Verslag van SHK & KA over de
ILGA-EUROPE CONFERENTIE 9-11 oktober 2014; Riga, Letland
Introductie De ILGA Europe conferentie werd dit jaar in Letland gehouden. In Letland is pas in 2006 de eerste wetgeving over homo-emancipatie tot stand gekomen. De conferentie bestond uit een aantal plenaire bijeenkomsten en een groot aantal workshops. Tevens werd een groot aantal zaken besproken en geregeld die te maken hadden met ILGA Europe als organisatie. Voorbeelden hiervan waren de verkiezingen van (nieuwe) bestuursleden en de presentaties van lopende zaken en nieuwe initiatieven van het afgelopen jaar. Dit document is het verslag van de deelname aan deze ILGA conferentie door vertegenwoordigers van de Stichting Homoseksualiteit en Krijgsmacht (SHK) en de Krijgsmacht Alliantie (KA). De conferentie bestond uit formele plenaire gedeelten en workshops en informele sociale evenementen. Dit verslag is opgesteld door Majoor Peter Kees Hamstra (voorzitter SHK), Majoor Wilko Mulder (bestuurslid hulpverlening SHK) en Amin Michel (oprichter KA). Plenaire opening: “Queer-Ed talk” Door successen ontstaat ook een tegenstroom. De eerste plenaire bijeenkomst werd ingeleid door een Spanjaard i.c. Jordi Vaquer. Hij is directeur van de Open Society en commentator voor o.a. de krant El Pais. Zijn talk ging over emancipatie ontwikkelingen in Europa. In het algemeen vertelde hij dat de LHBT community in Europa nog steeds successen behaalde maar dat ook een tegenstroom aan het ontstaan is. Hij gaf als voorbeeld dat een conservatief blok aan het werk is die het werk van de LHBT organisaties teniet wil doen. Deze organisaties worden gesteund door vooral christelijke en conservatieve groepen uit Rusland en vooral de Verenigde Staten. Deze groepen maken gebruik van al bestaande waarden en normen zoals familiewaarden en waarden/rechten voor het kind. Deze groeperingen zijn zeer rijk en hebben in sommige landen al een aantal rechtszaken gewonnen. De nieuwe intolerantie. Voor Nederland geldt dat de waarden en normen ook hier onder druk staan. Het gaat in Nederland ook minder goed en dat blijkt uit recente onderzoeken en publicaties. Bijvoorbeeld de global benchmark van stichting Workplace Pride laat een weinig rooskleurig beeld zien met name bij de Nederlandse bedrijven en overheid. Ook de grote toename van hate crimes baart grote zorgen. Het gevaar waar Vaquer op hamerde werd beduid als “de nieuwe intolerantie”. Plenaire panel 1: “Change is coming” De panelleden waren: Charles Radcliffe (Chief Global Issues UN High Commissioner of Human Rights), Eliza Byard (Director of GLESN Gay Straight Education Network), Greame Reid (Director of LGBT Rights Programme Human Rights Watch) en Helena Dalli (Minister van Burgerlijke Vrijheden van Malta).
Misbruik van familiewaarden en rechten van het kind als argument In de paneldiscussie werd aangegeven dat het onderwerp LHBT gebruikt wordt als tegenbeweging van de bestaande beweging ‘pro-familiewaarden’. Duidelijk is dat volgens deze beweging LHBT zijn een gevaar vormt voor de maatschappij. Homo-, bi-, en transseksualiteit is een gevaar voor de samenleving. Tegelijkertijd is het uitsluiten van LHBT rechten iets dat tegen alle principes druist van mensenrechten. Door het gebruik van de termen zoals “familie als hoeksteen van de samenleving” wordt mensen een rad voor ogen gedraaid. Een voorbeeld dat vaak gebruikt wordt, is adoptie en het opvoeden van kinderen. Er wordt dan bewust geappelleerd aan bepaalde emoties waarbij ondeugdelijke argumenten gebruikt worden als “tegennatuurlijk” en “slecht voor het kind”. In Amerika wordt door deze ultra conservatieve groepen Europa vaak als het slechte voorbeeld gecategoriseerd. De bedoelingen van o.a. LHBT groeperingen worden daarmee in diskrediet gebracht. Nieuwe LHBT resolutie door de VN In de VN zijn wel grote stappen gezet voor LHBT rechten. Recentelijk is een nieuwe LHBT resolutie aangenomen op het gebied van het bestrijden van discriminatie op basis van seksuele oriëntatie en gender identiteit. De stemmen van en voor mensenrechten worden hierdoor luider en luider. Tevens is een toename zichtbaar van wereld leiders die steun betuigen voor gelijkheid en gelijke behandeling van LHBT burgers. Bij de aanpak van de VN zijn de thema’s daarom menselijke waardigheid, inclusie en respect. Latijns America, Azië en Afrika Hoewel Latijns Amerikaanse en Aziatische landen zich meer en meer bewust worden van het belang en de noodzaak van LHBT mensenrechten is de rol en negatieve invloed van kerk en religie sterk merkbaar. De tegenstroom wordt zoals eerder geconstateerd helaas ook steeds groter. Zuid Amerika voert nu de positieve alliantie aan die wel gegroeid is in de afgelopen jaren. De negatieve sentimenten komen momenteel vooral uit Azië en Afrika. Zelfs in Zuid Afrika, wellicht het meest progressieve deel van Afrika waar seksuele oriëntatie ingebed is in de wetgeving van constitutionele democratie, realiseert de LHBT beweging zich dat tolerantie nog ver te zoeken is. Laat staan sociale acceptatie. Het belang en de noodzaak van LHBT in het onderwijs In het onderwijs blijft het belangrijk om te veranderen. Veranderen naar meer voorlichting en informatie over LHBT. De persoonlijke verhalen zorgen ervoor dat het onderwerp niet abstract door het krijgen van een gezicht, een stem en soms een naam. Het werken met Gay-Straight allianties (GSA) geeft de beste resultaten vooral als dezelfde waarden (zoals wederzijds respect) het vertrekpunt zijn. Dat maakt de beweging sterker. Een Amerikaans perspectief: 1. Het belang van het omarmen van diversiteit in het onderwijs is een van huidige trends. Studenten mobiliseren elkaar en vormen GSA’s. GSA’s organiseren evenementen zoals de “Day of Silence”. Het doel hiervan is aandacht vragen voor meer wederzijds respect, diversiteit en inclusiviteit.
2. Thema’s die hierbij van belang zijn: civiele engagement, het delen van normen en waarden (groepsdynamica), awareness campagnes (algemeen) maar ook specifieke campagnes gespitst op het bestrijden van pesten, discriminatie, grof/offensief taalgebruik. Een Maltees perspectief: Maar ook buiten het onderwijs zijn voorbeelden te noemen. Het opzetten van een LHBT subafdeling binnen een politieke partij kan een succesformule voor het verkrijgen van steun bij verkiezingen. Deze subafdeling/divisie kan fungeren als adviesorgaan en zal idealiter een mix moeten zijn van het maatschappelijk middenveld, NGO’s, activisten, juristen en politieke lobbyisten. “Breaking News” Tijdens de conferentie komt het laatste nieuws binnen uit Estland. Op 9 oktober is een wet aangenomen dat gender neutrale samenlevingsvormen mogelijk maakt. Met andere woorden paren van het gelijke geslacht kunnen zich wettelijk laten registreren als samenwonend. Meer informatie is te raadplegen via: http://news.err.ee/v/main_news/f238f529-5b94-4f66-b7be-ad5d21566cc5. Zorgen om Rusland Homo- en transfobie wordt gebruikt om andere politieke doeleinden te bereiken. Dat zie je bijvoorbeeld in Rusland heel sterk. Hierdoor wordt de indruk gecreëerd dat alles wat LHBT is slecht is. Hierdoor neemt het geweld tegen LHBT burgers toe. Ook het werk van LHBT NGO’s wordt aanzienlijk moeilijker gemaakt door doodsbedreigingen en aanvallen en vernielingen. Workshop 1: “Innovation & Collaboration to Advance Equality for all” De eerste workshop ging over innovatie en samenwerking. De deelnemers waren een aantal politici en LHBT activisten uit Letland en Kroatië. De discussie ging vooral over hoe men elkaar kan versterken om veranderingen doorgevoerd te krijgen die uiteindelijk tot nieuwe (lees: meer LHBT inclusieve) wet- en regelgeving moeten leiden. (Opmerking: In Nederland is de juridische gelijkheid op meerdere punten al bereikt. Toegegeven dat juridische gelijkheid niet hetzelfde is als sociale gelijkheid en inclusie). Plenaire panel 2: “Mobilising Leadership” Het panel bestond uit een zestal mensen. Julia Ehrt (Executive Director of Transgender Europe), Natia Gvianishvili (Program Director Woman Initiatives Supporting Group), Linda Freimane (Mozaika, Latvia), Emina Bosnjak (Program Manager Sarajevo Open Centre) en Costa Gavriliedes (Accept LGBT Cyprus). De tweede paneldiscussie ging over het mobiliseren van leiderschap. De discussie ging vooral over Oost Europa. De situatie daar is verre van rooskleurig en niet te vergelijken met die in West en Noord Europa. Er passeerden een aantal voorbeelden die tot succes geleid hebben. Het gebruik van medestanders blijkt over het algemeen tot successen.
Ook de politieke partijen kunnen daarbij ingeschakeld worden als de focus maar hetzelfde is. M.a.w. het verschil in politieke kleur of voorkeur hoeft niet persé een belemmerende factor te zijn om krachten te bundelen op het LHBT dossier. Daarna werd commentaar geven door Mw. Ulrike Lunacek (bekend van het Lunacek Report) uit het Europese Parlement. Zij beaamde dat samenwerking tot successen kan leiden. Workshop 2 en 3: “Wellbeing of activists: personal and organisational perspectives” De tweede en derde workshop ging over het welbevinden van activisten bezien vanuit de persoon en de organisatie. Deze workshop werd geleid door een Jolanta Cihanovica, een Letse psycholoog en trainer. Deze inspirerende workshop gaf aan dat je als activist er bedacht op moet zijn dat je in evenwicht blijft. Zij gebruikte de metafoor van de 6 wolven. Zij gaf aan dat er 6 gebieden zijn waar je op moet letten: Lichaam; Emoties; Het denken; Relaties; Competitie; Meaning (betekenisgeving). Het helpt om elke dag drie goede dingen op te schrijven die je die dag blij gemaakt hebben. Maak een lijst van zaken die je blij maken. Voor de organisatie geldt ook dat er 6 wolven zijn die gevoed moeten worden. Fundraising; Interne relaties sfeer/ gevoel; Common ground (gemeenschappelijkheid/idealen); Mensen het gevoel geven dat ze competent zijn in de dingen die ze wel doen; Duidelijk rollen en grenzen afspreken. Duidelijke relaties met andere organisaties afspreken; Duidelijke missie en visie zijn nodig om te motiveren. Enkele voor de hand liggende principes die erg nuttig kunnen zijn. Het organiseren van activiteiten zonder een helder doel is een nachtmerrie. Afspraken nakomen maakt dat de organisatie effectiever werkt met ieder zijn eigen rol. Let op de omgeving en maak je doelen SMART. PLAN-DO-ACT-CHECK feedback cyclus gebruiken! Zorg dat iedereen weet wat ze moeten doen en spreek waardering uit naar elkaar. Het grote plaatje moet voor iedereen helder zijn en zorg voor transparantie. Helderheid geeft veiligheid. Boosheid gaat vaak over het niet in evenwicht zijn van de verwachtingen naar elkaar toe. Zorg voor leuke dingen naast het werk.
Bij het afmeten van jezelf hoe je ervoor staat, gebruik reële zaken uit het hier en nu en niet uit het verre verleden. Geef elkaar complimenten en of cadeautjes.
Workshop 4: “Bisexuality: from concepts to action” De vierde workshop ging over biseksualiteit. Deze workshop was een voortzetting van de resultaten van de workshop van vorig jaar. De conclusies waren als volgt: 1. Zichtbaarheid naar binnen en buiten is onvoldoende. 2. Weinig rolmodellen. 3. Weinig data of onderzoekresultaten. 4. Binair denken: man/vrouw. 5. Stereotypering. 6. 2 x uit de kast komen: zowel als homo en hetero. 7. Waar hoor ik bij? (Sociale vraagstukken over identiteit en context). Constatering: een goede definitie ontbreekt eigenlijk. Mogelijke oplossingsrichtingen hiervoor: Inclusieve plaatsen/omgevingen zoals website e.d. creëren. Promotie van een veilige bi omgeving. Onderwijs (inclusief informatie en voorlichting). Counseling. Het binaire stereotype denken man/ vrouw overwinnen.
Workshop 5: “How to address the needs of LGBTI sex workers” De vijfde workshop ging over sex workers. Deze groep mensen wordt vaak extra getroffen doordat hun eigen verblijf en/of activiteiten illegaal zijn. Hierdoor worden zij als loslopend wild behandeld, door burgers en autoriteiten. Een volstrekt willekeurige behandeling door de politie is vaak het gevolg. Ook in West Europa valt hier nog veel aan te verbeteren. Maar vooral in Oost Europa zijn er schrijnende gevallen bekend. De groep transgenders wordt hier vaak extra zwaar getroffen. Doordat transgenders veelal buitengesloten worden van reguliere arbeid en werkomstandigheden is het werk als sex worker (prostituee) vaak een van de weinige alternatieven. Deze workshop maakte duidelijk dat heel veel nog onbekend is over het welzijn van sex workers. Deels omdat deze het liefst in de anonimiteit willen blijven, deels omdat statistische gegevens ontbreken, deels omdat autoriteiten meestal geen beleid hebben dat gericht is op het welzijn en welbevinden van deze doelgroep, deels omdat een deel een illegale status heeft etc. etc. De zeer negatieve rol van de Politie is ook besproken. Niet in de laatste plaats vanwege afpersing, mishandeling en corruptie jegens deze doelgroep. Zo is bijvoorbeeld benoemd dat sex workers die aangifte willen doen niet serieus worden genomen. In voorkomende
gevallen is zelfs sprake van moedwillige mishandeling en afpersing. Dit onderwerp bleek voor ILGA Europe als belangenorganisatie relatief nieuw. Afgesproken is dat dit onderwerp volgend jaar weer een onderdeel zal zijn van de conferentie. Ook is de hoop uitgesproken dat de komende maanden dit onderwerp imn meerdere gremia wordt geagendeerd. Workshop 6: “How to address the needs of LGBTI sex workers” De laatste werkgroep ging over de organisatie van Prides. Ook hier zijn de verschillen tussen West en Oost Europa enorm. De jaarlijkse Canal Parade in Nederland bijvoorbeeld wordt door een groot aantal mensen georganiseerd, heeft een enorm budget en trekt vele honderdduizenden toeschouwers. In vele andere landen lukt het niet eens om een pride te organiseren. Als dit wel gebeurd, worden veel veiligheidsmaatregelen genomen om de veiligheid van de deelnemers te waarborgen. Als laatste hebben we afspraken gemaakt met de organisator, i.c. de heer Kaspars Zalitis, van de EuroPride 2015. Hij zou het geweldig vinden de NAVO+ LHBT conferentie/ werkgroep volgend jaar tijdens de EuroPride te verwelkomen. Letland is in de eerste helft van 2015 ook voorzitter van de EU en dit biedt een uitgelezen kans. Hiervoor moeten nog wel de nodige zaken worden uitgezocht voordat het groene licht gegeven kan worden. Foto’s
SHK & KA vertegenwoordigers in gesprek met de heren Ben Baks (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Directie Emancipatie, NL) en Charles Radcliffe (Hoofd van de afdeling Global Issues on Human Rights van de Verenigde Naties (UN)). Onderwerp van gesprek was de positie van LHBT militairen en politiemedewerkers, het werk van NAVO+ LGBT Committee en European Gay Police Association.
