”De juridische positie van de verlader in douaneland” mr. ing. B.J.B. Boersma mr. A.M. van Lent
Plan van behandeling • Welke partijen en belangen • Welke regels en onderlinge verhouding • De praktijk / cases – Risico’s – Tegenstrijdigheden – Oplossingen
• Conclusie / wat is nodig
Verschillende partijen p j en belangen
1
Verschillende partijen Vervoerder
Cargadoor
Declarant
Verlader Financiële dienst verlener
Stuwadoor
Opslag houder
Douane nVWA etc
De praktijk ! • Beschrijving van casus: – Importeur verzoekt douane-expediteur aangiften te doen – Importeur verstrekt informatie en documentatie – Aangiften blijken onjuist (classificatie, oorsprong of douanewaarde) – Navordering volgt
De praktijk ! • Vragen: – Specialist versus opdrachtnemer? – Wie is aansprakelijk? – Onderzoeksplicht p versus informatieplicht p – Financiële afwikkeling, waaronder bankgarantie – Wie gaat bezwaar en beroep voeren?
2
De praktijk ! • Beschrijving van casus: – Verlader schakelt expediteur in voor gehele logistieke afhandeling – Expediteur schakelt douane-expediteur in voor aangifte douanevervoer – Expediteur bedingt inkoopvoorwaarden – Douane-expediteur: FENEX-voorwaarden – Douane-expediteur laat chauffeursverklaring tekenen – Niet-zuivering als gevolg van fout chauffeur
De praktijk ! • Vragen: – Wie krijgt de UTB? – Welk recht is van toepassing? – Welke voorwaarden zijn j van toepassing? p g – Wie is civiel aansprakelijk? – Is de chauffeursverklaring nog van belang?
Verschillende regels
3
Juridisch kader • Wetten en regels: – Internationale verdragen – Nationale wetten – Algemene voorwaarden van bedrijfstak – Algemene voorwaarden van bedrijf
Wettelijk kader • Verdragen: – CMR-verdrag – CIM-verdrag – Hague Visby Rules / Rotterdam Rules – Verdrag van Montreal
• Wetgeving: – Burgerlijk wetboek, boek 7 en 8
Wettelijk kader • Geven verdragen antwoord? – Algemene bepalingen over aansprakelijkheid – Geen specifieke bepalingen over douanerechten en verantwoordelijkheden – Ook specifiek tussen verlader en vervoerder – Beroep op derdenbeding mogelijk?
• Boek 7 en 8 BW: erg algemeen
4
Algemene voorwaarden • Onderscheid: – Algemene voorwaarden bedrijfstak – Algemene voorwaarden bedrijf
Algemene voorwaarden bedrijfstak
• Algemene voorwaarden bedrijfstak – Nederlandse expeditievoorwaarden – Nederlandse opslagvoorwaarden – VRTO-voorwaarden ((Vereniging g g van Rotterdamse Terminal Operators) – Algemene Nederlandse Cargadoorsvoorwaarden – Physical Distribution voorwaarden van de sVa – Algemene voorwaarden voor tankopslag (VOTOB-voorwaarden)
Conclusie • Logistieke keten: veel verschillende – Belangen – Partijen – Wetten en regels – Onderlinge afspraken
• Niet echt de bron voor juridische duidelijkheid
5
De praktijk ! • Disclaimer: – Elke gelijkenis berust op zuiver toeval ….
Casus “Technovoice” Technovoice
Technovoice Ltd. • Casus: – Technovoice Ltd: importeur elektronica – Logistieke dienstverlening volledig uitbesteed aan Customs Forwarders B.V. – Classificatie Cl ifi ti door d Customs C t F Forwarders d – Zij ontvangt jaarlijks catalogus met producten – Controle aangiften tijdens verificatie: classificatie onjuist – Navordering EUR 230.000 – Aanspraak borg Customs Forwarders
6
Wie is de specialist? • Wat is geregeld? – Wet of verdrag – FENEX-voorwaarden – Algemene voorwaarden bedrijf
Wie is de specialist? • Wat is geregeld? – Wet of verdrag: niets geregeld – FENEX-voorwaarden: laten we even kijken – Algemene voorwaarden bedrijf: niets geregeld
Wie is de specialist?
7
Wie is de specialist?
Onderzoeksplicht versus informatieplicht • Wat is geregeld? – FENEX-voorwaarden: laten we even kijken – Wet: laten we even kijken
Onderzoeksplicht versus informatieplicht
8
Onderzoeksplicht versus informatieplicht • Boek 7 BW: – 7:401 BW: zorgplicht opdrachtnemer: feiten en omstandigheden – 7:403 BW: informatieplicht opdrachtnemer
• Boek 8 BW: – Geen specifieke regels informatieplicht – 8:66 BW: verplichtingen opdrachtgever
• Fenex-voorwaarden 8 lid 2 – De opdrachtgever is verplicht te zorgen, dat zowel de voor ontvangst als voor verzending vereiste documenten, alsmede instructies, tijdig in het bezit van de expediteur zijn.
Artikel 8:66 BW • Artikel 8:66 BW: 1. De opdrachtgever is verplicht de expediteur omtrent de zaken alsmede omtrent de behandeling daarvan tijdig al die opgaven te doen, waartoe hij in staat is of behoort te zijn, en waarvan aar an hij weet eet of behoort te weten, eten dat zijij voor de expediteur van belang zijn, tenzij hij mag aannemen, dat de expediteur deze gegevens kent. 2. De expediteur is niet gehouden, doch wel gerechtigd, te onderzoeken of de hem gedane opgaven juist en volledig zijn.
Conclusie • Wet en condities niet ingericht voor deze specifieke vragen, wel beperkte onderzoeksplicht • Weinig bekend over verdeling onderzoeksplicht & informatieplicht classificatie • Zinvol zelf te regelen en vast te leggen in contract of AV
9
Conclusie • Zelf vastleggen (in kader van deze casus): – Welke informatie wordt door opdrachtgever aangeleverd en welk detailniveau – Wie is eindverantwoordelijk voor classificatie • Onderzoeksplicht bij evident onjuiste of onvolledige informatie • Wordt goederencode al in instructie opgenomen • Wie beslist bij discussie • Recht tot weigering opdracht bij onjuiste of onvolledige informatie of expliciet onjuiste instructie
Casus “Terugbetaling”
Terugbetaling • Casus: – Zelfde situatie – Uit administratieve controle blijkt dat douanewaarde te hoog is opgegeven (DDP in plaats van FOB) – Daarom forse terugbetaling: EUR 450.000 – Verzoek wordt ingediend door Customs Forwarder namens Technovoice
10
Financiële afhandeling • Eerdere UTB is nog steeds niet betaald door Technovoice (borg expediteur belast) • Directe Di t vertegenwoordiging t di i – Aan wie worden de rechten terugbetaald?
Financiële afhandeling
Probleem • Conclusie: – Customs Forwarding B.V. krijgt dus niet het geld, immers directe vertegenwoordiging – Geld naar aangever = vertegenwoordigde
11
Conclusie / oplossing • Contract: – Bepaling opnemen dat expediteur op voorhand gevolmachtigd wordt om verzoek tot terugbetaling in te dienen maar ook financieel aff te t laten l t handelen h d l
Casus “Terugbetaling g g eigen naam en eigen rekening”
Terugbetaling • Casus – Aangifte op eigen naam en rekening – Lange bezwaar- en beroepsprocedure – Kosten van procedures voor rekening van opdrachtgever – Oordeel HR: terecht 236-verzoek – Geld gaat naar douane-expediteur, echter… – Douane-expediteur gaat met geld er van door
12
Probleem & oplossing • Probleem: – Geld is weg
• Oplossing: O l i – Financiële volmacht van expediteur aan opdrachtgever – Liefst op voorhand al in contract regelen
Terugbetaling • Casus (zelfde): – Aangifte op eigen naam en rekening – Lange bezwaar- en beroepsprocedure – Kosten van procedures voor rekening van opdrachtgever – Oordeel HR: terecht 236-verzoek – Geld gaat naar douane-expediteur, echter… – Douane-expediteur in staat van faillissement
Probleem & oplossing • Probleem = Faillissement A. Verrekening door Ontvanger voor schulden “binnen Belastingdienst” B. Curator: “dankjewel”
• Oplossing A: – Lijkt geen contractuele oplossing voor te zijn – Wordt nog over geprocedeerd – Oplossing: directe vertegenwoordiging
13
Probleem & oplossing • Probleem = Faillissement A. Verrekening door Ontvanger voor schulden “binnen Belastingdienst” B. Curator: “dankjewel”
• Oplossing B: – Contractueel: pand- hypotheekrecht bedingen bij douane-expediteur: onmogelijk (bank) – Betere optie: last/volmacht en/of cessie van het recht op ontvangst terugbetaling bij betaling van UTB door opdrachtgever. Douane heeft de plicht om aan opdrachtgever te betalen.
Casus “nietzuivering”
Niet-zuivering • Beschrijving van casus: – Verlader schakelt expediteur in voor gehele logistieke afhandeling – Expediteur schakelt douane-expediteur in voor aangifte douanevervoer – Douane-expediteur: FENEX-voorwaarden – Douane-expediteur laat chauffeursverklaring tekenen – Niet-zuivering als gevolg van fout chauffeur
14
Niet-zuivering Verlader 3. aansprakelijkstelling 5. aansprakelijkstelling
Expediteur 1. aansprakelijkstelling
4. aansprakelijkstelling
2. aansprakelijkstelling
Douaneexpediteur
vervoerder chauffeursverklaring
1. Aansprakelijkheid
1. Aansprakelijkheid • FENEX-condities – Artikel 11: opdrachtgever aansprakelijk – Artikel 17: zekerheid en betalingsverplichting opdrachtgever
• Burgerlijk wetboek – Artikel 7:406 lid 2: de opdrachtgever moet de opdrachtnemer de schade vergoeden die deze lijdt ten gevolge van de hem niet toe te rekenen verwezenlijking van een aan de opdracht verbonden bijzonder gevaar. – Artikel 6:162 BW: onrechtmatige daadsactie
15
2. Aansprakelijkheid
2. Aansprakelijkheid • CMR-verdrag – Van toepassing? – Nee: geen vervoersovereenkomst tussen douane-expediteur en vervoerder
• Welke andere juridische relatie – Chauffeursverklaring – Getekend door chauffeur – Chauffeur bevestigt T1-status, belang en bedoeling
2. Aansprakelijkheid • Chauffeursverklaring – Heeft deze wel waarde? – Uitspraak Rechtbank Haarlem (niet douanekamer) – Let op: p g ging g over relatie expediteur p – vervoerder (dus opdrachtgever vervoer)
16
2. Aansprakelijkheid
2. Aansprakelijkheid
2. Aansprakelijkheid
17
2. Aansprakelijkheid
2. Aansprakelijkheid • Conclusie chauffeursverklaring – Biedt weinig steun in juridisch geschil – Wel goed om boete douane te voorkomen
• Andere mogelijkheid: – Onrechtmatige daad
3. Aansprakelijkheid
18
3. Aansprakelijkheid • Geen directe relatie tussen verlader en douane-expediteur • Eventueel via expediteur
3. Aansprakelijkheid • Geen contractuele relatie • Fenex-derdenbeding werkt “andersom” • Echter: art. art 7:421 BW; lastgeving – Analoog geredeneerd – Douane-expediteur kan rechten jegens verlader uitoefenen – Douane-expediteur moet echter wel bepalingen van expediteur tegen zich laten gelden
3. Aansprakelijkheid
• Verlader: belang bij zicht op afspraken tussen expediteur en douane-expediteur in g verband met derdenwerking
19
3. Aansprakelijkheid • Ander optie: fenex-voorwaarden artikel 1 lid 3
3. Aansprakelijkheid
• Zijn die dan ook van toepassing op relatie tussen opdrachtgever en expediteur • Naar mijn mening wel: indien van toepassing verklaard • Van belang dus om op te nemen in voorwaarden douane-expediteur: rechtstreeks verhaal op opdrachtgever
4. Aansprakelijkheid
20
4. Aansprakelijkheid • CMR-verdrag – Van toepassing? – Op wie?
• Zoja, Zoja aansprakelijkheid: – Beperkte aansprakelijkheid – Tenzij … (5 januari 2001)
• Echter, vallen douanerechten CMR-bereik? – Artikel 23 lid 4 CMR
4. Aansprakelijkheid • Hoge Raad 17 juli 2006, nr. C04/290:
4. Aansprakelijkheid
21
4. Aansprakelijkheid • Conclusie – CMR-verdrag voorziet niet in de mogelijkheid van verhaal van douanerechten
• Eventueel onrechtmatige daad
5. Aansprakelijkheid
5. Aansprakelijkheid • Algemene voorwaarden bedrijf • FENEX-voorwaarden – Artikel 11: in beginsel is verlader aansprakelijk
22
5. Aansprakelijkheid • Wat nu als expediteur niet echt duidelijke instructies heeft gegeven aan vervoerder of douane-expediteur – aansprakelijkheid blijft in beginsel, tenzij er sprake is van opzet / grove schuld – in dat geval zal de exoneratie waarschijnlijk niet houden – weinig aangenomen in Nederland
Chaos …. Verlader 5. aansprakelijkstelling
1. aansprakelijkstelling
Expediteur
4. aansprakelijkstelling
6. aansprakelijkkstelling
3. aansprakelijkstelling
2. aansprakelijkstelling
Douaneexpediteur
vervoerder chauffeursverklaring
Chaos .…. . .oplossing Verlader
Contract & AV 5. aansprakelijkstelling
1. aansprakelijkstelling
Expediteur
4. aansprakelijkstelling
6. aansprakelijkkstelling
3. aansprakelijkstelling
Verzekering 2. aansprakelijkstelling
Douaneexpediteur
vervoerder
chauffeursverklaring
23
Andere tips & trucs
Controle door douane • Opdrachtgever moet op de hoogte willen zijn van aangekondigde en uitgevoerde controles • Fysieke controle – Informeren opdrachtgever p g – Is van belang dat declarant aanwezig is – Verzoek tot aanvullend onderzoek nodig
• Administratieve controle / CNI – Aankondiging – Wat is controleopdracht – Hoe verloopt controle
Controle op operationele handelingen • Verlader moet inzicht willen in: – Enige controle op aanwezigheid en juistheid oorsprongscertificaten / relatie documenten – Juiste afschrijving van certificaten, in het bijzonder van vergunningen – Stand van zaken tariefcontingenten
• Vertrouwen is goed, controle is beter …
24
Accijnsformaliteiten • Wie voert accijnsadministratie • Binnen welke termijn wordt “niet-zuivering” van AGD’s gemeld • Overzicht openstaande AGD AGD’s s • Controle van ontvanger (SEED)
Administratie- en bewaarplicht • Wie bewaart wat? • Wie draagt zorg voor administratie- en bewaarplicht? • Binnen welke termijn worden documenten ter beschikking gesteld?
Administratie- en bewaarplicht
25
Conclusie
Conclusie • Alle regels en voorwaarden ten spijt: – Veel nog niet geregeld – Veel verschillende belangen
• Belangrijk: goede contracten en algemene voorwaarden • Voorkeur: maatwerk
26