Visie op Nieuw Marktmodel Wholesale Gas en het nieuwe Balanceringsregime De impact op de marktrollen shipper, leverancier en regionale netbeheerder
Creating Business Excellence. Together.
Copyright Zest Utilities BV
Creating Business Excellence. Together.
Aanleiding en doel
Om de Nederlandse gasmarkt beter te integreren in de Noordwest-Europese gasmarkt en daarmee de liquiditeit te bevorderen, is door de Minister van Economische zaken besloten om de spelregels voor de Nederlandse gasmarkt aan te passen en dit vast te leggen in een wijziging van de gaswet. Om hier invulling aan te geven is het nieuwe Marktmodel Wholesale Gas en het nieuwe Balanceringsregime opgesteld. Invoering hiervan heeft tot gevolg dat er omvangrijke wijzigingen zullen gaan plaatsvinden in de gasmarkt.
Ten dienste van de marktrollen shipper, leverancier en regionale netbeheerder heeft Zest Utilities in hoofdlijnen geïnventariseerd welke impact voorliggende wijzigingen hebben op organisatie, processen en systemen. 2
Creating Business Excellence. Together.
Nieuw Marktmodel Wholesale Gas + Nieuw Balanceringsregime Wat betekent het ? Nieuw balanceringsregime • In plaats van shippers komen er programmaverantwoordelijken. • Programmaverantwoordelijkheid houdt het indienen van een programma in en het dragen van verantwoordelijkheid voor afwijkingen van het programma. • Alle PV-ers dienen zich aan hun programma te houden. • Onbalans is afwijking van de realisatie van het programma. • Middels een Portfolio Onbalans Signaal (POS) en een Systeem Balans Signaal (SBS) krijgt een PV-er inzage in zijn positie en die van het net. • De marktpartijen dienen deze near real-time informatie op de juiste manier te verwerken en er op te reageren indien noodzakelijk. • Een PV-er kan zijn eigen positie aanpassen door: • De fysieke invoeding of onttrekking aan te passen; • Gas te kopen of verkopen op de within day market. NB. Het programma kan niet aangepast worden. • Op het moment dat het gastransportnet buiten vooraf gestelde onbalansgrenzen komt, dan wordt door Gas Transport Services (GTS) gas gekocht of verkocht via een biedladdersysteem. • Iedere PV-er is verplicht gas te kopen of te verkopen tegen de biedladderprijs afhankelijk van zijn cumulatieve positie en de positie van het net: • Kosten bij (mede) veroorzaken systeemonbalans; • Vergoeding bij (mede) tegengaan systeemonbalans. • Iedere marktpartij kan met het nieuwe balanceringsregime zelf een bijdrage leveren aan het in stand houden van het gastransportnet. • GTS vervult een centrale rol ten aanzien van programma’s en heeft daar ook een belangrijke stem in.
Bron: GTS, Marktprocesmodel nieuw Marktmodel Wholesale Gas 3.0)
Nieuw marktmodel Iedereen die gas invoedt is programmaverantwoordelijke (PV) en moet een entryprogramma tussen entrypunt en virtueel punt op de Title Transfer Facility (TTF) opstellen. Iedereen die gas ontrekt is PV en moet een exitprogramma tussen een virtueel punt en een exitpunt op de TTF opstellen. Er komen dus entryprogramma’s én exitprogramma’s. In de programma’s zit verplichte demping tussen entry en exit (de bufferwerking van het net leidt na verandering aan de exitzijde op een later tijdstip tot gedempte verandering aan de entryzijde om het net in balans te houden). Het landelijke en regionale distributienet wordt als één systeem gezien. Dit geldt ook voor groen gas invoeding in het regionale distributienet. Het opstellen van een exitprogramma is niet alleen noodzakelijk voor exits van LNB maar ook voor exits van RNB. Kleinverbruikers zijn zelf geen PV; hier draagt de leverancier de programmaverantwoordelijkheid. Voor partijen die zelf geen programmaverantwoordelijkheid kunnen of willen dragen, bestaat de mogelijkheid om het PV-schap over te dragen. Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden.
Wat is de huidige status ?
MPM goedgekeurd door de NEDU op 15 april 2009 Wetsvoorstel ligt ter goedkeuring bij de Tweede Kamer. Beoogde datum testen programmaproces december 2010. Beoogde datum testen biedladdersysteem januari 2011. Beoogde datum Nieuw Marktmodel Wholesale Gas en nieuw balanceringsregime in bedrijf op 1 april 2011.
3
Creating Business Excellence. Together.
Impact Shipper
Wat verandert er ? Balancering
PV-er ontvangt near real-time informatie over zijn eigen (cumulatieve) positie (POS) en die van het net (SBS). Verrekening onbalans op basis van actuele biedladderprijs. Voor settlement (verschillen near real-time data en comptabele meetdata) wordt een neutrale gasprijs gebruikt.
Marktmodel
Shippers worden programmaverantwoordelijken. Wijziging in het erkenningsysteem. Partijen die actief willen zijn als PV-er dienen zich te laten erkennen. Iedere PV-er moet een dag van tevoren een programma insturen. Er zijn aparte entry- en exitprogramma’s. Ieder programma omvat alle entryflow of exitflow. De onttrekkende partij bepaalt waar het gas het net verlaat. Zowel de invoedende als de onttrekkende partij kan tot een laat moment bepalen hoe ze aan hun verplichtingen gaan voldoen. PV’ers zullen near real-time de allocaties per import/export netwerkpunt moeten kunnen volgen. In het allocatieproces dient de invoeding van groen gas verwerkt te worden als negatieve allocatie (som gelijk aan meting GOS).
Biedladder
Het landelijk gastransportnet wordt betreffende de activiteiten van netgebruikers gebalanceerd middels een biedladdersysteem. Marktpartijen bieden aan GTS middelen aan waarmee GTS in staat is het systeem te balanceren indien het in onbalans is. Bij de inzet van de biedladder worden veroorzakers en helpers verrekend conform de prijs van de laatst afgeroepen trede.
(Bron: GTS, Marktprocesmodel nieuw Marktmodel Wholesale Gas 3.0)
Org.
Proc.
Sys.
x
x
x
x
x
x
x
x
Inrichten proces Monitoren programma’s
x
x
Berichtenverkeer Programma’s
x
x
x
x
Wat is de impact ? Nieuwe erkenning aanvragen
x
Inrichten/aanpassen balanceringsprocessen
x
Berichtenverkeer Balancering (near real-time) Controle facturering PV-clearing
x
Wat is de impact ? Nieuwe erkenning aanvragen
x
Inrichten proces Opstellen programma’s
x
Within day market processen
x
Bouwen en testen communicatiesystemen
x
Inrichten proces Negatieve allocaties
x
x
x
Controle facturering settlement
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Wat is de impact ? Nieuwe erkenning aanvragen
x
Inrichten proces Biedladder
x
Berichtenverkeer Biedladder Controle facturering inzet biedladder
x
4
Creating Business Excellence. Together.
Wat verandert er ?
Impact Regionale Netbeheerder Org.
Proc.
Sys.
Allocatiemethode groen gas aanpassen
x
x
Afnamecategorie GIS en GIN registreren in aansluitingenregister
x
x
Negatieve allocatie in berichtenverkeer mogelijke maken
x
x
Balancering
PV-er ontvangt near real-time informatie over zijn eigen (cumulatieve) positie (POS) en die van het net (SBS). Verrekening onbalans op basis van actuele biedladderprijs. Voor settlement (verschillen near real-time data en comptabele meetdata) wordt een neutrale gasprijs gebruikt.
Wat is de impact ? Geen impact.
Marktmodel
Shippers worden programmaverantwoordelijken. Wijziging in het erkenningsysteem. Partijen die actief willen zijn als PV-er dienen zich te laten erkennen. Iedere PV-er moet een dag van tevoren een programma insturen. Er zijn aparte entry- en exitprogramma’s. Ieder programma omvat alle entryflow of exitflow. De onttrekkende partij bepaalt waar het gas het net verlaat. Zowel de invoedende als de onttrekkende partij kan tot een laat moment bepalen hoe ze aan hun verplichtingen gaan voldoen. PV’ers zullen near real-time de allocaties per import/export netwerkpunt moeten kunnen volgen. In het allocatieproces dient de invoeding van groen gas verwerkt te worden als negatieve allocatie (som gelijk aan meting GOS).
Wat is de impact ?
Biedladder
Het landelijk gastransportnet wordt betreffende de activiteiten van netgebruikers gebalanceerd middels een biedladdersysteem. Marktpartijen bieden aan GTS middelen aan waarmee GTS in staat is het systeem te balanceren indien het in onbalans is. Bij de inzet van de biedladder worden veroorzakers en helpers verrekend conform de prijs van de laatst afgeroepen trede.
(Bron: GTS, Marktprocesmodel nieuw Marktmodel Wholesale Gas 3.0)
Wat is de impact ? Geen impact.
5
Creating Business Excellence. Together.
Wat verandert er ? Balancering
PV-er ontvangt near real-time informatie over zijn eigen (cumulatieve) positie (POS) en die van het net (SBS). Verrekening onbalans op basis van actuele biedladderprijs. Voor settlement (verschillen near real-time data en comptabele meetdata) wordt een neutrale gasprijs gebruikt.
Marktmodel
Shippers worden programmaverantwoordelijken. Wijziging in het erkenningsysteem. Partijen die actief willen zijn als PV-er dienen zich te laten erkennen. Iedere PV-er moet een dag van tevoren een programma insturen. Er zijn aparte entry- en exitprogramma’s. Ieder programma omvat alle entryflow of exitflow. De onttrekkende partij bepaalt waar het gas het net verlaat. Zowel de invoedende als de onttrekkende partij kan tot een laat moment bepalen hoe ze aan hun verplichtingen gaan voldoen. PV’ers zullen near real-time de allocaties per import/export netwerkpunt moeten kunnen volgen. In het allocatieproces dient de invoeding van groen gas verwerkt te worden als negatieve allocatie (som gelijk aan meting GOS).
Impact Leverancier Wat is de impact ? De leverancier dient de afweging te maken (op basis van een business case), of hij de programmaverantwoordelijkheid wenst over te dragen of dat hij zelf programmaverantwoordelijke wil zijn. Kiest de leverancier voor overdracht van programmaverantwoordelijkheid, dan dient hij hierover afspraken te maken met zijn (huidige) shippper. Het waarschijnlijk dat de shipper zal vragen om meer en frequenter inzicht in het klantportfolio van de leverancier. Wanneer de leverancier zelf programmaverantwoordelijkheid wil dragen, is de impact gelijk aan de impact op de shipper; de leverancier zal volledig de rol van programmaverantwoordelijke (organisatie, processen en systemen) in zijn organisatie moeten inrichten.
Biedladder
Het landelijk gastransportnet wordt betreffende de activiteiten van netgebruikers gebalanceerd middels een biedladdersysteem. Marktpartijen bieden aan GTS middelen aan waarmee GTS in staat is het systeem te balanceren indien het in onbalans is. Bij de inzet van de biedladder worden veroorzakers en helpers verrekend conform de prijs van de laatst afgeroepen trede.
(Bron: GTS, Marktprocesmodel nieuw Marktmodel Wholesale Gas 3.0)
6
Creating Business Excellence. Together.
Wat kan Zest Utilities voor u betekenen? Met inbreng van haar gedetailleerde sectorkennis ondersteunt Zest Utilities u graag bij het implementeren van wijzigingen met: • • • • • • • • • •
Quick scans Impactanalyses Dataschoning en -verrijking Strategische besluitvorming Trainingen en workshops Programma- en projectmanagement Functionele ontwerpen Acceptatietesten Quality assurance Functioneel beheer
7
Creating Business Excellence. Together.
Contact Als u in gesprek wilt gaan over de impact van de nieuwe Gaswet en het nieuwe Balanceringsregime op uw organisatie, neem dan contact op met: Henk Smit (manager Services Development) 06-53 78 55 34
[email protected]
Zest Utilities BV | Floridalaan 4b | 3404 WV IJsselstein | Postbus 294 | 3400 AG IJsselstein T +31 (0)30 6874631 | F +31 (0)30 6877815 | E
[email protected] | I www.zestutilities.nl
8 6
