Visie Johanneskerk 2016
Johanneskerk in vogelvlucht Op weg naar 2016
1 December 2013
Visie Johanneskerk 2016
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Wat kenmerkt onze tijd? Hoofdstuk 2 Noodzaak om (opnieuw) koers te bepalen Hoofdstuk 3 Wat is onze huidige identiteit Hoofdstuk 4 Wat ons bindt en verbindt Hoofdstuk 5 Een actieve en open gemeente Hoofdstuk 6 Meer ruimte voor experimenteren Hoofdstuk 7 Variaties in vieringen Hoofdstuk 8 Te midden van de samenleving Hoofdstuk 9 Samenwerken waar mogelijk Hoofdstuk 10 Organisatie en bestuur
2 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 Hoofdstuk 1 Wat kenmerkt onze tijd? Kerken krimpen, hierdoor vermindering predikantsplaatsen en afstoting kerkgebouwen Teruglopend aantal vrijwilligers En/en-generatie: men kan moeilijk keuzes maken en wil alles meemaken/doen (i.t.t. of/ofgeneratie van weleer) je kunt je tijd maar één keer besteden Shop-gedrag: men is niet gebonden aan bepaalde winkel, maar kijkt waar het goed of goedkoop is ( zo ook met kerkbezoek: waar valt wat te halen?) Kerk is meer dan de zondagse eredienst je kunt je geloof ook op andere manier ‘onderhouden’, beleven Er is meer tussen hemel en aarde: diversiteit aan spiritualiteit (succes van Happinez!) De landelijke kerk wekt niet de indruk een levende gemeenschap te vertegenwoordigen. Naar binnen gericht, ambtelijk en wereldvreemd . Dat straalt op de plaatselijke gemeentes af. Vergrijzing dorp, regio. Beperkte aanwas. Jongeren vertrekken uit Leersum, omdat Leersum te duur is en er niet veel te beleven is Interesse andere religies Globalisering heeft ook effect op Leersum. Je kunt je aan de wereldse zaken niet meer onttrekken Angst voor identiteitsverlies. Identiteitsverlies vindt plaats op alle fronten Digitalisering Spiritualiteit Leeftijdsgroep 30-50 heeft weinig tijd en is minder geïnteresseerd in de kerk Jongeren willen maximale uit het leven en pakken ieder moment
3 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 Hoofdstuk 2 Noodzaak om (opnieuw) koers te bepalen Bij de hiervoor genoemde ontwikkelingen is het relevant om stil te staan bij het huidige beleid van de Johanneskerk. En vervolgens ons af te vragen welke koers we willen varen, wie we willen zijn en wat belangrijk is. Daarbij is ons uitgangspunt dat, ondanks krimpende kerken, er wel zeker een toekomstbeeld is voor de Johanneskerk. Belangrijk is natuurlijk dan wel om op weg daarnaar toe ook te anticiperen op de veranderingen. In deze veranderingen is het belangrijk om alle gemeenteleden te betrekken.
Hoofdstuk 3 Wat is onze huidige identiteit De kerkgemeente heeft net als ieder persoon een identiteit, gevormd door haar geschiedenis, traditie, gewoonte, ligging. De kerkgemeente heeft een gezicht, een eigen identiteit. Dus ook de Johanneskerk. De Johanneskerk is al vanaf de 70-er jaren een kritische, politiek (soms ook traditioneel) geëngageerde gemeente (IKV, Vrouwen voor vrede, Wereldwinkel, AZC/vluchtelingenwerk enz.). Ook het doorvoeren van liturgische vernieuwingen met o.a. eigen Johannesbundel kenmerkt de Johanneskerk. In 2006 zijn een aantal beleidsuitgangspunten vastgesteld, de belangrijkste zijn: Bijbeluitleg op eigentijdse wijze. De eredienst zó vormgeven, zodat jong én oud zich vanuit hun belevingswereld betrokken voelen. Participatie van jongeren en jonge gezinnen, in samenwerking met de scholen, in de kerk vergroten. Pastorale zorg (voor ouderen). Samen met de Michaelkerk op weg naar de PKN-Leersum. De Johanneskerk is een gemeenschap van op elkaar betrokken en met elkaar meelevende mensen, waar het geloof in God centraal staat. Het pastoraat is actief en goed georganiseerd. De samenwerking met andere kerken verloopt steeds beter (federatie in 2010 met de Michaelkerk. Wel een vergrijzende, krimpende gemeente met relatief weinig jongeren. De standpunten zijn vaak verschillend m.b.t. de vorm en beleving van de erediensten. Diversiteit in opinies nadrukkelijk aanwezig. Door de krimp in de gemeente ziet de financiële situatie er op lange termijn - bij ongewijzigd beleid - niet goed uit. Evaluatie van de hiervoor genoemde beleidsuitgangspunten leert dat deze momenteel maar ten dele worden uitgevoerd. Dit betreft met name de veelzijdigheid van de eredienst, de participatie van jongeren en samenwerking met de scholen.
4 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 Een inventarisatie van waar we goed in zijn en wat beter kan levert samenvattend het volgende beeld op:
Wat zijn onze krachten en wat kan beter
Krachten • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Goede en diverse diaconale activiteiten (o.a. eetcafé, projecten binnen- en buitenland) Open en pluriforme kerkgemeenschap Kwaliteit van preekvoorzieningen cq gastpredikanten Beschikbaarheid ‘eigen’ predikant Aandacht en bezinning op de liturgie in Eredienst Eigen cantorij en een cantor Ruimte voor muziek in de vieringen Rijke kring van gast voorgangers Waarde onroerend goed Ontmoetingen buiten de zondagse eredienst Hartelijke gemeenschap Een mooie sacrale ruimte Indrukwekkende uitvaartdiensten Begeleiding van ouders bij geloofsopvoeding Organisatietalent van gemeenteleden Open en laagdrempelig Hulpvaardigheid en betrokkenheid bij ziekte Zeer goede pastorale zorg bij verdriet, stervende, rouw
Kansen • • • • • • • • • • • • •
Toename individualisme, leidt tot nieuwe behoeftes Toename maatschappelijke onrust, problemen vraagt om christelijke betrokkenheid Sociaal media inzetten bij jongeren Meer kunst in de kerk, ook tijdens de erediensten Bevorderen saamhorigheid met alle gelovigen Samenwerken met Michaelkerk intensiveren Zorgen dat de JK financieel gezond blijft Potentieel aan leden in leeftijdscategorie 30-40?? Korte, intensieve projecten/activiteiten met diversiteit in aanbod Keuzemenu in activiteiten (invullen pluriformiteit) Een jongerenwerker Professionele beamerinrichting (Juist) “Gebruik te maken van de tijdgeest”
DAT IS DE JOHANNESKERK!
5 December 2013
Zwaktes • • • • • • • • •
•
Mogelijkheden tot samenwerking/samenvoegingen met MK nog onvoldoende uitgenut Te langzaam/traditioneel, geen aansluiting bij de veranderende (snelle) maatschappij Kleine groep actieve gemeenteleden Te grote claim op kleine groep vrijwilligers, wat leidt tot afhakers Negatieve reacties op inspanningen en veranderingen leidt tot afname van initiatieven Weinig zichtbaar voor mensen die niet komen Weinig verrassend Geringe samenwerking met christelijke basisscholen Tegenovergestelde standpunten m.b.t. onder meer SoW, liturgie. Veel energieverlies aan invulling geven van deze diversiteit Gemeente als herberg’-visie komt maar beperkt tot uiting
Bedreigingen • • • • • • •
Ontkerkelijking Individualisering Groeiende populariteit van andere vormen van geloofsbeleving Vergrijzende, krimpende gemeente Bij ongewijzigd beleid financiële problemen op lange termijn Moeizaam om nieuwe vrijwilligers te krijgen
Visie Johanneskerk 2016 Hoofdstuk 4 Wat ons bindt en verbindt Als gemeente zijn wij - ondanks onderlinge verschillen - op een dieper niveau met elkaar verbonden. De kern die ons verbindt is dat we ons vasthouden aan de kern van het christelijke geloof dat we kinderen van God zijn en dat wij uitgedaagd worden om volgeling te zijn van Jezus Christus. In zijn spoor proberen we “beelddrager van God” te zijn. Dat betekent dat ieder mens van waarde is (van welke religie, kleur, ras of geaardheid ook) en dat we zorg dragen voor elkaar en voor de wereld om ons heen. Als we zicht hebben op onze onderlinge verbondenheid, is het makkelijker om onderlinge verschillen te aanvaarden. Ze soms zelfs als een verrijking te ervaren. Wat ons bindt is dieper en groter dan wat ons scheidt. De kracht die hieruit ontstaat, brengt ons tot de visie om een actieve en open gemeente te zijn.
Hoofdstuk 5 Een actieve en open gemeente De Johanneskerkgemeente geeft haar plek in de samenleving gestalte door een open gemeenschap te zijn, waar een ieder van harte welkom is. Een ontmoetingsplek bij uitstek. Wij willen geen afwachtende gemeente zijn, maar ons actief en open profileren door: samen te komen rond de kern die ons verbindt (de Bijbel) met het oog op de betekenis daarvan voor onszelf en voor onze omgeving; de verhalen van mensen en het Verhaal van de Bijbel op elkaar te betrekken; een open Christelijk vertelgemeenschap te zijn waar geloof en leven op elkaar betrokken zijn en waar mensen elkaar deelgenoot maken van een ieders zoektocht (= ontmoeten); door aansluiting te zoeken bij religieuze - en andere ervaringen van mensen en te streven naar vormen van presentie in de samenleving. Daarbij richten wij ons “van binnen naar buiten” en willen we open staan voor de wereld om ons heen. Van daaruit ontstaat een wisselwerking tussen van buiten naar binnen en van binnen naar buiten. Wij vinden het in diepere zin vanzelfsprekend dat wij aanwezig zijn in het brede tussengebied tussen kerk en wereld, in het pluralistische veld van religie en levensbeschouwing met uiteenlopende vormen van christelijke presentie. Want ‘de zingevingsvraag ligt op straat’; mensen zoeken naar zin. Er is: behoefte ergens bij te horen, behoefte aan zingeving, behoefte om je te bezinnen op je eigen leven, behoefte aan informatie m.b.t. verdieping, bezinning en spiritualiteit behoefte aan ritualisering van de levensloop (doop, huwelijk, overlijden),
6 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 behoefte aan hulp in uiteenlopende situaties Vanuit de kern die ons verbindt willen we verbinding zoeken met de wereld om ons heen en een ontmoetingsplek zijn voor alle mensen, jong en oud. Onze Johanneskerkgemeenschap kenmerkt zich door haar openheid met behoud van haar eigenheid Dat uit zich in: aandacht voor mensen en groepen die zijn getroffen door armoede of die een gemarginaliseerde plek in onze samenleving innemen, zoals vreemdelingen en asielzoekers; het zoeken naar verbinding tussen cultuur en spiritualiteit; aandacht voor (permanent aanwezige) kunst, literatuur en muziek; aandacht voor de dialoog met andere religies. (Denk aan: Feest van de Geest, As I left my fathers house, Werkgroep Dialoog….) We willen een herberg zijn: een gastvrije kerk waar mensen een plek vinden om zich te warmen en te schuilen. Een herberg waar ruimte is voor de huismus om er kind aan huis te zijn en voor de zwaluw om er af en toe binnen te wippen (naar psalm 84). Onze gemeente is open voor iedereen die een kerkelijk thuis zoekt of die incidentele ondersteuning zoekt bij geloofs- en levensvragen. Deze openheid en ruimhartigheid blijken ook uit de ondersteuning bij doop, huwelijk en andere levensverbintenissen, begrafenis en in hoogtijdiensten.
Hoofdstuk 6 Ruimte voor experimenten Bovenstaande visie bevat elementen van noodzakelijke veranderingen (diversiteit, vragen van toekomstige generaties) om ook de continuïteit te waarborgen. Dat de kerk last heeft van krimp dringt in ons denken en geloven nog niet altijd door. Ook de wereld om ons heen verandert snel. We weten nog niet precies wat dat betekent voor het gemeente zijn. De koers hierin definitief vast te leggen is dan ook nog maar beperkt mogelijk. Daarom is het goed te experimenteren, zodat we ontdekken komen wat bewaard, afgestoten en nieuw ontwikkeld moet worden. Het grote voordeel van experimenteren is ook dat voor degenen die moeite hebben met verandering en vernieuwing het eerder aanvaardbaar is wanneer iets wordt uitgeprobeerd dan dat iets meteen een definitieve plaats krijgt. Ruimte voor experimenteren is daarom nog belangrijker dan vernieuwen. Het experiment is een instrument om onbekende wegen te verkennen, in de hoop dat daar begaanbare wegen voor de toekomst tussen zitten.
7 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 Hoofdstuk 7 Variaties in vieringen De Johanneskerkgemeente weerspiegelt de diversiteit in de huidige kerkgemeenschappen en maatschappij. In deze pluriformiteit respecteren wij de verschillende stromingen en willen daarom tegemoet komen aan de verschillende wensen m.b.t. de eredienst. Veelkleurigheid en variaties zullen in de Johanneskerk aandacht krijgen in vieringen waar jong en oud zich thuis dienen te voelen. Het “dienstboek” zal leidraad zijn in diensten maar kan flexibel worden toegepast. De eredienst blijft toegankelijk voor iedereen, waarbij sprake is van een gedifferentieerd aanbod gericht op doelgroepen. Ondersteuning van muziek zal uitgebreid kunnen worden met andere instrumenten, bijvoorbeeld piano.
Hoofdstuk 8 Te midden van de samenleving De Johanneskerk staat midden in de samenleving. Zij draagt bij in het werelddiaconaat en in het landelijke diaconaat. In de regio en uiteraard ook in Leersum zelf willen wij diaconaal actief zijn. Bijvoorbeeld bij AZC, Voedselbank, Schuldhulpsanering en Eetcafé. Christenen zijn een minderheid in de samenleving, dat maakt het van “binnen naar buiten” nog belangrijker. Daarbij hebben de interne kerkelijke activiteiten zeker ook als functie om een extra energiebron te zijn voor dit diaconale werk (opgeladen accu). Voor de jeugd worden de initiatieven steeds in samenwerking met de interkerkelijke Jeugdraad genomen. De aanstelling van een bovenlokale jeugdwerker wordt onderzocht. Het succes van het jongerenwerk en de geloofsopvoeding zelf wordt in hoge mate bepaald door de betrokkenheid van de ouders. Bij alle jongeren activiteiten worden de ouders betrokken. Om de geloofsopvoeding van de jongeren te waarborgen zijn eigentijdse vormen van catechese bij uitstek geschikt.
8 December 2013
Visie Johanneskerk 2016 Hoofdstuk 9 Samenwerken waar mogelijk De verdere samenwerking met de Michaëlkerk zal daar waar mogelijk en op een natuurlijke manier geschieden. We beogen de samenwerking op een aantal gebieden te intensiveren. Deze gebieden zijn: Diaconie en pastoraat Continuering (federatieve) bestuursmodel Externe profilering en communicatie (bv. het kerkblad) Kerkbalans: inzameling en communicatie Alle jeugdactiviteiten Vorming en Toerusting Continuering van overleg en samenwerking vindt verder plaats met de Andries parochie en regionale PKN activiteiten.
Hoofdstuk 10 Organisatie en bestuur Zonder afspraken en grenzen verliest een geloofsgemeenschap de onderlinge binding. Ieder doet zijn of haar ding zonder echt betrokken te zijn met elkaar. Er ontstaan eilanden en op het eiland willen de bewoners het liefst heer en meester zijn zonder bemoeienis van het geheel. De kerkenraad is verantwoordelijk voor bezinning, coördinatie en besluitvorming van alle activiteiten en zal er op toezien dat activiteiten in de kerk overeenstemmen met de visie, maar vooral met de sfeer en het karakter van de gemeente. Dit om eenzijdigheid en scheefgroei te voorkomen. De kerkenraad beoordeelt steeds of met de initiatieven de kwaliteit van de gemeente wordt verhoogd en de opbouw van de gemeente erdoor wordt bevorderd. De commissies en werkgroepen zijn verantwoordelijk voor de (coördinatie van alle) activiteiten en beleidsontwikkeling voor hun deelgebieden. Voor de invulling en uitvoering van de erediensten is de predikant (gedelegeerd vanuit de kerkenraad) verantwoordelijk. Dit binnen het door de kerkenraad geformuleerde beleid. De mogelijkheid wordt geboden om projectmatige werkzaamheden te verrichten naast de permanente inzet van gemeenteleden. Dit werkt drempelverlagend om als gemeentelid actief te zijn in de kerkelijke vrijwilligers activiteiten. De mogelijkheid van een talentenbank wordt onderzocht. Werkzaamheden van de wijkkerkenraad worden steeds verder geïntegreerd in de werkzaamheden van de Federatieve Kerkenraad. Op deze wijze wordt steeds efficiënter omgegaan met de schaarse tijd van wijk vrijwilligers.
9 December 2013
