Vergelijking doelstellingen Piramide en Leerplannen GO OVSG VVKBaO Derde kleuterklas

Vergelijking doelstellingen Piramide en Leerplannen GO – OVSG – VVKBaO Derde kleuterklas 1.

Toelichting

2.

Concordantietabel eerste kleuterklas

3.

Concordantielijst tweede kleuterklas

4.

Concordantielijst derde kleuterklas

5.

Doelstellingen Piramide overige ontwikkelingsdoelen

Concordantietabel doelstellingen Piramide – Leerplannen GO – OVSG – VVKBaO – Derde kleuterklas

Vergelijking doelstellingen Piramide en leerplannen GO – OVSG – VVKBaO 1. Toelichting In bijgaande documenten vindt u een vergelijking van een aantal doelstellingen die de Piramidemethode nastreeft en de leerplandoelstellingen van het G0 – OVSG – VVKBaO. De vergelijking tussen beide documenten is niet exhaustief. Deze volledige vergelijking tussen de beide documenten zou een zeer uitgebreide literatuurstudie en veel opzoekwerk met zich meebrengen. Deze beknopte vergelijking heeft slechts de omvang van een denkoefening en wil de leerkrachten een impuls geven tot het doordachte gebruik van doelstellingen in het kleuteronderwijs. De opzet van dit document is tweeërlei. Enerzijds willen we nagaan of scholen die met de Piramidemethode werken of willen starten, tegemoet komen aan de ontwikkelingsdoelen en leerplandoelstellingen. Anderzijds willen we voor de leerkrachten die werken volgens een uitgeschreven methode als Piramide, de planlast verminderen. Het starten met een nieuwe methode en ook het werken volgens Piramide in het algemeen, brengt voor de leerkrachten al een extra belasting met zich mee.

Beschrijving Piramidedoelstellingen Binnen Piramide worden 8 ontwikkelingsdoelen beschreven en gericht gestimuleerd: •

Motorische ontwikkeling ° Teken – schrijfmotoriek ° Bewegingsonderwijs


° Dans •

Muzikale ontwikkeling

•

Beeldende ontwikkeling ° Technische doelstellingen ° Beeldende doelstellingen

•

Taalontwikkeling ° Luisteren en spreken ° Lezen en schrijven

•

Oriëntatie op ruimte en tijd ° Ruimte ° Tijd

•

Ontwikkeling van waarnemen, denken en rekenen ° Waarnemen ° Denken ° Rekenen

•

Persoonlijkheids- en sociaal-emotionele ontwikkeling

•

Speelwerkgedrag

Deze ontwikkelingsdoelen worden geconcretiseerd per periode van een half jaar, behalve voor de leeftijdscategorie van 3 tot 4jarigen. Voor deze leeftijd is er slechts 1 doelstelling. Er zijn dus doelstellingen voor het einde van de eerste kleuterklas (3 tot 4-jarigen) en voor het midden en het einde van de tweede en de derde kleuterklas. Beschrijving leerplandoelstellingen De ontwikkelingsdoelen en leerplandoelstellingen zijn geordend volgens de leergebieden: Concordantietabel doelstellingen Piramide – Leerplannen GO – OVSG – VVKBaO – Derde kleuterklas

•

Lichamelijke opvoeding ° Motorische competenties ° Gezonde en veilige levensstijl ° Zelfconcept en het sociaal functionere n

•

Muzische vorming ° Beeld ° Muziek ° Drama ° Beweging ° Media ° Attitudes

•

Nederlands ° Luisteren ° Spreken ° Lezen ° Schrijven ° Taalbeschouwing

•

Wereldoriëntatie ° Natuur ° Technologie ° Mens maatschappij ° Tijd ruimte

•

Wiskundige initiatie ° Getallen ° Meten ° Ruimte

Deze doelstellingen worden geoperationaliseerd voor de leeftijdscategorieën jonge en ouder kleuters. Een doelstelling voor oudere kleuters kan reeds haalbaar zijn bij de jongere kleuters of daar occasioneel aan bod komen. Welke doelstellingen de kleuteronderwijzer met haar groep nastreeft, is afhankelijk van het ontwikkelingsniveau dat de kinderen bereikt hebben. Concordantietabel doelstellingen Piramide – Leerplannen GO – OVSG – VVKBaO – Derde kleuterklas

De vergelijking van doelen uit Piramide en de leerplannen Het is niet mogelijk om een ‘absolute’ of waterdichte vergelijking te maken tussen beide leerlijnen, om volgende redenen: •

Sommige activiteiten komen wel veelvuldig voor in projecten van Piramide, maar zijn niet specifiek in het schema van doelstellingen opgenomen. Bijvoorbeeld: activiteiten in het kader van de taalontwikkeling die gericht zijn op woordenschatontwikkeling en het voeren van gesprekken. Het betreft hier bijvoorbeeld activiteiten van Verbreden die gericht zijn op het verwoorden van eigen ervaringen. Vele ‘evidente’ doelstellingen zijn dus niet expliciet opgenomen in de overzichten van Piramidedoelstellingen. • Zoals eerder vermeld, worden de doelstellingen van Piramide geoperationaliseerd voor twee leeftijdscategorieën • Het vergelijken van de uitgeschreven doelen is een arbeidsintensieve opdracht. We willen met deze vergelijking slecht een aanzet geven. Om beide volledige opsommingen van doelstellingen naast elkaar te plaatsen en de overlap te bestuderen, moet er veel tijd en mankracht geïnvesteerd worden. We beperken ons tot de vergelijking van vier ontwikkelingsdomeinen, zijnde: •

Motorische ontwikkeling ° Teken - en schrijfmotoriek

•

Taalontwikkeling ° Luisteren en spreken ° Lezen en schrijven

•

Ontwikkeling van waarnemen, denken en rekenen ° Waarnemen ° Denken ° Rekenen

•

Oriëntatie op ruimte en tijd ° Ruimte ° Tijd


Als bijlage bezorgen we voor de geïnteresseerde lezer de Piramidedoelstellingen voor de overige ontwikkelingsdomeinen als daar zijn: •

Motorische ontwikkeling ° Bewegingsonderwijs ° Dans

•

Muzikale ontwikkeling

•

Beeldende ontwikkeling ° Technische doelstellingen ° Beeldende doelstellingen

• •

Persoonlijkheids – en sociaal-emotionele ontwikkeling Speelwerkgedrag

2. Schema Bijgevoegd vindt u drie concordantietabellen. Er is een schema voor de eerste kleuterklas, voor de tweede kleuterklas en voor de derde kleuterklas. Het schema heeft de vorm van een matrix. In de eerste kolom zijn per ontwikkelingsgebied de cursorische doelstellingen opgenomen die in de Piramidemethode te vinden zijn. De doelstellingen zijn hiërarchisch geordend. In de balk bovenin het schema zijn de betreffende halve jaren als volgt genoteerd: • Eerste kleuterklas: eerste en tweede halfjaar • Tweede kleuterklas: eerste halfjaar (blok 1) en tweede halfjaar (blok 2) • Derde kleuterklas: eerste halfjaar (blok 3) en tweede halfjaar (blok 4) Het komt echter voor dat in de projecten passend bij een bepaald jaar, activiteiten worden aangeboden die qua doelstelling thuis horen in een ander jaar. Soms wijzen de activiteiten vooruit naar een volgend jaar, somq wordt teruggegrepen op een ander jaar. De activiteiten die in een ander jaar thuishoren zijn in het schema cursief genoteerd. Bij elke doelstelling van Piramide staat schuin gedrukt de afkorting van de overeenkomstige leerplandoelstelling.


De leerkrachten vinden in de matrix zelf bijna alle activiteiten uit de projecten die verwijzen naar de genoemde cursorische doelen die in dit schema opgenomen zijn. Dit zijn activiteiten uit het Groepsprogramma ( Groepsexploratie, Spelen met muziek, Spel en beweging, Verwerkeing en de Cursorische activiteiten) en activiteiten uit het Tutorprogramma. De bedoeling is dat leerkrachten bij de planning en uitvoering van hun activiteiten de tabel felexibel gebruiken, aan gepast aan het nivaeu en de interesses van de kleuters in de klas. 3. Besluit De Piramidemethode komt tegemoet aan de leerplandoelstellingen Bij de vergelijking van de vier ontwikkelingsdomeinen merken we dat de doelstellingen van de Piramidemethode in overeenstemming zijn met de leerplandoelstellingen. Voor elke doelstelling in de Piramidemethode correspondeert een doelstelling uit de leerplannen. Voor de onderzochte vier ontwikkelingsdomeinen zijn de overige leerplandoelstellingen ook terug te vinden in Piramide. Op basis van kennis van de theorie achter de metode (Piramideboek deel 01 en deel 02) en op basis van de dagelijkse ervaring met de dertien verschillende thema’s in de methode, kunnen we eveneens besluiten dat de Nederlandse Piramidemethode gelijkaardige doelstellingen nastreeft als de leerplannen van ..... Leerkrachten die vertrouwd zijn met het organiseren van kleuteractiviteiten volgens de leerplannen, herkennen de vele leerplandoelstellingen tijdens het werken volgens de Piramidemethode. 3.2 De planlast verminderen voor leerkrachten die werken met Piramide De grondig uitgewerkte leerlijn in Piramide gaat door van de eerste tot en met de derde kleuterklas. Hierdoor wordt de verticale samenhang binnen de school gewaarborgd. Binnen een kleuterjaar staan de doelstellingen hiërarchisch gerangschikt en beschreven op twee verschillende tijdstippen (midden en einde van het schooljaar). Hierdoor wordt de verticale samenhang bevorderd. Om deze redenen is het mogelijk om het invullen van de agenda te vereenvoudigen voor de leerkrachten die met Piramide werken. Ze zijn immer gerustgesteld dat wanneer ze volgens Piramide werken, naar de leerplan – en ontwikkelingsdoelen wordt toegewerkt. Na twee overlegmomenten met de Pedagogische Begeleiding Vlaams-Brabant G0 werd in samenspraak beslist de agenda in te vullen met een minimum aan planlast. Zo is het bij de planning van de Piramideprojecten bijv. Onnodig om de woordenschatlijst over te nemen in de agenda. Bij een activiteit uit Piramide volstaat het om minstens 1 doelstelling in te vullen en dat kan ook deze zijn uit het projectboek van Piramide. Bijvoorbeeld: bij de activiteit “Verwerking: werkblad Blaadjes” op pagina 40 van het projectboek Herfst uit de tweede kleuterklas kan het volgende in de agenda staan: • Doelstelling 1: “De kinderen zoeken de juiste helften van verschillende bladeren bij elkaar”. Concordantietabel doelstellingen Piramide – Leerplannen GO – OVSG – VVKBaO – Derde kleuterklas

•

Eventueel doelstelling 2: “De kleuters kunnen iemand beschrijven volgens vorm, grootte of een specifieke eigenschap”. Taal, spreken, 3.4.

Nathalie Hoebrechts, CLB 15 Leuven-Tienen-Landen, vestiging Kessel-Lo (Piramidetrainer) Indrid Toosters, zorgcoördinator BSGO Luchtballon, Tienen Jocelyne Pynaert (Piramidetrainer) Afkortingen Taal - Nederlands Luisteren Spreken Lezen Schrijven Taalbeschouwing Lichamelijke Opvoeding Motorische Competenties Kennis en inzicht in bewegingen Zelfconcept en sociaal functioneren Binnen bewegingssituaties Gezond en veilig bewegen Watergewenning Wiskundige Initiatie Getallen Meten Meetkunde Strategieën en attitudes Wereldoriëntatie Natuur Techniek Mens

GO

VVKO

OVSG

TAAL - LUI Taal - SPR Taal - LZ Taal - SCH Taal - TBS

NED - Lui NED - Spr NED - Le NED - Schr TAAL - Tb

DB – NL - LUI DB – NL - SPR DB – NL - LEZ DB – NL - SCH DB – NL – TBS

LO - MC LO - MC LO - MC

BW (Bewegingsopvoeding) BW (Bewegingsopvoeding) BW (Bewegingsopvoeding)

DB – LOK – 01 tot 10 DB – LOK - 11 DB – LOK - 12

LO – G & V

BW (Bewegingsopvoeding)

DB – LOK - 13 DB – LOK - 14

WIS - G WIS - M WIS - MK

WIS - G WIS - MR WIS - MTK

DB – WI - GET DB – WI – MET DB – WI - MTK DB – WI - STR

WO - NA WO - T WO – MAA/MEN

WO - NAT WO - T WO - MEN

DB – WO - NAT DB – WO - TEC DB – WO - MEN


Maatschappij Tijd Ruimte Verkeer

WO - MAA/MEN WO - T WO - R LO - MC

Muzische Vorming Attitudes Beeld Muziek Beweging Drama Media Teken – en schrijfmotoriek Activiteiten

MV - B MV - MZ MV - BW MV - D MV - M

Bron

Gp Tp Bewegingen van het hele lichaam D1

Grote bewegingen in de ruimte: toepassen ruimtelijke begrippen in bepaalde volgorde die moeten worden onthouden. LO - MC 2.1.1. LO - MC 3.1.

E1

DB – WO - MAA DB – WO - TIJ DB – WO - RUI DB – WO - VRK

DB – MV - ATT DB – MV - BLD DB – MV - MUZ DB – MV - BEW DB – MV - DRA DB – MV - MED

MV - B MV - MZ MV - Bew MV - D MV- M

Eerste halfjaar (blok 1) Ruimte

Grote bewegingen in de ruimte in bepaald volgorde die moeten worden onthouden. LO - MC 2.1.1. LO - MC 3.1. BW – D 1.1.1.29 DB – LOK - 01 (OD 1.31)

WO - MAA WO - TIJ WO - R

Tweede halfjaar (Blok 2)

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Tp

Tp

CTS1

CTS1 CTS2


WIS - R 3.5. BW – D 1.2.1 DB – LOK - 02 (OD 3.1.)

Bewegingen met de armen Met één of twee handen grote bewegingen in de ruimte en platte vlak in bepaalde volgorde en ritme LO - MC 2.2.1. BW. – D 1.1.3. DB – LOK - 01

Opd1 Opd2

E2

Links-rechts voorkeur Consequent gebruiken van de voorkeurshand. LO - MC 1.3.1. BW – D.1 DB – LOK – 01 (OD 1.11).

D3

Vaardig gebruiken van de voorkeurshand LO - MC 1.3.1. BW – D.1 DB – LOK - 01 (OD 1.11)

E3

Opd1

Doelgerichte bewegingen van handen vingers D4 Strekbewegingen met duim en vingers LO - MC 2.2.3 BW D 1.1.4 DB – LOK - 08 (OD 1.28) Oppositie duim t.o.v. wijsvinger, rest vingers. LO - MC 2.2.3. BW D 1.1.4

CTS1 CTS2

Opd1

Opd1 Opd2

CTS1

D4


Opd2

DB – LOK - 08 (OD 1.28) Tekenen en kleuren Objecten tekenen naar waarneming en voorstelling MV - B 1.2.6. MV – B 3 (3.1) DB – NL – SCH – 02.06 Eenvoudige vormen inkleuren: potlood driepuntsgreep. LO - MC 1.29 LO - MC 2.2.2. NED Schr. – D.3.1.2. DB – LOK - 08 (OD 1.30) Tekenen naar waarneming of voorstelling. MV - B 1.2.6. MV – B 4.2 DB – MV – BLD – 03

D5

Opd2

Opd2

E5

Kleine vormen inkleuren: juiste driepuntsgordel LO - MC 1.29 LO - MC 2.2.2. MV – BW 3.1.1 DB – LOK - 08 (OD 1.30)

Voorbereiding op schrijfbeweging van hand, vinders, onderarm Bewegingspatronen op ritme muziek tekenen. MV - B 1.2.14. Schr. 3.1.1 DB – MV- BLD - 03

D6

CTS1 CTS2


(OD 5.2.) Bewegingspatronen op ritme muziek vloeiend en ritmisch tekenen van links naar rechts. MV - B 1.2.14. Schr. 3.1.1 DB – MV – MUZ 06 (OD.5.2.)

E6

Opd1 Opd2

D7

Opd1

Zitten op een stoel Bij moeilijker activiteiten mag romp nog labiel zijn. LO - G&V 2.1. BW. – D 2.3. DB – MV – BEW 02 (OD 2.4.)

Teken – en schrijfmotoriek Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Tweede halfjaar

Ruimte

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

CT1

Vd3 Vd3

Tp

Tp

Tp

Tp

Zitten op stoel Goed op stoel blijven zitten LO - G&V 2.1. BW. – D 2.3.1 DB – MV – BEW - 02 (OD 2.4)

E7


VbE1 VbE1

D4 D4

Taalontwikkeling Luisteren en spreken Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Tweede halfjaar

Ruimte

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

D4

O1 O1 VdE1 VdE1 D4

O3 O3 D2 DE2

O4 O4 Vb2 Vb2 VbE1 VbE3 Vd4 Vd4

Tp

Tp

Tp

Tp

Luisteren Luisteren naar geluiden uit dagelijks leven en muziekinstrumenten. TAAL - L 1.1.1. TAAL – L/S 2.2.2. DB – NL – LUI – 01

1.1

Trefwoorden herkennen in verhaal met/zonder concreet materiaal. TAAL - L 2.2.1. TAAL – L/S 2.2.2. DB – NL – LEZ - 01

1.2D

Luisteren naar langere of moeilijker verhalen en versjes. TAAL - 2.2.5. NED L/S. 2.2.2. –

1.3 1.4

CT1

OE1 O2 D3 O2 DE1 Vb2 Vb2 VbE1

O1 D1

CT1

O1

D4 VbE1 D2

O3 O3 D3 D3 Vb1 Vb1 Vd1 Vd1 VdE2

Vb4 Vd7

O5 D D VbE1 Vd1 Vd1 Hk2

OE1 OE1 Vd6


D4

O3 O3 D4 D4 Vd2 Vd2

L.2.2.2.1 p.34 DB – NL – LUI - 03 (OD 1.5.)

CT1

Meervoudige opdrachten met/zonder concreet materiaal uitvoeren. TAAL - L 2.2.3. NED L/S 1.2.2 p.32 DB – NL – LEZ - 02 (OD 1.4)

1.5 1.6

Laatste en eerste woord herkennen. TAA L- LZ 1.2.2. NED L/S 4.4.2 DB – NL – LUI - 01

1.7C

Kritisch luisteren (fout horen in versje – oorzaak en gevolg). TAAL - L 2.4.4. TAAL - TBS 1.10.1 NED L/S 4.4.2 DB – NL – LUI - 03

1.8 C-D

Vd1 Vd1 Vd3

CT1

Vd4 Vd4

CT1

(Na)spreken Meerlettergrepige woorden – zinnen nazeggen. TAAL - L 1.2.1. TAAL - L 1.2.4. NED L/S 4.4.2 DB – NL – SPR – 05

2.3 2.4

CT2

CT2

CT1

CT1

O1 O1 Vb2 Vb2 Vb5 Vb5 Vb5 Vb5

O2 O2 O3 O3

Van woordenschat naar interactief taalgebruik Praten over complexere praatplaten,boeken en verhalen. TAAL - L 2.3.2. N – Le 1.2 DB – NL – LEZ - 01

3.1.2 C 3.1.3.

VdE2 CT2

O1 O1 Hk2

O4 Vb4 Vd3 Vd4

O4 Vb3 Vd3 Vd5

O3 D2 D3 Vb1 Vd1

O3 D2 D3 Vb1 Vd1

O3 O3 D1 D1

O5 D3 D3 Hk2

O4 O4


D2 D2 Vb3 Vb3 Hk2

O3 D1 D3 Vb2 Vd4

O3 D1 D3 Vb2 Vd4

O3 O3 D4 D4 Vb1 Vb1

(OD 3.3.) Zelf een gesprek voeren. TAAL - S 2.1.1. TAAL - TBS 1.13.1. P.28 N – Le 3.2.1 DB – NL – SPR - 07 (OD 2.2.) Raadsels oplossen en definities geven. TAAL - S 1.4. TAAL - TBS 1.8.2. p.27 ND – Le 1.2.2 DB – NL – LEZ - 01 (OD 2.13.)

3.2.1. 3.2.2.

Vd4 Vd4

Vd4 Vd4

Vd6

VdE1

VdE2 VdE2

Vd4

Vd4

Vd3 Vd3 CT2

Raadsels oplossen en definities geven. TAAL - S 1.4. TAAL - TBS 1.8.2. NED Le. 1.2.2. DB – NL LEZ – 02 (OD 2.13.)

3.2.1. 3.2.2.

Vd4 Vd4

Vd4 Vd4

Vd6

VdE1

VdE2 VdE2

Vd4

Vd4

Vd3 Vd3 CT2

Visiuele geheugenspelletjes met concreet materiaal en memorykaartjes LO - MC 7.1 MV - B 2.4. BW – D 2.3.22 DB – NL LEZ – 02 (OD 1.39) (OD 1.1.) (OD 1.6)

4.1

SO5 CT3

Auditieve geheugenspelletjes met zinnen en reeksen woorden. LO - MC 7.1.

4.2 C-D

Geheugen

SO2

BE1

SO1

VdE1 VdE1

CT2

SO1

CT2


D3

D3

SO1

E2

(OD 1.39) WO - N 1.4. (OD 1.6) TAAL- L 2.4.6. TAAL - TBS 1.9.2. BW – D.2.3.22 DB – NL – LEZ – 02

Interactief vertellen en voorlezen Verhaal naspelen en vertellen met stemmetjes. WO - T 2.1. WIS - M 2.15 MV –D 4.1.1. + 4.1.2.+4.2.1. MV – D 5 – 6 p.24 DB – NL – LUI – 03 (OD 3.3.)

D3 Vb1 Vb1 Vd1

Verhaal navertellen met plaatjes en/of concreet materiaal. TAAL-L 2.2.7. NED – Tb 8.14 DB – NL – SPR – 03.07

5.2.

Hk2

CT1

Zelf verhaal vertellen met en zonder concreet materiaal (en plaatjes). TAAL - TBS 2.16. MV - D 4.1.3. NED – D 8 p.47 DB – NL – LUI – 03

5.3.

CT4

Opd1 Hk3

VbE1 Vd1 Vd1

Hk2

D4

Hk2 CT3

Zelf letters en bekende woorden herkennen in een bekend verhaal en soms al zinnetjes lezen. TAAL - TBS 2.6. N – Le 4.4.2 DB – NL – TBS – 06


Hk3 Opd1

Vd4

D4

Vd4

CT2

CT2

O3 O3

Schriftoriëntatie Buiten – en binnenkant van boek. TAAL - SCH 2.3.1. TAAL – Le 18,24 DB – NL – LEZ – 01.03 (Volgorde van) woorden, letters en zinnen in boeken herkennen. TAAL-SCH 2.4.1. NED – LE 4.4.2 DB – NL – SCH – 04

6.2

6.3

Hk2

Hk2

CT2

6.4 6.5

CT2

Eindrijmoefeningen maken met en zonder plaatjes. TAAL - TBS 3.1.3. +3.1.4. NED – Tb 8.8, 8.8.5 DB – NL – LEZ – 01

7.2

CT1

Zelf rijmen met en zonder plaatjes. TAAL - L 1.2.6. TAAL -S 1.4. NED – Tb 8.8.6 DB – NL – LEZ – 01

7.2 K-L

Beginrijm herkennen. TAAL - TBS 3.1.4. NED – Tb 8.8.6 DB – NL – LEZ – 01

7.3 7.4

Boekje maken (lettend op de opbouw van een verhaal) met plaatjes (en woorden). TAAL - SCH 2.1.1. TAAL - SCH 2.4.1. TAAL - TBS 1.12.1 TAAL – Le 18,24 DB – NL – LEZ – 02 (OD 4.1)

Vb1 Hk2 CT3

CT1

Hk2

Hk2

O4 O4

Hk5

Hk3

Hk2

Hk4

Rijmen Opd3


D4 D4

CT1

D4 D4

CT2

CT1

Objectivatie Woorden en zinnen visueel en auditief vergelijken. TAAL - L 1.1.2. NED – Tb 8.9 DB – NL – TBS - 05

8.1

Korte – langere woorden en zinnen herkennen.

8.2 B-C 8.3B

CT3

CT2

CT3

Hk3

TAAL - TBS 3.1.3.+ 3.1.4.+3.2.1.+3.2.2. TAAL -LZ 1.2.3. p.13 NED – Tb 8.8.5 p.32 DB – NL – TBS – 06 Woorden en zinnen zelf maken. TAAL - TBS 3.1.5. NED – Tb 8.13 DB – NL – TBS - 04

8.2 D-E 8.3C

Betekenisverwisseling herkennen. TAAL - TBS 3.2.1.+3.2.2. NED – Tb 8.12 DB – NL – TBS - 05

8.4

Hk2

Auditieve synthese en analyse en alfabetische principe Auditieve synthese: van zinnen zonder materiaal en van lettergrepen met plaatjes. TAAL - L 2.4.6.+2.4.2. TAAL - TBS 1.8.1. NED – Tb 8.8.5 p.32 DB – NL - TBS - 01

9.1D 9.2

Auditieve analyse van zinnen en woorden met

10.2D 10.3

CT3

CT3

CT2

CT4

CT1


CT3

Hk3 CT3

CT2

CT3

CT2

blokjes en voorwerpen. TAAL-LZ 2.4.8. + 2.4.7 TAAL - TBS 3.1.5. NED – Tb 8.8.5 p.32 DB – NL – TBS – 01 Auditieve synthese en analyse van woorden met en zonder voorwerpen en plaatjes. TAAL - L 2.4.9. TAAL – Le 1.2 DB – NL – TBS – 01

11.1 t/m 11.5

CT3

CT3

CT3

CT4

Plaatjes lezen en functioneel ‘lezen’ en ‘schrijven’ Lezen en leggen van zinnen met plaatjes TAAL - L 2.4.1 + 2.5.1.p.23 TAAL - SCH 2.4.1. N – Le 2.1 p.31 N – SCH 2.2.4 p.31 DB – NL – TBS – 06

12.3

Zelf maken en leggen van zinnen met plaatjes TAAL - L 2.2.1.p.22 TAAL - Sch 2.2.2. N – Le 2.1 p.31 DB – NL – TBS – 06 (OD 3.1)

12.4 t/m 12.7

‘Schrijven’ naar eigen fantasie en functie van schrijven begrijpen.

CT3

CT5

CT3

CT3

Hk3

TAAL-SCH 1.1. N – Sch 2.2.4 DB – NL – SCH - 01 Zelfstandig prentenboeken of teksten ‘lezen’ TAAL -LZ 1.1.


CT3

N – Le 4.4.2 DB – NL – LEZ – 04 (OD 3.4)

Ontwikkeling van waarnemen, denken en rekenen Waarnemen Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Tweede halfjaar

Ruimte

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp Tp

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

T

CD1

CD1

Tp

Kleur Primaire en secundaire kleuren herkennen en benoemen. WIS. M 2.7 WIS – G1 DB – WI – MET -01

1

G

Kleurennuances herkennen en benoemen. WIS-M. 1.1. WO-N 1.4 WIS – G1 p. 40 DB – WI – MET -01 (OD 1.6)

3

D D Vb Vb Vd Vd Hk2 Opd SO1 SO5

1 t/m 3

O3 O3 OE1

Vorm Bol, kubus, cilinder en balk herkennen en


benoemen. WIS - G. 2.1 WIS – MK 9 p.75 DB – WI – MTK - 01 (OD.1.1) Cirkel, vierkant,driehoek en rechthoek herkennen en benoemen. WIS-M 1.1 WIS – MK 9 p.75 DB – WI – MTK - 01

SO1

4 t/m 6-8

D Vb Vd Hk Opd SO

D Vb Vd

CD1

CD2

Grootte Breed en smal herkennen en benoemen.

4

CD1

B2 SO1

CD1

CD1

WIS.-M 1.1. WO-N 1.4 WIS – MK 9 p.75 DB – WI – MTK - 01 (OD 1.6) Zwaar en licht (gewicht) herkennen en benoemen WIS - M 1.1. WIS B1 p.48 DB – WI – MTK – 02 (OD 1.6)

6

Veel en weinig (inhoud) Herkennen en benoemen. WIS-M 1.1. WIS - MK4 DB – WI – MTK - 02

5

CD3

Ontwikkeling van waarnemen, denken en rekenen (vervolg)


D OE2 Vb D Vd Vb B3 Vd BE1 Hk Opd1 Opd4 D D Vb Vb Vd Vd B Hk Opd

Hk2 Hk3 CD2

Denken

Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Gp

Tp

Tweede halfjaar

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Vb3 Vd1

DE1

D2 D2 D5 D5 CD1

Vb2

Tp

Classificeren Sorteren op functie en eigenschappen. WIS - M. 2.3 WIS – G1/G2 DB – WI – MET – 01 DB – WI – MET – 03 DB – WI – MET - 04 DB – WI – MET – 05 DB – WI – MET - 06

1

Vb3 Vd1

Vb3

Vb3

Sorteren op kleur WIS - M 2.3 WIS – G1/G2 DB – WI – MET – 01 DB – WI – MET – 03 DB – WI – MET - 04 DB – WI – MET – 05 DB – WI – MET - 06

2

Vb3 Vb3 Vd Vd SO1

CD2

Sorteren op vorm WIS - M 2.3 WIS – G7 DB – WI – MET – 01

3

Vb3 Vb3 Vd Vd Hk1 SO1

CD2

Sorteren op materialensoort. WO - N 3.4. WO – 6.1 WO – TEC - 01 (OD 1.5.)

4

Vb3 Vb3 Vd Vd

Sorteren op meer kenmerken: b.v. kleur en vorm. WIS - M 2.4. WIS – G7

6

SO1

Vb2

Vb2 Vb2 VbE2 VbE2

Vb3 Vb3

CD1

CD2


CD4

OE1 OE1 D3 D3 Vd3 Vd3

DB – WI – MET – 01 Matrix waarbij op twee kenmerken wordt gesorteerd.

7

SO4

Probleemoplossend classificeren op één of meerdere kenmerken. WIS - M 2.4 WIS – M 3.2.1 DB – WI – MET – 01

Probl. 1

Vd SO1

Opd5

Vd

Vd4

Vd4

Seriëren Seriëren op dikte WIS - M 2.7 WIS – MR 18 DB – WI - MET 02 (OD 2.3)

3

Seriëren op lengte WIS - M 2.7 WIS – MR 6 DB – WI – MET - 02

4

Seriëren op hoogte WIS - M 2.7 WIS – MR 6 DB – WI – MET - 02

5

Seriëren op breedte WIS - M 2.7 WIS – MR 6 DB – WI – MET - 02 (OD 2.3.)

CD2

CD1

CD2

SO1

CD2

SO1

CD2

SO1

CD3

SO1

CD1

SO1

6

Seriëren op kleurnuance. WIS - M 2.7 WIS – MR 6 DB – WI – MET - 02 (OD 2.3.)

2

Seriëren op meer kenmerken: b.v. grootte en kleurnuance.

7

Vb2

Vb2 VbE2

CD1

CD1

CD2

VdE1 SO1

SO1


Hk3 SO1

WIS - M 2.4 WIS – MR 4 DB – WI – MET - 01 Probleemoplossend seriëren: b.v. grootte en kleurnuance. WIS-M 2.4 WIS – MR DB – WI – MET - 01

Probl. 1

SO1

Vd3 Vd3 Hk3 SO1 Opd3

Ontwikkeling van waarnemen, denken en rekenen (vervolg) Rekenen Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Kleur-vorm

Gp Tp Gp Classificeren en seriëren gericht op getallen

Tp

Tweede halfjaar

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Voorwerpen groeperen op één of meer kenmerken, op een rij zetten en tellen. WIS – G 2.1. WIS – G 1a/1b DB – WI – GET - 01 Vergelijken Eenvoudig vergelijken op aantal, evenveel, meer-minder, meesteminste, met vergelijkstroken. WIS – G 2.2. WIS – B1 DB – WI – GET - 01

1

CD1

SO3

Tp

O2 O2 D2 D2 D5 D4 SO1

CD1

D5 D4 Vb2 Vb2 VbE1

Hk2


CD1

Moeilijker vergelijken op aantal met tekens en vergelijkstroken.

Com. 1

Indirect vergelijken met vergelijkstroken. WIS - G 2.2. WIS – G 1.2.2. DB – WI – GET - 01

3

Probleemoplossend vergelijken.

4

Tellen en structureren Telrij t/m tien. WIS – G 5.1. WIS - G9a DB – WI – GET - 01 Getalbegrip t/m vijf/tien (aanwijzend, resultatief, WIS – G 5.2. DB – WI – GET - 01

Vb3 Vb3 SO1

CD1

D D Vb Vb CD1

Vd4 Vd4

Vb2 Vb2 VbE1 Vd4 Vd4 SO1

2

CD2

1 2

CD2

1

CD3

CD3

CD1

CD3

G

Hk3

T

SO3

G B3 Hk1 SO

T

SO2 SO3

G T Hk1 SO2 Opd1 Opd3

CD2

CD2

Perspectief, structureren). WIS-G 5.3. DB – WI – GET - 01 Getalbegrip t/m vijf (aanwijzend, resultatief, WIS - G 5.2 WIS – G G4a. DB – WI – GET - 01 (OD 1.2) perceptief, structureren). WIS - G 5.3 WIS – G5 DB – WI – GET - 01 Terugtelrij vanaf vijf.

CD3


CD3

CD2

CD2

Hk3

CD3

Moeilijker vormen van tellen: auditief, doortellen, handig tellen en gaan door naar twintig. WIS - G 5.4. WIS – G5 DB – WI – GET - 01

2

Rangtellen t/m tien. WIS - G 5.5. WIS – G5 DB – WI – GET – 01

3

D1 D1 DE1 Vb Vb Vd Vd B3 Hk1 SO

CD1

CD2

CD2

CD2

CD3

CD2

CD3

Structurerend tellen en tellend rekenen Tellend rekenen met kleine aantallen. WIS-G 3.4. WIS – G2 DB – WI – GET - 01

2

SO3

Vd3 Vd3 Hk1 SO3

SO3

G B1 Hk1 SO Opd

En stippen, tekeningen en getallen. WIS-G 4.2. WIS – G9a DB – WI – GET - 01

Getallen Getallen t/m vijf/tien herkennen en benoemen (waaronder getallenlijn) WIS - G 5.3 WIS – G2, G9b DB – WI – GET - 01

1

CD2

CD2

CD3

Oriëntatie op ruimte en tijd Ruimte


T

CD2

CD2

CD2

Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Gp

Tp

Tweede halfjaar

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

CRT1

CRT1

Tp

Tp

Het eigen lichaam Houdingen en bewegingen nadoen WO - R 1.8. MV - B 1.2.6. MV – Bew. 3.1 DB – W0 – RUI - 01

1

O

O

Uitvoeren verbale opdrachten en noemen van begrippen. WI - B 2.2.1 BW 1.2.1 DB – WO – VKR - 01 DB – LOK – 01 (OD.3.1.)

4

D D Vb Vb B CRT1

Nalopen van routes. WO-R 2.4. LO-MC 1.1. BW 1.2.1 DB – LOK -02 DB – W0 – RUI - 01 (OD 2.2.)

5

Vd6 Vd5 CRT2

Toepassen bekende ruimtelijke begrippen in nieuwe situaties. WIS - R 3.5. WIS – MK1/MK2... DB – WO – RUI - 01 (OD 3.1.)

6

Vb Vd B

D2

D2

Kind in de ruimte

Vb Vd

CRT1

CRT1

CRT1

Oriëntatie op ruimte en tijd (vervolg) Ruimte


CRT1

Gp

Tp

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Relaties in de ruimte Uitvoeren (moeilijker) verbale opdrachten en noemen van begrippen. WIS - R 3.5. WIS – MK1/MK2... DB – WO – TEC - 02 (OD 3.1.)

7

Vd3

CRT1

Nabouwen van ruimtelijke situaties. WIS-R 3.5. WIS – MK1/MK2... DB – WO – TEC - 02 (OD.3.1.)

8

SO1

CRT2

Toepassen meerdere ruimtelijke begrippen in nieuwe situaties. WIS-R 3.5. WIS – MK1/MK2... DB – WO – TEC - 02 (OD 3.1.§1)

9

Vd Vd

Uitvoeren verbale opdrachten (in platte vlak) en noemen van begrippen. WIS - R 3.5. WIS – MK1/MK2... DB – WO – RUI - 01 (OD 3.1.§1)

10

Opd2

Aanwijzen identieke plaatjes. MV - B 2.4 WIS – G1a /G1b DB – NL – LUI - 02 (OD 1.1.)

11

Ontdekken ruimtelijke structuur van samengestelde

13

CRT1

CRT1

Het platte vlak CRT1

CRT1

CRT1

Opd1

SO3


CRT1

abstracte figuren. WIS-R 3.5. WIS – MK1/MK2 ... DB – WI – MET - 01 (OD.3.1.§1)

Oriëntatie op ruimte en tijd (vervolg) Tijd Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Gp

Tp

Tweede halfjaar

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Tp

Tp

Ritme Verschil tussen snel langzaam en kort - lang ervaren en benoemen. MV - MZ 1.3.1 MV - BW 3.1.1. WIS – MR3 DB – WI – MET – 03.13 DB – WO – TIJ – 01.03

1

Snelle - langzame en korte - lange geluiden herkennen en maken MV - MZ 4.2.1. MV - BW 3.1.2. WIS -MR3 DB – MV – MUZ – 01 13

1


(O.D 2.5.)

Dag en nacht Emotionele aspect van dag en nacht spelen. MV - D 3.1.3. MV – D 5. 2 DB – MV - DRA - 01

2

Aandacht voor dag - en nachtritme. WO - T 2.2. WO – 8.5 DB – WO – MET -03 (OD 5.1.)

2

Vertellen over verschil tussen dag en nacht.

2

CRT2

CRT1

WO-T 2.2. WO – 8.5 DB – W0 – TIJ - 01 OD.5.1.

Dagritme Handelingen in juiste volgorde uitvoeren. WO - T 2.7. WO – 6.13 DB – WO – TEC – 02 .15 (OD.5.4.)

3 W

Vd3

Vd3

Handelingen in juiste volgorde naspelen en verwoorden. WIS - M 2.15 WO – 6.13 DB – WO – TEC – 02 .15

3 W

Vb1 Vd1

Vb1

Handelingen in juiste volgorde uitvoeren.

3 W


WIS - M 2.15 WO – 6.13 DB – WO – TEC – 02 .15 (OD.5.4) Praten over (en bewust omgaan met) rituelen en regels. WO - Ma 3.3.+ 3.4. + 3.5. WO – 5.6 DB – WO – MAA – 03.3 (OD. 4.6.)

3 W

Opd1

Terugkijken op en vooruitkijken naar activiteiten en verwoorden. WIS - M 2.14 WIS – 8.5 DB – WO – TIJ – 01.13

3 W

Vd

Dagen van de week, gisteren, vandaag, morgen benoemen. WIS-M 2.13 WO – 8.14 DB – WO – MET - 03 (OD 5.1.)

4 W

Vd2 Vd2 CRT1

Vd

D3 D3 Vb3 Vb3 Vd2 Vd2

OE1 OE1

O2 O2 D2 D2 Vb3 Vb2 Vd2 Vd2

CRT2

CRT1

Oriëntatie op ruimte en tijd (vervolg) Tijd (vervolg) Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Tweede halfjaar

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen


Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Tp

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Dagen van de week Gebeurtenissen koppelen aan dagen. WIS - M 3.9 WIS – 8.5 DB – WI – MET - 03

4 W

Perioden overzien en ontdekken van ritme van weken in het jaar.

4 W

WIS - M3.10 WIS – MR70a DB – WI – MET - 03 (OD 2.9.) Gebeurtenissen plaatsen in een jaar en aangeven op kalender. WIS - M 3.9. WO – 8.9 DB – WI – MET - 03 (OD 5.3.)

CRT1

4 W

Vd2 Vd2

CRT1

Seizoenen Kenmerken plaatsen bij actuele seizoen. WO - N 2.6. WO – 8.5 DB – WO – NAT - 04

5

G

T

G Hk1

T

Veranderingen in actuele seizoen waarnemen. WO - N 1.2. WO – 4.7 WO – NAT - 04

5

G

T

G Hk1

T

Kenmerken plaatsen bij seizoenen. WO - N 2.6. WO – 4.7 WO – NAT - 04

5

Vd Vd Opd1 Opd2

Vd

Vd

Veranderingen in de

5

Vd

G

Vd


T

Gp Tp

Gp Tp

natuur volgen. WO - N 1.2. WO – 4.7 WO – NAT - 03 Overeenkomsten en verschillen tussen seizoenen herkennen en benoemen. WIS - M 2.6. WO – 4.7 WO – NAT - 03

5

DE1

Seizoensveranderingen benoemen en in de juiste tijdsvolgorde plaatsen. TAAL -LZ 2.2.6. TAAL - TBS 1.6.1. WO – 4.7 DB – WO – TIJ – 01

5

Vd

Actuele weerselementen beleven en benoemen met weerkaartjes. WO - N 3.3. WO – 4.8 DB – WO – NAT – 06. (OD 1.4.)

5

D D Vb Vb Vd Vd Hk3 Opd1

Terugkijken op en vooruitkijken naar weerselementen. WO - T 1.2. WO – 4.8 DB – WO – NAT – 06.

5

Vb1 Vb3 Vd1 Vd2

Vd

Vb1 Vb2 Vd1 Vd2

Tijd meten en beleven Ervaren van korte en lange gebeurtenissen.

6

WIS -M 2.11 WO – 4.8 DB – WI – MET - 03


Vd3 Vd4

Vd3 Vd4

Vd3

Vd3

Inschatten van lengte van een gebeurtenis. WIS-M 3.2. WO – 4.8 DB – WI – MET - 03

6

Tijdsperiode noteren en aflezen op een tijdsbalk TAAL - TBS 1.4.1. WO – 4.8 DB – WI – MET - 03

6

Ervaren relatie tijdsduur Met afstand en snelheid. WIS - M 1.4. WO – MR1 DB – WI – MET - 04

6

G

D3 Vb3 Vd2

T

D3 Vb3 Vd2

CRT2

Oriëntatie op ruimte en tijd (vervolg) Tijd (vervolg) Activiteiten

Bron

Eerste halfjaar

Ruimte

Gp

Tp

Tweede halfjaar

Kleur-vorm

Herfst

Huis

Sinterklaas

Kerstmis

Tellen

Kleding

Lente

Grootte

Verkeer

Water

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Gp Tp

Tp

Tp

Groei Groeiprocessen van planten, dieren en mensen volgen. WIS - M 1.4 WO – 4.7 DB – WO – NAT – O3

7

Terugkijken naar ‘vroeger’ WIS - M.2.16 WO – MR70a DB – WO – TIJ - 01 (OD 2.9.)

7

Groeipuzzels in juiste

7


G

SO2

T

tijdsvolgorde leggen. WIS-M 2.17+2.18 WIS 3.2.1 DB – WO – TIJ – 01 Plaatjesreeksen in juiste tijdsvolgorde leggen.

Vd2 Vd2 VdE1 VdE1 Opd3

WIS-M 2.17+2.18 WIS 3.2.2 DB – WO – TIJ – 01 DB – WI – MET – 03

Groeicycli in juiste tijdsvolgorde verwoorden (zonder materiaal). WIS - T 2.1. WIS 3.2.2 DB – WI – MET - 03 Ontwikkeling van planten, dieren en mensen volgen en verwoorden. WIS-M 1.4. WO – 4.7 DB – WO – NAT – 03 DB – NL – LEZ - 03


G

T

Vergelijking doelstellingen Piramide en Leerplannen GO OVSG VVKBaO Derde kleuterklas

Recommend Documents