Vernieuwing in de kersenteelt. Evaluatie zachtfruitseizoen. Gebruik luchtmengdoppen

55 Driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Fruitveiling Jaargang 14/2012 oktober - november - december Erkenningsnr. P209656 Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1

Vernieuwing in de kersenteelt Evaluatie zachtfruitseizoen Gebruik luchtmengdoppen

Inhoud Geachte producent, Geachte koper, Koning Winter deed vroeg zijn intrede dit jaar. De start van de winter valt ook samen met het jaareinde; een klassiek moment om even stil te staan bij de cruciale momenten van het afgelopen jaar. In de winter ligt de kiem van alle nieuw leven. Dit is een gekend gegeven voor elke fruitteler. Bij de beoordeling van 2012 is dit item ook erg toepasselijk.

04

07

10

19

22

Het eerste trimester van 2012 werd gekenmerkt door een moeilijke prijsvorming voor hardfruit. Na een goed seizoenseinde 2010/2011 verliep de commercialisering van appelen bij de seizoensstart 2011/2012 nog relatief gunstig. Vrij snel deed de concurrentie uit het Oostblok ons echter de das om, met als gevolg dat in de eerste helft van 2012 de verkoop vrij moeizaam liep. Het slechte voorjaar maakte dat er in april-mei onverhoopt grote kwantums appelen geruimd werden en dit in heel Europa zodat er in juni-juli eigenlijk een tekort ontstond. De prijzen werden hierdoor toch weer opgetrokken in de laatste periode van het seizoen 2011/2012. Maar het kalf was al verdronken. Meer dan 90 % van de productie was reeds vermarkt aan relatief lage prijzen, maar de kiem voor een betere seizoensstart was gelegd. Voor de peren was het vorig seizoen er één om niet snel te vergeten, zowel op vlak van productie als van prijsvorming. De productie werd gekenmerkt door een enorme hoeveelheid, maar kwalitatief kenden we toch wat bewaarproblemen. De prijsvorming willen we liefst zo snel mogelijk vergeten. Tenslotte mogen we onze telers van het Hageland en van Haspengouw niet vergeten die op 18/8/2011 te maken kregen met de ‘Pukkelpopstorm’, hetgeen sowieso een domper zette op het seizoen 2011/2012. Ook de aardbeien werden niet het succes waarop we allen gehoopt hadden. Er werd immers vanuit gegaan dat de strenge winter van vorig jaar de Europese productie wel zou reduceren en er enigszins schaarste zou ontstaan in de zomerperiode. Er zijn inderdaad minder aardbeien geweest, maar de klimatologische factoren hebben dan weer de kwaliteit en de vraag naar aardbeien negatief beïnvloed. Uiteindelijk hadden we zeker geen beter seizoen dan het voorgaande. Voor de vollegrondaardbeien kan men gerust spreken van een barslecht seizoen. Verder in deze Vision lees je hierover meer.

27

Voorwoord Vernieuwing in de kersenteelt Gebruik luchtmengdoppen Duurzaamheid Statistieken hardfruit Statistieken zachtfruit • agenda Beleidsverklaring Evaluatie zachtfruitseizoen Audits bij de BFV Hagelverzekering Fruit Attraction Madrid 2012 Fructura 2012 Openbedrijvendag bij fruitbedrijf Porreye • Fruittob Eindejaar in de veilzaal • Colruyt heropening winkels Pensionering Jacques Herbots & Etienne Coemans Sinterklaas bij de BFV De schoonste boerin van Vlaanderen • Personeelsnieuws

02 04 07 10 12 13 14 16 19 20 21 22 23 24 25 26 27

De kersenoogst mag kwantitatief als mislukt beschouwd worden. De prijzen waren iets beter dan vorig jaar maar dat compenseerde zeker het productieverlies niet. De problematiek van overkapping van kersen stelt zich meer dan ooit. De BFV is dan ook te rade gegaan bij de kersenspecialist van het pcfruit, Toon Vanrykel. Dit resulteerde in een interessant artikel dat u iets verderop kan lezen. Ik heb zoveel negatiefs nog niet dikwijls allemaal bij mekaar gezien. Voor de BFV-omzet was dit eveneens dramatisch.

2

Voorwoord Eind augustus klokten we af met -30 %. Vanaf mei namen we reeds diverse besparingsmaatregelen. De afdeling te Vrasene werd 2 maanden gesloten. Voor de eerste maal voerden we economische werkloosheid in bij onze bedienden. En daar waar mogelijk werd in de kosten gesneden.

de eerste 80.000 bomen in de grond. Een stuurgroep, bestaande uit telers van de BFV en van Veiling ZuidLimburg in Margraten, bouwt momenteel de fundamenten van deze nieuwe appelclub. Er is in de stuurgroep beslist om een tweede bestelronde te lanceren. Iedereen heeft hieromtrent reeds een uitnodiging ontvangen. Er werd besloten om opnieuw 2-jarige knipbomen te laten maken. Deze zijn te planten in het najaar van 2014. De bestelling moet binnen zijn voor het einde van het jaar. Iedere BFVteler is van harte welkom in deze wereldappelclub.

Gelukkig bestaat een boekjaar op een fruitveiling steeds uit input van 2 seizoenen. Vanaf september waait er immers een nieuwe wind. De commercialisering van alle fruit ging plots veel beter.

We zijn ervan overtuigd dat de combinatie van de invoering van het nieuwe Jonagoldproject en de verbreding van ons appelassortiment door invoering van Joly Red, de kansen op een geslaagde appelvermarkting naar de toekomst ongetwijfeld zal verhogen. Voor de appelcommercialisering is een gestuurde vermarkting immers van levensbelang. Met exclusiviteiten kan dit nu eenmaal iets gemakkelijker. De BFV-teler die toegang heeft tot al deze projecten heeft hierdoor mooie toekomstperspectieven.

Dit begon met de commercialisering van de Belgica. Nooit zijn we zo snel uitverkocht geweest en dit aan een middenprijs van 0,78 €/kg. Ook de peren werden veel duurder verkocht. Voor sommige maten en kwaliteiten was een verdubbeling van prijzen geen uitzondering. De enige domper is de ietwat kleinere productie, het meest uitgesproken in het Waasland. Ook industriefruit was zelden zo duur. Jonagoldschilappelen werden lange tijd aan 0,38 €/kg ingekocht en werden op basis daarvan doorgecontracteerd. Ook de aardbeien kenden naar het einde toe een gunstiger verloop.

Graag wil ik via deze weg mijn persoonlijke dank uitdrukken aan Jacques Herbots en Etienne Coemans die op 21 december met pensioen gingen. Het zijn beide iconen van de BFV; medewerkers en collega’s van het eerste uur. Dit van in de tijd van de Fruitcentrale. Ik heb met die mannen ongelooflijke en onvergetelijke dingen meegemaakt. Bedankt Jacques en Etienne voor uw inzet voor de BFV en voor jullie collegialiteit. De BFV, zowel het personeel als de telers als de kopers zullen jullie niet snel vergeten. Ik wens jullie een schitterend en welverdiend pensioen toe.

Resultaat van dit alles is, dat het omzetverlies van -30% eind augustus omgebogen werd naar een daling van slechts -3%. Momenteel dus quasi een gelijke omzet met 2011. Dit is enorm hoopvol. Op korte tijd is in onze sector soms heel veel mogelijk. Beste teler, tot hier in het kort het commerciële verloop van 2012.

Wij willen tevens via dit schrijven het volledige BFV-team feliciteren met de dagelijkse correcte en niet aflatende inzet tijdens het afgelopen jaar.

De BFV zat echter niet stil in 2012. Zo heeft het nieuwe Jonagoldproject stilaan gestalte gekregen. De moeilijkste keuze is reeds enkele maanden geleden gemaakt met een definitieve mutantenkeuze. Namelijk Boerenkamp, Marnica en Vivista. Wij zijn verheugd dat ook de grootdistributie ons volgt in deze keuze. Een nieuwe naam voor deze super Jonagold ligt ook klaar. De BFV is ervan overtuigd dat ze zelf dit supermerk in regie moet houden om controle en overwaking op die topkwaliteit mogelijk te maken. En vooral ook om een gestuurde vermarkting te realiseren. Bij de start van 2013 zal bekendgemaakt worden hoe we praktisch te werk zullen gaan.

Beste teler, wij wensen u een gelukkig kerstfeest en hopen dat de positieve commerciële verwachtingen u een gevoel van gerustheid en veel vertrouwen zullen geven gedurende deze feestdagen, zodat u met goede moed het nieuwe jaar kan aanvangen. Nog een gelukkig 2013!

Op vlak van koeling werd in 2012 gestart met de overschakeling van Freon- naar ammoniakkoeling in ons complex te Hannuit. Tegen augustus 2013 zal er 8.000 ton koeling op ammoniak draaien en kunnen we er Conférence peren zonder enig probleem bewaren tot in juni. Tevens is de export naar nieuwe landen zoals China en diverse andere Zuidoost-Aziatische landen verder uitgebouwd. Dit zal zeker een ondersteuning betekenen voor de stijgende perenproductie in de toekomst. Het Joly Red-project krijgt vaste vorm. In het voorjaar gaan

Filip Lowette algemeen directeur

3

Erik Champagne voorzitter

Kersenteelt

Naar een nieuw concept De kersenteelt is in volle expansie. Nieuwe rassen en voor de kersenteelt! zwakgroeiende onderstammen zijn een feit. Toch zorgen de onvoorspelbare weersomstandigheden, tijdens de bloei en bij de pluk, er nog steeds voor dat kersen telen speculatief blijft. Een nieuwe aanpak van de kersenteelt dringt zich daarom op. We hadden hierover een gesprek met Toon Vanrykel, kersenvoorlichter van het proefcentrum voor de fruitteelt (pcfruit).

Teelttechniek - Overkapping Koeling/sortering - Commercialisering

Toon, voor jou staat het overkappen van de kersen voor een moderne kersenteelt centraal. Waarom ga je voluit voor een overkapte kersenteelt? Toon: Wanneer we over een nieuwe kersenteelt spreken, moeten we zeker stilstaan bij overkappingen. Alle proefresultaten en praktijkervaringen tonen aan dat dit de beste (en Toon Vanrykel, pcfruit meest zekere) manier is om het probleem van het barsten van de kersen op te lossen. Ook kunnen overkappingen tijdens de bloeiperiode een groot verschil maken in vorstschade. Indien we de kersenteelt oogstzekerder willen maken, kunnen we hiermee de meeste winst behalen. In het buitenland staat men wat dit betreft verder. Wij moeten in ons teeltgebied in deze richting mee evolueren om in de toekomst te kunnen blijven concurreren.

samengesteld dat er 7 à 8 weken kwaliteitskersen kunnen worden aangeleverd. Er wordt best de mogelijkheid voorzien om te irrigeren onder de kappen. Er zijn verschillende systemen die hiervoor in aanmerking komen. Ook bij de keuze van de onderstam en de plantafstand houdt men best vooraf rekening met de overkapping. Tenslotte zal ook de snoei, de bemesting en de opkweek bij bomen onder regenkappen moeten worden aangepast: de bomen moeten best compact blijven voor een goede verluchting en lichtinval onder de regenkap. Groeibeheersing kan soms een probleem vormen onder regenkappen, omdat de groei onder de plastiek iets explosiever is. Dit vraagt duidelijk meer aandacht. Welke overkapping kan men best kiezen? Toon: Er zijn verschillende goede systemen op de markt. Ze hebben allen hun voor- en nadelen. De keuze hangt af van de kostprijs, de robuustheid van de constructie, de levensduur van de materialen, de duur om de folie op te trekken, enz. Er komen nog steeds nieuwe systemen op de markt. Voor de telers is het echter niet eenvoudig om te beslissen. Misschien kan de BFV hierin een rol spelen door de verschillende systemen te vergelijken en dan op basis van de belangrijkste eigenschappen (en natuurlijk ook op basis van de prijzen) voor een bepaald systeem te kiezen en dat dan in groep aan haar telers aan te bieden. Het zou de keuze voor de telers alvast gemakkelijker maken en een dergelijke samenaankoop kan wellicht ook de prijs drukken. Het zou ook kunnen dat er zo sneller een bepaald kwantum van kersen geteeld onder regenkappen, bij de BFV wordt aangeboden.

Wanneer we kersen overkappen, verandert dan ook de teelttechniek? Toon: In principe kunnen bestaande aanplantingen op zwakke onderstam nog worden overkapt. Ik heb trouwens zelf een aanplanting die ik dit seizoen heb overkapt. Het is natuurlijk beter dat men reeds voor men begint te planten rekening houdt met overkappingen en alles in functie van de overkapping plant. Het is belangrijk te starten met een goed perceel. Wanneer men wil investeren in overkappen, moet men zeker zijn dat het perceel 100% geschikt is voor de teelt van zoete kersen. Het is geweten dat kersen de beste gronden vragen. Hier loopt het maar al te vaak fout. Vele problemen kunnen worden vermeden bij een goede risico-analyse alvorens te planten. Denk maar aan de problemen met herinplant, woelratten, te vorstgevoelige percelen, waterzieke percelen, enz. Hierbij komt zeker ook het probleem van kleinvruchtigheid door het Little Cherry Virus. Wanneer er geïnfecteerde (hoogstam) bomen in de buurt staan, zorg er dan eerst voor dat deze bomen worden opgeruimd. De rassenkeuze voor een teelt onder kap moet opnieuw worden bekeken. Sommige rassen werden in het verleden afgeschreven omwille van hun barstgevoeligheid. Ze komen nu misschien terug in aanmerking. Bovendien moet het rassenareaal in een moderne kersenteelt zo worden

Plastiekoverkappingen renderen.

4

Kersenteelt

Studievergaderingen: nieuw teeltconcept zoete kersen De BFV organiseert in samenwerking met pcfruit enkele studievergaderingen rond dit nieuwe concept voor zoete kersen. Deze zullen doorgaan in het voorjaar. Volgende onderwerpen zullen aan bod komen: • Perceelkeuze voor zoete kersen onder kap. ºº Bodemprofiel voor kersen, microklimaat, herinplant, risico van woelratten en woelmuizen, risico Little Cherry Virus. • Keuze plantsysteem, onderstam en plant afstand voor de teelt van zoete kersen onder kap. • Rassenkeuze voor de teelt van zoete kersen onder kap. • Teelttechniek van kersen onder kap: groeibeheersing, bemesting, irrigatie en snoei onder kappen. • Plastiekoverkapping: waaraan moeten kappen voldoen, prijsvergelijking en mogelijkheden voor samenaankoop. • Centrale koeling en sortering van kersen: mogelijkheden, voordelen en kostprijs berekening van centrale kersensortering.

Biedt dit dan voordelen voor de BFV? Toon: Door gebrek aan oogstzekerheid verloopt de commercialisering dikwijls moeilijk. Men kan geen afspraken maken met grote afnemers, aangezien men niet zeker is van het volume en van de kwaliteit. Overkappingen kunnen op dat vlak een belangrijke meerwaarde bieden. Ook voor het BFV-project om kersen centraal op maat te sorteren, is deze verbeterde oogstzekerheid mooi meegenomen. Onder regenkappen kan men ook bij slechte weersomstandigheden plukken zodat de sorteermachine ook op die dagen kan werken. Zo kan aan de afnemers continuïteit in aanvoer worden gegarandeerd. Je ziet ook voordelen in het centraal sorteren van zoete kersen? Toon: Zeer zeker. Momenteel is er vaak een zeer grote heterogeniteit tussen de verschillende loten. Dit ligt vooral aan een verschil in sortering. Een systeem waarin de kersen centraal gekoeld en gesorteerd worden, zou een veel homogener product opleveren. Grote afnemers vragen meer en meer naar op maat gesorteerde kersen. Een goed koelproces zorgt bovendien voor een beter uitstalleven en voor meer afzetmogelijkheden. Telers zouden zich best volledig toeleggen op de teelt van de kersen en de organisatie van de pluk. De veiling kan dan het volledige naoogsttraject (koeling, sortering en commercialisering) op zich nemen. Ik denk dat zowel de teler en de veiling als de afnemers en de consumenten hier beter van worden. Volgens mij is dit de toekomst!

5

Kersenteelt

Het Little Cherry Virus is een probleem! Er werden in het najaar verschillende bladstalen genomen van bomen met symptomen van het Little Cherry Virus. De bladeren van aangetaste bomen verkleuren paarsrood (tussen de nerven) en de bladval is bij deze bomen later (zie foto’s met de symptomen).

De verspreiding gaat erg snel. Dit gebeurt via wortelcontact (bomen naast elkaar) en/of via wolluis (Phenococcus aceris). Ook kan het virus via vermeerdering (bv. in de boomkwekerij) worden verspreid.

De resultaten van deze stalen waren zorgwekkend: in bijna alle gevallen werd het Little Cherry Virus teruggevonden. Vaak werden de twee stammen van dit virus (LChV-1, LChV-2) in eenzelfde staal aangetoond. Het virus werd teruggevonden in zowel hoogstambomen (vaak verwaarloosde bomen) als in laagstambomen. We hebben ook een staal genomen van sierkers (baan Sint-Truiden-Tienen) waarin het Little Cherry Virus werd teruggevonden.

Om het probleem goed te kunnen aanpakken, willen we zo snel mogelijk meer duidelijkheid over de verspreiding van het Little Cherry Virus. Daarom werd er een enquête gestart bij de kersentelers. Wanneer alle gegevens verwerkt en in kaart gebracht zijn, willen we dit probleem ook bij de overheid aankaarten. We zijn ervan overtuigd dat we snel actie moeten ondernemen!

Kersen met (links) en zonder (rechts) LChV.

De aangetaste bomen verkleuren paarsrood en verliezen later hun blad.

Bladsymptomen van het Little Cherry Virus

Zeer veel hoogstambomen zijn geïnfecteerd. Deze bomen worden best zo snel mogelijk gerooid.

Wanneer dit niet gebeurt, zijn de economische gevolgen voor de kersenteelt in Limburg niet te overzien.

6

Luchtmengdoppen

Weg met de wolk, gebruik luchtmengdoppen Bij het beschermen van gewassen en vruchten tegen ziekten en plagen, komt naast de aandacht voor residu’s op de vruchten het belang van emissies naar de omgeving steeds meer op de voorgrond. Onze spuittechniek dient bijgevolg mee te evolueren om aan deze eisen te voldoen. Het gebruik van luchtmengdoppen op boomgaardspuiten is hiervoor een veelbelovende oplossing. Daarmee kan ‘de wolk’, een nevel van fijne driftgevoelige spuitdruppels, uit het traditionele spuitbeeld verdwijnen.

Drift is een probleem! Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water moet ons oppervlaktewater tegen 2015 van goede kwaliteit zijn. Dit wil zeggen dat concentraties van stoffen in het water niet giftig mogen zijn voor het waterleven. Voor gewasbeschermingsmiddelen betekent dit dat we moeten vermijden dat deze middelen in het oppervlaktewater terechtkomen. Het gevaar bestaat immers dat Europa of België in de toekomst de erkenning van middelen met een overschrijding in het oppervlaktewater, voor bepaalde teelten kan beperken of zelfs schrappen. We hebben er als teler alle belang bij dat we kunnen beschikken over zoveel mogelijk goede middelen om onze gewassen en oogst te beschermen met een afdoende resistentiestrategie. Naast puntvervuiling is in de fruitteelt drift een belangrijk aandachtspunt. In de fruitteelt wordt er een typisch zijwaarts spuitpatroon gehanteerd dat zeer driftgevoelig is.

boomgaardspuiten voor de Vlaamse fruitteelt, een axiale boomgaardspuit en een dwarsstroomspuit. Daarbij werden rijsnelheid, spuitvolume en spuitdruk afgesteld zoals bij bespuitingen in een fruitboomgaard.

Naast aandacht voor het water zullen we in de toekomst steeds meer aandacht moeten besteden aan de omgeving: woongebieden, recreatiegebieden, fietspaden,... maar ook aan naburige teelten. Want door drift kunnen er middelen op teelten terechtkomen waarvoor die middelen niet erkend zijn, wat dan weer problemen kan geven bij de residuanalyses.

Bij meting van de spuitnevel - de zogenaamde wolk - die zich doorheen de lucht van de boomgaard verplaatst, was er, bij het gebruik van de luchtmengdop, een duidelijke afname waarneembaar bij beide spuittoestellen. Dit wil zeggen dat deze doppen inderdaad minder drift genereren. Het grootste deel van wat we verspuiten komt terecht waar het thuishoort, namelijk in de boomgaard.

De klassieke werveldop en de nieuwe luchtmengdop.

Wat kunnen we eraan doen? De eenvoudigste methode om drift in de fruitteelt in te perken is door gebruik te maken van driftarme spuitdoppen. Verschillende driftarme doppen zijn reeds ter beschikking, maar de fruitteler staat hier nog zeer sceptisch tegenover. Nochtans zijn er in het verleden al heel wat proeven uitgevoerd die de goede werking van deze doppen aantoonden. In deze studies werd voornamelijk gebruik gemaakt van luchtmengdoppen van het type spleetdop, terwijl een werveldop de gangbare dop is voor de fruitteelt. Deze lange spleetdoppen durven nogal eens snel verstoppen of zelfs afbreken. Maar sinds enige tijd beschikken we ook over luchtmengdoppen van het type werveldop die veel robuuster zijn en niet verstoppingsgevoeliger dan de klassieke werveldoppen. In de afgelopen jaren deed pcfruit op initiatief van Phytofar een aantal testen met deze doppen. Om het verhaal een beetje herkenbaar te maken voor zoveel mogelijk fruittelers werden de testen uitgevoerd met twee standaard

7

Luchtmengdoppen De proefresultaten met luchtmengdoppen zijn positief. Tijdens het spuitseizoen 2011 werden biologische efficiëntieproeven met luchtmengwerveldoppen uitgevoerd om de werking van deze doppen te evalueren in de bestrijding van de belangrijkste schimmelziekten. Het gehele schurft- en witziekteschema werd op basis van advies van de waarschuwingen toegepast. Hiervoor werden zowel een axiaal spuittoestel als een dwarsstroomspuit gebruikt, zowel met de klassieke als met de luchtmengwerveldop. Alhoewel er in 2011 geen zware schurftdruk was, werd in de onbehandelde stukken van het proefperceel toch 40% infectie waargenomen. In alle behandelde stukken werd met het uitgevoerde spuitschema de primaire schurftinfectie met succes onderdrukt, ongeacht het type spuittoestel of doptype. Ook de uitbreiding door conidiën kon, ondanks de zeer gunstige weersomstandigheden, met beide toestellen en doppen efficiënt vermeden worden. Naast de bestrijding van schurft werd ook een evaluatie gedaan op witziekte. Het zeer droge voorjaar was gunstig voor witziekte-infectie waardoor we in de onbehandelde stukken plots 96% infectie telden. Deze zware infectie werd met het toegepaste spuitschema zeer goed onder controle gehouden in de behandelde stukken. Ook hier werden geen verschillen waargenomen tussen spuittoestellen of doppen. In het spuitseizoen 2012 werd de bestrijding van 2 belangrijke insectenplagen (perenbladvlo en appelbloedluis) met de 2 types spuittoestellen geëvalueerd. De onderdrukking van deze plagen verliep zowel met een contact- als met een systemisch middel even efficiënt, ongeacht de gebruikte dop of toestel. Deze proeven tonen dus aan dat een efficiënte onderdrukking van zowel schurft, witziekte, perenbladvlo en appelbloedluis met de driftreducerende luchtmengdoppen mogelijk is.

tussen de vruchten behandeld met de verschillende doppen. De getuigenissen van de telers werden vastgelegd in een filmpje dat terug te vinden is op de website van Phytofar (http://www.phytofar.be/nl/Filmpjes). Waarom nog twijfelen? Hoewel de hemel al een beetje opklaart bij het verdwijnen van de spuitwolk, is er nog veel werk aan de winkel. De demotelers reageerden allemaal positief op het gebruik van luchtmengdoppen. Sommigen onder hen denken er zelfs aan de doppen voor het hele bedrijf te gaan gebruiken. Op de bezoekdagen werd na afloop ook algemeen positief gereageerd door de aanwezige geïnteresseerden. Luchtmengdoppen zijn voor de fruitteler een veelbelovend hulpmiddel om op een duurzame manier efficiënte bespuitingen in de boomgaard uit te voeren. Zo kan men de druk op de omgeving en naburige teelten beperken. Telers die vragen hebben bij het gebruik van deze doppen of spuittechniek in het algemeen kunnen altijd contact opnemen met Nico Hendrickx (pcfruit, 011/69 70 80, [email protected]). Nico Hendrickx - pcfruit vzw

luchtmengdoppen Ondersteuning

Ook de ervaringen in de praktijk bevestigen. Omdat de resultaten van de proeven zeer belovend waren, werd besloten in het seizoen 2012 enkele fruitbedrijven mee op te nemen in het project. Zo kan praktijkervaring worden opgedaan en kunnen bedrijfseigen parameters getest worden. Op zes pitfruitteeltbedrijven werden de luchtmengdoppen op het spuittoestel geplaatst zodat zij met hun eigen parameters van rijsnelheid en watervolume een deel van een perceel met deze doppen gedurende het seizoen konden bespuiten. Wat betreft de efficiëntie van het onderdrukken van ziekten en plagen op de demobedrijven werden geen noemenswaardige of statistische verschillen opgemerkt. Eén van de grote bezorgdheden bij de demotelers was het risico op zichtbaar residu. Omwille daarvan werden op het einde van het seizoen vruchten van de verschillende telers beoordeeld op zichtbaar residu. De eerder natte pluk zorgde er dit jaar voor dat het zichtbaar residu beperkt bleef. Wanneer we klassieke doppen vergelijken met de luchtmengdoppen zien we geen verschil in het percentage vruchten met zichtbaar residu. Hoge watervolumes kunnen wel zorgen voor meer zichtbaar residu, het gebruikte doptype heeft echter geen invloed. De vruchten werden ook opgestuurd voor een residuanalyse. De MRL normen werden in geen enkele situatie overschreden. Er was geen verschil meetbaar

De BFV en Phytofar willen het gebruik van luchtmengdoppen daadwerkelijk ondersteunen. Alle onderzoeksresultaten tonen aan dat ze degelijk en betrouwbaar zijn. Daarom gaan we samen voor een begeleide introductie.

We willen hierbij echter niet over één nacht ijs gaan: 2013 beschouwen we daarom nog als een overgangsjaar waarin we meer praktijkervaring willen opdoen. Daarom zoeken we 4 extra pilootbedrijven (één in het Waasland, één in het Hageland, één in Wallonië en één in Haspengouw) om vanaf volgend seizoen met deze doppen te werken. De BFV stelt hiervoor gratis vier sets luchtmengdoppen ter beschikking van de pilootbedrijven. Phytofar zal zorgen voor een professionele begeleiding en opvolging zodat we na het volgend seizoen nog meer zekerheid hebben. Telers die geïnteresseerd zijn om mee te werken, kunnen zich hiervoor aanmelden bij Karel Belmans (0475/60 59 11).

8

Luchtmengdoppen

Links met luchtmengdop, rechts met klassieke dop gespoten.

pcfruit gelooft in deze nieuwe generatie antidriftdoppen! Bij de proeftuin is men erg positief over deze luchtmengdoppen.

Directeur Jef Vercammen ziet geen reden om ze niet te gebruiken.

Sinds wanneer hebben jullie deze luchtmengdoppen in onderzoek? Jef Vercammen: We startten hiermee in 2010. We hebben bijgevolg 3 jaar ervaring. In het eerste jaar werden de doppen alleen gebruikt voor de fungicide behandelingen (aan 500 liter water per ha). We startten in het eerste jaar voorzichtig met het gebruik en dit op ongeveer eenderde van onze oppervlakte. De resultaten waren positief en daarom schakelden we verder over. In 2012 werden ze ingezet op tweederde van de totale oppervlakte (en dit niet alleen bij appels en peren, maar ook bij de kersen). Ook de insecticide toepassingen gebeurden dit seizoen met deze doppen.

Waren er dan geen nadelen? Jef Vercammen: Eigenlijk hebben we tot nu toe niets opgemerkt dat nadelig kan zijn. Wat raadt u dan de fruittelers aan? Jef Vercammen: Ik denk dat telers die met hun percelen langs water, huizen, wegen of percelen met andere fruitsoorten liggen, niet mogen twijfelen. Voor hen zijn deze spuitdoppen een perfect alternatief om het probleem van drift te beperken. Echter ook in andere omstandigheden kunnen deze spuitdoppen perfect worden ingezet. Ze zijn evenwaardig en geven een even goed resultaat. Een eerste stap kan zijn dat fruittelers, wanneer ze de spuitdoppen moeten vervangen, kiezen voor 1 set van deze luchtmengdoppen waarmee ze hun fungicide-behandelingen doen. De spuitdoppen voor de insecticide-toepassingen kunnen ze dan in een latere fase vervangen, wanneer ze voldoende ervaring hebben opgebouwd en zelf overtuigd zijn van de werking van deze doppen. Wij hebben dit ook zo gedaan en we beklagen ons dit helemaal niet!

Wat zijn de ervaringen na drie jaar onderzoek? Jef Vercammen: De resultaten zijn zonder meer positief. We zagen geen verschillen in bestrijdingsresultaat tussen deze spuitdoppen en de traditionele doppen. Ook op de praktijkbedrijven, waar er met minder water gespoten wordt, waren de resultaten positief. We hebben geen problemen gehad met verstoppingen en er was visueel duidelijk minder drift! Kortom, we zijn over de ganse lijn positief.

9

Duurzaamheid

Duurzaamheid De BFV ondertekende het charter ‘milieu en duurzaam ondernemen Limburg’. Daarvoor werd een actieplan opgesteld, bestaande uit verschillende thema’s. De lopende thema’s lichten wij hierna graag even toe.

Naar een duurzamere bestemming zoeken voor het restfruit is één van die thema’s. Dit restfruit komt vooral uit het sorteren en herpakken van fruit en uit afgekeurd rebutfruit. Het werd veelal verladen om op akkers onder te werken, hetgeen ook de goedkoopste oplossing was. In het verleden was het tot 3 x duurder indien het bij verwerkers werd gestort.

aangewend worden. De afnemer beschikt over de nodige erkenningen en vergunningen. Overlopen we even de weg die het product aflegt in de verwerkingsinstallatie: • de verschillende producten komen samen in een mengtank • vervolgens gaat het richting vergister • in de vergistertank vindt het ‘biomethanisatieproces’ plaats. Bacteriën zetten de voedingsstoffen om naar biogas, wat dan wordt omgezet naar ‘groene energie’. • na de vergisting wordt het digestaat gescheiden in een vloeibare en vaste fractie. Het vloeibare wordt na filtering gezuiverd tot loosbaar water. De dikke fractie wordt thermisch gedroogd tot organische meststof (grondverbeteraar).

De laatste jaren groeide de interesse van bestaande maar ook nieuwe biogascentrales. De oorzaak hiervan ligt vooral bij de steeds toenemende concurrentie, de aangescherpte dierenvoederwetgeving en de opkomst van de productie groene stroom. Deze biogascentrales zijn op zoek naar organisch afval als basisgrondstof voor de productie van methaangas. Na een offerteronde opteerde de BFV voor 2 biogasinstallaties (1 voor het Waasland en 1 voor het Hageland & Haspengouw) die mest en organisch afval vergisten tot biogas. Dit gas wordt omgezet in elektriciteit. Het residu na de vergisting wordt omgezet tot een droge stof die als bodemverbeteraar kan

Dit kan (o.b.v. de gegevens van 2011/2012) bij de BFV leiden tot een jaarlijkse besparing van € 7.000. Zo zie je maar dat economie en ecologie perfect (en meestal) samengaan.

10

Duurzaamheid

Er werd een energiescan van de afdeling Sint-Truiden uitgevoerd. Hiervoor werd door de technische dienst het energieverbruik zo gedetailleerd mogelijk in kaart gebracht. We zijn ervan overtuigd dat dit zal leiden tot een economisch energiebesparingsplan dat we vanaf 2013 zullen implementeren. We zullen daar uiteraard ook de andere afdelingen in betrekken.

Een werkgroep mobiliteit onderzoekt hoe we de transporten tussen de verschillende BFV-afdelingen verder kunnen optimaliseren of beperken. Hiervoor brengen we alle transporten in kaart en trachten we ze te analyseren. Als eerste transportbesparend initiatief, werd er in oktober een opzetmachine voor dozen bij afdeling Vrasene in gebruik genomen. Deze machine werd door de leverancier ter beschikking gesteld. Voorheen werden deze dozen in SintTruiden opgezet, waarna ze naar Vrasene werden getransporteerd. Op basis van de transporten van het seizoen 2011/2012 kunnen we hiermee € 15.000 besparen! Dit is dus zeker een win-win initiatief.

Als belangrijk actiepunt, willen we zeker ook alle medewerkers aanzetten om bij het uitoefenen van hun dagelijkse taken ecologisch om te springen met energie en grondstoffen: het recycleren van papier (via de ecobuddy) is een initiatief dat ondertussen reeds bij de meesten onder ons is ingeburgerd en door iedereen als positief werd onthaald. Ook het “standaard gebruik” van recyclagepapier werd met succes geïntroduceerd. Het meest “duurzame” is natuurlijk wanneer u het papierverbruik beperkt. We vragen daarom om niet nodeloos te printen of te kopiëren en wanneer het echt nodig is - om dubbelzijdig te printen of te kopiëren indien mogelijk. Zo kunnen we heel wat papier besparen! Deze editie van de BFVision is eveneens op 100% gerecycleerd papier gedrukt.

We zijn ervan overtuigd dat jullie ook zelf interessante ideeën hebben die onze werking verder kunnen “verduurzamen”. Jullie suggesties zijn dan ook van harte welkom bij Karel Belmans of Roger Bers. Alle ideeën zullen worden onderzocht en mogelijk worden ingevoerd. Zo kunnen jullie ook een steentje bijdragen voor een betere werking en een beter milieu!

11

Statistieken

KG

KG

euro

Conference A3++ 65-70

euro

Jonagold helrode mutanten E2++ 75-80 T.

maand

maand

Jonagold + mutanten Vergelijk SIRA A2++ / TRUVAL E2++

SIRA TR verschil sept/okt/nov '12-'13 0,54 0,72 +0,18 e

KG

euro

KG

euro

Conference A3++ 65-70

Jonagored E2++ 75-80 T.

maand

maand

Jonagored + mutanten Vergelijk SIRA A2++ / TRUVAL E2++

SIRA TR verschil sept/okt/nov ‘12-’13 0,54 0,67 +0,13 e

Golden Reinders E2++ 75-80 T.

euro

KG

KG

euro

Doyenné A3++ 65/70

maand

maand

Legende: aanvoer 2011 - 2012 aanvoer 2012 - 2013 middenprijs 2011 - 2012 middenprijs 2012 - 2013

12

Statistieken • Agenda

Cursus geïntegreerde productie pitfruit Elsanta VT 2AE-3AE

Wat

KG

euro

Praktijkgerichte cursus “Geïntegreerde productie van pitfruit”, ingericht door pcfruit vzw, Diensten aan Telers Thema’s • Waarnemersmethoden en waarschuwingen • Mijten, vlinders, insecten, kevers, vliegen en muggen (herkennen en bestrijdingsmogelijkheden) • Schurft, witziekte, andere schimmel en bewaarziekten • Bacterieziekten • Nuttige organismen en ecologische maatregelen • Bemesting: blad-, vrucht- en bodemanalyses interpreteren • Onkruidbeheersing, spuittechniek, inrichten spuitlokaal

Kalenderweek

Charlotte 2AE-3AE

KG

euro

Kostprijs €185, cursusmap inbegrepen. De cursus is gratis voor personen die een bedrijfsbegeleidingscontract hebben of afsluiten in 2013.

Kalenderweek

Locatie Fruittuinweg 1, 3800 Sint-Truiden (Conference zaal) Wanneer start 22 januari 2013, elke dinsdag gedurende 7 weken, van 19 - 22u.

Portola 2AE - 3AE

Inschrijven

KG

euro

voor 18 januari 2013 [email protected] tel. 011/69.70.80

Kalenderweek

Legende: aanvoer 2011 aanvoer 2012 middenprijs 2011 middenprijs 2012

Deze vormingsactiviteit wordt gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de Europese Unie.

13

Beleidsverklaring

De beleidsverklaring in een nieuw jasje

De

Zoals je uit de voorgaande BFVisions kon vernemen, werkt de BFV momenteel een aantal concrete acties uit om haar eigen werking duurzamer te maken.

k l a n t g e Deze acties kaderen binnen het charter “Milieu en Duurzaam Ondernemen Limburg” dat de BFV onderschreef in samenwerking met de Provincie Limburg en VOKA (Kamer van Koophandel). Het tegemoet komen aan de richtlijnen van dit charter is een vereiste voor het voeren van het keurmerklabel ”Responsibly Fresh”. Om binnen onze coöperatie zowel naar onze telers als naar onze medewerkers het belang van de verduurzaming te onderstrepen, heeft onze directie dit extra geaccentueerd in de beleidsverklaring. We hebben deze gelegenheid aangegrepen om onze beleidsverklaring te herschikken zonder afbreuk te doen aan de inhoud. We hebben hierbij gebruik gemaakt van kernwoorden zodat in één oogopslag duidelijk is waarvoor de BFV staat en dat ze zich engageert naar alle betrokken partijen.

• •

Continue verbeteren van onze producten, verpakkingen, processen (incl. teelt) en dienstverlening. Verkennen van nieuwe markten

i

• Geborgd door lastenboeken en specificaties. • Conform de wet. • Gecontroleerd door onafhankelijke instanties.

k w a d • We zijn allemaal klant van elkaar. • Wij engageren ons in het begeleiden van onze telers in al onze beleidspijlers. • Iedereen staat in voor zijn eigen toegevoegde waarde. • Stimulerende arbeidsomstandigheden.

• Een veilige en gezonde omgeving voor medewerkers, telers, kopers, leveranciers en bezoekers tijdens hun verblijf op de BFV.

m De

14

,

Beleidsverklaring

, onze telerscoöperatie

e r i c h t

• De wens van de klant (teler en koper) is onze richtlijn.

n n o v e r e n d

• Een natuurlijk en gezond product vermarkten.

v o e d s e l v e i l i g p r i j s l i t e i t u u r z a a m

• •

Onze missie: het creëren van een duurzaam inkomen voor al onze leden-telers door hun totale productie te vermarkten in het daartoe meest geschikte handelskanaal. Kostenbeheersing voor coöperatie en producent.

• CO2-neutraal: ons elektriciteitsverbruik beheersen. • ECO-efficiënt Ž transport optimaliseren. • Sensibilisering medewerkers en telers.

t e a m e t h i s c h

• Fair trade. • Gelijke kansen.

v e i l i g h e i d i l i e u

• Minimaliseren van de afvalstroom. • Verantwoord omgaan met natuurlijke hulpbronnen (waaronder water) en omgeving.

uw betrouwbare handelspartner

15

Zachtfruit

EVALUATIE ZACHTFRUITSEIZOEN verslagperiode september december 2012 Aardbeien Bij het schrijven van deze laatste editie van de BFVision, jaargang 2012, kunnen we al de sneeuwvlokjes van het eerste winteroffensief bewonderen. Op dit ogenblik gaat de productie van de herfstteelt onder verwarmd glas zijn laatste plukbeurten tegemoet. De voorbije herfstcampagne was, in tegenstelling tot de zomercampagne, duidelijk positiever. Vooral de verlate teelten van Elsanta op substraat onder plastiek of glas boekten vrij goede resultaten.

Ras

In vergelijking met het seizoen 2011 verminderde het aanbod zeer lichtjes, maar scoorde de middenprijs iets beter. Cijfers: 535 ton aan €3,20/kg in 2012 tegenover 562 ton aan €3,12/kg in 2011. De doordragers konden van de verbeterde marktsituatie in september niet meegenieten. De algemeen ondermaatse kwaliteit van de doordragers was duidelijk de boosdoener. Ondanks 25% minder volume, 177 ton tegenover 232 ton in 2011, realiseerden we een middenprijs van €1,53/kg, hetzelfde als vorig seizoen. Eindconclusie aardbeien Het aardbeienseizoen 2012 begon half maart zeer hoopvol. Tot en met eind mei bleef zowel de kwaliteit als de gemiddelde prijsvorming op een prima niveau. Daaraan kwam begin juni een abrupt einde. De aardbeienprijzen tuimelden naar waarden beneden de kostprijs. De aardbeien uit vollegrond werden verhandeld aan een historisch laag gemiddelde. Vele aardbeientelers zagen een financiële tegenvaller tegemoet. Ze hoopten dat hun teelten van frigoplanten en doordragers tijdens de zomermaanden, de situatie zouden verbeteren. Maar, uitgezonderd een korte opflakkering half juli, bleef het slecht tot de eerste week van september. Voor vele aardbeientelers was dit seizoen een financiële catastrofe en konden de positieve resultaten van de voorbije herfst nog weinig goedmaken. De cijfers van het vergelijkend overzicht spreken boekdelen.

16

Aanvoer 2012

Prijs 2012

Aanvoer 2011

Prijs 2011

(kg)

(€/kg)

(kg)

(€/kg)

Clery glas Tunnel Beschermde teelt Totaal

50.234 4.548 54.878

4,87 2,21 4,66

41.228 15.884 1.200 58.312

4,80 1,55 2,58 3,86

Darselect glas Tunnel Beschermde teelt Openluchtteelt Totaal

14.532 38.640 216 16.908 73.408

2,25 2,44 1,65 1,29 2,08

6.692 77.440 6.828 227.060 347.564

2,12 1,49 1,87 1,21 1,31

Elsanta glas 571.354 Tunnelteelt 336.432 Beschermde teelt 17.616 Openluchtteelt 915.182 Totaal 1.940.756

2,85 2,24 1,65 1,61 2,06

463.132 279.712 87.780 1.008.969 1.872.249

2,52 1,93 2,56 1,86 2,06

Sonata 2.420 Capri 42.592 Andere 5.904 EVT glas 360.376 Beschermde teelt 563.256 Openluchtteelt 257.412 Totaal 1.181.764

1,87 2,48 3,01 3,39 2,26 2,42 2,64

1.144 17.274 343.608 363.508 187.556 908.624

4,62 5,18 3,17 2,68 2,79 2,89

DVT glas Beschermde teelt Openluchtteelt Totaal

344 5.828 52 6.224

3,50 2,94 2,42 2,96

22.036 1.592 24.448

1,96 2,16 1,97

Charlotte 396.224 Portola 252.884 San Andreas Sweet Ann 12.660 Florin 448 Algemeen totaal 4.012.755

1,49 1,60 1,38 0,82 2,19

545.880 176.684 139.292 34.496 23.364 4.222.577

1,73 1,84 1,52 2,05 2,17 2,19

Zachtfruit

Vooruitzichten aardbeienseizoen 2013 Het is moeilijk om juiste prognoses te maken. Een aantal tuinders werden om bedrijfseconomische redenen gedwongen te stoppen. Anderen verkozen zelf de aardbeienteelt vaarwel te zeggen. Als veiling moeten we de realiteit onder ogen durven zien en diegenen die in de sector blijven alle nodige ondersteuning geven.

Houtig kleinfruit: evaluatie seizoen 2012 Traditioneel wordt tijdens de herfstperiode op de Belgische Fruitveiling weinig houtig kleinfruit aangevoerd, met uitzondering van Rovada ULO. Ondertussen is het houtig kleinfruitseizoen volledig afgelopen en geven we graag een vergelijkend seizoensoverzicht. Opmerkelijk dit jaar was het sterk verminderde aanbod van rode bessen. Op jaarbasis werd er maar liefst 30% minder aangevoerd. Dit uitzonderlijk fenomeen gaf een zelden geziene impuls aan de uiteindelijke middenprijs die maar liefst €3.57/kg bedroeg. Dit betekende ook dat er weinig bessen werden aangeboden voor ULObewaring. Gemiddeld worden er hiervoor 45 ton rode bessen aangeboden voor bewaring, in 2012 slechts 7,3 ton. Opvallend dit seizoen was ook de verdubbeling in de aanvoer van bramen, maar dit had tot gevolg dat ook de prijs halveerde. Bij de frambozen bleef de middenprijs jammer genoeg beneden het rendabiliteitniveau, ondanks een lichte daling in aanvoer.

Wat zijn in grote lijnen de oorzaken van de neerwaartse spiraal in de aardbeienteelt? De laatste jaren hebben er niet alleen in België, maar ook in onze buurlanden massale areaaluitbreidingen plaatsgevonden. Dit brengt met zich mee dat tijdens bepaalde perioden, juni t.e.m. september, het aanbod aanzienlijk groter wordt dan de vraag. De export wordt ondermijnd en de prijzen kelderen. Bovendien komt het merendeel van de aardbeien in deze periode van de openluchtteelten. Met het alsmaar extremer wordende klimaat en de wispelturige natuurelementen, wordt het telen en garanderen van kwaliteit en houdbaarheid alsmaar moeilijker. Wat zijn de potentiële oplossingen? Als aardbeienteler gaan we moeten beseffen dat telen van deze fragiele vruchten enkel en alleen via een professionele ingesteldheid kan, waar liefde voor het vak gekoppeld aan essentieel vakmanschap, onontbeerlijk is. Het continu realiseren van een sublieme kwaliteit en houdbaarheid onder alle omstandigheden is primordiaal. Pieken vermijden door doordacht te spreiden wordt een noodzaak. De openluchtteelten, zowel voor de junidragers, de geprogrammeerde verlate teelten met frigoplanten en de doordragers, dienen we zoveel mogelijk te beschermen. Grondteelt dient geleidelijk aan vervangen te worden door stellingteelt, ook al betekent dit een merkelijk hogere investeringskost. Deze oplossingen kunnen een stimulans betekenen voor de aardbeiensector en verder onheil voorkomen.

Ras

Aanvoer 2012

Prijs 2012

Aanvoer 2011

Prijs 2011

(kg)

(€/kg)

(kg)

(€/kg)

Rode bessen

145.524

3,57

207.178

2,24

Stekelbessen

19.797

2,26

20.639

2,26

Bramen

50.021

4,67

25.922

8,53

Frambozen

28.904

6,37

32.189

6,56

Blauwbessen

14.656

7,71

29.393

6,67

Nieuwe frambozenvariëteit Kwanza

17

Zachtfruit

Houtig kleinfruit: vooruitzichten 2013 De diverse soorten houtig kleinfruit worden meer en meer gewaardeerd door handel en consument. Men vindt jaarrond een uitgebreid assortiment in de winkelrekken, want kleinfruit wordt van overal ter wereld geïmporteerd. Bijgevolg moeten onze telers de concurrentie aangaan met dit importproduct. Dat is niet gemakkelijk! We beschikken nog steeds niet over een frambozenvariëteit die competitief is met het Amerikaanse ras Maravilla. De nieuweling uit Nederland “Kwanza” zou hier mogelijk verandering in kunnen brengen. Jaarlijks krijgen we een groter aanbod van bramen en rode bessen vanuit Nederland waardoor onze concurrentiepositie zwaar onder druk komt te staan. Eveneens worden we geconfronteerd met de beperkende eisen van sommige retailers over het aantal verschillende residu’s die aanwezig mogen zijn op onze bessen. Deze staan in schril contrast met de Europese normen. Een eventuele uitbreiding van het areaal blauwe bessen wordt beperkt doordat we in onze regio geen kalkarme percelen hebben, die nodig zijn voor een kwaliteitsvolle teelt van blauwbessen. Dit betekent dat in 2013 de concurrentiestrijd nog heviger zal worden. We moeten er alles aan doen om een positief seizoen te verwezenlijken. Ondanks het feit dat het merendeel van onze kleinfruittelers produceren in bijberoep, moeten ook zij zich heroriënteren en de teelt professioneel opvatten. Net als bij de aardbeien primeert ook bij houtig kleinfruit het produceren van een continue kwaliteit en kwantiteit met een perfecte houdbaarheid en dit onder alle omstandigheden. Voor de rode bessen wordt het in 2013 een grote uitdaging om, zonder kwaliteitsverlies, het aantal residu’s van actieve stoffen te minimaliseren. Indien we deze doelstellingen kunnen realiseren zijn we goed op weg om het komende seizoen tot een goed einde te brengen met een positief financieel resultaat.

Nieuwe frambozenvariëteit Kwanza

18

Audits

Audittime bij DE BFV Van 19 t.e.m. 27 november vonden de jaarlijkse audits m.b.t. de toepassing van de kwaliteits- en

voedselveiligheidsnormen bij de BFV plaats. Gedurende 6 dagen werden we aan de kritische blik van 3 auditoren onderworpen. Het auditparcours werd door de BFV-medewerkers bijna foutloos afgelegd, waarvoor onze oprechte dank. Deze puike prestatie resulteerde dan ook in volgende certificaten, nl.:

Om op het huidige niveau verder te werken, dienen we onze processen steeds verder te optimaliseren. Zo werd het zogenaamde weigeringstraject (koperklacht) grondig aangepakt in de loop van 2012. Regelmatig kregen we van kopers te horen dat de administratieve afhandeling te lang op zich liet wachten. Voortaan worden de geweigerde pallets via de scanner door de keurder geregistreerd. Aan de hand van deze registratie wordt alle relevante informatie m.b.t. de geweigerde pallets (zoals teler, keurder, aanvoertijdstip, kooptijdstip…) automatisch verzameld. Zo wordt de afhandelingstijd significant verkort.

Dit auditresultaat is niet alleen mogelijk door de inzet van de BFV-medewerkers, ook de bijdrage van onze telers is hierbij essentiëel. Hun streven naar het behalen van GlobalGAP en de Sectorgids zijn minstens even cruciaal. In deze context werd dan ook het teler-evaluatiesysteem ontwikkeld. Dit systeem dient om aan de teler te signaleren dat hij bij zijn certificatie-instelling tijdig een audit moet aanvragen om zijn GlobalGAP- of sectorgidscertificaat te vernieuwen. De communicatie hieromtrent gebeurt via kleurcodes op de aanvoerbon en op het Q-rapport. We komen hier uitvoerig op terug in de volgende uitgave van de BFVision. Uiteraard hadden de auditoren ook enkele bemerkingen, zogenaamde minors. Het betreft hier vooral kleine verbeteringspuntjes m.b.t. de infrastructuur. Ondertussen werken we verder aan de uitbouw van ons traceersysteem en aan een bestelregistratiesysteem voor de commerciële dienst. Innovatie is immers noodzakelijk om steeds de kwaliteit en voedselveiligheid van onze producten te verzekeren.

De klachtenafhandeling

Om zeker te zijn dat het fruit tijdens het verblijf op de BFV geïdentificeerd is met de juiste keuring, werkten we een systeem voor tussentijdse keuring uit. Hier werd ook gebruik gemaakt van informatisering om te bepalen welke pallets aan een tussentijdse keuring dienen onderworpen te worden. Indien een pallet hierbij een nieuwe keuring krijgt toegewezen, registreert de keurder het resultaat van zijn keuring met een scanner. Hierna worden nieuwe palletstickers gedrukt en door de keurder aangebracht op de herkeurde pallets.

De ingangskeuring, het kritisch controlepunt (= CCP)

Een tussentijdse keuring

Tracering, de rode draad

19

Hagelverzekering

Evaluatie collectieve hagelverzekering 2012 en een vooruitblik op 2013

Ondertussen sluiten we bij de BFV reeds het 4de werkingsjaar van onze collectieve hagelverzekeringspolis af. Eind 2008 onderhandelde de BFV met 3 verzekeringsmaatschappijen en er werd destijds gekozen voor de Nederlandse verzekeringsmaatschappij OFH. Deze bood niet enkel een gunstig tarief aan, maar was ook bereid een collectieve polis uit te werken. Het is precies deze collectieve formule die er voor zorgt dat een hagelverzekering ook na een schadejaar betaalbaar blijft. In België wordt OFH vertegenwoordigd door Alphonse Boonen, tevens BFVteler.

2012 was een jaar met relatief weinig hagelschade aan hardfruitgewassen. Dit in schril contrast met 2011. De “Pukkelpopstorm” die op 18 augustus 2011 het Hageland en een groot deel van Haspengouw trof, vernietigde op enkele minuten de plukrijpe oogst. De catastrofale impact van deze storm zorgde ervoor dat het collectief in 2012 verder groeide. Het aantal verzekerde hectaren steeg met 20% van 1.367 ha in 2011 naar 1.623 ha in 2012, waarvan 667 ha appelen en 956 ha peren. Het totaal verzekerde bedrag dat met deze oppervlakte correspondeert, steeg met ruim 31%, namelijk van €11.511.060 naar €15.185.240. Ten gevolge van het zware hagelschadebeeld van 2011 steeg ook de verzekeringspremie in 2012 met 7,6%. Zonder collectief zou deze gemiddeld met 39% gestegen zijn.

over de hoogte van de individuele steun, zullen we, net zoals de voorgaande jaren, opnieuw werken via de zogenaamde intentieverklaringsprocedure. Telers zullen hierover geïnformeerd worden in de loop van januari 2013. Telers die in 2012 een hagelverzekeringspremie betaalden en een intentieverklaring hebben ingediend, worden verzocht om tijdens januari 2013 hun premiefactuur en betalingsbewijs aan de BFV te bezorgen. Zo kunnen ze genieten van hun individuele steun, die 40% bedraagt van de betaalde premie in 2012. Uiteraard blijven de troeven van de collectieve hagelverzekeringspolis, namelijk de gedempte bonus malus en de collectieve schadebepaling, van toepassing voor een hagelverzekering in 2013. Voor verdere toelichting hieromtrent kan je steeds terecht bij Marc Grauwels (0496/12 70 73 of [email protected]).

Het exacte schadebeeld van het collectief van de BFVtelers in 2012 is 2,34% van het totaal verzekerd bedrag. Dankzij onze collectieve polis betekent dit concreet dat alle deelnemers van het collectief met 1 premieklasse zakken. Dus komen ze terecht in klasse 5, de laagst mogelijke premieklasse. Hierdoor zakt de premie met 7,6% voor een verzekering in 2013 en is de premiestijging van 2012 volledig ongedaan gemaakt. Gezien het lage schadebeeld van het voorbije teeltseizoen, kent OFH voor een verzekering in 2013 een premiekorting van 12,5 % toe aan de verzekeringsnemers van 2012. OFH is net zoals de BFV een coöperatieve en heeft geen winstoogmerk.

Opbouw no-claim (bonus - malus grafiek OFH)

De hagelverzekering is een onderdeel van het lopende GMO-actieplan. Daardoor komt de hagelverzekering voor 2013 voor de individuele teler ook in aanmerking om van een subsidie te genieten, ter financiering van de hagelverzekeringspremie. Om deze individuele subsidiëring correct te bepalen en de telers vooraf te informeren

Schadebedrag in procenten van het verzekerde bedrag Rood = bonus/malus individueel Groen = bonus/malus collectiviteit

20

Vakbeurzen

BFV op de beurs Fruit Attraction 24 tot 26 oktober vond de vierde editie van te Madrid Van Fruit Attraction plaats, een opkomende groenteen fruitbeurs in Madrid.

Voor het 4de jaar op rij werden de beurshallen van de ‘Feria de Madrid’ de ontmoetingsplaats voor producenten en handelaars van groenten en fruit. Deze beurs is een belangrijk professioneel forum voor de Spaanse en internationale markt. Het belang van deze beurs kunnen we opmaken uit de exponentiële groei van de beursoppervlakte, de deelnemers en de bezoekers. Er waren dit jaar 597 bedrijven, dit is 6,5% meer dan in 2011, de beursoppervlakte groeide met 16%.

(cijfers VLAM). Bij fruit zijn de populairste producten peren, appels en aardbeien. Hetgeen zich ook weerspiegelt in de handelsresultaten van de BFV met haar Spaanse afnemers. De volgende editie van Fruit Attraction vindt plaats van 16 tot 18 oktober 2013 in de beurshallen ‘Feria de Madrid’.

Gezien de deelname van de BFV in 2011 een succes was, en het duidelijk toenemende belang van de beurs, waren wij ook dit jaar aanwezig op Fruit Attraction. We presenteerden er het volledige gamma BFV-producten met de nadruk op Jonagold, Jonagored, Conference, Joly Red en Sweet Sensation. Het BFV-team ontmoette er niet alleen aankopers uit Spanje maar ook uit Scandinavië, Italië, Rusland, Frankrijk, Azië en zelfs Zuid-Amerika. Ondanks de onheilspellende crisisberichten vanuit Spanje, bleef de handel tussen Spanje en België vrij stabiel. De Belgische export vertegenwoordigde in 2011 +/- 50 miljoen € aan vers fruit en 10 miljoen € aan verse groenten

21

Vakbeurzen

3500 bezoekers op Fructura 2012, de vakbeurs voor De Belgische Fruitveiling was medehoofdsponsor op de driejaarlijkse indoor beurs voor de fruitteler de fruitteelt. Deze 4de editie ging voor de eerste keer door op een andere locatie dan een veiling maar de telers vonden ook de weg naar de Grenslandhallen in Hasselt.

Deze vakbeurs voor de hard- en zachtfruitsector wordt om de drie jaar georganiseerd door de VZW Fruittelers Zuid-Limburg. Na de eerste edities, telkens in één van de 3 Limburgse fruitveilingen, werd er dit jaar gekozen voor de Grenslandhallen in Hasselt. Zo krijgt de beurs een internationale uitstraling met als resultaat dat er 35% buitenlandse standhouders aanwezig waren (o.a. uit Nederland, Duitsland, Italië en zelfs Polen).

Op zaterdag 1 december, tijdens de 2de beursdag, had er naast de tentoonstelling ook een interessant seminarie plaats met boeiende lezingen en interessante workshops. De teneur van dit symposium was zeer toekomstgericht met thema’s als: overnemen en overlaten; gebruik van luchtmengdoppen; toekomstige tendensen in onderzoek; welzijn; ziekteverzekering voor seizoenarbeiders; fruithandel vandaag en morgen.

In vergelijking met de vorige editie waren er 20% meer bezoekers en 10% meer standhouders. De beurs telde in totaal zo’n 110 standhouders wat een recordaantal is.

Zondag 2 december was er een grote toeloop van fruittelers met partner en kroost: fruitteelt is nu eenmaal een familiegebeuren. De stand van de Belgische Fruitveiling werd alleszins druk bezocht. De telers konden er in een gemoedelijke sfeer een babbeltje slaan met de keurders en kaderleden, de foto’s spreken voor zich.

Op vrijdagnamiddag 30 november had onder grote belangstelling de officiële opening plaats. Minister-president Kris Peeters hield een toespraak over de vernieuwende technieken en diensten in de fruitteelt en heeft Vos Technics uit Herk-de-Stad beloond met de Fructura Award. Vos Technics won die prijs met een revolutionair warmterecuperatiesysteem voor koelcellen op fruitbedrijven.

22

Promotie

Openbedrijvendag bij Fruitbedrijf Porreye

Op de eerste zondag van oktober zetten jaarlijks in verschillende steden en gemeenten de bedrijven hun deuren open voor het grote publiek.

Acht bedrijven uit Sint-Truiden namen deel aan de Open Bedrijvendag van zondag 7 oktober, waaronder fruitdomein Truilingen, het bedrijf van Piet, Veerle en kinderen Porreye. “Fruitdomein Truilingen” nam voor het eerst deel. Om praktische en organisatorische redenen weken de uitbaters eenmalig uit naar het Wit Kasteel in Kerkom omdat daar meer ruimte is als op het bedrijf. En maar goed ook, want mede door het schitterende weer was er veel volk!

Er was van alles te beleven: fruitpersen, degustaties, kinderanimatie, rondleidingen. Je kon er luisteren naar authentieke verhalen en gezellig genieten van een stukje streektaart onder de sterrentent. De muziekband Basic5 onderhield de meer dan duizend bezoekers met herkenbare nummers uit de jaren ’70 en ’80. De BFV ondersteunde deze happening met extra promotie voor TRUVAL.

Fruittob blijft mensen boeien Al bijna 40 jaar organiseert de Keizerlijke Commanderie van de Edele Haspengouwse Fruyteniers

en hun Gastronomie een jaarlijkse wedstrijd voor de “Beste Fruittob” en voor de “Beste Oude Fruitbereidingen”. Je zou kunnen vermoeden dat er, na bijna vier decennia, sleet op de formule zou komen, maar niets lijkt minder waar. De Belgische Fruitveiling is van in het begin sponsor van dit evenement. Jacobs uit Herk-de-Stad. De prijs voor de mooiste fruittob ging naar Luc Van Empten uit Hasselt. De beste oude bereiding werd ingezonden door Lucienne Coenen uit Lummen. Zij presenteerde ingemaakte gekruide peren, gelei, siroop en koekjes van kweeperen. André Vanhellemont nam de honneurs waar voor de BFV en overhandigde de winnaars een korf met lekker TRUVAL fruit.

Ook dit jaar kreeg de Keizerlijke Commanderie de immense taak om uit 60 inzendingen de beste fruittob te vinden en uit 25 oude fruitbereidingen, de meest complete en lekkerste te zoeken. In een fruittob wordt het fruit laagsgewijs aangebracht in een afsluitbaar recipiënt. Elke laag wordt overgoten door jenever en afgewerkt met wat suiker of andere zoetstof. Op die manier kon men vroeger fruit bewaren, maar maakte men ook een heerlijke, soms duivelse drank. Bij de “oude bereidingen” is het de bedoeling om die oude fruitbereidingen weer een plaats te geven in de moderne keuken. De kwaliteit van de inzendingen stijgt jaarlijks, wat de taak van de jury steeds moeilijker maakt. Na het proeven en beoordelen van kleuren, geuren en smaken door een twintigtal juryleden van de Keizerlijke Commanderie kwam men tot een objectief verdict. De 1ste prijs voor de beste Fruittob ging dit jaar naar Arlette Cleeren uit Sint-Truiden, tweede werd Peter Millet uit Sint-Truiden en derde Magda

23

Promotie

Eindejaar in de veilzaal Zoals het stilaan traditie wordt, organiseerde de BFV op 11, 13 en 18 december speciale verkopen. Een gelegenheid om het TRUVAL fruit in eindejaarsverpakking te presenteren aan de kopers. Aan de telers werd gevraagd hun uiterste best te doen om topkwaliteit te leveren en extra zorg te besteden aan de verpakking. Daarvoor werd Rudolf, “the red nosed reindeer”, weer van stal gehaald. Rudolf prijkte op de kistenkaarten, dekvellen en stickers. Voor de handel werd er promotiemateriaal ter beschikking gesteld voor hun winkels. Aan de fruitrayon in die winkels konden de consumenten een knutselblaadje voor de kinderen nemen om zelf een TRUVAL-kerstboom te knutselen. In die kerstboom konden ze dan de TRUVAL-fruitstickers plakken met 11 verschillende kerstafbeeldingen die ze vonden op het fruit. Omdat we weten dat kinderen verwoede verzamelaars zijn, dachten we wel dat ze hun ouders zouden aanzetten om net zoveel TRUVAL-fruit te kopen tot ze de 11 verschillende figuurtjes verzameld hadden voor hun kerstboom. We weten best dat fruit stickeren inzet vergt van de telers, waarvoor onze dank, maar het opzet was zeker geslaagd.

Colruyt

We denken dat de inspanningen van telers en veiling om op het einde van het jaar de beste kwaliteit in een speciale verpakking op de markt te brengen, zeker loont. De kopers werden tijdens deze laatste verkopen van 2012 nog eens extra gemotiveerd om TRUVAL of SIRA-fruit te kopen door hen aan een wedstrijd te laten participeren. Hoe meer TRUVAL fruit ze aankochten, hoe meer kans ze maakten op een prijs. Tijdens de laatste eindejaarsverkoop op 18 december werden de winnaars bekend gemaakt. Directeur Filip Lowette bedankte de kopers voor hun medewerking het afgelopen jaar en er werd meteen getoast op het nieuwe jaar met het goede voornemen de samenwerking in dezelfde goede geest verder te zetten in 2013.

Op 23 oktober werd het Colruytfiliaal te Sint-Truiden na een forse uitbreiding heropend.

Vermits Colruyt het TRUVAL-fruit als speciale selectie in hun assortiment heeft, werd het TRUVAL-team gevraagd een proeverij met de nieuwe oogst te organiseren. De klanten kwamen met bosjes afgezakt naar de heropening. Ze konden op dinsdagavond weliswaar nog niet kopen, maar alleszins reeds een kijkje nemen in de volledige vernieuwde winkel. Er werden allerhande hapjes en drankjes uit het Colruyt-assortiment aangeboden. De TRUVAL-fruit proeverij was eveneens een groot succes. Ook in Waremme heropende de Colruyt-vestiging na een grondige vernieuwing. Op 20 november waren ook daar de klanten uitgenodigd voor een kennismaking met het vernieuwde filiaal. Het succes van de heropening te St-Truiden indachtig, werd het TRUVAL-team ook nu gevraagd een tasting te doen voor de klanten. Het was wederzijds een aangename ervaring en het lekkere fruit werd zeer gesmaakt.

24

Personeelsnieuws

Pensionering Jacques Herbots & Etienne Coemans Op 21 december werden 2 iconen van de Belgische Fruitveiling uitgezwaaid.

Jacques Herbots wordt op 20 januari 2013, 60 jaar en heeft er dan +/-30 jaar trouwe BFV-dienst opzitten.

Etienne Coemans werd 60 jaar op 23 november en geniet eveneens sinds 21 december van zijn welverdiend pensioen.

Jacques startte zijn carrière bij het Ministerie van Landbouw, “Dienst voor inspectie der grondstoffen” en werd op 1 maart 1983 volwaardig personeelslid bij de Belgische Fruitveiling toen nog “Fruitcentrale”. Jacques is als keurmeester, voor alle telers een bekend gezicht. Een aantal telers uit het Waasland kennen Jacques al heel lang en zeer goed. Hij was lange tijd de enige schakel tussen hen en de BFV en was er een graag geziene gast. Die sympathie was zeker wederkerig.

Etienne kwam al heel jong door familiale omstandigheden (zijn vader overleed toen Etienne 14 jaar was) op de arbeidsmarkt en wist zich door zijn jeugdig optimisme en werkkracht een plaats te veroveren tussen de volwassenen. Iedereen die in de streek met fruitteelt of tuinbouw te maken heeft, kent Etienne. Hij begon en eindigde zijn loopbaan bij een veiling. Eerst Veiling Hasselt, dan Berbroek en tenslotte van 12 juni 1986 bij de BFV. Ook van koperszijde werd de inzet van Etienne enorm gewaardeerd. Iedereen zal zich hem herinneren als een man waar je kon op rekenen, al was een kwinkslag nooit ver uit de buurt. Op pensioen gaan betekent voor hem zeker niet “rusten”, daarom heeft hij thuis nog teveel om handen.

De BFV bedankt Jacques voor zijn jarenlange correcte inzet voor de BFV en haar telers en wenst hem samen met zijn gezin veel geluk in deze nieuwe levensfase. Ook de collega’s wensen hem het allerbeste en bedanken hem voor de collegialiteit al die jaren.

De BFV wil Etienne alleszins bedanken voor de jarenlange inzet en hem een iets rustiger leven toewensen nu, samen met vrouw en kinderen. De collega’s wensen hem toe dat hij mag en kan doen wat hij graag doet: gewoon zichzelf zijn en bezig blijven.

25

Sinterklaas bij de BFV

Sinterklaas bij de BFV Op 24 november zaten 42 kindjes en hun ouders in de cafetaria van de BFV ongeduldig te wachten op de komst van Sinterklaas. Uiteindelijk verschenen de Pieten in de TRUVAL-mobiel, maar… Sinterklaas was niet op de afspraak. De bezorgde gezichtjes van de kindjes spraken boekdelen. De Pieten deden een hele uitleg over Sinterklaas die in Aldenbiezen op een feestje ook pakjes moest uitdelen aan daklozen. Uit solidariteit met de daklozen ging hij dan naar de BFV komen met een “dakloze” auto, een Porsche nog wel. Sinterklaas kwam een tijdje na de Pieten dan toch de cafetaria binnen, behoorlijk van zijn melk. Zijn chauffeur had van het rond punt met het vliegtuig, naar het rondpunt aan Staaien gereden, en gewoon blijven rondtoeren en veel te hard gereden zodat hij vergat aan de Montenakenweg af te slaan. Sinterklaas vertelde dat het niet alleen voor de kindjes spannend was geweest, maar dat het voor hem ook alles behalve een alledaagse rit was: gewoonlijk rijdt hij op 1 paard, nu zaten er 560 paarden onder de motorkap.

koffie en een stuk taart. De Sint had weer heel wat leuke cadeautjes en snoep bij. Elk kindje tusssen 0 en 10 jaar mocht van de Sint een gepast geschenkje ontvangen. De initiatiefnemers willen langs deze weg een dankwoord richten tot de directie voor hun gulle bijdrage. Wij willen de onvermoeibare Pieten, Bart, Hanco, Wim, Ronny en Johan en de vrijwilligers bedanken, die de kinderen met hun ouders telkens weer een fijne namiddag bezorgen. Natuurlijk ook “dankuwel” aan het personeel van de BFV voor hun talrijke opkomst.

Eind goed al goed! De kinderen hadden zich intussen wel goed geamuseerd. De ouders genoten ondertussen van de

26

Personeelsnieuws

De schoonste Boerin van Vlaanderen Tijdens Agriflanders, van 10 tot 13 januari 2013 in Flanders Expo te Gent, wordt de Schoonste Boerin van Vlaanderen verkozen.

Op vrijdag 16 november 2012 werden de negen finalisten aan de pers voorgesteld. Bij de finalisten ook iemand uit de fruitteelt en lid van de BFV. Haar naam: Marjolein Stevens, 22 jaar uit Alken. Zij wil deelnemen omdat ze het traditionele rollenpatroon man-vrouw wil doorbreken en laten zien dat ook vrouwen een zaak kunnen leiden. De verkiezing Schoonste Boerin van Vlaanderen is aan haar vijfde editie toe. Men startte in 2002 met dit concept om het algemene beeld van de hedendaagse boerin bij te sturen. Boerinnen zijn sterke, ondernemende vrouwen. Dit wordt al te vaak vergeten. Boerinnen en tuiniersters werken in een harde sector en staan met beide voeten op de grond. Het zijn evenwel ook vrouwen van vandaag die, naast het werk, ook oog hebben voor wat er in de wereld te koop is! Uiteindelijk zal de Schoonste Boerin 2013-2014 twee jaar lang de ambassadrice zijn van de eigentijdse Vlaamse land- en tuinbouw en hopelijk ook fruitteelt.

We doen een warme oproep aan al onze telers, kopers en sympathisanten om voor deze beloftevolle fruitteelster te kiezen. Stemmen kan alleen via de facebook pagina van “de schoonste Boerin van Vlaanderen”. En zeg nu zelf, ze mag gezien worden!

Vanaf maandag 17 december 2012 wordt een “voting module” gelanceerd op de facebookpagina “De schoonste boerin van Vlaanderen” Het concept is eenvoudig: stem uw favoriete kandidate naar de top. Onze stem gaat alvast naar Marjolein!

STEM VOOR MARJOLEIN STEVENS OP www.facebook.com/deschoonsteboerin

Personeelsnieuws IN DIENST

Met PENSIoen Denise Jonckers poetsdienst & cafetaria in Glabbeek in dienst op 12 november 2012

Etienne Coemans met pensioen op 21 december 2012

Gunther Van Puymbroeck medewerker technische dienst in Sint-Truiden in dienst op 12 november 2012

Jacques Herbots met pensioen op 21 december 2012

Gert Vandenborne medewerker technische dienst in Sint-Truiden in dienst op 12 november 2012

27

Beste wensen voor 2013! Meilleurs vœux pour 2013! Best wishes for 2013!

Montenakenweg 82, 3800 Sint-Truiden, Belgium Tel. +32(0)11-69.34.11 - Fax +32(0)11-68.54.60 www.bfv.be - [email protected]

door de Europese Gemeenschap medegefinancierde campagne

v.u.: Filip Lowette - Belgische Fruitveiling - Montenakenweg 82 - 3800 St.-Truiden

Unsere besten Glückwünsche für 2013! Le deseamos un próspero Año 2013! С наилучшими пожеланиями в 2013! 祝你有美好快樂 2013!