PACTNIEUWS Arbeidsmarktnieuws
Vertrouwenspact: van idee naar praktijk
“H
et Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg is een netwerk tussen mensen, een los construct van gecommitteerde partijen
die in het VWL iets komen halen en komen brengen. Om op basis van de chemie die in dit netwerk bestaat, echt iets aan de arbeidsmarktproblemen te kunnen doen, is het essentieel dat onze achterban gevoel krijgt voor wat het VWL is en doet.”
Piet Göbbels, regiobestuurder Zuidoost Nederland van het FNV, reageert daarmee op een vraag wat hij als de functie van het blad Pactnieuws beschouwt.
“Het is een belangrijk communicatiemiddel richting de achterban. Natuurlijk vertel ik wel over het VWL en dat doen de andere leden ook.We willen allemaal het draagvlak uitbreiden, want alleen zo krijgen we voor elkaar dat er iets gebeurt met wat we samen zien als oplossingslijnen voor de arbeidsmarktproblematiek. Dat is ook de enige manier om voldoende middelen beschikbaar te krijgen en om die middelen op een effectieve manier met elkaar te verknopen.”
lees verder op pagina 2 Pactnieuws Uitgave juni 2001 jaargang 4 nummer 9
•
1
PACTNIEUWS PACT •
Regelgeving blokkeert nieuw talent voor de zorg
vervolg:“Vertrouwenspact: van idee naar praktijk”
Idee
“Neem nou het thema employability. Bedrijven kunnen momenteel niet voldoende mensen met de juiste kwaliteit krijgen. Dan gaan ze zich afvragen of het voor hun zinvol is om te investeren of dat ze beter kunnen vertrekken naar het buitenland. Dat laatste zou slecht zijn voor ons economisch klimaat. Het idee in het VWL was dat je medewerkers in bedrijven breder inzetbaar zou moeten maken. Dan kunnen ze doorstromen naar functies waar een bedrijf mensen voor zoekt. De functies die onderaan het functiegebouw vrijkomen, zijn nog redelijk gemakkelijk op te vullen, bijvoorbeeld door mensen die nog geen werk hebben.Voor die mensen kun je dus ook een oplossing bieden.” Naar de uitvoering
“Over de grote lijnen zijn we het in het VWL meestal vrij snel eens. De inzet van de sociale partners en andere betrokken partijen is om vervolgens te zorgen dat zo’n idee ook gerealiseerd wordt. Uiteraard zijn daarvoor middelen nodig. In dit geval reïntegratiegelden van gemeenten en uitvoeringsinstellingen, die hun bestanden moeten verkleinen én sectorgelden van de sociale partners, waarbij de werkgevers onvervulbare vacatures willen invullen en de vakbond banen wil voor werkzoekenden en loopbaanperspectief voor werkenden. Je moet goed uitleggen wat de effecten zijn voor de sector. Én je moet zorgen dat je de krachten gebundeld houdt, want anders ontwikkelen zich diverse initiatieven die allemaal afzonderlijk onvoldoende effect sorteren. Ook minister Vermeend zag de voordelen van zo’n krachtenbundeling en hij heeft een miljoen gulden beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van een pilot rond het thema employability.” Duidelijk plan
De pilot wordt in twee sectoren uitgevoerd: in de industrie door de Stichting ‘Máák ‘t in de Techniek’ (MIT) en in de detailhandel door de Stichting Arbeidsmarkt MKB (SAM).“We hebben met redelijk open agenda’s afspraken gemaakt – zo werkt dat in het Vertrouwenspact – en besloten dat we scans gaan uitvoeren om de wensen van bedrijven en werknemers met betrekking tot employability in beeld te brengen.Voor de daadwerkelijke uitvoering zullen ‘Máák ‘t in de Techniek’ en de Stichting
2
Colofon Arbeidsmarkt MKB samenwerken met diverse instellingen en organisaties.We willen dat dit nu snel concreet wordt, want daarmee voorkomen we dat er naar kortetermijnoplossingen, die vaak heel divers sporen, gegrepen wordt.” Beweging
“Als FNV proberen we in te zetten op structurele oplossingen. Je kunt natuurlijk tijdelijk mensen uit het buitenland gaan halen, maar wij denken dat je eerst moet kijken of je ook goede instrumenten kunt ontwikkelen die echt oplossingen bieden en tevens een versterking van de regionale sociaaleconomische structuur vormen. De huidige krapte op de arbeidsmarkt motiveert zowel werkgevers als werknemers om een extra inspanning te leveren. Ik hoop echt dat gezamenlijke pilots en initiatieven succes hebben, want daarmee laat je zien wat de kracht van het Vertrouwenspact is, vooral in het belang van werkzoekenden, werknemers en het bedrijfsleven.”
Pactnieuws geeft vier keer per jaar informatie over oplossingen voor problemen op de Limburgse arbeidsmarkt. De informatie is afkomstig van de partners van het Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg, Arbeidsvoorziening Limburg en RAIL. Voor meer informatie of suggesties voor projecten die aansluiten bij de doelstellingen van het Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg, kunt u contact opnemen met: Dhr. R. Bosma, Provincie Limburg, Postbus 5700, 6200 MA Maastricht tel. 043 389 74 94 fax 043 389 71 07 e-mail
[email protected] www.vertrouwenspact.nl Tekst: karin dormans bureau voor tekst en communicatie, Geleen Oplage: 2000 Ontwerp: Mediaan Communicatie Projecten, Heerlen Fotografie: Bert Janssen, Maastricht Druk:Van Hooren Drukkerij en Repro, Heerlen
Paul van Kampen (l) en Theo van de Voort
C
urver-Rubbermaid B.V., de producent van huishoudelijke producten van kunststof, sluit op 1 juli de vestiging in Brunssum. Het Ameri-
kaanse moederbedrijf Newell Rubbermaid heeft besloten om de productie over te plaatsen naar Polen en Hongarije vanwege de lagere loonkosten in het oostblok. In West-Europa blijven alleen nog logistieke centra in Luxemburg en Groot-Brittannië. Op zich is de situatie bij Curver niet uitzonderlijk. Toch heeft interim manager hoofd P&O Theo van de Voort contact gezocht met het Vertrouwenspact. De reden: regelgeving die in zijn ogen uiterst contraproductief is.
“Er werkten hier na een reorganisatie in 1998 nog 180 medewerkers, die allemaal hun arbeidsplaats verliezen. 47 medewerkers kunnen aan de slag bij logistiek dienstverlener Tibbett & Britten die ook de grond en de gebouwen overneemt. Op dit moment zoeken nog 55 medewerkers een nieuwe baan”, vertelt operations director Paul van Kampen.“De anderen hebben werk gevonden via het outplacementtraject dat we in overleg met de Ondernemingsraad hebben opgezet. Een aantal mensen maakt
3
PACTNIEUWS PACT Pijlen richten op Duitsland G
renspendel wordt als één van de mogelijkheden gezien om de spanning op de Limburgse arbeidsmarkt te verminderen. Op korte
termijn lijkt wat dit betreft meer te verwachten van de Duitse arbeidsreserve dan van de Belgische. De pendelstroom van Duitsland naar Nederland komt echter moeizaam op gang, ondanks de hoge werkloosheid in Duitsland.
onder andere vanwege de leeftijd gebruik van de ouderenregeling in het Sociaal Plan. Momenteel zetten we alle zeilen bij om te zorgen dat iedereen goed terecht komt. Daarbij ontdekten we hoe de huidige regelgeving kansen blokkeert.” Raar maar waar
Theo van de Voort vertelt:“Vier medewerkers kwamen tijdens hun outplacementtraject tot de conclusie dat zij in de zorg wilden werken en zij lijken daar ook geschikt voor. De zorg zit te springen om arbeidskrachten en we dachten dus twee vliegen in één klap te slaan. Maar zo werkt het in de praktijk niet. Als werkzoekenden zich met een arbeidsverleden zoals bij Curver Rubbermaid B.V. aanmelden bij het CWI worden zij daar in principe in fase 1 ingeschreven. Ze moeten vervolgens veelal een jaar werkloos zijn voordat iets extra’s gedaan wordt om hen aan het werk te krijgen. De verwachting is in dit geval dat de vier medewerkers niet gemakkelijk een andere baan in de productie zullen vinden.” Andere route?
4
Voor de mensen zelf is het ondoenlijk om gewoon aan de opleiding in de zorg te beginnen. Zelfs met steun van de huidige werkgever zou het niet lukken. Wie namelijk aan een opleiding in de zorg begint, krijgt aanvankelijk een stagevergoeding van slechts 750 gulden –een beetje weinig voor een kostwinner. “Wij pleiten er dan ook voor dat er ruimte in de regelgeving komt om mensen met behoud van
uitkering te scholen voor sectoren waar grote krapte bestaat”, aldus Theo van de Voort.
De werkgelegenheid in Limburg is sterk toegenomen en de vraag naar arbeidskrachten stijgt.Tegenover die toenemende vraag staat een afnemend aanbod. Dat leidt tot een gespannen arbeidsmarkt.Werkgevers moeten veel moeite doen om personeel voor hun vacatures te vinden. Aan de andere kant zijn er voor (potentiële) werknemers meer mogelijkheden om in Limburg werk te vinden. Één van de effecten daarvan is dat het pendelen vanuit Limburg naar Duitsland afneemt. In 1998 gingen elke dag nog ruim 9.600 Limburgers in Duitsland werken, in 2000 waren dit er nog maar 8.500.Aangenomen mag worden dat de krapte op de Limburgse arbeidsmarkt en het ruime aanbod van Duitse arbeidskrachten hierin een grote rol spelen.
Medestanders
Naar aanleiding van een artikeltje in een regionaal dagblad zocht Theo van de Voort contact met het Vertrouwenspact.“Ook daar werd met verbazing gereageerd. Inmiddels hebben we de handen ineen geslagen. De provincie, KLIQ reïntegratiediensten, de Provinciale Zorgfederatie en het GAK hebben beloofd om zich in te zetten om deze problematiek aan te pakken en onder meer onder de aandacht van de politiek te brengen.” Brief
Ook de vier medewerkers die in de zorg willen gaan werken, zijn betrokken bij de actie van Van de Voort. Zij hebben een brief geschreven aan de ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid,Welzijn en Sport.“Met het afwijzende antwoord van de beide ministeries kunnen we geen genoegen nemen”, aldus Theo van de Voort.“We gaan dus door en blijven aandacht vragen voor de drempels die de regelgeving opwerpt. Het is niet alleen voor medewerkers van Curver B.V. van belang dat zij kunnen instromen in de zorg. Ik weet zeker dat anderen ook met dit probleem te maken krijgen.”
Pendel groeit nauwelijks
De Duitse arbeidsmarkt kent momenteel een groot overschot aan arbeidskrachten: Nordrhein-Westfalen heeft circa 800.000 werklozen, terwijl de Duitse arbeidsmarktrayons die aan Nederland grenzen ongeveer 150.000 werklozen herbergen.Toch neemt het aantal Duitsers dat naar Limburg pendelt – ondanks de hoge werkloosheid in Duitsland en de grote vraag in Limburg – slechts in beperkte mate toe. In 1999 werkten er ruim 1.400 Duitsers in Limburg.Vorig jaar kwamen daar nauwelijks honderd personen bij. De Duitsers die naar Nederland
De Limburgse arbeidsmarkt zit dringend verlegen om ‘nieuw’ aanbod. De sterke toename van het aantal werkende vrouwen is een welkome ontwikkeling. Dit kan tezamen met het stimuleren van de pendel vanuit het buitenland en het inzetten van de (resterende) niet werkende werkzoekenden de spanning tussen de vraag naar arbeidskrachten en het aanbod ervan doen afnemen.
komen, zijn vooral werkzaam in industrie, handel, vervoer/communicatie en zakelijke dienstverlening. Blijkbaar zijn er nog tal van belemmeringen die het grensverkeer in de weg staan. Er ligt dan ook een uitdaging om deze belemmeringen te verminderen. België
De pendel tussen België en Nederland laat een ander beeld zien. Er werken meer Belgen in Limburg dan Limburgers in België. De dagelijkse stroom Belgische pendelaars naar Limburg neemt echter af, het afgelopen jaar met meer dan 600 personen. Dit mag toegeschreven worden aan de ruimere mogelijkheden op de Belgische arbeidsmarkt, die onder meer tot uiting komen in de sterke afname van de werkloosheid in België (meer dan 20% in Belgisch Limburg bijvoorbeeld). Gezien deze ontwikkeling lijkt het zinvol om met name de grenspendel vanuit Duitsland te stimuleren als bijdrage aan het verminderen van de krapte op de Limburgse arbeidsmarkt.
Tabel 1 grenspendel tussen Limburg, Duitsland en België
Aantal in Duitsland woonachtige personen werkzaam in Limburg Aantal in België woonachtige personen werkzaam in Limburg Aantal in Limburg woonachtige personen werkzaam in Duitsland Aantal in Limburg woonachtige personen werkzaam in België
1999 1.450 6.940 9.110 1.250
2000 1.530 6.330 8.490 1.280
5
I
n vergelijking met de ons omringende landen is Nederland nog altijd een ‘huisvrouwen-
land’. In de Europese Unie hebben alleen Portugal en Ierland nog minder betaalde arbeidsuren per (gehuwde) vrouw. Nederland is echter wel op weg om deze achterstand goed te maken. Steeds meer vrouwen stellen zich beschikbaar voor betaald werk. Uit economisch oogpunt is dat een goede zaak. Steeds meer banen zijn immers moeilijk in te vullen vanwege het afnemend aanbod aan arbeidskrachten. De instroom van vrouwelijke werknemers biedt hier soelaas.
Ook in Limburg neemt het aantal vrouwen met een baan sterk toe. Een steeds groter gedeelte van het aantal beschikbare vacatures wordt ingevuld door vrouwen. Het gaat veelal om vrouwen die al eerder gewerkt hebben: de zogenaamde herintreedsters. Zij besluiten meestal vanwege hun gewijzigde gezinssituatie om opnieuw actief te worden op de arbeidsmarkt. Daarnaast spelen de behoefte aan (verbreding van) sociale contacten, zelfontplooiing en extra inkomen een belangrijke rol. Eerste echte baan
Opmerkelijk is dat momenteel ook het aantal vrouwen dat nog nooit een baan heeft gehad, toeneemt. Vaak hebben deze vrouwen in het informele circuit gewerkt als kinderoppas, kapster of huishoudelijke hulp.Aangemoedigd door de toegenomen mogelijkheden op de arbeidsmarkt vinden ook zij steeds beter hun weg op de (reguliere) arbeidsmarkt.
Meer vrouwen
Vrouwen vormen een steeds groter deel van de werkende beroepsbevolking. In 1998 werd 38% van het totaal aantal arbeidsplaatsen bezet door vrouwen. Op dit ogenblik is dat ongeveer 42%. Het feit dat het accent in de Limburgse economie steeds meer op de dienstensector komt te liggen, versnelt de opmars van de werkende vrouw. Uit de arbeidsmarktmonitor RAIL blijkt dat veel vrouwen werkzaam zijn in de handel, in de horecasector, in de zakelijke dienstverlening en in de kwartaire sector met name in het zorgsegment.Traditioneel werken veel vrouwen in deze sectoren, die momenteel een toenemende werkgelegenheid kennen, terwijl het aantal arbeidsplaatsen in de industrie afneemt. Verwacht wordt dat de arbeidsparticipatie van vrouwen de komende jaren sterk zal toenemen. Het percentage vrouwen dat actief is bedraagt momenteel 54%. Er wordt rekening mee gehouden dat de deelname in 2005 tegen de 60% bedraagt. De groei van de mannelijke deelname zal minder zijn.
6
trend 1995-1999 sterk dalend sterk stijgend sterk stijgend dalend sterk dalend stijgend constant constant constant dalend constant sterk stijgend constant
Openstaande en moeilijk vervulbare vacatures VACATURES
openstaand
w.v. moeilijk vervulbaar
Land- en tuinbouw Delfstoffenwinning Grafische industrie Metaalindustrie Overige industrie Nutsbedrijven Bouw Groothandel Detailhandel Horeca Reparatiebedrijven Vervoer Zakelijke dienstverlening Onderwijs Gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening Overige dienstverlening
2001 857 1 28 557 490 0 622 255 631 659 100 324 1.191 120 396 220 820
2000 867 0 49 545 435 2 603 267 823 1.020 130 391 1.156 109 488 190 1.001
2001 568 1 22 242 204 0 355 92 204 299 44 104 522 33 128 115 295
2000 460 0 33 183 99 0 161 52 174 350 31 160 329 31 83 47 302
Totaal
7.271
8.076
3.228
2.495
Het aantal openstaande vacatures neemt door de bank genomen af. Daarmee is niet gezegd dat het probleem van de krapte kleiner wordt. Het aandeel moeilijk vervulbare vacatures blijft stijgen, van 33% in de vergelijkbare periode vorig jaar tot ruim 44% nu. Snel aan het juiste personeel
komen gaat dus nog niet zo eenvoudig. Kijkend naar de sectoren valt vooral de horeca op met een sterk verminderd aantal openstaande vacatures ten opzichte van dezelfde periode in 2000. Seizoensinvloeden zijn geen afdoende verklaring voor dit verschil.
Niet Werkende Werkzoekenden NWW naar fase
Tabel 2 trends deelname vrouwen per beroepssegment beroepssegment elementaire beroepen lagere agrarische beroepen lagere technische beroepen lagere administratieve, commerciële beroepen lagere verzorgende beroepen middelbare technische beroepen middelbare (para)medische beroepen middelbare administratieve, technische beroepen middelbare verzorgende beroepen e.d. hogere pedagogische beroepen hogere (para)medische beroepen hogere administratieve, commerciële, economische beroepen hogere beroepen m.b.t. gedrag en maatschappij e.d.
Cijfers en resultaten
Vrouwen veroveren arbeidsplaatsen
Arbeidsvoorziening Limburg
PACTNIEUWS PACT
RAIL is een samenwerkingsverband
2001
Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 NTB Overigen
aantal 5.772 3.073 10.302 12.520 1.152 193
Totaal
33.012
De daling van de aantallen niet werkende werkzoekenden zet zich voort. Dat geldt voor alle fasen
2000 in % 17 9 31 38 3 1
aantal 6.600 3.286 12.048 14.847 1.360 415
in % 17 9 31 39 4 1
38.556 in vrijwel gelijke mate. De verdeling over de fasen blijft gelijk.
tussen de Provincie Limburg, De Regionale Opleidingencentra,Arbeidsvoorziening Limburg, de Limburgse Werk-
Limburgse Arbeidsmarktdag
gevers Vereniging, de Federatie Nederlandse Vakbeweging en Limburgse
Op donderdag 1 november wordt de Limburgse Arbeidsmarktdag
gemeenten. Om de arbeidsmarkt in Limburg op de voet te kunnen volgen,
gehouden. Ook deze vierde uitgave, die overigens een heel nieuwe opzet
is een aantal jaren geleden de arbeidsmarktmonitor in het leven geroepen. www.railsite.nl
krijgt, vindt plaats in ‘De Oranjerie’ in Roermond.
7
PACTNIEUWS PACT Beter een hengel dan een vis I
n april ging de Stichting Hersteld Vertrouwen in de Toekomst van start. De sociale partners
(LWV, LOZO, FNV), de gemeenten Heerlen, Venlo, Maastricht, de provincie Limburg en
Nieuw
Na zes maanden is het taalniveau van de meeste asielzoekers eigenlijk nog te laag om in te stromen in het beroepsonderwijs. Dat is een probleem bij het ontwikkelen van de methodiek voor de tweede fase van de sluitende aanpak. In die tweede fase van opnieuw twintig weken krijgen de deelnemers een beroepsoriëntatie, beroepsonderwijs én een stage bij een bedrijf. Als afsluiting krijgen de asielzoekers een advies ofwel voor een vervolgopleiding, ofwel voor het werken aan algemene vaardigheden, ofwel voor een baan waarop de betreffende asielzoeker in de toekomst de beste kansen heeft. Asielzoekers worden niet alleen voorbereid op een mogelijk verblijf in Nederland, maar ook op terugkeer naar het land van herkomst. De opleiding moet ook daar bruikbaar zijn. De Internationale Organisatie voor Migratie (OIM) ondersteunt de cursisten tijdens en na het traject zowel persoonlijk als materieel bij een eventuele uitwijzing.
We gaan tot 2006 vorm en inhoud geven aan een traject van sluitende aanpak voor asielzoekers. Het doel is om dat traject in die tijd te implementeren bij reguliere, bestaande instellingen, ook in financiële zin. Nu financieren de partners het project.
het Centraal Orgaan Asielzoekers hebben daarmee een stevige juridische grondslag
Één schooljaar
gelegd voor een project om scholing te geven
Om duidelijk te maken wat hij onder sluitende aanpak verstaat, doet Frans Bastiaens de structuur van het traject uit de doeken:“We zijn uitgegaan van de nieuwe vreemdelingenwet, die er is gekomen om de procedures aanmerkelijk te bekorten. Dat betekent dat ons traject maximaal een jaar oftewel veertig schoolweken mag duren.Als de asielzoekers in Nederland komen, krijgen ze nu al een basale maatschappelijke oriëntatie van twee weken. Ze leren bijvoorbeeld hoe ze met het openbaar vervoer moeten reizen en hoe de pinautomaat werkt. Daarna krijgen ze twintig weken taalonderwijs op de Regioschool. Dat is een bestaande interne school van de opvangcentra in Limburg, opgericht in samenwerking met ROC Leeuwenborgh Opleidingen. De lessen worden verzorgd door vrijwilligers. Er is gezamenlijk gekozen voor lesmethodes en in- en uitstroomtoetsen.”
aan asielzoekers die nog niet uitgeprocedeerd zijn. De partners brengen diverse initiatieven uit de hele provincie bijeen. Zij willen beroepsgeoriënteerde opleidingen van twintig weken laten opzetten waarvan de asielzoekers kunnen profiteren, ongeacht het resultaat van hun procedure.
Ruim een jaar geleden werd het initiatief genomen om dit project op te zetten. Projectleider Frans Bastiaens van de Centrale Opvang Asielzoekers (COA) legt uit wat er in dat jaar is gedaan:“De diverse partners hebben uiteenlopende belangen. Het kostte dan ook tijd voordat iedereen het voordeel in het totaalplan erkende. De stichtingsvorm bleek uiteindelijke de beste garantie voor een solide basis voor dit veelomvattende scholingsprogramma.
Geen verspilling
foto: archief
“We gaan pragmatisch te werk en ontwikkelen tot 2006 elk jaar voor een aantal sectoren een methodiek die gemakkelijk geïmplementeerd kan worden bij andere ROC’s in het hele land”, aldus Frans Bastiaens. De opleiding voor las- en constructiewerk bestond al langer.Arcuscollege en Leeuwenborgh Opleidingen voeren momenteel de opleidingen handelsassistent en zorgassistent. Ook Stichting Wereldwijd verzorgt al een aantal richtingen. Motorvoertuigentechniek, computervaardigheden en textiele werkvormen staan voor een volgend jaar op het programma. De ROC’s in Limburg zorgen voor de uitvoering. Op den duur komt er bij de Hogeschool Zuyd ook een project voor hoger opgeleide asielzoekers.“We willen dat het project in een behoefte voorziet en dat de methodiek werkt. Als we dat niet voor elkaar krijgen, stoppen we ermee.” Frans Bastiaens wil geen geld en energie verspillen. Om de resultaten te meten zal een onderzoekscomponent in het project worden opgenomen. Namens de stichting zal TRIAS de verschillende aspecten van het project coördineren. Van start
8
De docenten van de ROC’s zijn inmiddels met steun van hun organisatie enthousiast aan de slag gegaan. Er moeten veel vragen beantwoord worden: welke instroomcriteria hanteer je, wat zijn de eindtermen, hoe zorg je dat deelmodules breed gebruikt kunnen worden, hoe zorg je voor stageplaatsen en hoe begeleid je de stages, hoe ga je om met de kwalificaties die mensen al hebben, hoe zoek je aansluiting bij de mogelijkheden in het land van herkomst waar mensen eventueel terugkeren? Frans Bastiaens:“Het vergt een gedegen voorbereiding voor je kunt starten
foto: archief
en we willen toch snel beginnen. Er zijn inmiddels in Limburg al enkele succesvolle pilots geweest waarbij mensen al tijdens hun stage een baan aangeboden kregen. Helaas mogen ze die niet aannemen.” Geen vis
Frans Bastiaens is overtuigd van de noodzaak om asielzoekers een traject aan te bieden:“De procedures nemen veel tijd in beslag.Wanneer je mensen dwingt tot inactiviteit leidt dat niet alleen tot problemen met hun psychische gezondheid, maar je doet ook niets om de mensen na de procedure een goede start te geven. Ze hebben een enorme taalachterstand, waardoor ze nauwelijks kunnen integreren en als ze terug moeten gaan, zijn ze daar niet op voorbereid. Aan de andere kant heeft de arbeidsmarkt hier behoefte aan goed opgeleide mensen en hebben ook de landen van herkomst ondernemende mensen nodig. Het mes moet wat ons betreft altijd aan twee kanten snijden. Ervan uitgaande dat je beter een hengel kunt geven dan een vis, is een goede sluitende aanpak gewoon noodzakelijk voor welke toekomst de mensen ook tegemoet gaan.”
9
PACTNIEUWS PACT Het VWL wil zijn kracht bewijzen I
n het vorige najaar zegde minister Vermeend van Sociale Zaken en Werkgele-
sociale partners. Landelijk door werkgevers ingelegde gelden zouden niet alleen ingezet moeten worden voor de instroom van mensen met een uitkering, maar ook voor scholing van zittend personeel, waardoor die mensen breed inzetbaar worden en kunnen doorstromen. Zo komen namelijk van onderop plaatsen vrij.”
genheid toe dat hij initiatieven die in het kader van het VWL werden genomen, financieel zou
Voorstel
ondersteunen. Ook zei hij dat hij het belang
Wiel Eggen licht toe hoe het VWL te werk wil gaan: “Wij hebben aan de minister gevraagd om ons de mogelijkheid te geven een pilot op te zetten gebaseerd op output. Dat willen we aanpakken volgens
begreep van een klimaat, waarin de bestaande VWL-samenwerking tot substantiële resultaten kan leiden. Drie enthousiaste deelnemers
het Wisconsin-model: de middelen voor reïntegratie, uitkeringen, plaatsing van langdurig werklozen in additionele banen en liefst ook voor opleiding zullen we gebruiken om een gegarandeerd aantal mensen binnen een bepaalde tijd gegarandeerd toe te leiden naar de reguliere arbeidsmarkt. De weg naar het resultaat vul je zelf in, maar duidelijk is dat alleen betaald wordt voor de mensen die daadwerkelijk een baan krijgen.Verantwoording achteraf dus, die recht doet aan de doelstellingen.We zijn ervan overtuigd dat dit de beste manier is om snel de fundamentele omslag te maken waar de huidige arbeidsmarkt om vraagt.”
aan het VWL – Saskia van der Laak, Richard Damoiseaux en Wiel Eggen – zien deze steun
CWI in Limburg
in de rug als een stimulans om met minstens even groot enthousiasme de samenwerking te versterken.
“Met de 2,8 miljoen gulden die inmiddels zijn toegezegd, kunnen we enkele pilots opzetten om opnieuw te laten zien dat deze samenwerking werkt”, aldus Wiel Eggen van het secretariaat VWL. 6 ton is gereserveerd voor het organiserend vermogen van het VWL. De continuïteit van het Vertrouwenspact na 2001 heeft daarmee ook van de zijde van de rijksoverheid steun gekregen.
arbeidsmarktbeleid in haar portefeuille:“De vraag is de laatste twee jaar ontzettend snel veranderd van: hoe krijgen we ‘de bakken’ leeg? naar: hoe krijgen we al die vacatures vervuld? Daar moet je de regelgeving zo snel mogelijk op aanpassen. De situatie is namelijk zo ernstig dat de economische groei kan stagneren als er niet snel meer mensen beschikbaar komen voor de arbeidsmarkt.”
Ingewikkeld
Schotten weg
De leden van het VWL hebben hun hoop er echter vooral op gevestigd dat de regelgeving ruimte gaat bieden om projecten breed op te zetten. Richard Damoiseaux, senior beleidsmedewerker bij de gemeente Maastricht:“Nu de samenwerking in het Vertrouwenspact goed op gang is, wil je de mogelijkheden ook benutten. Bij de partners overheerst het gevoel dat de regelgeving meer ten dienste zou moeten staan van datgene wat je ermee wil bereiken. De huidige verantwoordingsprotocollen en regelgeving met bijbehorende tussentijdse wijzigingen zijn veel te ingewikkeld en bewerkelijk. Dat frustreert de uitvoering van projecten.”
Saskia van der Laak vervolgt:“Wij willen in het VWL graag denken in oplossingen en daarvoor is het nodig om budgetten te verbinden en de schotten tussen de afgebakende doelgroepen weg te halen. Budgetten zijn nu nog doelgroepgebonden, terwijl de doelgroepen waar het om gaat soms nauwelijks meer bestaan.” Dat de oplossingen bedacht worden door alle partners gezamenlijk vindt Van der Laak inmiddels vanzelfsprekend:“Als je wil scoren ten koste van anderen, is het snel afgelopen met samenwerken. Het is een kwestie van halen en brengen.” Richard Damoiseaux vult aan:“Die atmosfeer en dat netwerk zijn onze grootste succesfactor. Daar moeten we in investeren. Het begint met elkaar goed te informeren.Afhankelijk van de concrete projecten zorg je dan dat je afstemming bereikt over oplossingen en werk je daar samen aan. Het netwerken zou verankerd moeten worden in elke organisatie die deelneemt aan het VWL. Het geld van de minister voor het ‘organiserend vermogen’ zal daarvoor gebruikt kunnen worden.”
Bakken leeg?!
10
Een concreet voorbeeld uit Maastricht:“We hadden mensen nodig voor de zorg. Bij de toeleiding maakten we geen onderscheid meer tussen iemand die in de bijstand of de WW zat en iemand uit de stille reserve, die dus geen recht op uitkering heeft. Het is ons op die manier gelukt om voldoende mensen te vinden. Bij de verantwoording achteraf kwamen echter de problemen: alleen voor wie aan alle regeltjes voldeed, kregen we een vergoeding, terwijl de vraag had moeten zijn of het ons gelukt was om voor gemiddeld zesduizend gulden 30 mensen te plaatsen!” Saskia van der Laak, secretaris LWV heeft
Indirect
“De beweging moet snel komen”, vindt ook Wiel Eggen.“De budgetten moeten naar de plaatsen waar oplossingen gerealiseerd kunnen worden. Dat geldt niet alleen voor de overheid, maar ook voor de
V.l.n.r. Richard Damoiseaux, Saskia van der Laak, Wiel Eggen
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in januari het zogeheten Grofontwerp voor CWI en UWV(Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen) aan de Tweede Kamer aangeboden. In dit ontwerp wordt het organisatie-concept (en een geïntegreerde ICT-strategie) beschreven. Medio maart werden de gemeenten geïnformeerd over de stand van zaken rond de door de Tweede Kamer geaccordeerde voorstellen. De minister gaf toen ook zijn visie op de rol van de gemeenten. De conceptteksten van het Verandermanagement worden momenteel besproken. Hierin staat een fijnontwerp met een verdere invulling van de structuur en kwantiteiten van de organisatie CWI op alle niveaus.
Regionale Platforms
Om het arbeidsmarktbeleid op regionaal niveau af te stemmen dienen regionale platforms te worden gevormd. De voor de hand liggende partners hiervoor zijn gemeenten, UWV, werkgevers en werknemers. Ook andere partijen (reïntegratiebedrijven, uitzendorganisaties, regionale opleidingscentra) kunnen participeren. Het CWI zal als waarnemer of adviseur betrokken zijn bij de platforms. Gemeenten hebben het initiatief bij de vorming van deze platforms. De VNG voert het project ‘stimulering totstandkoming regionale platforms arbeidsmarktbeleid’ uit.
De CWI-indeling in Limburg ziet er als volgt uit:
CWI-gebieden Gulpen-Wittem Gulpen-Wittem, Margraten,Vaals,Valkenburg Heerlen Brunssum, Heerlen, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld,Voerendaal Kerkrade Kerkrade Maastricht Eijsden, Maastricht, Meerssen Roermond Ambt-Montfort, Echt, Haelen, Heel, Heythuysen, Maasbracht, Roerdalen, Roermond, Roggel en Neer, Swalmen,Thorn Sittard Beek, Schinnen, Sittard-Geleen, Stein, Susteren Venlo Arcen en Velden, Beesel, Helden, Kessel, Maasbree, Meijel,Venlo Venray Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Meerlo-Wanssum, Sevenum,Venray Weert Hunsel, Nederweert,Weert, (exclusief Cranendonck)
11
PACTNIEUWS PACT Deelnemers Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg Provincie Limburg:
drs. J.J.M.Tindemans, gedeputeerde van Economische Zaken en Werkgelegenheid en voorzitter van het Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg; dr. G.Wolfs, hoofd van de afdeling Economie, Arbeidsmarkt en Onderwijs; drs. J. Nauta, directeur Welzijn. Uitvoeringsinstanties (uvi’s):
F. Kamoen, directeur GAK Heerlen-Maastricht; W.J.H.G. Caris, manager regionale uitvoering SFB uitvoeringsorganisatie; W.L.M.M. Beljaars, hoofd COG; drs. F.P.M. Petit, vestigingsmanager Cadans; mr. H.M.A. Guise, directeur GUO.
drs. P. Göbbels, regiobestuurder Zuidoost Nederland FNV Regiowerk; drs. C.H.J.M. Lebens, hoofd coöperatieve dienst van de Limburgse Land- en Tuinbouw Bond; P.A. Booij, hoofd regiokantoor CNV Sittard; F. de Vries MHP, regiomanager Vakbond De Unie Sittard; O.F. Matti, erevoorzitter van de Limburgse Organisatie van Zelfstandige Ondernemers. Arbeidsvoorziening:
A.Timmermans, districtsmanager district 4 Arbeidsvoorziening Limburg. Onderwijs:
Sociale partners:
mw. drs.A. Christophe, lid van de Centrale Directie van Agrarisch Opleidings Centrum Limburg; L.L.G.H. Scholl, voorzitter College van Bestuur Gilde Opleidingen; drs. J.M.C. van Daelen, voorzitter College van Bestuur ROC Arcus Heerlen; drs. E.H.A. van Helsland, voorzitter College van Bestuur Leeuwenborgh Opleidingen; Hogeschool Limburg. mw. drs. M. Dunnewijk, voorzitter College van Bestuur Hogeschool Limburg
mevr. mr. S. van der Laak, secretaris Limburgse Werkgevers Vereniging
Secretariaat:W. Eggen en R. Bosma
Limburgse gemeenten:
drs.Th. Bovens, gemeente Maastricht; T.Thissen, gemeente Roermond; A. Heijmans, gemeente Weert; W. Houben, gemeente Heerlen; L. Heldens, gemeente Venray; H.J.G. Janssen, gemeente Venlo; F.Wagemans, gemeente Sittard.
Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg Werkgelegenheids- en arbeidsmarktproblemen kunnen volgens de Europese Commissie effectiever regionaal aangepakt worden dan op nationaal of Europees niveau. Dat vormt, naast de veranderende positie van Arbeidsvoorziening, het vertrekpunt van Vertrouwenspact Werkgelegenheid Limburg. Sinds 1997 vervult het VWL de rol van denktank. De doelstellingen en het samenwerkingsverband van partners op de Limburgse arbeidsmarkt zijn verwoord in een convenant dat in 1999 werd gesloten: het verminderen van de werkloosheid; het verbeteren van de werkgelegenheid; het realiseren van een integraal sluitende aanpak op de arbeidsmarkt; het afstemmen van beleid en middelen op de arbeidsmarkt.
• • • •
Ter oplossing van de arbeidsproblematiek hebben de gezamenlijke partners programmalijnen geformuleerd. Deze zijn: inschakelen stille reserves; optimaliseren inzet werkenden (employability); versterking van het onderwijs; verbetering bedrijfsvoering; optimalisering beleidsafstemming, middelencoördinatie. Ter concretisering zullen in 2001 projecten ontwikkeld worden.
• • • • •
12
