A a n we zig
Werkgroep Recreatie Natuurvisie Sint-Pietersberg 2014-2025 Natuurmonumenten
Af we zi g
Noordereinde 60 Postbus 9955
Da t um no tu l en O ns k e nm e rk L oc at i e No t ulis t V e rga d e ri n g
11 maart 2013 -Eetcafé Sint-Pietersberg Sheila Cohen en Cindy Burger 26 februari 2013, 14:30–17uur
1243 ZS 's-Graveland T (035) 6559933 F (035) 6563174 www.natuurmonumenten.nl
Verslag 1e bijeenkomst Werkgroep Recreatie - Natuurvisie SintPietersberg 2014-2025 Aanwezig - VVV Maastricht: Gaby Faut - Stichting Oud Sint-Pieter: Miets Morreau - Stichting Oostflank Sint-Pietersberg: Klaas Westerterp - Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren: Meg Verhees - Natuurpunt: Kristof Odeur - Natagora Liège: Rudi Vanherck - Gemeente Maastricht: Johan Canoot - Atletiek Maastricht: Rineke Vasse - Maastricht Running Tours: Raoul Spronken - Ponyclub Maastricht: Frederike Heijnen - Speeltuin Merregelhoof: Huub Gilissen - Stichting Landeigenaren en Gebruikers Oostflank Sint Pieter: Paul Schapendonk - Scouting Sint Gerlach: Ernst Wemmers (2 pers.) - Hondenlosloopgebied Sint-Pietersberg: Tonnie van Mulken (2 pers.) - Handboogschutterij Sint Sebastiaan 1408: Nelleke de Meij (2 pers.) - Pietersberg Actief: Nadine Pulles - Eetcafé Sint-Pieter: Linda van Aalst - Districtscommissie / leden Natuurmonumenten / meedenkwandelingen / enquête: Gerard Majoor, John Henssen, Lucy Willems - Natuurmonumenten: Frenk Janssen, Sheila Cohen, Saskia de Heij, Tim Koumans, Harm Hovens, Cindy Burger
Afgemeld - Politie Limburg Zuid: Han Koch - Natuurhistorisch Museum Maastricht: Paul Kisters - Gemeente Riemst: Francine Thewissen - Stichting ‘De Gebete Hoond’: Jos Menten - Theehuis d’n Observant: Lei Bellefroid - Districtscommissie / leden Natuurmonumenten / meedenkwandelingen / enquête: Lou Eijssen, John Smeets, John Houten, Ragna Zeiss - Chalet Bergrust: Michiel Scheepers - Universiteit Maastricht: Eliza Marx - Stichting Ontwikkelingsmaatschappij Enci-gebied: Frank de Schepper (agendalid) - Stichting Buurtplatform Sint-Pieter, Villapark & Jekerdal: Bart Rousseau (agendalid) Niet aanwezig - Trailz 043 - Stal van Geneffe - EPV Hengelsport - Basisschool Sint-Pieter - Ondernemersvereniging St.Pietersgilde - Frank van den Borne
pagina 2/10
Presentatie aanpak / proces Natuurvisie Sint-Pietersberg 2014-2025 Frenk Janssen en Cindy Burger vertellen kort over het bijzondere natuurgebied SintPietersberg en achtergrond en doel van de natuurvisie. Ook de werkwijze voor 2013 en van vandaag wordt door Cindy toegelicht. Hierna volgt een korte voorstelronde zodat iedereen weet wie deelneemt aan de werkgroep Recreatie. Eerste werkatelier ‘Genieten!’ Gevraagd is waar de aanwezige organisaties en mensen het meeste van genieten als ze een bezoek brengen aan de Sint-Pietersberg. Iedereen heeft zijn bijdrage op de posters geplakt. In de bijlage staan alle individuele post-its per thema poster. Verdeeld per thema, zijn de drie belangrijkste waarden door de groepen zelf benoemd: Sociale ontmoeting 1. Na een wandeling naar de horeca. 2. Ontmoeten in club of interesse verband (honden, paarden, in de natuur werken, schutters). 3. Samen in een groep op pad of mensen onverwacht ontmoeten. Rust & ruimte 1. Rust en ruimte. 2. Natuurwaarden. 3. Uitzicht. Verwondering & educatie 1. Natuur (rondleidingen en individueel). 2. Cultuurhistorie (rondleidingen en individueel; bovengronds en ondergronds). 3. Beleving (individueel). Sportief bezig zijn 1. Uniek karakter / diversiteit 2. Actief gebruik jeugd, natuurbelevingmoment. 3. Sportief bezig zijn / oplaadmomenten. Tweede werkatelier ‘Wensbeelden recreatie 2025’ Vervolgend op het eerste werkatelier formuleren de aanwezige organisaties en mensen hierbij hun recreatie wensbeelden voor de Sint-Pietersberg voor de komende 12 jaar. Deze zijn per thema door iedereen aan een waslijn opgehangen, geclusterd en door iedereen beoordeeld met een stickersysteem. In de bijlage staan alle individuele wensbeelden met aantal stickers per thema waslijn. De belangrijkste wensbeelden zijn door de groepen zelf gepresenteerd: Sociale ontmoeting • Een bezoekerscentrum / museum / oriëntatiepunt op de berg. • Een afwisselend gebied waar verschillende mensen betrokken zijn en met elkaar samenwerken. • Een plek voor honden op de berg. Rust & ruimte • Duidelijke zonering van het natuurgebied: gebieden met weinig recreatie en gebieden met intensievere recreatie (meer toegankelijk en voor diverse gebruikersgroepen). • Diversiteit in begroeiing (bijv. kalkgraslanden en poelen). • Geen verdere bebouwing (nieuwbouw) op de Sint-Pietersberg. Verwondering & educatie • Afwisseling op het gebied van natuur, rust, landschap en beleving. • Respect voor natuur behouden. • Blijvende samenwerking tussen verschillende belanghebbenden (grensoverschrijdend). • Plek voor (kinder)educatie.
pagina 3/10
•
Het bieden van beleving door verschillende partijen zonder dat dit ten koste gaat van de natuur.
Sportief bezig zijn • Recreatie, mag niet ten koste van de natuur. • Uitbreiding wandelroutes (netwerk). • Enci gebied ook zonering toepassen: intensieve en extensieve recreatie. • Grensoverschrijdende samenwerking. • Sint-Pietersberg blijft toegankelijk voor recreatie. Afsluiting en vervolg Cindy bedankt iedereen voor hun positieve inbreng, inzet en betrokkenheid. Miets Morreau stelt de vraag hoe we zorgen voor continuïteit van de samenwerking. Het gaat niet alleen om de samenwerking nu tijdens het natuurvisie traject, maar ook vooral als dit traject is afgelopen. Ook zijn er meerdere mensen die graag een evaluatie ontvangen van de voorgaande natuurvisie. Wat ging goed en wat kon beter? Welke actiepunten zijn afgerond en welke staan nog open? De gewenste resultaten van de natuurvisie moeten vooral goed meetbaar / concreet zijn. Een blijvende samenwerking wordt als zeer belangrijk uitgangspunt gezien. Dan kan ook tijdig bijgestuurd worden door evaluatie en blijft iedereen goed geïnformeerd. Cindy geeft aan dat in deze natuurvisie ook een evaluatie onderdeel wordt opgenomen. Het proces van blijven samenwerken in de toekomst is een belangrijke vervolgstap en wordt nadrukkelijk meegenomen. Afgesproken wordt dat de tweede bijeenkomst van deze werkgroep Recreatie half/eind april 2013 ’s avonds zal plaats vinden. Uitnodigingen volgen. In elk geval zeer bedankt allemaal voor uw tijd en inzet en tot ziens! Vragen? Cindy Burger,
[email protected] , 06-55825194
Bijlagen 1. Alle post-its per thema poster, inclusief prioritering uit groepjes. 2. Alle wensbeelden per thema waslijn, inclusief prioritering met aantallen stickers.
pagina 4/10
Bijlage 1: Eerste werkatelier ‘Genieten!’ (alle post-its per thema)
Sociale ontmoeting 1. Na een wandeling naar de horeca. - Na een wandeling genieten van een drankje bij een van de horeca gelegenheden. - Kop koffie met vlaai op terras Slavante. - Een terrasje pikken met mooi uitzicht, bijv Chalet Bergrust, Slavante. - Gezellige terrassen, zon, lekker warm binnen in de winter. - Lekker rondhangen op Hoeve Lichtenberg; babbelen, bakken, museum bezichtigen, koffie drinken. - Midgetgolf als mooie plaats van ontmoeting. - Einde werkjaar BBQ! 2. Ontmoeten in club of interesse verband (honden, paarden, in de natuur werken, schutters). - Wandelen met hond in hondenlosloopgebied (2x per dag), vooral op het hart, waar ook de ontmoetingsplek is voor de sociale contacten. - Ontmoet elke dag nieuwe mensen, met of zonder hond. - 3000 Mensen met honden genieten ook van het hondenlosloopgebied zoals het nu is. Wij mensen van het Burgerinitiatief hebben hun handtekeningen. - Uitvoeren van natuurbeheerwerkzaamheden met lokale natuurverenigingen. - Genieten van de sociale contacten tussen kinderen, paarden en de natuur. - Ontmoetingsplek voor schutters. 3. Samen in een groep op pad of mensen onverwacht ontmoeten. - Samen in een groep genieten van natuur en omgeving heeft meerwaarde. - Onverwachte ontmoetingen met personen. - ‘Fatsoenlijk’ gebruik als toeristische trekpleister (met respect voor historie, natuur). - Grote toegankelijkheid (ruïne Lichtenberg open voor publiek, etc) - Kinderen die lekker buiten kunnen ravotten. - Even doorlopen en je zit tussen Vlamingen, of bestelt koffie in het Frans. - Ik kom er veel vrienden tegen: natuurvrienden, wandelvrienden, enz. - Wandelmogelijkheden, alleen of met familie/bekenden.
Rust & ruimte 1. Rust en ruimte. - De berg is zo dicht bij de stad en biedt toch stilte, vrij gevoel en is mooi. - Kijk je ziet hier heel veel meer sterren… - Het is hier donker! - Het Pieterpad lopen en door gaan naar de GR (Grand Route). - Dingen relativeren. - Zintuiglijk genieten. Me, myself & I. Vrij zijn, geen zorgen. - Dicht bij de stad, maar niemand op het pad ☺. - Wandelen, na een drukke dag even de buitenlucht opzoeken, snel bereikbaar vanuit de stad. - Wandelen. Liefst zonder honden. - Veel open ruimtes voor allerhande activiteiten (wandelen, vliegeren, …). - Rust. Verwerking: emoties en gedachten. Alles op een rijtje zetten. - Rust op het plateau en in de ondergrond. - Ondergronds: stilte, landschap.
pagina 5/10
- Bovengronds: rust. - Ruimte om je heen. - Hoor hoe stil het hier is, op de oven van de Enci na, natuurlijk… - Genieten van de beperkte drukte in het bos (behalve op zondagmiddag met zon). - Stilte, tot rust komen. - Rust en ruimte voor iedereen. Elk wat wils. - Rust en stilte biedt extra ontspanning bij sportieve activiteit. - De uitgestrektheid van het gebied. - Met honden (los) lopen buiten het hondenlosloopgebied. - Ik genoot, maar helaas het wordt steeds minder. Stank, geluid, ingrijpen in de natuur. - Rust (wordt helaas steeds minder). - (Bijna) alleen op de berg. - Gezellig wandelen. 2. Natuurwaarden. - Natuurbeleving. - Natuurwaarden (bijzondere planten & dieren) - Natuurwaarden: planten, vogels en andere wilde natuur. - Beschermen van de resterende natuur. - Meedoen aan natuurexcursies, bijv van Natuurmonumenten of Natuurhistorisch Genootschap. - Observeren van fauna en flora. - De prachtige vlinders en bloemen. - Afwisselend landschap. - Afwisseling. - Samenhang Sint-Pietersberg – Jekerdal – Cannerberg. En de hoogteverschillen. - Buiten in het groen zijn. - Inzet van Mergellandschapen. - Schapen, schaapskudde. - Seizoensbeleving. - Genieten van de natuur in elk seizoen. - Genieten dat door de paarden veel kinderen wekelijks in de natuur zijn. 3. Uitzicht. - Weidse uitzicht (open, onbelemmerd). - Ik geniet van de uitzichten. - Uitzicht op de berg. - Uitzicht: blik op de stad, blik op het Maasdal. - Uitzicht over de stad en België.
Verwondering & educatie 1. Natuur (rondleidingen en individueel). - Combinatie lekker eten en drinken met de natuur. - Uitzicht en variatie landschap. - Van de berg in zijn ongecultiveerde vorm, niet ge/bekapt. - Bijzondere natuur, flora/fauna. - On-nederlandse natuur en landschap. - Graag wil ik mijn beleving van de natuur en mijn ontdekkingen ‘vertellen’ en ‘laten zien’ vooral aan kinderen, maar ook volwassenen. - Hou van de berg als habitat dassen/vossen: hou dit in stand. - Schaapskudde. - Bijzondere fauna. - Verschillende landschappen: grasland, akkerbouw, wijnbouw, diversiteit.
pagina 6/10
- Unieke natuur. - Met de scouting ’s avonds het bos in. - Ideaal klimaat voor wijnbouw. - Wanneer een groep expats dankzij de running tour een nieuw sportief recreatiegebied hebben leren kennen. - Wanneer een deelnemer aan de running tour aangeeft dat dit toch wel een heel onnederlands landschap is. - Rondleidingen organiseren om mensen kennis te laten maken met de natuur. - Samenwerking tussen alle groeperingen en inititiatieven. 2. Cultuurhistorie (rondleidingen en individueel; bovengronds en ondergronds). - Wandelen in het ondergrondse landschap. - Bezoekers van Maastricht laten delen in de unieke ervaring van de ondergrondse wereld. - Ik vind het bijzonder om door het gangenstelsel te lopen (samen met mijn kinderen) en de bijzondere verhalen te horen. - Avontuur onder de grond. - De verhalen/cultuurhistorie van de berg. - Genieten van de geschiedenis die de grotten hebben. - Bijzondere gebouwen/cultuurhistorie. - Historisch verleden overal aanwezig. - Wanneer de deelnemers aan de tour verbaasd kijken wanneer ze horen dat vrijwel onder hun voeten de Nachtwacht is opgeslagen. - Wanneer een buitenlander wordt verteld dat hij/zij zojuist de (taal) grens is overgestoken. - Prachtige pentekeningen in de stallen van Lichtenberg. - Samenwerking verschillende belanghebbenden bij activiteiten op de berg (Oud Sint-Pieter, Natuurmonumenten). 3. Beleving (individueel). - Verwondering over verdwijning. De nieuwe visie moet werken aan behoud van het landschap en uitzicht. - Leuke gala’s in Fort Sint-Pieter. - Rust en ruimte, vergezichten. - Genoot van de berg zoals ze was. - Berg is van iedereen: geen beperkingen, waren er voorheen ook niet. - De seizoenen zien wisselen biedt extra beleving bij sportieve activiteit. - Beleving kinderen! Verwondering. Terug naar de ‘essentie’, hier & nu. - Qi Gong in het weiland, uitzicht over Maasvallei. - Wat zie ik? Planten, dieren, uitleg, foto’s, film, fossielen zoeken, braakballen bekijken.
Sportief bezig zijn 1. Uniek karakter / diversiteit. - ‘Stadswandeling’, inclusief Fort en bos en grotten en ... - Kilometers maken over kleine paadjes. - Genieten van de makkelijke en snelle toegankelijkheid van de berg. - Genieten van de diversiteit van de paden: bergjes / lange paden (ideaal & veilig voor paarden). - Ik wandel er graag en geniet van de natuur, het landschap, de vergezichten. - Wanneer een deelnemer aan de tour concludeert dat Nederland toch niet zo ‘flat’ is. - Wanneer deelnemers aan de tour vanuit de Kiekoet verbaasd kijken naar het mooie landschap. - Wanneer lopers uit de buurt concluderen dat ze ontzettend veel nieuwe paden hebben leren kennen. - Lange afstanden kunnen afleggen in natuur is extra sportieve uitdaging.
pagina 7/10
- Hoogteverschillen zijn extra sportieve uitdaging. 2. Actief gebruik jeugd, natuurbelevingmoment. - Boomhutten maken met de kinderen van de scouting. - Bosspellen spelen met kinderen van scouting. - ’s Avonds in het bos ‘dodende straal’ spelen (dat was vroeger, want dat mag nu helaas niet meer zonder vergunning) - Geweldige vliegerplek!! - Midgetgolf spelen met de (klein-)kinderen. 3. Sportief bezig zijn / oplaadmomenten. - Hiken over het Nederlands, Vlaams en Waals gedeelte van de berg. - Twee wandelingen per dag houdt een ieder fris en fit. - Ademen met heel je lichaam. - Genieten van de natuur terwijl je sport! - Boogschieten met een uniek uitzicht.
pagina 8/10
Bijlage 2: Tweede werkatelier ‘Wensbeelden recreatie 2025’ (alle wensbeelden en aantal stickers)
Sociale ontmoeting (27x) Een bezoekerscentrum / museum / oriëntatiepunt op de berg. - 20x Bezoekerscentrum aan de voet van de berg. Een permanent geopend bezoekerscentrum/museum als oriëntatiepunt voor bezoekers van de Sint-Pietersberg. Het Sint-Pietersmuseum blijft en krijgt een goede / duurzame plek. - 6x Het plateau moet de hoeskamer van Mestreech blijven. - 1x Meer toezicht en personeel in het terrein. • (8x) Een afwisselend gebied waar verschillende mensen betrokken zijn en met elkaar samenwerken. - 8x Dat de Sint-Pietersberg een afwisselend gebied blijft waar je kunt genieten en liefhebbers van de berg samenwerken om de berg te versterken. • (6x) Een plek voor honden op de berg. - 3x Samen met mijn ‘loslopende’ hond gewoon genieten. - 3x Mijn droombeeld is het terugkrijgen van het hart van het hondenlosloopgebied. Ik lig hier ’s nachts wakker van. Ook zou ik willen dat de 4 pony’s mogen blijven in de wei. Maar dromen zijn vaak bedrog!
•
Rust & ruimte (26x) Duidelijke zonering van het natuurgebied: gebieden met weinig recreatie en gebieden met intensievere recreatie (meer toegankelijk en voor diverse gebruikersgroepen). - 19x deel van de natuur vrij houden van mens en dier (hond/paard) zodat de natuur haar eigen gang kan gaan. Dus geen loslopende honden in dit gebied! Zonering in stilte/natuurontwikkelingsgebieden en intensiever gebruikte recreatiegebieden. Gebieden met ‘speciale rust status’ die ontoegankelijk zijn of alleen maar met hiervoor opgeleide gids: rust voor de natuur zelf. Gebieden voor wandelaars, lopers. Gebieden voor andere recreanten. Geen kermis ervan maken, natuur behouden en beschermen, maar wel toegankelijk en bruikbaar houden voor het publiek. - 4x Dat de Sint-Pietersberg een plek blijft waar de natuur en cultuur volop kansen heeft en krijgt en waar de mensen heerlijk kunnen bijkomen van hun dagelijkse jachtige bestaan. - 2x Nog meer rust en nog meer ruimte, waarbij gebruik van de berg en het gebied in goed evenwicht zijn. - 1x Stille observatieplekjes, waar je één kan zijn met de natuur zonder te storen. - 1x Meer onderling begrip en respect onder alle gebruikers. Groeve en rest van het gebied meer vloeiender in elkaar laten overlopen. Een gebied waar voor alle mogelijke gebruikers ruimte is. - 0x Wandeling als zoektocht naar de ultieme beleving: dat ene plantje (orchis), die ene oehoe, de perfecte rust. • (9x) Diversiteit in begroeiing (bijv. kalkgraslanden en poelen). - 6x Hellingen met orchideeën, kalkmoeras en poelen met amfibieën, kalkgrasland vegetatie. - 2x Over 12 jaar is het unieke diverse landschap: bergen / dalen / bos / veld etc nog steeds divers en toegankelijk. Zo natuurlijk mogelijk, rekening houdend met de verschillende aspecten in de natuur (niet alleen gunstig voor de vlinders). -1x Hoe zit het met d’n Observant? Is kunstmatige berg. Zou die niet teruggestort worden in de groeve? Zo creëer je meteen weer kalklandschap. - 0x Qua landschap een afgewerkt gebied. De natuur zijn gang laten gaan.
•
pagina 9/10
(6x) Geen verdere bebouwing (nieuwbouw) op de Sint-Pietersberg. - 5x Ondanks de nieuwe landeigenaren blijven landschappen en vergezichten. Geen bebouwing in de Oosthelling! - 1x De Enci vertrokken en geen vuilverbranding meer. Géén nieuwe oven. - 0x De berg is nog steeds een locatie waar men rust en ruimte kan opzoeken, ondanks alle plannen / ontwikkelingen.
•
Verwondering & educatie (15x) Afwisseling op het gebied van natuur, rust, landschap en beleving. - 13x Afwisseling: van druk naar stil, van stads naar natuur, van besloten naar open, van licht naar donker. Variëteit tussen natuur/landbouw en hobby-tuinbouw. - 2x Wandeling als kralenketting van allemaal aparte ‘ruimtes’ en ‘momenten’. • (16x) Respect voor natuur behouden. - 9x Meer oog voor de dieren in het gebied. Geen aantasting van habitat. - 6x Een gebied waar met respect voor natuur, rust en de medemens genoten kan worden van de bijzonderheid van de berg. - 1x Terugtrekplekjes: bezinning, genieten, alléén zijn. Weg van alles en iedereen. - 0x Mensen hebben begrip, participeren (en dragen boodschap uit) in het beheer tot behoud van de bijzonderheden van de berg. - 0x De natuur de natuur laten. Geen geluid van de motorzaag. • (9x) Blijvende samenwerking tussen verschillende belanghebbenden (grensoverschrijdend). - 9x Blijvende samenwerking tussen verschillende belanghebbenden. • (9x) Plek voor (kinder)educatie. - 6x ‘Mijn wensbeeld is dat er in 2025 een centrale plek is waar kinderen: ontvangen worden, recreatie mogelijkheden hebben, van daaruit op onderzoek kunnen gaan (educatie) op de Pietersberg. Een plek voor ouders met kinderen, voor schoolklassen, voor andere groepen zoals scouting: een soort ‘science center’. Ik denk daarbij ook aan de huidige speeltuin met kantine ‘De Merregelhoof’.’ En ‘Een bezoek aan de berg is een beleving, (veel) informatie delen (natuur/cultuur), linken leggen tussen behoeften: beweging & horeca, spel & educatie, vrijwillgerswerk & genieten.’ - 3x ‘Hoeve Lichtenberg. We wonen hier, ongeveer dertig mensen van alle leeftijden. Er is een oude herder, er is een jonge edelsmid. Er zijn kinderen, en altijd logeetjes: plaats genoeg! We werken hier; we onderhouden de groentetuin en de boomgaard, gaan de markten af met onze groenten en fruit, met onze jam en stroop en sap. We bewerken de wol van onze schapen, voor prachtige breiwol, voor gevilte kleden, voor elk jaar weer nieuwe mooie dingen. We hebben altijd gasten, we geven rondleidingen over de berg en in de groeve, we geven cursussen voor volwassenen en verzinnen vanalles voor de kinderen. Wij zijn hier gelukkig en del dat met iedereen die ons bezoekt.’ En ‘ De berg (in 2025) op weg naar hét cultuurmonument van Maastricht. Van en door de stad en de bewoners/gebruikers.’ • (13x) Het bieden van beleving door verschillende partijen zonder dat dit ten koste gaat van de natuur. - 3x Maak geen attractie van de berg, dus geen grote massa’s mensen ‘vrijlaten’. - 3x Het Enci gebied is ontwikkelt tot een locatie waar men kan recreëren, actief en educatief. - 3x Dat de grotten erbij liggen zoals in 2013. Toegankelijk voor iedereen. - 2x Een running tour met nog meer beleving & diversiteit als gevolg van de openstelling van de groeve en evt toegang tot de onderaardse groeves. -1x Mens en dier zonder restricties van de berg laten genieten. - 1x Plaats voor initiatieven van bedrijven/verenigingen voor gebruik berg (wandeltours, rondleidingen, etc).
•
pagina 10/10
Sportief bezig zijn (20x) Recreatie, mag niet ten koste van de natuur. - 14x Prioriteit voor natuur! (Recreatie, maar niet ten koste van natuur.) Meer samenhang met Belgisch natuurgebied (beheer/beleid). Meer natuurgebied! Meer kwaliteit (optimale benutting potenties voor natuur!). Meer kwantiteit (meer hectares natuur!). - 6x Over 12 jaar is de berg nog steeds makkelijk toegankelijk voor de verschillende actieve gebruikers, zoals onder andere de ponyclub, de wandel/athletiek club, scouting. Met respect en rekening houden met de natuur. De natuur moet wel ‘natuurlijk’ blijven, geen ‘sport’ park. • (10x) Uitbreiding wandelroutes (netwerk). - 10x Wandelroute-netwerk. (Deels) gemarkeerd. (Deels) met beschrijvingen van bezienswaardigheden. Eén of meerdere vertrekpunten, bijvoorbeeld wandelsportcentrum van Atletiek Maastricht. Begeleide wandelingen, bijvoorbeeld vanuit wandelsportcentrum van Atletiek Maastricht. Uitbreiding huidige begeleide zondagswandelingen tot wandelingen overdag, voor diverse speciale doelgroepen, etc. Doorgaande wandelroutes die de barrière van de groeve slechten (doorkruisen). • (7x) Enci gebied ook zonering toepassen: intensieve en extensieve recreatie. - 3x Enci groeve met outdoor gedeelte: tokkelen, abseilen, klettersteig, … - 2x Dat de Enci stopt en de groeve een prachtig gebied vormt voor natuur, cultuurhistorie en natuurbeleving. - 2x Enci gebied ontwikkelt tot uniek, uitdagend gebied voor diverse recreatieve sportieve activiteiten, goede ontsluiting, ook naar westkant en noordkant. • (6x) Grensoverschrijdende samenwerking. - 6x Blijvende grensoverschrijdende samenwerking zéér wenselijk. • (3x) Sint-Pietersberg blijft toegankelijk voor recreatie. - 2x Groot stuk bos waar overdag en ’s avonds gespeeld kan worden door de jeugd. - 1x Een sportief gebied om van te smullen. - 0x De plek van de handboogschutterij is de mooiste plek, ontmoetingsplek voor schutters. Dit willen we graag zo houden. Maar we willen er samen van genieten met anderen. Iedereen laten kennis maken met deze mooie buitensport.
•
