VoetbaLLL Workshops. Voetbal en een Leven Lang Leren. I. Ontwerp voor VoetbaLLL-workshops II. Materialenbank voor VoetbaLLL-workshops

VoetbaLLL Workshops Voetbal en een Leven Lang Leren I. Ontwerp voor VoetbaLLL-workshops II. Materialenbank voor VoetbaLLL-workshops

Wenceslao Avila-Miranda Holger Bienzle Marcus Lemke Maren Satke Boian Savtchev John Vrolings

HATTRICK Website: www.HATTRICK-project.eu

Dit project werd gesubsidieerd door de Europese Commissie (Referentienummer: 502368-LLP-1-2009-1-AT-GRUNDTVIG-GMP). Deze publicatie is een weergave van de visies en inzichten van de auteur. De Europese Commissie kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor enige gevolgen die uit het gebruik van de inhoud van deze publicatie voortvloeien.

HATTRICK VoetbaLLL Workshops I. Ontwerp voor VoetbaLLL-workshops II. Materialenbank voor VoetbaLLL-workshops

Auteurs: Wenceslao Avila-Miranda Holger Bienzle Marcus Lemke Maren Satke Boian Savtchev John Vrolings

Projectcoördinator ¡ Vienna / Austria www.dieberater.com

Partners BUPNET Germany www.bupnet.de Centrum voor Europese Studies en Opleidingen Netherlands www.ceso.nl

Eindredactie: Maren Satke, Oostenrijk Productie: word up Werbeagentur Uitgave: ¡ Unternehmensberatungsgesellschaft mbH Wipplingerstraße 32/23–26, 1010 Wien www.dieberater.com © 2011 ¡ Unternehmensberatungsgesellschaft mbH

Noot van de samenstellers: Het project HATTRICK richt zich met name op jonge voetballers van het mannelijke geslacht en hun trainers. Om deze reden is er geen onderscheid gemaakt tussen mannelijke en vrouwelijke aanduidingen in dit document

CENTRO STUDI ED INITIATIVE EUROPEO Italy www.cesie.org SCOP ADREP France www.adrep.fr Euroinform Bulgaria www.euroinformbg.com Doncaster College United Kingdom www.don.ac.uk

Hattrick VoetbaLLL Workshops

I. Ontwerp voor VoetbaLLL-workshops II. Materialenbank voor VoetbaLLL-workshops

I. VoetbaLLL Workshop Ontwerp – “VoetbaLLL beleving”.............................. 2 1. INTRODUCTIE........................................ 2 2. HATTRICK – VOETBAL, LEREN, INTEGRATIE........................................... 2 2.1 Doelgroep van het HATTRICK Project............................................ 3 2.2 Doelen van het HATTRICK Project... 3

4. Overzicht van de competenties die in de VoetbaLLL Workshops aan de orde komen................................................... 8 5. LESPLAN VAN DE WORKSHOP: “DE VOETBALLL BELEVING”.................. 10 5.1 Instructie voor de trainer............... 10 5.2 Onderdeel 1: Introductie................. 11 5.3 Onderdeel 2: Praktijkoefening  straatvoetbal................................. 11 5.4 Onderdeel 3: Reflectie.................... 12 5.5 Onderdeel 4: Praktijkoefening  Toernooivormen.............................. 13 5.6 Onderdeel 5: Evaluatie................... 13

3. HATTRICK VOETBALLL WORKSHOPS...... 3 3.1 Educatieve doelstellingen van VoetbaLLL Workshops..................... 3 3.2 Wanneer kunt u de VoetbaLLL Workshop gebruiken?..................... 4 6. HATTRICK Workshop Evaluatie............. 14 3.3 De structuur van VoetbaLLL Workshops...................................... 4 II. Materialenbank voor VoetbaLLL 3.4 De samenstelling van trainings Workshops................................................ 15 groepen.......................................... 5 3.5 De betrokkenheid van Voetbal1. Introductie – gebruikshandleiding trainers in de Workshops............... 5 voor de materialenbank....................... 15 3.6 Voorwaarden voor een succesvol Workshop ontwerp.......................... 6

2. Een voorbeeld: workshop teamgeest & zelfwerkzaamheid............................. 16 3. Legenda................................................ 17 4. Overzicht van oefeningen voor VoetbaLLL Workshops (eveneens beschikbaar op bijgeleverde CD)........ 17 4.1 Index van alle oefeningen op CD.... 17 4.2 Overzicht van oefeningen, het beoogde workshop-deel en geadresseerde competenties.......... 18 5. Methoden/activiteiten voor discussies. 19 5.1 Brainstormen................................. 19 5.2 Focusgroep..................................... 20 5.3 Forumtheater................................. 21 5.4 Rollenspel...................................... 23 6. BRONNEN.............................................. 24 6.1 Goede praktijkvoorbeelden............. 24 6.2 Literatuur en publicaties................ 26 6.3 Lijst van materialen....................... 28

1

I. VoetbaLLL Workshop Ontwerp – “VoetbaLLL beleving”


1. INTRODUCTIE Onze hedendaagse samenleving wordt steeds complexer. Veranderingen volgen elkaar snel op en voor velen is het steeds moeilijker om zich aan te passen aan de veranderingen en verwachtingen. Invloed van andere culturen neemt toe en vertrouwde sociale patronen brokkelen af. Individualiteit is de nieuw standaard. We voelen ons minder op het gemak in de eigen omgeving, de algemene gezondheid van mensen wordt slechter, er is sprake van een gebrek aan wederzijds respect en betrokkenheid. Normen en waarden staan onder druk. Sociale samenhang en saamhorigheid nemen af. Er is sprake van een groeiende afstand tussen verschillende groepen in onze samenleving. Sport in het algemeen en voetbal in het bijzonder kan eraan bijdragen om deze tanende sociale structuur te verstevigen, om verschillen te overbruggen en sociale competenties te ontwikkelen die ertoe bijdragen dat jongen voetballers opgroeien tot verantwoordelijke en tolerante burgers. Iedereen is erbij betrokken; we houden allemaal van sport, het zorgt voor ontspanning en voldoening. Sport in het algemeen en voetbal in het bijzonder is de meest uitgebreid vorm van sociale verbondenheid in onze samenleving. Het ontwikkelt vriendschappen, draagt bij aan persoonlijke ontwikkeling van mensen en bevordert zelfrespect en zelfvertrouwen. In de voetbalsprot worden een flink aantal sociale vaardigheden ontwikkelt zoals doorzettingsvermogen en samenwerken. Voetbal ontwikkelt mensen, het leert ons om te gaan met winnen en verliezen, om te gaan met tegenslagen, het overbruggen van verschillen en anderen te respecteren. Normen en waarden, persoonlijkheden en talenten worden ontwikkeld, met name ook competenties die niet alleen waardevol zijn binnen de voetbalsport, maar ook ertoe bijdragen dat mensen vooruitkomen in het sociale en professionele domein. Bovendien heeft voetbal als sport nog een unieke eigenschap: voetbal is met afstand de Nr. 1 Sport op aarde, sinds meer dan een eeuw de populairste sport onder alle lagen van de bevolking. Miljoenen mensen over de hele wereld delen hun passie voor voetbal elke dag weer, in het stadion, thuis, op het werk, op straat en in de voetbalclub. De 2

impact van voetbal op ons dagelijks leven maakt van voetbal een enorm krachtig instrument om belangrijke maatschappelijke thema’s zoals Leven Lang Leren en integratie te versterken. “VOETBAL is voor iedereen en van iedereen. Daarom is voetbal uitermate geschikt om mensen bij elkaar te brengen, met elkaar te verbinden – jong en oud, blank en zwart, rijk en arm, bevoorrecht en achtergesteld – en deze kracht te gebruiken om sociale problematieken en verschillen te beslechten in onze hedendaagse samenleving.” Stichting Meer Dan Voetbal, Nederland 2009. Een voorbeeld van de reikwijdte en de impact van voetbal: Nederland heeft ca. 16 miljoen inwoners. De KNVB (voetbalbond) telt momenteel 1,2 miljoen geregistreerde leden (waarvan 120.000 vrouwen). Elke week worden ern 32.500 wedstrijden gespeeld, begeleid door 27.000 scheidsrechters. Er zijn meer dan 3.300 voetbalclubs, meer dan 65.000 teams. Ongeveer 500.000 toeschouwers staan wekelijks langs de kant en 400.000 vrijwilligers zorgen dat dit allemaal mogelijk is.

2. HATTRICK – VOETBAL, LEREN, INTEGRATIE Voetballen in teamverband biedt legio mogelijkheden om te leren van en aan elkaar en interactieve competenties te ontwikkelen, ongeacht de culturele en etnische achtergrond. Immigranten in Europese landen hebben in de regel meer moeite om toegang te krijgen tot onderwijs dan de gemiddelde landgenoot, zij hebben meer kans op werkloosheid en uitsluiting van sociale netwerken. Vooral jonge, mannelijke immigranten lopen daarbij meer kans op voortijdig schoolverlaten en werkloosheid1. 1 Competenties die niet alleen in de sport maar ook in andere situaties in het leven belangrijk zijn (werk, school etc.)

2.1 Doelgroep van het HATTRICK Project HATTRICK richt zich op de volgende doelgroepen: ■■ jonge,

mannelijke immigranten of jongeren met een allochtone achtergrond; ■■ mannelijke jongvolwassenen met een lage opleiding, een sociaaleconomische achterstand en/of een risico op maatschappelijke uitsluiting; ■■ 15–25 jarigen die actief zijn binnen ene voetbalclub; ■■ voetbaltrainers en begeleiders die met de hierboven genoemde groepen werken. 2.2 Doelen van het HATTRICK Project HATTRICK streeft de volgende doelen na: ■■ het

systematisch verspreiden van interactieve competenties die in de voetbalsport geleerd worden en bruikbaar zijn in het maatschappelijke en professionele leven; ■■ het bieden van nieuwe mogelijkheden van informeel leren door het verkennen van voetbalclubs als leeromgeving; ■■ jongen, kansarme mannen betrekken bij activiteiten in het kader van een Leven Lang Leren; ■■ een bijdrage leveren aan de bevordering van maatschappelijke integratie.

3. HATTRICK VOETBALLL WORKSHOPS De HATTRICK VoetbaLLL Workshop is een trainingsprogramma voor jongen (allochtone) voetballers of andere kansarme doelgroepen. Dit programma is ontwikkeld in nauwe samenwerking door een team van

experts, op basis van de uitkomsten van een behoefte-onderzoek dat is uitgevoerd bij en in nauwe samenwerking met voetbalclubs tijdens de eerste fase van het HATTRICK project. De educatieve workshops zijn er op gericht om interactieve competenties die nodig zijn om succesvol te zijn in het voetbal inzichtelijk te maken en verder te ontwikkelen. Door deze competenties te ontwikkelen groeit het zelfbewustzijn en vertrouwen van de doelgroep hetgeen wordt gebruikt om hen te activeren tot (verdere) deelname aan onderwijs- en trainingsactiviteiten. 3.1 Educatieve doelstellingen van VoetbaLLL Workshops Op basis van onderzoek binnen het HATTRICK partnerschap werd een behoeftenonderzoek gepubliceerd waarin de belangrijkste educatieve doelstellingen zijn samengevat. Voetbaltrainers, begeleiders en spelers hebben deze doelstellingen beschreven in de vorm van te verwerven competenties voor individuele deelnemers aan workshops teneinde hen te stimuleren zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke, zelfstandige en succesvolle burgers. Deze competenties zijn: ■■ zelfontwikkeling

en zelfmotivatie ■■ interculturele en sociale competenties ■■ communicatieve vaardigheden ■■ normen en waarden/sportiviteit ■■ teamgeest, fair play


Het centrale idee van het HATTRICK Project is om gebruik te maken van de voetbalkwaliteiten en talenten van deze doelgroep om de (hernieuwde) toegang tot onderwijs beroepskwalificatie mogelijk te maken en daarmee hun maatschappelijke integratie te bevorderen.

In de HATTRICK workshops zijn deze competenties onder de volgende rubrieken bijeen gebracht: 1. zelfontwikkeling / zelfmotivering 2. interculturele competenties 3. teamwork / teambuilding 4. communicatieve vaardigheden 5. (L)earn Respect / fair play 3

3.2 Wanneer kunt u de VoetbaLLL Workshop gebruiken? De twee belangrijkste redenen om de VoetbaLLL Workshop te gebruiken zijn:


■■ Het

4

ondersteunen van individuele spelers die tot de doelgroep van HATTRICK behoren, namelijk kansarme en/of geïmmigreerde jongvolwassenen die hun competenties moeten verbeteren om zelfontwikkelde, verantwoordelijke burgers te worden die zowel beroepsmatig als sociaal succesvol zijn.

■■ Het

verbeteren van de teamgeest en de teamprestaties van een bestaand voetbalteam door de nadruk te leggen op de persoonlijke ontwikkeling van teamleden.

Voor beide situaties moet worden benadrukt dat de educatieve doelen van de workshop en het verwachte resultaat het best kunnen worden bereikt door een informeel leerproces. De deelnemers hoeven zich niet noodzakelijkerwijs bewust te zijn van het feit dat ze hun competenties aan het verbeteren zijn terwijl ze zich alleen op het voetbalspel richten. Plezier hebben in het spel en genieten van een goede prestatie zijn de voornaamste doelen. Van hieruit is het slechts een kleine stap naar het koppelen van de voetbalgerelateerde doelen om de competenties te verbeteren aan het hogere doel, namelijk de spelers (die tot de doelgroep van HATTRICK behoren) helpen bij het vergroten van hun sociale en beroepsmatige kansen binnen onze moderne maatschappij.

2. Training van individuele sociale vaardigheden: de ontwikkeling van sociale vaardigheden is erop gericht om destructieve conflicten te voorkomen en zo een bijdrage te leveren aan het succes van het team. Omdat een voetbalteam altijd erop gericht is zich te verbeteren en succesvoller te zijn, kan verwacht worden dat de motivatie om zich op dit vlak te ontwikkelen hoog zal zijn. 3. Transitie coaching: In de derde stap is het doel om de ontwikkelde competentie in de voetbalomgeving overdraagbaar te maken naar andere situaties in het sociaal maatschappelijk en/of professionele leven van de voetballer Het lesplan van de HATTRICK VoetbaLLL Workshop, dat verderop in dit document is beschreven kent een opbouw uit 5 onderdelen waarin de 3 hierboven genoemde stappen als volgt zijn opgenomen: Het aanbieden van de ervaring / de beleving (uitgevoerd in onderdeel 1) Door middel van voetbal gerelateerde oefeningen ervaren voetballers het succes van gedrag dat is gericht op de 5 HATTRICK competenties: zelfontwikkelingen / zelfmotivering, interculturele competenties, teamwork / teambuilding, communicatieve vaardigheden, (L)earn Respect /fair play. Succes is in deze context niet enkel bedoeld als een positief voetbalresultaat maar vooral ook als een representatieve teamprestatie.

3.3 De structuur van VoetbaLLL Workshops

De focus op deze competenties worden, naast de aandacht voor het sportieve resultaat worden toegelicht en uitgelegd gedurende het onderdeel introductie.

De HATTRICK VoetbaLLL Workshops omvatten drie stappen:

Interventie door coaching (uitgevoerd in onderdeel 2)

1. De identificatie van typische conflict situaties en succesfactoren binnen een voetbalteam: Het leerproces begint bij concrete ervaringen van de jongen voetballers tijdens het spel op het veld. Deze ervaringen worden benoemd en de effecten van deze gebeurtenissen op het gedrag van individuele spelers en het rteam worden besproken.

De trainer vraagt aandacht voor en benadrukt situaties tijdens de oefening waarin positieve of negatieve voorbeelden van competentiegerelateerde acties of gedrag voorkomen. De trainer legt de oefening stil, vraagt aan de spelers wat er naar hun mening is gebeurd in de specifieke situatie en beoordeelt deze observatie in relatie tot de relevante HATTRICK competentie(s).

Tijdens het onderdeel reflectie is het belangrijk dat er bewustzijn wordt gecreëerd over de mate van succes van de gekozen strategie en het behaalde resultaat. De trainer vraagt naar meningen en analyseert vervolgens de beschreven situaties terwijl hij de vraagstelling verdiept en vooral inzoomt op de succeservaringen die uit de vorige praktijkoefening te halen zijn. Interventie door coaching en verwijzing naar (eerder behaalde) succeservaringen (uitgevoerd in onderdeel 4) De trainer vraagt aandacht voor en benadrukt situaties tijdens de oefening waarin positieve of negatieve voorbeelden van competentiegerelateerde acties of gedrag voorkomen. . De trainer legt de oefening stil, vraagt aan de spelers wat er naar hun mening is gebeurd in de specifieke situatie en beoordeelt deze observatie in relatie tot de relevante HATTRICK competentie(s). De trainer geeft feedback met betrekking tot de vorderingen die het team heeft gemaakt tijdens de oefeningen die in onderdeel 4 zijn uitgevoerd. Tijdens de evaluatie (uitgevoerd in onderdeel 5) wordt de nadruk gelegd op het toepassen van de verworven kennis en vaardigheden in ander situaties Opnieuw wordt eerst terug geblikt op de uitvoering van de praktijkoefeningen in onderdeel 4. Opnieuw wordt de positieve teamprestatie geprezen en worden de specifieke voorbeelden benoemd. Op dit moment is het zaak om de nadruk te leggen op toepassing in andere domeinen door te vragen naar vergelijkbare ervaringen in sociaal maatschappelijke of professionele situaties waarin de betreffende HATTRICK competentie bruikbaar is gebleken en heeft geleid tot een positief resultaat. 3.4 De samenstelling van trainingsgroepen Ruime ervaring in de wereld van sport heeft geleerd dat de beste samenstelling van een trainingsgroep voor HATTRICK Workshops bestaat uit een gezonde mix van individuen uit beide werelden: de

Relevante competenties Aandachtspunten

Structuur van de VoetbaLLL Workshop introductie

zelfontwikkeling / zelfmotivering interculturele competenties teamwork/ teambuilding communicatieve vaardigheden (L)earn Respect/ fair play

praktijk oefening (bijv. straatvoetbal)

reflectie

praktijk oefening (bijv. Panna toernooi)

evaluatie

Figuur 1: 5-stappen structuur van de VoetbaLLL Workshop

beoogde doelgroep van jonge allochtone en/of kansarme mannen én leeftijdsgenoten waarbij geen sprake is van deze kenmerken. Het is belangrijk dat er binnen een workshop sprake kan zijn van voorbeeldgedrag (modelling), leren van en aan elkaar en wederzijdse feedback, confrontatie en uitwisseling.


Reflectie door middel van een terugblik (uitgevoerd in onderdeel 3)

3.5 De betrokkenheid van Voetbaltrainers in de Workshops Een tweede doelstelling van het HATTRICK project is om voetbaltrainers specifieke sociale competenties aan te leren. Daarvoor is er tevens een programma “ HATTRICK cursus voor voetbaltrainers” ontwikkeld. 5

Modules cursus voor trainers


Leiderschap tonen (module 2) Motivatie ontwikkeling (module 4) (L)earn respect (module 3)

Teambuilding (module 1)

Thema’s in VoetbaLLL Workshops oefening

Zelf ontwikkeling Zelfmotivatie

oefening

Interculturele competentie Sportiviteit Communicatieve vaardigheden

oefening

Samenwerking teambuilding

Figuur 2: Voorbeeld van het verband tussen de Cursus voro trainers en de VoetbaLLL Workshops

Interviews met spelers, trainers alsook met andere functionarissen binnen de voetbalclubs ten behoeve van een behoeftenonderzoek hebben de input geleverd voor de hierna genoemde voorwaarden voor een succesvol Workshop ontwerp: Focus op het spel Voetballers willen voetballen! De motivatie voor voetballers om deel te nemen aan een workshop is gebaseerd op hun drang om het spel te spelen en de wens om hun vaardigheden te verbeteren. Als de inhoud van de workshop onvoldoende is gericht op deze doelstelling dan zullen de voetballers snel hun interesse en aandacht verliezen. Korte instructies

Om deze voetbaltrainers de gelegenheid te geven om de verworven kennis en vaardigheden in praktijk te brengen is het de bedoeling dat de voetbaltrainers betrokken worden bij de uitvoering van de HATTRICK VoetbaLLL Workshops voor spelers. Er bestaat een nauw verband tussen de onderwerpen die in de VoetbaLLL Workshops aan de orde komen en de inhoud van de Cursus voro trainers en wel zodanig dat het geleerde in de cursus voor trainers direct kan worden toegepast in de VoetbaLLL Workshops voor spelers. in het volgende overzicht wordt het verband tussen de relevante onderwerpen inzichtelijk gemaakt: 3.6 Voorwaarden voor een succesvol Workshop ontwerp Het HATTRICK project biedt een innovatieve trainingsmethode door een informele benadering van een leerweg: Voetbalclubs worden gebruikt als mogelijke leeromgevingen. Jonge allochtone mannen of andere kansarme jongeren worden betrokken in een domein van leeractiviteiten voor volwassenen door met hen te werken in een omgeving waar ze al met succes acteren: op het voetbalveld!

6

Een erlangrijke voorwaard om de motivatie tot leren te activeren is de leeromgeving. Jongeren moeten zowel vertrouwen hebben in hun leeromgeving als in hun trainers. Daarbij is het bovendien belangrijk at er een link bestaat tussen hun persoonlijke interesses en sterke punten (hun voetbalvaardigheden).

Uitleg en interventies moeten beknopt zijn, gericht op de praktische inhoud van de workshop. Indien uitgebreide instructie noodzakelijk is, zorg er dan voor dat dez ondersteund worden door visueel materiaal (video, posters/flipovers, beelden). Het is aan te bevelen om theoretische instructies niet langer dan 30 minuten te laten duren. Leren door te doen De praktijkonderdelen van de workshop zijn leidend. De voetballer leert tijdens de praktijkonderdelen. Daar is de waarde van leerstof het meest effectief. Onbewust bekwaam worden is de hoogste vorm en de meest natuurlijke manier van leren. Het levert niet alleen kennis en vaardigheden, maar beïnvloedt vooral ook houding en gedrag, hetgeen bijdraagt aan een volledige competentieontwikkeling. Vooral op het veld VoetbaLLL Workshops moeten niet lijken op schoolse activiteiten. De utivoering vande workshops moet vooral op het veld plaatsvinden. Voetballers moeten het gevoel hebben dat ze spelen in plaats van

Voetbalgerelateerde activiteiten Deelnemers aan een workshop verwachten te kunnen voetballen of op zijn minst bezig te zijn met voetbalgerelateerde activiteiten. Om te voorkomen dat deelnemers uitvallen of dat het image van workshops als saai worden betiteld, is het van groot belang om de inhoud van de workshops vooral op de praktijk te richten. Voetballers moeten de meerwaarde ervaren van hun deelname aan een workshop: plezier beleven (zich amuseren), hun voetbalvaardigheden verbeteren, een waardevolle inhoud met goede praktijkvoorbeelden (van rolmodellen) zijn daarvoor noodzakelijk. Zwaarwichtige onderwerpen zijn daarvoor niet gepast. Wanneer deze toch aan de orde gesteld moeten worden is het gepast om ze te verwerken de context van praktijkoefeningen. Modules van maximaal 45 minuten Om te zorgen voor voldoende variatie en een goede arbeid-rust verhouding (balans tussen fysiek en mentale inspanning) is het belangrijk om de workshop inte delen in afzonderlijke modules van maximaal 45 minuten elk. Hierbij moet gestreefd worden naar een afwisseling tussen praktische (actieve) en theoretische (statische) onderdelen. De trainer heeft een voorbeeldfunctie Zowel in het onderwijs als in de sport is de leerkracht (trainer) uiterst belangrijk, zelfs belangrijker dan de inhoud. De ideale trainer voldoet aan het volgende profiel:

■■ Eerlijk

en rechtvaardig; behandelt iedereen gelijk, is duidelijk en geeft grenzen aan ■■ Kennis van en ervaring met voetbal; kent het spelletje, kan dingen voordoen en instrueren ■■ Pedagogisch en didactisch onderlegd; kan gebruik maken van groepsdynamische processen, kan het programma terloops aanpassen en verdeelt de aandacht tussen individu en de groep Maximale duur van 3 uur per workshop (5 onderdelen van elk 30–45 minuten) Op basis van het behoeftenonderzoek is een ideale duur van de workshop moeilijk te benoemen. De beschikbare tijd is volledig afhankelijk van de omstandigheden bij de betreffende voetbalclub. Een aanbeveling is om een workshop te organiseren als een eenmalig evenement gedurende een dagdeel. Een alternatief daarvoor is om de workshop als onderdeel te verwerken in reguliere trainingssessies. Het doel van de workshop is drieledig: 1. het aanbieden van voetbalgerelateerde activiteiten 2. ontwikkelen van sociale competenties middels voetbalgerelateerde activiteiten 3. ontwikkelen van elders toepasbare competenties en spelers laten ervaren hoe die gebruikt kunnen worden in andere (sociaal maatschappelijke of professionele) contexten. Het is raadzaam om het aantal te adresseren competenties in een workshop te beperken. Het doel moet zijn om via voetbalgerelateerde activiteiten een brug te slaan naar andere leerinhouden. Een serie van meerdere afzonderlijke workshops kan gebruikt worden om verbreding en/of verdieping aan te brengen in de beoogde competentie-ontwikkeling. Daarbij dient de trainer niet uit het oog te verliezen dat voetballers altijd willen voetballen. Alle ander doelen zijn daaraan ondergeschikt, in elk val in de perceptie van de voetballer.


te leren. Activiteiten in een klassikale omgeving dienen maximaal 30–45 minuten te duren. Korte instructies en interventies worden bij voorkeur gedurende de praktische oefeningen van de workshops gebruikt. Indien theoretische onderdeel aan de orde zijn, worden deze bij voorkeur in de vorm van spellen of interactieve, visuele presentaties aangeboden.

■■ Enthousiast;

in staat om spelers actief en betrokken te krijgen ■■ Oprecht interesse in de doelgroep; weten wat hen bezig houdt, hen te begrijpen en te kunnen aanspreken 7

4. Overzicht van de competenties die in de VoetbaLLL Workshops aan de orde ko


Competentie / onderwerp

8

Doelstelling

Methode

Activiteit

Zelfsturing / zelfmotivatie

Bewustzijn ontwikkelen dat ieder individu de kans heeft zijn eigen succes te bepalen

Praktische oefeningen, spellen, zelfevaluatie, reflectie, leren door te doen

Vaardigheidstraining, straatvoetbal, toernooivormen (1–1, 2–2, 4–4). Groepssessies over meningsvorming, debat etc.

Interculturele competentie

Bewustzijn ontwikkelen over culturele verschillen, kennis vergaren over andere culturen, herkennen van overeenkomsten en verschillen

Spellen, ervaringen uitwisselen, discussie en debat, maatschappelijke opdrachten

Input van verschillende deelnemers, films, praktijkvoorbeelden, interviews etc.

Samenwerking / teambuilding

Het vormen van een hecht team dat elkaar respecteert, samenwerkt en plezier heeft

Spellen, ervaringen uitwisselen, discussie en debat, maatschappelijke opdrachten


Communicatieve vaardigheden

Creëren van motivatie, de bereidheid tot communicatie, uitwisseling van kennis om zo agressie en geweld overbodig te maken

Spellen, ervaringen uitwisselen, discussie en debat, maatschappelijke opdrachten, groepsevaluaties en assessments


(L)earn respect Sportiviteit

Motiveren van het team om regels in acht te nemen en elkaar te respecteren om op die manier succesvol te zijn, plezier te hebben en gerespecteerd te worden

Spellen, ervaringen uitwisselen, discussie en debat, maatschappelijke opdrachten, groepsevaluaties en assessments


Beoogd resultaat

Overdracht / transfer

Duur

Materialen

Bevordering van zelfbewustzijn, probleemoplossend vermogen, verantwoordelijk gedrag, doelgerichtheid

Toegenomen zelfbewustzijn en zelfstandigheid leveren voordeel op in sociaal matschappelijke en professionele context

Korte termijn: positieve ervaringen in workshops. Lange termijn: formuleren van realistische en haalbare doelen (SMART)

Flipovers, stiften en pennen, evaluatieformulieren, materialen voor praktijkoefeningen: ballen pylonnen etc.

Voetballers zijn zich bewust van culturele verschillen en kunnen daar gepast mee omgaan. Inlevingsvermogen en respect worden getoond

Voetballers gaan op een goede manier Afhankelijk van de concrete om met culturele verschillen en passen workshop activiteiten dit toe zowel binnen het team als in het maatschappelijke leven


Leren en aantonen een goede teamspeler te zijn. Acceptatie van regels en hiërarchie. Het team wordt hechter en sterker

Spelers benaderen elkaar met respect waardoor integratie vergemakkelijkt wordt. Leren een goede teamspeler te zijn, ook in een werkomgeving

Een workshop als eenmalig evenement gedurende een dagdeel of de workshop verwerken in reguliere trainingssessies

Flipovers, stiften en pennen, evaluatieformulieren, Panna-kooi, computerapparatuur, scherm en speakers

Spelers praten met i.p.v. over Spelers trainen hun communicatieve elkaar. Ze zijn in staat hun vaardigheden; zij begrijpen elkaar en behoeften en wensen kenbaar te worden begrepen maken en op een gepaste manier om te gaan met meningsverschillen

Korte interventies door coaching tijdens reguliere trainingsactiviteiten


Individuele spelers accepteren de regels en handelen hiernaar. Zowel het team als het individu zijn goede winnaars en verliezers door om te gaan met succes en tegenslag

Korte interventies door coaching tijdens reguliere trainingsactiviteiten


Door zich aan de regels te houden worden conflicten vermeden en worden taakgerichte vaardigheden verbeterd (omgaan met regels, samenwerking etc.)


omen

9

5. LESPLAN VAN DE WORKSHOP: “DE VOETBALLL BELEVING”


5.1 Instructie voor de trainer Het is noodzakelijk dat de trainer ervaring heeft met onderwijskundige processen (pedagogische en didactische vaardigheden) zodat er een optimaal resultaat kan worden bereikt. Ervaring heeft geleerd dat voetballers voor alles willen voetballen en dat zij niet bijzonder enthousiast zijn theoretische uitleg en benaderingen. Leren door te doen heeft zich bewezen als de geschikte methode om zowel voetbaltechnische vaardigheden als sociale competenties te ontwikkelen die eveneens kunnen worden gebruikt in een sociaal maatschappelijke en professionele context. Daarom is het nodig dat oefeningen praktijkgericht en voetbalgerelateerd zijn. Theoretische onderdelen van de workshop dien kort en toe the point te zijn en bovendien altijd een link hebben met een praktijkgerichte oefening op het veld. Desondanks is het uiteindelijke doel van de workshop om nietvoetbalgerelateerde competenties te ontwikkelen. Daarom is het van belang om spelers ervan bewust te maken dat competenties die leiden tot succes in het voetbal eveneens tot succes kunnen leiden in een andere context. Tijdens de introductie dient de trainer aandacht te besteden aan de doelstellingen van de workshop en de manier waarop de beoogde competenties in de praktijk geoefend worden. Daarbij is van belang dat de trainer tijdens de praktijkoefeningen interventies pleegt op het moment dat een specifiek competentie in positieve of negatieve zin geadresseerd wordt. Het hierna volgende lesplan is een voorbeeld van een mogelijke workshop. Daarin is gekozen om een beperkt aantal competenties aan de orde te stellen. Het workshop ontwerp dient daarbij als een globale structuur (bestaande uit 5 onderdelen), waarbij de inhoud van de 2 praktijkgedeeltes door andere oefeningen vervangen kan worden, afhankelijk 10

van de onderwerpen (competenties) die de trainer wenst te adresseren. In de Materialenbank voor VoetbaLLL Workshops is een uitgebreid arsenaal van bruikbare oefeningen beschreven die in vergelijkbare workshops gebruikt kunnen worden. Het wordt aangeraden om ook tijdens de 3 theoretische onderdelen (introductie, reflectie, evaluatie) visuele en praktijkgerichte oefeningen te gebruiken. De ruimte die voor deze onderdelen van de workshop gebruikt wordt, dient daarvoor geschikt te zijn. De volgorden van de verschillende onderdelen van de workshop komen overeen met de structuur van een voetbalwedstrijd: introductie

=

voorbereiding op de wedstrijd, bespreking, warming up

1e praktijkgedeelte

=

eerste helft van de wedstrijd

reflectie

=

rust, intermezzo, bijstelling van de tactiek, aanpassingen

2e praktijkgedeelte

=

tweede helft van de wedstrijd

evaluatie

=

cooling down, terugblik op de wedstrijd, analyse, leerpunten

Doel: beschrijving van verwachtingen, doelstelling en inhoud van de workshop Duur: maximaal 30 minuten Materialen: groepsruimte, video + scherm, flipover, internetverbinding Methode: Interactieve groepssessie Stappen: 1. presentatie van het dagprogramma Uitleg over de achtergrond van de workshop en de inhoud, vergelijkbaar met de voorbereiding op een voetbalwedstrijd: 1. introductie = voorbereiding op de wedstrijd, bespreking, warming up 2. 1e praktijkgedeelte = eerste helft van de wedstrijd 3. reflectie = rust, intermezzo, bijstelling van de tactiek, aanpassingen 4. 2e praktijkgedeelte = tweede helft van de wedstrijd 5. evaluatie = cooling down, terugblik op de match, analyse, leerpunten 2. Korte uitleg over het HATTRICK project, de drieledige doelstelling en de te ontwikkelen competenties: – zelfontwikkeling en zelfmotivatie – communicatieve vaardigheden – interculturele en sociale competenties – normen en waarden/sportiviteit – teamgeest, fair play

directe link met respect

3. Ronde tafel discussie: Waarom houdt je van voetbal? De input van de deelnemers wordt verzameld op een flipover. Verzamel zoveel mogelijk meningen. Vraag om voorbeelden en nadere uitleg. Betrek alle deelnemers bij de oefening. Zorg dat iedereen zijn bijdrage levert

4. F ilm: Why kids love football (YouTube, afspeellijst nr. 18) Herkenning van de opmerkingen Voeg nieuwe stellingen en meningen toe Richt de aandacht op “het plezier in het spelletje” Ronde tafel discussie: van welke momenten / belevenissen in je voetbalcarrière kun je nog genieten / krijg je kippenvel? 5. Afronden van de introductie met een opsomming van “wat willen we bereiken” in voetbal. Wat stemt jullie tevreden? Waarvoor wil je knokken? (link naar HATTRICK competenties). Uitleg van de praktijkoefening in onderdeel 2: Straatvoetbal, ingeleid door een film: Streetsoccer (YouTube, afspeellijst nr. 14). 5.3 Onderdeel 2: Praktijkoefening  straatvoetbal Alle deelnemers zijn al gekleed in het voetbal outfit. Alleen de schoenen moeten worden veranderd.

Doel: Ervaren dat succes getraind kan worden. Bewustmaking van het verband tussen doelen in sport en in het sociaal maatschappelijke en professionele domein Duur: maximaal 60 minuten Materialen: speelveld van ca. 20 × 40 meter, ballen (voor elke speler), rolmodel voor demonstratie, stopwatch Methode: Leren door te doen. Praktische trainingssessie


5.2 Onderdeel 1: Introductie

Stappen: 1. Korte uitleg over het doel van en de cultuur rond straatvoetbal Demonstratie van een beperkt aantal trucs door ervaren rolmodellen 2. Oefenen om een truc onder de knie te krijgen. Meerdere keren herhalen. Actieve coaching en ondersteuning door trainer en rolmodellen. Positieve feedback op elke kleine vooruitgang 11

3. Na 15 minuten oefenen volgen individuele demonstraties van de getrainde truc. Alle anderen geven positieve feedback (applaus)


4. Speel een partijspel (met de helft van de groep) waarbij de spelers uitgedaagd worden de trucs toe te passen en de anderen als toeschouwer fungeren. Wissel voortdurend de partijen na een aantal minuten. Totale duur van ca. 15 minuten. 5. Korte onderbreking / pauze. Aan de spelers wordt gevraagd: – om een positieve opmerking te maken over de speler die rechts van hem staat – hoe de geleerde truc een bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van sociale competenties 6. Partijvorm (vrij spel) Bij een groet groep is het mogelijk om een gedeelte van de groep ene partij te laten spelen en het andere deel te laten oefenen met de straatvoetbal trucs.

5.4 Onderdeel 3: Reflectie Doel: leren te werken in een PDCA cyclus (Plan Do Check Act) Leren dat er alleen sprake kan zijn van positieve feedback (en geen negatieve kritiek) Duur: maximaal 30 minuten Materialen: groepsruimte, video + scherm, flipover, internetverbinding Methode: Interactieve groepssessie

2. Sla een brug naar Respect Door welke gebeurtenissen in het voetbal kom je in opstand? Hoe belangrijk / moeilijk is het om beslissingen van anderen te resepecteren? Wat vind je echt niet kunnen in het voetbal? Verzamel de opmerkingen op een flipover. Toon een voorbeeld van woede /frustratie Film: Two rays (YouTube, afspeellijst nr. 15) Toon een voorbeeld van vreugde / kippenvel Film: Celtic vs. Barcelona (YouTube, afspeellijst nr. 21) 3. Kun je een voorbeeld geven van een moment waarin je zelf gefrustreerd/ woedend was tijdens een voetbalactiviteit. Beschrijf dat momnet. Zou je hetzlefde reageren als het je nog eens overkwam? Wat kun je voortaan doen om dit soort momneten te voorkomen? Feedback van de groep. Drie tips van 3 verschillende spelers om dat te bereiken. 4. Conclusies Samenvatting van de geleerde aspecten. Wat kan wel en wat kan echt niet? Uitleg van het 2e praktijkgedeelte (1–1, 2–2, 4–4) Iedereen benoemt een doelstelling voor zichzelf en een voor het team. Bundel de doelstellingen, breng ze bij elkaar in teams. Benoem een gezamenlijk doel voor het team. verdeel de groep in tweetallen (2–2), viertallen (4–4) en maak een schema voor ene knockout competitie (1–1). .

Stappen: 1. Terugblik op onderdeel 2 Wat vond je ervan? Wat heb je geleerd? (link naar HATTRICK competenties) Kun je het geleerde gebruiken in een andere context (school, werk, privé)? 12

Doel: Ervaren dat succes getraind kan worden. Bewustmaking van het verband tussen doelen in sport en in het sociaal maatschappelijke en professionele domein Duur: maximaal 90 minuten Materialen: speelveld van ca. 20 × 40 meter (4–4), 10 × 20 (2–2), panna kooi (1–1) ballen, stopwatch Methode: Leren door te doen. Praktische trainingssessie Stappen: 1. Speel op maximaal twee speelvelden tegelijk. De groep die niet speelt rust uit en is supporter. Iedereen heeft de opdracht om impressies te verzamelen en later met elkaar te delen. 2. Verzamel de scoren op een centrale plaats. Niet alleen de scores maar ook de impressies. 3. Wissel zo vaak als nodig totdat iedereen alle onderdelen heeft afgewerkt. Maak de indeling zodanig dat er sprake is van verschillende tegenstanders. 4. Speel 2 of 3 carrousel rondes. Het ideale aantal spelers is 16. Idereen speelt 3 wedstrijden: 4–4 (2 × 10 minuten) 2–2 (4 × 6 minuten) 1–1 (8 × 3 minuten) 5. Na elke ronde schrijft elke speler een opmerking op een 2 aparte flipovers: – wat is goed gelukt (ben ik trots op) – wat lukte niet (moet verbeterd worden)

5.6 Onderdeel 5: Evaluatie

Doel: leren om feedback te geven te ontvangen Benoemen van resultaten, positieve ervaringen, doelstellingen voor de toekomst (SMART) Duur: maximaal 30 minuten Materialen: groepsruimte, video + scherm, flipover, internetverbinding Methode: Interactieve groepssessie Stappen: 1. Bespreek de opmerkingen uit onderdeel 4, stap 5 (trots op / te verbeteren) 2. Verdeel de groep in tweetallen. De tweetallen krijgen de opdracht elkaar te interviewen over de dingen die ze geleerd hebben tijdens de workshop en wat ze gaan doen om hun vaardigheden verder te ontwikkelen. 3. Een van de tweetallen presenteert het verhaal van de ander aan de groep. De opmerkingen worden genoteerd op een flipover (op naam) Als iedereen is geweest worden overeenkomsten en tegenstellingen geïnventariseerd. Koppels worden hierop bij elkaar gezet en krijgen de opdracht om doelen voor de toekomst te formuleren. 4. Iedereen vult het evaluatieformulier in 5. Sluit de workshop af met een film naar keuze: – Best football fans (YouTube / afspeellijst nr. 10) – Best football dribbles (YouTube / afspeellijst nr. 11) – Ultimate skills (YouTube / afspeellijst nr. 12) – Panna movie (YouTube / afspeellijst nr. 16) – Jeremy Lynch amazing football freestyle (YouTube / afspeellijst nr. 19)


5.5 Onderdeel 4: Praktijkoefening  Toernooivormen

13

6. HATTRICK Workshop Evaluatie


Het is van groot belang om de deelnemers te motiveren hun feedback over de workshops te geven. Het is vaak moeilijk om voetballers zover te krijgen om zware fysieke en mentale inspanningen te verrichten. Zodra een oefening veel lees- en schrijfwerk vraagt, dan zullen voetballers nauwelijks gemotiveerd zijn voor uitgebreide reflectie.

14

Daarom wordt een korte en bondige evalautiemethode aanbevolen, die het mogelijk maakt dat voetballers in een beknopte en aantrekkelijke vorm hun persoonlijke mening geven.

Eventuele opmerkingen kunnen in het onderstaande veld worden toegevoegd.

INHOUD

Benadering

Hieronder wordt een goed voorbeeld van een dergelijke evaluatie getoond: de Dartbord-evaluatie.

EVALUATIE FORMULIER Wat vond je van de workshop? Door een stip (of ander teken) te zetten in de vier delen van het dartbord, geef je je mening over het programma. Hoe dichter de stip bij het midden (de Bull) wordt geplaatst, hoe meer je het betreffende programma-onderdeel waardeert. Evalueer de volgende 4 aspecten: 1. de inhoud van de workshop (alle oefeningen en opdrachten) 2. de sfeer tijdens de workshop (vond je het gezellig, had je plezier) 3. de manier van presenteren door de workshopleider (de uitleg, het enthousiasme) 4. de waarde van het programma (wat heb je ervan geleerd, was het interessant)

Sfeer

Onderwerpen voor evaluatie: Waardering: Binnenste ring: goed Middelste ring: voldoende Buitenste ring: matig Buitenkant: onvoldoende

Trainer/ leraar

II. Materialenbank voor VoetbaLLL Workshops

Afhankelijk van de doelen die de trainer met het team wil bereiken, kan de inhoud van de VoetbaLLL-workshop variëren. De opzet van de workshop is altijd hetzelfde en bestaat uit de volgende vijf onderdelen: 1. Inleiding (Warming-up) 2. Praktische training (Eerste helft) 3. Reflectie (Rust) 4. Praktische training (Tweede helft) 5. Evaluatie (terugblik/analyse) Onderdeel 1: de (theoretische) voorbereiding ■■ Analyse

van de tegenstander ■■ Opstellen van het strategisch plan ■■ Voorbereiding van de team instructie ■■ Vaststelling van de regels Onderdeel 2: de eerste helft ■■ Het

spelen van de eerste helft ■■ De uitvoering van het strategische plan en de regels in de praktijk Onderdeel 3: rust ■■ Tussentijdse

evaluatie van de prestaties ■■ Het moment om aanpassingen te doen ■■ Bijstelling van de prioriteiten ■■ Het opstellen van nieuwe/aanvullende doelen Onderdeel 4: de tweede helft ■■ Het

spelen van de tweede helft ■■ De uitvoering van het nieuwe plan / strategie in praktijk ■■ Het beste resultaat proberen te behalen

Onderdeel 5: evaluatie van het spel Terugblik op de prestaties Vaststelling van de goede acties en de verbeterpunten Evaluatie van de teamprestatie Nieuwe doelen opstellen voor de toekomst / de volgende wedstrijd. De VoetbaLLL-workshop is ontworpen in overeenstemming met het werkelijke verloop van een voetbalwedstrijd om het geheel zoveel mogelijk in lijn te houden met voetbalactiviteiten in de praktijk. Wat de inhoud van een specifieke workshop ook is, de structuur moet altijd gelijk zijn aan de volgorde van de vijf stappen die hier zijn beschreven. De inhoud van de workshops kan verschillen en is afhankelijk van de specifieke behoeften van het team of de doelgroep. Afhankelijk van de gestelde doelen, zijn verschillende thema’s belangrijk. Het wordt aangeraden om tijdens iedere workshop een beperkt aantal doelen na te streven. Dit kunnen doelen zijn als: ■■ Respect

en fair play en samenwerking (teamwork) ■■ Sociale en interculturele competenties ■■ Zelfvertrouwen en zelfontwikkeling ■■ Communicatie

De workshops kunnen worden geïntegreerd in de reguliere trainingen of worden aangeboden als speciale projectactiviteiten. Het is gebruikelijk om voor een workshop drie tot vier uur uit te trekken.


1. Introductie – gebruikshandleiding voor de materialenbank

Als de workshops worden geïntegreerd in een reguliere training, moeten de afzonderlijke stappen worden verkort en verspreid over meer dan één training. Het is belangrijk om alle vijf (verkorte) stappen tijdens iedere afzonderlijke training te behandelen om een optimaal resultaat te behalen met de inhoud van de workshop. Dus een workshop, ongeacht hoe kort, moet altijd bestaan uit de vijf beschreven stappen 15


2. Een voorbeeld: workshop teamgeest & zelfwerkzaamheid

16

Onderdeel

Activiteit

Duur

1. Introductie

1. Uitleg over de doelstelling en beoogde resultaten van de workshop (probleemoplossend vermogen, onderling vertrouwen, zelfbewustzijn, voordelen van samenwerking

10 minuten

2. Oefening: Houten man (oefening nr. 1)

10 minuten

Alternatief: De Wave (vertrouwensspel) (oefening nr. 5)

10 minuten

2. Eerste helft

Multi goal spel (oefening nr. 36) 3–5 sets, korte reflectie tussen de afzonderlijke sets, eventueel aanpassen van teams, verhoging van de moeilijkheidsgraad)

Max. 45 minuten

3. Rust

In kleine groepjes: geef een definitie van teamgeest / criteria voor een perfect team Oefening: groepsidentificatie (oefening nr. 35)

30–45 minuten

4. Tweede helft

Zonder Handen Spel (oefening nr. 38) 3–5 sets, korte reflectie tussen de afzonderlijke sets, eventueel aanpassen van teams, verhoging van de moeilijkheidsgraad) Alternatief: 2e ronde van multi goal spel

Max. 45 minuten

5. Evaluatie

1. Rondje feedback: ■■ wat heb je geleerd? (individueel) ■■ hebben we onze doelen bereikt? (groep) ■■ benoem teamdoelstellingen voor de toekomst 2. Slot oefening: Vouw het zeil (oefening nr. 6)

10 minuten

Alternatief: De Wave (vertrouwensspel) (oefening nr. 5) indien nog niet gebruikt tijdens introductie

10 minuten

Deze pictogrammen geven u een idee van de HATTRICK-competenties waarop de beschreven oefening zich richt, de aanbevolen tijd voor deze oefening en het onderdeel van de workshop waarbij deze oefening het best kan worden gebruikt.

SOCIALE COMPETENTIES

ZELFONTWIKKELING

SPORTIVITEIT

INTERCULTUREEL BEWUSTZIJN

GEMEEN SCHAPPELIJKE WAARDEN

Aanbevolen tijd voor deze oefening/dit spel

COMMUNICATIE

Aanbevolen onderdeel van de workshop

TEAMGEEST/ FAIR PLAY

4. Overzicht van oefeningen voor VoetbaLLL Workshops (eveneens beschikbaar op bijgeleverde CD) 4.1 Index van alle oefeningen op CD 1. Houten man 2. Menselijke veer 3. Kettingtikkertje (slingertikkertje) 4. Kruiwagenrace 5. De Wave 6. Vouw het zeil 7. Duimstok 8. Voetbal tegen racisme 9. Kledingvoorschrift 10. Punctualiteit: Discussie over cultureel bewustzijn 11. Religie: Discussie over culturele bewustwording 12. Afstandbediening 13. Strafschoppen met eieren 14. Mijnenveger 15. Ben creatief 16. Emmer op voeten 17. Win-Win Arm Worstelen 18. Strafschop-Kennis Quiz 19. Ken je buurman 20. Documentatie 21. Discussie: Is onsprotiviteit toegestaan? 22. potloodhandel 23. Lichaamstaal 24. Hoe voetbal mij kan helpen 25. Mijn droomcoach / mijn droomouder 26. Raak het doel / Bulls Eye 27. Uitdagende Straat Voetbal trucs 28. Ultiem Frisbee 29. Bafa’ Bal 30. Panna Respect Toernooi 31. Het Net 32. Krokodillenrivier 33. Doelen stellen / team contract 34. Test discussie 35. Groep Identificatie 36. Multi Goal voetbal 37. Over de helft 38. Zonder handen


3. Legenda

17


4.2 Overzicht van oefeningen, het beoogde workshop-deel en geadresseerde competenties WS onderdeel

Competentie

Activiteit (nummer)

1. Introductie

Zelfontwikkeling

4, 5, 6

Interculturele en sociale competenties

19

Communicatievaardigheden

3, 7, 14, 19

Normen en waarden / sportiviteit

12

Teamgeest, fair play

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 14

WS onderdeel

Competentie

Activiteit (nummer)

2. eerste praktische training (Voetbal gerelateerd)*

Zelfontwikkeling

13, 18, 27, 30, 36, 37


18, 29


27, 28, 29, 36, 37


28, 30


13, 29, 36, 37

WS onderdeel

Competentie

Activiteit (nummer)

3. Reflectie

Zelfontwikkeling

26, 35


20


14, 20, 21, 24, 26, 33, 34, 35


12, 21, 24, 33


12, 14, 33, 34, 35

Competentie

Activiteit (nummer)

WS onderdeel

Zelfontwikkeling 4. tweede praktische training Interculturele en sociale competenties (Niet- Voetbal gerelateerd)* Communicatievaardigheden

16, 22, 37 8, 20, 23, 29 8, 15, 16, 17, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 29, 31, 32, 34, 37, 38


21, 24, 32


15, 16, 17, 25, 29, 31, 34, 37, 38

WS onderdeel

Competentie

Activiteit (nummer)

5. Evaluation

Zelfontwikkeling

16, 22, 26, 35


9, 11, 19, 23


9, 10, 11, 14, 16, 19, 22, 23, 24, 25, 26, 33, 34, 35


10, 12, 24, 33


12, 14, 16, 25, 33, 34, 35

* De oefeningen uit het 1e en 2e praktsiche deel van de workshop kunnen naar behoefte onderling worden uitgewisseld. In het overzicht zijn deze oefeningen geclassificeerd als voetbal gerelateerd en niet-voetbal gerelateerd. 18

Hieronder vindt u een lijst van gehanteerde methoden met bijbehorende beschrijvingen die worden gebruikt bij trainingen, vergaderingen, beslissingsmomenten en het verzamelen van ideeën: 5.1 Brainstormen Brainstormen is een van de oudste bekende methoden om de creativiteit van een groep te stimuleren. Een groep mensen komt samen en concentreert zich op een probleem of voorstel. Deze activiteit bestaat uit twee fasen. In de eerste fase ontstaan de ideeën en in de tweede fase worden deze geëvalueerd. Een ervaren gespreksleider is hierbij handig. Voordelen Hoewel sommige onderzoeken hebben aangetoond dat individuen die alleen werken meer en betere ideeën bedenken dan wanneer ze in een groep werken, maakt de brainstormactiviteit het voor iedereen in de groep mogelijk om de probleemruimte beter te begrijpen. Bovendien heeft deze activiteit het voordeel dat er gevoelens van gezamenlijk bezit van resultaten worden gecreëerd. Methode Brainstormen gebeurt met een groep mensen die meestal uit twee tot twaalf personen bestaat. Een persoon uit de groep wordt tot gespreksleider benoemd. Het is handig als deze gespreksleider ervaring heeft met brainstormen. De groep wordt bij elkaar geroepen en de gespreksleider legt ten eerste aan de groep uit welk probleem of idee moet worden onderzocht en ten tweede welke gebeurtenissen gedurende de methode zullen plaatsvinden. Globaal gezien zijn er twee fasen: 1. De vormende fase of ideeënfase 2. De analytische fase2 2 Osborn, AF Applied Imagination. Scribeners & Sons, New York,1963. de Bono, Edward: Serious Creativity, Harper Business, New York, US, 1992

De vormende fase In de vormende fase brengen groepsleden ideeën naar voren over het gestelde onderwerp of probleem. Wees bewust van drie belangrijke kwesties: ■■ Ben

er zeker van dat iedereen in de groep evenveel mogelijkheden heeft om ideeën naar voren te brengen.

■■ Niemand

in de groep bekritiseert ideeën van anderen of probeert deze op enige wijze te evalueren.

■■ Alle

ideeën die naar voren zijn gebracht, worden vastgelegd zodat iedereen deze kan zien.

Deelnemers kunnen worden uitgenodigd om beurtelings een idee te presenteren: ga gewoon de tafel rond. Als dit handig is, kunnen postits op de volgende manier worden gebruikt: ■■ Iedere

deelnemer heeft een stapeltje post-its.

■■ Deelnemers

kunnen hun ideeën op hun eigen post-its schrijven wanneer zij dit willen.

■■ Als

het iemands beurt is, brengt hij het beste idee op zijn post-its naar voren en plakt hij deze post-it op een muur waar iedereen deze idee kan zien.

■■ Post-its

moeten in eerste instantie willekeurig worden gerang-

schikt. Als alternatief kan een whiteboard of computer worden gebruikt. Eigenlijk kan alles worden gebruikt, zolang de volledige groep maar kan zien welke ideeën tot dusver zijn bedacht.


5. Methoden/activiteiten voor discussies

Het einde van de vormende fase zal duidelijk zijn omdat de ideeën dan minder snel komen. Analytische fase In deze fase worden soortgelijke ideeën samengebracht en ideeën die niet praktisch of incorrect zijn, worden aangepast of verworpen. Ideeën kunnen worden gecombineerd en nieuwe ideeën kunnen ontstaan. 19

Het doel van deze fase is echter het opschonen van de vloed aan ideeën die zijn ontstaan in de vormende fase en het filteren van ideeën door de groep er kritisch naar te laten kijken.


Als er post-its zijn gebruikt, kunnen deze worden verplaatst. Ook kunnen er post-its worden gemaakt met een samenvatting, eventueel in een andere kleur. Als een whiteboard is gebruikt, kunnen verbanden tussen ideeën worden aangegeven met gekleurde stiften. De gespreksleider kan soms proberen een samenvatting te geven door op te sommen welk ideeënclusters zijn gevormd en waarom de groep denkt dat sommige ideeënclusters veelbelovender zijn dan andere.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de focusgroep is voorbereid door de gespreksleider; het kan nuttig zijn om de onderstaande stappen te volgen:

Als de analytische fase bijna voorbij is, moet de gespreksleider proberen de groep te stimuleren om de ideeënclusters te rangschikken volgens prioriteit, veelbelovendheid of aanvaardbaarheid.

1. Stel het hoofddoel van de bijeenkomst vast.

5.2 Focusgroep Het gebruik van focusgroepen is een enigszins informele techniek die u kan helpen bij het inschatten van de behoeften en gevoelens van spelers, zowel vóór het interfaceontwerp als lang na de inzet. U brengt zes tot negen spelers samen in een focusgroep om kwesties over de kenmerken van een gebruikersinterface te bespreken. Dergelijke groepen zijn meestal ongeveer twee uur3 bij elkaar en worden begeleid door een gespreksleider die zorgt dat de groep niet afdwaalt.4 In focusgroepen worden vaak spontane reacties en ideeën van gebruikers naar voren gebracht en u kunt dan enige groepsdynamiek en organisatorische kwesties observeren. U kunt mensen ook vragen om 3 Im Rahmen der FootbaLLL-Workshops können kürzere Varianten einer Fokusgruppe zum Einsatz kommen. 4 Greenbaum, T.L.: The Handbook for Focus Group Research. New York: Lexington Books, 1993. Krueger Richard A. and Casey Mary Anne: Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research (4th edition). Krueger Richard A.: Moderating Focus Groups (Focus Group Kit). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 1997. Nielsen, J. (1997). The use and misuse of focus groups. IEEE Software 14, 1 (January), 94–95.

20

te bespreken hoe zij activiteiten uitvoeren die enige dagen of weken overspannen: iets dat belangrijk is om direct te observeren. Zij kunnen echter alleen vaststellen wat klanten zeggen dat ze doen maar kunnen niet zien hoe klanten echt met het product omgaan. Omdat er vaak grote verschillen zijn tussen wat mensen zeggen en wat ze doen, dient er één gebruiker tegelijk direct geobserveerd te worden als aanvulling op de focusgroepen.

2. Stel vijf tot zes vragen op (zie hieronder). 3. Plan uw sessie (zie hieronder). 4. Bel potentiële leden om ze uit te nodigen voor de bijeenkomst. Stuur ze een vervolguitnodiging met de voorgestelde agendapunten, de sessietijd en een vragenlijst die besproken zal worden in de groep. Maak een kopie van het rapport van de sessie, geef deze aan ieder lid en laat ze weten dat u dit gaat doen. 5. Bel ieder lid ongeveer drie dagen voor de sessie ter herinnering. Vragen opstellen 1. Stel vijf tot zes vragen op – De sessie duurt 1 tot 1,5 uur – want binnen deze tijd kan iemand maar maximaal vijf tot zes vragen stellen. 2. Vraag uzelf altijd eerst af welk probleem of welke behoefte besproken zal worden op basis van de informatie die gedurende de sessie is verzameld. Ga bijvoorbeeld na of een nieuwe dienst of een nieuw idee zal werken, probeer beter te begrijpen waarom het programma niet werkt, enz. 3. Focusgroepen bestaan eigenlijk uit meerdere interviews. Hierdoor zijn veel van de richtlijnen voor het leiden van focusgroepen gelijk aan het afnemen van interviews (zie Basisprincipes voor het afnemen van interviews).

1. Plannen – Plan bijeenkomsten voor de duur van 1 tot 1,5 uur. Tijdens de lunchpauze kunnen de meeste mensen tijd vrij maken om aanwezig te zijn. 2. Omgeving en drankjes – Houd sessies in een vergaderzaal of in een andere omgeving met voldoende verse lucht en licht. Zet de stoelen zo neer dat alle leden elkaar kunnen zien. Zorg ook voor naamkaartjes voor de leden. Zorg voor drankjes en met name voor een lunch als de sessie in de lunchpauze wordt gehouden. 3. Basisregels – Het is belangrijk dat alle leden zo veel mogelijk meedoen maar de sessie moet blijven voortgaan zodat nuttige informatie naar voren blijft komen. Omdat de sessie vaak een eenmalig verschijnsel is, is het nuttig om een aantal korte basisregels te hebben die geconcentreerde deelneming ondersteunen. Overweeg de volgende drie basisregels: a) blijf geconcentreerd, b) houd de vaart erin en c) sluit vragen af. 4. Agenda – Overweeg de volgende agenda: welkom, overzicht van de agendapunten, overzicht van het doel van de bijeenkomst, overzicht van de basisregels, introducties, vragen en antwoorden, afsluiting. 5. Lidmaatschap – Focusgroepen zijn meestal samengesteld uit 6–10 leden die een bepaalde eigenschap delen. Ze zitten bijvoorbeeld in dezelfde leeftijdsgroep, hebben dezelfde status in een programma, enz. Kies leden die waarschijnlijk deelnemend en reflectief zijn. Probeer leden te kiezen die elkaar nog niet kennen. 6. Neem de sessie op met ofwel een geluidsrecorder ofwel een geluidsvideorecorder. Vertrouw niet op uw geheugen. Indien dit niet praktisch is, vraag dan om een medegespreksleider die aantekeningen kan maken. De sessie leiden 1. Het hoofddoel van het leiden van de sessie is het verzamelen van nuttige informatie zodat het doel van de bijeenkomst kan worden bereikt. 2. Stel uzelf en eventueel uw medegespreksleider voor. 3. Leg uit hoe u de sessie opneemt.

4. Volg de punten op de agenda – (Zie “agenda” hierboven). 5. Stel iedere vraag duidelijk voordat de groep de vraag aanpakt. Geef ieder groepslid enkele minuten zodat deze zijn/haar antwoord duidelijk kan formuleren. Breng vervolgens de discussie op gang over de antwoorden op iedere vraag. Ga slechts op één vraag tegelijk in. 6. Geef duidelijk een samenvatting als reflectie van wat u hebt gehoord (dit kan worden gedaan door degene die aantekeningen maakt) nadat iedere vraag is beantwoord. 7. Zorg voor gelijke inbreng. Doe een beroep op de anderen indien een of twee personen overheersen tijdens de bijeenkomst. Overweeg om in één richting de tafel rond te gaan waarbij u iedere persoon een minuut de tijd geeft om een vraag te beantwoorden. Geef het bij de groep aan als de overheersing aanhoudt en vraag naar ideeën over hoe de inbreng van anderen kan worden vergroot. 8. De sessie afsluiten – Vertel de leden dat ze een kopie van het rapport krijgen dat wordt geschreven naar aanleiding van hun antwoorden, bedank ze voor hun komst en beëindig de bijeenkomst. Onmiddellijk na de sessie 1. Ga na of de bandrecorder, indien deze is gebruikt, gedurende de hele sessie heeft opgenomen. 2. Maak aantekeningen op uw geschreven notities om bijvoorbeeld doorgestreepte woorden te verduidelijk, de pagina’s te nummeren, aantekeningen die niet duidelijk zijn aan te vullen, enz.


De sessie plannen

3. Schrijf waarnemingen op die u gedurende de sessie deed. Bijvoorbeeld: waar en wanneer vond de sessie plaats en hoe werd in de groep meegedaan? Waren er verassingen gedurende de sessie? Ging de bandrecorder stuk? 5.3 Forumtheater Forumtheater is een interactieve vorm van theater die het publiek stimuleert tot interactie en nieuwe manieren ontdekt voor het omgaan met problemen en kwesties. Forumtheater wordt vaak gebruikt door sociaal uitgesloten en machteloze groepen. 21

Omschrijving Forumtheater (ook wel theater van Boal, ‘theater van de onderdrukten’, ‘theater voor ontwikkeling’ genoemd) is een interactief theaterforum dat begin jaren ‘70 is bedacht (of ontdekt) door Augusto Boal omdat hij macht wilde geven aan het publiek van zijn toneelstukken.5


Er wordt een kort stuk gespeeld voor het publiek waarin een centraal personage (hoofdrolspeler) een last of hindernis tegenkomt die hij/ zij niet kan overwinnen; het onderwerp is meestal iets van direct belang voor het publiek en het is veelal gebaseerd op een gedeelde levenservaring. Als het toneelstuk is opgevoerd, kunnen mensen uit het publiek het podium opkomen en alternatieve opties geven over hoe de hoofdrolspeler had moeten handelen. De acteurs bestuderen de resultaten van deze keuzes met het publiek waardoor een soort van theatraal debat wordt gecreëerd waarin ervaringen en ideeën worden geoefend en gedeeld, waardoor zowel solidariteit als een gevoel van macht worden geschept. In het Verenigd Koninkrijk gebruikt de organisatie Cardboard Citizens forumtheater om dakloze mensen een stem te geven, waardoor zij hun capaciteiten zien en herkennen. Forumtheater-sessies geven mensen de mogelijkheid het podium over te nemen en vele verschillende mogelijkheden te laten zien. Op deze manier kan de gebeurtenis worden gebruikt om te oefenen voor een naderende gelegenheid of om in elke situatie alternatieven te ontdekken en te analyseren: verleden, heden of toekomst. Mensen kunnen zich door de ervaring inleven in de situatie van een bepaalde groep of het gevoel van machteloosheid als publiek overwinnen. Hoe wij forumtheater gebruiken Forumtheater heeft vele voordelen als leermiddel, want het: ■■ Verandert

een probleem in een oplossing

5 http://www.leapingdeer.co.uk/how_we_use_forum.html

22

■■ Biedt

de mogelijkheid om middelen en technieken in een veilige omgeving te testen ■■ Biedt een mogelijkheid om verschillende benaderingen uit te proberen op een enkele kwestie ■■ Biedt u de mogelijkheid om op uw eigen manier op elkaar te reageren ■■ Laat door groepsconsensus bepalen wat voor een groep werkt ■■ Stelt iemand in staat om individueel creatief te denken ■■ Bevordert gedragsverandering ■■ Test werkende kaders om hun geldigheid vast te stellen Forumtheater is een erg machtig middel om gedrag te leren en te veranderen – door ruimte te geven aan ieders ideeën kunnen mensen ook teamwork leren en ontdekken hoe samenwerken inspireert tot een positieve atmosfeer. Daarnaast is het financieel aantrekkelijk, omdat we meerdere mensen tegelijkertijd trainen. Wij hebben forumtheater op vele verschillende manieren gebruikt, zowel om te helpen met de beste bedrijfsgewoonten als om werkelijke culturele en gedragsveranderingen te bevorderen voor de hele organisatie. We beginnen de sessie met het theaterstuk. Vervolgens leggen we uit dat we het nog een keer gaan doen, maar dit keer kan de groep meedoen! Als ze het gevoel hebben dat de hoofdrolspeler van het stuk iets anders zou moeten zeggen of doen, kunnen ze de scène stoppen en hun idee uitproberen en zo de uitkomst van het stuk beïnvloeden. Dit kan op verschillende manieren worden gedaan. De beste manier is om de acteur te vervangen. De deelnemers zullen geen rollenspel uitvoeren, maar het probleem als zichzelf benaderen door gebruik te maken van “echt spel”. Ze kunnen de acteur ook vanuit hun stoel instructies geven. We kunnen ze zelfs een nepmobieltje geven waarmee ze hun idee kunnen doorbellen! We benadrukken dat een forum enkel en alleen een forum is voor ideeën, waarbij er niet per se “goede” of “foute” antwoorden zijn. Als mensen rustiger worden, komen de ideeën vanzelf! Uw deelnemers zullen in het verhaal zijn gezogen en zich hebben vermaakt met het stuk dat alleen voor hen is geschreven, waarin scenario’s en problemen waarmee ze bekend zijn, worden gereflecteerd. Ze hebben op een dynamische en unieke manier

De gespreksleider leidt gebeurtenissen en bespreekt ieder idee opnieuw met de groep om er achter te komen hoe dat idee het stuk heeft veranderd. De eenstemmigheid van de groep bepaalt wat voor hen werkt. Aan het einde van de sessie somt de gespreksleider de ideeën van de groep op en gaan zij weg met hun eigen “beste gewoonte”. De resultaten blijven groeien wanneer ze terug zijn op de werkplek, omdat ze deze zelf hebben gecreëerd en omdat deze kunnen worden geëvalueerd tegen goedgekeurde prestatieaanwijzingen. 5.4 Rollenspel Rollenspel kan worden gedefinieerd als een techniek waarin mensen worden geconfronteerd met een werkelijke of namaakomgeving waarin ze worden blootgesteld aan een of andere kwestie of situatie die ze door middel van rollen moeten uitbeelden. Het is een spontane vorm van menselijke interactie waarbij realistisch menselijk gedrag wordt bekeken in een namaak- of stimulerende omgeving. Het rollenspel bestaat uit interviews of een reeks interviews waarin de deelnemers of de teamleden een script en een aantal omstandigheden krijgen die ze moeten uitbeelden. Het teamlid ontwikkelt een strategie over hoe hij moet reageren of denken in een bepaalde situatie en mogelijke, suggestieve oplossingen om het probleem op te lossen of de situatie te analyseren. Tevens leert en voorspelt hij hoe de andere partij zal reageren. Deze techniek leidt dus niet alleen tot zelfstudie over verwachte uitkomsten, maar helpt ook het beeld van een ander over de taak of kwestie te begrijpen. Doelen van rollenspel als een trainingstechniek 1. Het helpt de kwestie beter te begrijpen. 2. Het helpt begrijpen hoe om te gaan met een bepaalde situatie. 3. Het helpt de kwestie beter te begrijpen en zorgt voor een betere besluitvorming. 4. Het helpt bij het voorspellen van de reactie van de andere partij.

5. Het helpt communicatie, management en de kwaliteit van leiderschap te ontwikkelen. 6. Het helpt de interpersoonlijke relatie te verbeteren. 7. Het verschaft inzicht om gedragspatronen van anderen te begrijpen. Opvallende kenmerken van rollenspel als een trainingsmethode voor leren a) Leren door te doen- De deelnemer leert hier op een praktische manier en begrijpt het geëiste of de vereiste vaardigheden die zijn gesteld om de taak op te lossen of af te ronden, omdat hij hier een rol speelt in de gegeven omstandigheden. b) Leren door imitatie – De deelnemer krijgt een indruk van het personage en doet zijn best om alle eigenschappen van de gegeven rol te gebruiken en deze te ontwikkelen terwijl hij de nieuwe of verwachte rol speelt. Hij krijgt dus een kans om het beeld en gedrag van de andere persoon te begrijpen, te analyseren en te reflecteren. c) Leren door observatie en feedback – Deze methode helpt bij het dubbelleren. De deelnemer leert en versterkt niet alleen de concepten door zelfstudie, maar zal de nieuwe rol ook gaan begrijpen. Deze aanpak helpt bij het versterken van goede besluitvorming, managementcapaciteit en leiderschap in het algemeen. d) Leren door analyseren en beeldvorming – De rol die door de deelnemer wordt gespeeld helpt bij het analyseren van bepaalde vaardigheden die direct betrekking hebben op de rol vanuit het domein, concept, design of menselijke vaardigheden en helpt dus een breder begrip en een duidelijke kijk op taken te creëren.


de macht, omdat ze kunnen reageren op wat ze zien, kunnen veranderen wat er gebeurt vervolgens direct de resultaten hiervan zien.

Redenen en gebieden om het rollenspel als trainingstechniek te kiezen De trainer of gespreksbegeleider dient duidelijk te zijn over het doel van de gebruikte trainingstechniek en dient deze goed uit te leggen. Het succes van het rollenspel hangt af van het script, de gestelde omstandigheden en het verwachte nut van de techniek. De gebieden waarop de trainer en deelnemers van deze methode kunnen profiteren, bestaan onder andere uit: 23

oefenen bij toewijzing van een nieuwe rol aan een individu of bij een verwachte probleemsituatie. ■■ De probleemsituatie analyseren en de aanpak en techniek ontwikkelen om deze situatie op te lossen. ■■ Inzicht krijgen in motieven en rollen van anderen. ■■ Nieuwe vaardigheden ontwikkelen en inzicht krijgen in het oplossen van problemen. ■■ Een holistisch begrip van het werk ontwikkelen voor het heden en de toekomst.


■■ Gedrag

24

Voordelen en uitkomsten van het rollenspel als een trainingstechniek

6. BRONNEN Zoals we allemaal weten is voetbal de nummer 1 sport in de wereld. Meer dan een miljard mensen over de hele wereld spelen het of zijn er nauw bij betrokken als supporter of vrijwilliger. De lijst van bronnen die kunnen worden gebruikt voor het ontwikkelen van competenties door middel van voetbal is haast onuitputtelijk. Deze toolkit bevat daarom slechts een kleine selectie van mogelijke activiteiten, oefeningen en spelletjes die kunnen worden gebruikt voor trainingen en workshops.

a) Het helpt bij zowel de cognitieve als de effectieve ontwikkeling van deelnemers en het helpt bij het beter leren door te doen. b) Er kan worden geoefend door het spel te herhalen en het helpt te versterken. c) Het helpt tevens de menselijke relaties te verbeteren, omdat het inlevingsvermogen wordt ontwikkeld. d) Het helpt mensen zich voor elkaar open te stellen. e) Het verbetert de SWOT-analyse van individuen waardoor de gegeven feedback helpt bij het vaststellen en het overwinnen van gebreken. f) Het stelt de rolspeler in staat zijn gedrag te controleren en te bepalen zoals hij deze zou bepalen in een echte situatie. g) Het helpt gedragsveranderingen bij werknemers en deelnemers teweeg te brengen. h) Het is een praktischere benadering dan andere technieken, omdat de aandacht wordt gelegd op het leren door te doen en op het feedback geven over of het gedrag acceptabel is of verandering eist.

We hebben de ervaring van de auteurs en hun privékantoren gebruikt als voornaamste bron voor ons onderzoek.

Het rollenspel als een trainingstechniek concentreert zich op de gedragsbasis en op de emotionele en de perceptuele basis voor ontwikkeling.

Training4Diversity omvat een set van intercultureel communicatie material ontwikkeld werd binnen het “Diverse Europe at Work Project partnership” onder het Europese Life Long Learning Een van de mede-ontwikkelaars was de heer Boian Savtchev van ECET- Europees Centrum voor Educatie en training in Sofia (Bulgaria). Hij is tevens partner in het HATTRICK Project. website: www.dew-net.eu

6.1 Goede praktijkvoorbeelden 6.1.1 Annette Reiners – Akademie für Erlebnisorientiertes Lernen Annette Reiners is een Duitse pedagoge die de Academie voor experimenteel leren heeft opgericht. Ze ontwikkelde lesmethoden and praktijkgericht lesmateriaal voor interactief leren dat door vele bedrijven en non-profit organisaties in de Duitstalige landen in Europa zeer gewaardeerd zijn. Vele praktijkoefeningen hebben hun waarde bewezen als onderdeel van van workshops en trainerscursussen in het HATTRICK project. website: www.annette-reiners.de en www.erlebnisorientiertes-lernen.de 6.1.2 Training4Diversity

In Noord- Duitsland is de “Niedersachsen Fair Play Cup” een uitstekend voorbeeld van een project waarin kinderen leren te spleen in de geest van sportiviteit en hoe dit uit te dragen. In deze competitie, die bestaat uit 4 afzonderlijke poules, wordt aan de winnaar een trofee uitgereikt. Meer dan 200 teams in de leeftijd van 12–14 jaar nemen deel aan deze competitie. Na afloop van elke wedstrijd wordt door het team gediscussieerd over de geleverde prestatie op het gebied van sportiviteit. Naast de spelers nemen ook trainers, scheidsrechters en zelfs toeschouwers van de tegenpartij deel aan de discussie en de waardering. De toegekende score is gebaseerd op strikte criteria te waarderen met een punten aantal tussen 0 en 15. website: www.nfv-www.de/fairplay 6.1.4 Stichting (L)earn Respect, Nederland De stichting (L)earn Respect streeft ernaar een bijdrage te leveren aan een respectvolle, creatieve, gezonde en betrokken samenleving door het organiserne en utivoeren van workshops en project activiteiten op het gebied van sport, muziek en cultuur. Hierdoor levert de stichting een bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en jongeren en hun sociale omgangsvormen. Een bijzonder doelstelling bij deze activiteiten is gericht op het uitdragen van de boodschap Learn en Earn Respect. Sport wordt daarbij beschouwd als de omgeving waarbinnen bij uitstek kan worden geleerd om te gaan met verschillen, elkaars kwalitei-

ten en talenten te waarderen en plezier te beleven aan gezamenlijke successen. website: www.learnrespect.nl 6.1.5 Stichting Meer dan Voetbal, Nederland In 2004 werd op initiatief van de KNVB de stichting Meer dan Voetbal (SMDV) opgericht. De leidende gedachte hierbij was om voetbal te gebruiken als instrument voor sociale cohesie en integratie. De SMDV richt zich met name op maatschappelijk relevante thema’s zoals bestrijding van obesitas, het bereiken en aanspreken van moeilijke doelgroepen met behulp van voetbal, bestrijding van discriminatie en racisme etc. Ook voetbalverenigingen hebben baat bij dit soort acties. Zij kunnen zich op deze manier profileren als maatschappelijk verantwoorde ondernemingen en zich op die manier een ingang verschaffen in alle lagen van de bevolking. De SMDV brengt diverse maatschappelijke partijen bijeen en stimuleert de ontwikkeling van maatschappelijek initiatieven en projecten door middle van het verlenen van advies en betrokkenheid bij projectorganisaties en management. De SMDV gebruikt de kracht van voetbal om een bijdrage te leveren aan een betere samenleving, vooral door de nadruk te leggen op de hoofdthema’s: sportiviteit, respect, geondheid en participatie. Website: www.meerdanvoetbal.nl


6.1.3 Play Fair Initiative, Saksen Duitsland

25

6.2 Literatuur en publicaties


6.2.1 Afspeellijst YouTube-filmpjes: NR. TITEL

LINK

RELEASE DATUM

1

FA Respect – Parents and Carers Guide, scene 1

http://www.youtube.com/watch?v=61-Pax5cF8A

13-11-2009

1:21 minuten

2


http://www.youtube.com/watch?v=ZRcv-ZRMCXI

13-11-2009

1:27 minuten

3


http://www.youtube.com/watch?v=86LmKa1Sig4

13-11-2009

1:16 minuten

4


http://www.youtube.com/watch?v=lOf81jcqyYc

13-11-2009

1:27 minuten

5

FA Respect – What Joe is thinking

http://www.youtube.com/watch?v=ogg6re89VTo

14-11-2009

0:25 minuten

6

FA Respect – Post match commentary, the Coach

http://www.youtube.com/watch?v=zia1qExd8ZE

14-11-2009

1:16 minuten

7

FA Respect – Post match commentary, the Welfare

http://www.youtube.com/watch?v=JbEx1pbZLkg

14-11-2009

0:52 minuten

8

FA Respect – Post match commentary, Joe

http://www.youtube.com/watch?v=q2VcHmZS0cA

14-11-2009

0:35 minuten

9

FA Respect – Trevor Brooking

http://www.youtube.com/watch?v=t_jnWCmjc_Q

14-11-2009

1:00 minuten

10

Best Football Fans

http://www.youtube.com/watch?v=W249iiRVhbs

26-04-2007

2:58 minuten

11

Best Football Dribbles

02-11-2006

3:33 minuten

12

Ultimate skills

14-04-2007

4:09 minuten

13

Street Soccer

21-10-2006

4:00 minuten

14

STREET SOCCER

05-04-2006

1:08 minuten

15

Two Rays (respect program viral)

http://www.youtube.com/watch?v=WoPh-Ari1W0

16-03-2009

1:59 minuten

16

Panna Movie

http://www.youtube.com/watch?v=d4SYbmu26yI

29-08-2006

2:18 minuten

17

Dutch Panna KO UK Tour 2009

http://www.youtube.com/watch?v=87qBFUGe_6M 23-06-2009

9:33 minuten

18

FA Respect – why kids love football

http://www.youtube.com/watch?v=JJpKoOaeOxI

14-11-2009

0:47 minuten

19

Jeremy Lynch amazing football freestyle

13-09-2007

5:40 minuten

20

Stand Up / Speak Up

http://www.youtube.com/watch?v=6sbetvlu9Qg

23-02-2006

0:32 minuten

21

Celtic VS Barcelona

http://www.youtube.com/watch?v=oWOvYQeRhuU

13-03-2008

2:11 minuten

22

FA Respect – Post match commentary, the Referee

http://www.youtube.com/watch?v=xcEPMygIXiM

14-11-2009

1:03 minuten

http://www.youtube.com/watch?v=KYpvQWeMzhA

DUUR.

De afspeellijst is voornamelijk Engels gesproken. Voor gebruik van het visuele materiaal in landen waar de Engelse taal niet wordt aanbevolen, moeten de filmpjes worden vervangen door andere voorbeelden in de voorkeurstaal.

26


ad. 5.4 PDCA Cyclus

ad. 5.1 Brainstormen de Bono, Edward: Serious Creativity, HarperBusiness, New York, US, 1992. Osborn, AF: Applied Imagination. Scribeners & Sons, New York, 1963

The PDCA cyclus (5.4) bestaat uit 4 Stappen: Plan Do Check Act (voorbereiden, uitvoeren, reflecteren, bijstellen) waarmee de strategie en implementatie van een werkwijze van een organisatie of individu kan worden ondersteund. 1. Plan – plannen maken en doelen definiëren; 2. Do – uitvoering van de geplande activiteiten en objectieve registratie van de uitvoering; 3. Check – vergelijking van de uitkomsten met de geplande doelstellingen 4. Act – bijstelling van de doelstellingen en acties op basis van de ervaringen uit de uitvoering.

ad. 5.2 Focus Groepen Greenbaum, TL: The Handbook for Focus Group Research. New York: Lexington Books, 1993. Krueger, Richard A. and Casey, Mary Anne: Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research (4th edition) Krueger, Richard A: Moderating Focus Groups (Focus Group Kit). Thousand Oaks, CA: Sage. Publications,1997. Nielsen, J.: The use and misuse of focus groups. IEEE Software 14, 1 (January), 94–95, 1997 ad. 5.3 Forum Theater http://www.leapingdeer.co.uk/how_we_use_forum.html ad. 5.4 Rollenspel http://traininganddevelopment.naukrihub.com/methods-of-training/games-and-simulations/role-plays.html

Plannen Controleren

ZEKEREN

(P) Uitvoeren

(C) Aanpassen

(D)

(A)


I. VoetbaLLL Workshop Ontwerp

VOORTDURENDE VERBETERING

27

6.3 Lijst van materialen


Voor activiteiten binnen Klaslokaal – Video scherm – Laptop of computer – Flip over – Internet verbinding – Schrijfmateriaal (pennen, markers, papier, stickers)

28

Voor activiteiten buiten – 16 ballen – 16 shirts in 4 verschillende kleuren (4 × 4) – afgebakend (belijnd) speelveld – 20 pylonnen – Panna kooi (indien beschikbaar). Kan evt. worden vervangen door een afgebakende cirkel van 8 – 10 m W – Stopwatch and fluit

VoetbaLLL Workshops. Voetbal en een Leven Lang Leren. I. Ontwerp voor VoetbaLLL-workshops II. Materialenbank voor VoetbaLLL-workshops

Recommend Documents