburo Consultancy Achtergrondmuziek & Geluidsapparatuur Accountans - en adviesdiensten Gehoorbescherming Arbodienstverlening Zakelijke dienstverlening Dealer bedrijven Overheid Koffiebranderij, Koffie & Apparatuur Bouwbedrijf Administratieve dienstverlening Automatisering, Kantoormeubelen, Kantoorartikelen en machines Uitgever, Media & Sales Communicatietrainingen Abonnementenwerving De Telegraaf Hogedrukreiniging, veegmachines, stofzuigers, schudmachines Personele en technische dienstverlening Drukkerij Werving & Selectie Videoproducties Beveiliging Portable Expositie Systemen Uitzenden en detacheren chauffeurs, logistiek & beveiligingspersoneel Safety Security Instructional Consultants Overheid Overheid Overheid Marketing & Promotions Accountantskantoor Electronische inbraakbeveiliging Handelsonderneming en dienstverlening De zender van noord oost Nederland

Collendoorn Bergentheim Zwolle Dedemsvaart Klazinaveen Hardenbeg Deventer Hasselt

301 323

Janssen & Schalen Kamer van Koophandel Regio Zwolle

Hoogeveen Zwolle

313 228 255

Karmac Drukwerk Kendis I.C.T. Groep Nederland Kenneth Smit

Lelystad Hardenberg Wezep

Hoveniersbedrijf Ontwerp, aanleg en onderhoud Fotografie Ondernemersvereniging Uitzendorganisatie Installatiebedrijf Drankenhandel & Buitenlands onroerend goed Financiële dienstverlening, hypotheken & bedrijfsadvies Beveiliging Zakelijke dienstverlening, adviserende en informatieve rol bij het ondernemerschap Drukwerk ICT Trainingen

Relatiedagen Hardenberg 2003 Standnr. Bedrijfsnaam

Woonplaats

Branche

345

KPN EnterCom

Zwolle

344 245 326 312

Kroezen & de Vries Installatietechniek KSH Kantoor Specialisten Kuijper & van Dreumel Laarhoven Design Rijssen

Dedemsvaart Hardenberg Zwolle Rijssen

238 240 230 320 334 309 239 338 336 318 243 331

La-Kei Entertainment Lamberink Garantie Makelaars Mailstreet Mareco Automatisering Maximedia Meijer Parket Menea Groep Métier Werving & Selectie Mobi-Mass Mutraco Dedemsvaart BV Omroep Reest en vecht Phyxsius

Enschede Hardenberg Deventer Dedemsvaart Enschede Slagharen Zoetermeer Zwolle Zwolle Dedemsvaart Hardenberg Hardenberg

247 262 262 262 325 254 311 340 265 342 260 335 328 266 231 261 343 263 227 264 310 315

PI Overijssel Pro4build Probicycle Probizz BV Qmagic ICT Professionals BV Rekla2000 Schaafstra Techniek Schulten opleidingen & Certificeringen Sickman Personenvervoer Sollie.Comm Special Events Spherion Recruitment Tegelhandel Pieter Meijer TT Circuit Assen Twentevisie Media Sales Nederland BV Univé Drenthe Overijssel Vada Archieven Van der Most Bedrijven Van Dijk Bouw Vrieling Adviesgroep Wa-Ma Fleurs Wolbers Tegels

Almelo Bergentheim Bergentheim Bergentheim Naarden Hardenberg Almelo Enschede Vroomshoop Dedemsvaart Tubbergen Ommen Lutten Assen Hengelo Emmen Nijverdal Slagharen Hardenberg Dedemsvaart Hardenberg Hardenberg

Mobiele communicatie, Telecommunicatie & Datacommunicatie Installatietechniek Kantoorspecialisten Reïntegratie Beursstands, Mobiele Presentaties & Projectinrichtingen Trainingen / Entertainment Makelaardij Communicatie Automatisering Internet/ IT / Automatisering Parketvloeren, schilderwerken & zonwering Reïntegratie en bemiddeling Werving & Selectie Dienstverlening Metalen dak- en gevelbekleding Radio en TV Reclame Grafische vormgeving, Drukwerk verzorging & nieuwe media Toelevering Voordeelcombinatie voor de bouw Voordeelcombinatie voor rijwielhandelaren Financieel economisch advies Detachering Promotiematerialen en relatiegeschenken Beveiliging Arbeidsomstandigheden Personenvervoer Communicatie & Internetdiensten Organisatiebureau voor bedrijfsevenementen Dienstverlening Tegelhandel Evenementenorganisatie Business-to-business magazine (uitgeverij) Verzekeringen Opslag en beheer van archieven Horeca, business, sleeping Bouwbedrijf Makelaardij & Verzekeringen Kunstplanten, Styling & Decoratie Tegelbedrijf

53


IKT Visie op…

Innovatie

Verdienen aan inkoop 62 De vergrijzende samenleving 64 Bedrijfsopvolging 66 50 jaar Installatiegroep Loohuis 69 Breedbandinfrastructuur 70 Scope 71 Twente Agenda 72

In maart van dit jaar hield CNV-voorzitter Doekle Terpstra tijdens een IKT-bijeenkomst een vurig pleidooi voor het instellen van een innovatieplatform onder voorzittersschap van de minister-president. Dat platform is er inmiddels gekomen met een regionale representant in de persoon van UT-rector Frans van Vught. Hen wacht een zware taak om het middel van innovatie te gebruiken om de Nederlandse economie weer beter aan het draaien te krijgen. En daar is veel meer voor nodig dan mooie rapporten, perfecte aanbevelingen en subsidieregelingen. Het vraagt om een mentaliteitsverandering binnen zowel de kennisinstellingen als in het op technologie gerichte (of technologiegebruikende) bedrijfsleven. Beide groepen waren sterk in zichzelf gekeerd en de dip in de economie heeft dat alleen maar versterkt. Het gaat bij innovatie om kansen bieden (door de kennisinstellingen) en kansen grijpen (door de bedrijven). Dus om samenwerking en het zoeken naar wegen om de vaak abstracte academische kennis te vertalen naar de praktijk binnen het bedrijfsleven. Twente had daarvoor al 20 jaar geleden een perfect medicijn uitgevonden: de kennistransfer via starters vanuit de universiteit. Maar dat wordt ook minder. De scheidende directeur van het BTC Twente Van Driem uitte onlangs scherpe kritiek op het bestuur van dezelfde universiteit omdat deze niet genoeg werk maakte van de starter stimulatie (de regeling Tijdelijke Ondernemers Plaatsen). Naast deze intermediaire bedrijfjes zal er ook een veel directere samenwerking tussen het bedrijfsleven en de kennisinstellingen tot stand moeten komen. Dan zullen wèl de ogen naar buiten gericht moeten zijn en moet van beide kanten de bereidheid bestaan om ‘in elkaars huid te kruipen’ waardoor de aard van de vragen en de antwoorden dichter bij elkaar komen te liggen. De door de universiteiten geboden kansen moeten zodanig worden ‘verpakt’ dat deze voor het bedrijfsleven (be)grijpbaar zijn en het bedrijfsleven moet beseffen dat het bij een universiteit primair om onderwijs en onderzoek gaat. Geert de Raad Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

www.ikt.nl

| Twentevisie | Jaargang 15 | Nummer 8 | Okt 2003 |

Nederland laat 10% liggen

Met inkoop is veel 62

Jan Willem Ederveen (r) zette de mensen aan het denken; Jan Telgen kwam met praktische hulpmiddelen.

Natuurlijk weten de meeste ondernemers wel dat met de inkoop van goederen en diensten veel geld is gemoeid, maar weinigen beseffen dat dit gemiddeld voor het Nederlandse bedrijfsleven 50 tot 70% van de omzet uitmaakt. Voor de automobielindustrie ligt dat boven de 80% en in de retail bedraagt het percentage zelfs 95%. In oktober 2002 maakte de financiële pers al gewag van een onderzoek dat A.T. Kearney in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement (NEVI) had uitgevoerd. Hieruit bleek dat Nederland qua inkoop nog erg veel verbeteringspotentieel heeft en dat een optimalisering daarvan zou leiden tot een winstgroei van ruim 20%.

dat zie je direct aan de internationale markt, waar bedrijven als Boskalis nog steeds belangrijke orders afsluiten.” Bij de banken en verzekeraars gaat het, volgens hem, vooral mis bij de inkoop van hard- en software voor de kantoorautomatisering, de bedrijven in de massaproductie zijn te sterk gefocust op het productieproces zelf en in de retail weet men veel te weinig af van de logistieke keten. Naast de hoofdconclusie dat door een beter inkoopmanagement 10% op de kosten kan worden bespaard (en daarmee 21% meer winst kan worden behaald) bleek uit het NEVI-onderzoek dat het Nederlandse bedrijfsleven best weet hoe het moet, maar dat de implementatie van ideeën en plannen nog veel te wensen overlaat.

Inkoop op maat (door Niko Wind)

Jan Willem Ederveen, directeur van ‘het opleidingsinstituut van de NEVI’ Purspective B.V., was naar Twente gekomen om samen met Jan Telgen (UT-hoogleraar Inkoopmanagement en Besliskunde en directeur van het inkoopadviesbureau Significant in Barneveld) een grote schare IKT-deelnemers beter in te voeren in de wereld van het inkoopmanagement. Ederveen’s grootste zorg was het resultaat van de benchmark, waaruit bleek dat het Nederlandse bedrijfsleven het in vergelijking met de besten ter wereld erg slecht doet. “Dat geldt met name voor de sectoren massaproductie, de financiële dienstverlening en de retail. De projectindustrie scoort veel beter. En

Belangrijker dan de negatieve cijfers uit het onderzoek, waren de aanbevelingen van Ederveen; in feite de manier waarop hij de inkopers van de grote Nederlandse en buitenlandse multinationals traint. “Inkoop is een directe afgeleide van de strategie van een onderneming en de wijze waarop deze zich wil onderscheiden van de concurrentie. Concurreren op prijs vraagt een andere strategie dan concurreren op snelheid van leveren of kwaliteit en service.” Het is daarom zeker niet vanzelfsprekend om een order altijd aan de laagste aanbieder te gunnen. “Vaak is een goede toeleverancier, die bereid is mee te denken en mee te ontwikkelen veel beter voor de organisatie en dus op termijn goedkoper. In het algemeen is bij langlopende contracten de ‘kwaliteit’ van de toeleverancier belangrijker dan de prijs van de producten of diensten.”

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

geld te verdienen Voorbeelden te over, meestal uit de directe praktijk: veel te grote voorraden omdat de inkoper enkele euro’s wist te besparen, amper flexibiliteit omdat vervoer per schip veel goedkoper is dan over de weg of door de lucht of toeleveranciers die afhaken omdat ze elders een betere prijs kunnen krijgen. “Het meeste geld wordt echter verloren door de inkoop van niet-productiegebonden goederen en diensten. Zeker in het MKB weten directeuren exact hoe en waar ze hun primaire grondstoffen moeten inkopen, maar van zaken als bijvoorbeeld automatisering of lease-auto’s hebben ze totaal geen verstand.

Verandering Zeker omdat inkoop een steeds groter aandeel gaat vormen van de omzet moet, volgens Ederveen, het inkoopmanagement in het Nederlandse bedrijfsleven verbeterd worden. Een besparing van 10% op de inkoop leidt immers tot een winstgroei van 20%. “Maar bij dat veranderingsproces kan echter veel mis gaan. Een ondernemer moet zich realiseren dat inkoop het totale bedrijf aangaat. Dus ook de productie en engineering en zeker ook de logistieke en facilitaire afdelingen. Een inkoper die (vrijwel) alleen beslist, maakt vaak de verkeerde afwegingen.” Hij adviseert in dit geval altijd een multidisciplinair team in te stellen, dat - uitgaande van de bedrijfsstrategie - een inkoopstrategie vaststelt. Hij verwondert zich keer op keer dat bij de start van zo’n multidisciplinair team altijd eerst een voorstelronde moet plaatsvinden omdat men elkaar niet kent of in ieder geval nooit heeft gesproken. Hij pleit er ook voor om de afdelingsmanagers inzicht te geven in de waarde van de inkoop en de logistieke aspecten daarvan. “Binnen het Nederlandse bedrijfsleven heeft het hogeren middelmanagement geen flauw idee hoeveel geld er in hun deel van het bedrijf omgaat.”

Bonussen Het laten oplossen van de inkoopproblematiek door een adviseur van buiten, die op no-cure no-pay basis wel even kapitalen voor het bedrijf zal verdienen, is gevaarlijk. “Zij zorgen weliswaar op de korte termijn voor een drastische verlaging, maar veroorzaken vaak grote problemen op de langere termijn. Maar dan zijn ze al weer vertrokken.” Hetzelfde geldt, volgens Ederveen, voor besparingsafhankelijke bonussen voor inkopers. “Je kan wel een bonus geven die afhangt van de mate waarin gebruik wordt gemaakt van een gestandaardiseerde inkoopprocedure. Want ook hier levert standaardisering geld op.” Uiteraard riep hij de aanwezigen op om deel te nemen aan het trainings- en begeleidingstraject dat de NEVI onder de naam Purchasing Excellence heeft opgezet: “Het kan u enorm veel geld opleveren!”

Wetenschap Inkoopmanagement is niet zomaar een activiteit, die je leert door naar anderen te kijken. Het is steeds meer een onderwerp voor wetenschappelijke studies. De Nederlandse universiteiten die zich daarmee bezighouden hebben de werkgebieden keurig

www.ikt.nl

verdeeld: productontwikkeling en samenwerking met leveranciers in Eindhoven en Rotterdam, netwerken in Groningen, logistiek in Tilburg en inkoopsamenwerking en de besliskundige aspecten van inkoop in Twente. Verantwoordelijk voor die laatste groep onderwerpen is prof.dr. Jan Telgen, een econometrist die zich op de UT zowel bezig houdt met (wiskundige) besliskunde als met inkoopmanagement. Het vak blijkt aan populariteit te winnen. Jan Telgen heeft elk jaar zo’n 15 afstudeerders en steeds één of twee promovendi. Tijdens de IKT-bijeenkomst liet hij vooral zien hoe wiskundige modellen uit het onderzoek aan de UT kunnen helpen bij de besluitvorming binnen het inkooptraject. “Een van mijn promovendi heeft uitgezocht wat het optimale aantal offertes is, dat je moet aanvragen voor de inkoop van een product of dienst. En dat heeft geleid tot een compleet ander resultaat dan de praktijk binnen bijna alle organisaties. Niet de hoogte van het te verwachten bedrag bepaalt hoeveel offertes je moet aanvragen, maar de te verwachten spreiding. Dus hoe meer de prijzen uit elkaar liggen, hoe meer offertes je moet aanvragen. Bij standaardproducten of standaardoplossingen kun je met veel minder offertes toe. Ook als het daarbij om grote bedragen gaat. Dit model is van onze site te downloaden. Iedereen kan daarmee op eenvoudige wijze aan de slag om het aantal aan te vragen offertes vast te stellen.”

Inkoopsamenwerking Telgen’s tweede voorbeeld had betrekking op inkoopsamenwerking en vooral op de verdeling van de ‘winst’ die behaald wordt door gezamenlijk in te kopen. Er blijken enorme verschillen te ontstaan voor de deelnemers in een inkoopsamenwerking bij de drie te kiezen methoden (de winst delen, de winst proportioneel delen en voor iedereen dezelfde prijs). “Het is belangrijk om dat tevoren goed af te spreken, want vaagheid vooraf leidt altijd tot problemen achteraf.” Tenslotte wees hij nog op een UT onderzoek waarin een methode is ontwikkeld om te bepalen of het gebruik van het internet in de inkoop voor een organisatie zinvol is. Op 3 oktober jl. promoveert Jeroen Harink aan de UT op deze methode bij Telgen en internet-goeroe Roel Pieper.

Modellen downloaden De website www.sms.utwente.nl/utips bevat ook een invuloefening om te bepalen hoeveel winst er is te behalen als er op een bepaald onderdeel van de totale bedrijfsvoering wordt bezuinigd. “We hebben daarvoor de uitgavenkant van de bekende DuPont chart uitgebreid met een onderscheid in de directe inkoop, de facilitaire inkoop en de personeelskosten. Het is een ideaal hulpmiddel bij het verbeteren van het inkoopmanagement, dus van de besparingen waarover het NEVI in haar onderzoek spreekt.” Professor Telgen waarschuwt overigens voor te hoge verwachtingen van modellen alleen. “Modellen zijn hele nuttige hulpmiddelen om je gedachten te helpen bepalen, maar een aantal aspecten van de werkelijkheid zijn nog niet in onze modellen opgenomen”. ■

63

Wel zorgen om de AOW

Vergrijzing is 64

Prof. Groothoff: “Politiek wil schokeffect.”

IKT had geen beter tijdstip kunnen kiezen voor de lezing van prof.dr. Johan Groothoff, die als hoogleraar Arbeid en Gezondheidszorg aan de RU Groningen in Nederland een grote reputatie op dit terrein heeft opgebouwd. Enkele dagen na de Algemene Beschouwingen ging hij in op de zin en onzin van al die paniekverhalen over de onbetaalbare pensioenen, de lage arbeidsparticipatie van oudere werknemers, het afschaffen van de VUTregeling en het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd tot 67 jaar.

(door Niko Wind)

Groothoff gaf toe dat Nederland er in vergelijking tot de adviezen van de SER de EU er niet zo rooskleurig voorstaat als het gaat om de arbeidsparticipatie. “In het beleidsvoornemen van de EU wordt gesproken over een totale arbeidsparticipatie van

67% (en van 57% van vrouwen). Dat betekent voor de mannelijke beroepsbevolking dat we over twee jaar een arbeidsparticipatie van 80% moeten hebben. Vijf jaar later moeten die cijfers - volgens de EU - nog 3% hoger zijn. Voor de groep ‘ouderen’, 55 tot 64 jaar denkt de EU aan een participatie van 50%!” Voor Nederland zijn dat, volgens de Groningse hoogleraar, onhaalbare en onrealistische cijfers. “Maar de politiek kan hier nog alle kanten mee op, want nergens staat wat arbeidsparticipatie inhoudt. In ‘Brussel’ denkt men aan minimaal 12 uur per week, maar als we daar in Nederland 8 uur van maken, komen we veel sneller bij die streefgetallen....” In de politiek goochelt men nu eenmaal graag met cijfers. “En dat geldt ook voor het probleem van de vergrijzing. Afhankelijk van de kant waar men staat, wordt de vergrijzing een spookbeeld dat onvermijdelijk op ons afkomst of een rimpel die gemakkelijk is weg te werken. Een stijging van het aantal 65plussers van 2,2 naar 3,5% in 25 jaar klinkt veel minder erg dan ‘er komen er 1,3 miljoen bij.”


geen spookbeeld Potentie genoeg Professor Groothoff presenteerde facts and figures. En een deel van die cijfers ging over de potentiële beroepsbevolking. Deze loopt vanaf 2002 in absolute zin op tot 2010 en vertoont na 2020 weer een lichte daling. Over 25 jaar is de arbeidspotentie zelfs met 500.000 mensen gegroeid. In verhouding tot de groei van de bevolking is er wel een lichte daling van 68% in 2000 naar 64% in 2025. “De verandering in de leeftijdsopbouw is wél belangrijk en zorgwekkend. Het aantal 55-plussers dat zou kunnen werken stijgt in 25 jaar van ruim 1,5 miljoen naar ruim 2,4 miljoen. Dat is de reden waarom zoveel nadruk wordt gelegd op het langer doorwerken.” Zijn volgende plaatje gaf extra reden tot zorg. De feitelijke arbeidsparticipatie onder 55-plussers is onder de mannen maar 40% en onder de vrouwen 15%. “Het zijn geen harde cijfers, maar het gaat om de persoonlijke perceptie van de ondervraagden. In het eerste jaar ziektewet en in de eerste jaren WAO voelt men zich nog tot het werkende deel van de bevolking behoren. De werkelijke cijfers liggen daardoor misschien zelfs een derde lager!” Hij maakt zich zichtbaar boos over het grote aantal 55-plussers die in de WAO zitten: “Bijna tweederde van deze leeftijdsgroep. Ongehoord en nergens ter wereld vertoond!” Ondanks dat voelt 2/3 van deze groep zich in het algemeen gezond en is het ziekteverzuim tussen de 8 en 9%.

Langer werken De politiek heeft, volgens prof. Groothoff, een schokeffect willen veroorzaken met berichten over langer doorwerken en berichten over het in gevaar komen van de pensioenen. “Men vergeet daarbij onderscheid te maken tussen de AOW - die moet worden opgebracht door de werkenden - en de bedrijfspensioenen. Die laatsten zijn vrijwel volledig afhankelijk van de ontwikkelingen op de beurs. En voor aanvullende pensioenen in de vorm van koopsompolissen en dergelijke is iedereen persoonlijk verantwoordelijk. Deze eigen verantwoordelijkheid voor het pensioen is in een hoogopgeleide maatschappij een prima zaak, maar we hebben ook veel laagopgeleiden, die de verantwoordelijkheid niet aankunnen en geholpen moeten worden.” Langer doorwerken, dus het verschuiven van de pensioengerechtigde leeftijd naar 67 jaar is, volgens hem, geen optie. “We moeten wél de participatiegraad van de mensen onder de 65 verhogen. Dat is fundamenteel!” Groothoff vindt het in dat kader absurd dat de overheid de oudere werknemers vervroegd wil pensioneren en tegelijkertijd de particuliere sector wil dwingen oudere werknemers in dienst te nemen of te houden.

Prepensioen Het terugdringen van de VUT-regelingen en het prepensioen is voor hem een goede optie om de participatie onder de oudere werknemers te vergroten. “De politiek heeft ook hier met een schokeffect getracht om Nederland wakker te schudden. Het

www.ikt.nl

gaat allemaal veel te snel en de overheid heeft zelf geen wapens om VUT of prepensioen af te schaffen. Het is immers een afspraak tussen de werkgever en de werknemer. Ze kunnen alleen - geleidelijk - de subsidiëring daarvan stopzetten. ” Het idee om de belastingheffing vooruit te schuiven is in zijn ogen te absurd voor woorden. Elke rechter zal bepalen dat het onmogelijk is om belasting te heffen over inkomen dat je nog niet hebt genoten. Hét probleem is, in de ogen van prof. Groothoff, de betaling van de AOW. “Daarin past de verschuiving van de pensioengerechtigde leeftijd, omdat daardoor ook de start van de uitbetaling verschoven wordt. Maar er zijn andere opties, die men (nog) niet naar buiten wil brengen: verlaging van de hoogte van de uitkering én premiebetaling door de AOW-ers zelf.” Dat laatste zou zo’n forse ingreep in het inkomen van de oudere betekenen dat men daar nog niet aan wil. Het aantal 65-plussers zal van 2000 tot 2025 stijgen van 2,15 miljoen naar 3,53 miljoen en daarbij stijgen de levensverwachtingen van deze groep. De jongens en meisjes die nu geboren worden, hebben een levensverwachting van respectievelijk 75 en 81 jaar. Voor de huidige 65-jarige is dit 15 en 19 jaar. Dit zijn de perioden waarin zij recht hebben op AOW! Het probleem is dat te weinig mensen deze AOW moeten opbrengen. En dat heeft veel te maken met de participatiegraad van de groep tussen 55 en 65 jaar. “Tweederde van deze groep werkt niet en zit vooral in de WAO. Het is een unicum als iemand tot zijn 65e doorwerkt.” Het zijn, volgens Groothoff vooral de kosten van de WAO die het probleem veroorzaken. Als een veel groter deel van de bevolking langer doorwerkte, bleef via een kostenverschuiving van WAO naar AOW het ouderdomspensioen betaalbaar.

De werkgever “Het verhogen van de participatiegraad van (oudere) werknemers is mede een taak van de werkgever. Deze gaat nog veel te veel uit van de leeftijdloze werknemer en houdt geen rekening met de verschuiving in de belastbaarheid van werknemers. Een goed personeelsbeleid betekent rekening houden met de fysieke en mentale gesteldheid van de werknemer en ervoor zorgen dat hij of zij het werk aankan. Dat betekent nadenken over de loopbaan van een werknemer en in een aantal gevallen ander of lichter werk.” Er zijn sinds enkele jaren financiële prikkels om mensen uit de WAO te houden en we kennen de Wet Verbetering Poortwachter. “Een werkgever moet, vanwege de financiële risico’s wel investeren in een bewust ouderenbeleid.” Alles draait, in zijn ogen, om de kwaliteit van de arbeid, het grensgebied tussen arbeid en gezondheid waarin hij zich als wetenschapper beweegt. “En dat betekent ook dat we de jeugd beter moeten voorbereiden op de arbeidsmarkt. Ze praten allemaal over vrijheid, verantwoordelijkheid, veel reizen en veel verdienen. Maar ze beseffen niet dat er naast rechten ook plichten zijn. ■

65

Communicatie en emotie voeren de boventoon

Bedrijfsopvolging 66

Jan Duitman hamerde op een goede planning

In een tijd waarin de babyboomers en -masse gaan denken aan een welverdiende en vooral rustige oude dag, is bedrijfsopvolging een dusdanig hot item geworden dat zelfs het ministerie van EZ aan de slag gaat om een beleid te ontwikkelen inzake bedrijfsopvolging in familiebedrijven. Het successierecht zal daarin een hoofdrol spelen. Volgens Jan Duitman, senior adviseur bij BDO Adviesgroep Familiebedrijven, is de financiële afwikkeling van de opvolging echter vooral een logisch sluitstuk van een, tevoren te plannen langjarig proces. Goede communicatie is een voorwaarde voor een goede afloop.

(door Niko Wind)

Een familiebedrijf is, volgens Duitman, een zeer bijzondere ondernemersvorm omdat daarbij twee systemen samenkomen die sterk verschillen en op bepaalde onderdelen tegengesteld zijn en daarom bijzondere aandacht vragen. “Familie ben je vanaf je geboorte en je wordt in een familie vooral beoordeeld op je afkomst en veel minder op je prestaties. Werken in een bedrijf betekent altijd een eigen keuze en een tijdelijke band en een beoordeling op basis van prestaties.” De grootste tegenstelling is echter die van de emotie binnen een familie en de ratio binnen een bedrijf. “Hoe groter de verstrengeling van deze twee werelden, des te groter is de rol van emotionele factoren en de kans op conflicten.”

“Nog ingewikkelder wordt het als ook de eigendomsverhoudingen een rol gaan spelen; het familielid dat wel aandelen heeft en niet ‘in de zaak zit’, kijkt met een heel andere pet naar een bedrijf als iemand zonder aandelen die wél meewerkt. Vaak komt het voor dat aandeelhouders die de familienaam dragen, zich een grotere zeggenschap in het bedrijf toëigenen dan ze hebben.”

10% van de faillissementen Dat er in die setting van alles mis kan gaan is duidelijk. Volgens de Europese Commissie is zelfs 10%van de faillissementen het gevolg van een slecht georganiseerde opvolging. “Het ‘waardoor’ wordt al snel duidelijk als je de Nederlandse cijfers bekijkt. In bijna de helft van de gevallen is er ten aanzien van de bedrijfsoverdracht niets geregeld en gaat de uittredende directeur er vanuit dat de opvolging wel vanzelf gaat. Slechts in 29% van de gevallen is het perfect geregeld.” Reden te over om als directeur vroegtijdig (vijf tot tien jaar) na te denken over de bedrijfsopvolging en - samen met een adviseur - een stappenplan te maken. Communicatie is, volgens Duitman, de basis voor een goede en soepele overdracht van een onderneming aan de kinderen of andere bloedverwanten. “Als adviseur/begeleider moet je indringend praten met de scheidende directeur over zijn plannen en zijn ideeën. Het is van essentieel belang om daar ook de partner in te betrekken. Zij - want 95% van de ondernemers van die generatie is man - heeft vaak een totaal andere kijk op de capaciteit, de grillen en nukken van de potentiële opvolgers,


moet je plannen vaak één of meer van de kinderen. Zij kan ook heel goed inschatten hoe haar man de overdracht zal beleven en in hoeverre hij verantwoordelijkheid wil en kan overdragen.” Uiteraard moet ook met de potentiële opvolgers gesproken worden. “Maar ook met de andere broers of zusters. Zij moeten - om latere problemen te voorkomen - steeds goed geïnformeerd worden over de stappen die worden gezet.” Eén van de andere fouten is, volgens Duitman, dat de rest van het management niet bij de bedrijfsopvolging betrokken wordt. Zij krijgen in de toekomst te maken met een nieuwe directeur (en dus met een nieuwe situatie) en kennen zijn of haar capaciteiten en manier van optreden vaak al uit de praktijk.” Duitman legt bewust de nadruk op de persoonlijke en emotionele elementen van de overdracht. Dus wie neemt het over en welk traject van gewenning moet plaatsvinden. En vooral hoe moet een ondernemer zich voorbereiden op een leven zonder invloed en verantwoordelijkheid. “De meest gehoorde kreet is ‘reizen’, maar dat doe je ook maar een paar maanden per jaar. Te veel, puur voor de zaak werkende ondernemers hebben - buiten de zakelijke contacten - geen sociaal netwerk en vallen na hun afscheid in een diep zwart gat en blijven zich daardoor te intensief met het bedrijf bemoeien. Een goede voorbereiding - het wennen aan rust - kost in het algemeen toch zeker drie jaar en wordt - als het goed is - afgesloten met een periode waarin de vader als directeur langzaam terugtreedt, steeds meer verantwoordelijkheden overdraagt en steeds minder aanwezig is.”

Cultuur, structuur en toekomst Voorafgaand aan deze afbouwperiode zullen er echter nog veel gesprekken moeten worden gevoerd. Er moet worden gesproken over de familie en de familiecultuur en de vraag wie op welke wijze invloed wil gaan uitoefenen op het bedrijf: als directeur, als werknemer of als aandeelhouder. “De directiestructuur is erg belangrijk. Drie broers samen in de directie van een bedrijf van 20 man (en alle drie met een topsalaris) vraagt om moeilijkheden, zowel financieel als organisatorisch/relationeel, zeker als de niveaus van de drie broers verschillend zijn.” “Ook moet gekeken worden of de beoogde opvolger wel geschikt is om een bedrijf te leiden, of dat extra cursussen en/of een paar jaar werken in een ander bedrijf nodig zijn om de zoon of dochter voldoende bagage mee te geven.” In het stappenplan dat door de beoogde opvolger moet worden opgesteld, staan termen als ‘begeleiding door een externe of interne mentor’, ‘extern ervaring opdoen’ en ‘jobrotation binnen het bedrijf’. “Pas daarna heb je als directeur een redelijke zekerheid dat het goed gaat en kun je de definitieve beslissing nemen over jouw opvolging en hem of haar benoemen tot adjunct-directeur.” De geleidelijke overdracht van taken en verantwoordelijkheden is vaak het moeilijkste deel van het proces. De directeur heeft immers altijd alles zelf gedaan en de volle verantwoordelijkheid gedragen voor alle aspecten van de bedrijfsvoering. Duitman maakt in de praktijk mee dat ondernemers van in de zeventig (ook al zijn ze op papier alleen maar president-commissaris) nog steeds alle touwtjes in handen willen houden en

www.ikt.nl

hun zoons, van begin vijftig, willen blijven ‘beschermen’ tegen mogelijke misstappen.

Eigendomsoverdracht De eigendomsoverdracht en de juridische structuur waren het slotstuk van Duitman’s lezing. En deze aspecten zijn, volgens hem, ook het sluitstuk - of liever de afgeleide - van de voorafgaande stappen en gesprekken. “Pas als een opvolger in de leiding is aangewezen, komt de opvolging in eigendom aan de orde. Worden de aandelen alleen overgedragen aan de opvolger(s) of aan alle kinderen, hoe gaat dat, tegen welke waarde en is de scheidende directeur bereid om financieel bij te dragen. Natuurlijk spelen de fiscale aspecten daarbij een belangrijke rol.” Duitman adviseerde ondernemers die op termijn willen stoppen (en in feite alle directeur/grootaandeelhouders) om een beheer-B.V. in het leven te roepen. De aandelen kunnen dan met deelnemingsvrijstelling - worden verkocht aan de beheerB.V.’s van de opvolgers. Doe dat tijdig, want voor die deelnemingsvrijstelling staat een termijn van 3 jaar en in sommige omstandigheden 6 jaar!” Het is, volgens Duitman, zeker als in familie-B.V.’s niet alle aandeelhouders daadwerkelijk meewerken in het bedrijf, van belang een goede scheiding te maken tussen eigendom en zeggenschap. “Dat kan het beste door er een stichting administratiekantoor tussen te schuiven. Deze stichting administratiekantoor - de enige aandeelhouder - kan worden bestuurd door een driemanschap: één vanuit de leiding van het bedrijf, één vanuit de overige aandeelhouders en een onafhankelijk persoon, die door de beide anderen wordt benoemd.

Waarde Ook bij de waardebepaling kan er veel mis gaan. Duitman is niet gecharmeerd van het bepalen van de intrinsieke waarde of de rentabiliteitswaarde omdat deze gebaseerd zijn op het verleden. “Veel beter - maar ook veel moeilijker - is de Discounted Cash Flow-methode, waarbij wordt uitgegaan van de waarde in de toekomst.” Een bedrijf dat in de laatste jaren voor de overdracht veel heeft geïnvesteerd (en dus) een laag rendement had, is voor de toekomst immers veel meer waard dan een bedrijf dat - met hoge winsten - langzamerhand is afgegleden. Het bepalen van de waarde waarvoor een bedrijf wordt overgedragen is, volgens Duitman, een zaak van de familie. “Gaat het om de fiscale, de financierbare, de maximale of de reële prijs? Of doet de eigenaar zijn bedrijf voor een vriendenprijsje als dat met de fiscus lukt - van de hand.” Als niet alle kinderen aandelen in de onderneming krijgen, is het verstandig om hen duidelijk te maken wat de waarde van het bedrijf bij overdracht was. Als de ouders overlijden of als de bedrijfsopvolger mét aandelen het bedrijf later tegen een veel hoger bedrag verkoopt, kunnen de broers en zusters beter begrijpen dat de waardestijging het gevolg is geweest van de activiteiten van de broer of zus die wel het risico nam om ondernemer te worden.” ■

67

50-jarige Loohuis investeert in nieuwe ontwikkelingen

Kansen zien en grijpen Op 12 september jl. vierde Loohuis Installatiegroep haar 50-jarig bestaan, waarbij zowel oprichter Bernard Loohuis als het zittende management in het zonnetje werden gezet. Ben Kuipers is als directeur algemene zaken de spreekbuis van de Loohuis holding waarin ook vier gebroeders Loohuis zitting hebben. Hij werkt onder anderen aan het bevorderen van de cohesie en de meer eenduidige marktbenadering van de Loohuisbedrijven in Fleringen, Heeten, Zwolle, Hengelo, Enschede, Nijverdal en Rheine (Dld).

69

(door Niko Wind)

“Hoewel we met 430 medewerkers een relatief grote groep hebben, zijn we in een aantal punten lekker ouderwets. En dan gaat het vooral om het vakmanschap van onze mensen, het ‘wijgevoel’ van een familiebedrijf en het basisbegrip ‘afspraak = afspraak’. Die oeroude waarden vormen in feite de basis van het succes. Zeker in de bouw, waar vele vaklieden opeenvolgend hun aandeel in de realisatie hebben.” De Loohuis-bedrijven zorgen vaak zowel voor het loodgieterswerk, de verwarming en de elektra, als voor zaken als beveiliging en telecommunicatie in utiliteitsgebouwen, industrie als ook in woningen. “Er zijn circa vijf beslissende momenten in een bouwproces waarbij je gewoon moet zorgen dat je werk als installateur gereed is. Een goede technische werkvoorbereiding tezamen met juiste planning van mensen en materialen is bepalend voor het al of niet soepel verlopen van een bouwproject. Ook korte communicatielijnen zijn daarbij belangrijk. Ieder bedrijf is een kleinere of grotere unit die als familiebedrijf opereert. Samen zorgen we er voor dat die bedrijven profiteren van het grote geheel.”

Inspelen op de toekomst De bedrijfsvoering en vooral de strategie zijn modern en goed onderbouwd. ‘Kansen zien en kansen grijpen’ is het credo. Open staan voor nieuwe ontwikkelingen en daarin durven investeren. Dat gold onder meer voor de Loohuis Telecom en Beveiligingsgroep, die opgezet werd op het moment dat er tekenen waren dat KPN haar monopolie zou gaan verliezen. Ook voorop lopen bij het behalen van certificeringen is een voorwaarde om blijvend hoge dienstverlening te kunnen garanderen. Voorbeelden daarvan zijn de SCIOS erkenning om alle grote verwarmingsinstallaties te mogen inspecteren en onderhouden, de Nederlandse ICT-keur erkenning en het behalen van de NCPerkenning voor brandmeldinstallaties als een van de eerste in Nederland. “Dat levert momenteel veel werk op omdat de gemeentes sterker zijn gaan letten op de milieu- en veiligheidseisen voor grote cv-ketels en intensieve aandacht voor brandpreventie bij allerlei bedrijven en instellingen.”

Scholing Bijleren staat hoog in het vaandel van deze grootste werkgever in Fleringen. “Als je alle installatiedisciplines als ‘System

www.ikt.nl

Integrator’ blijvend wilt aanbieden moet je zorgen dat de know how van de hele organisatie meegroeit. Om deelname aan cursussen te stimuleren, hebben we voor alle medewerkers een persoonlijk opleidingsplan gemaakt. Naast bedrijfs- en functiegebonden cursussen ging het hierbij ook om het stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling. Dus ook een computercursus voor een verwarmingsmonteur. Voor zijn werk heeft hij het nu niet nodig, maar de affiniteit met computers kan voor hem (en ons) mogelijk later wel belangrijk zijn...”

Imago Nuchter, bescheiden, met beide benen op de grond. Dat typisch Twentse imago is ook op Loohuis van toepassing. “Naast het teren op mond-tot-mond reclame mogen we best wat duidelijker zeggen dat we niet voor een kleintje vervaard zijn en wat de voordelen zijn wanneer wij worden ingeschakeld bij een project. Ik ken geen ander Twents bedrijf dat zo’n compleet pakket aan installatietechnieken, telecommunicatie en beveiligingen - inclusief advisering en service en onderhoud - in huis heeft, zoals wij dat hebben. Dat moeten we alleen nog professioneler aan de markt duidelijk maken.” De vestiging in Fleringen draagt inmiddels ook bij aan dat nieuwe imago: de te kleine en hokkerige werkomgeving werd omgebouwd tot een ‘kantoorlocatie met stijl’ “De mensen werken veel prettiger en we kunnen de klanten weer professioneel ontvangen.” ■

Ben Kuipers zorgt voor cohesie en marktbewerking.

Kennis en technologie in de praktijk

Breedbandinfrastructuur Tempo Het ontwikkeltempo ligt enorm hoog. Deze zomer zijn in Enschede zijn onder meer de Gemeente, ‘t Roessingh, de Saxion Hogeschool, de UT, het ITC, het B&S-park, het Stedelijk Lyceum, het Bonhoeffer-college, de Openbare Bibliotheek en de Open Universiteit op het Enschedese deel van het net zijn aangesloten. Een aantal bedrijven op het B&S Park was al enige tijd aangesloten. Inmiddels is ook Hengelo toegevoegd: de gemeente, de brandweer, het ROC, het TIO en Introweb. Kienhuis Hoving is de eerste regionale, gedecentraliseerde dienstverlener die zich bij TreNT heeft aangesloten. Nu Cogas haar glasvezelnet aan dat van TreNT heeft gekoppeld, is ook een verbinding gemaakt met bijna alle andere delen van Twente. de nieuwe verbinding met Münster is met name belangrijk voor de medischtechnische opleiding van de UT, die nauw samenwerkt met de Universiteit van Münster.

70

Kostenvoordeel Het projectteam gaat voortvarend te werk.

De VIT-lunch op woensdag 1 oktober jl. stond volledig in het teken van de digitale communicatie via het nieuwe Twentse glasvezelnet dat momenteel door de Stichting TReNT wordt aangelegd. Het opent bedrijven en instellingen onder meer de mogelijkheid om tegen lage kosten onderling met een breedbandverbinding te communiceren, de toegang tot internet te optimaliseren, de telefoonkosten tussen vestigingen te minimaliseren en zelfs gezamenlijk tot prijsafspraken te komen met aanbieders van telefoon- en internetdiensten.

(door Niko Wind)

De Stichting TReNT, waarin Oost NV (de gefuseerde ontwikkelingsmaatschappijen OOM en GOM) en het internetknooppunt NDIX participeren, heeft een uniek concept ontwikkeld waarbij - voor de meeste verbindingen - de NDIX als centraal knooppunt voor Twente fungeert. Alle glasvezelverbindingen komen daar binnen. Vanaf dit koppelvlak kunnen verbindingen tot stand gebracht worden met bijvoorbeeld het ‘openbare’ telefoonnet. NDIX-directeur Jeroen van de Lagemaat is samen met Hans van der Stappen van Oost NV trekker van dit unieke project. “We maken voor het overgrote deel gebruik van de bestaande infrastructuur, dat wil zeggen van de buizen en glasvezels die de ‘grote’ aanbieders tijdens de hype in de grond hebben gelegd. Voor de aftakkingen moeten we uiteraard wel laten graven.” De investeringen zijn opmerkelijk laag omdat het overgrote deel van de infrastructuur (de buizen in de grond waar de glasvezelkabels doorheen moeten) tijdens de internethype al is aangelegd. Op veel trajecten liggen vaak meerdere lege buizen van verschillende aanbieders naast elkaar, waardoor de Stichting TReNT deze buisverbindingen tegen een relatief lage prijs kan verwerven.

Jeroen van de Lagemaat voorziet een explosieve uitbreiding van het gebruik van het Twentse glasvezelnet. In eerste instantie voor de grotere bedrijven en instellingen en de bewoners van bedrijfsverzamelgebouwen. “Maar ook voor het MKB en de particulier is breedband een ideale en relatief goedkope ingang tot de digitale wereld.” Hét verschil met de commerciële aanbieders is dat de stichting TReNT slechts verbindingen aanbiedt en de gebruikers vrijlaat om hun diensten zelf in te kopen en dus alleen of samen met anderen veel scherpere prijzen kunnen bedingen. “Alleen daardoor zijn grotere bedrijven en instellingen met deze breedbandverbinding al goedkoper uit.” De snelheid van de communicatie via glasvezel zorgt daarnaast van internetverkeer voor een enorme tijdsbesparing. Als derde pluspunt ziet Van de Lagemaat de mogelijkheid om de reeds gelegde glasvezelverbindingen innovatief te gebruiken. “We hebben binnen de regio naast bedrijven als Lucent en CMG een aantal kennisinstituten die op dit terrein erg actief zijn. Denk alleen maar aan de UT, het Telematica Instituut, ‘t Roessingh en het ITC. Maar ook binnen (andere) onderwijs- en zorginstellingen bruist het van initiatieven.” ■

Stichting Breedband Twente Terwijl de Stichting TReNT zorgt voor de uitvoering, legt de Stichting Breedband Twente, waarin de 15 Twentse gemeentes deelnemen, een voedingsbodem waarin het glasvezel optimaal kan gedijen. De stichting bevordert de totstandkoming van breedbandinfrastructuren en toepassingen, en betrekt de gemeentes, instellingen in het onderwijs, gezondheidszorg en het bedrijfsleven actief bij het gebruik daarvan. Daarnaast bevordert de stichting het ‘breedbanddenken’ binnen de gemeenten, waardoor in straten die voor een ander doel zijn open gelegd, ‘automatisch’ ook buizen voor glasvezelkabels worden gelegd. Dit geldt zowel voor bedrijventerreinen als voor woonwijken.


Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.

KT-Almelo e.o.

Indien u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur via e-mail of op diskette MS.Word aan te leveren. Deadline persberichten: 24 november 2003. Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985

CM Consultancy Horn 1 7608 NR Almelo Contactpersoon: dhr. C.H. Middleton

IKT-Hengelo 1st Assist B.V. Postbus 1271 7550 BG Hengelo Contactpersoon: dhr. A. de Jong

Personalia Gerard van Houweninge werd bij zijn afscheid als directeur van Oost NV op 18 september jl. benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij ontving deze onderscheiding uit handen van burgemeester Mans van Enschede. Gijs van Driem nam op 19 september jl. officieel afscheid als directeur van het BTC Twente, dat hij gedurende een periode van 21 jaar heeft geleid. Hij is in deze functie opgevolgd door Gerard van Houweninge.

PNO Consultants, Nederlands grootste gespecialiseerde subsidieadviesbureau, is een joint venture aangegaan met de Britse leverancier van bedrijfsinformatie j4b plc om samen de Britse markt te bewerken. De joint venture zal opereren onder de naam PNO-j4b Consulting. In Duitsland heeft PNO in april van dit jaar een eigen organisatie opgezet, die werkt vanuit de vestiging Düsseldorf. Alle Nederlandse activiteiten van de Interman Group en Interman Group Haaksbergen worden voortgezet onder de naam BergCat Company Recovery. Het bureau is reeds meer dan 10 jaar actief op het terrein van bedrijfsherstel en strategische heroriëntatie voor productiebedrijven. Met ingang van 9 mei jl. is door Peter Rombouts van Rombouts Advies en Freddy de Pril van VeiMil Advies een inkoopbemiddelingsbureau opgezet. Bij voordelen gaat het niet alleen om de financiële kant maar ook om de meerwaarde in de vorm van kwaliteit, service, totaalpakket, ontzorgen en leveringsvoorwaarden. Voor informatie www.nuvoordeel.nl Electromach, een 100% dochter van R.Stahl AG. heeft per 15 september jl. alle verkoopactiviteiten in de Benelux voor operating panels van het bedrijf (HMI-systemen voor industriële toepassing in ruimten met explosiegevaar) overgenomen van SAE Benelux.

Stichting Kwaliteitsmanagement SKT De SKT organiseert op woensdag 5 november a.s. haar jaarlijkse kwaliteitsdag in de Vrijhof van de Universiteit Twente. Aanvang 14.30 uur. Binnen het thema ‘Verbeteren en vernieuwen; de mens centraal’ spreekt de heer Jan Willem Peppink, productie directeur Grolsche Bierbrouwerij Nederland B.V. Aansluitend is er een presentatie van ‘The Box Team’ van Philips ETG Almelo over kosten- en doorlooptijdreductie. Nadere informatie: Natascha Bos, tel 053-48 49 783; www.kwaliteittwente.nl

Leiderschapsontmoetingen Dit jaar hebben ca. 25 managers uit de industrie en bouwnijverheid deelgenomen aan het programma Leiderschapsontmoetingen van SKT. Deze bijeenkomsten werden gewaardeerd met het cijfer 7,8. Gezien deze hoge waardering wil SKT begin 2004 een nieuwe reeks van deze bijeenkomsten organiseren. Nadere informatie: Ton ten Vergert, tel 053-484695. ■

Agenda www.ikt.nl heeft uiteraard een belangrijke agendafunctie. Het openingsscherm toont de bezoekers direct alle bijeenkomsten in de lopende en de komende maand en één muisklik later alle bijeenkomsten van een kring of een werkgroep. Naast inhoudelijke informatie over de bijeenkomsten is er - voor IKT-deelnemers - de mogelijkheid om zich on-line aan te melden. Voor de besturen van de kringen en werkgroepen zijn ook hun vergaderdata aangegeven. De samenstelling van de kringbesturen en werkgroepen is uiteraard ook op de site vermeld. Belangrijk voor andere Twentse organisaties is de Twenteagenda, waarin hun activiteiten kunnen worden opgenomen. Deze agenda staat zowel op de site als op de laatste pagina van Twentevisie. ■

www.ikt.nl

71

Twente Agenda 2003 Datum

Aanvang

Onderwerp

Plaats

Organisatie

20 okt.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal

Oldenzaal

IKT

5 nov.

14.30 uur

Kwaliteitsdag Twente

Enschede

IKT

6 nov.

18.00 uur

Twente Concert

Delden

IKT

11 nov.

15.45 uur

Bijeenkomst Milieucommissie Hengelo bij Twentec

Hengelo

IKT

13 nov.

16.00 uur

Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek

Hengelo

IKT

15 nov.

09.30 uur

Interregionaal Klootschiet Toernooi

Diepenheim

IKT

20 nov.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst IKT-Almelo

Almelo

IKT

21 nov.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen

Haaksbergen

IKT

24 nov.

16.15 uur

Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie

Hengelo

IKT

26 nov.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede

Neede

IKT

1 dec.

16.30 uur

IKT-Financiën & Economie

Hengelo

IKT

4 dec.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente

Rijssen

IKT

8 dec.

17.00 uur

Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal

Oldenzaal

IKT

10 dec.

12.00 uur

Lunchbijeenkomst VIT

n.t.b.

VIT/OOST

11 dec.

17.00 uur

Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede

Enschede

IKT

16 dec.

17.00 uur

Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo

Hengelo

IKT

17 dec.

17.00 uur

Eindejaarsbijeenkomst IKT-Almelo

Almelo

IKT

Voor nadere informatie: IKT tel. 053 - 484 99 80 VIT/OOST tel. 053 - 484 96 49 SKT tel. 053 - 484 97 83

Voor opname in de Twente Agenda kunnen organisaties en instellingen in principe hun geplande bijeenkomsten en evenementen t.b.v. het Twentse bedrijfsleven via IKT opgeven. IKT neemt echter geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de verstrekte gegevens en behoudt zich het recht voor van plaatsing.

www.ikt.nl

72

VOLGT VOLGT. Topman Andries Olijslager van Friesland Coberco: MST-directeur voelt zich beperkt in zijn mogelijkheden

Recommend Documents