INTERNATIONALE ACADEMIE VAN ERVARINGSONDERWIJS No. 142204-LLP-1-2008-1-LT-GRUNDTVIG-GMP Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Dit pamflet weerspiegelt slechts de mening van de auteur, en de Commissie kan niet voor om het even welk gebruik daarvan verantwoordelijk worden gesteld.
Via Experientia - een dynamisch verhaal van cursussen en het trainen en internationale en nationale bijeenkomsten Dit deel van handboek voor trainers streeft naar een omschrijving en illustratie van samenstelling en in praktijk brengen van cursussen van Via Experientia. Op die manier worden de bepaalde methodes benadrukt, altijd verwijzend naar eigen voorbereidingsscript en aantekeningen van trainer . (Het schrijven springt tussen verleden en tegenwoordige tijd als een manier om de lezer in de gebeuren te betrekken).
Internationale trainingscursus Plaats van samenkomst: Kirksnove in landelijk Litouwen, rollende heuvels, een huis in bos, naast een meer, dichtbij een rivier…
____ p.1
____ p.2
Aanstaande plaatselijke projecten Nationale bijeenkomsten
Afscheidsavond
Ik als trainer van EL + individueel plan
Professionele reflectie met feedback
Ik als trainer van EL + individueel plan (2)
DAG 10
- rol van trainer
Praktijk II
Praktijk III
DAG 9
Diner buiten
Individuele tijd
Gemeenschappelijke ervaring – diepe reflectie
DAG 5
Evaluatie & Research
Prakijk – groupen van drie werken voor 6 pax en 2 trainer/deelnemers - voorbereiding!
- stroom + liefde in het ervaringsleren
Praktjk I
DAG 8
Nacht kamperen
Terugkeer naar basis met kayak
Gemeenschappelijke ervaring
DAG 4
Workshop - reflectie
Metareflectie op Concepten & theorieën afgeleid uit eigen ervaring, plus theorie van team
- opeenvolging van activiteiten
Workshop - groepdynamica
Gezamenlijke activiteiten
DAG 7
Gemeenschappelijke bijeenkomst
Gemeenschappelijke ervaring – verdeling in twee groepen
het leren te leren
Grote taak - voetreis - fietstocht
Actie-reflectie
Gemeenschappelijke ervaring
Activiteiten voor grote groep
Introducties - practisch, administratie - concepten van cursus
DAG 3
DAG 2
DAG 6
Kennismaking Introducties van deelnemers
DAG 1
Bassisprogramma van TC1 in tabel!
Dag van aankomst - vestiging Het is een dag in de internationale trainingscursussen dat veel van de reisvoorwaarden afhangt – de deelnemers komen soms vroeg aan, meer gewoonlijk zijn zij laat, vermoeid en hongerig. Je moet dus de maatregelen voor een flexibel programma nemen dat de natuurlijke nieuwsgierigheid van mensen gebruikt om over elkaar en plaats van samenkomst te weten, en tegelijkertijd met teveel ingewikkeldheid niet overstelpt . Een korte welkomstrede wordt door rustige naamspelen en een eerste kans om sommige symbolen te delen met het verzoek om een gevonden fysiek voorwerp met jezelf te verbinden gevolgd. Een informele avondmaaltijd is een goede mogelijkheid voor gesprekken en het onderzoeken van het oever van meer.
Eerste dag – introducties Zoals we van de tekst Dirk De Vilder over de groepsdynamica al kennen, hebben de deelnemers veel vragen op de eerste dagen, bijvoorbeel:
De trainers moeten een programma samenstellen om zoveel mogelijk kansen aan de deelnemers zorvuldig aan te bieden om dat type vragen te bekendmaken en min of meer tijdelijke antwoorden te vinden. Daarom zien we deze tjd met een reeks van activiteiten en reflecties gevuld: * waar komt iedereen vandaan? * was is een persoonlijk devise van iedereen? * gebruik een voorwerp om jouw stemming om te schrijven * breng drie fases naar voren die je aan het deelnemen aan deze cursus gebracht hebben en voeg uw beeld op de kaart naast anderen.
____ p.3
De gebeurtenissen leiden tot overweging van de inhoud van het programma en waarom de mensen hebben gekozen om in Via Experientia deel te nemen. En het proces beëindigt met een sterke verklaring van elke persoon door de volgende vraag te beantwoordt: " Wat wil ik van andere deelnemers en het team en mezelf om deze cursus zo nuttig als mogelijk te maken?" De concepten van volwassenenonderwijs en meer bepaald het ervaringsleren worden samen met een eerste blik op hoe het beginsel „het leren te leren“ in de cursus zal worden gebruikt, geïntroduceerd. Een dagboek van het leren wordt voorgelegd en iedereen heeft de kans om "WDM" uit te proberen: Willekeur Dagboek Moment Iedereen wordt verzocht om zijn/haar activiteiten stop te zetten, het dagboek open en drie basisvragen te beantwoord: wat doe je op dit ogenblik doen? Hoe voel je je? Wat leer je? De persoon mag alle wat hij/zij wilt toevoegen. De verdeling van de groep in twee subgroepen staat het team toe om van een reeks activiteiten gebruik te maken die het potentieel hebben a) de interactie tussen de deelnemer te bevorderen en b) de intense reflectie en meta-kennis toe te staan tijdens de activiteiten en daarna. Het trainersteam is ook in twee verdeeld en na basisovereenkomst over de algemene doelstellingen kon elk team om de activiteiten te kiezen die het best aan hun subgroep paste en de ontwikkeling daarvan paste. Het kan niet te vaak worden herhaald: de trainers bepalen de activiteiten, dan kiezen de deelnemers wat binnen (en soms buiten) die activiteiten met hun ervaring te maken. Elke groep heeft in eigen tempo gewerkt, door van het vertrouwen en latere oefeningenvan van oplossing van problemen gebruik te maken waarin de deelnemers hebben veel meer over elkaar te kennen gekregen en begonnen om expliciete groepsnormen voor communiactie en coöperatie te ontwikkelen.
Tweede t/m vijfde dag De groep A is een taak gegeven om voor een voetreis naar een gemeenschappelijk kampeerterrein te voorbereiden en deze uit te voeren; De groep B moest fietsen gebruiken om dezelfde plaats te bereiken. De groep A heeft nadere instructies ontvangen: Taken gedurende de voetreis: Vind en klimb op een „kasteelheuvel“, neem een groepsfoto Vind een waterbron (vul de flessen met water op omdat jullie beperkte hoeveelheid water hebben) Kook een typische maaltijd van het gebied Koop voedsel Ga naar het dorp Betygala. Probeer om een gevoel voor de geschiedenis van de kerk/het dorp te krijgen. Documenteer met beelden (bijvoorbeeld, neem een foto van het Standbeeld van hertog) Waar de naam van het dorp komt uit en wat de relatie met Italië is? ____ p.4
Bereid een levendig rapport voor de andere groep voor (op vrijdag) Vind de kajaks en breng deze naan de kampeerplaats Blijf in stilte voor een uur De groep B heeft nadere instructies ontvangen: Vind Vytautas en maak een foto Who is de persoon op 20 litas bankbiljet? Wat is de verbinding van deze man met het gebied? Bezoek de plaatsen met betrekking tot deze man, maak foto’s. Jullie moeten een levendig rapport aan de andere groep voorbereiden (op vrijdag). Ga naar het dorp Siluva: kom de geschiedenis, de bezienswaardigheden, de beelden, de verhalen daarvan te weten…. Kook een typische regionale maaltijd, koop voedsel Vind een waterbron, vul uw flessen op Laat de fietsen in Dargodai achter. Het team van trainer dat de structuur van die dagen moet bepalen, heeft het volgende opgemerkt: Het is belangrijk dat de trainers de groep laten zijn eigen besluiten te nemen De hoofdtaak voor trainer is de groepsprocessen te gebruiken: reflecties organiseren om de feedback voor de groep of de groepsleden te geven De trainer is voor de veiligheid in kritische situaties verantwoordelijk. De reflectie moet minstens eens per dag worden georganiseerd (als de groep meer reflecties nodig heeft, is het belangrijk om juiste plaats en tijd te vinden) Een lange wandeling, het kamperen in natuur en een lange kayaking om naar huis te gaan, verstrekt een rijke leeromgeving waarin de groep zich kan ontwikkelen. De voor de deelnemers belangrijke kwesties worden langzaam behandeld en op elk ogenblik leiden de verschillende onderwerpen tot echte mogelijkheden om het leren. Het heeft de wandelende groep 12 uur gevergd om de kampeerplaats en deze geteste communicatie, leiding en cohesie van de groep te bereiken. Na het slapen buiten organiseert elke groep haar eigen tijd voor reflectie en dan het terugkeer m.b.v. tweepersoonskajaks naar de basis (de reis duurt minimaal vijf uren). Elke groep neemt minstens één mogelijkheid voor een Willekeurig Dagboek Moment. Elke groep krijgt de kans om haar bevindingen aan de andere groep voor te stellen (het kan zowel een eenvoudig verhaal als een mini-musical zijn!)
Zesde en zevende dag Na een oefening om de gehele groep bijeen te brengen, is er tijd om te exploiteren wat hebben de deelnemers tot nu toe beleefd. Dergelijke activiteiten geven veel potentieel leringsmateriaal dat de reden voor het trainersteam is om verschillende soorten reflectie te organiseren zowel tijdens het programma en later. Als we van de persoonlijke gevolgen aan allen beginnen, is de volgende stap het ____ p.5
structureren van de reflectie op een professioneel standpunt. Er wordt een " Kirksnove Café" georganiseerd (een aanpassing van de meergekende " World Café"). Er zijn drie tabels met drie vragen op een flip-over: ‐ wat voor ervaringsleren was daarin (d.w.z. de ervaring van de 2de dagavond tot de 5de dagavond)? ‐ wat hebben de trainers gedaan om dit het ervaringsleren te maken? ‐ wat heeft dat voor me gedaan? De deelnemers worden gevraagd om één tabel te kiezen en de vraag schriftelijk te beantwoorden. De antwoorden moeten op papier worden geschreven. Elke 15 minuten gaat er een belsignaal en de deelnemers kunnen de tabel veranderen of bij dezelfde tabel blijven. Op die manier worden drie rondes gedaan. De mensen worden verzocht om de affiches aan het eind te lezen. De interactieve input wordt door teamleden verstrekt op de pedagogische en filosofische basissen van het ervaringsleren. (Veel van dit materiaal is in de artikelen aan het eind van dit handboek verzameld ) In elke fase worden de deelnemers verzocht om hun eigen ervaring met de theorie te vergelijken. De rol van de trainer/helper bekijken betekent algemeen ook (in dit geval) de rollen van de trainers in deze trainingscursus kritisch te onderzoeken, "hier en nu". De theorie van groepsdynamica te bekijken betekent in algemeen ook (in dit geval) wat voor de groepsdynamica tot nu toe in deze groep was kritisch te onderzoeken. De theorie van gemak – inspanning - paniek te bekijken betekent ook zichzelf in het leerproces te bekijken.
Achte en negende dag De deelnemers zijn eerst een intense ervaring gehad die door de reflecties op persoonlijke en professionele niveaus gevolgd zijn, daarna hebben ze een mengsel van theoretische input gehad. Het is nu tijd om de deelnemers in een rol van trainer uit te proberen: ze moeten een praktijkworkshop te organiseren. Basissituatie: De deelnemers verdelen zich in teams van vier (ze moeten zo veel mogelijk geografisch geslachtevenwicht gadeslaan). Hun taak is een workshop van drie uur voor andere deelnemers en trainers voor te bereiden, die met alle factoren rekening houden die ze relevant hebben gevonden: wat hebben deze mensen in deze fase van hun individu of groepsontwikkeling nodig? (De trainers deelnemen of waarnemen - in overeenstemming met elk team deel). Elk workshopteam krijgt twee keer de feedback: eerste aan het eind van de workshop als een reeks indrukken van hun deelnemers en dan aan het eind van de gehele series geven en ontvangen ze een professionele feedback op het gebied van de conceptie en het gang van deze activiteiten. De trainers worden aan elk team toegewezen zoals coaches binnen de voorbereidingstijd. De deelnemers zijn verantwoordelijk voor tijdbeheer buiten de voor de workshops vastgestelde tijden. Buitengewone inspanningen worden geleverd door allen tijdens lange uren te betrekken. Er is misschien een element van prestaties in kwestie. De adrenaline is hoog. Ten slotte komen de teams samen om eerst hun eigen proces te analyseren om de vragen voor de feedback voor te
____ p.6
bereiden. Opnieuw een belangrijk element van deze cursus: de zelfbeoordeling is het uitgangspunt, dan uitbreiding door input, de vragen en de feedback in dialoog met anderen.
Tiende dag Een belangrijke dag om terug en vooruit te kijken. De deelnemers hebben drie uren om "zichzelf als de helper te bekijken". Naar verleden (de ervaring) te kijken De persoonlijke groei te beoordelen Mijn ontwikkeling (als de helper) te beoordelen Om zelfbeoordeling objectiever te maken door een advise van mijn partner te controleren Het proces is in vier fases verdeeld en als volgt uitgelegd: Alleen – neem tijd (ongeveer 1 uur) om te zitten en het hele dagboek te lezen. Schrijf bevindingen neer: „wat ik als de helper en/of als persoon vanuit de ervaring van trainingscursus krijg?” Vul jouw zelfbeoordelingsformulier in jouw eentjes in. Kom met jouw partner samen en controleer de zelfbeoordelingsformulier. Kijk naar de verschillen en de gelijkenissen. Terug naar de grote froep. Bevindingen delen: „hoe was het voor je?“ Het delen is niet verplicht.
De tijd voor bijeenkomsten in nationale groepen werd zeer gewaardeerd na een ronde van het delen in de grote groep. Hier hadden de deelnemers en de teamleden de kans om hun verwachtingen voor de trainingspraktijk thuis te delen, de volgende stappen te plannen en, belangrijk, behoeften te bespreken om in verbinding te blijven met de gehele groep. Tot slot de mogelijkheid aan praktijkbeoordeling van de hele cursus - vier belangrijke punten: Persoonlijke ontwikkeling Professionele ontwikkeling Theorieën en concepties Methodologie Dit heeft zowel kleine groepsbespreking als grote groepsinteractie en rapportering geïmpliceerd zodat de deelnemers meer inzicht in zowel proces als inhoud hebben bereikt. Een afscheidsronde en rituele buitenkant heeft het beeld van de Litouwse fase van de cursus voltooid…
____ p.7
Tussen de eerste internationale trainingscursus en de tweede internationale trainingscursus Hier is de plaats om tot een idee te komen welke elementen in het spel in de tussenliggende zes maanden waren. Elke nationale groep kwam drie keer voor een totaal van acht dagen samen - elke groep bepaalde de data volgens hun behoeften en beschikbaarheid. Een blog op website van Via Experientia heeft als één van de belangrijkste communicatie hulpmiddelen voor de grote groep gediend, vooral omdat elke nationale groep heeft de verslagen over hun vergaderingen en gedachten gepost. En het was opmerkelijk hoeveel dit andere verbindingen en het delen vooral op de e-maillijst tussen alle betrokkene heeft uitgelokt. Elke deelnemer heeft een praktijkproject van het ervaringsleren waarin ze moesten het volgende bepalen, opgesteld: doelgroep, doelstellingen, het gang, evaluatie. En ze moeten dat in het werkelijke leven zetten en inzicht vanuit de gehele ervaring nemen. In elke fase konden ze zich naar een teamlid voor een raad en feedback te wenden. Ze hebben meer en meer hulp, steun en overleg gebruikt. Het Via Experientia team was in constante virtuele verbinding en kwam fysisch samen om vooruitgang en plan voor de tweede internationale cursus te evalueren, altijd ervoor zorgend dat de behoeften van de deelnemers (die in de nationale bijeenkomsten, via e-mail en blog worden gevonden) aan het front van overwegingen waren.
____ p.8
Tweede internationale trainingscursus Plaats van samenkomst: Sabaudia, dichtbij de zee, op de Oost-kust van Italië, een hotel naast een bos, dichtbij een nationaal park…
____ p.9
Eerste ronde van onthaal en gedachten
Het ontdekken van de plaatselijke cultuur: het dorp Sermonetta
Dag 1
Dag 3
Discussies, leringspunten
De deelnemers stellen voor: doel, doelgroep, methode, mijn leringspunten, wat heb ik wel/niet leuk gevonden.
De marktplaats met affiches. Reconnectie; wat hebben we gedaan…
Mimesis: Het werken met verschillende vormen van uitdrukking
Overzicht van deelnemersprojecten Workshops van onafhankelijke De marktplaats met deskundigen affiches. Het opnieuw aansluiten; Het werken aan de rand: therapie wat hebben we van avonturen gedaan
Dag 2
Programma van TC2 in tabel!
____ p.10
Het delen van het leren
Mimesis: Het werken met verschillende vormen van uitdrukking
Het werken aan de rand: therapie van avonturen
Workshops van onafhankelijke deskundigen
Dag 4 Workshops (of "laboratoria") die door de deelnemer voorbereid en uitgevoerd worden
Dag 5
Nationale bijeenkomsten
Feedback
die door de deelnemer voorbereid en uitgevoerd worden
Dag 6
Evaluatie van cursus
Tokomstplannen
Zelfbeoordeling
Gegronde theorie van deelnemers
Dag 7
Eerste dag Er zijn acht maanden na de eerste internationale trainingscursus voorbij. Veel wat heeft in de tussentijd gebeurd; de mensen waren gegroeid; sommige zijn zelfs naar Australië vertrokken. Zal iederen dit keer aankomen? De vragen van de eerste dagen in Litouwen zijn voor sommigen herhaald en soms subtiel veranderd voor anderen:
Zeker kon men niet veronderstellen dat de grote groep precies zou functioneren zoals deze aan het eind van de laatste cursus had gedaan en het team wist dat er de inspanningen aan hervorming tot (of opnieuw opbouwen van) de groep moeten worden gemaakt alvorens de onderwerpen van de opleiding te pakken. Op basis van de plaatselijke kennis van de projectpartners, werd het beslist de gebeurtenissen van een plaatselijk dorpsfestival te gebruiken om te helpen de groep opnieuw bijeenbrengen en mogelijkheden bieden voor mensen om hun interculturele bekwaamheden uit te proberen. Na een eerste ronde van "hello" kon de groep in het schitterende heuveldorp Sermonetta wandelen en daarna op een bepaalde tijd en plaats hebben ze twee bekwame traditionele dansers en de lokale mensen aangetroffen. Het is een andere manier om elkaar opnieuw te kennen krijgen, andere vormen van interactie. Kleine pauzes gaf ook een een beetje met elkaar te kletsen. De "Kirksnove Tribe" (een naam van de groep herinnert de tijd in Litouwen) was weer samen en was klaar om het werk de volgende dag te beginnen. En natuurlijk was er altijd de kans om een Willekeurig Dagboek Moment te vragen!
____ p.11
Tweede dag Een lange sessie in de kelderverdieping van bespreking en tekening liet de deelnemers om hun wegen tussen Litouwen en Italië te tonen en ervoor te zorgen dat allen in overeenstemming met het programma van deze cursus waren. Het was ook zeer duidelijk gemaakt dat de rol van het team dit keer zeer verschillend zou zijn: minder interventionistisch, minder inputs, minder instructies, meer hulp, meer deelneming, meer ontwerping, meer "leren te leren" gezet in actie. En daardoor hebben de deelnemers noodzakelijk de rollen eveneens te veranderen: meer zelforganisatie; zelfbeoordeling; het gevoel houden van en geven aan ervaring. De deelnemers en de teamleden hebben de tijd in de nationale groepen in de vorige maanden doorgebracht, die elkaar hun plannen voor hun praktijkprojecten hebben getoond, de feedback en voorstellingen verworven. In bepaalde gevallen hebben ze m.b.t. het uitvoeren van workshops en cursussen zelfs bij elkaar aangesloten. Deze vroegere ervaring om over hun projecten thuis te spreken was zeer nuttig om deze in de internationale groep om te schrijven. Iedereen heeft een affiche gemaakt om de essentiële informatie weer te geven: doelstellingen en context doelgroep(en) methoden leringspunten Een interactieve tentoonstelling heeft op en dak plaatsgevonden. Deze heeft tot een reeks mogelijkheden geleid om de ervaringen uit te wisselen, de leringspunten te demonstreren en zelfs om de zaden van mogelijke samenwerking in de toekomst te zaaien (voor " laboratoria" op dagen 5 en 6 of na de cursus).
Derde en vierde dag Tijdens de eerste cursus, was een lange voetreis de kern van een speciaal soort activiteit geweest die de mogelijkheid voor de ervaring en het leren opengesteld heeft; deze keer heeft het team gekozen om twee deskundigen van Italië en België uit te nodigen om intensieve tweedaagse workshops op het gebied van het ervaringsleren in het nabijgelegen nationale park uit te voeren. In dit geval, moesten zowel de deelnemers ALS de teamleden beslissen welke workshop het best op hun gebied van belang paste: of om aan avonturentherapie met Karen Vermeylen of " mimesis" (verschillende vormen van uitdrukking te verwerken) met Gilberto Scaramizzo. Elke deskundige heeft zijn workshop bedacht zodat om iedereen de kansen te geven: * de methoden daadwerkelijk te ervaren; * te vragen wat hebben ze ervaren; * met verschillene voorgestelde mogelijkhede te experimenteren; ____ p.12
* even na te denken wat ze van de workshop wilden houden;en * de belangrijke punten die niet in de workshop zijn geweest, te delen. Er zijn opmerkingen van Gilberto' s workshop beschikbaar en de inhoud van de workshop van Karen kan in haar artikel aan het eind van het handboek worden gevonden (en in de sectie van Open Source van de website).
Fijfde en zesde dag Twee dagen van de zogenaamde „laboratoria" of workshops zijn door de deelnemers in werking gesteld en geëvalueerd. Hoewel het team deze twee dagen gestructureerd, werd het lichtst aangeraken, in veel opzichten met betrekking tot de beginselen van de zogenaamde "Open Space Technology". Elke deelnemer werd aangemoedigd om een 90 minuut of 3 uurworkshop of alleen of samen met anderen voor te stellen. Zij zouden moesten aan de groeps- en cursusdynamica te passen en moesten de kans voor de feedback bieden. De verscheidenheid van voorgestelde onderwerpen, methodes en trefpunten was vrij verbazend. Van kleine besprekingsgroep op het strand tot een lange schatjacht rond het gebied, het maken van een korte film, sensorische ontdekking, het onthouden van complexe formules, het analyseren van groepsdynamica en de rol van trainer, stilte op een plaatselijke berg bij zonsopgang, het ontdekken van uw karaktertrekken, het creëren van giftprestaties voor plaatselijke mensen. En in het midden stonden de nationale groepsvergaderingen om te controleren hoe iedereen doet en voelt en kans om een interculturele avond op een theatrale manier te bieden.
Zevende dag Één van de trainers begon met de introductie van het programma voor de zevende dag: " De trainingscursussen kunnen zeer verschillend zijn, met vele soorten benadering of methodologie. Maar alle hebben één gemeenschappelijk kenmerk - alle hebben een laatste dag". En zo was het in Sabaudia… Deze dag was bestemd voor het geven van belang aan dingen. Verdeeld in bijna gelijke groepen werkten de deelnemers hun grondige theorieën over essentiële aspecten van het ervaringsleren uitgewerkt, die op hun weerspiegelde ervaring tijdens dit project worden gebaseerd: * Wat is het ervaringsleren? * Rollen van trainers van het ervaringsleren * Resultaten en/of bevindingen van het ervaringsleren * Hoe leren we te leren over het ervaringsleren * Rol van groep op het gebied van ht ervaringsleren * Rol van natuur en andere contexten op het gebied van het ervaringsleren ____ p.13
* Wie zijn de helpers van het ervaaringsleren? Elke groep had opwindende besprekingen tijdens het uitwerken van hun overwogen gegronde theorieën. Welke werken? hoe werkt het? wat moeten we behandelen? wat is voor ons belangrijk? Als we naar de resultaten van dat proces kijken en de kwaliteit van de gebeëindigde tekst van het projectteam kijken, is het interessant om op te merken hoeveel bijna door osmose van deze besprekingen was geabsorbeerd. Een belangrijk intercultureel werkstuk Door het project hebben de deelnemers van en beoordelingsformulier van bekwaamheden ervaringstrainers gebruik gemaakt om te besluiten waar ze waren en wat ze wilden ontwikkelen. Ze hebben de formulier ingevuld en daarna hun conclusies met collega's en trainers besproken. Deze zevende dag was ook bestemd voor reflectie. En het team hielp dit op een zeer concrete manier structureren: in geval van elke bekwaamheid op de formulier moesten de deelnemers tonen waar ze zich op de schaal bevonden door zich fysisch in posities op het dakterras te bewegen. Nadat elke bekwaamheid werd aangekondigd, konden de deelnemers rond kijken om te zien waar elke persoon zich bevond. De sterke momenten. Elke deelnemer had op basis van zelfbeoordeling de kans om zijn/haar oordeel met een lid van het trainersteam te bevestigen en dan goed te keuren wat op hun cursuscertificaat zou moeten worden geschreven. Een definitieve evaluatieronde gaf elke persoon de mogelijkheid om hun ideeënvrijheid voor allen voor de cursus en voor de toekomst van Via Experientia te geven. Tijd voor een prachtig diner buiten naast een kajakclub en een magische middernachtrit met een drakenboot. Het leven krijgt niet veel beter dan dat na dergelijk hard werk!
____ p.14
Na de cursus… de blog en de rest van de website bleef geschreven en gelezen de nationale groepen zijn nog een keer samengekomen de e-maillijst werd opnieuw gebruikt om de persoonlijke en professionele nieuws te delen de consortiumpartners kwamen bijeen en beslisten zich Via Experientia op een duurzame manier te ontwikkelen en de Via Experientia Alumni Club begon te werken!
____ p.15
