Verslag over 2011
Verslag over 2011 van binnenuit.
van binnenuit
Altijd. Overal.
Verslag over 2011
van binnenuit
Inhoud
Voorwoord
7
Directieverslag
9
NOS Programma’s
17
NOS Nieuws
17
NOS Nederland kiest
43
NOS Sport
47
NOS Evenementen
61
60 jaar televisie
69
Nieuwsuur
75
NOS Nieuwe Media
78
Input 2011
82
Workshops
84
De organisatie NOS
89
NOS Medewerkers
89
Ondernemingsraad
93
Gebouw
95
Meer NOS
97
De Cijfers
98
Zendtijd
98
Kijk-, luister- en internetcijfers
4
99
Formatiecijfers
107
Financieel Jaarverslag
113
Samenstelling directie en hoofdredacties in 2011
116
Contactgegevens NOS
117
5
Voorwoord
Voor u ligt het jaarverslag 2011 van de Nederlandse Omroep Stichting (NOS). Ook in 2011 waren grote nieuws- en sportgebeurtenissen die Nederland in de greep hielden rechtstreeks en multimediaal te volgen bij de NOS. De Arabische Lente, de schietpartij in Alphen aan de Rijn, de Eurocrisis, de val van Johnny Hoogerland tijdens de Tour de France, de Nederlandse honkballers die de wereldtitel veroverden, de duizenden landgenoten die de Alpe d’Huez beklommen voor het goede doel en de lancering van de raket met André Kuipers zijn slechts enkele voorbeelden. Ook verwierf de NOS in 2011 een aantal belangrijke sportrechten en het portret dat ter gelegenheid van prinses Máxima’s veertigste verjaardag werd gemaakt ging de grens over. Het Duitse ZDF en Belgische VTM zonden de film namelijk ook uit. Op organisatorisch gebied gingen NOS Headlines en het NOS Journaal op 3 samen verder als NOS op 3. Achter de schermen werden de gemoederen de eerste helft van het jaar flink beziggehouden door de geplande bezuiniging van € 200 miljoen op de Mediabegroting. In juni verscheen de brief van de minister van OCW waarin deze bezuiniging in een keer werd ingevuld. Uit het onderzoek dat de minister heeft laten uitvoeren blijkt dat de NOS al een efficiënt ingerichte organisatie is met een zeer beperkte overhead. Ook toont het onderzoeksrapport aan dat de NOS op een zeer professionele manier haar nieuws- en sportrechten aankoopt. Dat is goed om te lezen. Hoewel de NOS met een forse bezuiniging te maken krijgt, weten we nu wel waar we aan toe zijn. Helderheid is goed; ook bij minder prettig nieuws. We kunnen nu door met ons dagelijkse werk en de plannen daarop afstemmen. En dat doen we. In 2012 staat een aantal interessante ontwikkelingen op het programma. Begin van het jaar zijn we overgegaan naar een ‘internet first’-strategie, in het voorjaar wordt de officiële NOS app gelanceerd en ook krijgen onze programma’s in 2012 een nieuwe vormgeving en nieuwe decors. Om nog maar niet te spreken van de unieke sportzomer.
6
7
Directieverslag
In dit jaarverslag blikken we terug op de NOS in 2011. We geven een overzicht van de multimediale
Taken en missie
programma’s die we maakten. De algemene ontwikkelingen worden beschreven in het directieverslag,
De NOS is als publieke omroep verantwoordelijk voor een brede nieuwsvoorziening die betrouwbaar en
u kunt teruglezen wat er speelde op de afdelingen NOS Nieuws, NOS Sport, NOS Evenementen en
onafhankelijk is. Wat de taken van de NOS zijn, staat omschreven in de Mediawet. Deze taken zijn:
Nieuwe Media en daarna volgt een beschrijving van ontwikkelingen en projecten in andere geledingen van de organisatie. Ten slotte geven we een overzicht van belangrijke cijfers met betrekking tot zendtijd, kijk- en luistergedrag, internetbezoek, formatie en enkele financiële cijfers.
• het verzorgen voor de landelijke publieke omroep van media-aanbod op het gebied van nieuws, sport en evenementen, dat zich bij uitstek voor een onbevooroordeelde aanpak leent. Hiertoe behoort in elk geval media-aanbod dat een hoge frequentie en vaste regelmaat van verspreiding vereist, een algemeen
Kortom, dit jaarverslag neemt u mee naar de NOS van binnenuit.
dienstverlenend karakter draagt of met een doelmatiger inzet van middelen beter gezamenlijk tot stand kan komen;
Hilversum, 18 april 2012
• het verzorgen van teletekst voor de landelijke publieke omroep;
Jan de Jong, algemeen directeur
• het toegankelijk maken van het media-aanbod via alle beschikbare media. Aan de hand van deze taken heeft de NOS haar missie opgesteld: ‘De NOS stelt zich, als integraal onderdeel van de publieke omroep, tot doel de primaire informatiebron te zijn op het gebied van nieuws, sport en evenementen, zodat de Nederlandse burger beter in staat is te oordelen over ontwikkelingen in de wereld en zijn gedrag te bepalen. De NOS hanteert hierbij de hoogste journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en onbevooroordeeldheid. De NOS streeft er naar deze informatie toegankelijk te maken via alle beschikbare media en voor alle maatschappelijke geledingen.’ Verzelfstandiging Sinds 1 januari 2010 is de NOS een volledig zelfstandige omroeporganisatie. In 2009 werd een overgangsstichting opgericht, waarin werd vooruitgelopen op de nieuwe bestuurlijke structuur. De NOS heeft sindsdien een eigen bestuur en een Raad van Toezicht en vormt niet langer één juridische organisatie met het coördinatie- en samenwerkingsorgaan de Nederlandse Publieke Omroep (NPO).
8
9
Directieverslag Raad van Toezicht Tot 1 december 2011 bestond de Raad van Toezicht uit de leden van de Raad van Bestuur van de NPO. Echter, in het kader van ‘good governance’ heeft de minister van OCW per die datum, op aangeven van de Tweede Kamer, een onafhankelijke Raad van Toezicht benoemd. De nieuwe Raad van Toezicht, die in december voor het eerst is bijeengekomen, telt zes leden. De Raad van Toezicht neemt zich voor in het verslag over 2012 rekening en verantwoording af te leggen over zijn werkzaamheden. Voor informatie over de samenstelling van de Raad van toezicht: zie elders in dit verslag en onze website. De Commissie van Deskundigen adviseert de Raad van Toezicht (gevraagd en ongevraagd) over fundamentele vraagstukken inzake het journalistieke en maatschappelijke functioneren van de NOS. Deze commissie richt zich hierbij met name op het adviseren over onderwerpen als diversiteit (breed geschakeerdheid) en pluriformiteit (variatie aan invalshoeken en meningen) in de programmering van de NOS en de wijze waarop daarover aan het publiek verantwoording wordt afgelegd. Daarnaast onderzoekt de Commissie klachten van kijkers, luisteraars en lezers over de berichtgeving van de NOS. De Commissie fungeert hiermee als “ombudsman”. Dergelijke klachten hebben een relatie tot de journalistieke uitgangspunten van de NOS. De Commissie van Deskundigen voorziet de klager en de NOS-directie van haar commentaar naar aanleiding van de klacht. Ten slotte adviseert de Commissie de NOS directie bij zwaarwegende verschillen van mening tussen de Hoofdredacties en de NOS directie over principieel journalistiek inhoudelijke kwesties. Voor informatie over de samenstelling van de Commissie van Deskundigen verwijzen wij naar onze website. Strategisch beleid ”De NOS is een van de pijlers onder de landelijke publieke omroep. De verzorging van een onafhankelijk en betrouwbaar nieuwsaanbod is een kernfunctie van de publieke omroep. De NOS blijft zijn zelfstandige positie als onafhankelijke en betrouwbare leverancier van hoogstaand nieuws, sport en informatief aanbod behouden.”
10
11
Directieverslag Aldus de minister van OCW in haar brief van 17 juni 2011 aan de Tweede Kamer over de toekomst van
Wij zien deze ontwikkeling als een uitdaging en niet als een bedreiging. Het is de ambitie van de directie
het publieke omroepbestel en de verdeling van de bezuinigingen.
en hoofdredacties om aan deze ontwikkeling gezamenlijk het hoofd te bieden. Met de kennis en deskundigheid, de omvang en infrastructuur waarover de NOS beschikt moeten wij ook op het internet de
In 2015 zullen in Hilversum nog maar maximaal acht gefuseerde omroepbedrijven actief zijn. In een peri-
voornaamste nieuwsbron kunnen worden. Onvermijdelijkheid is daarbij het sleutelwoord.
ode waarin sprake is van forse aanpassingen van het publieke omroepbestel blijft de NOS als zelfstandige omroeporganisatie, met haar specifieke, in de wet vastgelegde taken op het gebied van nieuws, sport en
Bezuinigingen
evenementen, bestaan.
De uitdagingen voor de NOS zijn niet uitsluitend gelegen in ontwikkelingen in de samenleving en veran-
Dat betekent niet dat wij tevreden achterover kunnen leunen. Daarvoor is de omgeving waarin wij
derend consumentengedrag. Op basis van de eerder aangehaalde brief van 17 juni 2011 van de minister
acteren teveel in beweging. Zo doen zich ontwikkelingen voor in het kijk- en luistergedrag van het
van OCW ziet de NOS zich in de komende jaren met forse bezuinigingen geconfronteerd. Er is sprake
publiek waarop wij zullen moeten inspelen.
van aanzienlijke bedragen, waar in potentie een groot aantal arbeidsplaatsen en programma’s mee
De NOS is een belangrijke speler in het (publieke) omroepdomein en wil dat ook blijven. Nieuws, sport en
gemoeid zijn. De directie van de NOS heeft zich tot doel gesteld om de komende periode in samenspraak
live verslaggeving van nationale en internationale evenementen vormen immers, zoals de minister terecht
met hoofdredacties, stafafdelingen en de inspraakorganen van de medewerkers plannen te ontwikkelen
stelt, de kerntaak van iedere publieke omroep.
voor de exacte invulling van deze bezuinigingen.
Het behoud van onze huidige positie is geen gegeven, wij zullen deze dag in dag uit moeten bevechten. Wij zullen daarbij na moeten denken over onze journalistieke koers. De NOS wil namelijk, zowel op
De bezuinigingen bieden echter niet alleen bedreigingen maar ook kansen. Kansen om door het ontwik-
radio, televisie als op de nieuwe media, de onvermijdelijke omroep voor nieuws- en sport en live verslag-
kelen van nieuwe werkwijzen en nieuwe vormen van journalistiek tegelijkertijd kosten te besparen én in
geving zijn en blijven.
te spelen op de veranderde behoeften van het publiek. De inventiviteit van de NOS-organisatie is er groot genoeg voor.
In het strategisch bedrijfsplan 2012-2016 heeft de directie haar visie op de toekomst van de NOS uiteen gezet en schetsen wij de lijnen waarlangs de NOS de komende jaren haar ambities wil waarmaken. De NOS wil het nieuws niet alleen duiden, ordenen en samenvatten maar het ook opzoeken, maken en de
NOS Directie
nieuwsagenda mede bepalen. Anders wacht de NOS het lot dat veel kranten treft: aardig om kennis van te nemen en belangrijk voor de verdieping maar niet langer de primaire brenger van het nieuws. Wij doen regelmatig onderzoek naar de samenstelling van ons publiek en hebben vastgesteld dat de NOS vooral een ijzersterk merk op televisie en radio is. Op internet is dat minder het geval. En juist daar zit de jongere generatie die we willen bereiken en aan ons binden. Wij willen ook op de langere termijn onze wettelijke taakopdracht en onze missie kunnen uitvoeren – een zo groot mogelijk bereik onder alle doelgroepen van het Nederlandse volk – en daarmee ons draagvlak in de Nederlandse samenleving verder vergroten en verankeren. Ook voor de jongere van vandaag, met zijn of haar kijk- en luister- en surfgedrag, moet de NOS een onvermijdelijke omroep zijn.
12
Jan de Jong,
Geert Hofman,
algemeen directeur
zakelijk directeur
13
Brand Moerdijk 5 januari 2011
16.30 uur: Kees van Dam is met de eerste beelden van de brand te zien in het NOS Journaal.
Twee SNG’s (satellietwagens) rukken uit:
16.30 uur: Eerste extra NOS Journaal op Nederland 1.
één voor Kees van Dam bij de brand zelf
17.50 uur: Nog een extra NOS Journaal. Achter NOS-
en één voor de ploeg rond verslaggever
verslaggever Kees van Dam zijn live in de uitzending
Martijn Bink die in Dordrecht de gevolgen
nieuwe explosies te zien.
van de brand in ogenschouw neemt.
In alle uitzendingen van NOS Nieuws en in Nieuwsuur uitgebreid aandacht voor de brand.
De politie meldt een grote brand in Moerdijk en schaalt op, omdat het om een chemisch bedrijf gaat. Een ooggetuige meldt vlammen van wel 30 meter hoog. De brandweer meldt dat er kans is op uitstoot van gevaarlijke stoffen.
14.35 UUR
15.00 UUR
15.41 UUR
15.55 UUR
15.56 UUR
16.00 UUR
17.59 UUR
‘S AVONDS
22.15 UUR
Paul Sanders meldt dat er giftige Een NOS-ploeg met verslaggever Kees
stoffen zijn gemeten, maar dat
van Dam vertrekt naar Moerdijk om
nog niet duidelijk is welke of
poolshoogte te nemen. De eerste foto
hoeveel.
verschijnt op Twitter. Radioverslaggever Paul Sanders is als eerste NOS-verslaggever ter plekke en ‘breekt in’ in de uitzending op Radio 1. Vanaf dan is hij ongeveer elk half uur op zender.
De persconferentie van de
Op NOS.nl wordt uitgebreid bericht
burgemeester van Moerdijk en de
over de brand in Moerdijk, waar op dat
brandweercommandant van
moment het luchtalarm afgaat.
MIdden en West Brabant wordt live uitgezonden op Journaal 24.
14
15
NOS Nieuws
2011, een nieuwsjaar waarin veel, heel veel gebeurde. Twee grote gebeurtenissen stijgen toch wel boven al het andere nieuws uit: de Arabische Lente en de Eurocrisis. Deze nieuwsfeiten lopen als rode draad door het jaar heen. Het jaar wordt verder getekend door onder anderen een schietpartij in Alphen aan de Rijn, een brand bij ChemiePack in Moerdijk, een ongekende moordpartij in Noorwegen (Oslo en Utoya), de dood van Osama bin Laden en een aardbeving en tsunami in Japan. Het laatste nieuws rondom deze en vele andere gebeurtenissen is bij de NOS te volgen op onder meer internet, radio en televisie. 24 uur per dag op NOS.nl, NOS Teletekst en de digitale themakanalen Journaal 24 en Politiek 24 en daarnaast in reguliere en extra uitzendingen op radio en televisie. Bij grote gebeurtenissen zijn er extra ’flitsjournaals’, dat zijn korte updates met het laatste nieuws rondom een gebeurtenis, en langere uitzendingen van het NOS Journaal op Nederland 1 en Radio 1, de calamiteitenzenders van de publieke omroep. Zo zijn bijvoorbeeld in het weekend na de natuurramp in Japan extra NOS Journaals te zien waarin verslag wordt gedaan van de laatste ontwikkelingen. Ook tijdens de Arabische Lente worden regelmatig extra bulletins uitgezonden. NOS Journaal Vaste anchors op zondag Tot juni 2011 presenteerden de anchors van het NOS Journaal van 20.00 uur, Sacha de Boer en Rob Trip, de uitzendingen van maandag tot en met zaterdag. Op zondag zat telkens een wisselende presentator achter de tafel. Per eind oktober verschuift de hoofdredactie deze ‘wisseldag’, in overleg met de anchors,
16
17
NOS Nieuws naar zaterdag. Zondag is de best bekeken dag van de week voor het Achtuurjournaal en dan wil de
NOS twittert radiobulletins
hoofdredactie graag de anchors inzetten.
Vanaf februari worden de korte radiobulletins die ieder uur door de NOS worden gemaakt via het
Om meer continuïteit te brengen in de presentatie is gekozen om het journaal op de ‘wisseldag’ om en
Twitter-account van het NOS Radio 1 Journaal (@NOSRadio1) verspreid. Deze bulletins, waarin het laatste
om te laten presenteren door Astrid Kersseboom en Rik van de Westelaken.
nieuws in twee minuten wordt samengevat, werden altijd al als service aangeboden aan lokale en regionale omroepen en krijgen nu een nieuwe functie via het sociale netwerk.
Nieuwe presentator: Simone Weimans In juni komt Simone Weimans in dienst bij de NOS om het presentatieteam van het NOS Journaal te
Webcam Radio 1 Journaal
versterken. In haar nieuwe functie presenteert zij de ochtend- en dagjournaals.
“Ik ga nu eten… kijken jullie mee? ;-)“ twitterde Lara Rense begin maart terwijl ze het NOS Radio 1 Journaal presenteerde. Sindsdien zijn via www.radio1.nl en via de Radio 1 app webcambeelden van de
Jeanet Schuurman stopt met presenteren
grotere NOS-uitzendingen te bekijken. Met het toevoegen van beeld aan het radiogeluid wil de redactie
Op 28 juni presenteert Jeanet Schuurman haar laatste NOS Journaal. Na 25 jaar stopt zij als presentator.
het contact met het publiek bevorderen.
Eva Jinek verlaat NOS
Radio 2 NOS Journaal vanuit Beeld en Geluid tijdens Top 2000
Eva Jinek, presentator van het NOS Journaal en NOS op 3, maakt in augustus bekend dat zij de NOS
Radio 2-nieuwslezers Carmen Verheul, Clemens Peters en Matijn Nijhuis verkassen tijdens de Top 2000
gaat verlaten. Ze wordt anchor van de omroep WNL. Daarnaast blijft ze wel de vaste presentator op
in december tijdelijk naar Beeld en Geluid in Hilversum. Van daaruit presenteren zij vanaf eerste kerstdag
maandagavond van het radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen.
tot en met Oudjaarsdag het nieuws op Radio 2. In deze periode wordt ook de Top 2000 live vanuit het Top 2000 Café in Beeld en Geluid uitgezonden. Normaal gesproken zitten deze nieuwslezers in de Radio
Annechien Steenhuizen naar dagjournaals
2-studio in het AKN-gebouw in Hilversum.
Na ruim 2,5 jaar het ‘NOS op 3-journaal’ te hebben gepresenteerd, stapt Annechien Steenhuizen per 1 november over naar het NOS Journaal. Daar gaat ze aan de slag als presentator van vooral de dagjour-
Trudy Vendrig met pensioen
naals, inclusief het 18.00 uur bulletin.
Na tweeëntwintig jaar als een van de vaste nieuwslezers op de radio, gaat Trudy Vendrig in 2011 met pensioen. Op 4 december leest zij haar laatste krantenoverzicht in NOS Met het Oog op Morgen.
NOS Journaal op de radio Ook duo-presentatie in de avond
Politicus van het Jaar-verkiezing
In januari nemen Lucella Carasso en Tim Overdiek voor het eerst samen plaats achter de microfoon in
In samenwerking met Radio 1 organiseert het NOS Radio 1 Journaal in december de Politicus van het
de avondeditie van het NOS Radio 1 Journaal (16.30-18.30 uur). Omdat duo-presentatie in de ochtend
Jaar-verkiezing, waarbij de parlementaire pers de beste politicus van 2011 kiest. De uitslag wordt be-
veel positieve reacties van luisteraars oplevert, wordt dit concept nu ook doorgevoerd in de avonduit-
kendgemaakt in een live uitzending van het NOS Radio 1 Journaal, te volgen via Radio 1 en Politiek 24,
zending. Duo-presentatie komt de snelheid, de afwisseling en de levendigheid van het programma ten
vanuit ProDemos, Huis voor de Democratie en Rechtsstaat in Den Haag.
goede. Ook gaan de presentatoren zich meer inzetten voor contact en interactie met de luisteraar via de verschillende sociale media.
Premier Mark Rutte sleepte voor de tweede keer de titel in de wacht. De parlementaire journalisten riepen Carola Schouten, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie, uit tot ‘Politiek talent van 2011’.
18
19
Aardbeving en Tsunami in Japan 11 maart 2011
De Japanse SNG-apparatuur werkt niet. Nu komt de BGAN van pas. In het NOS Jour-
Aankomst in Sendai. Deze grote stad is niet zozeer
een nieuwe tsunami-waarschuwing afgegeven en er is
verwoest, als wel een spookstad geworden.
weer een explosie geweest in de kerncentrale.
naal van 18.00 uur is het eerste live-gesprek met Zwart. Een tweede live gesprek wordt
Jesse Renckens ontmoet op Schiphol
Niet al te ver van de kust, ontstaat nu echt paniek: er is
gevoerd in het journaal van 20.00 uur.
de cameraman en checkt in.
Ze keren de auto: naar hoger gelegen gebied en tegen
Na nachtelijke live bijdragen aan NOS-uitzendingen en
de wind in van de kerncentrale vandaan, om eventuele
een lange zoektocht naar een slaapplaats bereikt de
radioactieve straling te ontlopen. Onderweg stoppen ze
ploeg de volgende dag het gebied waar de verwoesting
geregeld voor radio- en tv-bijdrages.
door de tsunami hartverscheurend zichtbaar is.
Ruim twee uur later stijgt KLM-vlucht 861 naar Tokio op. Jesse Renckens, producer bij NOS Nieuws, ziet bij het ontbijt de eerste beelden van een aardbeving en tsunami in Japan. Hij denkt: ‘Het zal wel druk worden vandaag.’ Een half uur later, in de auto naar Hilversum, heeft hij al telefonisch overleg met zijn collega-producers.
08.15 UUR
10.00 UUR
12.45 UUR
08.50 UUR (LOCAL)
02.00UUR
07.00 UUR
19.00 UUR
Besloten wordt een NOS-ploeg naar Japan te
Renckens en de cameraman landen in Japan.
Na twee uur slaap gaat de ploeg per auto op weg naar
sturen: correspondent Wouter Zwart, cameraman
Ze wachten op Wouter Zwart, die rechtstreeks van
Sendai. Ze luisteren naar de Japanse nieuwszender. De
Hans Burgers en… Jesse Renckens als producer.
z’n vakantieadres in China komt. Zwart doet meteen
stringer vertaalt en wordt bloednerveus: de autoriteiten
z’n eerste radioverslag.
sluiten een nieuwe explosie in de kerncentrale van Fukushima niet uit. Op een afstand van 30 à 40 kilometer
Renckens verzamelt spullen zoals een satelliettelefoon en een BGAN (apparaat waarmee je via
Vervolgens gaan Zwart en de cameraman naar de
een snelle satelliet-internetverbinding live in de
locatie voor hun eerste ‘standupper’. Die locatie is
uitzending kunt komen en beeld kunt versturen).
al vanuit Hilversum gereserveerd, net als de SNG-
Ook wordt een ‘stringer’ (tolk/tipgever) in Tokio
apparatuur (waarmee een satellietverbinding kan
geregeld die de NOS-ploeg kan bijstaan.
worden gelegd).
20
rijden ze erlangs.
Op 15 maart 2011 besluit de hoofdredactie de NOS-ploeg weg te halen uit Japan. Aanleiding: de dreiging die uitgaat van de zwaar beschadigde kerncentrale in Fukushima en de slechte werkomstandigheden.
21
‘Geen enkel verhaal is een collega waard’, aldus de hoofdredactie.
NOS Nieuws NOS op 3
Geen vast tijdstip
‘On air’
Vanwege het zomerschema van Nederland 3 dat een ander aanbod en veel herhalingen kent, is NOS
Publiek dat als kritische nieuwsconsument suggesties aandraagt voor belangrijke nieuwsthema’s of
op 3 in de zomermaanden niet op een vast tijdstip te zien. Het programma zwerft door de late avond
invalshoeken bij het nieuws. Een redactie die, in constante dialoog met dat publiek, uiteindelijk de jour-
op Nederland 3, waardoor het moeilijk is kijkers te binden. Naar aanleiding van de resultaten van een
nalistieke inhoud van NOS op 3 bepaalt, waarbij de input van het publiek zwaar weegt. En onderwerpen
onderzoek - opgezet door de NOS en de NPO - naar de nieuwsbehoefte op Nederland 3 en onderhande-
die vervolgens vanaf meerdere kanten worden belicht. Dat is de kern van het nieuwe NOS op 3 dat sinds
lingen met de netredactie, krijgt NOS op 3 aan het eind van het jaar toch het vaste tijdstip van 22.30 uur
2 mei ‘on air’ is. NOS op 3 is primair te volgen op NOSop3.nl en daarnaast te horen op radio (3FM en
toegewezen. Alleen op Champions League-avonden leidt NOS op 3 nog een zwevend bestaan.
FunX) en te zien op televisie (Nederland 3). TV Lab Het nieuwe crossmediale platform NOS op 3 komt in de plaats van twee vertrouwde NOS-merken: NOS
Tijdens TV Lab, de themaweek op Nederland 3 waarin programmamakers de kans krijgen vernieuwende,
Headlines en het NOS Journaal op 3. De doelgroep van die beide programma’s vormt ook de doelgroep
afwijkende, creatieve programma’s en pilots aan het publiek te tonen, experimenteert NOS op 3 met een
van het nieuwe NOS op 3. Het gaat om een grote groep nieuwsconsumenten die te omschrijven valt
nieuwsquiz. Tijdens NOS op 3 op tv kunnen kijkers op hun mobiel of tablet inloggen op een speciale
als ‘jong van geest’, ‘kritisch’, ‘betrokken bij wat er in de wereld gebeurt’ en ‘soms ook sceptisch’. Een
website om aan de quiz mee te doen. De vragen hebben allemaal te maken met de nieuwsitems op tv.
groep die gewend is om een mening te vormen op basis van eigen nieuwsgaring. Voor NOS op 3 is het belangrijk om te experimenteren met nieuwe vormen van interactie. In de toekomst Presentatie
kan deze vorm wellicht gebruikt worden om tijdens de uitzending opiniepeilingen te houden of kan via
De presentatie van de nieuwe ‘NOS op 3’-programma’s op radio en tv blijft in handen van vertrouwde
een tweede scherm achtergrondinformatie geleverd worden.
namen. Nieuwslezers Fleur Wallenburg en Bart Jan Cune presenteren de meeste radiobulletins. Annechien Steenhuizen en René van Brakel vormen als vanouds afwisselend de gezichten op Nederland
Workshop tijdens PICNIC
3. Vanaf eind mei krijgen zij daarbij versterking van nieuwkomer Mustafa Marghadi, afkomstig van de
In september is NOS op 3 aanwezig bij PICNIC, een driedaags festival over ‘media, innovation, business,
NTR. In november wordt bekend dat Dionne Stax Annechien Steenhuizen opvolgt als presentator van
people and society’. Met de deelnemers wordt gediscussieerd over hoe digitale media instrumenten,
NOS op 3.
zoals datavisualisatie en crowdsourcing, kunnen worden ingezet om nieuwsverhalen te vertellen.
NOS Eindexamenjournaal
Serious Request: live vanuit Leiden
In mei doet NOS op 3 twee weken lang verslag van het laatste eindexamennieuws in eindexamenjour-
De radio- en tv-uitzendingen van NOS op 3 komen tijdens de achtste editie van Serious Request live van-
naals op radio 3FM en FunX. De eerste editie wordt op maandag 16 mei gepresenteerd door onder-
uit Leiden. Het NOS op 3-radionieuws op 3FM wordt uitgezonden vanuit een locatie in de nabijheid van
wijsminister Van Bijsterveldt. Alle eindexamenstress wordt daarnaast verslagen op de speciale 3FM/NOS
het Glazen Huis. NOS op 3 op televisie komt vijf avonden lang vanuit het Serious café, recht tegenover
eindexamensite, Hyves, Facebook en Twitter.
het Glazen Huis.
22
23
NOS Nieuws Wie is de Nerd van het Jaar?
Presentatiewedstrijd
Wikileaks, de beveiligingslekken bij de overheid, de definitieve doorbraak van Twitter en Facebook en
Ter gelegenheid van haar 30e verjaardag organiseert het NOS Jeugdjournaal in samenwerking met het
uiteraard de dood van Apple-topman Steve Jobs. Technologienieuws was nog nooit zo’n hot item in de
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid een presentatiewedstrijd. Vanaf half april kunnen scholen
media. Reden voor NOS op 3 om een Nerd van het Jaar-verkiezing te organiseren. Alexander Klöpping
een leerling aanmelden als eenmalige presentator van het NOS Jeugdjournaal. Bijna 200 leerlingen uit
weer de titel uiteindelijk in de wacht te slepen.
de groepen 6, 7 en 8 van het basisonderwijs worden opgegeven. Daaruit zijn 22 presentatoren in spe geselecteerd.
Fleur Wallenburg ‘Newsbitch’ In december wint radionieuwslezer Fleur Wallenburg voor de tweede keer de Newsbitch Award, voor
In juni komen de presentatietalenten met hun klas naar de eerste NOS Jeugdjournaaldag in Beeld en
beste vrouwelijke nieuwslezer van Nederland. De Newsbitch Award is onderdeel van de Radiobitches
Geluid in Hilversum. Daar krijgen zo’n 500 leerlingen tal van activiteiten aangeboden, waaronder een
Awards, een Nederlandse vakprijs die sinds 2007 aan vrouwelijke radiomakers wordt uitgereikt.
‘Meet & Greet’ met Journaalpresentatoren. De aspirant-presentatoren krijgen tips van oud-Jeugdjournaalpresentator en jurylid Robert ten Brink en de huidige presentatoren (Milouska Meulens, Roos Mog-
NOS Jeugdjournaal
gré, Tamara Seur en Pepijn Crone). Daarna neemt ieder van hen een professionele screentest op die op
Meer Jeugdjournaal in de klas
internet wordt geplaatst.
Om meer kinderen te bereiken en om meer kinderen vertrouwd te maken met het NOS Jeugdjournaal, zijn diverse initiatieven ondernomen. Het NOS Jeugdjournaal in de ochtend is daar een voorbeeld van.
Uiteindelijk kiezen de bezoekers van de website en de vakjury, bestaande uit Robert ten Brink, Roos
Zo ook Nieuwsbegrip, een interactieve lesmethode rond een actueel nieuwsthema dat op scholen wordt
Moggré (presentator) en Ronald Bartlema (chef NOS Jeugdjournaal) Heleen Lok als winnaar. Zij presen-
ingezet voor begrijpend lezen.
teert op 26 juni samen met Milouska Meulens het echte NOS Jeugdjournaal.
Hiervoor werkt de redactie van het Jeugdjournaal sinds februari samen met een educatieve uitgeverij.
Expertise JJ naar Indonesië
Iedere maandag maakt een aparte Jeugdjournaalploeg een korte, vijf minuten durende uitzending die
Op verzoek van Free Press Unlimited geven twee afgevaardigden van het NOS Jeugdjournaal een training
past bij het thema (bepaald door de uitgeverij in nauw overleg met de NOS) waar het lesmateriaal die
aan Indonesische collega’s. Indonesië kreeg in 2011 een radioprogramma voor kinderen tussen de 10
week over gaat. Door actuele thema’s in het lespakket te verwerken, wordt het onderdeel begrijpend
en 14. Aan het eind van de zomer start ook een televisieversie van ‘Teen Voice’. De NOS’ers geven de
lezen voor kinderen aantrekkelijk, is de ervaring van docenten. Scholen reageren enthousiast op de
Indonesische redactie een basistraining waarin vragen aan bod komen als Hoe interview ik een kind? Hoe
speciale NOS Jeugdjournaals en zien het als een verrijking van de lesstof.
verzin ik nieuwe invalshoeken? En hoe schrijf ik teksten voor kinderen?
1 april!
Samenwerking met Schooltv-weekjournaal
Rond de 500 reacties krijgt het NOS Jeugdjournaal binnen na een reportage over een proef om kinde-
Het versterken van de publieke nieuwsvoorziening voor de jeugd, zowel thuis als op school. Met dat doel
ren de mogelijkheid te bieden een tattoo te laten zetten. Veel kinderen, maar ook ouders reageren op
voor ogen gaan de redacties van het NOS Jeugdjournaal en het NTR Schooltv-weekjournaal met ingang
het verhaal en sturen een e-mail of schrijven iets in het gastenboek op de website. Sommige kinderen
van het schooljaar 2011-2012 nauw samenwerken. Daarom verhuist de redactie van het Schooltv-week-
melden zich al aan op de speciaal voor deze gelegenheid gemaakte site www.tattookids.nl. Eenmaal op
journaal naar de Nieuwsvloer in het NOS-gebouw.
de website komen ze er achter dat het om een 1-aprilgrap ging.
24
25
Schietpartij Alphen a/d Rijn zaterdag 9 april 2011
Op de vraag of hij enig idee heeft hoeveel mensen zijn geraakt antwoordt de man van de dierenwinkel: ‘Veel gewonden, ik hoop niet meer dan tien doden, tussen de vijf en de tien doden zeker.’ De politie was er snel bij, zegt hij. En dan: Bouazzaoui vindt het nummer van een dierenwinkel in
‘De dader heeft zichzelf door het hoofd geschoten.’ Naar
het winkelcentrum. Hij belt en krijgt de winkelier aan
later bleek in de Albert Heijn vlak naast de dierenwinkel.
de lijn. Bouazzaoui hoort op de achtergrond één knal en iemand roepen ‘Ga daar weg!’ De winkelier vertelt wat hij heeft gezien. Rachid Bouazzaoui meldt dit onmiddellijk aan de eindredacteur van de NOS Journaals op Radio 1, die zegt: ‘Schuif maar in de uitzending.’
±12.55 UUR
13.02 UUR
13.04 UUR
Redacteur Rachid Bouazzaoui volgt op Twitter toevallig iemand die op dat moment in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen a/d Rijn is. Die persoon maakt als eerste melding van een schietpartij. Meteen daarna komen er via Twitter meer meldingen binnen.
Presentator Ewout de Jong is net begonnen met de uitzen-
De samensteller van NOS
Ook worden meteen twee SNG’s (satellietwagens)
ding als hij via zijn koptelefoon de mededeling krijgt dat hij
Teletekst heeft meegeluisterd
en een radiowagen op pad gestuurd, met de bijbe-
een ooggetuige van de schietpartij gaat spreken, de man van
en besluit tot een Teletekstbe-
horende verslaggevers. Later op de dag komen daar
de dierenwinkel.
richt met als kop: ‘Bloedbad in
nog een aantal wagens bij, waarvan één speciaal
Alphen a/d Rijn’.
voor het NOS Jeugdjournaal en één om de Eurovisie
Ewout de Jong vraagt hem wat hij heeft gezien. De man
te bedienen, voor buitenlandse zenders.
vertelt over de paniek die er heerst, schreeuwende mensen, mensen die op de grond liggen. Hij zag de dader al schietend
26
met een grote mitrailleur voorbijkomen.
27
NOS Nieuws De bundeling van krachten moet leiden tot nog betere nieuwsprogramma’s voor kinderen in de leeftijd van 9 tot 12 jaar. Ook moet het efficiëntiewinst opleveren, waardoor er met dezelfde hoeveelheid geld meer ruimte is om beide programma’s zo goed mogelijk te maken. De programma’s houden wel hun eigen titels en websites. Ook de uitzendtijden blijven hetzelfde. NOS Jeugdjournaal in de ochtend start tweede seizoen Na een succesvol eerste jaar start in september het tweede seizoen van het NOS Jeugdjournaal in de ochtend. Op schooldagen kunnen kinderen van 10-12 jaar weer iedere ochtend gezamenlijk in de klas het actuele nieuws volgen, reageren op de dagelijkse stelling en doorpraten over het nieuws van de dag. In het eerste jaar blijken al veel kinderen en leerkrachten de weg naar het Jeugdjournaal in de ochtend te hebben gevonden. Kijkcijfers laten zien dat dagelijks zo’n 150.000 kinderen uit de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs gezamenlijk in de klas kijken. Dat komt neer op een derde van alle leerlingen uit de twee hoogste groepen van het basisonderwijs. NOS Met het Oog op Morgen 35 jaar Oog Op 5 januari 2011 bestaat NOS Met het Oog op Morgen precies 35 jaar. Dat wordt gevierd met een debat onder leiding van Clairy Polak in studio Desmet in Amsterdam. In de jubileumuitzending gaan de zeven vaste Oog-presentatoren in debat over het nieuws en de journalistiek. De Haagse popband Gruppo Sportivo, die ook in 1976 het levenslicht zag, zorgt in deze uitzending voor de muziek. In de aanloop naar de jubileum-uitzending wordt ‘het Oog’ vanaf 27 december gepresenteerd door duo’s. De huidige presentatoren krijgen gezelschap van oud-presentatoren als Henny Stoel, Ivo Niehe, Hanneke Groenteman, Frits Spits en Joop van Zijl. Eva Jinek vaste maandagpresentator Presentator Eva Jinek valt sinds de zomer van 2010 al geregeld in als presentator van NOS Met het Oog op Morgen. Sinds maart 2011 is zij als vaste presentator te horen. Ze neemt de plaats in van Joris Luyendijk die begin februari op eigen verzoek stopt met ‘het Oog’.
28
29
NOS Nieuws Chris Kijne volgt Stephan Sanders op
(schrijfster Connie Palmen en politicus Emile Roemer) terug op het jaar. Beide gasten worden in de live-
Ruim 10 jaar is presentator Chris Kijne als invaller een vertrouwde stem bij NOS Met het Oog op Morgen.
uitzending vanuit Amsterdam op geheel eigen wijze ingeleid door cabaretier Jeroen Woe.
Aan die invalstatus komt in mei een einde. Hij wordt dan presentator met een ‘vaste’ plek: de donderdagavond. Kijne neemt de microfoon over van zaterdagpresentator Stephan Sanders die op eigen verzoek
Jaaroverzichten NOS Nieuws
stopt.
In december wordt traditiegetrouw teruggeblikt op het nieuwsjaar in verschillende jaaroverzichten,
Door de komst van Chris Kijne vindt er een kleine verschuiving plaats van de presentatoren met een vaste
namelijk die van het NOS Journaal, het NOS Jeugdjournaal en NOS op 3. Nieuw dit jaar is het politieke
avond. Max van Weezel ’verhuist’ naar de zaterdag omdat Kijne de donderdag voor zijn rekening neemt.
jaaroverzicht. Presentator Rob Trip blikt vanaf het Haagse Binnenhof terug op de politieke gebeurtenissen
Sinds 1 mei ziet het schema er dan zo uit: Eva Jinek (maandag), Mieke van der Weij (dinsdag), Clairy
van 2011. Politiek verslaggever Dominique van der Heyde zorgt voor de duiding.
Polak (woensdag), Chris Kijne (donderdag), Tijs van den Brink (vrijdag), Max van Weezel (zaterdag) en John Jansen van Galen (zondag).
Samenwerking met publiek Ook in 2011 werkt NOS Nieuws samen met het publiek door gebruik te maken van wat men ziet of wat
Hans Laroes presenteert éénmalig
met weet.
Met het oog op zijn afscheid als hoofdredacteur van NOS Nieuws op 26 juni treedt Hans Laroes op de avond ervoor éénmalig op als presentator van NOS Met het Oog op Morgen. Hij ontvangt dan gasten uit
Ooggetuige
de actualiteit.
Via Ooggetuige doet de NOS regelmatig een beroep op ooggetuigen van een nieuwsgebeurtenis. Hun beeldmateriaal en/of verhalen, die door middel van een oproep op NOS.nl worden verkregen, worden
Gute Nacht Freunde
vervolgens vaak multimediaal ingezet. In 2011 is dat onder meer het geval tijdens de aardbeving in
Na ruim 35 jaar trouwe dienst is de tune van ‘het Oog’, ‘Gute Nacht Freunde’ van Reinhard Mey,
Japan, de Arabische Lente, de schietpartij in Alphen aan den Rijn en de aanhoudende droogte in het
opnieuw onderhanden genomen. Opdracht was om het radioprogramma wat meer openingsvaart te
voorjaar in ons land.
geven en de woorden van Mey beter te laten klinken. Ze mochten echter niet overboord, evenmin als het orkest, de stem van Hans Hogendoorn, de bekende ‘Oog-zin’ (“Dit is Met het Oog op Morgen, […]”)
NOS Net
en de ruimte voor een persoonlijke opening door de presentator. Met die opdracht op zak schreef de
Omdat de redactie beseft dat er bij veel onderwerpen die NOS Nieuws behandelt niet-journalisten zijn
bekende arrangeur Franck van der Heijden een geheel nieuw arrangement. Het Metropole Orkest dook
die daar (veel) meer van weten dan zij, doet zij regelmatig een beroep op NOS Net. Dat is het netwerk
vervolgens onder leiding van dirigent Ernst van Tiel met blazers en strijkers een dag lang de orkestzaal
van mensen uit het hele land die veel weten op een bepaald gebied omdat zij in het dagelijkse leven
in. Het resultaat is een eigentijdse tune met behoud van alle ingrediënten die hem zo bekend maken. De
specialistische kennis en ervaring opdoen, door bijvoorbeeld hun beroep of politieke activiteiten. Deze
nieuwe tune is sinds oktober te horen.
‘deskundigen’ vertellen de NOS-redactie niet wat zij vinden, maar wat zij over een onderwerp weten. Met de kennis van deze nieuwspartners kan de NOS betere onderwerpen maken met sterkere voorbeel-
Presentatorendebat
den uit de praktijk.
Eind december organiseerde ‘het Oog’ het jaarlijkse presentatorendebat vanuit Studio Desmet in Amsterdam. In voorgaande jaren blikten de zeven vaste presentatoren eind december met elkaar terug op het jaar. In
Inmiddels bestaat NOS Net uit ruim 1500 nieuwspartners. De achtergronden van deze mensen lopen
2011 is de opzet anders. Op 27 december kijken presentatoren Tijs van den Brink, Pieter van der Wielen,
sterk uiteen: verpleegkundigen, onderwijzers, maar bijvoorbeeld ook mensen die veel verstand hebben
Eva Jinek, Chris Kijne, Clairy Polak, Max van Weezel en Mieke van der Weij met twee hoofdgasten
van ruimtelijke ordening of van vliegtuigen. Zij kunnen contact opnemen wanneer zij ergens tegenaan
30
31
NOS Nieuws lopen waarvan ze denken dat het nieuwswaarde heeft of het op een andere manier interessant is voor
Marcel Gelauff nieuwe hoofdredacteur
de NOS. Daarnaast worden nieuwspartners eens in de zoveel tijd, als de actualiteit daar aanleiding toe
Na de aankondiging van het vertrek van Hans Laroes houdt een selectiecommissie, bestaande uit leden
geeft, benaderd met een vraag.
van het managementteam, een OR-lid en medewerkers van NOS Nieuws, zich bezig met de procedure rond zijn opvolging. Na intensieve gesprekken komt deze commissie tot het besluit dat Marcel Gelauff,
Ook in 2011 wordt NOS Net regelmatig ingezet. Enkele projecten van NOS Net:
tot die tijd plaatsvervangend hoofdredacteur, per 1 juli wordt benoemd tot hoofdredacteur van NOS Nieuws.
Provinciale Statenverkiezingen Zo’n zeventig mensen (via Twitter, maar ook lokale politici uit het netwerk) helpen een overzicht te
Nieuwe hoofdredactie compleet
maken van de meest brandende verkiezingskwesties per provincie. Resultaat: een duidelijk overzicht op
Na het aantreden van Marcel Gelauff wordt Giselle van Cann, tot dat moment adjunct-hoofdredacteur
internet.
bij NOS Nieuws, benoemd tot plaatsvervangend hoofdredacteur. In november wordt bekend dat Bart Leferink (chef van de Haagse NOS-redactie) en Aletta Oosten (eindredacteur bij Eénvandaag) in februari
COA
2012 zullen toetreden tot de hoofdredactie.
NOS Net houdt zich in 2011 veel bezig met een groot nieuwsverhaal: de kritiek op topvrouw Nurten Albayrak binnen het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De eerste tip is afkomstig uit het
Correspondenten
netwerk.
Eric Feijten opgepakt Begin februari wordt NOS-cameraman Eric Feijten tot twee keer toe opgepakt in Egypte, wanneer hij
Prinsjesdag
op pad is om beelden te registreren van de opstanden in de hoofdstad Cairo. Donderdag 3 februari
Aan de vooravond van Prinsjesdag leest het netwerk mee in de Miljoenennota en laat de NOS weten
wordt hij op het vliegveld opgepakt en weggevoerd. Hij zit geruime tijd vast, met vastgebonden handen,
wat de plannen van het kabinet in de praktijk betekenen. Er komen tientallen reacties binnen. Op NOS.
geblinddoekt en zonder eten of drinken. 's Avonds wordt hij vrijgelaten. Een dag later is het weer raak:
nl worden deze op een rij gezet. Op Prinsjesdag zelf stellen de nieuwspartners in de live-uitzendingen op
hij wordt tegengehouden bij een wegversperring en zijn apparatuur wordt opnieuw in beslag genomen.
radio en televisie vragen aan ministers.
Uiteindelijk wordt hij gedwongen het land te verlaten.
Nieuwe hoofdredactie
NOS’ers weg uit Japan
Hans Laroes stopt als hoofdredacteur
De hoofdredactie besluit half maart om correspondenten Joan Veldkamp en Wouter Zwart en hun
“Na 23 jaar NOS, waarvan 9 jaar als hoofdredacteur van het NOS Journaal, later NOS Nieuws, is het tijd
producer en cameraman weg te halen uit Japan, waar zij op dat moment zijn om verslag te doen van
voor een nieuwe stap. Eén waarin ik mijzelf kan aanscherpen en uitdagen in nieuw werk. Ik stop dan
de gevolgen van een aardbeving en tsunami. Aanleiding voor het vertrek zijn de dreiging die uitgaat van
ook per 1 juli 2011.”
de zwaar beschadigde kerncentrale in Fukushima en de slechte omstandigheden waaronder ze moeten werken. “Geen enkel verhaal is een collega waard”, aldus de hoofdredactie. Bovendien maken allerlei
Met deze woorden maakte hoofdredacteur Hans Laroes in januari zijn vertrek bij NOS Nieuws bekend.
praktische zaken het werk lastig. Het verkrijgen van benzine, eten en een slaapplek zijn heel erg
Een vertrek op geheel eigen initiatief, omdat het volgens Laroes “goed is voor NOS Nieuws om na zo’n
ingewikkeld.
lange tijd een nieuwe hoofdredacteur te hebben met nieuwe ideeën, visie en stijl”.
32
33
Schietpartij Noorwegen vrijdag 22 juli 2011 Wollaars landt vijf uur later, samen met een cameraman, in Oslo. Met een taxi gaan ze naar de studio vanOslo TV, door productie
Zo’n tien minuten voordat de uitzending van
De geregelde huurauto is niet beschikbaar, omdat het autoverhuurbedrijf nog
Nieuwsuur begint, komt Wollaars aan bij Oslo TV.
dicht is. Met een taxi gaan Wollaars, zijn cameraman en radioverslaggeefster
Hij zit daar in een studio, omdat hij van de politie niet
Jessica van Spengen, die ook in Oslo is gearriveerd, op weg.
buiten mag staan. inmiddels is doorgekomen dat er
De chauffeur kent de weg buiten Oslo niet, dus Jeroen dirigeert hem met
een schietpartij is geweest op het eiland Utoya en dat
behulp van Google Maps op zijn mobiele telefoon naar het eiland, omwegen
daarbij doden zijn gevallen.
makend vanwege de wegafzettingen.
in Hilversum geregeld, voor het voeren van een ‘kruisgesprek’. Op dat moment wordt nog uitgegaan van een aanslag door moslim-extremisten.
15.37 UUR
20.30 UUR
22.00 UUR
04.00 UUR
ZATERDAG 23 JULI
De eerste melding over een explosie in Oslo. Verslaggever Jeroen Wollaars is op de redactie in Hilversum aan het monteren als de binnenlandcoördinator hem op de schouder tikt en vraagt hoe laat hij op Schiphol kan zijn. ‘Hoezo?’ vraagt hij. Wollaars wordt wakker gebeld door de
‘Kijk maar naar de beelden’, zegt de coördinator,
redactie van het radionieuws/Teletekst, die 24
wijzend naar de ‘feeds’ die binnenkomen met beelden van de aangerichte verwoesting.
Aangekomen in Oslo stuit de taxi op een weg-
uur per dag bemand is. De omvang van de
afzetting. Op vertoon van zijn perskaart laat een
schietpartij op Utoya is duidelijk geworden en
agente met een mitrailleur Wollaars door om naar
hem wordt gevraagd ernaartoe te gaan.
de studio te gaan. Die ligt dicht bij de plaats van de aanslag. Overal ligt glas en puin. De volgende dag staan de nieuwsuitzendingen in Nederland in het teken van de aanslagen van de inmiddels gearresteerde Anders Breivik. Vol aan de bak voor de NOS-ploeg.
34
35
NOS Nieuws Wisselingen
Israël en de Palestijnse gebieden
De NOS hanteert het beleid correspondenten (in vaste dienst) gemiddeld om de 5 à 6 jaar van stand-
Wanneer Sander van Hoorn aan de slag gaat als correspondent Arabische wereld volgt Monique van
plaats te laten wisselen. In 2011 vinden verschillende wisselingen plaats.
Hoogstraten hem op als multimediaal NOS-correspondent voor Israël en de Palestijnse gebieden. Nicole le Fever, sinds 2006 correspondent van de NOS in het Midden-Oosten, keert terug naar Nederland waar
België
zij aan de slag gaat als algemeen verslaggever.
In april maakt Paul Sneijder bekend zijn correspondentschap in Brussel te verruilen voor een eigen communicatie- en adviesbureau. Bureau Brussel gaat verder met twee correspondenten: Chris Ostendorf
Zuid-Azië
(Europa/NAVO) en Joris van Poppel, die per 1 mei het stokje van Wessel de Jong overneemt als multi
Sinds juli doet Lucas Waagmeester verslag over en vanuit India, Pakistan, Afghanistan en Sri Lanka.
mediaal correspondent België.
Daarvoor was Waagmeester correspondent zuidelijk Afrika met als standplaats Johannesburg.
Frankrijk
Zuidelijk Afrika
Ron Linker verruilt in de zomer van 2011 Washington voor Parijs. Hij wordt de nieuwe multimediale
Na het vertrek van Lucas Waagmeester nemen NOS-correspondenten Kees Broere en Koert Lindijer ook
correspondent in Frankrijk en volgt Saskia Dekkers en Roger Strijland op.
de berichtgeving over zuidelijk Afrika voor hun rekening. Ze blijven daarnaast verantwoordelijk voor de verslaggeving over Midden- en Oost-Afrika. De standplaats van beide multimediale correspondenten
Verenigde Staten
blijft Nairobi, Kenia.
Na het vertrek van Ron Linker wordt Wessel de Jong multimediaal correspondent in de Verenigde Staten. Zijn eerste aandachtsgebied is radio. Eelco Bosch van Rosenthal richt zich vooral op televisie.
Suriname Harmen Boerboom, correspondent voor de Wereldomroep in Suriname, gaat daar in 2011 ook voor de
Arabische wereld
NOS aan de slag. Als nieuwe multimediale correspondent gaat hij het Surinaamse nieuws verzorgen voor
Sander van Hoorn wordt in 2011 de multimediale correspondent voor NOS Nieuws in de Arabische
radio, televisie en internet. Boerboom, die in dienst blijft van de Wereldomroep, vervangt Hennah Draai-
wereld. Hij richt zich in zijn nieuwe werkgebied op alle actualiteiten in de regio die zich uitstrekt van
baar die in maart als correspondent is gestopt. Boerboom was al sinds medio 2009 haar vervanger.
Marokko tot Irak en van Syrië tot Jemen, plus de niet-Arabische staat Iran. Zijn standplaats is Beiroet (Libanon).
Toekomstige wisselingen Karen Eshuis begint in 2012 als (freelance) correspondent voor de NOS in China, met als standplaats
Van Hoorn krijgt ondersteuning van een ‘reizend verslaggever Arabische wereld’. Afhankelijk van de
Peking. Zij zal zich vooral richten op het medium radio. Daarnaast wordt zij de vervanger voor China-
actualiteit wordt deze voor een bepaalde periode, variërend van enkele weken tot enkele maanden,
correspondent Wouter Zwart op momenten dat hij afwezig is. Eshuis vervangt Joan Veldkamp die eerder
in een Arabisch land gestationeerd. Lex Runderkamp is de eerste NOS’er die vanaf oktober 2011 deze
dit jaar besloot naar Nederland terug te keren.
nieuwe functie gaat vervullen. Zijn uitvalsbasis blijft Nederland.
In december wordt bekend dat Wouter Zwart aan het einde van 2012 Eelco Bosch van Rosenthal opvolgt als correspondent in de VS. Bosch van Rosenthal vertrekt aan het einde van 2012 wanneer de presidents-
De nieuwe werkwijze van correspondent en reizende verslaggever geeft NOS Nieuws optimale flexibili-
verkiezingen in de VS achter de rug zijn.
teit. De verslaggever wordt in staat gesteld om een onderstroom aan verhalen aan te boren die bij een korter verblijf onbereikbaar zou blijven. 36
37
NOS Nieuws Correspondentendagen Hoe ‘voelt’ het ook al weer om in Nederland te zijn? Welke discussies zijn hier gaande op het moment? Wat is het verschil met 10 jaar geleden? Tijdens de correspondentendagen 2011, die van 5 tot en met 8 april plaatsvinden, worden de buitenlandcorrespondenten van de NOS ondergedompeld in het Nederland van nu. Zo bezoeken de correspondenten een aantal organisaties met Nederlandse roots, zoals TNT Post, KPN, Shell, AIVD, IND, een ziekenhuis en voetbalclub ADO Den Haag. Met de directies bespreken ze wat er speelt in de verschillende sectoren. Ook spreken de correspondenten met minister-president Rutte en gaan zij in debat met een aantal Tweede Kamerleden. Haagse redactie Winnaar Tegel 2010 In april sleept de politieke redactie van de NOS de Tegel 2010 in de wacht. De Haagse redactie wint de journalistieke prijs voor de televisieberichtgeving rond ‘de brief van Ab Klink’. Studio Den Haag Sinds oktober is het nieuwe debatprogramma ‘Studio Den Haag’ elke twee weken te zien op het digitale themakanaal Politiek 24. In tegenstelling tot het dagelijkse snelle nieuws krijgen politici in Studio Den Haag, dat ongeveer een half uur duurt, een podium om hun standpunt wat uitgebreider voor het voetlicht te brengen. Het debat wordt geleid door een Haagse verslaggever. Nieuwsvloer NOS Speakers’ Corner Sinds oktober wordt met enige regelmaat een Speakers’ Corner georganiseerd op de redactievloer van NOS Nieuws. Tijdens deze interne bijeenkomsten wordt met interessante gastsprekers uitgebreider ingegaan op en van gedachten gewisseld over bepaalde thema’s. Onderwerpen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld sociale media, de ontwikkelingen in de auto-industrie wereldwijd en het faillissement van Griekenland. Nieuws discussieert over nieuws Veertig journalisten, afkomstig van de verschillende deelredacties van de Nieuwsvloer, hielden in november een journalistieke brainstormsessie. Er wordt gediscussieerd over wat de komende tijd de agenda van NOS Nieuws moet zijn. Deze sessie is een belangrijke stap op weg naar de invulling van het plan NOS 3.0, waarbij de focus van de organisatie meer bij internet komt te liggen. 38
39
De val van Kadhafi 20 oktober 2011
Het nieuws op Radio 1 is nu geheel gewijd aan het lot van Kadhafi. De invalshoek: ‘Uit Libië komen steeds meer berichten dat de verdreven
08.00 UUR
Persbureaubericht: volgens een woordvoerder van de
leider Kadhafi is overleden.’ Correspondent Kysia
Libische Overgangsraad is de verdreven leider Kadhafi
Hekster heeft aan premier Rutte, die in Moskou
Redacteur/nieuwslezer Onno
opgepakt. Duyvené de Wit wordt door de eindredacteur
is voor ontmoetingen met premier Poetin en
Duyvené de Wit begint zijn dienst
Radionieuws/Teletekst gevraagd het verhaal onder z’n
president Medvedev, al een reactie ontlokt. Rutte
als redacteur bij Teletekst en de
hoede te nemen en schrijft een korte tekst voor het
spreekt van geweldig nieuws. “Als de berichten
radiojournaals.
journaal van half twee op Radio 1.
kloppen,” zegt hij erbij.
13.15 UUR
13.50 UUR
14.30 UUR
14.48 UUR
15.12 UUR
Al-Jazeera laat een video zien van de dode
De vice-voorzitter van de Overgangsraad, Ghoga,
Kadhafi. Voor de NOS-hoofdredactie aanlei-
bevestigt Kadhafi’s dood. Vijf minuten later opent het
ding om te bepalen dat we NOS-breed de
radiobulletin van 16.00 uur met het bericht over de
dood van de ex-dictator kunnen melden.
dood van Muamar Kadhafi.
15.45 UUR
15.55 UUR
16.10 UUR
Het Franse persbureau AFP geeft een foto vrij
De Libische staatstelevisie meldt de dood van Kadhafi en dat diens lichaam
Verschillende bronnen melden dat
Op internet circuleert een foto van een
waarop een op Kadhafi lijkende man is
is overgebracht naar de stad Misrata voor autopsie. De bron is de correspon-
Om half twee kan nieuwslezer Ewout de Jong al
Kadhafi dood is. In het radiobulletin van
dode Kadhafi. Twijfel op de Nieuwsvloer:
te zien, die zwaargewond tegen iemand aan-
dent in Tripoli. Niet veel later meldt ook een correspondent van tv-zender Al
De dienst van redacteur Onno
melden dat Kadhafi zou gevonden zijn tijdens de
14.00 uur wordt nog een slag om de
is dit de bevestiging? Nee, blijkt na een
leunt. Maar nog steeds is niet bevestigd dat
Arabiya dat Kadhafi’s lichaam is aangekomen in Misrata en dat het binnen-
Duyvené de Wit zit erop. Zijn
gevechten in Sirte en dat die mogelijk gewond is
arm gehouden en gemeld dat Kadhafi
check door een slimme redacteur: het
de Libische leider dood is. Daarom geen andere
kort mag worden gefilmd.
opvolger Marcia Ottevanger neemt
De persbureauberichten volgen elkaar nu snel op.
aan beide benen. De hele Nieuwsvloer is nu in staat van opperste alertheid.
volgens “sommige berichten” is gedood. is een fotomontage. Het bewijs levert
het vervolg van het verhaal onder
invalshoek in het radiobulletin van 15.00 uur.
hij erbij: de foto van het echte lijk en
In het nieuwsbulletin op Radio 1 wordt nu gemeld dat “de arrestatie en
daarnaast hetzelfde lichaam, maar met
dood van de verdreven Libische leider Kadhafi nog niet zijn bevestigd door
het hoofd van Kadhafi erop geplakt.
onafhankelijkebronnen.” Ook wordt melding gemaakt van het bericht van Al Arabiya en van de foto van de bebloede man die op Kadhafi lijkt. Er wordt bij gezegd dat de foto ook te zien is op de NOS-site.
40
41
haar hoede.
NOS Nederland kiest
Op 2 maart kiest Nederland 566 leden van de Provinciale Staten. Die stemmen op hun beurt in mei voor de Eerste Kamer. Beide verkiezingen zijn uitgebreid en multimediaal te volgen bij de NOS via de reguliere uitzendingen en berichtgeving op NOS.nl. Bovendien worden op radio en televisie verkiezingsdebatten georganiseerd. Ook op de uitslagenavond worden uitgebreide live programma’s gemaakt én er is een speciale website. Nederlandkiest.nl Sinds vrijdag 11 februari is de website Nederlandkiest.nl de plek waar veel informatie in tekst, audio en video over de Provinciale Statenverkiezingen te vinden is. Zo zijn er portretten van de deelnemers aan de verschillende NOS-debatten en is er uitleg over het ‘hoe en wat’ van de Eerste Kamer. Liefhebbers van politiek kunnen op de site ook een test doen om zo hun kennis van de aankomende verkiezingen te peilen. Via deze site kunnen bovendien de verschillende NOS-programma’s rondom de verkiezingen worden bekeken. Verkiezingsdebatten In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseert de NOS drie verkiezingsdebatten. De radio opent op 13 februari met een twee uur durend debat vanuit de studio in Hilversum. NOS televisie volgt een dag later met een debat vanuit de vergaderzaal van de Eerste Kamer. Aan de vooravond van de verkiezingen - dinsdag 1 maart - krijgen de acht grootste (landelijke) politieke partijen tijdens het tweede televisiedebat van de NOS de laatste kans de kiezer voor zich te winnen.
42
43
NOS Nederland kiest
PvdD spant kort geding aan tegen NOS
‘In touch’ met de Eerste Kamer
De Partij voor de Dieren spant een kort geding aan tegen de NOS om af te dwingen dat de partij mag
De NOS doet er alles aan om de uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen zo duidelijk mogelijk in
deelnemen aan het verkiezingsdebat op 1 maart. Om het debat hanteerbaar te houden heeft de NOS
beeld te brengen. Het berekenen van het aantal zetels per partij na de verkiezingen is al moeilijk genoeg,
ervoor gekozen de acht grootste partijen mee te laten doen. Net als bij het televisiedebat op 14 februari
laat staan om het duidelijk uit te leggen aan de mensen thuis. Hulpmiddelen zijn van grote waarde voor
zijn de SGP en de PvdD niet uitgenodigd. Volgens de PvdD worden die twee stelselmatig uitgesloten.
de uitzending. In 2010 is het ‘touch screen’ geïntroduceerd en werd gewerkt met een virtuele Tweede
Met een beroep op de Mediawet stelt de PvdD dat alle tien partijen in Tweede Kamer moeten kunnen
Kamer om te laten zien hoeveel zetels de verschillende partijen in de wacht gesleept hadden. Dit jaar is
deelnemen aan het debat.
ook de Eerste Kamer virtueel nagebouwd op het touch screen.
De rechter beslist uiteindelijk dat de NOS de Partij voor de Dieren niet hoeft uit te nodigen. De rechter
Samenwerking met onderzoeksbureau
noemt het journalistieke criterium van de NOS voldoende duidelijk en neutraal.
Voor opkomstpercentages en de voorlopige prognose wordt samengewerkt met Synovate. Het onderzoeksbureau voert woensdag 2 maart in opdracht van de NOS een aantal onderzoeken uit in het kader
Uitslagenavond
van de Provinciale Statenverkiezingen. Gedurende de dag rapporteert Synovate de opkomstpercentages
In het programma 'NOS Nederland Kiest: uitslagenavond' zijn de uitslagen, reacties en interviews met
en direct na het sluiten van de stembureaus volgt een voorlopige prognose, rond 22.00 uur gevolgd door
live-schakelingen naar diverse partijbijeenkomsten de hele avond te volgen via Nederland 1 en het digitale
de definitieve prognose.
kanaal Politiek 24. Direct na het sluiten van de stembureaus, volgt een prognose van de Statenverkiezingen in procenten, met een voorzichtige vertaling naar het aantal Eerste Kamerzetels. Ook worden in de
Extra uitzending Eerste Kamerverkiezingen
uitzending via een scherm in de studio in Hilversum de reacties getoond die binnenkomen via Twitter.
Op 23 mei maakt de NOS op Nederland 1 en Radio 1 speciale uitzendingen rondom de Eerste Kamerverkiezingen 2011. Op deze middag komen in iedere provincie de leden van de twaalf Provinciale Staten bij
Radio 1 staat woensdagavond 2 maart geheel in het teken van de Provinciale Statenverkiezingen.
elkaar om in een openbare stemming de vijfenzeventig leden van de senaat te kiezen. De NOS doet hier
Tijdens het vierenhalf uur durende programma zijn de eerste reacties te horen van de partijleiders en
rechtstreeks verslag van. Het is voor het eerst dat de NOS extra programma’s maakt in verband met de
volgen actuele updates van de gemeenten waar op dat moment de uitslag bekend is. Regelmatig wordt
verkiezing van de leden van de Eerste Kamer.
geschakeld met de verslaggevers aanwezig op de bijeenkomsten van de verschillende politieke partijen. De verkiezingsuitzending op de radio is een gezamenlijke productie van alle omroepen op Radio 1 onder eindredactie van de NOS.
44
45
NOS Sport
De NOS ziet sportverslaggeving als een belangrijke publieke taak. NOS Sport doet dan ook multimediaal verslag van veel belangrijke (top-)sportevenementen. Dat gebeurt live, in samenvattingen of in reportages. Een greep uit de sportevenementen die in 2011 bij NOS Sport zijn te volgen: WK baanwielrennen, Wimbledon, Roland Garros, WK langebaan zwemmen, EK hockey, EK dressuur, WK atletiek, KLM Open, WK wielrennen op de weg, WK rugby, WK turnen en het WK tafeltennis. Bij sommige sportevenementen is NOS Sport tevens ‘host broadcaster’. Dat betekent dat de organisatie van het evenement de NOS vraagt het televisiesignaal dat beschikbaar is voor de hele wereld te verzorgen. De NOS is in 2011 host broadcaster bij het EK shorttrack, het WK sprint (schaatsen), het WK baanwielrennen, het WK tafeltennis, de Champions Trophy (hockey, dames) en het EK dressuur. Naast competitiewedstrijden, NK’s, EK’s, WK’s en andere grote toernooien, besteedt NOS Sport in 2011 aandacht aan grote gebeurtenissen in de sportwereld. Zo wordt begin van het jaar na het overlijden van Coen Moulijn de herdenkingsdienst voor deze voetbalgrootheid uitgezonden. Na afloop wordt een aflevering uit een serie van Sport in Beeld uit 1999, waarin Moulijn spreekt over de Europa Cup I in 1970, herhaald. Ook aan het afscheid van Edwin van der Sar besteedt Sport aandacht door de afscheidswedstrijd en een carrièreoverzicht van de doelman uit te zenden. NOS Langs de Lijn Sportforum krijgt vaste presentatoren Dione de Graaff en Henry Schut zijn sinds januari de vaste presentatoren van het sportforum van NOS 46
47
NOS Sport Langs de Lijn. Tijdens het sportforum schuiven, naast vaste gast Ton Boot, iedere zaterdagmiddag tussen
Eredivisie
16.30 en 18.00 uur twee gasten uit de sportwereld aan om de actuele gebeurtenissen op sportgebied te
Eredivisie 2010/2011 op tv weer populairder
bespreken.
Op speeldagen zendt de NOS ook in 2011 samenvattingen van de Eredivisiewedstrijden uit. Het seizoen 2010-2011 heeft de voorgaande twee edities op alle fronten verslagen. De uitzendingen van NOS Studio
Miljoenenpubliek NOS Langs de Lijn
Sport op zaterdag- en zondagavond met de samenvattingen van de belangrijkste voetbalcompetitie van
In mei voert onderzoeksbureau No Ties in opdracht van de NOS een bereik- en waarderingsonderzoek
ons land én NOS Studio Voetbal halen hogere kijkcijfers dan de jaren ervoor.
uit naar NOS Langs de Lijn. Hieruit blijkt dat vele oren zondagmiddag 15 mei tijdens de apotheose van de Eredivisie zijn gespitst. Maar liefst 2,1 miljoen mensen zitten tussen half drie en kwart over vier aan de
Tiende jaargang voor NOS Studio Voetbal
radio gekluisterd om de ontknoping van de Eredivisie ‘live’ te volgen.
Op 31 juli gaat de tiende jaargang van Studio Voetbal van start. NOS Studio Voetbal kwam vanaf de voetbaljaargang 2002/2003 op zondagavond in de plaats van NOS Studio Sport Eredivisie op maandag.
‘Het voelt alsof ik live bij de wedstrijd ben’ en ‘het enige ‘stadion’ waar ik tegelijkertijd alle wedstrijden
Het bespreken van het laatste voetbalnieuws en de in het weekend gespeelde wedstrijden vormen de
van de Eredivisie kan volgen’. Dit zijn twee kwalificaties van het populaire sportprogramma van Radio 1
basis van het programma.
waar het overgrote deel van de luisteraars, respectievelijk 86% en 75%, zich in kan vinden. Radio blijkt nog steeds een razend populair medium om het verloop van de Eredivisiewedstrijden te volgen. Bijna een
Hugo Borst stopt
derde (30%) van de in totaal bijna 9 miljoen voetballiefhebbers die Nederland telt, geeft aan de wedstrij-
In februari maakt Hugo Borst bekend te stoppen met zijn werk voor radio en tv, waaronder NOS Studio
den van de hoogste vaderlandse voetbalcompetitie (ook) via de radio te volgen.
Voetbal. Borst was sinds 2002 één van de vaste gezichten van NOS Studio Voetbal. Hij schoof regelmatig aan bij presentator Jack van Gelder om zijn visie op ontwikkelingen in de voetbalwereld met de kijkers te
Mijlpaal voor Jack van Gelder
delen.
Jack van Gelder bereikt vrijdag 11 november een unieke mijlpaal. De commentator van NOS Langs de Lijn doet op die dag voor de 250e keer het radioverslag van een voetbalinterland. Van Gelder wordt voor
Jan van Halst vaste tafelgenoot
deze gelegenheid gesecondeerd door zijn vaste (oud-) collega’s door de jaren heen: Bert Nederlof, Leo
Sinds het begin van seizoen 2011-2012 is oud-voetballer Jan van Halst vaste tafelgenoot van Jack van
Driessen, Ron de Rijk en Bas Ticheler. Zij doen alle vier ongeveer twintig minuten afwisselend met de jubi-
Gelder in NOS Studio Voetbal. Daarnaast versterkt hij het team van deskundigen bij de UEFA Champions
laris verslag van de wedstrijd Nederland-Zwitserland. Diezelfde (oud-) collega’s verrassen Van Gelder op 6
League wedstrijden en in 2012 zal hij deel uitmaken van de NOS-ploeg tijdens het EK voetbal in Polen en
november door ‘in te breken’ bij de live-uitzending van Studio Voetbal om de Jack van Gelder 250 keer
Oekraïne.
in Oranje-quiz met hem te spelen. UEFA Champions League Voetbal
Samenvattingen
Verschillende voetbalcompetities zijn via de NOS te volgen. In 2011 zijn dat de Eredivisie en de UEFA
Met ingang van seizoen 2009-2010 wijzigde de UEFA de competitieopzet van de Champions League,
Champions League, op radio, televisie én online. Van de KNVB-bekerwedstrijden en de Europa League
waardoor de zestien wedstrijden van deze knock-out ronde zijn verspreid over acht speeldagen. Dit is
zijn flitsen op Radio 1 te horen.
ook het geval in seizoen 2010-2011. De NOS zendt in deze fase vier Champions Leaguewedstrijden rechtstreeks uit. Op de avonden dat er geen live wedstrijd op het NOS-programma staat, zijn wel de samenvattingen van de die avond gespeelde wedstrijden te zien in een extra uitzending.
48
49
Ontknoping Eredivisie seizoen 2010-2011 15 mei 2011
Na het eindsignaal slaat de stemming in
De spelers van Ajax worden gehuldigd op
Enschede om. Menno Reemeijer: “Het was het Museumplein in Amsterdam. Edwin
Het NOS Journaal op Radio 1 wordt door de Alle Eredivisiewedstrijden beginnen vandaag om
spanning in de wedstrijd uitgesteld tot 15.24 uur.
half drie. Van de beslissende wedstrijd tussen Ajax
Na het nieuws doen Tom van ’t Hek en Toine van
en FC Twente wordt op Radio 1 vrijwel integraal
Peperstraten een rondje langs de velden waar de
verslag gedaan. Andy Houtkamp en Bas Ticheler
andere Eredivisiewedstrijden worden gespeeld en
(foto) verzorgen het commentaar.
schakelt regisseur Bram Gaillard (foto) naar Edwin
verbijsterend zo agressief als de menigte
Cornelissen wringt zich door de feestende
was.” De menigte keert zich tegen de
menigte heen naar zijn plek achter het grote
journalisten, die op aanraden van de
podium, waarvoor hij speciaal geaccrediteerd
politie beschutting zoeken. Na een uur
is. Een persvoorlichter van Ajax en af en toe
bedaren de gemoederen en kan Reemeijer
ook de winnende coach Frank de Boer houden
naar huis.
hem op de hoogte van de gebeurtenissen op het podium.
Cornelissen en motorsportverslaggever Hans van De uitzending van NOS Langs de Lijn begint. Tom
Loozenoord.
van ’t Hek (r) en Toine van Peperstraten (l) zijn de vaste presentatoren op zondagmiddag.
12.00 UUR
14.00 UUR
14.30 UUR
15.00 UUR
16.30 UUR
20.00 UUR
Verslaggever Menno Reemeijer komt aan in de binnenstad van Enschede. Die is dan al volgestroomd met tienduizenden Twentesupporters. Achter de kerk is een soort mediacompound verrezen, met reportagewagens van de NOS,
Houtkamp en Ticheler zitten op hun vaste commentaarpositie in de ArenA, recht boven de middellijn op ongeveer 100 meter van het veld.
RTV Oost en anderen.
‘Echt een van de betere plekken als je alle stadions op een rijtje zet. Verslaggever Edwin Cornelissen staat op dat
Drie van de vier doelpunten heb ik goed kunnen zien, alleen het eigen
moment al op het Leidseplein in Amsterdam
doelpunt van Twente heb ik in de herhaling op de monitor nog even
om verslag te doen van de sfeer onder Ajax-
moeten bekijken’, aldus Andy Houtkamp.
aanhangers die daar het begin van de wedstrijd afwachten.
22e minuut Euforie op het Leidseplein, 1-0 voor Ajax door Siem de Jong.
Begin tweede helft
Na afloop van de huldiging maakt Edwin
De tweede helft begint. FC Twente-speler Denny
Cornelissen nog een montage voor de
Landzaat schiet al snel in eigen doel, 2-0. Een minuut
avonduitzending (22.00-23.00 uur). Terwijl hij
later is Twente terug met een doelpunt van Theo Janssen,
daarmee bezig is vindt hij de sfeer ineens heel
2-1. Op de Oude Markt in Enschede proost iedereen in
beklemmend. Er zijn verschillende vechtpartijen,
de lucht waardoor Menno Reemeijer drijfnat wordt van
er wordt op de reportagewagen geslagen en
het bier.
de deur wordt meermalen opengetrokken door een schreeuwende ‘fan’.
78e minuut Ajacied Siem de Jong scoort nog een keer. Het is 3-1 en dat blijft het. Ajax is landskampioen.
50
51
NOS Sport Nieuwe analytici
Livestreams op mobiel
Edwin van der Sar en Boudewijn Zenden treden in seizoen 2011-2012 toe tot het NOS-team van analytici
Vanzelfsprekend kunnen wielerliefhebbers het peloton ook in 2011 weer online volgen via de speciale
voor de Champions League. Behalve de voormalig Nederlands elftalspelers maken ook nieuwkomer Jan
Tour de France-website van de NOS. De ‘gewone’ site heeft ook dit jaar een mobiele variant met onder
van Halst, Ron Jans, Youri Mulder en Ronald Waterreus deel uit van het analistenteam.
meer de livestreams van zowel het televisie- als het radioverslag.
Tour de France
Tweede Scherm uitgebreid
NOS Sport, de Tour de France en de maand juli horen bij elkaar, dus ook in 2011 doet de NOS via radio,
Ook dit jaar wordt het ‘Tweede scherm’ voor de Tour ingezet. Deze portal is dit jaar vernieuwd en uitge-
televisie, internet en NOS Teletekst verslag van de grootste wielerhappening ter wereld. Via Nederland
breid. Televisiekijkers kunnen met hun laptop of tablet op schoot op tweedescherm.nl terecht voor extra
1 en NOS.nl zijn de live beelden van de 21 etappes te volgen en ’s avonds wordt de dag afgesloten met
informatie over het verloop van de wedstrijd. Naast feiten en cijfers, zoals overzichten van de koers, een
NOS Studio Sportzomer De Avondetappe. Op Radio 1 is NOS Radio Tour de France weer van de partij
virtueel klassement, rondetijden en plattegronden, is hier ook een live animatie te vinden van het verloop
met onder meer de vertrouwde Tourflitsen en een vernieuwde Franstalige Tour Top 100. ’s Avonds wordt
van de etappe die op dat moment wordt gereden.
de Tourdag op Radio 1 tussen 22.00 en 23.00 uur afgesloten met NOS Langs de Lijn De Avondetappe. Online is de Toursite uitgebreid met een vernieuwde ‘tweede scherm-functionaliteit’.
Internet: eerbetoon Jean Nelissen De Tour van 2011 is de eerste sinds het overlijden van Jean Nelissen. Ter ere van ‘de Neel’, publiceert
De Avondetappe ook in 2012 ‘in koers’
www.nos.nl/sport tijdens de Ronde van Frankrijk elke dag een aflevering uit onder meer de series ‘Au
Om praktische en financiële redenen zou 2011 het jaar zijn waarin De Avondetappe voor het laatst op
Tour de Jean’ of ‘Tourjourneel’, die hij maakte voor het programma De Avondetappe. Memorabele bij-
televisie te zien is. Maar vanwege het grote succes van de editie van 2011 heeft de NOS besloten om ook
drages over Marco Pantani, Bernard Hinault, de ouders van Fabio Casartelli en de zoon van Fausto Coppi
in 2012 een Avondetappe te maken. Deze beslissing is niet in de laatste plaats te danken aan de kijkers;
passeren de revue.
er keken gemiddeld ruim een kwart meer mensen naar deze editie dan het jaar ervoor. Het succes van 2011 maakt dat de NOS toch nog eens goed gaat kijken naar oplossingen. Mart Smeets zal in ieder
Goed rapportcijfer voor Radio Tour de France
geval ook in 2012 een rol krijgen, wellicht als presentator. Want mede door hem is De Avondetappe een
Na afloop van de Tour laat de NPO onderzoek doen naar de Tour de France-programma’s op Radio 1.
succes.
NOS Radio Tour de France en NOS Langs de Lijn de Avondetappe scoorden het hoogst met een 7,8. Daarnaast gaf 64% van de Radio 1 luisteraars aan een volgende editie van Radio Tour de France op prijs
NOS Radio Tour de France op locatie
te stellen.
Op de rustdagen van de Tour zendt NOS Radio Tour de France dit jaar uit vanaf twee verschillende locaties in het land. Op maandag 11 juli wordt er een ‘studio’ ingericht op een terras op het Domplein in
Schaatsen
Utrecht, dat nog steeds kandidaat is voor een volgende Tourstart. Op maandag 18 juli komt de uitzen-
Hoewel het geen Olympisch jaar is, wordt in het seizoen 2011-2012 uitgebreid en multimediaal aan-
ding vanaf de Cauberg in ‘wielerstad’ Valkenburg. In deze uitzendingen ontvangen de presentatoren
dacht besteed aan een reeks van vijftien (internationale) schaatswedstrijden. Voorafgaand aan het
verschillende gasten en is er live muziek. Het publiek kan een kijkje komen nemen en meedoen aan
nieuwe schaatsseizoen zendt NOS Sport eind oktober drie schaatsreportages uit. Over de Europees en
verschillende activiteiten, waaronder de quiz ‘petje op petje af’ en een fietsspel.
wereldkampioen Ivan Skobrev, over de nieuwbakken trainer Marianne Timmer en over de succesvolle Control-sprintploeg staan centraal in deze reportages.
52
53
NOS Sport Bij het KPN NK Afstanden, het Essent EK Allround en de drie WK’s (sprint, allround en afstanden) zorgen de drie ex-wereldkampioenen Anni Friesinger, Erben Wennemars en Rintje Ritsma ook dit seizoen afwisselend voor de analyse op televisie. Andere Tijden Sport Winterserie Voor sportliefhebbers gaat het nieuwe jaar direct goed van start. Samen met de VPRO maakt de NOS op de eerste drie zondagen van 2011 een ‘een-tweetje’ met een wintertrilogie van Andere Tijden Sport. In deze afleveringen staan drie historische schaatsverhalen met kleurrijke hoofdpersonen centraal: ‘Rintjes revolutie: hoe badschuim de schaatswereld veranderde’, ‘Hilbert van der Duim: meer dan een clown’ en ‘Henk van der Grift: de vader van Ard en Keessie’. Met gemiddeld 1,3 miljoen kijkers gaat deze winter trilogie de boeken in als meest bekeken serie van Andere Tijden Sport tot nu toe. Zomerserie In de zomer van 2011 zenden de VPRO en de NOS nog eens acht zomersportdocumentaires uit onder het ‘Andere Tijden Sport-label’. In de eerste vier delen staan de bijzondere verhalen centraal van de ‘pioniers’ Karel Aalbers (ex-voorzitter Vitesse), tafeltenniskampioene Bettine Vriesekoop, judoka Anton Geesink en Willy Stähle, voormalig wereldkampioen waterskiën en Nederlands sportvrouw van het jaar 1971. Aflevering vijf gaat over de Eindhovense jaren van de Braziliaanse topvoetballer Ronaldo die in juni afscheid neemt. Tijdens de Tour de France komen drie historische wielerverhalen uit de jaren 80 en 90 aan bod; ‘Ruzie in het peloton’, ‘Winnen op Alpe d’Huez’ en ‘De dag dat Joop de Tour won’. Sport 24 Sinds 2009 neemt NOS Studio Sport tijdens het politieke reces gedeeltelijk de invulling van het digitale themakanaal Politiek 24 over van de collega’s van NOS Nieuws. Politiek 24 wordt om deze reden tijdelijk omgedoopt tot ‘Sport 24’. Alle evenementen die op dit themakanaal te zien zijn, zijn eveneens te volgen via nos.nl en live of in samenvatting in de ‘normale’ NOS Sport-uitzendingen op televisie. De volgende evenementen zijn in 2011 live te volgen via Sport 24: WK vrouwenvoetbal, Diamond Leagueatletiekwedstrijden in Birmingham, Monaco en Stockholm, WK waterpolo (Shanghai), WK zwemmen (Shanghai), paardensport EK dressuur (Rotterdam), paardensport CHIO (Rotterdam), EK hockey (Mönchengladbach), WK judo (Parijs) en WK roeien (Slovenië).
54
55
Tour de France 2011 Samen met de regisseur van De Avondetappe worden
Vlak voor de Tour-start wordt de meeste tijd
Samen hebben ze een zeer uitgebreid netwerk. Via
locaties bekeken, bezocht en geregeld. Er worden
besteed aan De Avondetappe. De NOS’ers die
geruchten, contacten en lokale kranten achterhalen
afspraken gemaakt met lokale bestuurders en VVV’s.
de live-wedstrijdverslagen doen, kunnen elke dag terecht in het reizende tv-compound van de
ze vaak dat de Tour-organisatie in een bepaald dorp kamers heeft gereserveerd. Een aanwijzing van
Altijd is er wel iemand die zegt dat iets niet kan.
Tour-organisatie. Maar De Avondetappe moet elke
belang! Dan is het zaak om snel toe te slaan, want
Bijvoorbeeld: een straat kan niet worden afgezet,
dag worden opgebouwd en afgebouwd door de
de NOS is niet de enige omroep die aast op kamers.
omdat de plaatselijke fanfare erdoor moet. Dan is het
Avondetappe-ploeg zelf. Elke dag, de hele Tour
aan Dutrenit om de bestuurders te overtuigen: De
lang, een nieuwe productie.
Avondetappe is immers een van de meest bekeken uitzendingen op de Nederlandse tv, dat is toch een unieke gelegenheid om de plaats in kwestie in het zonnetje te zetten. Drie redacteuren beginnen met het regelen van gasten en sidekicks voor De Avondetappe.
EIND AUGUSTUS/BEGIN SEPTEMBER 2010
Het parcours van de Tour is nog niet eens bekend als senior producer Astrid Dutrenit begint met de voorbereidingen. Haar
MEDIO OKTOBER 2010
EIND MAART/BEGIN APRIL 2011
EIND JUNI 2011
ZATERDAG 2 JULI 2011
ZONDAG 24 JULI 2011
De officiële bekendmaking van het Tour-schema. Nooit is het parcours precies hetzelfde als Dutrenit en Pensec hebben ingeschat, dus razendsnel moeten
eerste zorg: onderdak en eten voor een
boekingen worden aangepast en reserveringen defini-
NOS-ploeg van zo’n 50 mensen. Met oud-
tief gemaakt. Vervolgens bepaalt Dutrenit, samen met
renner Ronan Pensec probeert Dutrenit
de chef d’équipe van De Avondetappe, de locaties
achter de route van de Tour te komen.
voor de live-uitzendingen.
De slotetappe, over 95 kilometer van Créteil naar de Champs Elysées in Parijs. Na afloop wordt met zo veel mogelijk NOS’ers geborreld, gegeten en afscheid genomen. De eerste etappe van de Tour de France, over 191,5 kilometer van Passage de Gois naar Mont des Alouettes. Voor Dutrenit zit het meeste werk er nu op, want veel is van tevoren al geregeld. Wanneer iets niet gaat zoals gepland, springt zij in en wordt er ad hoc iets geregeld. Zo moest wel eens de hele uitzendlocatie
Intussen wordt beslist over de faciliteiten, zoals: hoeveel camera’s zetten we in, welke mensen staan erachter,
worden verplaatst.
hoeveel SNG’s (satellietwagens) gebruiken we, en waar? Hoe verenigen we de wensen (die altijd bestaan uit meer, meer, meer) met het budget (dat meestal hetzelfde is of minder dan het voorgaande jaar)?
56
57
Sportrechten
Jaaroverzicht
De NOS sluit in 2011 contracten voor de uitzendrechten van de UEFA
In het NOS Studio Sport Jaaroverzicht wordt aan het eind van het jaar teruggeblikt op 2011 door de
Champions League, de Tour de France, de Europese en wereldkampioen-
ogen van een aantal hoofdrolspelers. Met Ajax-trainer Frank de Boer, schaatsster Ireen Wüst, wielrenner Bauke Mollema, zwemster Ranomi Kromowidjojo en turner Epke Zonderland wordt teruggekeken op de
schappen schaatsen en de TT van Assen.
sportgebeurtenissen van het afgelopen kalenderjaar. And the winner is… Het sportjaar wordt traditiegetrouw afgesloten met het NOS/NOC*NSF Sportgala. Het evenement wordt dit jaar voor het eerst samen met de Lotto georganiseerd, op een nieuwe locatie: het World Forum in Den Haag. Tijdens het gala wordt bekendgemaakt wie de eretitel sportman, sportvrouw, sportploeg, gehandicapte sporter en coach van het jaar krijgen. Een primeur dit jaar is de uitreiking van de Young Talent Award en van de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs. Het NOS/NOC*NSF Sportgala is live te zien op Nederland 1. Op Radio 1 besteedt NOS Langs de Lijn aandacht aan het gala in de reguliere uitzending die voor de gelegenheid vanuit het World Forum komt.
UEFA Champions League De UEFA Champions League is ook vanaf het nieuwe voetbalseizoen (2012-2013) te zien bij de NOS. De NOS weet in 2011 de rechten voor televisie, radio, internet en mobiel voor de Europese voetbalcompetitie opnieuw voor een periode van drie jaar, dus tot 2015, te bemachtigen. In vergelijking met het huidige contract, maken ook de play-offs en alle speelavonden in de achtste finales deel uit van de nieuwe overeenkomst. De kijker is hiermee op alle 33 speeldagen van de UEFA Champions League verzekerd van een avond topvoetbal bij de publieke omroep. Tour de France In de periode 2012-2015 doet de NOS via radio, televisie, internet en mobiel weer live verslag van ’s werelds grootste wielerwedstrijd. In 2011 verwerft de NOS namelijk voor nog eens vier jaar de rechten van de Tour de France. Als onderdeel van de overeenkomst met de Amaury Sport Organisation (ASO), organisator van diverse grote wielerrondes, heeft de NOS bovendien de rechten bemachtigd voor ParijsNice en de belangrijke klassiekers Luik-Bastenaken-Luik en Parijs-Roubaix. Schaatstoernooien De Europese en wereldkampioenschappen schaatsen zijn ook de komende vier jaar exclusief te volgen bij de NOS. De Europese publieke omroepen (EBU) en de Internationale Schaats Unie (ISU) sluiten in augustus een nieuwe overeenkomst voor het uitzenden van de belangrijkste schaatstoernooien via alle platforms: televisie, radio, internet en mobiel. Onder het contract vallen onder meer het EK en WK Allround, het WK Sprint, het WK Afstanden en de Wereldbekerwedstrijden voor de periode 2011 tot en met 2015.
58
59
NOS Evenementen
Naast het langebaanschaatsen zitten ook de internationale kampioenschappen van het kunstrijden en het shorttrack in het contract met de ISU.
De afdeling NOS Evenementen maakt programma’s en documentaires rondom (inter-) nationale evenementen. Onderwerpen die in 2011 aan
TT Assen Na vijf jaar afwezigheid is de MotoGP Dutch TT, in de volksmond beter bekend als de TT van Assen, in
bod komen zijn het Koninklijk Huis, herdenkingen en herdenkings
2011 weer live te zien bij NOS Studio Sport. Het verslag van de 81e editie van het motorspektakel is
diensten, gebeurtenissen die veel Nederlanders bezighouden, concerten
rechtstreeks te volgen via televisie, radio en een live-stream op NOS.nl.
en festivals, het monarchiedebat, André Kuipers en jaaroverzichten. Ook is Evenementen in 2011 productioneel betrokken bij omroepbrede programma’s en acties en worden programma’s gemaakt in samen werking met andere omroepen. Documentaires De Raad van Pieter Naar aanleiding van het aftreden van mr. Pieter van Vollenhoven als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid maakt NOS Evenementen een documentaire over de echtgenoot van prinses Margriet. Een spraakmakende documentaire, want in gesprek met Rob Trip doet Van Vollenhoven een opmerkelijke uitspraak: “De wijze waarop mijn opvolger is benoemd, is onjuist. Niet de overheid maar de Raad zelf moet uit het oogpunt van onafhankelijkheid met een voorstel kunnen komen wie wordt voorgedragen voor de functie van raadslid of voorzitter.” In de documentaire spreekt Van Vollenhoven verder openhartig over de fatale gebeurtenissen bij de Naald op Koninginnedag 2009 en komt prinses Margriet aan het woord over haar man. Hollywoodprijs voor 'Omdat wij mooi waren' De documentaire ‘Omdat wij mooi waren’, die de NOS in augustus 2010 aansluitend aan de 65e Nationale Indiëherdenking uitzond, wint in 2011 de eerste prijs op het Artivist festival in Hollywood. De film
60
61
NOS Evenementen van regisseur Frank van Osch over Indonesische ‘troostmeisjes’ wint in de categorie Human Rights. Eerder won de documentaire ook al de prijs voor beste lange documentaire 2011 op het Big Muddy Film Festival in Carbondale, Illinois (USA). Koninklijk Huis NOS Evenementen is binnen de NOS verantwoordelijk voor de verslaggeving rondom het Koninklijk Huis. Op 30 april verzorgt deze afdeling jaarlijks het live verslag van Koninginnedag. Ter gelegenheid van haar 40e verjaardag in mei maakt NOS Evenementen een portret van prinses Máxima. En in het kader van 60 jaar televisie wordt de vijfdelige serie ‘NOS 60 Jaar Oranje op TV’ gemaakt. Verder maakt NOS Evenementen programma’s rondom de staatsbezoeken die koningin Beatrix aan Duitsland en de Antillen brengt. Aan het eind van het jaar wordt de Kersttoespraak van de koningin op televisie en radio uitgezonden. Op internet houdt deze afdeling de website met nieuws en beeld materiaal over het koningshuis bij. Ook aan buitenlandse koningshuizen wordt in 2011 aandacht besteed. Zowel het huwelijk van de Britse prins William en Kate Middleton in Engeland als het vorstelijk huwelijk van prins Albert II van Monaco en Charlene Wittstock zijn live te volgen op televisie. Herdenkingen In 2011 worden verschillende ingrijpende gebeurtenissen in binnen- en buitenland herdacht. NOS Evenementen maakt uitzendingen rondom de herdenking van de slachtoffers van de schietpartij in Alphen aan den Rijn, de herdenking van de bouw van de Berlijnse Muur 25 jaar geleden, tien jaar na 9/11 en de herdenkingsplechtigheid bij het Indisch Monument in Den Haag. Hier wordt stil gestaan bij de Japanse capitulatie in 1945 waarmee definitief een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Ook verzorgt NOS Evenementen ieder jaar bijzondere programma’s rond 4 en 5 mei. Dit jaar wordt, naast de ‘gebruikelijke’ 4 en 5 mei-uitzendingen, op 4 mei Kamp Westerbork, de film uitgezonden. Hierin staan door kampgevangene Rudolf Breslauer gemaakte filmopnamen centraal. Nieuw dit jaar is het programma NOS Artiesten voor de Vrijheid 2011. Hierin geeft NOS Evenementen een impressie van de tournee van de drie Ambassadeurs van de Vrijheid - Waylon, Moke en The Opposites & The Partysquad - langs de veertien verschillende Bevrijdingsfestivals.
62
63
Alpe d’HuZes Voorjaar 2011
Tussen 13.15 en 18.00 uur worden op Nederland 1 vier blokjes van vijf minuten uitgezonden met daarin onder meer de gesprekken die Herman
Alpe d'HuZes is een inzemlingsactie waarbij
Regisseur Jan de Roode gaat op werkbezoek naar
De ploeg arriveert in Alpe d’Huez
van der Zandt tijdens zijn tocht voert met mensen
Live-uitzending vanaf de finish op de top van de Alpe
duizenden fietsers de Alpe d'Huez beklimmen om
Alpe d’Huez. ’s Ochtends vroeg met het vliegtuig
en is de hele dag bezig met
die meedoen.
d’Huez. Om 19.50 uur wordt iets eerder dan gepland, het
geld in te zamelen voor onderzoek naar kanker.
heen en ’s avonds weer terug. Tijdens dit bezoek
opbouwen.
bedrag dat is opgehaald bekendgemaakt. Speciaal voor
wordt gezocht naar geschikte locaties voor onder
de NOS, zodat het nog mee kan in de uitzending (die tot
andere de presentatie en de regiewagen.
20.00 uur duurt).
‘Tijdens zo’n werkbezoek spreken we ook met de organisatie. Bijvoorbeeld over het aanpassen van de route als dat voor de televisie-uitzending beter uitkomt’, vertelt De Roode. De ploeg keert terug naar Nederland.
MAART 2011
12 MEI 2011
1 JUNI 2011
8 JUNI 2011
9 JUNI 2011
9 JUNI ‘S MIDDAGS
9 JUNI 17.00 UUR
9 JUNI 19.00 UUR
10 JUNI
Presentator Herman van der Zandt oefent in Hilversum met een helmcamera, die speciaal voor dit evenement is ontwikkeld. Wielerfanaat Van der Op Radio 2 doet de NCRV al een aantal jaren
Zandt gaat de klim zelf wagen, mét de
verslag van Alpe d’HuZes. Met de Alpe d’Huez
speciale helm op. Ook wordt geoefend
als decor zou het wielerevenement ook zeer
met een camera in een helikoptertje
geschikt zijn voor een televisie-uitzending.
dat op afstand wordt bediend.
Er wordt gerepeteerd voor de liveuitzending die om 19.00 uur begint.
De Alpe d’HuZes 2011 Binnen een week besluiten de NCRV en NOS
gaat van start.
Alpe d’HuZes is een co-productie van de NOS en de NCRV. Multimediaal, want op radio, televisie en op
Evenementen, gespecialiseerd in uitzendingen
het digitale themakanaal Spirit 24, dat ook bereikbaar
rondom grote evenementen op locatie, Alpe
is via internet. Via Spirit 24 is de benefietactie de hele
d’HuZes dit jaar voor het eerst op de televisie uit
dag rechtstreeks te volgen.
te zenden.
64
65
NOS Evenementen Herdenkingsdiensten
Naar aanleiding van het monarchiedebat voert Bureau Synovate in opdracht van de NOS een peiling uit
In juli overlijdt Johnny Kraaijkamp sr. De NOS zendt de besloten herdenkingsbijeenkomst ter ere van de
naar de mening van Nederlanders over de monarchie.
komiek en acteur rechtstreeks en in samenvatting uit. In december is de uitvaartdienst voor de overleden Tsjechische oud-president Václav Havel rechtstreeks te volgen op televisie en internet.
André Kuipers Aan het eind van het jaar wijdt de NOS drie speciale uitzendingen aan astronaut André Kuipers. In deel
Nederland
één van de ‘drietrapsraket’ is een exclusief interview te zien dat Rob Trip had met de Nederlandse ESA-
Ook over thema’s die veel Nederlanders bezighouden maakt NOS Evenementen programma’s. Zo maken
astronaut. In deel twee is de lancering van de Sojoez-raket, met daarin André Kuipers vanaf 13.20 uur
zij ieder jaar de uitzending rondom Prinsjesdag en in maart duikt de NOS in de geschiedenis van het
live te volgen via televisie en internet. En in het derde deel worden de eerste beelden van de Nederlander
carnaval. In een anderhalf uur durende uitzending wordt de wereld van één van de grootste volksfeesten
vanuit het internationale ruimtestation ISS getoond.
van ons land belicht. In juni doet de NOS samen met de NCRV rechtstreeks verslag van de zesde editie van de sportieve inzamelingsactie Alpe d’HuZes. Samen met vierduizend andere fietsers beklimt NOS-
Jaaroverzichten
presentator Herman van der Zandt de Alpe d’Huez om geld in te zamelen voor onderzoek naar kanker.
In december blikt NOS Evenementen terug op 2011 in twee jaaroverzichten. In ‘NOS Oranje Jaaroverzicht 2011’ worden de belangrijkste gebeurtenissen waar koningin Beatrix en haar familie bij waren betrokken
Concerten en festivals
op een rij gezet. Door de 2011-editie lopen twee ‘oranje’ draden: de veertigste verjaardag van prinses
Het jaar start met de traditionele rechtstreekse uitzending van het Nieuwjaarsconcert van de Wiener
Máxima op 17 mei en de aanhoudende discussie over de rol van het staatshoofd in ons staatsbestel.
Philharmoniker in Wenen. Degenen die geen kaartje hebben weten te bemachtigen voor Noorderslag 2011 hoeven niet te treuren. In samenwerking met de NTR doet de NOS rechtstreeks verslag van de
In het jaaroverzicht ‘Over de Doden 2011’ worden personen die het afgelopen jaar zijn overleden
muzikale hoogtepunten en de uitreiking van de Popprijs. In 2011 kunnen de optredens in de afzonder-
herdacht. De nadruk in het programma ligt bij mensen die iets bijzonders hebben nagelaten. Bekende
lijke zalen voor het eerst worden gevolgd via livestreams.
persoonlijkheden als Willem Duys, Johnny Kraaijkamp, Rijk de Gooyer, Albert Heijn, Steve Jobs, Amy
Op Wereldaidsdag - donderdag 1 december - zendt de NOS ook dit jaar een programma uit rondom
Winehouse, Harry Muskee, Hella Haasse, Coen Moulijn en Liz Taylor worden geëerd aan de hand van
dance4life, het muziekevenement van de wereldwijde beweging van jongeren die de strijd aangaan met
lang niet altijd bekende televisiebeelden. ‘Over de Doden’ is een eerbetoon aan een aantal bekende over-
hiv en aids.
ledenen, maar ook aan onbekende(re) mensen die ons in 2011 ontvielen.
Monarchiedebat
Productioneel
Sinds de afgelopen kabinetsformatie is de discussie over de rol van het staatshoofd in ons staatsbestel
NOS Evenementen is in 2011 ook productioneel betrokken bij een aantal omroepbrede programma’s
weer opgelaaid. Minister-president Mark Rutte zette dit voorjaar zijn visie op het ‘modern koningschap’
en acties, namelijk de spotjes met bekende Nederlanders voor Giro 555 (hongersnood in Afrika) en de
op papier. De NOS besteedt aan de vooravond van het Tweede Kamerdebat over de begroting van Alge-
uitzending ‘Nederland Helpt Haïti – het vervolg’. Aan het eind van het jaar verzorgt de NOS in samen-
mene Zaken aandacht aan de toekomst en de positie van de monarchie. Presentator Rob Trip discussieert
werking met jongerenomroep BNN de televisieproductie van ‘Serious Request’, de actie van radio 3FM
over dit vraagstuk met diverse bekende historici, koningshuis- en staatsrechtdeskundigen. Decor voor de
waarbij geld wordt ingezameld voor het Rode Kruis.
discussie is het speciaal voor deze gelegenheid als studio ingerichte A.A. Hijmans van den Berghgebouw van de Universiteit Utrecht en het Utrechts Medisch Centrum.
66
67
60 jaar televisie
In 2011 bestaat de Nederlandse televisie 60 jaar. De publieke omroep viert dat met verschillende bijzondere programma’s als Leve de TV, de samenstelling van een TV Canon en zelfs een serie speciale postzegels. Ook de NOS besteedt aandacht aan het jubileum. Zo maakt NOS Evenementen de vijfdelige serie 60 jaar Oranje op TV en zijn bij NOS op 3 ‘oude bekenden’ te zien.
60 jaar Oranje op TV Sinds het prille begin van de televisie maakt de NOS programma’s over het Koninklijk Huis. De kijkers hebben de Oranjes zich zien verloven en trouwen en in interviews heeft Nederland hen beter leren kennen. Ook de verdrietige momenten zijn op de televisie te zien, zoals bij begrafenissen van leden van de koninklijke familie. De afgelopen 60 jaar heeft veel memorabele televisiemomenten opgeleverd. Aan de hand van beelden uit het rijke archief en verhalen van direct betrokkenen van toen en nu wordt de geschiedenis van het Koninklijk Huis en de rol van het medium televisie daarin in beeld gebracht. Presentator Koos Postema, tijdens zijn carrière betrokken bij talloze programma’s over het Koninklijk Huis en (live-) uitzendingen van grote koninklijke evenementen, ontvangt op paleis Soestdijk programma makers die achter de schermen betrokken waren bij uitzendingen rondom de Oranjes. Zo spreekt hij onder meer met Rudolf Spoor, regisseur van de ‘traan van Máxima’, en met oud-directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst Eef Brouwers. Maar ook Sanne ‘koningin Beatrix’ Wallis de Vries, royaltydeskundige Peter van der Vorst en Carlo ‘Willem-Alexander’ Boszhard komen in de vijfdelige serie aan het woord.
68
69
60 jaar televisie ‘Oud’ nieuws bij NOS op 3 Twee televisie-uitzendingen van NOS op 3 krijgen in september een historisch tintje. Naast het nieuws van de dag bevat het programma een nieuwsgebeurtenis uit 60 jaar televisie. Voormalige NOS Journaalanchors Marga van Praag en Philip Freriks stappen voor de gelegenheid nog een keer in hun oude rol en verzorgen samen met Annechien Steenhuizen de presentatie. Nieuwe promo in nachtcarroussel Het 60-jarig bestaan van de televisie vond de NPO een goede aanleiding om een nieuwe serie Omroep in Beeld, ’s nachts te zien op Nederland 1, 2 en 3, op televisie te brengen. Alle publieke omroepen konden een filmpje aanleveren, waarin de toegevoegde waarde in die periode van 60 jaar wordt toegelicht en waarin ook vooruit wordt gekeken naar de toekomst. De NOS koos ervoor in de promo 60 jaar Koninklijk Huis op de televisie uit te lichten. Achter het Scherm…bij het NOS Journaal en NOS Studio Sport De NTR maakt in het kader van 60 jaar televisie in Nederland de zevendelige serie Achter het Scherm. Ook de NOS werkt mee aan dit project een gunt de kijker een blik achter de schermen bij het NOS Journaal en NOS Studio Sport. NOS in TV Canon In september wordt de TV Canon bekendgemaakt, een lijst met daarop zestig titels van de meest beeldbepalende tv-programma’s van de afgelopen 60 jaar. De lijst is samengesteld aan de hand van zo’n 60.000 publieksstemmen. De NOS komt in de lijst voor met de volgende uitzendingen: NOS Journaal, NOS Jeugdjournaal, NOS Studio Sport, NOS Evenementen, de Elfstedentochten. Ook drie programma’s die in het verleden door de NOS zijn uitgezonden staan in de canon, namelijk de Fabeltjeskrant, het Klokhuis en NOVA,
70
71
Máxima, portret van een prinses
In totaal is bij 25 activiteiten gedraaid. 21 daarvan waren werkgerelateerd en 4 daarvan waren privé-aangelegenheden.
De eerste draaidag tijdens de 50e
Om 20.30 uur wordt Máxima,
Het portret verschijnt op DVD.
portret van een prinses op
Die bevat extra beeldmateriaal.
Nederland 1 uitgezonden.
Een deel van de opbrengst van de DVD-verkoop gaat naar het Oranje
editie van het Fruitcorso in Tiel.
Fonds.
11 SEPTEMBER 2010
BEGIN MEI 2011
16 MEI 2011
Presentator Dominique van der Heyde spreekt vier keer uitgebreid met de prinses: op het ministerie van Buitenlandse Zaken, op het ministerie van Economische Zaken, op konink-
NOS Evenementen volgde Máxima vijf keer
lijk landgoed De Horsten en een
naar het buitenland. De ploeg ging mee
keer in Rotterdam tijdens een
naar New York (september 2010), Curaçao
bezoek aan een project van het
(oktober 2010), Cairo (november 2010),
Oranje Fonds.
Máxima, portret van een prinses kan ook worden teruggekeken op De laatste draaidag vindt plaats tijdens een privé-uitstapje van het gezin.
Lech (februari 2011) en Berlijn (april 2011). Programmamaker Etienne Glebbeek (NOS Evenementen): ‘In totaal draaiden we zo’n 75 uur aan beeldmateriaal. Dit hebben we terug moeten
Ter gelegenheid van haar 40e verjaardag, op dinsdag 17 mei, en omdat het in 2011 tien jaar geleden is dat de verloving van prins Willem-Alexander en prinses Máxima werd bekendgemaakt, maakt NOS Evenementen een portret van de prinses.
72
brengen naar 50 minuten, de duur van de televisie-uitzending.’
73
NOS.nl.
Nieuwsuur
Sinds september 2010 zenden de NOS en de NTR gezamenlijk het dagelijkse programma Nieuwsuur uit. Nieuwsuur is een actualiteitenrubriek waarin nieuws, sport en achtergronden, zonder onderbreking door reclame, één geheel vormen. Het programma onderscheidt zich door op onafhankelijke en onpartijdige wijze achtergronden en context te geven bij het dagelijks nieuws. Nieuwsuur is uniek in haar soort, omdat het als enige nieuwsprogramma van de publieke omroep wordt gemaakt door twee taakgebonden omroepen. Nieuwsuur wordt van maandag t/m zaterdag afwisselend gepresenteerd door Mariëlle Tweebeeke en Twan Huys. Speciale uitzendingen Nieuwsuur maakt in 2011 diverse speciale uitzendingen. Een overzicht: Arabische Revolutie Eind februari is er een extra lange uitzending over de Arabische revolutie. Centraal staat de vraag Waar komt de revolutie in de Arabische wereld ‘opeens’ vandaan? In gesprekken met deskundigen, politici en betrokkenen wordt ingegaan op de achtergronden van de revolutie. Europese Top Eurocrisis In oktober heeft Nieuwsuur een extra uitzending naar aanleiding van de Europese Top over de eurocrisis die op dat moment in Brussel plaatsvindt. Met gasten wordt gesproken over de uitkomsten van de Top.
74
75
Nieuwsuur Uitreiking AKO Literatuurprijs 2011 live
Nieuwsacademie
Nieuwsuur volgt op 31 oktober de uitreiking van de AKO Literatuurprijs 2011 met een live registratie
In het najaar start Nieuwsuur in samenwerking met NOS Nieuws met de voorbereidingen voor de
vanuit het Scheepvaartmuseum, waar de bekendmaking van de winnaar plaatsvindt. In het programma
Nieuwsacademie. De Nieuwsacademie is een nieuwe opleiding die twaalf werkende jongeren of stu-
wordt verder een reportage over de genomineerden uitgezonden en spreekt presentator Twan Huys
denten tussen de 20 en 30 jaar, die géén journalistieke achtergrond hebben, de kans biedt kennis te
vanuit de studio in Hilversum met de kersverse winnaar op locatie.
maken met de televisiejournalistiek. De studenten worden maandelijks getraind door medewerkers van Nieuwsuur en NOS Nieuws én lopen stage bij Nieuwsuur, NOS Nieuws of een programma van de NTR.
Rapport-Deetman Nieuwsuur is vrijdag 16 december in zijn geheel gewijd aan het rapport-Deetman over seksueel misbruik
Ander soort verhalen
in katholieke instellingen, dat die dag verschijnt. In een speciale uitzending vanuit Felix Meritis in Amsterdam
De Nieuwsacademie moet een frisse wind door de redactie laten waaien. Voor bijna elke redactie geldt
ontvangt Twan Huys verschillende gasten, waaronder commissievoorzitter Wim Deetman, aartsbisschop
dat men geneigd is mensen met min of meer dezelfde achtergrond aan te trekken. Nieuwsuur wil daar
Wim Eijk en diverse slachtoffers van seksueel misbruik.
iets aan doen en hoopt daarmee verhalen te krijgen, gemaakt vanuit een ander perspectief.
Mobiele site voor Nieuwsuur
Selectie
Sinds april kunnen Nieuwsuur-kijkers, die een mobiele telefoon met internetverbinding hebben, het pro-
Er komen ruim 300 sollicitaties binnen. Uit al die aanmeldingen kiest een selectiecommissie 33 sollici-
gramma ook op hun mobiel volgen. Op de nieuwe mobiele site m.nieuwsuur.nl worden overdag de on-
tanten die op gesprek mogen komen. Op 3 november worden de 33 kandidaten op een prettige manier
derwerpen getoond die ’s avonds in het programma aan bod komen. Om 22.00 uur is het voor de meest
doorgezaagd door presentator Joost Karhof over hun journalistieke ambities. Hij stelt de jongeren vragen
gangbare toestellen mogelijk om de live-uitzending van Nieuwsuur te bekijken. De volgende ochtend zijn
als Wat vind jij nieuws? Hoe kijk je tegen de media aan, en de publieke omroep, Nieuwsuur en het NOS
de onderwerpen van de avond daarvoor als individuele items terug te zien. Dit geldt niet voor onderwer-
Journaal in het bijzonder? Hoe gebruik je social media? Hoe kunnen Nieuwsuur en de NOS nieuwe
pen uit het sportblok, die vanuit rechtenoverwegingen niet ‘on demand’ mogen worden aangeboden.
media optimaal inzetten en benutten?
Nieuwsuur op zondag
De selectiecommissie kiest uiteindelijk de twaalf jongeren met de meest vernieuwende ideeën en
Per 4 september komt de zondageditie van Nieuwsuur te vervallen. De uitzending op zondag maakt
creatieve invalshoeken. Begin december maken zij voor het eerst kennis met de redacties van Nieuwsuur
plaats voor een regulier NOS Journaal om 22.00 uur met een presentator van NOS Nieuws. De uitzen-
en NOS Nieuws. In januari 2012 gaan ze echt aan de slag.
ding op zondag werd om inhoudelijke en praktische redenen al verzorgd door de redacties van NOS Nieuws en Sport. Uit het oogpunt van efficiency en helderheid hebben de NOS en de NTR in overleg met de netcoördinatie besloten dit te formaliseren. Als zich op zondagavond belangrijk sportnieuws aandient, wordt dit in deze journaaluitzending meegenomen. Verder is afgesproken dat Nieuwsuur, bij groot nieuws, met een extra uitzending kan 'inbreken' in de bestaande zondagavondprogrammering. Joost Karhof, die de zondageditie van Nieuwsuur het afgelopen jaar presenteerde, blijft verbonden aan Nieuwsuur als vaste vervanger van Twan Huys en Mariëlle Tweebeeke.
76
77
NOS Nieuwe media
De NOS streeft ernaar altijd en overal aanwezig te zijn. Dat betekent
in de groep, etc. Wegens gebleken succes is nu ook de Eredivisie voorzien van een ‘dashboard’. Het
dat audio, video en tekst rondom nieuws, sport en evenementen via zo
tweede scherm is een ‘gewone’ internetpagina en dus te bekijken op ieder apparaat met een internetbrowser.
veel mogelijk kanalen worden aangeboden. De NOS heeft een speciale afdeling die zich richt op het ontwikkelen van NOS.nl, de mobiele site
Lara Ankersmit wordt hoofd NOS Nieuwe Media
m.nos.nl, applicaties voor smartphones en tablets, (mobiele) websites
afdeling Nieuwe Media. Zij wordt in deze functie verantwoordelijk voor de koers van de NOS op het
voor programma’s en sportevenementen (zoals de Tour de France, de
gebied van nieuwe media. Ze volgt voormalig hoofd Nieuwe Media Roeland Stekelenburg op.
Olympische Spelen en het WK voetbal) en tweedescherm.nl.
Nieuwe mobiele site
Zo introduceert deze afdeling in 2011 onder meer een mobiele web-
In het voorjaar wordt de nieuwe mobiele site gelanceerd. De nieuwe site is fundamenteel anders van
site voor Nieuwsuur, een uitgebreider Tweede Scherm voor de Tour de
wordt geboden tot video en audio, zowel live als on demand. Bovendien wordt de content overzichte-
France en een nieuwe website voor het NOS Jeugdjournaal.
lijker gepresenteerd.
Per 1 april wordt Lara Ankersmit (afkomstig van de Telegraaf Media Groep) benoemd als hoofd van de
opzet dan de oude versie uit 2008. Het grootste verschil voor de gebruikers is dat nu ook directe toegang
iPad-versie NOS Teletekst Nieuwe Media zorgt er ook voor dat het materiaal van de NOS (tekst, video en audio) wordt aangeboden
Vanaf mei is NOS Teletekst in optimale vorm beschikbaar op de iPad. Voor de iPhone bestond al een app
op onder meer sociale netwerken, verschillende tablets, televisies met een internetverbinding, spelcom-
waarop Teletekst volledig kan worden geraadpleegd. Maar voor het grotere iPad-scherm was de bestaande
puters, narrowcasting, podcasts en vodcasts.
iPhone-applicatie niet optimaal en was het beeld wat korrelig. Door de applicatie te vernieuwen kan deze nu voor zowel de iPad als de iPhone worden gebruikt.
Tweede Scherm wint Beeld en Geluid Award In januari sleept de NOS een Beeld en Geluid Award in de wacht. De award wordt gewonnen in de cate-
Presentatie: nieuwe media tijdens Arabische Revolutie
gorie Multimedia met het ‘Tweede Scherm’, een applicatie in ‘dashboardvorm’ die tijdens het WK voetbal
In september organiseert de afdeling Nieuwe Media een presentatie voor medewerkers van de NOS.
is geïntroduceerd.
Ousama Itani, werkzaam op de afdeling nieuwe media van Al Jazeera en op dat moment in Nederland voor een evenement, vertelt bij de NOS over hoe een jaar vol revoluties in de Arabische wereld heeft
Het Tweede Scherm is als experiment ontwikkeld om tijdens het WK naast het gewone tv-scherm te
geleid tot drastische veranderingen in de manier waarop Al Jazeera nieuws verzamelt en verspreidt.
gebruiken. Met deze gadget kon men van minuut tot minuut op de hoogte blijven van alles wat er op de velden gebeurde: percentages balbezit, aantal overtredingen, buitenspel, opstellingen, de virtuele stand 78
79
WK Honkbal: fi nale Nederland-Cuba 14-16 oktober 2011 Oorspronkelijk zou de finale om 17.00
Na de wedstrijd worden de feestende honkballers
uur beginnen, maar door de regen wordt
gefilmd en geïnterviewd. ‘We liepen met de camera echt overal tussen’, aldus Han Kock.
10.30 uur: Verslaggever Han Kock wordt gebeld door
Tijdens het ontbijt interviewt Kock
de wedstrijd steeds uitgesteld. Op televisie
een producer van NOS Sport. Kan hij naar Pananma
enkele spelers. Het materiaal wordt
is urenlang beeld te zien van een stadion
gaan om verslag te doen van de finale van het WK?
via internet naar de NOS gestuurd.
zonder spelers. Even denkt Kock voor niks
Precies drie uur later, om 13.30 uur, zit hij samen met
in Panama te zijn.
een cameraman in het vliegtuig naar Panama.
VRIJDAG 14 OKTOBER
ZATERDAG 15 OKTOBER 10.00 UUR
17.00 UUR
21.00 UUR
ZONDAG 16 OKTOBER
4.30 UUR
De producer op de Sportvloer in Hilversum vindt een adres in Panama-Stad waar wel goed internet zou zijn. Maar de taxichauffeur vindt dat gebied
’s Avonds (local): Kock landt in Panama. In Panama-Stad
te gevaarlijk. Kock weet hem over te halen er toch
hij op het Oranje-team, dat om 01.00 uur arriveert.
naartoe te rijden.
Er wordt nog beeldmateriaal gedraaid en de nodige Eindelijk begint de finale. De NOS zendt
afspraken gemaakt voor de volgende ochtend.
hem rechtstreeks uit op Nederland 1 en
01.30 uur: Stress! Het materiaal moet voor
04.30 uur: Het kantoor met werkend internet is on-
NOS.nl. Op Radio 1 wordt geflitst in de
de uitzending van zondagmiddag naar de
vindbaar, dus belt Kock aan bij een gebouw met een
lopende programmering. In Nederland is
NOS worden gestuurd, maar door de slechte
aantal schotels op het dak. Hier lukt het dan toch
het midden in de nacht, maar veel mensen
internetverbinding in het hotel lukt dat niet,
om vlak voor de deadline (12.30 uur Nederlandse
blijven op voor de finale.
ook niet in het naastgelegen hotel.
tijd) het materiaal naar Nederland te sturen.
’s middags reist Kock met de ploeg mee naar het stadion. Tijdens de busreis heeft hij telefonisch
Verslaggever Han Kock, de enige Nederlandse journalist in Panama:
contact met NOS Langs de Lijn. Ook bondscoach
‘Vlak voor de finale begon, kon je voelen dat er ‘iets’ ging gebeuren,
Farley is zo rechtstreeks in de radio-uitzending te
er hing een hele speciale vibe in de lucht.’
horen. Vlak voor de wedstrijd mag Kock zelfs mee de kleedkamer in.
80
81
PROGRAMMA
EEN INNOVAT IEVE SAMENWER KING VA
NOS , PU B LIEKE OMR OEP EN B EELD EN G
1 0 OKT OB ER , B EELD & GELU ID
U MENTAIR E & T ELEVISIE FEST IVAL INP UT
2011
Input 2011
28-09-11 12:26
In oktober vindt de zevende editie van INPUT plaats. INPUT is het docu-
• Human
mentaire- en televisiefestival van de publieke omroep, georganiseerd
Bij het onderdeel Human worden verhalen getoond uit het dagelijks leven van mensen, met alle hoogte-
door de NPO, de NOS en het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
de films aan en begeleidt de gesprekken met de makers.
Samen bieden zij een platform om de ontwikkeling van vernieuwende en onderscheidende programma’s te stimuleren.
en dieptepunten die er in voorkomen. De films zijn fictief of levensecht. Rik van de Westelaken kondigt
• Formats & Pitching Tijdens het onderdeel Formats & Pitching wordt gesproken over nieuwe formats die aan bod kwamen op onder andere het mondiale INPUT festival dat plaatsvond in Seoul. Enkele formats, die normaal gespro-
Documentaires, dramaproducties, korte films en fictie van over de hele wereld, discussies met makers, workshops en formatbesprekingen zorgen die dag voor kennisdeling en nieuwe inspiratie. Meer dan 300 programmamakers, televisiejournalisten, documentairemakers, zendermanagers, producers en studenten van de filmacademie bezoeken het festival in 2011. INPUT bestaat in 2011 uit vijf onderdelen: • News Bij News worden documentaires getoond die aan de actualiteit gekoppeld zijn. Ze kunnen overal in de wereld gemaakt zijn. Het idee is het publiek te inspireren, nieuwe vertelvormen te vinden en de eigen werkwijze tegen het licht te houden. NOS-presentator Astrid Kersseboom is in de zaal om de documentaires aan te kondigen en begeleidt de gesprekken met de makers en tussen de kijkers onderling. • Sport Bij Sport zijn producties te zien die een geschiedenis vertellen of ingaan op een actualiteit. Na een succesvolle aftrap van dit onderdeel in 2010 is besloten er in 2011 mee door te gaan. In een uitgebreidere versie. Hugo Borst kondigt de documentaires aan en leidt de gesprekken achteraf. NOS-presentator Tom van ’t Hek begeleidt een langere discussie met Nederlandse en Belgische documentairemakers van de programma’s Andere Tijden Sport en Belga Sport. 82
ken moeilijk te verkrijgen zijn, worden getoond. Na afloop van ieder fragment wordt besproken of een dergelijk format interessant kan zijn voor de Nederlandse televisie. Nieuw dit jaar is de sessie over Pitching, ofwel het proberen te ‘verkopen’ van programma- of filmideeën bij een omroep. Bezoekers doen bij deze sessie zelf auditie en krijgen tips van zowel experts als het publiek over waar je op moet letten als je een idee voor een film aan de man wilt brengen. • Workshops Het thema van de workshops in 2011 is ‘persoonlijke betrokkenheid’. Nederlandse en buitenlandse documentairemakers vertellen hoe zij dit thema verwerken in hun producties en waaruit die betrokkenheid kan bestaan: door voortdurend zelf in beeld te zijn of juist door sterk te sturen op de achtergrond? Terugblik De organisatie van INPUT 2011 kijkt terug op een geslaagde zevende editie. Door de gevarieerde selectie van films was er voor iedereen wat: van luchtige komedies tot heftige drama’s, van bijzondere formats tot aangrijpende biografieën. Ook het interactieve element van INPUT kwam tijdens deze editie uitstekend naar voren; na vrijwel elke film was er ruimte voor een discussie met de maker (live of via satelliet). Bij de verschillende workshops werd uitstekend geparticipeerd en de kans geboden om elkaars inzichten en opvattingen te delen. Het onderdeel Formats & Pitching was op dit gebied een groot succes; beide sessies werden druk bezocht en ontvingen veel positieve reacties.
83
Workshops
De NOS beschouwt het ‘nieuwswijs’ maken van scholieren en studenten
voor jongeren (Martijn van der Zande) en over het maken van tv-items (Wendy Beenakker) er de kunst
als één van haar maatschappelijke taken. Daarom praten we geregeld
van het presenteren (Rob Trip). De dag wordt afgesloten met een plenair debat over de journalistiek onder leiding van Rob Trip.
met jonge mensen over het huidige medialandschap en gaan we samen met hen aan de slag met nieuws. Ook wordt tijdens speciale bijeenkom-
Open Studio Dagen
sten met jongeren gesproken over wat de NOS volgens hen goed doet
en sportvloer voor een grote horde publiek niet mogelijk is, wordt dit jaar voor het eerst in Beeld en
in de nieuwsvoorziening en wat beter kan. Alle activiteiten van de NOS
Geluid een nieuwsclinic gegeven. In een uur legt presentator Jeroen Overbeek uit wat het werk van een
op het gebied van nieuwswijsheid vallen onder het project ‘NOS on
komt te staan. Aansluitend krijgt een aantal mensen de gelegenheid om, onder begeleiding van
Tour’.
Overbeek, een screentest te doen.
In september vinden in Hilversum de Open Studio Dagen plaats. Omdat het openstellen van de nieuws-
presentator inhoudt, hoe een ‘nieuwsdag’ eruit ziet en voor welke journalistieke keuzes een journalist
NOS Nieuwscheck Het hele jaar door trekt de NOS eropuit - onder de naam 'NOS on Tour' - om samen met leerlingen in het voortgezet onderwijs een nieuwsitem te maken. Ook vinden bij Beeld en Geluid maandelijks Clinics Nieuwswijsheid plaats, waar NOS-medewerkers vertellen over hun vak. Tijdens de NOS Nieuwscheck, die in samenwerking met Beeld en Geluid in juni wordt georganiseerd, worden de rollen omgedraaid. Nu zijn het de leerlingen die als nieuwsexperts de NOS vertellen hoe zij tegen het nieuws aankijken. De 120 jongeren discussiëren met bekende NOS’ers zoals Jeroen Overbeek en Rachid Finge over de vragen wat vinden jongeren van het NOS Nieuws en wat kan er beter? Masterdag Tijdens de eerste NOS Masterdag, die eind juni wordt gehouden, verruilen ruim 80 masterstudenten journalistiek de collegebanken voor de nieuwsvloer van de NOS. Ze gaan in gesprek met hoofdredacteur Hans Laroes en (via Skype) met VS-correspondent Eelco Bosch van Rosenthal. NOS’ers geven workshops over de journalistieke praktijk (Jeroen Overbeek), over sportverslaggeving (Robbert Meeder), over nieuws
84
85
André Kuipers in de ruimte Augustus 2009
De lancering van de Sojoez-raket met daarin André Kuipers is rechtstreeks te zien bij de NOS. De uitzending komt
Verslaggever Arjan Nieuwenhuizen hoort dat hij,
Precies één week voor de lancering
ISS in de Space Expo in Noordwijk.
vanuit het gebouw van de Europese
In een rechtstreekse uitzending wordt
als enige Nederlandse journalist, een dag mag
blikt ook NOS Nieuws vooruit op de
Tijdens hun ‘ruimtereis’ doen zij
Ruimtevaartorganisatie ESA in Noordwijk.
verslag gedaan van de koppeling
meelopen met André Kuipers in Sterrenstad,
ruimtemissie van Kuipers. Journa-
verslag op Radio 1 en in een live-
Ook op Radio 1 is de lancering live te
van de Sojoez-capsule aan het ISS
het complex bij Moskou waar de kosmonauten
listen Marc Hamer en Ivo Landman
blog op NOS.nl. Het publiek kan via
volgen. NOS.nl houdt een live-blog bij.
en wordt live meegekeken als André
worden getraind.
verblijven 24 uur lang in een replica
Twitter en e-mail vragen stellen aan
Kuipers door de sluis van de capsule
van het internationale ruimtestation
de ‘NOStronauten’.
naar het ruimtestation gaat.
Bekendmaking nieuwe ruimtereis André Kuipers. NOS Evenementen neemt contact op met de ESA om door te nemen hoe de NOS Kuipers kan volgen.
AUGUSTUS 2009
EIND 2010
JULI 2011
16 AUGUSTUS 2011
17 AUGUSTUS 2011
14 DECEMBER
18 DECEMBER
23 DECEMBER
In overleg met de ESA besluit NOS
Nieuwenhuizen arriveert op Schiphol om samen
Eenmaal in Moskou belt Nieuwenhuizen weer
Door verkeersdrukte is het ESA-vervoer van de NOS-ploeg naar
Evenementen drie uitzendingen te
met een cameraman en een geluidsman naar
met productie. Er blijkt geen mogelijkheid te
Sterrenstad met een uur vertraagd. Daardoor loopt Nieuwenhuizen
maken: een vooruitblik, een live-
Moskou te vliegen. Bij de douane blijkt dat de
zijn de cameraman alsnog naar Rusland te
een interview met André Kuipers mis. Omdat Rob Trip later in
uitzending tijdens de lancering en een
cameraman niet mee mag. Door een misverstand
laten reizen. Via de ESA wordt een Russische
Nederland nog met Kuipers zal spreken besluit Nieuwenhuizen het
Deel één van de ‘drietrapsraket’ wordt
In de ruimte houdt André Kuipers een
rechtstreeks verslag van de koppeling
heeft hij een verkeerd visum.
cameraman geregeld. Die moet zich snel de
interview te laten schieten.
uitgezonden. Naast een interview van
blog bij op NOS.nl. Daarop ook het
van de Sojoez-capsule aan het ISS.
Meteen wordt contact opgenomen met Productie.
Rob Trip met André Kuipers is het mate-
dossier ‘Missie André Kuipers’, met
Nieuwenhuizen: ‘De dag dat we Kuipers volgden hebben we eigen-
riaal dat Nieuwenhuizen in Sterrenstad
het laatste nieuws vanuit de ruimte.
lijk vooral veel gewacht. We filmden hoe hij zich in zijn pak hees en
draaide te zien. Naast het NOS-materiaal
de oefencapsule in ging om verschillende rampenscenario’s te
uit Sterrenstad worden ook beelden van
oefenen. Maar dat duurde zo’n vier uur. We konden wel binnen-
de ESA zelf getoond.
Nieuwenhuizen en de geluidsman vertrekken zonder cameraman, maar met camera.
camera en de manier van filmen eigen zien te maken.
kijken bij de ‘controleruimte’, maar daar zaten wat mannen heel stoïcijns op knopjes te drukken. Je kon aan niets merken of er iets gebeurde of iets misging. Voor Kuipers natuurlijk erg zinnig, maar voor ons eigenlijk een stuk minder spannend dan je zou willen.’
86
87
NOS Medewerkers
Bij de NOS werken 657 mensen; 368 daarvan werken bij NOS Nieuws, 148 bij NOS Sport en 19 bij NOS Evenementen. Verder zijn 122 mensen werkzaam op overige afdelingen (Nieuwe Media, Documedia en stafafdelingen). NOS Academie “NOS Academie is de plek waar de beroepsmatige ontwikkeling van medewerkers centraal staat. De NOS wil een lerende organisatie zijn die voortdurend inspeelt op veranderingen in de omgeving, waar men kennis deelt, van elkaar leert en elkaar stimuleert. Continue aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers moet bijdragen aan hun inzetbaarheid nu en in de toekomst (employability); een leven lang blijven leren is noodzaak.” (uit: Strategisch Bedrijfsplan 2011-2015) Lerende organisatie In 2011 geeft de NOS Academie een belangrijke aanzet tot het zijn van de lerende organisatie. Er wordt een begin gemaakt met het opstellen van een opleidingscurriculum, dat uitgaat van een standaard voor basiskennis en –vaardigheden voor de verschillende functiegroepen bij NOS Nieuws en dat daarnaast voorziet in een grote variëteit aan maatwerktrainingen. Voor het eerst organiseert de Academie een groot aantal trainingen voor NOS Sport. Waar de stafafdelingen veelal zelf hun (noodzakelijke) opleidingen uitzoeken, organiseert de NOS Academie ook hier met succes diverse trainingen, vaak in de vorm van afdelingsoverstijgende workshops. Deze workshops zijn een nieuw initiatief van de Academie: laagdrempelig, kort, voor iedereen toegankelijk. Enkele voorbeelden: Zoeken met Google en Prezi. Komend jaar wordt het trainingsaanbod verder gestructureerd en uitgewerkt. Ook is er aandacht voor managementontwikkeling en voor het vergroten van de verantwoordelijkheid van medewerkers voor de eigen – permanente – ontwikkeling. 88
89
NOS Medewerkers Interne trainingen
In 2012 wordt (s)Ken jezelf! geëvalueerd om te kijken of de effecten ervan positief zijn. Hebben de
De aard van de organisatie en het kwaliteitsniveau dat wordt nagestreefd, maakt dat voor de meeste
deelnemers een beter inzicht gekregen in waar ze staan en wat ze willen? Ook wordt gekeken waar het
afdelingen standaard cursussen en trainingen van externe aanbieders geen optie zijn. Het overgrote deel
traject kan worden verbeterd.
van de trainingen die de Academie organiseert is maatwerk. Talentenprogramma NOS Nieuws In feite zijn ook de standaardtrainingen voor basiskennis en –vaardigheden maatwerktrainingen. Deze
Ook in 2011 bestaat bij NOS Nieuws een speciaal talentenprogramma voor tien veelbelovende mede
worden verzorgd door eigen medewerkers: senioren trainen junioren, zodat belangrijke kennis en vaar-
werkers. De medewerkers (werkend op de verschillende deelredacties van de nieuwsvloer) krijgen een
digheden binnen de organisatie worden doorgegeven. En omgekeerd trainen junioren senioren waar het
jaar lang de gelegenheid om zich collectief te ontwikkelen en om een individueel opleidingstraject te
gaat om ‘nieuwe’ kennis, zoals over sociale media.
volgen. Ook wordt hen gevraagd advies te geven aan de hoofdredactie over hoe NOS Nieuws zich verder kan profileren. Zo adviseert de lichting van 2011 een mobiele app te ontwikkelen waar nieuws aan
Interne trainingen hebben veel voordelen; men vindt het leuk om collega’s op te leiden, zijn of haar
locatie wordt gekoppeld.
kennis en expertise te delen en door te geven; anderzijds wordt het les krijgen van een collega ook zeer gewaardeerd. Bovendien kennen zowel docent als cursist de organisatie van binnenuit en zijn beiden
CAO
onderdeel van dezelfde cultuur. Ook wordt de stap om buiten de trainingen om te rade te gaan bij een
In juni 2011 bereiken de vakorganisaties en de publieke omroep een principeakkoord over de nieuwe
collega een stuk kleiner.
CAO voor omroeppersoneel 2011-2012. In het onderhandelingsresultaat is vastgelegd dat de salarissen met terugwerkende kracht met ingang van 1 januari 2011 worden verhoogd met 1%. Verder wordt in
Internet First
oktober 2011 een eenmalige uitkering van 0,5% en in januari 2012 een eenmalige uitkering van 1,5%
In 2011 worden de voorbereidingen getroffen voor de invoering van de internet first-strategie begin
verstrekt.
2012. De invoering van deze strategie heeft namelijk de nodige consequenties voor de manier waarop de journalistieke afdelingen gaan werken. Een groot deel van de medewerkers van de 24 uur-redactie
Gezondheidsbeleid
van NOS Nieuws zijn in 2011 getraind om op een nieuwe manier te werken. De overige redacties van de
Kijkend naar het gemiddelde ziekteverzuim van de NOS is er sprake van een laag en nog steeds dalend
Nieuwsvloer en de Sportvloer worden in 2012 getraind om zich de nieuwe werkwijze eigen te maken.
ziekteverzuim. Over heel 2011 uitkomend op 2,54 %. Ziekteverzuim blijft een belangrijk thema bij de
Een aantal trainingen is opgezet door ervaren NOS medewerkers.
NOS. In het herschreven gezondheidsbeleid, waar ziekteverzuimbeleid een onderdeel van is, wordt uitgegaan van het ‘eigen regie model’ van medewerkers. Medewerker en leidinggevende zijn samen verant-
(s)Ken jezelf!
woordelijk voor het proces bij arbeidsongeschiktheid. Dit betekent ook dat er bij arbeidsongeschiktheid
Op 1 januari 2011 wordt (s)Ken jezelf! geïntroduceerd. Dit loopbaanontwikkelingstraject is bedoeld voor
van de medewerker meer wordt gekeken naar de mogelijkheden van de medewerker om nog te werken
alle medewerkers die toe zijn aan een ‘zelfscan’, een korte zelfanalyse waarbij ze samen met een coach
en in mindere mate naar de beperkingen. Natuurlijk wordt daarbij rekening gehouden met medische be-
hun talenten en hun huidige werk onder de loep nemen.
perkingen. Belastbaarheid van de medewerker en arbeidsbelasting van de omgeving zijn daarbij leidend.
In 2011 schrijven 100 mensen zich in voor een (s)Ken jezelf-traject, dit is 15,2% van het totale aantal NOS-medewerkers. 52 Medewerkers sluiten het traject in 2011 af, de overige 48 mensen zijn net gestart
RI&E
of zitten in de afrondende fase. Meer vrouwen (65) dan mannen (35) doen mee aan (s)Ken jezelf!
In 2011 houdt de Arbodienst een zogenaamde Risico, Inventarisatie & Evaluatie (RI&E). Hierbij worden
De leeftijdsgroep van 41 tot 45 jaar is het best vertegenwoordigd.
de risico’s in kaart gebracht en beoordeeld op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. Het
90
91
Ondernemingsraad
bestaande arbobeleid is beoordeeld, er zijn interviews gehouden met belangrijke sleutelfiguren en er is
De Ondernemingsraad (OR) van de NOS overlegt namens de mede-
een rondgang gemaakt door de Arbodienst met als doel in te gaan op arbo gerelateerde knelpunten
werkers met de directie over het beleid en de personeelsbelangen. In
(zoals klimaat, werkplekinrichting, geluid etc.). De uitkomsten van de RI&E worden in samenwerking met de afdeling Personeel, Organisatie en Ontwikkeling (PO&O) en de OR uitgewerkt in een plan van aanpak.
2011 houdt de OR zich namens de medewerkers bezig met onder meer
Daarin staan de te nemen maatregelen met de daarbij behorende prioriteit en termijn.
bezuinigingen, de kwaliteit van leidinggeven, ongewenst gedrag, de
NOS Connect
plannen van de nieuwe hoofdredactie van NOS Nieuws, ‘het nieuwe
De werkgroep NOS Connect (voorheen ‘Fluitend naar je werk’) is na het Werkbelevingsonderzoek van
24 uur’, de regeling Werving, Selectie en Benoeming en webcams in de
2008 opgericht. Deze werkgroep, die bestaat uit medewerkers van verschillende redacties en afdelingen, heeft houdt zich bezig met plannen die het werken bij de NOS interessant, gezond en positief houden.
radiostudio. Ook krijgen de OR-leden een nieuwe werkruimte.
Sinds de oprichting van de werkgroep zijn diverse voorstellen van de werkgroep door de directie gehonoreerd en in praktijk gebracht. Daarbij kan gedacht worden aan andere stoelen, een fitnessregeling en een gezondheidsweek.
Bezuinigingen In juni wordt bekend dat de NOS vanaf 2015 structureel acht miljoen euro moet bezuinigen. De komende
In 2011 zet NOS Connect het SportiefFonds op. Een initiatief dat van harte gesteund wordt door de
tijd zal aan deze bezuiniging invulling worden gegeven. De OR zal de directie hierbij gevraagd en onge-
directie. De NOS vindt het belangrijk dat haar medewerkers fit zijn en wil daar graag een bijdrage aan
vraagd advies geven.
leveren. Daarom kunnen NOS-medewerkers die een sportieve activiteit organiseren voor en door NOS’ers, een beroep doen op dit fonds en dat initiatief geheel of voor een deel te laten sponsoren.
Leidinggeven De conclusies over leidinggeven is, wat de OR betreft, een van de belangrijkste punten uit het werk-
Spitsvrij-werkgever
belevingsonderzoek dat in 2010 werd gehouden. In 2011 gaat hij hier dan ook verder mee aan de slag.
Sinds de zomer van 2011 is de NOS ‘Spitsvrij-werkgever’. Dat betekent dat medewerkers worden gestimu-
Op het gebied van leiderschap heeft een groep leidinggevenden een plan van aanpak opgesteld.
leerd deel te nemen aan Spitsvrij, het spitsmijdingsproject van de provincie Utrecht en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Maar wel onder bepaalde voorwaarden, want de deelname van een mede-
Hoofdredactie NOS Nieuws
werker mag (het werk bij) de NOS niet nadelig beïnvloeden. Zo is het voor velen lastig om eerder of later
Na het vertrek van Hans Laroes en met de komst van Marcel Gelauff als hoofdredacteur van NOS Nieuws
te beginnen of om thuis te werken. Dit kan dus alleen in overleg met de leidinggevende. De NOS staat
wordt ook de werkwijze van de hoofdredactie onder de loep genomen. Op verzoek van de directie geeft
wel volledig achter het mijden van de spits door gebruik te maken van het openbaar vervoer, te
de OR advies over de plannen van de nieuwe hoofdredactie.
carpoolen of de fiets te pakken.
92
93
Gebouw
Het nieuwe 24 Uur
Renovatie
In 2011 wordt in het kader van internet first het plan ‘het nieuwe 24 Uur’ bij NOS Nieuws gepresenteerd.
In 2011 nadert het einde van de ingrijpende renovatie van het NOS-gebouw. Deze verbouwing is jaren
Vooruitlopend op veranderingen binnen de gehele NOS gaat er bij de afdeling 24 Uur veel veranderen.
geleden al in hoofdlijnen voorzien en becijferd. In 2012, wanneer de verbouwing wordt afgerond,
Een nieuwe werkwijze met nieuwe taken en verantwoordelijkheden. Ook de OR is om advies gevraagd.
beschikt de NOS over een kantoor- en werkomgeving van het niveau dat voldoet aan de eisen van deze
Daarin heeft zij onder meer gezegd de veranderingen te ondersteunen en noodzakelijk te vinden; de
tijd, zowel op milieutechnisch gebied als qua functionele eisen.
NOS moet immers de primaire nieuwsbron blijven. Niet alleen op radio en tv, maar ook op internet. Verder vindt de OR het van groot belang dat er bij de veranderingen ook naar de mensen wordt geke-
Na een grondige verbouwing van de verschillende verdiepingen van het gebouw in voorgaande jaren,
ken. Medewerkers moeten de tijd krijgen om zich aan te passen aan de nieuwe situatie en daarbij de
wordt in 2011 de hoofdingang aangepakt. Bij de renovatie wordt gebruik gemaakt van moderne ma-
gewenste ondersteuning krijgen.
terialen waardoor onderhoudskosten geminimaliseerd kunnen worden. Een voorbeeld hiervan zijn de plafonds van de ingang. Die waren ruw, moeilijk te reinigen en te repareren. In de nieuwe hal zijn de
Werving, Selectie en Benoeming
plafonds van een duurzaam materiaal en glad. Daardoor wordt bespaard op schoonmaak- en vervan-
Het is belangrijk dat de juiste mensen op de juiste plek werken. Maar minstens zo belangrijk is de manier
gingskosten.
waarop een benoeming tot stand komt; deze moet open en transparant zijn. De OR spreekt in 2011 lang en veelvuldig met de directie over de regeling Werving, Selectie en Benoeming.
Omdat de NOS er naar streeft optimaal gebruik te maken van het pand worden tijdens de renovatie ook
Het uitgangspunt is dat voor iedere vacature eerst een interne wervingsprocedure wordt gestart waarbij
diverse ruimtes geschikt gemaakt voor verhuur. Vergaderzalen worden bijvoorbeeld multifunctioneel
iedereen binnen de NOS kan solliciteren. Uitzonderingen, benoemingen op voordracht, zijn mogelijk,
inzetbaar en kunnen desgewenst aan derden worden verhuurd.
maar niet dan nadat de OR en in sommige gevallen ook de redactiecommissie daarover beargumenteerd zijn ingelicht.
Groene Energie Duurzaamheid en kostenbesparing vindt de NOS belangrijk. Dat blijkt onder meer uit de materiaalkeuze
Webcams
bij de renovatie van het gebouw. Daar komt het gebruik van groene energie op de Haagse redactie bij.
Sinds 1 maart zijn de grote NOS radio-uitzendingen op Radio 1 niet alleen te beluisteren, maar ook te
Met ingang van januari 2012 stapt de redactie in Den Haag over op groene energie. De NOS heeft een
bekijken via een webcam. De OR inventariseerde bij de medewerkers of daar bezwaren tegen bestonden.
contract afgesloten voor de duur van twee jaar dat een besparing oplevert ten opzichte van de huidige
Dat bleek niet het geval te zijn en dus hebben zij ingestemd met de invoering hiervan.
situatie.
Ondernemingsraad 2011
Meerjarenafspraken over het effectief inzetten van energie worden sterk gepropageerd door de overheid.
De OR 2011 bestaat uit Marc Hamer, Robbert Dijkhuizen, Robin Ellemers, Jeanne Beurskens, Joop
De NOS als publieke organisatie sluit daarbij aan omdat een convenant is aangegaan waarin de verplich-
Vernooy en Gerard Brouwer (ambtelijk secretaris).
ting tot energie besparen is vastgelegd. Waar dat kan zal de NOS dan ook proberen het stroomgebruik
94
95
Meer NOS
te reduceren. Zo hangen er in het gebouw bijvoorbeeld lampen die minder energie gebruiken doordat
NOS Media Cloud in gebruik genomen
ze automatisch in de slaapstand gaan als er niemand in de buurt is of als er enige tijd geen beweging is
Op 1 februari wordt de NOS Media Cloud in gebruik genomen. De Media Cloud is een systeem waarmee
geweest.
deelnemers onderling fragmenten kunnen uitwisselen of ter beschikking stellen aan alle aangesloten deelnemers. De uitwisseling van materiaal tussen de NOS en de regionale omroepen in Nederland vindt
NOS op de gevel
sindsdien plaats via dit platform en bewijst haar dienst tijdens onder andere de Provinciale Staten-
Sinds de zomer is het NOS-gebouw ook vanuit de verte te onderscheiden. Om de herkenbaarheid op het
verkiezing.
Media Park te vergroten, wordt bovenaan de gevel op twee plaatsen het logo bevestigd. Hiermee doet de NOS definitief afstand van de benaming Videocentrum, zoals het gebouw door buiten-
De Media Cloud is ontstaan uit de ambitie van de NOS om kostenverlagend te werken (de ontwikkel-
staanders nog vaak wordt genoemd. Het pand is eigendom van de NOS en middelpunt van de nieuws-
en beheerkosten zijn laag in vergelijking met vorige systemen) én het journalistieke proces maximaal te
en sportvoorziening van de publieke omroep. En dat moet worden uitgestraald, mét het logo met de
blijven ondersteunen.
opvallende rode O. Nieuwe promo Sinds eind 2011 is de slogan ‘Altijd. Overal. NOS’ verpakt in een nieuw type promo: een ident. Deze ident wordt na de eindleader van het NOS Journaal van 18.00 uur uitgezonden en is een promo voor de NOS als geheel. Het ‘filmpje’ duurt 4 à 5 seconden en moet in een notendop laten zien dat de NOS niet alleen altijd paraat staat om overal nieuws- en sportverhalen te verslaan, maar dat zij ook 24 uur per dag aanwezig is op allerlei platforms: niet alleen televisie en radio, maar ook op internet, mobiele telefoons en tablets. Presentatoren voor Serious Request Tijdens Serious Request, de actie van radio 3FM waarbij geld wordt ingezameld voor het Rode Kruis, stellen negentien NOS-presentatoren kleding beschikbaar om te veilen. Enkele kledingstukken die onder de hamer gaan zijn de stropdas die Rob Trip droeg tijdens z’n allereerste Journaaluitzending, een galajurk van Dione de Graaff, een Wimbledonjasje van Tom Egbers en het wielershirt dat Herman van der Zandt droeg tijdens z’n beklimming van de Alpe d’Huez tijdens de uitzending Alpe d’HuZes. Uiteindelijk brengt de kleding van de NOS-presentatoren € 2590,55 op.
96
97
Zendtijd
Televisie
Kijk-, luister- en internetcijfers
Uren:minuten (inclusief herhalingen)
Nederland 1
4039:35
Nederland 2
1450:47
Nederland 3
1259:05
Totaal NOS
6749:27
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kijk- en luistercijfers van de reguliere NOS uitzendingen in 2011. Per uitzending wordt het gemiddelde aantal kijkers en het marktaandeel genoemd. Het marktaandeel geeft procentueel aan welk deel van het totale kijkerspubliek op dat moment voor de televisie zat, naar de NOS-uitzending
Radio
Uren:minuten
heeft gekeken. Ook is gemeten hoeveel unieke bezoekers de websites van de NOS in 2011 hadden.
Radio 1
3032:34
Radio 2
348:19
3 FM
350:52
Radio 4
172:49
NOS hoogst gewaardeerde publieke omroep
Radio 5
311:30
Met een waardering van 7,8 is de NOS de hoogst gewaardeerde publieke omroep. Dat blijkt in februari
Radio 6
297:36
uit een enquête van mijn publiekeomroep.nl waarin mensen onder andere hun waardering geven over
Totaal NOS
4513:40
de huidige publieke omroepen.
NOS Nieuws NOS Journaal in de ochtend
98
Gemiddeld aantal kijkers van 6 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
07.00 uur
174.000
29,1
08.00 uur
235.000
28,4
09.00 uur
231.000
32,3
99
Kijk-, luister- en internetcijfers
NOS Radio 1 Journaal
NOS Journaal van 18.00 uur Gemiddeld aantal kijkers van 6 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
Gemiddeld aantal luisteraars van
1.070.000
30,1
10 jaar en ouder in 2011
NOS Journaal van 20.00 uur
Marktaandeel in %
06.00-09.30 uur (ma-vr)
339.000
11,2
07.00-08.30 uur (za)
273.000
19,2
Gemiddeld aantal kijkers van 6 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
12.00-12.15 uur (dagelijks)
275.000
5,9
1.885.000
30,8
13.00-13.15 uur (dagelijks)
307.000
6,9
16.30-18.30 uur (ma-Vr)
195.000
6,9
Gemiddeld aantal luisteraars in 2010
Marktaandeel in %
NOS Journaal van 22.00 uur Gemiddeld aantal kijkers in 2011
Marktaandeel in %
559.000
8,0
NOS Headlines/NOS op 3
* Deze cijfers hebben betrekking op de periode 4/9/2011 tot en met 31/12/2011. Tot 4 september was op zondagavond een korte versie van Nieuwsuur uitgezonden. Op die datum maakte de zondageditie van Nieuwsuur plaats voor het
08.00-08.15 uur (ma-vr)*
361.000
10,3
NOS Journaal.
13.00-13.15 uur (ma-vr)*
412.000
10,0
18.00-18.15 uur (ma-vr)*
204.000
10,4
NOS Journaal op 3/NOS op 3 op televisie
* De uitzendingen van NOS Headlines/NOS op 3 op werkdagen rond 08.00, 13.00 en 18.00 uur duren ongeveer vijf
Gemiddeld aantal kijkers van 6 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
minuten. De luistercijfers kunnen echter minimaal per kwartier gemeten worden, waardoor bovenstaande gegevens
233.000
4,2
zijn gebaseerd op kwartiercijfers.
NOS Met het Oog op Morgen
NOS Jeugdjournaal Gemiddeld aantal kijkers van 6 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
Gemiddeld aantal luisteraars in 2010
Marktaandeel in %
08.45 uur
31.000*
4,6
278.000
34,6
18.45 uur
281.000
6,6
* Het werkelijke aantal kijkers ligt hoger, omdat het NOS Jeugdjournaal in de ochtend veelal op scholen, in groepsverband, wordt gekeken. Scholen worden echter niet meegenomen in het panel van Stichting KijkOnderzoek (SKO).
100
101
Kijk-, luister- en internetcijfers
NOS Langs de Lijn
NOS Sport NOS Sportjournaal
Gemiddeld aantal kijkers van
6 jaar en ouder in 2011
796.000
Marktaandeel in % 18,6
Gemiddeld aantal luisteraars van
10 jaar en ouder in 2011
Marktaandeel in %
16.30-18.00 uur (za)
109.000
4,9
19.00-23.00 uur (za)
70.000
6,8
14.00-18.00 uur (zo)
232.000
11,1
22.00-23.00 uur (zo-vr)
101.000
12,9
NOS Studio Sport
Gemiddeld aantal kijkers van
6 jaar en ouder in 2011
18.10-19.00 uur (zo)
1.024.000
Marktaandeel in % NOS Evenementen 23,3 Top 5 meest bekeken uitzendingen van NOS Evenementen in 2011
NOS Studio Sport Eredivisie
Gemiddeld aantal kijkers van
Marktaandeel in %
6 jaar en ouder in 2011
Zaterdag
1.601.000
28,0
Zondag
2.525.000
45,4
Uitzending
Gemiddeld aantal kijkers van
Marktaandeel in %
6 jaar en ouder in 2011
Nationale Dodenherdenking
4.674.000
67,5
Maxima, Portret van een Prinses
2.808.000
38,3
& Kate Middleton
2.241.000
75,9
Koninginnedag 2011
1.996.000
80,1
Provinciale Statenverkiezingen
1.738.000
26,0
Gemiddeld aantal kijkers in 2011
Marktaandeel in %
751.000
11,9
Huwelijk Prins William NOS Studio Voetbal
Gemiddeld aantal kijkers van
6 jaar en ouder in 2011
1.046.000
Marktaandeel in % 17,5
Nieuwsuur
102
103
Kijk-, luister- en internetcijfers
Bronnen kijk-, luister- en internetcijfers NOS Jaarverslag 2010
Internet Hieronder volgt een overzicht van het gemiddelde aantal unieke internetbezoekers van 13 jaar en ouder per maand. Het maandbereik, in de rechterkolom weergegeven, is het percentage van de totale Neder-
Kijkcijfers
landse bevolking van 13 jaar en ouder.
De kijkcijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van Stichting KijkOnderzoek (SKO). Luistercijfers
NOS.nl Gemiddeld aantal bezoekers van 13 jaar
Gemiddeld
en ouder per maand in 2011
maandbereik (%)
4.264.000
30,8
De luistercijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van Continu LuisterOnderzoek (CLO). Internetcijfers De internetcijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van Stir.
NOSop3.nl Gemiddeld aantal bezoekers van 13 jaar
Gemiddeld
en ouder per maand in 2011
maandbereik (%)
381.000
2,8
Gemiddeld aantal bezoekers van 13 jaar
Gemiddeld
Jeugdjournaal.nl en ouder per maand in 2011
maandbereik (%)
107.000*
0,8*
* Omdat het aantal unieke bezoekers van 13 jaar en ouder wordt gemeten en de doelgroep van het NOS Jeugdjournaal 9-12 jaar is, wijken deze gegevens af van het werkelijke aantal bezoekers.
Nieuwsuur.nl Gemiddeld aantal bezoekers van 13 jaar
104
Gemiddeld
en ouder per maand in 2011
maandbereik (%)
133.000
1
105
Formatiecijfers
Verdeling voltijd/deeltijd 2010
2011
Man - voltijd Vrouw - voltijd Man - deeltijd Vrouw - deeltijd 0 50 100 Aantal medewerkers
150
200
250
Personeelsbestand
350
2011
2010
Aantal FTE
611
618
Aantal medewerkers
657
663
Verdeling kern-/fl exposities
2011
% Bandbreedte
2010
% Bandbreedte
Aantal FTE kernposities
562
92%
554
90%
Aantal FTE flexposities
49
8%
64
10%
611
100%
618
100%
Totaal
Aantal medewerkers per afdeling
2011
2010
Nieuws
368
379
Sport
148
150
Evenementen
19
19
Overig*
122
115
Totaal
657
663
* DocuMedia, Digitale Nieuwe Media en stafafdelingen
106
300
107
Formatiecijfers
Leeftijdsverdeling man/vrouw in 2011 Man
Vrouw
Totaal
160
Aantal medewerkers per salarisklasse
140
Schaal A - D
0
0
120
Schaal E
12
15
Schaal F
65
76
Schaal G
230
231
Schaal H
232
226 95
100 80 60
2010
Schaal J
98
40
Schaal K
7
6
20
Schaal L
8
10
Schaal M
5
4
657
663
0 <=25
26-30
31-35
36-40
41-45
46-50
51-55
56-60
60>
Leeftijdscategorie
Verdeling dienstjaren 2010
Aantal medewerkers
2011
2011
Totaal
400
Beoordeling naar kwalifi catie
2011
2010
350
Ver onder de norm (0%)
0,3%
0,3%
300
Te ontwikkelen (1,25%)
250
Conform de norm (2,5%)
200 150
3,2%
2,9%
89,0%
88,2%
Boven de norm (3%)
5,5%
6,9%
Ver boven de norm (4%)
2,0%
1,7%
100,0%
100,0%
Totaal
100 50 0 0 - 10
11-20
21-30
31-40
>40
Dienstjaren
108
109
Formatiecijfers
Totaal opleidingsuren 2010
0
2000
4000
2011
Instroom en uitstroom
6000
8000
Het gemiddeld aantal opleidingsuren per medewerker is in 2011 gestegen ten opzichte van 2010.
Aantal deelnemers
% t.o.v. afdeling
Nieuws
59
16,0%
Sport
25
16,9%
Overig*
16
11,3%
Totaal
100
15,2%
* DocuMedia, Digitale Nieuwe Media, Evenementen en stafafdelingen
2010
Instroom (aantal medewerkers)
36
35
Instroom (percentage)
5,5
5,3
Uitstroom (aantal medewerkers)
39
39
Uitstroom (percentage)
5,9
5,9
2011
2010
0-4
18
23
5-9
8
7
10 -14
6
7
15 - 19
1
0
20 - 24
4
0
Duur dienstverband uitdienst getreden medewerkers
10000
Opleidingsuren
(s)Ken jezelf!-trajecten 2011
2011
>=25
2
2
Totaal
39
39
2011
2010
2.54%
2.55%
Ziekteverzuimpercentage*
* Deze cijfers zijn exclusief zwangerschap en WAO / WIA
110
111
Financieel Jaarverslag
Hieronder vindt u de exploitatierekening en de balans van de NOS over 2011. Het volledige financiële jaarverslag vindt u op NOS.nl.
Exploitatierekening (bedragen x 1.000 euro)
2011
2010
148.566
166.771
4.326
6.185
Baten Media-aanbod Programmagebonden eigen bijdragen Opbrengst overige nevenactiviteiten
2.836
2.987
155.728
175.943
38.106
37.326
Sociale lasten
9.889
9.740
Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa
3.306
5.098
78.080
111.320
8.386
8.611
137.767
172.095
Som der bedrijfsopbrengsten Lasten Lonen en salarissen
Directe productiekosten Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten Rentebaten en inkomsten uit beleggingen
112
44
-
Rentelasten en soortgelijke kosten
-1.237
-2.294
Exploitatiesaldo
16.768
1.554
113
Financieel Jaarverslag
Balans Balans NOS per 31 december 2011 Na bestemming exploitatiesaldo (bedragen x 1.000 euro) Activa
31 december 2011
31 december 2010
Passiva
Vaste Activa
Inventaris en inrichting
49.080
42.885
Algemene Reserve
10.962
10.962
Bestemmingsreserve Superevenementen
17.480
3.895
7.200
4.017
959
487
Andere vaste bedrijfsmiddelen
3.812
4.879
Materiële vaste activa in uitvoering
2.444
5.357
Niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar
2.416
2.520
Voorzieningen
31 december 2010
Eigen vermogen
Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen & terreinen
31 december 2011
58.711
Reserve voor Media-aanbod
56.128
Vlottende activa
35.642
Voorzieningen voor pensioenen
1.196
1.177
Overige voorzieningen
2.011
2.284
3.207
20.932
22.327
20.932
18.362
20.316
Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.978
2.249
18.874
3.461
Voorraden Onderhanden werk
23.099
23.099
Langlopende schulden
16.945
16.945
Schulden aan kredietinstellingen
22.327
Vorderingen Handelsdebiteuren
3.258
2.787
Overige vorderingen
3.569
15.968
6.827
7.273
257
Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers 18.755
Schulden aan kredietinstellingen Liquide middelen
Overige schulden
1.395
20.286
14.394
4.572
7.273
257
36.129
47.423
95.910
92.085
95.910
92.085
114
115
Samenstelling directie en hoofdredacties in 2011 NOS Directie Jan de Jong, algemeen directeur Geert Hofman, zakelijk directeur Raad van Toezicht
NOS Nieuws
Contactgegevens NOS Adres:
Postbus 26600 Tot 1 juli 2011
1202 JT Hilversum
Hans Laroes, hoofdredacteur Marcel Gelauff, plaatsvervangend hoofdredacteur
Bezoekadres:
1217 GP Hilversum
Henk Hagoort, voorzitter
Vanaf 1 juli 2011
Ruurd Bierman
Marcel Gelauff, hoofdredacteur
Cees Vis
Giselle van Cann, plaatsvervangend hoofdredacteur
e-mail:
[email protected]
Telefoonnummer:
035 – 677 92 22
Vanaf 1 december 2011 Johan van der Werf, voorzitter Khalid Boutachekourt Jan de Vries Els van Batum Anita Arts
NOS Sport Maarten Nooter, hoofdredacteur Pim Marks, adjunct-hoofdredacteur Ewoud van Winsen, adjunct-hoofdredacteur Selma Schuurman, adjunct-hoofdredacteur NOS Evenementen Peter Kloosterhuis, hoofd
116
Media Park Sumatralaan 45
Giselle van Cann, adjunct-hoofdredacteur
Tot 1 december 2011
Boudewijn Dessing
NOS
117
Colofon Tekst en productie:
NOS
Fotografie: Stefan Heijdendael, ANP, AFP, EPA, Bart de Grood, Roos Trommelen en NOS Concept en vormgeving:
AC+M, Maarssen
Drukwerk:
Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam
118
119
120
