VERSLAGEN WORKSHOPS SYMPOSIUM 3D 19 april 2012
Pagina | 1
DE KENNIS VOORBIJ
Verslag Workshop 3D: Leren voor duurzaamheid Onderwijs is meer dan alleen het aanleren van competenties direct inzetbaar bij een job. 1) Kunnen competentiegericht onderwijs en kritisch en creatief leren samen gaan? Welke zijn hiervoor de voorwaarden? Waar kan eventuele bijsturing nuttig zijn? 2) Het hoger onderwijs is de plek bij uitstek waar jonge mensen zich als professional en burger maximaal kunnen ontplooien, leren reflecteren over en zich betrokken voelen bij een duurzame maatschappij. Komt dit voldoende aan bod? Welke aspecten kunnen verder versterkt worden? 3) Hoe kunnen studenten hoger onderwijs voorbereid worden om een bijdrage te leveren aan de maatschappij? 4) Wat zijn relevante kennis, vaardigheden en waarden die studenten hiervoor nodig hebben? 5) Waar en hoe kan dit een plaats krijgen in de curricula? 6) Welke leervormen lenen zich hiertoe best? Hoe kunnen deze optimaal doorsijpelen naar de lessen?
Deelnemers Tablehost: Christa Huijgens (Centrum voor Studie en Begeleiding VUB) Verslagnemer: Ilse Rottiers (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) Deelnemers: Jef de Wachter (Karel de Grote-hogeschool), Arnout Ruelens (Green vzw), Laurien Spruyt (UGent 1010), Annemarie Van Cauwenberghe (Katholieke Hogeschool Sint-Lieven), Hilde Zevenbergen (Studenten voor Morgen), Jef Peeters (KULeuven), Mathias Dhondt (UGent 1010)
Verslag Om duurzaamheid op te nemen in de curricula is er een kapstok nodig. Dit kan via visie/missie zijn van de gehele instelling zijn. Daarnaast zou duurzame ontwikkeling ook onderdeel moeten worden van de visitatie GRI (Global Reporting Initiative): Het Global Reporting Initiative (GRI) is een internationale organisatie die richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving opstelt. In een Pagina | 3
DE KENNIS VOORBIJ duurzaamheidsverslag communiceert een organisatie publiekelijk over haar economische, milieu- en sociale prestaties. De missie van GRI is om duurzaamheidsverslaggeving voor alle organisaties – ongeacht omvang, sector of locatie – zo routinematig en vergelijkbaar te maken als financiële verslaggeving. Tijdens de workshop wordt voorgesteld dit ook toe te passen op hoger onderwijsinstellingen. In dat geval dient er wel een vertaalslag gemaakt te worden naar het hoger onderwijs (dit werd reeds gedaan door sommige onderwijsinstellingen). Er worden heel wat premies/prijzen uitgereikt aan thesisstudenten. Deze zijn meestal afkomstig van bedrijven. Waarom zou de overheid geen prijs kunnen uitreiken aan duurzame thesissen? Studenten worden binnen hun opleiding niet voldoende aangemoedigd om werk te maken van duurzame ontwikkeling. De aanwezige studenten van de workshop vinden dat je al heel geëngageerd moet zijn om met duurzame ontwikkeling bezig te zijn. Een student zou hier meer voor moeten beloond worden en hier ruimte voor moeten krijgen binnen zijn/haar opleiding. Ook voor de hoger onderwijsinstellingen zou inbreng van studenten een fameuze meerwaarde kunnen betekenen. Waarom worden studenten niet meer betrokken om bepaalde initiatieven rond duurzame ontwikkeling op gang zetten. Als voorbeeld wordt de “green office” van de Universiteit Maastricht aangehaald. Bij de “green office” zijn een aantal studenten aangesloten die mits betaling kunnen ingezet worden om de universiteit te verduurzamen. Dit kan gebeuren in de vorm van onderzoek, uitdenken van sensibilisatiecampagnes, organiseren van initiatieven. Zie http://greenofficemaastricht.nl/ De EHBO-kit van de VUB (Eerste Hulp Bij Onderzoeksproblemen) is een elektronische leeromgeving waarin de algemene principes van wetenschapsmethodologie opgenomen zijn die in de vakgebieden van de Humane Wetenschappen moeten worden nageleefd. Naast de vakspecifieke voorbeelden en oefeningen werd een generiek voorbeeld ingelast over de introductie van de nijlbaars in het Victoriameer in Tanzania. De verschillende onderdelen in het onderzoeksproces worden op deze manier vanuit een ‘duurzaam’ standpunt geïllustreerd: doel is de afzonderlijke visies van de vakgebieden te overstijgen en als interdisciplinaire team naar de problematiek te kijken. Bij communicatie op de hogeschool/universiteit zou er meer moeten gestreefd worden dat de 3 pijlers van duurzame ontwikkeling aandacht krijgen zodat studenten en personeel steeds het volledige plaatje te zien krijgen. Studenten zouden misschien meer moeten inzien dat ze niet enkel en alleen studeren om een job uit te oefenen maar ook studeren om waarden en competenties mee te krijgen die van pas komen buiten hun professioneel leven. Dit zou studenten meer voldoening geven en zou hen meer openstellen voor EDO-competenties en waarden. Interessante documenten: http://www.plymouth.ac.uk/files/extranet/docs/CAR/7%20steps%20to%20Using%20the %20campus%20to%20learn%20about%20sustainability.pdf
Mogelijke projecten 1. Bachelorproeven en stages beoordelen op vlak van duurzame ontwikkeling
Pagina | 4
DE KENNIS VOORBIJ 2. Duurzame ontwikkeling is een onderdeel bij de evaluatie van docenten door studenten 3. Meest duurzame thesis belonen/prijs uitreiken 4. Aandacht voor duurzame ontwikkeling bij het opleiden/verwelkomen van startende docenten 5. Ecocampuskraks (studenten die zich bewezen hebben op vlak van duurzame ontwikkeling worden beloond met een akte als aanvulling bij hun diploma 6. Studenten zetten zich in voor duurzame ontwikkeling op de hogeschool of universiteit (via onderzoek, opstarten en organiseren van initiatieven) en krijgen hiervoor een vergoeding (cfr. green office) 7. Duurzame internationalisering aanmoedigen (via skype, gastlessen) 8. Interdisciplinair seminarie voor studenten 9. Duurzame transportmogelijkheden communiceren (voor congressen, excursies,…) 10. Duurzame ontwikkeling integreren in de visitatie. Zowel vanuit de instelling als de overheid kan DO in kader van de visitaties opgenomen worden.
Pagina | 5
DE KENNIS VOORBIJ
Pagina | 6
