Vergelijking tussen Arya uit Game of Thrones en Viola uit Twelfth Night Een seminar over oerverhalen
Juliette Frederiks - 1606827 Dream Discover Do (Seminar) JDE-SVISE.3V-13 Rob van den Idsert
1
Inhoudsopgave Inleiding blz. 3 Wat is een oerverhaal? blz. 4 Analyseren van Arya Stark uit het tweede seizoen van de serie ‘’Game of thrones’’
blz. 8
Analyseren van Viola’s personage uit Shakespeares ‘’Twelfth Night’’ blz. 12 Conclusie: Vergelijking tussen het verhaal van Arya Stark en Viola.
blz. 14
Reflectieverslag
blz. 16
Bronnenlijst
blz. 17
Bijlage blz. 18
2
Inleiding Mensen zijn dol op verhalen. De Schotse dichter George Mackay Brown zei ooit ‘’Without the storyin wich everyone living, unborn and dead, participates – we are no more than bits of paper blow on the cold wind.’’ (Vandewijer, 2009, p143) Verhalen zijn overal en worden al eeuwen lang verteld. Elk jaar weer verschijnen er vele nieuwe boektitels, films, series en toneelstukken. Verhalen lijken nooit op te zijn. Game of Thrones is een populaire serie. In deze serie kunnen wij veel voorbeelden vinden van zogenaamde oerverhalen. Oerverhalen zijn verhaalelementen die al heel oud zijn. Deze oerverhalen zijn een bron voor andere verhalen . De oerverhalen bevatten elementen die in vele andere verhalen voorkomen. Een makkelijk voorbeeld van een oerverhaal is bijvoorbeeld de verboden liefde tussen Romeo en Julia. In dit onderzoek wil ik kijken hoe het personage van Arya Stark uit de tweede serie van Game of Thrones overeenkomt met het personage van Olivia uit Shakespeares ‘’Twelfth Night’’. Dit wil ik gaan doen door het personage Olivia uit Shakespeare toneelstuk uit 1602 te analyseren en het personage Arya uit de tweede serie van Game of Thrones serie. Ik wil deze twee verhalen met elkaar vergelijken om te kijken wat de verschillen en overeenkomsten tussen deze twee verhalen zijn. Bij het analyseren van de personages maak ik gebruik van een model uit het boek ‘’Storytelling verhalen vertellen kan iedereen. ‘’ (Vandewijer, 2009, p367) Hierna wil ik kijken of er misschien een oerverhaal in deze twee verhalen zit. Het onderwerp is CMD relevant omdat ik mijn ga verdiepen in storytelling en ik verhaalelementen ga ontleden. Als CMD’er moet je vaak verhalen vertellen op verschillende media. CMD’er s kunnen oerverhalen gebruiken als inspiratie bron voor een eigen verhaal. Ik vind dit onderwerp interessant omdat ik erg veel van verhalen hou. Daarnaast heb ik interesse in oude verhalen en om te zien hoe deze verhalen nog altijd hun uitwerking hebben in de verhalen van de moderne tijd. Game of Thrones is een van mijn lievelingsseries en ik denk dat het een goed voorbeeld is om te gebruiken in dit onderzoek. Ik wil CMD’ers laten zien dat je oude verhalen niet zomaar weg moet zetten als ouderwets, oubollig en achterhaald maar dat je deze verhalen juist heel goed kan gebruiken als vertrekpunt van een nieuw verhaal.
Onderzoeksvraag die ik geformuleerd heb voor mijn onderzoek:
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen het personage van Arya Stark uit het tweede seizoen van Game of Thrones en het personage van Olivia uit Shakespeares ‘’Twelfth Night’’? Is er een oerverhaal te vinden in de verhalen?
3
Wat is een oerverhaal? Verhalen vertellen doet de mens al eeuwen lang. Verhalen die door de jagers en verzamelaars verteld werden dienden om kennis, wijsheid en cultuur over te brengen op nieuwe generaties. De verhalen die de stamoudsten vertelden waren verhalen over de identiteit van hun clan. De verhalen gaven de waarden en grenzen aan en bevestigden de reputatie van de ene clan ten opzichten van de andere. (Vandewijer, 2009) Een oerverhaal is een oud verhaal. Het oerverhaal bevat verhaalelementen die in vele andere verhalen ook voorkomen. Een oerverhaal is als een bass-line in een liedje. Het geeft het verhaal samenhang en draagkracht. Een oerverhaal is de basis onder alle verhalen die verteld worden. (Gils, 2014) Wat precies de oerverhalen van een streek zijn, is wel cultureel en historisch afhankelijk. In Afrika vindt men dus andere oerverhalen dan in de westerse cultuur. (Vandewijer, 2009) Er zijn verschillende meningen over welke verhalen precies de oerverhalen van de westerse cultuur zijn . Volgens schrijver Eisso Post die een boek schreef over Schrijven met oerverhalen is de basis van de oerverhalen de uit IJsland afkomstige Edda’s. De Edda’s zijn verhalen over de godenleer van de Vikingen opgeschreven in IJsland. De Proza-Edda is in de dertiende eeuw geschreven door de IJslander Snorri Sturluson als handboek voor dichters. Het boek gaat over bruikbare beeldspraken, versvormen en bevat mythologische verhalen. De verhalen gaan over goden die in strijd zijn met de reuzen. Tussen de goden en de reuzen wonen de mensen in de middenaarden. Ook dwergen spelen een belangrijke rol in de Edda’s. (Post, 2011) Een andere kijk op oerverhalen had de Ierse dramaturg en schrijver Denis Johnston. Hij onderscheidde 8 oerverhaaltypes waarvan alle verhalen in de westerse cultuur afgeleid zouden zijn. (Johnston, z.d.) De acht soorten die hij onderscheiden zijn. 1. Assepoester Deugdzaamheid wordt aan het begin van het verhaal niet gewaardeerd maar uiteindelijk overwint het . Zoals in het verhaal van Assepoester waarin Assepoester eerst moet schoonmaken voor haar gemene stiefmoeder maar uiteindelijk trouwt Assepoester met de prins. Assepoester hoeft geen meisjes- of liefdes verhaal te zijn. Het gaat erom dat er eerst op deugdzaamheid wordt neergekeken maar dat deze aan het eind van het verhaal toch zege viert. Een voorbeeld van een ander Assepoester verhaal is; De schildpad en de haas. Waar de schildpad eerlijk speelt en de haas hoogmoedig is en zich niet inzet; de haas valt in slaap en de schildpad wint. (Johnston, z.d.) 2. Achilles Het verhaal van Achilles gaat over de fatale fout, dit is het basisverhaal van bijna alle klassieke tragedies, sommige komedies zijn hier ook op gebaseerd. Het verhaal van Achilles gaat erover dat Achilles tegen de waarschuwingen van zijn moeder in toch naar Troje gaat om te vechten. Dit is zijn fatale fout. Hij krijgt een pijl in zijn enkel (zijn enige zwakke plek) en gaat dood. (Johnston, z.d.) 3. Faust De Faust is een Duist sprookje over een man die zijn ziel aan de duivel verkocht. (De Volksverhalen Almanak, z.d.) Bij dit verhaal draait het er om dat er een schuld is die vroeg of laat afgelost moet worden. Het lot haalt de hoofdrolspeler in. (Johnston, z.d.) Voorbeelden van andere Faust verhalen zijn: Pirates of the Caribbean ;Dead Man’s Chest. 4
Waarin de vliegende Hollander piraat Jack Sparrow helpt herinneren aan zijn schuld. De Vliegende Hollander had 13 jaar geleden Jack’s schip gered en het is nu tijd voor Jack om zijn schuld aftelossen en de Vliegende Hollander 100 jaar te dienen. 4. Tristan Dit oer verhaaltype is gebaseerd op een driehoeksverhouding tussen twee mannen die strijden om dezelfde vrouw of twee vrouwen die strijden om een man. (Johnston, z.d.) 5. Circe Dit oerverhaal gaat over een tragisch, jaloers en duivels figuur die zelf een transformatie ondergaat. Circe was een jaloerse zeeheks die haar vijanden probeerde te vergiftigen. Een ander voorbeeld van een Circe verhaal is; Orthello. In het verhaal van Orthello wordt Orthello door Lago misleid. Lago is het jaloerse slechte figuur. (Johnston, z.d.) 6. Romeo en Julia Jongen ontmoet meisje, het meisje en de jongen hebben een leuke tijd, de jongen verliest het meisje, de jongen vindt het meisje weer terug of niet. Het maakt niet uit welke variant gebruikt wordt. (Johnston, z.d.) 7. Orpheuse Dit oerverhaal gaat over het verlies van een gave. Dit verhaal kan twee vormen aannemen; of het gaat over de tragedie van het verlies zelf of over de zoektocht die volgt op het verlies. In het verhaal van Orpheuse verliest Orpheuse zijn geliefde vrouw, als hij omkijkt terwijl hij haar uit het dodenrijk probeert te redden. Zonder zijn vrouw is de machtige zanger Orpheuse nergens en zwerft hij als een dwalende ziel door de wereld. (Johnston, z.d.) 8. De tomeloze held Dit oerverhaal gaat over een held die niet met opzet een held is maar toch heldendaden verricht. Een goed voorbeeld van het oerverhaal tomeloze held is bijvoorbeeld Forrest Gump. De beetje sukkelige Forrest heeft een laag IQ toch verricht hij vele heldendaden. Hij maakt belangrijke momenten in de Amerikaanse geschiedenis mee zonder dat hij dit beseft. (Johnston, z.d.)
5
De acht oerverhaaltypes van Denis Johnston toegepast op Game of Thrones Om te bewijzen dat de acht oerverhaaltypes vaak in films en series voorkomen heb ik de acht oerverhalen in de serie Game of Thrones gezocht. 1. Assepoester = Eddard Stark In het begin wordt er op deugdzaamheid neergekeken maar uiteindelijk zegeviert de deugdzaamheid. Het beste voorbeeld uit Game of Thrones is wel de altijd eervolle Eddard Stark beter bekend als Ned. Als zijn goede vriend koning Robert Baratheon onder verdachte omstandigheden sterft, gaat Ned als goede vriend op onderzoek uit. Hij ontdekt dat koning Cersei een rare relatie heeft met haar broer Jamie en dat de vermeende opvolger Joffrey geen erfgenaam is want hij is niet de echte zoon van koning Robert. Ned wordt echter door zijn politieke partners verraden. Koning Joffrey komt erachter dat Ned het koningshuis en zijn macht in twijfel trekt en zet een rechtszaak op. Ned bekent zijn misdaden om zijn familie te beschermen maar de sadistische Joffrey hakt het hoofd van Ned er af. Toch viert rechtvaardigheid zege want ook al moet Ned zichzelf opofferen, hij krijgt veel respect van de bevolking in het Noorden. Zijn oudste zoon wordt gezien als de koning van het Noorden en wint vele veldslagen van het koningshuis terwijl iedereen Ned eerst zag als een verrader. 2. Achilles = Theon Greyjoy Een goed voorbeeld van een personage die net als Achilles een fatale fout maakt is Theon Greyjoy. Theon die opgegroeid is bij de Starks. De Starks hebben voor hem gezorgd alsof hij een familielid was. Theon’s echte familie is echter de Greyjoy’s van de Iron Islands. Rob Stark die Theon als broer en vriend beschouwt stuurt Theon naar zijn echte vader. Theon moet een samenwerking tussen de Starks en de Greyjoys van de Iron Islands teweeg brengen. Aangekomen bij zijn echte vader merkt Theon dat deze geen respect voor hem heeft en hem ziet als een buitenstaander bijna als een Stark. De echte vader van Theon is niet bereid om samen te werken met de Starks. Theon wil zich bewijzen voor zijn vader, hij wil een echte Greyjoy zijn. Theon besluit zijn pleeggezin de Starks te verraden. Vanaf dit punt gaat alles wat Theon doet flink mis. Theon probeert van alles om het respect van zijn vader te winnen maar die is niet onder de indruk. Theon bezet het kasteel van zijn pleegfamilie en kidnapt zijn pleegbroers. Zijn pleegbroers ontsnappen echter door een list. Theon wordt verraden door zijn eigen mannen en belandt in de handen van Ramsey Snow. Ramsey Snow martelt Theon zo erg dat Theon niet meer weet wie hij is. Ramsey benoemt Theon zelf tot zijn eigen slaaf en noemt hem ‘’Reek’’. 3. Faust = Rob Stark Wie net als de Faust een schuld af moest lossen is Rob Stark. Rob moest met zijn leger door het land van een andere familie de Frays. Hij mocht door dit land met zijn leger als hij beloofde met een van de dochters van Walter Fray te trouwen. Rob Stark wilde uiteindelijk niet met een van Walters dochters trouwen. Hij was verliefd geworden op een ander meisje, zij was bovendien erg knap. Hij trouwde met dit mooie meisje maar dit kwam hem duur te staan. Walter Fray lokte Rob in de val op de bruiloft van zijn eigen oom die nu met een dochter van Walter moest trouwen. Walter Fray vermoordde uit wraak op het afwijzen van zijn dochter alle Starks die op de bruiloft waren gekomen inclusief Rob Stark en zijn net zwangere vrouw. 4. Tristan = Tommen Lannister In Game of Thrones heeft de jonge koning Tommen Lannister een driehoeksverhouding met twee vrouwen die allebei strijden om meer invloed op de troon via de jonge koning. Tommen Lanister is een jonge lieve meegaande jongen. Zijn moeder Cersei is een bemoeizuchtige vrouw en wil graag de touwtjes in handen hebben. Cersei heeft veel invloed op Tommen. Aan de ander kant staat de vrouw van Tommen de mooie maar enigszins sluwe Margaery. Cersei en Margaery vechten allebei om de aandacht en macht van Tommen.
6
Circe = Ramsey Snow Een duivels jaloers figuur. Wie zelf ook een transformatie aangaat is Ramsey Snow. Ramsey Snow’s hobby is het martellen en villen van mensen. Hij beleeft veel plezier aan de psychologische en fysieke pijn van andere. Ramsey heeft Theon zo veel gemarteld dat Theon als slaaf Ramsey dient. Ramsey transformeert gedurende het verhaal van Ramsey Snow van een bastaard naar Ramsey Bolton wanneer zijn vader hem erkent. Toch blijft Ramsey achterdochtig en is hij er niet blij mee dat de vrouw van zijn vader zwanger is. Romeo en Julia = Cersei en Jamie Lannister Het oerverhaal van de verboden liefde tussen Romeo en Julia is terug te vinden in het verhaal van Cersei en Jamie Lannister. Rome en Julia mochten geen relatie met elkaar aangaan omdat ze van rivaliserende families waren. Cersei en Jamie mogen geen relatie met elkaar aangaan omdat ze van dezelfde familie zijn. Ze zijn namelijk broer en zus. Orpheuse = Jamie Lannister Het oerverhaal van Jamie Lannister gaat over het verlies van een gave. Jamie verliest zijn gave als zijn hand eraf wordt gehakt. Hij verliest hiermee zijn grootste gave zwaardvechten. De tomeloze held = Jon Snow De tomeloze held is in Game of Thrones Jon Snow die als bastaard het sukkeltje van de Stark familie is. Eenmaal bij het leger van de nachtwacht blijkt Jon Snow goed te kunnen vechten en over vele andere kwaliteiten te beschikken. Zonder dat hij naar de titel streeft wordt hij door zijn moed de leider van het leger.
7
Analyseren van Arya Stark uit het tweede seizoen van de serie ’’Game of thrones’’ Algemene informatie over de serie Game of Thrones. De Amerikaanse HBO serie Game of Thrones is gebaseerd op het fantasie boek ‘’A song if ice and fire’’ geschreven door George R.R. Martin. Game of Thrones is HBO best bekeken serie met gemiddeld 18.4 miljoen kijkers per aflevering. De serie Game of Thrones heeft een grote fan base die de verhalen tot in de detail kennen. (Kissell, 2014) In de eerste delen van de serie gaat het om het continent Westeros en Essos in een denkbeeldige wereld. Er is een burgeroorlog tussen verschillende nobel huizen om de ijzeren troon, de nobel huizen worden het niet eens over wie de ware erfgenaam is van de overleden koning Robbert. Seizoenen duren in dit deze denkbeeldige wereld soms wel jaren. Na een lange zomer ligt een strenge winter in het vooruitzicht. De winter is vol met duistere figuren die een dreiging vormen voor alle mensen in het koninkrijk van Westeros. Het koninkrijk van Westeros wordt in het Noorden beschermd door een muur en de mannen van de Nachtwacht die de duistere figuren die komen als de winter komt moeten tegenhouden. De mannen van de Nachtwacht zijn veelal bandieten en zonderlingen die als straf naar de Nachtwacht worden gestuurd. In het verhaal van Arya Stark uit seizoen 2 zitten veel verschillende thema’s. Het belangrijkste thema is wraak willen nemen op vijanden. Een ander belangrijk thema is dat Arya zichzelf vermomt. Ze doet zich voor als jongen. Ze is vermomd als iemand uit de lagere klassen maar eigenlijk komt ze uit een gegoede familie. Niemand mag weten dat ze Arya Stark is omdat de Lannisters in burgeroorlog zijn met de Starks. Analyse van de verhaal structuur van het personage Arya. Voor de analyse van de verhaal structuur heb ik een model gebruikt uit het boek ‘’Storytelling. Verhalen vertellen kan iedereen’’. Het verhaal van Arya kort samengevat in seizoen 1 Arya Stark is in seizoen 1 haar familie kwijt geraakt omdat er een burgeroorlog ontstond tussen de eerst nog bevriende nobel huizen de Langstrek en de Starks. De vader van Arya, Nedd Stark is als verrader veroordeeld tot onthoofding. Ned Stark was achter een geheim gekomen, namelijk dat Joffrey geen erfgenaam is van de overleden koning Robert Baratheon. De kinderen van de vrouw van Robert Cersie zijn namelijk van haar eigen broer Jamie Lannisters. Dat betekende dat Joffrey geen Baratheon maar een volbloed Lanister is. Nedd Stark wilde dit bekend maken zodat de oudere broer van Robert, Stannis Baratheon koning kon worden. Cersie wilde dit voorkomen omdat ze graag haar eigen zoon Joffrey op de troon wilde houden daarom heeft ze de vader van Arya vermoord. In seizoen 1 heeft Arya ook leren vechten van haar ‘’dansleraar’’ Syrio Forel uit Braavos. Als haar vader ter dood wordt veroordeeld wil ze hem redden en rent het plein op. Ned weet zijn vriend Yoren van de Nachtwacht op weg naar zijn doodvonnis in te seinen. Yoren begrijpt het en ziet Arya. Hij weet haar net op tijd te pakken en weg te trekken van de plek waar haar vader wordt onthoofd. Hij behoedt Arya ervan om haar vader te zien sterven. Yoren neemt Arya mee naar het noorden naar haar thuis en familie in Winterfell. Yoren is een man van de Nachtwacht hij zoekt vrijwilligers, bastaards en bandieten om mee te nemen naar de muur en de mannen van de Nachtwacht. Hij snijdt Arya’s haar met zijn zwaard zodat ze meer op een jongen lijkt. Hij beveelt haar niemand te vertrouwen en zich voor te doen als jongen zodat ze niet verkracht of aangevallen wordt. Nu ga ik het verhaal van Arya uit het de tweede serie van Game of Thrones analyseren. Voor de analyse van de verhaalstructuur heb ik een model gebruikt uit het boek ‘’Storytelling. Verhalen vertellen kan iedereen’’. (zie bijlage)
8
1. Wat denkt en doet de hoofdpersoon? Arya Stark is een meisje van ongeveer 11/12 jaar. Ze gedraagt zich soms erg mannelijk en houdt niet van naaien en breien maar is meer geïnteresseerd in zwaardvechten. Ze is erg verdrietig dat haar vader is gestorven en ze kan de beelden van het tafereel op het plein niet uit haar hoofd zetten. Ze doet zich voor als jongen en vermaakt zich best tussen de rekruten van de Nachtwacht. Ze raakt bevriend met Gandry de smit. Gandry is een bastaard zoon van de overleden koning Robert Baratheon. Dit weet hij alleen zelf niet. 2. Wat is de situatie aan het begin van het verhaal? Aan het begin van het verhaal is Arya bij de rekruten van de Nachtwacht onder leiding van Yoren. Ze zijn op de Kingsroad op weg naar het Noorden. Yoren wil Arya meenemen naar het Noorden en haar afzetten bij haar huis en familie in Winterfell. Arya wordt in het begin van het verhaal vrienden met de bastaard zoon van Robert Baratheon; Gendry de goudsmid. Als Arya ‘s avonds niet kan slapen praat ze met Yoren over de liquidatie van haar vader. Yoren vertelt haar een verhaal. Hij vertelt Arya dat zijn broer vermoord werd door ene Willem toen Yoren zelf net iets ouder van dan Arya. Sinds die dag was Yoren geobsedeerd door Willem. Hij herhaalde de naam Willem als een soort gebed elke nacht voordat hij ging slapen. Toen Willem terugkwam naar zijn dorp heeft Yoren Willem vermoord. Hij zegt dat hij toen zijn toekomst en familie moest achterlaten en het zwaard van de Nachtwacht moest dragen. Yoren bedoelde tegen Arya te zeggen dat ze zich niet moest laten beïnvloeden door gedachten. Arya vat het verhaal verkeerd op; zij hoort erin dat ze de namen van haar vijanden moet noemen zodat ze wraak kan nemen. Vanaf dat moment herhaalt Arya de namen van de mensen die ze dood wil elke nacht voordat ze gaat slapen. Ineens horen Yoren en Arya van buiten geluiden. Het zijn mannen onder de vlag van de Lannisters door Cersei zijn ze op pad gestuurd om alle bastaard zonen van koning Baratheon te doden omdat deze weleens de troon konden opeisen. Ze vragen wie Gandry is maar Yoren wil niet antwoorden en hij start het gevecht. Helaas zijn de ridders van de Lanisters met veel meer en doodde Yoren. Er onstaat een gevecht tussen de rekruten van de Nachtwacht en de ridders van de Lanisters. Arya bevrijdt de gevaarlijke rekruten van de Nachtwacht die door Yoren in een kooi waren gestopt. De ridders overmeesteren de groep met rekruiten en vragen nog een keer wie Gandry is. Gandry staat naast Arya, zij stapt naar voren en zegt dat ze Gandry al hebben vermoord wijzend naar een dood lid van de Nachtwacht. Ze wijst naar de stierenhelm die eigenlijk van Gandry was maar deze jongen had gepakt. Ze vertelt dat Gandry dood is. De ridders geloven haar en ze nemen de groep mee naar het verlaten kasteel Harrenhal dat nu wordt gebruikt als gevangenis. In Harrenhal wordt de groep van rekruten in een kooi gestopt. Al snel blijkt dat er mensen worden gemarteld in Harrenhal en dat de beul elke dag iemand uitkiest om te martellen en te vermoorden. Als de avond valt noemt Arya de namen van de personen die ze dood wil hebben. De namen in haar lijst zijn Joffrey, Cersei, Ilyn Payne (allemaal voor het bevel van doden van haar vader) en The Hound (voor het doden van haar vriendje in serie 1.) De volgende dag wordt Gandry uitgekozen om te martelen. Arya kijkt naar haar zwaard die een van de Lannister ridders van haar heeft afgepakt en nu bij zich draagt. 3. Wat is het doel van de hoofdpersoon? Het doel van Arya is om wraak te nemen op al haar vijanden. Verder wil ze haar vriend Gandry uit de handen van de beul bevrijden. Gelukkig kom Tywin Lannister aan op Harrenhal die ziet dat er mensen gemarteld worden. Tywin Lannister is het er niet mee eens dat zijn mannen mensen martelen. Tywin zegt dat ze geen jonge mensen moeten doden die vaardigheden hebben. Hij wil liever dat ze de gevangen aan het werk zetten. Tywin vraagt aan Gandry wat zijn werk is, Gandry vertelt hem dat hij smid is. Als Arya haar zwaard terug wil pakken van een bewaker dreigt de bewaker haar hoofd af te hakken.
9
Tywin grijpt in en zegt tegen de bewaker dat dit helemaal geen jongen is. Hij vraagt Arya waarom ze verkleed is als jongen. Arya antwoordt dat dit de veiligste manier van reizen is. Tywin vindt dit slim en beveelt Arya met hem mee te komen omdat hij een nieuwe dienstmeid nodig heeft. Eenmaal vrij komt Arya in Harrenhal een van de gevaarlijke rekruten van de Nachtwacht tegen die ze heeft bevrijd uit de kooi tijdens het gevecht tussen de Lanister ridders en Yoren met zijn Nachtwacht rekruten. De gevaarlijke rekruut blijkt een bijzondere huurmoordenaar te zijn. Hij zegt dat ze door hem en de twee andere gevaarlijke mannen uit de kooi te bevrijden ze drie doden van de vuurgod heeft afgenomen. Hij zegt haar dat ze drie namen mag noemen welke hij dan zal vermoorden. Arya noemt als eerste de naam van de martelaar die elke dag iemand doodmartelt. Hij wordt ook wel de Tickler genoemd. De huurmoordenaar is goed en binnen no time is de Tickelr dood. Als Arya een brief van Tywin heeft gestolen waarin zijn plan staat om Rob Stark te vermoorden wordt ze betrapt met de brief door Ser Armory een van de Lanister ridders. Ser Armory is van plan Tywin Lannister te vertellen dat Arya een dief en verrader is. Arya is in paniek en ze probeert de huurmoordenaar te vinden gelukkig vindt ze hem net op tijd. De huurmoordenaar doodt Ser Armpory voordat hij Tyrion over Arya kan vertellen. Tywin vertelt Arya van alles over de oorlog die hij voert met de Starks. Hij weet namelijk niet dat Arya een Stark is. In een vergadering met zijn mannen besluit Tywin te vertrekken naar de troepen van Rob Stark de broer van Arya. 4. Wat is het plan van de hoofdpersoon? Arya wil de huurmoordenaar vinden om Tywin Lanister te doden en haar broer Rob Stark te beschermen. 5. Wat doet de hoofdpersoon? Arya noemt elke nacht voor ze gaat slapen de namen van haar vijanden op als een soort gebed. Ze gelooft dat dit helpt om uiteindelijk de kans te krijgen om haar vijanden te vermoorden. Ze doet dit nadat Yoren een verhaal heeft verteld over dat het hem lukte de moordenaar van zijn broer te doden. Nadat Arya heeft gehoord dat Tywin het leger van haar broer wil aanvallen zoekt ze de huurmoordenaar om Tywin te doden. Ze zoekt de huurmoordenaar overal in Harrenhal. 6. Lukt het? …of lukt het niet? Arya kan de huurmoordenaar niet op tijd vinden; hij was op patrouille. Als ze hem gevonden heeft is Tywin al op weg naar het leger van haar broer. Arya wil ontsnappen uit Harrenhal samen met haar vrienden Gandy en Hot Pie. Ze vraagt de huurmoordenaar om hem te helpen ontsnappen; hij zegt dat dit geen onderdeel was van hun deal. Arya is slim en noemt de naam van de huurmoordenaar Jaque. De huurmoordenaar zegt dat ze zijn naam niet kan noemen. Arya zegt dat ze dat wel doet. De huurmoordenaar besluit Arya en haar vrienden te helpen om te ontsnappen uit Harrenhal. Om middernacht lopen ze door de poorten. Ze zien dat alle wachten dood zijn. Ze lopen tot in de ochtend. Het is Arya dus nog niet gelukt om al haar vijanden te doden maar ze is wel weer vrij. 7. Hoe eindigt het verhaal? De drie vrienden zien de huurmoordenaar weer. Arya loopt naar hem toe. De huurmoordenaar vraagt Arya om mee te gaan naar Braavos de stad waar ook haar ‘’dansleraar’’ Syrio Forel vandaan kwam. De huurmoordenaar ziet wat in Arya, hij zegt dat ze kan komen trainen bij de Faceless Men. Arya weigert zijn aanbod en zegt dat ze eerst haar familie moet vinden. De huurmoordenaar geeft Arya een munt en zegt dat als ze zich ooit bedenkt ze deze munt aan een man uit Braavos moet geven en de woorden ‘’Valar Morghulis’’ moet noemen dan zal ze naar de Faceless Men worden gebracht. De huurmoordenaar zegt Arya gedag en verandert zijn gezicht in dat van een andere man.
10
De acht oerverhaaltypes van Dennis Johnston In het verhaal van Arya zit niet echt één verhaaltype. Het verhaal van Arya bevat wel stukjes uit meerdere verhaaltypes. Zo bevat het verhaal van Arya een stukje uit het verhaal van Assepoester. Assepoester transformeert van dienstmeid naar prinses. Arya is de dienstmeid van Tywin terwijl ze eigenlijk een dochter is uit een goede familie de Starks. Arya is Tywin uiteindelijk te slim af en kan hem afluisteren. Het belangrijkste punt van Assepoester dat deugdzaamheid uiteindelijk zegeviert is niet terug te vinden in het verhaal van Arya. Door mensen te vermoorden ontsnapt Arya uiteindelijk uit Harrenhall. Dit is geen zegeviering van de deugdzaamheid. Het verhaal van Circe past nog het best bij het verhaal van Arya. Zij ondergaat een transformatie van een meisje uit een belangrijke familie naar een meisje dat zich als jongen voordoet om te overleven. Verder wordt Arya naarmate het verhaal vordert steeds meer geobsedeerd door de dood en wraak. Ik kan alleen niet zeggen dat Arya net zoals Circe duivels of tragisch is zoals Odysseuse. Geen van de acht verhaaltypes past dus helemaal bij het verhaal van Arya. Het draait in het verhaal van Arya ook om vermomming. Dit thema is in geen van de oerverhalen terug te vinden. (Shmoop, z.d.)
11
Analyseren van Viola’s personage uit Shakespeares ’’Twelfth Night’’ Algemene informatie over het toneelstuk Twelfth Night. ‘’Twelfth night’’ is waarschijnlijk in 1599 geschreven door William Shakespeare. In 1602 is het toneelstuk voor het eerst vertoont in de Middle Temple in Londen. ‘’Twelfth night’’ wordt in het Nederlands vertaald naar Driekoningenavond wat een feest is dat 12 nachten na kerstmis gevierd wordt. (De Appel, z.d.) Het stuk heet voluit ‘’Twelfth Night, or What You Will’’ het is het enige toneelstuk van William Shakespeare met een dubbele titel. In de titel lijkt al iets verborgenheid te zitten. De thema’s van het toneelstuk zijn; gedaanteverwisseling, de tweeslachtigheid in de liefde, liefde als lijden, dwaasheid van ambitie en de onzekerheid van gender. (Sparknotes, z.d) Analyse van de verhaal structuur van het personage Viola. Voor de analyse van de verhaalstructuur heb ik een model gebruikt uit het boek ‘’Storytelling. Verhalen vertellen kan iedereen’’. (zie bijlage) 1. Wat denkt en doet de hoofdpersoon? De hoofdpersoon van “Twelfth night’’ is de vrouw Viola. Viola spoelt na een schipbreuk aan op een onbekend eiland Illyria. Ze vraagt een zeekapitein naar het lot van haar broer hij verzekert haar dat hij denkt dat haar broer nog leeft maar zelf gelooft ze het niet. In het verhaal komt het niet letterlijk naar voren maar het is waarschijnlijk dat ze als man verder wil omdat het voor een man in deze tijd veiliger was om alleen te reizen. Viola is zonder bekende op het eiland terecht gekomen. Ze ziet in dat haar kans op overleven groter is als ze zich als man vermomd. Misschien wil Viola ook de gedaante van haar broer aannemen omdat ze niet zonder hem kan en hem mist. Viola wil als man de hertog van Illyria Orisino dienen. Ze kan zich de naam van de hertog herinneren en ze heeft goede dingen over hem gehoord. De zeekapitein help Viola met haar gedaanteverandering. (George Mason University, 2015) 2. Wat is de situatie aan het begin van het verhaal? Het verhaal speelt zich af op het bedachte eiland Illyria in de vroege 17de eeuw. In het begin van het verhaal wordt hertog Orsino voorgesteld. Hij geeft een pleidooi over de liefde. Daarna wordt Viola de hoofdpersoon van het verhaal geïntroduceerd, ze is net aangespoeld op het strand van IIlyria. In de laatste scene van Acte I maken we ook kennis met de zwaarmoedige gravin Olivia die treurt om de dood van haar broer en alle mannen afwijst. Nadat ze is aangespoeld gaat Viola naar hertog Orsino met het verzoek zijn dienaar te worden, door haar charme en muzikale vaardigheid lukt het haar al in 3 dagen om zijn vertrouwen te winnen. Voor de hertog is Viola de man Cesario. Het probleem dat zich voordoet in de laatste twee scènes van Acte I is dat Viola een liefdesbrief van hertog Orsino naar gravin Olivia moet brengen. Viola is echter verliefd geworden op hertog Orsino, toch brengt ze de liefdesbrief naar gravin Olivia. Als Viola verkleed als man bij hertogin Olivia aankomt doet zich het volgende probleem al voor; hertogin Olivia wordt verliefd op de als man verklede Viola. (George Mason University, 2015) 3. Wat is het doel van de hoofdpersoon? Viola’s doel is om hertog Orsino te charmeren, toch kan ze aan hem niet haar liefde vertellen omdat ze verkleed is als man. Viola wil de verliefde hertogin Olivia op afstand houden en gaat niet in op haar verzoeken. Viola neemt haar taak als dienaar van Orsino erg serieus, ze brengt trouw alle liefdesverklaringen van hertog Orsino naar hertogin Olivia. Hertoging Olivia gaat tot Viola’s spijt niet in op de liefdesverzoeken van hertog Orsino maar heeft alleen maar oog voor de androgyne Cesario (de vermomde Viola). (George Mason University, 2015)
12
4. Wat is het plan van de hoofdpersoon? Viola verkeert in een lastige driehoeksverhouding tussen Orsino en Olivia. Ze heeft geen concrete plannen om haar liefde voor de hertog Orsino te uiten want ze is te bang om haar ware identiteit bloot te geven. Ondertussen is Viola’s verdronken gewaande broer Sebastiaan ook op het eiland Illyria aangemeerd. Hertogin Olivia ziet Sebastiaan en ze ziet geen verschil tussen hem en haar Cesario. Sebastiaan besluit de rol van Cesario gewoon te spelen. (George Mason University, 2015) 5. Wat doet de hoofdpersoon? De hoofdpersoon Viola en haar broer Sebastiaan raken in een ingewikkelde situatie verstrikt. Ze worden door elkaar gehaald. Viola heeft nog niet in de gaten dat haar broer terug is en snapt niks van de situatie. De goede vriend van Sebastiaan Antonio, wordt boos op Viola als hij denkt dat ze Sebastiaan is en net doet of ze hem niet herkent. De hertogin Olivia trouwt met Sebastiaan die ze aan ziet voor Cesario. Waarna ze als ze Viola ziet boos wordt op Cesario. (de verklede Viola) omdat die beweert dat ze niet getrouwd zijn. (George Mason University, 2015) 6. Lukt het? …of lukt het niet? Midden in de verwarrende situatie met Olivia, Orsino, Atonio en Viola komt de broer van Viola Sebastiaan het toneel op. Iedereen is erg verbaast dat er ineens twee Cesario’s zijn. Sebastiaan herkent zijn zusje ook niet want ze is immers verkleed als de man Cesario. Viola besluit om te onthullen wie ze is om de situatie begrijpelijk te maken. Ze vertelt de andere dat ze zich heeft verkleed als haar broer, ze vertelt ook dat ze erg veel van de hertog Orsino houdt. Orsino zegt haar dat hij ook van haar houdt. Hertoging Olivia is blij dat ze met Sebastiaan getrouwd is die een tenslotte gewoon een man is. (George Mason University, 2015) 7. Hoe eindigt het verhaal? Het verhaal ‘’Twelfth Night’’ eindigt voor Viola goed, ze trouwt met de hertog Orsino die ze al zo lang bewondert. De hof nar zingt aan het einde van het toneelstuk een lied over de liefde. (George Mason University, 2015) De acht oerverhaaltypes van Dennis Johnston Volgens de acht oerverhaaltypes van de dramaturg Denis Johnston zou dit verhaal afgeleid zijn van het Tristan verhaal. Dit verhaaltype gaat over de standaarddriehoeksverhouding van twee mannen en een vrouw. Alleen is de driehoeksverhouding in ‘’Twelf night’’want ingewikkelder dan in het standaardverhaal van ‘’Tristan’’. In het verhaal van Shakespeare is de driehoeksverhouding complexer. Viola (Cesario) houdt van Oranio, Oranio houdt van Olivia, Olivia houdt van Cesario (Viola). Ook is er geen sprake van twee mannen of twee vrouwen die vechten om een man of vrouw maar spelen de genders ook een aparte rol in dit spel. Als Cesario Viola blijkt te zijn, begrijpt Oranio eindelijk zijn liefde voor zijn dienaar en trouwt hij met haar. Olivia is getrouwd met Sebastiaan de broer van Oliva maar ze was verliefd op een vrouw verkleed als man. Misschien wil Shakespeare met dit stuk wel zeggen dat het niet uit maakt of je een man of vrouw bent maar dat liefde is iets wat boven gender uitstijgt. (Shmoop, z.d.) Het verhaal van Viola draait ook om vermomming en je voordoen als iemand anders. Geen van de oerverhalen past helemaal in het verhaal van Viola
13
Conclusie: Vergelijking tussen het verhaal van Arya Stark en Viola Wat zijn de overeenkomsten tussen Viola en Arya als personage? De overeenkomsten tussen Arya en Viola zijn dat ze allebei hun familie zijn kwijt geraakt. Ze zeggen zich voor te doen als jongen omdat dit een veiligere manier is van reizen. De beide meisjes denken allebei dat het veiliger is om je voor te doen als jongen in een onbekende omgeving ver van huis zonder familie. Arya en Viola worden allebei uiteindelijk herkent als meisje. Wat zijn de verschillen tussen Viola en Arya als personage? De verschillen tussen Viola en Arya zijn dat Arya zich niet voordoet als een jongen om dichterbij haar geliefde te komen, dit doet Viola wel. Viola doet zich voor als haar broer en wordt later verliefd op de hertog die ze dient. Arya doet zich voor als een jongen uit de lagere klassen. Tussen haar en Gendry is wel enige romance maar Gendry heeft meteen door dat ze een meisje is. De hertog uit het verhaal van Shakespeare heeft niet door dat Viola een meisje is maar aanbidt haar toch op een vreemde manier. Viola is in haar gedrag minder jongensachtig ze zegt dat ze niet gemaakt is om te vechten terwijl Arya niet bang is om mensen te doden. Welke thema’s komen overeen in het verhaal? Een duidelijke overeenkomst in de thema’s van dit verhaal is; vermomming . De beide meisjes vermommen zich omdat dit meer veiligheid biedt. Arya kan zich beter voordoen als een jongen omdat ze tussen de bandieten en schurken van de Nachtwacht naar het Noorden moet reizen en Viola omdat ze helemaal alleen op een plek is die ze nauwelijks kent. De beide meisjes missen allebei hun familie en kunnen deze familie in eerste instantie niet terugvinden. Allebei doen ze er goed aan om zich te vermommen. Arya wordt niet lastig gevallen door de schurken van de Nachtwacht en Viola kan als man voor de hertog werken. Zelfs als ze worden ontmaskerd pakt het voor de beide meisjes goed uit. Viola wordt ontmaskerd als haar verdwenen broer weer op het toneel verschijnt, toch vindt de hertog het niet erg dat ze zich als man voordeed en wil nu zelfs met haar trouwen. Arya wordt ontdekt door Tywin Lanister die meteen ziet dat ze geen jongen is. Hij benoemt haar als dienstmeid die de glazen moet inschenken met wijn en water. Door deze taak kan Arya veel gesprekken die Tywin met zijn mannen heeft afluisteren. Ze komt zo veel te weten over de plannen om het leger van haar broer aan te vallen. Het is wel opvallend dat als de meisjes zijn ontmaskerd hun personage gelijk in een typische vrouwelijke rol worden geschoven. Viola als bruid en Arya als dienstmeisje. De mannen die de beide meisje ontmoeten vinden hun jongensachtige trekjes leuk, eigenwijs en bijzonder. Welke thema’s verschillen in het verhaal Waar het verhaal van Arya erg gericht is op wraak nemen op je vijanden, gaat het Viona meer om de liefde. Het verhaal van Shakespeare is veel meer een liefdesverhaal waar het verhaal van Arya veel meer over avontuur en wraak nemen gaat.
14
Conclusie over de achte verhaaltypes van Denis Johnston Door mijn onderzoek ben ik erachter gekomen dat de acht verhaaltypes van Denis Johnston in vele verhalen terug komen. Door de vergelijking die ik heb gemaakt met het verhaal van Viola en Arya ben ik van mening dat er een negende oerverhaal bij zou moeten komen. Dit oerverhaal moet draaien om vermomming en je voordoen als iemand anders. Gender omwisseling kan ook een mooi thema zijn maar misschien is dit wat te specifiek. Ik denk dat het verhaal van Viola een goed negende oerverhaal is omdat het thema vermomming in vele ander verhalen ook voorkomt. In de oude Griekse literatuur zijn er veel verhalen te vinden over mannen die zich voordoen als vrouw. (Behaeghel, 2014) Er zijn ook vele films die ik gezien heb waarin het thema vermomming een grote rol speelt zoals de films; Under the Skin, Big Momma House, She is the Men, Wakolda, Gemma Bouvery en Une Nouvelle Amie. Als CMD gebruik maken van een oerverhaal Door mijn zoektocht naar de oerverhalen in andere verhalen ben ik erg geïnspireerd. Ik heb gemerkt dat er in vele films, series en boeken oerverhalen zitten. Ik heb gemerkt dat vele succesvolle films en series zoals bijvoorbeeld; Game of Thrones, The Lord of the Rings en Titanic geïnspireerd zijn op oerverhalen. Tijdens mijn opleiding en specialisatie als conceptdesigner heb ik gemerkt dat CMD’ers vaak origineel willen zijn en alles zelf willen bedenken. Ik denk dat het soms ook goed is naar te kijken wat er als is en dit in een nieuwe verfrissende vorm te gebruiken voor je eigen conceptverhaal. Je hoeft niet elke keer zelf het wiel uit te vinden. Je kan veel tijd besparen door inspiratie te halen uit oerverhalen die hun succes al bewezen hebben. Ik hoop om deze reden dat de CMD’ers na het zien van mijn presentatie bij het bedenken van concept en content ook eens een oerverhaal als uitgangspunt nemen.
15
Reflectieverslag Het vak DreamDiscoverDo heb ik als een leuk vak ervaren. We mochten zelf ons onderwerp bepalen en er werd van ons veel zelfstandigheid verwacht. Dit vond ik erg uitdagend en interessant om mee te maken. Ik vind presenteren erg leuk dus de keuze voor een minihoorcolleges was snel gemaakt. De vraag waarover bleef nog twee weken een beetje ronddwalen rond verschillende onderwerpen. Ik vond het lastig om een definitieve keuze te maken omdat ik bang was dat mijn onderwerpen niet interessant waren voor mijn publiek. Gedurende het gehele proces was ik bang dat mijn luisteraars mijn onderzoek niet interessant genoeg zouden vinden. Dit was niet nodig geweest want er waren heel veel mensen aanwezig bij mijn presentatie en ik heb veel positieve reacties gehad op mijn presentatie. Voor een volgende keer wil ik proberen minder onzeker te zijn over de door mij gemaakte onderwerpkeuzes. Een leerpunt hier uit is dat ik op mezelf moet vertrouwen en iets moet kiezen waar ik zelf achter sta. Als je een onderwerp kiest wat bij jezelf past en waar je zelf plezier aan beleeft om te onderzoeken komt dit vanzelf op het publiek over. Ik vond het fijn dat ik mijn onderwerp goed en redelijk snel had afgebakend dit gaf voor mezelf veel duidelijkheid en houvast. In projecten ben ik namelijk geneigd om heel veel onderzoek te doen zonder dat het concreet, beknopt en duidelijk blijft. Ik ben blij dat dit ditmaal wel gelukt is. Dit kwam voornamelijk door een duidelijk onderwerp en heldere deelvragen. Tijdens mijn onderzoek zag ik in alle films, reclames en series ineens de oerverhalen terug. Dit inzicht heeft voor mij deuren geopend. Zelf wil ik ook graag origineel en uniek zijn maar langzaam kwam ik erachter dat het helemaal niet erg is om inspiratie te halen uit verhalen die al bestaan. Oerverhalen werken, dit is te bewijzen aan de vele succesvolle films, boeken en series die eigenlijk een nieuwere versie van een oerverhaal zijn. Het was leuk om hier achter te komen omdat ik vele films heb gezien en ik altijd het idee had dat de maker wel erg creatief moest zijn om de film te bedenken maar nu zie ik dat een pakkend verhaal vertellen eenvoudiger kan zijn dan ik altijd heb gedacht. et CMD festival en de overige seminaars vond ik erg interessant. Het was leuk om te zien hoe divers de onderwerpen waren die mijn jaargenoten hebben onderzocht. Iedereen vertelde op een eigen manier en gepassioneerd over het door hem/haar gekozen onderwerp.
16
Bronnenlijst Behaeghel, D. (2014, juni 10). Geschiedenis van crossdressing. Opgeroepen op 10 mei, 2015, van Woordenkracht: http://woordenkracht.com/categorie/familie/geschiedenis-van-crossdressing.php De Appel. (z.d.). Driekoningenavond (2). Opgeroepen op 6 mei, 2015, van De Appel: http://www.toneelgroepdeappel.nl/page/91 De Volksverhalen Almanak. (z.d.). Faust in Waardenburg. Opgeroepen op 6 mei, 2015, van De Volksverhalen Almanak: http://www.beleven.org/verhaal/faust_in_ waardenburg George Mason University. (2015). Twelfth Night, Or What You Will (1599). Opgeroepen op 6 mei, 2015, van Open sources Shakespeare: http://www.opensourceshakespeare.org/views/plays/playmenu.php?WorkID=12night Gils, R. v. (2014, Juli 31). Je organisatie is een liedje . Opgeroepen op 12 mei, 2015, van Ron van Gils, business creative: http://ronvangils.nl/news/je-organisatie-is-eenliedje Johnston, R. (z.d.). STAGE AND SCREEN. Opgeroepen op 12 mei, 2015, van Guardian: http://www.theguardian.com/notesandqueries/query/0,,-1553,00.html Kissell, R. (2014, juni 5). It’s Official: ‘Game of Thrones’ Is HBO’s Most Popular Series Ever. Opgeroepen op 4 mei, 2015, van Variety : http://variety.com/2014/tv/ratings/its-official-game-of-thrones-is-hbos-most-popular-series-ever-1201214357/ Post, E. (2011). Schrijven met het Oerverhaal. Antwerpen- Amsterdam: Augustus. Shmoop. (z.d.). VIOLA (CESARIO). Opgeroepen op 10 mei, 2015, van Shmoop: http://www.shmoop.com/twelfth-night/viola-cesario.html Sparknotes. (z.d). Twelfthnight . Opgeroepen op 7 mei, 2015, van Sparknotes: http:// www.sparknotes.com/shakespeare/twelfthnight/themes.html Vandewijer, I. (2009). Storytelling, verhalen vertellen kan iedereen. Leuven: Biblion Uitgeverij.
Bijlage Tabel verhaalstructuur uit ‘’Storytelling. Verhalen vertellen kan iedereen’’
1.
De hoofdpersoon.
1. 2. 3.
2.
In het begin van het verhaal.
1. Wie wordt er voorgesteld 2. Waar? 3. Wanneer? 4. Is er een moeilijke situatie of probleem
3.
Het doel van de hoofdpersoon
Wat wil de hoofdpersoon in het verhaal bereiken?
4.
Het plan van de hoofdpersoon?
Hoe wil de hoofdpersoon zijn doel bereiken?
5.
Wat doet de hoofdpersoon?
Wat moet de hoofdpersoon allemaal doen om zijn plan uit te voeren?
6.
Lukt het? Of lukt het niet?
1, Het lukt: einde verhaal. 2. Het lukt niet: einde verhaal. 3. Eerst lukt het niet; er zijn problemen... een nieuwplan. Dat plan lukt wel. Doel bereikt. Einde verhaal. 4. Het probleem blijft maar niet lukken: problemen, nieuw plan, weer problemen, weer een nieuw plan enzovoort. De hoofdpersoon bereikt ten slotte wel zijn doel, einde verhaal. 5. Het lukt nooit: de hoofdpersoon maakt steeds nieuwe plannen. De plannen mislukken steeds. Uiteindelijk bereikt de hoofdpersoon zijn doel niet. Einde.
7. Het slot.
18
denkt en doet iets of wil iets gaan doen is een mens, dier plant of ding.
Hoe eindigt het verhaal? (Liefst één zin.)
