Verslag van twee NGS proeverijen van Duitse weisburgunder
Deel 1: Proeverij van weisburgunder in Restaurant De Watergeus te Noorden Door Ailko Faber. Gastvrouw: Sjanie de Geus. Deze weisburgunder (pinot blanc, klevner) proeverij is de eerste van een serie van twee. Door de grote hoeveelheid en verscheidenheid heeft de proefcommissie besloten om er twee proeverijen van te gaan maken. Vandaag kwamen er maar liefst 17 verschillende in ons glas uit de gebieden, Franken, Baden, Rheinhessen, Nahe, Rheingau en Mosel-SaarRuwer. De proeverij wordt ingeleid door Albert de Jong, een kenner van Duitse wijnen bij uitstek. Hij onderscheid drie verschillende typen weisburgunder : Neutrale stijl Rijkere stijl Barrique stijl Silvaner is een in Duitsland sterk teruglopend druivenras, en wordt dus gerooid. De plaatsen die vrijkomen zijn ook zeer geschikt voor de weisburgunder . Een redelijke weisburgunder is al te maken op een B-locatie. A-locaties zijn geschikt voor het maken van topwijnen, die al snel kunnen wedijveren met riesling. Het gemiddelde rendement van weisburgunder ligt op ca. 70 hl/ha. In Baden en Franken zijn de weisburgunder wijnen het meest kostbaar, hetgeen verklaart dat daar zeker 70% door de plaatselijke bevolking wordt gedronken. Blijkbaar zijn dan ook niet zoveel producenten geïnteresseerd in export. Houtopvoeding De wijnen die met barrique gemaakt worden dienen volgens Albert de Jong te voldoen aan een aantal basiskwaliteiten, wil er nog iets fruit terug te proeven zijn: Zij moeten door malo zuur afgebouwd hebben Zij dienen een hoger gehalte aan alcohol te hebben De basiswijn moet minimaal een dikke Spätlese of Auslese zijn Goût de pétrol Tevens blijkt tijdens het proeven, dat ook bij weisburgunder het verschijnsel goût de pétrol voorkomt. Dus niet alleen bij riesling. Ook leden van het NGS hebben al eens eerder goût de pétrol waargenomen in chenin blanc wijnen. Albert de Jong blijkt zich momenteel bezig te houden met dit fenomeen en is van plan er een boek over te schrijven. Goût de pétrol is naar zijn mening een fout in de wijn. Het is de puberteitsfase van een wijn in ontwikkeling. Als de wijn uit deze fase tevoorschijn komt, betreft het vaak een zeer grote wijn. Goût de pétrol wordt wel in verband gebracht met slecht onderhouden wijngaarden of met een onrijpe - of juist veel te rijpe - oogst. Het viel Ailko Faber op dat je, vanwege de subtiliteit van weisburgunder , als ervaren proever zeer geconcentreerd dient te proeven, om alle nuances in de wijn op te pakken. Hiermee komt gelijk een vraag op over de bruikbaarheid van deze wijnen in de praktijk. Immers, de consument drinkt een wijn aan tafel met geheel andere bedoelingen. Let wel, ik zeg hiermee niet dat deze wijnen gastronomisch niet inzetbaar zijn. Wij hebben wel degelijk juweeltjes van wijnen geproefd die zeer goed te gebruiken zijn bij het doorbreken van de statische gebruikerscirkel van de consument. Wel zal de belangstelling van de gast in grote mate afhangen van de kwaliteit en de durf van de sommelier. lk ben alleen nieuwsgierig wie van de sommelier deze handschoen opraapt en
er ook daadwerkelijk mee aan de slag gaat. Het avontuur roept, wie gaat met zijn chefkok de uitdaging aan? Onderstaand de toppers van de zes sessies die wij geproefd hebben: Weisburgunder trocken 1999 Weingut Steitz, Rheinhessen Vederlicht, elegant en smaakvol, een voorbeeld van stijl. Weisburgunder trocken 1999, Gutsverwaltung NiederhausenSchlossböckelheim, Nahe Floraal,elegant, licht koolzuur, alleen iets te kort en licht alcoholisch. Weisburgunder 1998, Binnigheimer Sonnenberg, Weingut Ernst Dautel, Würtemberg Mondvullend, rijk, vlezig en complex, breed uitwaaierend met lengte. Weisburgunder trocken 1998, Niersteiner Hipping, Weingut Heyl zu Herrnsheim Gerookt, botrytis, rijp, mooie balans met een aangename sap-structuur, lengte, karaktervol. Weisburgunder Spätlese trocken 1998, Weingut Keller, Rheinhessen Mooi spanningsveld tussen zoet en zuur, mineraal en floraal, stevig bitter, gastronomisch en zeer verteerbaar. Weisburgunder Spätlese trocken 1997, SA Prüm, Mittelmosel Rijp fruit, elegant en in balans, frisse zuren, zuiver en zeer schonend. Er was nog een interessante discussie over de houdbaarheid van de verschillende wijnen in de derde flight. De meningen vielen uiteen in twee groepen (zoals wel vaker) en de discussie ging met name over de onderstaande wijn. Volkacher Karthäuser 1999, Spätlese trocken, Franken Er was een groep die vond dat de wijn nog tijd nodig had, en een groep die vond dat de wijn rammelde, met name in het alcoholische gedeelte. Albert kon ons melden dat het met name bij deze producent nogal eens lastig is. In dit geval werd de wijn nogal snel afgebouwd. Hetgeen ook later bleek bij de Kabinett trocken uit 1998 van hetzelfde wijngoed. Hierbij was al een groot deel van de wijn ontwikkeld. Waarmee maar weer aangegeven wordt dat het bij houdbaarheid niet alleen aan de wijn ligt. Ook is het wezenlijk om de producent goed te kennen om de wijnen goed te kunnen volgen. Lunch Tot onze spijt konden wij beiden niet deelnemen aan de lunch. Graag hadden wij de gastronomische kwaliteiten van deze wijnen getoetst in de praktijk. Helemaal als er gekookt is door Sjanie de Geus zelf. Ondanks dat complimenteren wij graag Sjanie met de ruimte die ze voor onze proeverij ter beschikking stelde en danken wij het team dat voor een vlekkeloze uitvoering zorg droeg. Deel 2: Proeverij van Weisburgunder in Restaurant De Palmentuin te Noordwijk Door Johan Kragtwijk. Gastheer: René Jacobs. Omdat niet alle wijnen die beschikbaar gesteld waren, op de eerste ochtend geproefd konden worden, werd op maandag 5 juni in Restaurant de Palmentuin van Hotels van Oranje te Noordwijk deel 2 van deze proeverij georganiseerd. Pfalz en Baden Na de proeverij op 1 mei bleek dat een iedereen nogal onder de indruk was van de gepresenteerde wijnen. Was deel een van deze sessie interessant, zo veel meer
indrukken liet deel twee achter. Het verschil in de twee proeverijen zat hem in het feit dat er nu alleen wijnen uit de Pfalz en Baden op tafel stonden. Hierdoor kon er veel meer gekeken worden naar het gebieds-typische karakter en naar de stijl van de wijnmaker dan in de eerste sessie. Gilbert van Houten Albert de Jong, die bij de eerste sessie zijn kennis in de weegschaal legde, kon niet aanwezig zijn en had, overigens zeer netjes, de gegevens van de wijnboeren uitgewerkt. Hieruit blijkt maar weer hoeveel waarde hij aan de Duitse markt hecht. Uiteraard had Paul Op ten Berg voor een goede vervanger gezorgd. Gilbert van Houten, geen onbekende in de Duitse wijnwereld, voorzag ons van de nodige praktische informatie. Baden De wijnstreek Baden heeft drie terroir stijlen. Baden-Kaiserstuhl: vulkanische bodem Baden-Breisgau: groot en lager gelegen gebied dat onderling een verdeelde terroir kent Baden-Kraichau : veel gesteente (Bundsandstein) De wijnen van Baden worden minder door fruit gekenmerkt dan de wijnen van de Pfalz. Gilbert van Houten vertelde ons dat de invloed van de wijnproducenten op de gastronomie behoorlijk is. De goed luisterende boeren hebben voor een groot deel hun wijnen omgevormd naar de gastronomie toe. Dat zal je in Frankrijk niet direct zien gebeuren. Ook willen deze wijnboeren hun wijnen een meer internationaal karakter geven. En dat gebeurt ook op dit moment. Dit is een soort stille revolutie binnen Duitsland. Tweede generatie De wijnproducenten hebben op dit moment een gemiddelde leeftijd van ca. 40 jaar. Dat geeft wat weer van de huidige situatie. Er staat dus al met al een tweede generatie wijnboeren te trappelen van ongeduld om de wereld te veroveren met hun schone, zuivere en zeer indrukwekkende wijnen. Voor de sommelier geldt dus : in de gaten houden, want wat hier gebeurt is historisch en uitermate boeiend om gasten mee te verwennen en te verrassen. Eigen producten Er is daarnaast ook iets tegenstrijdigs aan de hand, dat wij op dit moment overal waarnemen. Naast de globalisering is er ook een beweging gaande om de producten van eigen bodem meer te gaan waarderen. Dat geeft dus aan dat er op dit moment ook zeer veel Duitse wijnen gedronken worden door de thuismarkt. En we hebben in de eerste sessie al gezien dat dit zijn effect heeft op de prijzen. Proeverij Er werden 20 wijnen geproefd waarvan ik de highlights zal weergeven per flight. Dat wil niet zeggen dat de andere wijnen niet interessant waren. Ik ben van mening dat u meer heeft aan de toppers. Die zijn ook het interessantst voor degenen die niet aanwezig konden zijn. Weissburgunder trocken 1999, Reichsrat von Buhl, Pfalz Importeur: Gilbert van Houten f 16,95. Zuivere, bijna romige geur met een frisse aanzet, wellicht iets van natuurlijke restsuikers (rijpe oogst), mooi mondvullend en schoonmakend. Zuiver en droog met een elegante stijl, mooie lengte en concentraat. Malterdinger Bienenberg Weissburgunder trocken 1998, Weingut Bernard Huber, Baden-Breisgau Importeur: Gilbert van Houten f 24,05.
Super rijpe geur, licht botrytis, mooi complex. Licht gebrande toets, rond met een zeer rijpe smaak, breed uitwaaierend, complex en zeer fijn in balans met een fantastische lengte. Dürkheimer Schenkböhl Weissburgunder Kabinett trocken 1999, Weingut Kurt Darting, Pfalz Direct van de wijnboer, prijs onbekend. Lichte fruitige stijl, nog iets gesloten, mooi in balans, zeer fruitig van smaak met goede zuurbalans, zuivere wijn met elegante finale. Iets mineraal. Heeft nog wat tijd nodig. (Dit was overigens de enige Kabinett wijn). Schweigener Sonnenberg Weissburgunder Spätlese trocken 1999, Weingut Bernhard, Pfalz Direct van producent, prijs DM 12,00. Duidelijke kiezelachtige neus (silex achtig), mineraal met een strakke inzet en zeer schonende werking. Volmondige wijn met een perfecte zuurbalans, ietsje rondeur met licht grapefruit en lengte! Behoorlijke complexiteit. Birkweiler Mandelberg Weissburgunder Spätlese trocken 1998, Weingut Dr. Wehrheim, Pfalz Importeur: Gilbert van Houten f 28,75. Botrytis, getypeerd met rijp wit fruit, licht pétillant met frisse zuren en een strak droge afdronk met ietsje bitter, goede complexiteit met behoorlijke lengte. Oberrotweiler Henkenberg Weissburgunder Spätlese trocken 1998, Weingut Salwey, Baden-Kaiserstuhl Importeur: Gilbert van Houten f 22,90. Rijpe geur met iets van amandelspijs, zoete geur met botrytis. Mooi breed in de smaak met minerale toon, zeer complexe wijn, perfect in balans, licht alcoholisch en schonend met een dropachtige finale. Weissburgunder Spätlese trocken ‘Barrique Ausbau’ 1998, Weingut BergdoltSankt Lamprecht, Pfalz Direct van producent, prijs DM 16,00. Rijpe toon met wit fruit en een lichte houttoets, rijke en magistrale inzet, mondvullend met een hoog smaakgehalte, complexe wijn met zeer veel lengte, licht kruidige finale. Superieure balans, maar temperatuurgevoelig. Oberrotweiler Kirchberg Weissburgunder Auslese 1998, Weingut Salwey, Baden-Kaiserstuhl Importeur: Gilbert van Houten f 49,00. Mooie spannende neus die veel complexiteit weergeeft. Botrytis en rijp overkomend. Mooi zoet, volmondig en complex met een geweldige lengte, ietsje munt een ware nectar. Hier maak je de doden weer mee levend! Superglas! Gastronomisch, ook veelbelovend en let wel, we spreken hier nog steeds over pinot blanc. Doe meer met Duitse Weissburgunder Een geweldige proeverij met zeer verrassende wijnen, die wis en zeker goed inzetbaar zijn in de gastronomie! Het is duidelijk dat onze commissaris proeverijen hier een statement neerzet: doe meer met Duitse Weissburgunder! Dames en heren, aan u de opdracht om hiermee aan de slag te gaan. En ga nu niet lopen klagen dat de prijs zo hoog is, want dat speelt zich enkel en alleen in uw hoofd af! De gasten die dit te proeven krijgen, begrijpen echt wel dat daar een prijskaartje aan zit. Immers, u zult ze ook alleen inschenken en adviseren aan gasten die dit begrijpen, is het niet? Namens alle aanwezigen wil ik Paul op ten Berg hierbij bedanken voor het geweldige werk wat hij hiervoor heeft verzet, geloof mij, maandenlange zoekacties! Confrère,
klasse! Dit was weer eens zeer leerzaam. Ook uiteraard dank aan de brigade van de Palmentuin en in het bijzonder aan René Jacobs, onze nieuwsbakken SVH Meestergastheer, die deze proeverij met zijn team voorbeeldig verzorgd heeft. De lunch was de mooie afsluiting die zeer goed aansloot bij de geproefde wijnen.
