Gastlessen voor studenten 2e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding
Visie in de praktijk
Gastles visie in de praktijk - Docentenhandleiding Theorie over dit onderwerp: - Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. Hoofdstuk 5 en blz. 27 - Pedagogisch kader kindercentra 4-12 jaar hoofdstuk 7. - De pedagogische cirkel door Annemiek van Beurden en Anke van Keulen - Opvoeden op het kinderdagverblijf door Elly Singer Lesduur 2 x 45 minuten, of 1,5 uur Doelgroep ROC-leerlingen Tweede leerjaar Noot voor de docent - Lees voorafgaand aan de les bovenstaande theorie door; - Lees voordat je deze handleiding doorneemt de ‘Algemene handreiking bij de gastlessen’. De les bestaat uit 4 delen 1. Wat is jouw kindvisie? 2. Korte inleiding met praktijkvoorbeelden 3. Praktijkopdracht 4. Afsluiting
15 minuten 15 minuten 45 minuten 5 minuten
De genoemde tijden zijn richtlijnen. Een onderdeel kan iets uitlopen of juist korter duren. Doelen van deze les - Leerlingen bewust maken van hun visie - Leerlingen bewust maken van het belang van een visie voor de beroepspraktijk - Leerlingen kunnen visie koppelen aan het pedagogisch handelen - Leerlingen laten oefenen in het kritisch kijken naar de beroepspraktijk
1. Opener ‘Wat is jouw visie?’ 15 minuten
Werkwijze Aan de hand van een aantal stellingen denken de deelnemers na over hun visie. Lees 5 stellingen voor (of zet stellingen in powerpoint of op het bord). Elke deelnemer schrijft voor zichzelf op of zij het ermee eens is en waarom (argument noemen). Stelling worden daarna klassikaal kort bespreken.
Doelen van de werkvorm - De leerlingen op een luchtige manier bezig laten zijn met het onderwerp van de les - De leerlingen laten nadenken over hun eigen visie - Leerlingen inzicht geven dat er verschillende kindvisies zijn - Leerlingen laten oefenen hun mening onder woorden te brengen Benodigdheden 5 stellingen: 1. Een kind weet zelf wat goed voor hem is. 2. Elk kind heeft een vast dagritme nodig. 3. Peuters mogen zelf bepalen hoeveel ze willen eten. 4. Ouders moeten helemaal achter de visie van het dagverblijf staan en zich hieraan aanpassen. 5. Een kind is vrij om te bepalen of hij ergens wel of niet aan mee wil doen.
Inleiding bij visie in de praktijk 15 minuten
Achtergrondinformatie In de wet kinderopvang staat dat elk kinderdagcentrum moet werken aan de volgende pedagogische doelen: * emotionele veiligheid * persoonlijke competenties * sociale competenties * waarden en normen Op blz. 16 van “opvoeden op het kinderdagverblijf” staat een duidelijk overzicht van hoe deze doelen uitgewerkt worden door het pedagogisch kader. Hoe een kindercentrum werkt aan deze pedagogische doelen wordt bepaald door de visie van het kindercentrum. Werkwijze Geef kort de gegeven achtergrond informatie weer. Vertel over de visie van het kindercentrum waar je werkt. Geef voorbeelden van hoe je de visie in de praktijk terug ziet. Geef enkele korte voorbeelden van andere visies. Zie onderstaande voorbeelden. Laat deelnemers vertellen over de visie van het dagverblijf waar zij nu stage lopen. Vraag door hoe de deelnemer de visie in de praktijk terug ziet. Als je hierin vast loopt kan je het omdraaien. Laat ze een dagmoment omschrijven en vraag door wat het achterliggende doel van die handelingen is.
Voorbeelden van visies van verschillende kindercentra: Reggio Emilia Respect voor de talenten van het kind én de wijze waarop een kind zich ontwikkelt, zijn belangrijke uitgangspunten van de pedagogische ideeën, die zijn ontwikkeld door de Italiaanse filosoof Loris Malaguzzi (deze aanpak is beter bekend als Reggio Emilia). De pedagogische medewerkers gaan uit van het competente kind dat zelfontdekkend leert. In de praktijk is dan ook het uitgangspunt dat veel kennis en vaardigheden al in het kind zitten en er spelenderwijs uit te voorschijn komen en voorts tot ontwikkeling komen. Het uitgangspunt is om de leerlingen op een zo hoog mogelijk niveau te krijgen. De leerstijl wordt bepaald door het kind zelf en er wordt onderwijs op maat geboden. Doordat de kennis dan aansluit op de belevingswereld van het kind, is hij sterker gemotiveerd om zich hierin verder te ontplooien. Ook zegt Reggio dat kinderen al vanaf hun geboorte proberen te communiceren en dat ze ruimte nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen. Ook vinden wij dat volwassenen de taal van het kind moeten leren in die zin dat ze het kind beter moeten leren begrijpen en zich gaan inleven in de belevingswereld van het kind. In ons kinderdagverblijf is er ruimte gecreëerd waarin het kind uitgedaagd wordt te gaan experimenteren en ontdekken. Het is belangrijk om de nieuwsgierigheid te prikkelen d.m.v. de ruimte van het kinderdagverblijf interessant te maken door verschillende hoekjes te maken. We hebben dan ook een knutselhoek, een toneelhoek, een bouwhoek, een poppenhoek, een muziekhoek. Naast deze verschillende hoeken is het ook belangrijk om alles vanuit de visie van het kind in te richten, dus hebben wij de spiegels en posters op ooghoogte van het kind
Visie van Emmy Pikler Emmi Pikler´s benadering kenmerkt zich door twee principes: respect voor de behoefte aan een stabiele persoonlijke band en respect voor de zelfstandige activiteiten van het kind. Vanuit deze principes ontstaat een derde: de noodzaak om het leven van het kind zinvol te organiseren. Er is een tijd voor rust en slaap. Een tijd van wakker zijn in contact met de leidster die hem verzorgt. En een tijd om zelf actief bezig te zijn. Deze verschillende tijden worden zo georganiseerd dat het kind er optimaal van kan profiteren Visie Montessori: Kinderdagverblijf woezel heeft als visie ‘Maria Montessori’ waar de zin ‘Help mij het zelf te doen’ centraal staat. Dit houdt in dat wij als kinderdagverblijf ons richten op de ontwikkeling van het kind en vooral op de ‘zelfontwikkeling’. Wij geloven dat een kind van nature actief en nieuwsgierig is en wilt alles leren en weten. Het kind krijgt de vrijheid waardoor het kind het zelf leert te doen en zich ontwikkelt. Daarom geven wij ze materiaal om mee te spelen waar ze zelf van kunnen leren. Volgens Montessori moet je ook de ruimte zo inrichten dat het kind geprikkeld wordt om dingen te gaan doen. Het materiaal wordt zo neergelegd dat het kind ziet wat er allemaal in de omgeving ligt waardoor het kind de prikkels krijgt om zelf iets te gaan doen. De pedagogisch medewerkers observeren en volgen de ontwikkeling. Ze geven het kind ruimte en stimuleren het kind om het zelf te doen. In principe laten we het kind vrij zodat het op zijn/ haar eigen tempo ontwikkelt en ontplooit. Maar het kind wordt goed in de gaten gehouden en een pedagogisch medewerker speelt in wanneer dat nodig is. De visie van kinderdagverblijf Bamba: Wij zijn kleinschalig, gestructureerd en professioneel, veilig, wij werken met ervaren leidsters, weinig wisselende gezichten, wij hanteren een wenperiode voor uw kind, en hebben ruime uitdagend ingerichte buitenspeelplaatsen voor zowel de babygroepen als de peutergroepen. De leidsters zullen zorg dragen voor kwalitatief hoogwaardige kinderopvang waarin naast het bieden van warmte en veiligheid, het spelenderwijs stimuleren van de ontwikkeling van het kind centraal staat. Visie van kinderdagverblijf Ko Kinderdagverblijf Ko is een huiselijke en kleinschalige plek voor kinderen. Binnen deze vertrouwde omgeving stelt Ko een persoonlijke benadering van het kind centraal. Want bij Ko geloven we dat elk kind anders is. Dat elk kind uniek denkt, voelt en handelt, en dat kinderen juist daarom zo leuk zijn. Wij vinden dan ook dat elk kind op zijn of haar eigen manier groot mag worden, en dat het onze taak en verantwoordelijkheid is om kinderen daartoe de ruimte te geven. De werkwijze van Ko is er dus op gericht om kinderen een uitdagend kader te bieden waarbinnen ze de ruimte en vrijheid krijgen om kind te zijn, zich te uiten en zich te ontwikkelen. Visie van kinderdagverblijf De Ruimte Aan de hand van ons kindbeeld ontstaat er een visie op de rol die wij als kinderdagverblijf en pedagogisch medewerksters dienen te vervullen. Een kind ontwikkelt en leert door ervaringen op te doen. Via sociale interacties, te spelen en te experimenteren, komt het
steeds meer te weten over zichzelf en de wereld om zich heen. Het wordt geboren met de vaardigheden om zelf vorm te geven aan dit leerproces. Het is dus in staat om zelf te bepalen wanneer het toe is aan een volgende stap en wat op dat moment belangrijk is te ontwikkelen. Wanneer wij de rol van ons als kinderdagverblijf beschrijven, ligt het accent dus niet op het actief stimuleren. De nadruk ligt eerder op het creëren van mogelijkheden om ervaringen op te doen, zodat het kind zich aan de hand van deze ervaringen kan ontwikkelen. Of en vooral hoe het kind hier vorm aan geeft, wordt niet alleen gerespecteerd maar zeer zeker ook gewaardeerd
3. Praktijkopdracht 45 minuten
Werkvorm In groepjes een pedagogische cirkel invullen. Zet in het midden de belangrijkste doelen/visie. Stel deze doelen van te voren op. Zie voorbeeld van de ingevulde pedagogisch cirkel. De deelnemers vullen binnen de cirkel de gebieden van houding en gedrag in. Voorbereiding Zorg er voor dat er voldoende blanco cirkels zijn (evt. op A3 formaat) Werkwijze Centraal in deze opdracht staat ‘Hoe breng je die visie in praktijk?’. Laat de deelnemers een voorbeeld van een ingevulde pedagogische cirkel zien. Neem een doel met de deelnemers door. Neem bijvoorbeeld respect. Zet dit samen met de groep uit in de pedagogisch cirkel. Dus stel gezamenlijk de vraag ‘’ Hoe zie je respect terug in je houding en gedrag?’’. In de praktijk blijkt het prettig te werken als je dagmoment pakt om het te bespreken. Bijvoorbeeld het eetmoment of knutselen. Respect. Hoe zie je respect terug als je met de kinderen brood gaat eten. Wat is dan je houding en gedrag? Na dit voorbeeld wordt de groep in groepjes verdeeld. Ieder groepje krijgt een doel uit de basis van de cirkel. Bijvoorbeeld onderstaande doelen afkomstig uit de voorbeeld cirkel. 1. Respect voor alles wat leeft. Elk kind verdiend respect. 2. Ruimte. Een kind heeft behoefte om zich te ontwikkelen, is nieuwsgierig en wil ontdekken. 3. Veiligheid en geborgenheid. Een kind heeft behoefte aan veiligheid en geborgenheid. 4. Kind = mens. Een kind maakt deel uit van de wereld. Tijdsindeling Uitleg, indelen van de groepen De cirkel invullen Klassikale nabespreking
15 minuten 15 minuten 15 minuten
Doelen van de werkvorm - Leerlingen bewust maken van hoe de visie terug ziet in het handelen; In je houding en gedrag. Benodigdheden - Blanco pedagogische cirkels (zie volgende bladzijde) - Voorbeeld pedagogisch cirkel: http://www.skaonline.nl/Library/Documents/cirkel.pdf
4. Afsluiting 5 minuten Sluit de les af (zie de algemene handreiking) en laat leerlingen het evaluatieformulier invullen.
Pedagogische cirkel
