Visie maatschappelijk verantwoord ondernemen
WVH-nr:
2.9
Opsteller:
Jeanette de Koning
Proceseigenaar:
Bas Molenaar
Datum:
februari 2013
Geautoriseerd door:
Versie:
3.0
Datum vastgesteld: 01-04-2013
Status:
besproken met RvA en RvC, advies gevraagd aan Houdt Zicht
Bestemd voor: Verwijzingen: ‘Welkom bij WVH’, missie, visie en strategische doelen (strategische notitie WVH 20122014) ‘Welkom bij WVH, dit kunnen wij voor u doen’ (ondernemingsplan WVH 2012–2014) Integriteitscode (incl. klokkenluidersregeling), april 2009
Pagina 2 van 21
Inhoud
Inhoud ...................................................................................................................................................... 2 1
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2
Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?........................................................................ 4
3
Normen en waarden ........................................................................................................................ 4
4
Maatschappelijke betrokkenheid ..................................................................................................... 6
5
Maatschappelijke verantwoordelijkheid ........................................................................................... 7 5.1 Duurzaamheid en milieu .......................................................................................................... 7 5.2 Investeren in maatschappelijk vastgoed ................................................................................. 7 5.3 Contact met de samenleving ................................................................................................... 9
Bijlage 1 ................................................................................................................................................. 11 Bijlage 2 ................................................................................................................................................. 20 Bijlage 3 ................................................................................................................................................. 21
Pagina 3 van 21
1
Inleiding
WVH heeft voorafgaand aan deze visie een strategische notitie en een ondernemingsplan voor de periode 2012 – 2014 opgeleverd. Waarom nu een visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen? Daarvoor zijn meerdere aanleidingen. Allereerst hebben we te maken met ontwikkelingen als individualisering, globalisering, een steeds groter wordende rol van media, een groeiend belang dat mensen hechten aan immateriële waarden en het ontstaan van keurmerken en codes. Hierdoor worden belanghebbenden steeds bewuster en kritischer en besteden meer aandacht aan de maatschappelijke impact van handelingen van organisaties. En vanwege de inmiddels overbekende incidenten met corporaties in de afgelopen jaren, ligt de volkshuisvesting onder een extra grote loep. Daarnaast heeft WVH in 2010 een maatschappelijk visitatie laten uitvoeren. In het rapport dat hierover is uitgebracht staat onder andere dat WVH in haar enthousiasme zichzelf brede doelstellingen en hoge ambities heeft gesteld. WVH is bij een aantal van die ambities afhankelijk van andere partijen. De visitatiecommissie gaf WVH als verbeterpunt mee om de communicatie over doelstellingen richting belanghebbenden te verbeteren en de verwachtingen beter te managen. Ook kwam tijdens een INK-positiebepaling van het managementteam van WVH in 2010 al naar voren dat een duidelijke visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen nog ontbrak. In deze visie maken we duidelijk wat wij verstaan onder ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ en hoe we hier invulling aan geven. Mocht u willen reageren op deze visie, dan stellen we dat zeer op prijs. Namens WVH, Bas Molenaar Directeur
Pagina 4 van 21
2
Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen ?
In ‘Waardering door de maatschappij’ – publieke sector, een speciale uitgave van INK, staat als omschrijving van maatschappelijk verantwoord ondernemen: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat over waarden en normen, over principes, over de wijze waarop organisaties hun negatieve effecten op mens en milieu willen matigen, over respect voor elkaar en voor de omgeving. Door maatschappelijk verantwoord te ondernemen wordt de huidige generatie voorzien in haar behoeften zonder daarbij de mogelijkheden van toekomstige generaties in gevaar te brengen.” In Wikipedia (de vrije encyclopedie) staat de volgende omschrijving van maatschappelijk verantwoord ondernemen: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaam ondernemen of maatschappelijk ondernemen is een vorm van ondernemen gericht op economische prestaties (profit), met respect voor de sociale kant (people), binnen de ecologische randvoorwaarden (planet), de triple-P-benadering.” Daarbij worden drie dimensies onderscheiden: De normen en waarden waar een bedrijf voor staat. De maatschappelijke betrokkenheid van een bedrijf: de manier waarop het bedrijf iets teruggeeft aan de samenleving. (Een activiteit op dit terrein is bijvoorbeeld sponsoring.) De maatschappelijke verantwoordelijkheid van een bedrijf: de manier waarop een bedrijf zijn kernactiviteiten uitvoert en verantwoordelijkheid neemt ten aanzien van het milieu en de sociale context. De volgende paragrafen beschrijven hoe WVH hier invulling aan geeft. Er wordt daarbij verwezen naar andere documenten en notities.
3
Normen en waarden
In onze strategische notitie 2012 – 2014 ‘Welkom bij WVH’, hebben wij onze kernwaarden beschreven. Onze kernwaarden geven aan wat onze uitgangspunten zijn in al ons handelen. De drie kernwaarden bij elkaar maken WVH. We willen hierop herkend worden en we zijn er op aanspreekbaar. Onze kernwaarden zijn: Persoonlijk en dichtbij We zijn lokaal actief en fysiek dichtbij. We kennen onze klanten en zijn sociaal betrokken. Wat wij doen is belangrijk voor mensen en voor het wonen in Hoek van Holland. We zetten ons in om te realiseren wat nodig is voor onze klanten. We zijn een kleine professionele organisatie met korte lijnen. We kennen elkaar en hebben oog voor ieders persoonlijke ontwikkeling.
Pagina 5 van 21
Kwaliteit Degelijk en betrouwbaar dat is WVH. Wij bieden goede woningen en goede dienstverlening. Wat kwaliteit is bepalen we in samenspraak met onze klanten. We vinden het belangrijk dat we dingen goed en zorgvuldig aanpakken en tegelijkertijd vragen van klanten snel afhandelen. Eigen verantwoordelijkheid We hebben als medewerkers de verantwoordelijkheid om binnen kaders de eigen werkzaamheden zelf in te richten. Hierdoor ontstaat ruimte voor maatwerk en flexibiliteit richting klanten en collega’s, waardoor snelle en adequate afhandeling mogelijk is. Klanten en organisaties hebben eigen verantwoordelijkheden. Die nemen wij niet over. We denken mee en pakken samen zaken op. Onze missie luidt: WVH is dé sociale huisvester in Hoek van Holland met hart voor de Hoekse samenleving. Wij bieden goede en passende woningen in een prettige buurt aan mensen die moeilijk in hun eigen huisvesting kunnen voorzien. Ook bieden wij diensten die gerelateerd zijn aan het wonen. Daarnaast zijn wij een partner voor het realiseren van een aantrekkelijke (woon)gemeenschap. De wensen van onze klanten zijn het vertrekpunt van ons werk. Onze missie in een kort en krachtig statement: Wonen zonder zorgen. WVH heeft in 2009 / 2010 voor haar medewerkers een prestatiemanagementsysteem ingevoerd. In dit systeem zijn voor alle functies de benodigde competenties vastgelegd. Vier competenties zijn voor WVH zo belangrijk, dat alle medewerkers er over moeten beschikken. Dit zijn onze bedrijfsbrede competenties: Klantgerichtheid Gedrevenheid tonen om gezamenlijk resultaten te bereiken Flexibiliteit Integriteit In 2009 heeft WVH een integriteitscode ingevoerd. Deze code vormt een leidraad voor gedrag van zowel onze organisatie als geheel als van onze individuele medewerkers. Hoe gaan we met elkaar om? Hoe gedraag je je ten opzichte van elkaar. In de code staan regels. Die regels gelden voor iedereen die bij WVH werkt. We zien actief toe op de naleving van de regels. Op het moment dat een medewerker van WVH niet handelt volgens de code, word deze aangesproken. De integriteitscode is voor iedereen in te zien op onze website onder de knoppen ‘Over WVH’ \ ’Governance’.
Pagina 6 van 21
4
Maatschappelijke betrokkenheid
In onze missie geven wij aan dat wij hart voor de Hoekse samenleving hebben. Wij hebben een medeverantwoordelijkheid als het gaat om het realiseren (of behouden) van een aantrekkelijke (woon)gemeenschap in Hoek van Holland. Daarvoor doen we meer dan alleen het onderhouden en verhuren van onze woningen. Een prettige buurt maken we samen Wij werken samen met de gemeente, maatschappelijke partners en bewoners aan prettige buurten. Onder prettig verstaan wij schoon, heel en veilig. Hierbij moet aandacht zijn voor de openbare ruimte, voor voorzieningen, architectuur en goede bereikbaarheid. Én het heeft te maken met emotie. Zijn buurtbewoners betrokken bij elkaar en voelen zij zich verantwoordelijk voor hun eigen buurt? Daar waar wij herstructureren of nieuwbouw realiseren hebben wij direct invloed op de (nieuwe) buurt door de keuze van de architect, maar ook door aandacht voor de woonomgeving. Herstructurering is ook een middel om de leefbaarheid aan te pakken. Participatie van bewoners is ook belangrijk. Bewoners zijn meestal makkelijk te betrekken als het hun woning of directe woonomgeving betreft. In Hoek van Holland zijn buurtbewoners meestal betrokken bij elkaar en voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen buurt. WVH betrekt sinds 2011 in enkele complexen bewoners bij het schouwen van hun complex en de directe omgeving. Omdat dit van beide kanten goed bevalt, breidt WVH dit verder uit. Steunen van burgerinitiatieven en sponsoring WVH stimuleert participatie en sociale samenhang in de wijk ook op andere manieren door het (financieel) steunen van burgerinitiatieven en sponsoring. Bewoners van Hoek van Holland kunnen bij WVH financiële ondersteuning vragen voor een initiatief dat een positieve bijdrage levert aan de leefbaarheid in Hoek van Holland. Het jaarbudget hiervoor bedraagt maximaal € 15.000. Daarnaast hanteert WVH een sponsorbeleid. Hierin staan een aantal uitgangspunten voorwaarden geformuleerd. Zo mag er geen dusdanige afhankelijkheidsrelatie ontstaan tussen de gesponsorde partij en WVH dat beëindiging van de sponsoring tegelijk het einde van het project of de vereniging betekent. En verder moet er sprake zijn van een relatie met onze kerntaken en moeten de gesponsorde activiteiten gericht zijn op (een deel van) onze doelgroep. Ons sponsorbeleid is terug te vinden op onze website (www.wonenhoekvanholland.nl). In ons jaarverslag vermelden we welke initiatieven en activiteiten we gesponsord hebben. Het jaarbudget van WVH voor sponsoring bedraagt maximaal € 15.000. Extra inzet voor zorgbehoevenden WVH doet voor zorgbehoevenden iets extra’s. In 2005 nam WVH het initiatief tot oprichting van het platform Wonen, Zorg, Veiligheid en Welzijn, afgekort tot W2ZV. Doel van de samenwerkende partijen is te zorgen dat ouderen en gehandicapten op een goede manier kunnen blijven wonen waar ze wonen. Daar waar voorzieningen voor ouderen en gehandicapten ontbreken, ontketent het platform actie. Het doel is, Hoek van Holland uiteindelijk ‘levensloopbestendig’ te maken voor iedereen, ouderen en gehandicapten voorop. Het platform heeft meerwaarde voor Hoek van Holland. WVH faciliteert dit platform door de voorzitter te betalen en de secretaris te leveren. In het nastreven van haar doel hebben de partijen die deelnemen aan W2ZV in december 2012 een plan van aanpak ondertekend voor de realisatie van een woonservicegebied in Hoek van Holland.
Pagina 7 van 21
5
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
WVH is als maatschappelijke organisatie ook onderdeel van de samenleving als geheel. We nemen daarin onze verantwoordelijkheid en hebben daar ook contact over met onze omgeving. In dit hoofdstuk beschrijven we op onderdelen hoe we dit doen.
5.1
Duurzaamheid en milieu
We nemen verantwoordelijkheid voor duurzaamheid en milieu en laten dat ook zien in onze bedrijfsvoering. Wij zijn alert op de meerjareneffecten van ons handelen op het milieu. En we nemen onze verantwoordelijkheid door actief invulling te geven aan het begrip duurzaamheid. In 2012 hebben we een milieubeleidsplan opgesteld. In dit plan hebben we het kader geschetst voor ons eigen milieubeleid. We werken aan verduurzaming van onze processen, aan de hand van drie aandachtsgebieden. WVH stelt zich op het vlak van milieu drie lange termijndoelen: 1. Energie WVH en haar bewoners zullen uiteindelijk geen energie meer verbruiken maar energie genereren. 2. Afval Per saldo moet de afgifte van afvalstoffen die ontstaan bij het bouwen, het beheren en bij het bewonen van woningen tot nul worden teruggebracht of volledig worden gecompenseerd. 3. Materiaalgebruik Materialen die door WVH worden gebruikt, moeten door dat gebruik niet definitief onttrokken worden aan de wereldvoorraad van bruikbare (grond)stoffen, maar moeten keer op keer herbruikbaar zijn en bij voorkeur aan kwaliteit winnen. We vertalen deze lange termijndoelen jaarlijks naar praktische activiteiten op korte termijn.
5.2
Investeren in maatschappelijk vastgoed
WVH voelt zich medeverantwoordelijk als het gaat om voorzieningen in Hoek van Holland die ruimte bieden voor ontmoeting. We willen graag een bijdrage leveren aan de sociale cohesie in het dorp. We zetten ons daarom ook in voor realisatie van een woonservicegebied in Hoek van Holland (zie ook paragraaf 4). Door het realiseren van maatschappelijk vastgoed voor en met partners kan WVH een bijdrage leveren aan het in stand houden of creëren van de daarvoor noodzakelijke voorzieningen. We zien voor onszelf vooral een faciliterende rol waar het gaat om huisvesting. We gaan actief aan de slag met vragen van zorg- en welzijnsorganisaties over huisvesting. We schuwen daarbij ook een initiërende rol niet. WVH gebruikt bij toekomstige maatschappelijke projecten het ‘beoordelingskader maatschappelijk vastgoed’ van de SEV om te bepalen of zij de investering doet of niet. Bij de beoordeling van een investeringsbeslissing komen daarin de volgende hoofdvragen aan de orde: 1. Nut en noodzaak: is de investering uit maatschappelijk oogpunt nuttig en/of noodzakelijk? 2. Rendement: kan met de investering voldoende positief maatschappelijk en/of economisch rendement worden behaald?
Pagina 8 van 21
3. Risico: zijn de risico’s (huurder, locatie en gebouw, markt en proces) die verbonden zijn aan deze investering enigszins beheersbaar, staan ze in een gunstige verhouding tot het te behalen rendement? 4. Organisatie: heeft de eigen organisatie voldoende competenties en kritische massa om rendement en risico’s te beheersen. Deze hoofdvragen zijn sequentieel van karakter. Als één van de vragen met “nee” wordt beantwoord, zijn de daaropvolgende vragen niet meer relevant. In het beoordelingskader wordt per hoofdvraag een aantal subvragen gesteld die de investeerder in staat stelt tot een gewogen oordeel te komen. Er zijn drie mogelijkheden: Rood: stoppen, investering in huidige vorm is ongewenst Oranje: twijfel, nader onderzoek is nodig Groen: doorgaan, investering is gewenst (eventueel onder nadere voorwaarden).
Bij grote projecten (grote investering en/of grote risico’s) vragen we een onafhankelijke partij om de voorgenomen investering te beoordelen en ons te adviseren. De vragenlijsten van het beoordelingskader zijn opgenomen in bijlage 1. Bij maatschappelijke effecten (hoofdvraag 2 over maatschappelijk en / of economisch rendement) richten wij ons op outcome, in andere woorden ‘wat je bereikt met het realiseren van bijvoorbeeld een project’. Dit vraagt van ons vooraf te formuleren wat we willen bereiken en goed af te wegen welk alternatief het grootste effect heeft. Als hulpmiddel kunnen we hierbij de “effectenarena” van de SEV inzetten. De effectenarena stimuleert de gedachtegang van een project of investering in de wijk bloot te leggen: hoe gaat dit project / deze investering bepaalde effecten voor de wijk en haar bewoners teweegbrengen? De effectenarena kan ook samen met belanghebbenden ingevuld worden. In mei 2011 heeft het MT van WVH aan de hand van een aantal concrete casussen een eerste overzicht van ingrediënten voor een afwegingskader gemaakt. De casussen zijn uitgewerkt aan de hand van Effectenarena. De belangrijkste ingrediënten in willekeurige volgorde zijn:
Pagina 9 van 21
Het project moet: Bijdragen aan het realiseren van missie en visie. Passen bij de kernactiviteiten van WVH (WVH moet het kunnen en kennen). Betekenis hebben voor Hoek van Holland in termen van belangrijkheid en urgentie (tijd). Afgewogen worden tegen de vraag of het nodig is dat WVH meedoet en in welke rol. Zijn er vanuit het gewenste effect andere/betere middelen te bedenken? Een goed te beredeneren of te meten gewenst effect bereiken (werkt het?). Daarnaast spelen andere aspecten een rol: Financiële rendementseisen Wederkerigheid van andere partijen (gezamenlijke inspanning). Past het bij onze bedrijfsvoering (imago, competenties die we in huis hebben). Zijn de risico’s voldoende beheersbaar en gespreid? Verwachten partijen een inzet van WVH?
Borgen financiële continuïteit We leggen verantwoording af aan onze raad van commissarissen en raad van afgevaardigden en diverse externe toezichthouders over de bereikte eindresultaten van de maatschappelijke investering. Hieronder verstaan wij het realiseren van onze maatschappelijke doelen en het bereiken van de gewenste maatschappelijke effecten. De komende jaren is de financiële continuïteit van WVH daarbij een zeer belangrijk aandachtspunt, gezien de druk op onze financiële middelen door diverse beleidswijzigingen bij de overheid. Een basisvoorwaarde voor het doen van een maatschappelijke investering is continuïteit in onze vastgoedportefeuille en daarmee verbonden de financiële continuïteit. Concreter: de kasstromen moeten de komende vijf jaar gemiddeld positief blijven en WVH moet borging van leningen krijgen voor woningen voor de primaire doelgroep bij het WSW. Dat houdt op het moment van de totstandkoming van deze visie in dat WVH alleen investeert in maatschappelijk vastgoed als er minimaal een kostendekkende huur tegenover staat. Van groot belang daarbij is de Europese beschikking voor staatsteun aan woningcorporaties en de vertaling daarvan in de tijdelijke regeling DAEB. Deze geeft een overzicht van de functies die een gebouw moet hebben om onder de categorie maatschappelijk vastgoed geschaard te kunnen worden en daarmee ook als DAEB-vastgoed gezien kan worden. Zie bijlage 2 voor dit overzicht. (De nieuwe woningwet die naar verwachting in 2013 wordt aangenomen en per 1 januari 2014 van kracht wordt, biedt wellicht enige ruimte om een heel gebouw aan te wijzen als DAEB en dus niet op basis van enkele niet-DAEB activiteiten een project af te blazen. In die nog aan te nemen wet staat dat als ten minste 90% van de vloeroppervlakte als DAEB-activiteit gekenmerkt kan worden, het gehele gebouw als DAEB beschouwd wordt. Daarnaast is bepaald dat verhuur aan een stichting of vereniging (zonder winstoogmerk) per definitie als DAEB wordt gezien. Tot de nieuwe woningwet is aangenomen zijn dat echter geen zekerheden).
5.3
Contact met de samenleving
WVH is een woningcorporatie die zich open stelt voor signalen en verzoeken uit de samenleving. We gaan daar ook actief naar op zoek. We nemen deel aan diverse regionale en lokale vormen van overleg.
Pagina 10 van 21
WVH organiseert een jaarlijkse bijeenkomst voor haar belanghebbenden. Naast haar huurders beschouwt WVH gemeente, deelgemeente en instellingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg als haar belangrijkste belanghebbenden. WVH wil door dit overleg de voorkeuren van belanghebbende partijen op gebied van volkshuisvesting leren kennen, ideeën opdoen en de maatschappelijke inbedding van WVH versterken. Dat laatste door publiekelijk verantwoording af te leggen over de bereikte resultaten. Ook wil WVH contacten met belanghebbenden en tussen belanghebbenden onderling intensiveren. Belanghebbendenbijeenkomsten van verschillende partijen worden platforms voor informatie-uitwisseling, ideeontwikkeling en onderlinge beïnvloeding. WVH neemt signalen en verzoeken van belanghebbenden welwillend in ontvangst, maar toetst ze ook nadrukkelijk aan de door onszelf gedefinieerde taakopvatting op het gebied van wonen. Op onze website www.wonenhoekvanholland.nl onder de knoppen ‘over WVH’/ ‘Belanghebbenden’ staat meer informatie over het contact dat WVH met haar belanghebbenden heeft.
Pagina 11 van 21
Bijlage 1 Vragen uit beoordelingskader maatschappelijk vastgoed
Pagina 12 van 21
Pagina 13 van 21
Pagina 14 van 21
Pagina 15 van 21
Pagina 16 van 21
Pagina 17 van 21
Pagina 18 van 21
Pagina 19 van 21
Pagina 20 van 21
Bijlage 2 Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting (Tekst geldend op: 28-08-2012) § 2. Diensten van algemeen economisch belang Artikel 2 Teneinde te voldoen aan het bepaalde in de artikelen 106 en 107 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie heeft een toegelaten instelling de volgende, diensten van algemeen economisch belang zijnde, taken: f.
het, in of in de directe nabijheid van wijken, buurten of buurtschappen waar woongelegenheden als bedoeld in onderdeel b of c gelegen zijn, doen bouwen en verwerven van gebouwen die behoren tot de in bijlage 1 bij deze regeling opgenomen categorieën, die een op die wijk, buurt of buurtschap gerichte functie hebben, en hun onroerende en infrastructurele aanhorigheden, alsmede het bezwaren, verhuren, vervreemden en doen slopen van haar zodanige gebouwen en aanhorigheden, daarop vestigen van een recht van erfpacht, opstal of vruchtgebruik, en overdragen van de economische eigendom daarvan;
Bijlage 1. bij artikel 2, onderdeel f, van de Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting Categorieën van gebouwen met een maatschappelijke gebruiksbestemming als bedoeld in artikel 2, onderdeel f
buurthuizen gemeenschapscentra jongerencentra (zonder horecavoorziening) basisscholen, vmbo-mbo scholen, vwo-scholen, schoolgebouwen voor speciaal onderwijs brede scholen met bijv. peuterzaal, kinderopvang, voor- tussen en naschoolse opvang, buurtsporthal, en -complex (zogeheten multifunctionele accommodaties) wijksportvoorzieningen ruimten voor maatschappelijk werk ruimten voor welzijnswerk opvangcentra (blijf van mijn lijf-huizen, dag- en nachtopvang voor dak- en thuislozen en verslaafden) zorgsteunpunten steunpunten voor schuldsanering en budgetbeheeradvies voor huishoudens in financiële problemen centra voor jeugd en gezin ruimten voor dagbesteding gehandicapten/ouderen incl. enige zorginfrastructuur hospices multifunctionele centra voor maatschappelijke dienstverlening dorps- of wijkbibliotheken eigen kantoorruimten veiligheidshuizen centra voor werk(gelegenheid) en/of bevordering van bedrijvigheid in de wijk; kleinschalige culturele activiteiten.
Pagina 21 van 21
Bijlage 3 Literatuur / bronnen
‘Waardering door de maatschappij’ – publieke sector, een speciale uitgave van INK Wikipedia Nieuw arrangement overheid – woningcorporaties van Stuurgroep Meijerink, november 2008 Beoordelingskader maatschappelijk vastgoed uit Maatschappelijk ondernemen met maatschappelijk vastgoed van SEV Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting van de Minster van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Tekst geldend op 28-08-2012)
