Op weg naar sportcoalities in ontwikkelingslanden Verslag bijeenkomst Sport & OS, 4 juni 2008 INHOUD
Context & doel bijeenkomst…………………………………………………………………. Blz. 2 2. Presentaties plenair gedeelte……………………………………………………………….. Blz. 3 1.
a. b. c. 3.
NOC*NSF Ministeries VWS en Buitenlandse Zaken NCDO
Samenvatting workshops 1 t/m 6 ………………………………………………………. Blz. 7 a. b. c. d. e. f.
Burkina Faso Kenia Suriname Zuid Afrika Van ambitie naar realisatie Introductie Sport & OS
Bijlagen I. II. III.
Lijst van deelnemers op 4 juni Overzicht matrices per workshop Overzicht feedback op bijeenkomst
1. Context en doel bijeenkomst 35 ontwikkelingssamenwerking- en sportorganisaties kwamen 4 juni 2008 op initiatief van NCDO en NOC*NSF bijeen in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Onder leiding van Frits Barend spraken zij over sportprojecten die de komende vier jaar in tien ontwikkelingslanden gaan plaatsvinden. De Nederlandse overheid heeft hiervoor € 16 miljoen beschikbaar gesteld en NOC*NSF opdracht gegeven een plan te maken voor de uitvoering van het programma. Erica Terpstra gaf aan hoe NOC*NSF samen met de partners NCDO en PSO de ambities wil realiseren. Sport gaat in tien ontwikkelingslanden een belangrijke rol spelen bij de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Dat maakten minister Koenders en staatssecretaris Bussemaker op 11 februari bekend. Sport wordt ingezet als katalysator van projecten op het gebied van emancipatie, gezondheid, onderwijs en vredesopbouw. De tien geselecteerde ontwikkelingslanden zijn Zuid Afrika, Suriname, Kenia, Burkina Faso, Senegal, Mozambique, Zambia, Guatemala, Indonesië en Bhutan. De beleidsnotitie van minister Koenders en staatssecretaris Bussemaker (‘Een kans voor open doel. De kracht van sport in ontwikkelingssamenwerking') kunt u vinden op www.sportdevelopment.org. Het doel van de bijeenkomst was: • Sport- & OS-organisaties informeren over nieuw programma Sport & OS; • Kennisuitwisseling over OS-projecten van verschillende sportorganisaties; • Betrokkenheid bij het OS-programma realiseren.
2
2. Presentaties plenair gedeelte 2.1 NOC*NSF Erica Terpstra lichtte op 4 juni toe hoe NOC*NSF samen met partners als NCDO en PSO vorm geeft aan het programma. Welke behoefte aan ondersteuning vanuit Nederland hebben sportorganisaties in de tien landen zelf? Terpstra gaf aan dat het beantwoorden van die vraag de eerste stap is binnen het programma. Vervolgens wordt gekeken welke Nederlande sport- en ontwikkelingsorganisaties hierbij een rol gaan spelen. De ambitie is om al eind 2008 van start te gaan met de eerste projecten. Via de website www.sportdevelopment.nl en www.sport.nl wordt informatie over het programma verstrekt. Vanuit NOC*NSF is Marije Dippel projectleider en aanspreekpunt:
[email protected] De betrokkenheid van NOC*NSF • In de jaren negenig is NOC*NSF, samen met de KNVB, een pionier geweest op het gebied van sport en ontwikkelingssamenwerking • Een van de bouwstenen van het Olympisch Plan 2028 is de maatschappelijke betekenis van sport Doel van het programma ‘Sportcoalities aan de slag’ Doel van het programma is de positie van groepen jongeren, meisjes en vrouwen en mensen met een handicap in projectgebieden in de programmalanden aantoonbaar te verbeteren mede als gevolg van sport. Dat is ambitieus, maar het nastreven meer dan waard. Als het gaat om resultaten dan betreft dat allereerst uitvoering van programma’s in 10 landen met actieve betrokkenheid van sport, sport & OS, en OS-organisaties. Daarnaast wordt vanaf 2009 ingezet op leren, uitwisseling en kennisontwikkeling waarbij vooral PSO en de NCDO een belangrijke rol spelen. Concrete stappen in 2008 De resultaten die voor dit jaar zijn geformuleerd: I. Geformuleerde programma’s in 10 landen met jaarplannen (2008 en/ of 2009) en een meerjarig (2008 – 2011) perspectief II. Samenhangende activiteiten (in lijn met de jaarplannen) in 4 landen in de tweede helft van 2008 (Zuid Afrika, Suriname, Kenia, Burkina Faso) III. Monitoring & Evaluatie systematiek klaar voor gebruik benutting (vanaf 2009) Activiteiten in kader van Actieplan 2008 • Formuleren van een tiental ‘Terms of references’ (ToR) voor inventarisatie en formulering van programma’s in 10 landen
3
•
• • • • • •
Uitvoeren van offertetrajecten op basis van de 10 ToR’s en contracteren van externe deskundigen (voorkeur voor consultants uit het zuiden) voor uitvoering van de inventarisatie en formuleringsopdracht ten behoeve van de 10 programma’s Toezien op de uitvoering van de 10 ToR’s Vaststellen van de programma’s per land Toezien op de uitvoering van de jaarplannen in de eerste vier landen Ontwikkeling Monitoring en Evaluatie systematiek Met regelmaat communiceren over de gang van zaken Rapporteren over de uitvoering van het Actieplan 2008 aan opdrachtgever VWS
2.2 Dagvoorzitter Frits Barend Dagvoorzitter Frits Barend maakt, samen met onder andere Clarence Seedorf, deel uit van een groep ambassadeurs die zich sterk maken voor de inzet van sport in ontwikkelingslanden. “Ik ben telkens onder de indruk van de kracht van sport in ontwikkelingslanden. Naast het plezier dat mensen uit hun sport halen en de positieve effecten op de gezondheid, bieden goede sportvoorzieningen ook kansen voor werkgelegenheid en komen ontmoetingen tussen verschillende lokale gemeenschappen tot stand”. 2.3 Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ), Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), beleidsnotitie: ‘Een kans voor open doel. De kracht van sport in ontwikkelingssamenwerking’ •
•
Sport inzetten als katalysator voor maatschappelijke ontwikkeling o Emancipatie o Gezondheid o Onderwijs o Vredesopbouw Overheden zetten in op sport en spel!
Budget nieuw beleid • 16 miljoen euro (2008 t/m 2011) • 6 Miljoen: Ambassades (BZ) • Gemiddeld € 150.000 per jaar per land! • 6 Miljoen: Nederlandse sport- en/of ontwikkelingsorganisaties (VWS) • 3 Miljoen: NCDO (al eerder vastgelegd) • 1 Miljoen: nader te bepalen
4
Waar? OS partnerlanden BZ en VWS
BZ
•
Zuid-Afrika
•
•
Mozambique
•
Senegal
VWS
•
Kenia
•
Bhutan
•
Indonesië
•
Burkina Faso
•
Guatemala
•
Zambia
•
Suriname
Fragiele staten
Rol Ambassades • Subsidie verlenen aan lokale organisaties • Eventueel i.s.m. Nederlandse of internationale organisaties • Aansluiten bij sectoren (bijv. onderwijs en gezondheid) Rol NL sportorganisaties • Plan van Aanpak NOC*NSF - Programmaformulering - Formuleren Nederlandse inzet - Coördinatie en uitvoering programma’s door derden Hoe? • Vraaggestuurd • Local ownership • Programmatisch • Duurzame resultaten Sport & OS via andere kanalen • Katalyserende werking in Nederland: - Medefinancieringsorganisaties - Stedenbanden - Capaciteitsopbouw PSO/SNV/PUM
Andere financieringsbronnen • Andere fondsen - Loterijen (Sponsor & postcode maar geen lotto financiering)
5
-
Particuliere fondsen Bedrijven Bijdragen ontvangende organisaties in betreffende landen Eigen middelen sportorganisaties
Sport & OS speelveld • Ambassades • Nederlandse sport- en os organisaties • Medefinancieringsorganisaties • NCDO • VN werkgroep • Internationale samenwerking 2.4 NCDO Wat is programma sport en OS van NCDO? • Netwerk(en) à uitwisseling • Nederlands kennis centrum Sport&OS: Toolkit, website, best practices • Kennis & kwaliteit versterken: Masterclass 2009 • Promotie thema Sport&OS • Informeren en activeren sportieve Nederlanders over/bij sport en OS Bijdrage programma sport NCDO aan beleidsnota • Via bestaande netwerken en kennis faciliteren landen/thema inventarisatie & uitwisseling • Verslaglegging van evaluatie & resultaten van zowel ambassadetraject als NOC*NSF traject • Adviseren over een M&E systeem dat gehanteerd wordt voor de programma’s die voortkomen uit deze nota • Faciliteren tussentijdse uitwisseling via Netwerken en evaluatie o.a. tijdens de NextStep ZA. • Communicatie over ervaringen, best practises en impact van activiteiten • Kwaliteitsverbetering van betrokken NL organisaties en diensten via Masterclass
6
3.a. Workshop 1: Burkina Faso Aanwezig: • Inger Quanjel (NSA/NKS) • Bart Ooijen (Ministerie VWS) • Jessica ter Veer (Women Win) • Bram van Wijck (masterstudent sportmanagement) • Bas Rijnen (Rijnen Consultancy) • Han Verhoeven (MDF) – facilitator Programma Verhoeven legt de opzet en het doel van de workshop uit. Er zal een aanbodscan en een competentiescan worden gemaakt om zo een goed beeld van het bestaande aanbod van Nederlandse hulp aan Burkina Faso in kaart te brengen. Door een consultant die naar Burkina Faso gestuurd wordt, zal de vraagkant onderzocht worden, waarna vraag en aanbod bij elkaar kunnen worden gebracht. Dit is de programistische aanpak die NCDO en NOC*NSF willen invoeren. Het aanwezig zijn in deze workshop garandeert dus niet dat er dus sowieso een samenwerking tot stand zal komen. Aanbodscan • NSA/NKS (Nederlandse Sport Alliantie / Nederlandse Katholieke Sportfederatie) zijn in 1998 betrokken geraakt bij sportprojecten in Burkina Faso. Ze begonnen met de ondersteuning van jongerenorganisaties zoals Grasroots op het platteland, gaven kaderondersteuning en verenigingsondersteuning, leidden mensen op en zorgden voor voetbaltraining. Daarna zijn ze de lokale partner Injeps, een sportacademie, gaan ondersteunen. Ze hebben bij Injeps leraren bijgeschoold, de directie ondersteund en onderwijs gegeven in projectmanagement. Eerst hadden ze daarbij een projectleiderrol, nu initieert Injeps zelf projecten en vraagt daarvoor subsidie aan bij NSA/NKS. Injeps combineert sportonderwijs met welzijnswerk en heeft nu ook vanuit de regering de opdracht gekregen om bij te dragen aan de HIV Aids bestrijding. Verdere aandachtspunten van Injeps zijn het krijgen van meer vrouwen op de opleiding, mogelijk maken voor gehandicapten om te sporten en het versterken van de sportinfrastructuur door veel samenwerking met sportbonden en ministerie van Sport. (Burkina Faso heeft sportbonden voor vier takken van sport: voetbal, handbal, basketbal en volleybal). Injeps is een sterke partner, maar bevindt zich alleen in de hoofdstad Ouagadougou. NSA/NKS wil de hele sportinfrastructuur in Burkina Faso helpen verbeteren door de sportbonden te versterken en
7
sportopleidingen op meerdere plekken in het land mogelijk te maken, zodat armere mensen op het platteland ook de kans krijgen om een opleiding te volgen of sportles te krijgen. Verder denken ze aan het opzetten van communityprojecten in samenwerking met jongerenorganisaties. Doelen van NSA/NKS is het verbeteren van sportinfrastructuren en via sport bij te dragen aan het bestrijden van armoede en het bestrijden van HIV Aids door voorlichting. Belangrijke doelgroep daarbij is de jeugd.
• Ministerie van VWS heeft via een aantal projecten bijgedragen aan ontwikkelingshulp in Burkina Faso, namelijk door het ondersteunen van NOVIB (oprichten van buurtwerken en versterking van jongerenorganisaties), Paralympics via NCDO, opleidingstraject via KNVB en opleidingstraject via NeVoBo. Bart Ooijen: “Burkina Faso neemt een speciale positie onder de ontwikkelingslanden in, omdat het het op één na armste land ter wereld is. Als je daar bent, ondervind je dat aan den lijve. Ouders vieren bijvoorbeeld pas feest als hun kind 5 jaar is geworden, zo laag is de levensverwachting van kinderen. Sport is er heel populair en heeft al bewezen een goed middel te zijn bij ontwikkelingshulp.”
• Women Win is een pas opgerichte organisatie die zich richt op het stimuleren van sport als middel voor sociale verandering en empowerment voor vrouwen. Ze doen dit door het werven van fondsen en sponsoren voor de aanvragen die ze krijgen. Daarnaast geven ze advies. Ze zijn nog niet werkzaam in Burkina Faso, maar hebben een aanvraag liggen van een organisatie uit Burkina Faso die streetsoccer voor meisjes en vrouwen in combinatie met voorlichting over HIV Aids wil organiseren. Het doel hiervan is empowerment van vrouwen en verbeteren van gezondheid door bestrijding van HIV Aids.
• Bram van Wijck is bezig met zijn scriptie voor het afronden van de masterstudie Sportmanagement. Hij onderzoekt de rol die culturele verschillen spelen bij het geven van ontwikkelingshulp via sportprojecten. Hij richt zich hierbij op de ontwikkelingshulp vanuit Nederland aan Afrikaanse sub-Sahara landen. Het onderzoek bestaat onder andere uit interviews met experts, die veldwerk in de bewuste landen hebben gedaan. Hij heeft geen experts uit Burkina Faso gesproken, maar is algemeen geïnteresseerd.
8
• Bas Rijnen (witte kaartjes) heeft een eigen bedrijf, Rijnen Consultancy. Als consultant doet hij onderzoek naar en geeft hij advies over de mogelijkheden van sport bij het verbeteren van een leefgemeenschap. Hij werk niet in Burkina Faso, maar wel in Namibië. In het mijnstadje Arandis gaat hij onderzoek doen naar de mogelijkheden van sport bij het levensvatbaar houden van de stad als de mijn dicht gaat. In samenwerking met Penduka werkt hij mee aan het opzetten van een nieuwe school waarbij er veel aandacht is voor sport en spel. Competentiescan • NSA/NKS is sterk in het opbouwen van een sportinfrastructuur, het opleiden van sportleraren en het versterken van sportorganisaties op managementniveau. Moto: “Sport for all” met nadruk op vrouwen en jeugd. Zij willen sport als middel inzetten in een wijk om de algehele levensomstandigheden te verbeteren. • Women Win ’s sterke punten zijn de specifieke focus op meisjes en vrouwen, kennisoverdracht en monitoring. Voornaamste doelen zijn empowerment, gezondheid en opbouw. • Bram van Wijck’s onderzoek is nuttig voor ontwikkelingssamenwerking in het algemeen. Het zal inzicht geven in de slaag-en faalfactoren bij het inzetten van Nederlandse personen bij ontwikkelingshulp. • Bas Rijnen ’s sterke punten zijn assesments doen, projectbegeleiding geven, monitoring en evalueren.
Signalering De indruk bestaat dat er vanuit Nederland nog weinig in Burkina Faso gebeurt op het gebied van sport en ontwikkelingshulp. Specifieke lancunes zijn er bij de doelgroepen gehandicapten en vrouwen. Er lijken weinig actieve organisaties te zijn, al zijn de grote organisaties als Unicef wel actief in Burkina Faso. Er zou globaler gekeken kunnen worden wat er op het gebied van ontwikkelingssamenwerking in het algemeen gebeurt en hoe sport daar een rol in zou kunnen spelen. Verder is meer samenwerking met de sportbonden daar een belangrijk aandachtspunt. Een belemmering in de samenwerking in het algemeen is de Franse taal. 3.b. Workshop 2: Kenia Er was diversiteit in de deelnemende organisaties aan de workshops. Deelname varieerde van een kennisplatform (DCDD), Universiteit Maastricht, Sport en OS organisaties, Sportorganisaties en een OS organisaties (HNI/TPO). Uitkomsten van de workshop waren dan ook breed: zowel geografisch, thematisch als in termen van competenties.
9
Niet alle organisaties hadden projecten lopen en/of partners in Kenia, maar wel a) in de regio (o.a Burundi (HNI/TPO) en Ethiopië (DCDD)) of b) ambitie om in Kenia (weer) actief te worden (o.a RTP). Geografisch varieerde de aanwezigheid van partners en projecten in Kenia van Nairobi tot aan Noord West Kenia. Interessant waren de ervaringen en aandacht voor de vluchtelingenkampen. De doelgroepen zoals gesteld in de beleidsbrief worden in de lopende projecten/aanpak in Kenia niet expliciet gemaakt (muv DCDD) maar wel impliciet “meegenomen”. Competenties vanuit de Nederlandse organisaties actief in Kenia en/of regio liepen ook nogal uiteen, en varieerde van training, ondersteuning aanpak tbv community development, onderzoek, beleidsbeinvloeding, lobby en advocacy.
3.c. Workshop 3: Suriname Aanwezigen • Gehandicapten Sport Nederland (Erik de Winter), • Judobond (Nancy Roza, ged.), • Hogeschool van Amsterdam (Claudia Makumbe), • Steunfonds Ibiss (Elisabeth Rijpkema), • Min. VWS (Bart Ooijen). Aanbodscan De matrix geeft aan dat geen van de aanwezige organisaties vrouwen als doelgroep heeft. Ook hebben zij geen activiteiten op het gebied van vredesopbouw en conflicthantering. De organisaties zijn veelal gericht op onderwijs (sport op school, kennisuitbreiding, opleiding kader). Andere thema’s die worden ingezet zijn sporten organisatieontwikkeling (ontwikkelen van special olympics Suriname, judobond Suriname). Competentiescan • Judobond: kennis- en materiaaloverdracht; samenwerking judobond Suriname. • Gehandicaptensport Nederland: meer sport introduceren in het onderwijs, organisatie-ontwikkeling, materiaal- en kennisoverdracht; ontwikkelen van special olympics Suriname. • Hogeschool van Amsterdam: opleiden kader; levert stagiaires en wil leraren/studenten uit Suriname naar Nederland halen voor studie. • Steunfonds Ibiss: kennisoverdracht sport en organisatie gericht op Brazilië; onderzoekt mogelijke linken met andere organisaties. Opmerkingen t.a.v. projecten • Projecten en resultaten kunnen vastlopen op gebrek aan lokale infrastructuur.
10
• • • •
Behoefte vanuit Suriname is leidend. Als benodigde structuren ontbreken dan het aanbod aanpassen aan de beperkte capaciteit Meer aandacht voor (lokale behoefte aan) sport talentontwikkeling. Instrumenten ontbreken nog te veel om (goede) resultaatmeting van projecten te doen. Oppassen dat er niet ‘stuk’ wordt georganiseerd.
Algemeen Tijdens de workshop is er interesse voor elkaars projecten en worden er voorstellen gedaan voor eventuele samenwerking. Over het algemeen kan worden gesteld dat veel word ingezet op kennisoverdracht. De vraag is of dit voldoende is voor Suriname. Verder ook bekijken of de competenties mogelijk ook op andere gebieden kunnen worden ingezet. 3.d. Workshop 4: Zuid Afrika Aanwezigen: • Cordaid • ICCO • IKF/KNKV • Spirit of Sport Foundation • Score • KNVB • KNHB • Stars in their Eyes • Respo International (CALO Windesheim) • BuZa afd. Zuid-Afrika. Alle organisaties hebben lopende projecten in Zuid-Afrika. Aanbodscan: Opvallend is dat eigenlijk maar 1 organisatie met gehandicapten werkt (Respo International). Op sport en OS gebied houdt geen enkele organisatie zich bezig met Vredesopbouw en conflictbeheersing. Men is vooral werkzaam op het gebied van: 1) onderwijs (opleiden kader, (coach)curriculum ontwikkeling, leadership training), 2) andere thema’s (vooral genoemd: community building / scholen) en 3) gezondheidszorg (m.n. hiv/aids preventie binnen communitybuilding projecten). Bestaande samenwerkingen tussen NLse organisaties actief in ZA: • Spirit of Sport – Stars in their Eyes • NSA – Score
11
• • •
Respo – Score (lokale netwerk van Score gebruikt om specifieke expertise Respo in te zetten). Spirit of Sport – Korfbal bond (IKV/KNKV) + Sportfriends ICCO heeft met diverse organisaties een samenwerkings/financierings relatie
Opmerkingen over samenwerking: • Samenwerken is: samen (durven) pionieren. • Geen concessies doen aan eigen waarden. • Bij samenwerking open zijn over eigen redenen voor betrokkenheid • Het is belangrijk elkaar aan te (durven) spreken op de verantwoordelijkheden. Overige opmerkingen: Er is in het veld veel vraag naar infrastructuur / harde voorzieningen, en dat dit een goed en vaak noodzakelijk en concreet startpunt is voor andere (sociale) ontwikkelingen. Competentiescan - aanvullende opmerkingen • Voor alle Sportbonden/organisaties geldt: opleiden van kader / capaciteitsopbouw + curriculum ontwikkeling / inzet. • Korfbal: gelijkwaardigheid van mannen én vrouwen is inherent aan de sport. Dit zorgt voor sociale binding. • KNHB: Openheid in het delen van kennis (beschikbaar stellen van manuals etc). • SCORE: Kracht is dat het een Zuid-Afrikaanse organisatie is , met lokale aanwezigheid, en met een goed netwerk in Noord/West Europa. • Respo: Gehandicapten zichtbaar maken door organiseren van activiteiten. Kracht: Coalitie vorming van NL’se organisaties op sport, os en gehandicapten terrein. • Stars in their Eyes: Sterke partners in NL + inzet van vrijwillige NL’se coaches. • KNVB: beste voetbalvisie + goed netwerk van Zuidelijke partners. • Spirit of Sport: Creëren van community sportclubs, infrastructuur neerzetten + beheren. • BuZa Zuid-Afrika: Ambassade heeft bestaand netwerk + coördinerende rol met andere posten en (ontwikkelings)thema’s + financiële middelen en is op zoek naar brede samenwerking. • Cordaid: geïntegreerde wijkaanpak (focus urbaan). Nederlandse partijen verbinden aan lokale vraag. • ICCO: Programmatisch denken, werken en meten; komen tot een goed programma (focus ruraal)
12
3.e. Workshop 5: van ambitie naar realisatie Programma workshop:
Programma 15.15
Introductie & kennismaking
15.30
Waar bevindt uw organisatie zich nu? Waar wilt u zich over 4 jaar bevinden?
15.50
Wat is uw expertisegebied? Inventarisatie d.m.v. matrix.
16.15
Ambitie benoemen
16.40
Wat zijn de financieringsmogelijkheden?
17.00
Afsluiting
Aanwezig waren: - Olga Plokhooij (Nieuwe Maan) – workshopfacilitator - Marc Monsma (NOC*NSF) - Mark Pieter Heuvel (PSO) - Anita Vlasveld (NISB) - Menno Schermer (The Spirit of Sport Foundation) - Conrad Alleblas (Right To Play) - Willemijn Assink (The Spirit of Sport Foundation) - Cees Versteeg (CIOS Haarlem / Stedenband Haarlem-Mutare) - Caroline van Lindert (W.J.H. Mulier Instituut) - Gijs van Kreij (Stichting isop) - Wendy Raaphorst (Stedenband haarlem mutare - Kim Bangma (KNHB) - Women Win (Astrid Aafjes) - Medisch comité NL Vietnam (Veronique) - KNVB academie (H. vd Wetering)
13
-
TODOS (Onno Raadsman) Cios Haarlem (Tabitha Fondse) Stichting Meer Mens (Aad van der Meer)
Aanvullingen op verslag van uitgewerkte matrix: - Het invullen van de matrix levert een duidelijke beeld op van de activiteiten van de aanwezige organisaties. Duidelijk wordt dat er al de nodige onderlinge samenwerking / contact is maar zeker niet zoveel als mogelijk lijkt te zijn. -
Veel organisaties aanwezig zijn in meerdere landen actief. Ook buiten de 10 door VWS geselecteerde landen. Over de landenkeuze zijn vragen gesteld die in de workshop niet beantwoord konden worden.
-
Het werken vanuit de vraag van het zuiden staat centraal in de programmatische aanpak van NOC*NSF. De aanwezige organisaties in workshop 5 onderschrijven deze aanpak en maken de kanttekening dat ze zich hier wel wat zorgen over maken. Redenen hiervoor zijn: o De bijeenkomst op 4 juni zelf gaat over inventarisatie van het aanbod in het Noorden o Wie gaat het onderzoek naar de vraag in het Zuiden doen? Pas op dat dat een onderzoeker uit het Zuiden is of iemand die in staat is het perspectief van het Zuiden als referentiekader voor zijn/haar vragen en TOR te nemen. o Aanbod dat duidelijk wordt door de matrix in te vullen is ook beschikbaar voor andere landen, pas alleen op dat dit niet leidt tot creëren van meer aanbod in Nederland.
-
Belangrijk in OS activiteiten is het tijdige nadenken over monitoring en evaluatie. Dit geldt ook voor de verdere uitwerking van de plannen van NOC*NSF. Zorg dat je 0-metingen doet zodat je achteraf kan meten wat je inzet en impact is geweest.
-
Een opmerking wordt gemaakt over de betrokkenheid van vrijwilligers bij de projecten. De waarschuwing is dat men in het zuiden niet voor eeuwig vrijwilliger kan blijven. Incentives lijken een randvoorwaarde voor continuïteit. Uit een reactie komt naar voren dat een link tussen sportprojecten en duurzaam toerisme een mogelijke bron van inkomen zou kunnen zijn.
-
In Clublinking liggen ook kansen voor duurzame samenwerking. Tegelijkertijd is ook deze vorm van samenwerking afhankelijk van de inzet van vrijwilligers.
14
-
Het benoemen van de kerncompetenties van de organisatie gaat tijdens de workshop voor de ene aanwezige heel makkelijk, voor de ander is het duidelijk moeilijker. Het nadenken over je kerncompetentie of USP is echter wel een goede oefening om kort en bondig te kunnen benoemen waar je voor staat. Ook in het kader van het creëren van partnerships met het bedrijfsleven is dit een randvoorwaarde.
-
Een waarschuwing wordt gegeven dat sport niet alleen als leuk middel gezien moet worden maar dat het ook belangrijk is om sport kwalitatief goed te blijven inbrengen in programma’s. Er moeten sportdeskundigen uitgezonden en dus opgeleid blijven worden. Aandacht voor cultuurverschillen en context is hierbij belangrijk.
-
Aan het eind van de workshop is kort aandacht besteed aan de mogelijkheid om partnerships aan te gaan met het bedrijfsleven. In dit kader zijn de volgende twee rapporten aangeboden: (1) Wake up! Unleash the potential partnership between companies & NGOs in the field of sport and development, NCDO, 2008 (2) Shared goals through sport. Getting a sustainable return for companies and communities, IBLF, 2008
3.f. Workshop 6: introductie Sport & OS Wat is Sport & OS precies? Wat zijn succesvolle projecten? Wat doen Nederlandse organisaties op dit gebied? Met behulp van filmmateriaal, een concrete case en de deelnemende organisaties is op zoek gegaan naar antwoorden op deze vragen. De matrices in de bijlage geven een beeld van de output van deze workshop. Daarnaast gaven de deelnemers een viertal opmerkingen over het programma Sport & OS zoals dat door NOC*NSF is gepresenteerd: •
•
•
Niet voorbijgaan aan het feit dat sport meer is dan alleen voetbal (“voetbal zien we vaak in de beelden en horen we in de voorbeelden van bijv. de sprekers deze middag”). Nadruk ook leggen op coöperatieve spelen als belangrijk onderdeel van projecten. Een holistische benadering is gewenst bij het onderzoeken en uitvoeren van projecten. Sport staat niet op zich, ook aandacht voor andere sectoren. (I.e. vocational skills training naast sport training; sensibiliseren van ouders/care takers; e.d.). In de ondersteuning van een locale organisatie meenemen dat niet alleen assistentie wordt verleend bij uitwerken van project maar dat organisaties soms ook toe zijn aan organisational Development. Als partner dien je hier 15
•
rekening mee te houden en de juiste experts te vinden die hiervoor inzetbaar zijn. De rest van de vragen tijdens de workshop had betrekking op aspecten die bijv. in de toolkit, op de website van NCDO of op de internationale website te vinden zijn (www.sportdevelopment.org). Denk aan meer informatie over subsidiemogelijkheden, zoeken naar partners en meer informatie over bepaalde projecten.
16
Bijlage I: Lijst van deelnemers op 4 juni 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
Naam Lisanne van der Palen Miriam Creijghton Cees Versteeg Froukje Pronk Erik de Winter Marijke Mooij Gerhard Schuil Henk Welmers Nancy Roza Joep van Ommeren J. (Hans) Meijer Gabrielle van Doorn Kim Bangma Henk van de Wetering Theo van der Linde Rien van Haperen Geraldine van Kasteren van Tol, RR Anita Vlasveld Jaime Lopez Inger Quanjel Martijn Harlaar Silvia van Hellemond Nanneke Nix Mayke Harding Mark-Pieter van den Heuvel Bas Schutte Marleen Romeny Conrad Alleblas Bas Rijnen Arjan Weijburg Anke ten Brummelhuis Marc Bakker Wendy Raaphorst + 3
Organisatie Calo Windesheim CIOS Haarlem CIOS Haarlem / Stedenband Haarlem-Mutare DCDD Gehandicaptensport Nederland Hivos Impulsis / ICCO International Korfball Federation Judo Bond Nederland Judo Bond Nederland KNBSB KNHB KNHB KNVB Academie Kon. Ned. Korfbal Verbond Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie MUNDO Universiteit Maastricht NGS NISB NOC*NSF NSA NSA NSA Plan Nederland PSO PSO Respo International Right To Play Right To Play Rijnen Consultancy SCORE SCORE 'Stars in their Eyes' Stedenband haarlem mutare
35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67
Naam Sanne Nagelhout Gijs van Kreij Ingrid Tempert Jim Pentury Gert Boven JA Broek Menno Schermer Willemijn Assink Jasper Zijp Onno Raadsen Angeli Poulssen Caroline van Lindert Cindy Coltman Jessica ter Veer Cindy Coltman Astrid Aafjes Helga van Kampen Thijs Middeldorp Olga Plokhooij Saar Francken Tessa Kocken Ingrid Lowell Geert Rhebergen Jan Kuiper Niek Bakker Willem Vriend Han Verhoeven Erica Terpstra Frits Barend Marloes Stammen Mark Monsman Maarten Froger Bart Ooijen
Organisatie Stichting Dir Stichting isop Stichting stedenband Groningen San Carlos SV Jong Ambon Tear The Spirit of Sport Foundation The Spirit of Sport Foundation the Spirit of Sport Foundation The Spirit of Sport Foundation Todos Todos W.J.H. Mulier Instituut Women Win WomenWin WomenWin WomenWin NCDO NCDO Nieuwe Maan NCDO NCDO NCDO Facilitator MDF MDF Sondela MDF NOC*NSF Dagvoorzitter Ministerie BZ NOC*NSF Ministerie BZ Ministerie VWS
17
Bijlage II: Overzicht matrices per workshop < Als apart document meegestuurd >
18
Bijlage III: Overzicht feedback op bijeenkomst Feedback bijeenkomst 4 juni 2008 - Sport & OS vraag 1: Wat vond u van deze bijeenkomst? vraag 2: Wat vindt u van het programma zoals dat door VWS en NOC*NSF is gepresenteerd? vraag 3: Welke vragen leven er nog bij u en wat wilt u aan BZ/VWS, NOC*NSF of NCDO vragen of meegeven? vraag 4: Wat gaat u zelf doen binnen de context van het beleidsprogramma 'De kracht van sport in ontwikkelingssamenwerking'? Reacties totaal: 45 reactie 1
op vraag 1 Interessant, inspirerend. Zinnige informatieuitwisseling; wie doe wat.
op vraag 2 Een kans om speciaal mensen met een handicap te integreren in het beleid.
op vraag 3 1) Kunnen wij op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen in het programma. 2) Let op meetbaarheid van de effecten/resultaten ook specifiek voor gehandicapten.
op vraag 4 Kennis bundelen in platform gehandicapten sport en OS en ter beschikking stellen van onze partners.
2
Goede bijeenkomst. Wil meer informatie over wat hierna gebeurt. Komt er volgende bijeenkomst?
Goed.
Volgens welke strategie wordt het geld verdeeld?
Niet nog niet veel, ben wel geïnspireerd geraakt. Eerst een plan maken.
3
Interessant, bindend.
Goede insteek, hoop 1) Emailadressen van deelnemers. Verder met programma 'korfbal en op goed vervolg. 2) Hoop dat het concreet blijft en ontwikkelingssamenwerking'. niet verzandt in procedures
4
Prima. Info over subsidies Goed om te focussen Hoeveel projecten gaan profiteren Projectvoorstel maken voor Zuid-Afrika en zou gedetailleerder op bepaalde thema's van de € 150.000 per land per jaar. Zambia. kunnen. en doelgroepen, alhoewel je daardoor hele goede projecten uitsluit.
5
Goed, informatief maar te grote workshopgroep waardoor niet alle stemmen gehoord konden worden. Zeer informatief, workshop 5 ging erg constructief te werk.
6
7
8
Nog te veel aanbod gestuurd. De haast die er lijkt te zijn, is niet bevorderlijk.
Duidelijk uiteen gezet. Goed om eerst consultaties in ontw. landen te doen daarna pas activiteiten ontwikkelen. Aub geen haast om in 2008 al het geld uit te geven. 1) Introductie workshop: 1) welke strategie ondersteunt niets nieuws. 2)Redelijk. Introductie coalitievorming? speech Erica Terpstra 2) coordinatie waarinpirerend, jammer dat er wie? geen tijd was voor dialoog 3) Programma met haar. idee/filosofie is 3) Nuttig idee, maar wat goed/nuttig. hierna? Informatief, maar nog niet Inspirerende sfeer. gedetailleerd genoeg.
-
Adviseur van het programma, als medewerker PSO.
Geef ook gelegenheid om te leren Mcnv werkt al op sport + gehandicapten in van ervaringen op het gebied van Vietnam. Sinds kort betrekken we ook Laos in sport en ontwikkeling in landen die onze activiteiten. niet op de lijst staan.
Zie 1) en 2) bij vraag 2. Hoeveel Is in ontwikkeling, samenwerkingsverbanden. geld gaat er naar specifieke vrouwen initiatieven. Hoe wordt dit gemeten en gemainstreamed in het programma? Benchmark i.v.m. effectmeting.
1) format aanvragen, wanneer Projecten in Guatemala en Mozambique opzeten bekend? 2) wat wordt precies bedoeld met samenwerkingsverbanden? 3) rol ambassades onduidelijk. 4) wat betekent duurzaamheid, er is weinig geld en maar voor 4 jaar.
9
Prima. Echter te kort tijd voor de workshops (nr 5). Te veel tijd kwijt aan voorstelronde.
Doordacht gebaseerd 1) Waarom zijn specifiek deze op ervaringen. landen gekozen? 2) Hoe onderzoekskosten voorafgaand aan projectvoorstel financieren.
-
10
Introducties helder. Workshops niet relevant voor mij.
Programmatische Waarom deze landen? aanpak goed. Keuze voor landen onduidelijk
Nog onduidelijk.
19
11
Goed.
Summier, nog veel inhoudelijke vragen die gedeeltelijk zijn beantwoord in workshops. Nog op oriënteren.
12
Te kort.
13
Informatief, goed om ervaringen en activiteiten uit te wisselen.
1) Goed progromma, aansluitend bij wat speelt, niet helemaal vanaf 0 beginnen. 2) Hoop dat BZ, N*N, PSO niet te veel schijven vormen voor implementering.
14 15
OK 1) Goed dat er een hoge opkomst was. 2) Jammer dat er weinig duidelijkheid is over te volgen beleid
Goed Goed dat bij de vraag uit het Zuiden wordt begonnen. Duidelijk over uitvoering is nodig!
16
17
1) Nuttig, leerzaam en verduidelijkend. 2) Doordat we geen grote organisatie zijn weten we niet veel van dit soort aanpassingen. 3) Wel wat kort. Informatief.
18
-
Doorgaan met eigen programma en hopelijk kerncompetenties inzetten in andere landen op de lijst.
-
Verder bouwen aan het sportproject in Mutare i.s.m. CIOS en Stedenband. Ondersteunen MOI Universiteit in Kenia. Opzetten van sportfaciliteiten voor local community en topsporters.
1) Hoe blijven we op de hoogte? 2) Hoe zorgen we dat de juiste mensen in het buitenland door de consultants benaderd worden?
1) Wie gaat de onderzoeken in partnerlanden uitvoeren? 2) Per wanneer? 3) Wat is financierbaar welke themagebieden? 4) Wie is aanspreekpunt - wat is te volgen procedure? Goed. Persoonlijk wel Wat gebeurt er met onze projecten vrees over de die niet in de 10 landen liggen voorzetting op maar nog wel subsidie afhankelijk huidige manier. Wat zijn? is de impact op onze huidige subsidie?
Onderzoek naar de effecten rond S&O 1) Programma's ondersteunen in Kenia, Burkina, ZA, Suriname. 2) Bewustwordingsactiviteiten in NL
Hopelijk kunnen wij project in Zambia voortzetten/uitbreiden en elders hulp bieden d.m.v. aanbieden van studenten.
Veel ambitie, weinig financiële middelen.
Komt er nog extra geld vrij (binnen Mijn relaties aanmoedigen om zoveel mogeljk het budget) voor particulier initiatief afgestemd hun inbreng aan te leveren. via NCDO of andere kanalen (linkis etc.) om zo flexibiliteit en uitstraling in NL te garanderen?
Zeer informatief.
Helder
-
Nog niets, geen projecten in de 1e 4 landen
19
Interessant, verhelderend
Nog te veel aanbod gedreven en samenwerking mag geen doel op zichzelf zijn.
Laat tijd geen probleem zijn, beter uitstel van uitgave in 2008 als 'vraag' vanuit Zuiden nog niet duidelijk is.
1) Doorgaan met onze partners in het Zuiden. 2) Aanbieden van onze kennis. 3) Inventariseren van mogelijke samenwerkingspartners
20
Goed
Zeer belangrijk en vol Zorg dat de bestedingsdruk niet kansen voorgaat maar ga voor duurzame vraaggestuurde kwaliteit!
Bijdrage leveren als Meer Mens-adviesorganisatie aan capaciteitsversterking van het programma en haar uitvoerders.
21
Veelzijdig en leerzaam
VWS was minder helder dan N*N. Doelstelling is duidelijk
1) Meer netwerken, samenwerken met lokale organisaties in de desbetreffende landen. 2) Gebruik maken van Nederlandse expertise binnen organisaties
22
Informatief, inspirerend
23
24
Goed programma. Hoop dat het geld werkelijk gaat naar het starten en verder ontwikkelen van sport in ontw.landen. Informatief. Goed inzicht ambitieus maar gekregen en competenties uitdagend waar we uitgewisseld. graag onderdeel van willen uitmaken. Goed verzorgd. Duidelijke kaders. Vraag me af hoe de input verwerkt wordt in het plan van VWS en N*N.
1) Hoe ga je partnerships aan? 2) Hoe inventariseer je de vraag naar (jouw) sport(en)?
1) Waarom is gekozen voor deze Stedeband en CIOS hopen samen te kunnen 10 landen? werken met 'nieuwe' of al bestaande projecten in 2) Worden ervaringen van alle de 10 landen bestaande sportprojecten voldoende meegenomen? -
Draagkracht creeren binnen de vereniging en zoeken naar geschikte samenwerkingspartners die aansluiten bij onze competenties.
Waarom is gekozen voor deze Inventariseren wat de mogelijkheden zijn om een project te ontwikkelen landen? Er zijn ook in andere landen sportontwikkelingsprojecten die al een goede basis/expertise hebben. Ook zij hebben sturing nodig. Bovendien staat vraaggericht werken hoog in vaandel. Waarom is dit gekoppeld aan landen en niet aan initiatieven?
20
25
Interessant.
Goed. Ben voor coalities.
26
De moeite waard.
Prima basis voor Waar gaan we onze ideeën en goede uitvoering van concrete plannen indienen plannen. (contactgegevens)?
1) Geld inzamelen via eigen netwerk. 2) Projecten uitvoeren in Kenia en Zuid Afrika. 3) Adviseren over sport en os.
27
Kort maar krachtig. Goed initiatief om krachten te bundelen.
OK. Wel twijfels of dit niet blijft liggen. Hoe gaan we elkaar vinden, krachten bundelen na deze bijeenkomst?
Zie bij vraag 2. Heb een deel gemist maar er wordt gesproken over de mogelijkheid al activiteiten in 2008 te starten. Wat wordt hiermee bedoeld?
28
Informatief en inspirerend
Goed kader
Duidelijk tijdpad mist. Scherper communiceren wie leidt
29
Zinvol
Binnen onze aanpak 'urban matters' waarin met verschillende Zuid Afirkaanse en Nederlandse partijen vanuit gezamenlijke visie een krottenwijk wordt verbeterd is recreatie/sport en ontwikkeling cruciaal. We hebben concrete plannen waar we Nederlandse experts en investeerders voor zoeken Continuering van activiteiten. Samenwerking met Z.A. ambassade zoeken. Fondsen uit bedrijfsleven werven. Veel!
30
Zinvol. Pas op voor versnippering. Er is veel hobbyisme. Probeer vooral naar effecten te kijken. Prima netwerkmogelijkheid Benieuwd naar vervolg.
Hoe coalities goed en efficient vorm te geven zonder dat te veel tijd en energie in overlegsituaties gaat zitten, ten koste van de kwaliteit van de eigen organisatie en projecten.
Schenk veel aandacht aan continuiteit en capaciteitsopbouw
-
Meer aandacht geven aan sportprojecten en 'zoeken' naar geschikte coalitiepartners.
1) Verdere ontwikkeling voorbereidingstrainingen. 2) awareness in NL (gastlessen op sportopl.) 3) Consult op programma inhoudelijk gebied sport en trauma/post-disaster areas
31
Prima. Goede locatie en goede communicatie
Gemist
1) Wanneer worden details 1) Studenten leveren als stagiaires. gepubliceerd? 2) Eventueel subsidie aanvragen voor project. 2) Waar en hoe fondsen 3) Samenwerken met verschillende organisaties. aanvragen. Wat is praktische kant van het nieuwe beleid?
32
Goed om presentatie van VWS/BZ te horen, wordt concreter. Inhoudelijke workshop ZA niet heel interessant. Beetje hetzelfde 'dansje', weinig echte meerwaarde.
Goed, duidelijk.
-
33
Nuttig om alle partijen bijelkaar te hebben, maar kan misschien meer uitgebuit worden door concrete workshops te doen zoals cases met mogelijke samenwerkingsverbanden
Vaag door vele woorden en duidelijk door geld dat beschikbaar komt.
34
Waardevol. Goede start voor iets moois
Uitstekend, kort, krachtig.
Onderzoek interculturele relatie sport en os tussen Wat zijn de structurele sub-Sahara Afrika en Nederland. randvoorwaarden die de Nederlandse organisaties hanteren Beleidsprogramma is een handvat of bieden die voorwaarde zijn voor structurele en duurzame ontwikkeling op gebied van materialen, prijs/product.
35
Informatief, goed.
Duidelijk , goed om alles af te stemmen.
1) Hoe worden we op de hoogte gesteld van voortgang? 2) Wanneer is er duidelijkheid over programma's die gaan lopen?
Programma aanvraag indienen.
Voorstel indienen.
1) Opzetten van project in Kenia. 2) Ondersteuning opleiden. 3) Opzetten locatie/sportveld. 4) Capaciteitsopbouw.
21
36
Leuk, inspirerend
Goed, duidelijk.
1) Concrete richtlijnen? 2) Wat is de procedure nu, uitvoering, wie benaderd wie? 3) Wanneer zekerheid huidige programma's voortzetten
Netwerken: ambassades en sportbonden opzoeken, samenwerkingen aangaan
37
Prima, goede uitwisseling
Waarom deze landen?
Betrokkenheid tonen d.m.v. werkzaamheden
38
Nuttige voorlichting, stimulerend
Goed, maar heeft beperkingen Goed.
Nog intensiever/creatiever werken om resultaten te boeken voor ontwikkelingslanden
39
Zeer informatief, soms 'eye Ambitieus maar opener' hoopvol.
Houdt het simpel wat 'overheid' betreft: simpele aanvraag/rapportage -
40
Teleurstellend. Had gehoopt op meer concrete informatie over het nieuwe beleid en meer inhoudelijke uitwisseling. Positief is het aantal aanwezige mensen/organisaties.
Weinig nieuwe Meer concrete informatie. Wat dingen gehoord. gaan we doen in de landen? Presentatie van VWS en BZ was wel interessant.
1) Project in Burkina Faso begeleiden. 2) Voorlichting geven in NL. 3) Div. sportontwikkelingsprojecten begeleiden.
41
Nuttig en ontspannen ontmoetings- en uitwisselingsmogelijkheid. Bood nieuwe hints.
Getuigt van duidelijke keuzes, echter niet zichtbaar de gronden waarop.
Op het touw zitten waar wij met Bike4All bijdragen kunnen leveren cq bij aan kunnen sluiten.
42
43
44
45
1) Term 'coalities' roept bij mij gedachte op: kan ik voor een project in Ethiopie aansluiting vinden bij bijv. Kenia? 2) Hoe kaneen kleine vrijwilligersoganisatie zoals wij meetellen in deze schaalvergroting? Goed opgezet. Zelf geen Helder en goed dat er Hoe ziet het programma er uit voor projecten in de landen van meer aandacht voor fragiele staten en hoe kunnen wij de workshops komt. daar met onze (gezondheids)projecten op aansluiten? Goed en erg informatief, Erg summier en 1) Welke rol neemt welke partij? met name tweede deel globaal. Niet duidelijk 2) Wis is leading en heeft contact hoe zij hun rol gaan met uitvoerende en invullen. kennisorganisaties? 3) Hoe wordt kennis verzameld, gedeeld en gebruikt? Prima. Nog 'niet concreet' Op welke wijze notitie 'programma om snel te gehandicapten en os' inbedden. operationaliseren. Via mail verstuurd aan VWS, NOC*NSF en NCDO vanuit Gehandicaptensport NL, DCDD, Respo International Goede opkomst/divers gezelschap. Inleiding leuk, neuzen dezelfde kant op. Workshop 5: veel info geven - had het idee van een aanbestedingstraject zonder garanties.
1) Goed om krachten Waarom keuze landen? Criteria. te bundelen. 2) Doelgroepkeuze prima. 3) Mis onderwerp 'sport als business' d.w.z. met sport (toerisme) bedrijfjes opzetten, inkomensgenerend voor doelgroep zelf.
Goed nadenken over mogelijkheden,financieel en organisatorisch
Inventariseren wat er in onze projecten gedaan wordt met sport en hoe dat verder te ontwikkelen valt.
Waar mogelijk kennis leveren en uitvoering ondersteunen en gezamenlijke coordinatie gehandicapten en sport.
Programma gehandicapten en os implementeren.
Evaluatie/monitoring programma projecten.
22
