Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie

Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie De digitale full color versie van onze tijdschriften kunt u downloaden op onze internetsites: http://maximafilie.zipzap.to http://kinderpostzegels.zipzap.to

In dit Bulletin:

Uitnodiging en Agenda 14e Dag der Maximafilie Notulen laatste vergadering Stuurgroep handboek voor het Kind Bensdorp Cacaofabrieken Raken we de weg kwijt? Lest best? Design bij TPG en KPN Nieuwe postzegelnamen Spraakmakende zegel door de actualiteit Historische informatie VOC Veiling Provinciezegels en de tabs De maximafilie schept duidelijkheid in de serie van Gogh-jubileumpostzegels Industrieel Erfgoed II vervolg Kinderpostzegels in edelmetaal Voor u geknipt

Uitnodiging 1 2/3 3 3 4 5 6 6 6 6 7/8 9/10 11/14

Van harte nodigen wij u uit voor onze algemene ledenvergadering op zondag 2 maart 2003 om 10.45 uur in het Cultureel Centrum Oog in Al aan de Händelstraat 3 te Utrecht De routebeschrijving vindt u bijgevoegd in dit bulletin.

Agenda 1. 2. 3.

15/18 19/23

4.

23 24

5.

Secretariaat: Mgr. P.J. Willekenslaan 65 2283 CM RIJSWIJK 73e Editie februari 2003 ISSN 1380-0000

6. 7. 8 9. 10 11.

Opening door diegene die als voorzitter van de vergadering wordt aangesteld. Bespreking van de notulen van de algemene leden-vergadering van 19 oktober 2002 Deze notulen vindt u op pagina 3 van dit bulletin. De stuurgroep Handboek voor het Kind informeert de vergadering en doet een voorstel betreffende de realisatie van dit boek. Informatie van de stuurgroep vindt u op pagina 3 van dit bulletin. Tentoonstelling Maximafilie in Luxemburg en het inzenden door onze leden. Informatie wordt gegeven door Edward Froon en Henk Salet. Lees ook het artikel op pagina 2 Ter gelegenheid van ons 25 jarig jubileum een gemeenschappelijk bezoek aan deze tentoonstelling? Bestuursperikelen, Wie oh wie versterkt het bestuur? Lees ook het afscheid van Aad Hofmeester op pagina 6 Donatie-veiling. De opbrengst is voor de kas van onze vereniging. Pauze Veiling, zie de kavellijsten op pagina 9 en 10. Terwijl de rekenmeesters de veiling uitrekenen wordt er een verloting gehouden die natuurlijk de kas ten goede komt. Sluiting. om ca. 13.30 uur

Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

1

14e Dag der Maximafilie

Van de Bond kregen we een aankondiging doorgestuurd over

een speciale tentoonstelling over Maximafilie die in Luxemburg wordt gehouden. De Cercle Philatélique de Mamer viert op 5 & 6 juli 2003 de 14e Dag der Maximafilie met een tentoonstelling in het Gemeentehuis van Bertrange.De tentoonstelling staat open voor maximafilistische inzendingen in en buiten competitie. Ook andere categorieën zijn welkom, maar uitsluitend buiten competitie. Er is geen inschrijfgeld verschuldigd, men moet zich vóór 31 maart aangemeld hebben en de inzender dient lid te zijn van een vereniging die aangesloten is bij een landelijk bond die op zijn beurt weer aangesloten is bij de FIP. Beoordeling van de inzendingen volgens de bekende FIP-reglementen. Voor deelname en verdere informatie kan men zich wenden tot de voorzitter Ralph Letsch (2, rue Spierzelt, L-8063 Bertrange; tel. 00352 316237, E-mail: [email protected]), of bij H.C. Salet in Bunnik. Bertrange ligt juist buiten Luxemburg-stad en daar kom je langs als je vanuit Nederland via Luik en Bastogne naar de stad Luxemburg rijdt via de A4/6 en E-25. Ook is de plaats gemakkelijk per trein bereikbaar vanuit Luxemburg stad. Zie bovenstaande landkaart (omcirkeld). Dit lijkt een leuke tentoonstelling om naar toe te gaan en te zien wat er in het Internationale circuit tentoongesteld wordt in onze categorie. Het lijkt zelfs een leuk idee om er als excursie ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van onze Vereniging naar toe te gaan. De vraag is dan gaan we er een of twee dagen naar toe en wat willen we nog meer zien? Iets ter bespreking op de vergadering van 2 maart a.s. Nog leuker is het dat deze tentoonstelling laagdrempelig is. Ook inzenders die nog nooit hebben tentoongesteld kunnen deelnemen .Men hoeft dus geen certificaat in het eigen land behaald te hebben om internationaal te exposeren. Zo zie je maar weer wat de voordelen zijn van een klein land, die kunnen soepeler omgaan met regeltjes en alles zelf bepalen. Dit is dus een goede instap-mogelijkheid om te gaan tentoonstellen die men niet voorbij moet laten gaan. Ook is het goed om onze internationale contacten verder uit te bouwen. Om alvast in de Luxemburgse sfeer te komen enige beelden. Op onderstaande kaart links de Toren Vauban in 1685 gebouwd door de gelijknamige Franse vestingbouwer, die de vestingwerken van de stad gemoderniseerd heeft. Van deze kaart is de speciale afstempeling uitvergroot in afbeelding (links): het is het stempel uit 1982 van de toenmalige internationale tentoonstelling over maximafilie. Op de volgende maximumkaart (onder links) ziet u een oude luchtpostzegel van een dubbeldekker die boven de stad Luxemburg vliegt. De kaart is afgestempeld met een tentoonstellingsstempel uit 1932. Op de middelste kaart wederom Luxemburg stad maar nu is de foto van de Groothertogin Charlottebrug dichterbij genomen. Op de kaart (onder rechts) de Basiliek van Echternach met het dagstempel ter gelegenheid van Pinksteren 1938. De laatste drie kaarten (volgende bladzijde bovenaan) zijn gemaakt van de bekende Nederlandse decemberzegels van 2001 van de Abdij van Clervaux.

2


Notulen, najaarsbijeenkomst. 19 oktober 2002

In (voor de laatste keer) de Gentel, Geldermalsen De secretaris zit de vergadering voor en verwelkomt de leden en is verheugd ook enkele nieuwe leden te mogen begroeten. Ondank de instroom van nieuwe leden is het aantal toch nog iets afgenomen. Wel verheugend is het feit dat onze nieuwe leden overwegend jonger zijn. Voor de Kind sectie is een werkgroep geïnstalleerd die aan het werk gaat met het voorbereiden van de nieuwe catalogus. De werkgroep bestaat uit de heren R. de Vries, Fr. Rummens, A. van Balgooi en Wil Verbeek. Ronald de Vries heeft reeds een D-base met daarin prentbriefkaarten, hartjeskaarten, maximumkaarten Kind en diverse andere onderwerpen. In totaal opgedeeld in 47 groepen! Edward Froon geeft aan dat het documenteren van deze hobby jaarlijks tot een uitbreiding en aanvullingen in fragmenten kan leiden. De werkgroep gaat uitzoeken op welke wijze met de gegevens van R. de Vries gewerkt kan worden en hoe de financiering kan plaatsvinden. Bij de rondvraag pleiten de heren Salet, Roffelsen en Froon om onze vereniging weer aan te sluiten bij de N.B.F.V. De heer Laman Trip vraagt waar de voorkeur naar uitgaat; naar een catalogus of naar een handboek. Uit een peiling onder de aanwezigen blijkt dat de meerderheid de voorkeur geeft aan een catalogus met prijzen. Het maandblad Filatelie heeft de eerste drie paginas over maximafilie opgenomen en deze zijn vakkundig door Edward Froon samengesteld. Voor dit nieuwe initiatief is veel waardering en enige nieuwe leden hebben zich inmiddels al aangemeld. Van de N.B.F.V. is nog geen schriftelijke reactie op onze brieven ontvangen. Van Filatelie is een uitondiging ontvangen m.b.t. de uitslag van de schrijfwedstrijd. Direct na de pauze in de vergadering ben ik, in mijn functie van secretaris, vertrokken naar Apeldoorn om daar de uitslag van deze wedstrijd te vernemen. Helaas vielen we deze keer niet in de prijzen. Tijdens de vergadering wordt aandacht gegeven aan de bestuurssamenstelling. Als secretaris heb ik zes jaar gefunctioneerd en op de voorjaarsvergadering zal ik deze taak beëindigen. Dus weer een dringend beroep op de leden om zich te melden voorde twee vacante plaatsen in het bestuur. De penningmeester en uw secretaris gaan op zoek naar een nieuwe en centraal gelegen vergader-locatie. De penningmeester kan verheugd vertellen dat (op het tijdstip van de voorjaarsvergadering) reeds 60% van de leden de verschuldigde contributie heeft betaald (138 betalende leden). De vergadering gaat akkoord onze vereniging de donatie van de ING-bank gebruikt voor ons 25 jarig bestaan.

Stuurgroep handboek Voor het Kind

Gedurende de vorige ledenvergadering gehouden 19 oktober 2002, werd een ad hoc stuurgroep opgericht teneinde na te gaan of een nieuw handboek voor al de Voor het Kind verzamelgebieden tot de mogelijkheden zou behoren. Deze groep bestaat uit Arnold van Balgooi, Frans Rummens, Wil Verbeek en Ronald de Vries. Deze groep is reeds bijeengeweest en heeft in principe een voorstel klaar dat op de komende ledenbijeenkomst van 2 maart 2003 uitvoerig zal worden uitgelegd, waarna om een goedkeuring-in-principe zal worden gevraagd. Nu reeds in het kort enkele elementen uit dit voorstel: 1. We denken aan een handboek dat alle specialiteiten omvat, maar zodanig dat ieder verzamelgebied apart uit gegeven zal worden. 2. Uitgave op A4 formaat, 2-zijdig bedrukt, met vele figuren (deels in kleur), met 4-rings binders. 3. Het 1981 boek van Bate Hylkema handhaven als algemene introductie tot, en verwijzing naar dit handboek. Dit betekent tegelijkertijd inkrimping en uitbreiding. 4. Deze introductie net zo als alle onderdelen los verkrijgbaar maken. Ieder koopt alleen die onderdelen waar hij/zij belangstelling voor heeft. 5. Bestaande catalogi geheel of gedeeltelijk (max kaarten!) in dit handboek onderbrengen. 6. Financiering: er zal een startfonds nodig zijn. Daarna financiering on the fly uit opbrengst van bestellingen. 7. De huidige stuurgroep wil wel als zodanig doorgaan, met Wil Verbeek als algemeen coördinator, Arnold Balgooi als coördinator tekstverwerking, Ronald de Vries voor CD-ROM zaken en Frans Rummens zal publiciteit verzorgen en de contacten met het bestuur onderhouden. Er zal echter daadwerkelijke hulp van vele leden nodig zijn om dit project in redelijke tijd (5 jaar?) rond te krijgen.Voor meer informatie: Frans Rummens 0342 400689 en [email protected] Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

3

Bensdorp Cacaofabrieken

1

2

3

4

Dik tien jaar geleden kreeg ik de kans een grote verzameling prentbriefkaarten te kopen. Een belangrijk onderdeel hiervan waren de kaarten die de Bensdorp cacaofabrieken uit Amsterdam als collertors item hebben uitgegeven en waarop afbeeldingen van beroemde mensen stonden. Onder het motto regeren is vooruitzien ben ik er van uitgegaan dat onze PTT nog wel eens postzegels zou gaan uitgeven ter herinnering aan deze beroemde personen. En ja hoor, regelmatig verschenen er postzegels ter nagedachtenis aan deze belangrijke mensen. Allereerst Christiaan Huygens, de uitvinder van het slingeruurwerk (afb.1). In 1996 kon ik de kaart gebruiken van Willem Barendsz (afb.2) met daarop de postzegel van het Behouden Huys op Nova Zembla. De zegel met het portret van Columbus (afb.3) komt goed overeen met deze Bensdorp-kaart. In het Schubertjaar 1998 werd ook door middel van een postzegel (afb.4) aandacht gegeven aan deze componist. Zowel op de postzegel als op de kaart zien we de componist achter de vleugel (beide elementen op de kaart en op de zegel). In 1999 werden verschillende Hollandse meesters geëerd met postzegels van een van hun schilderijen. Ook Jacob van Ruysdael (afb.5) viel deze eer te beurt. Wij zien hem op de kaart al schilderend achter zijn schildersezel. Rembrandt zien we in het uitgiftejaar 2000 bezig met het schilderen een van de belangrijkste kunstuitingen van de gouden eeuw; de Nachtwacht (afb.6). Tot slot kon ik in 2000 gebruik maken van twee kaarten. Een kaart met de beeltenis van Karel V (afb.7) en een kaart waarop zowel de keizer als de schilder Titiaan (afb.8) staan afgebeeld. Op het middelste fragment van de postzegel staat Karel V zittend op een paard afgebeeld. Dit schilderij wordt in het Prado in Madrid tentoongesteld en is geschilderd oor Titiaan. Het is mijn overtuiging dat in de komende jaren nog meer zegels zullen worden uitgegeven waardoor deze Bensdorpkaarten tot fraaie maximumkaarten bevorderd kunnen worden.

5

4

6

7


8

Raken we de weg kwijt?

De ANWB viert een feestje. Er zijn 120 jaar verstreken na de start in 1883. Ruim een eeuw terug is men begonnen met het plaatsen van wegwijzers omdat de overheid het geenszins nodig vond. Niet iedereen was terstond enthousiast. Neem de bevolking van het platteland. Die voelde er niets voor om ontdekt te worden door die lui uit de stad. De waarheid is dat de eerste dozijn in 1894 geplaatste wegwijzers tussen Rotterdam en Utrecht de eerste winter niet overleefden. Van de houten palen werd kachelhout gemaakt! De organisatie telt thans 3.8 miljoen leden, 4000 medewerkers en aan contributie wordt elk jaar 65 miljoen euros gegenereerd. Je zou zeggen dan heb je iets in de melk te brokken.

De ANWB is commercieel actief op velerlei terrein. Terwijl wij dit verhaal aan het papier toevertrouwen wordt er al gedacht nu de wetgeving voor de autoverkopen per 1 oktober 2002 ingrijpend is veranderd- in autos te gaan dealen onder de ANWBparapluie. Ook de luchtreizigers vallen binnen de toekomstige aandachtskring.

Naar het schijnt heeft de politiek niet zoveel op met de ANWB. De vorige minister van verkeer uit het paarse kabinet heeft het contract ten aanzien van de vertrouwde ANWB-bewegwijzeringsborden per 1 januari 2004 opgezegd. En er is begin 2003 nog geen uitzicht op een nieuwe aanpak Het zal toch niet zo zijn dat situaties zoals weergegeven op bijgaand maximumkaarten tot het verleden gaan behoren? We trekken alvast aan de bel! Aan een auto zit toch geen bel horen wij u zeggen. Klopt! Dan maar een fiets ten tonele gevoerd (óók een goede maximumkaart). Want we hopen natuurlijk dat die hele zaak berust op luchtfietserij! De grote vraag blijft vanzelfsprekend welke oplossing er achter de horizon verborgen ligt. <Wim Roffelsen> Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

5

Lest best?

Dit is dan alweer het tweede bulletin in het nieuwe A-4 formaat. De positieve reacties bleven niet uit! Erg begrijpelijk, mooi gedrukt, goed leesbaar, aardige artikelen en mooi fotowerk. In het voorgaande bulletin heb ik u aangekondigd dat de voorjaarsvergadering op een andere plaats zou plaatsvinden. Er is inmiddels een andere locatie gevonden en wel:

Cultureel Centrum Oog in Al, Händelstraat 3 te Utrecht, Zondag 2 maart 2003 om 10.45 Een routebeschrijving is in dit bulletin aanwezig. De penningmeester en ondergetekende zijn de mening toegedaan dat met deze nieuwe locatie een prettige vergaderruimte gevonden te hebben. Gemakkelijk bereikbaar, schoon, voldoende tafels ook voor uw doubletten en betaalbare prijzen voor de consumpties. Er is één prijs voor alle consumpties n.l. Euro 1,00. Een lunch is niet verkrijgbaar (met uitzondering van een broodje kroket). Zelf meegebrachte etenswaren mogen wel worden genuttigd. Elders in deze uitgave staat het een en ander over de maximafilie-tentoonstelling in Luxemburg op 5 en 6 juli. Dit is een leuke mogelijkheid om, ook zonder voorgaande internationale ervaring, te exposeren. Meer informatie op de vergadering van 2 maart in Utrecht. Ook hoort u daar van de mogelijkheid om collectief deze expositie te bezoeken. Op 2 maart aanstaande hopen we ook enige nieuwe bestuursleden te verwelkomen. Een voorzitter ontbreekt al geruime tijd en ook uw secretaris is nu aan vervanging toe.. Uit eigen ervaring kan ik u vertellen dat de taak van secretaris ongeveer anderhalf uur per week kost. Inmiddels is de net opgerichte werkgroep m.b.t. de uitgave van het nieuwe handboek/catalogus Voor het Kind aan het werk gegaan. Elders in deze uitgave vindt u hierover een mededeling. Deze werkgroep kan het werk slechts uitvoeren indien onze vereniging beschikt over een compleet bestuur. Als scheidend secretaris wil ik alle leden danken voor het gestelde vertrouwen en de prettige wijze waarop samenwerking mogelijk was. Graag wil ik u allen nog op menige vergadering en expositie ontmoeten. Met verzamelaarsgroeten,

Nieuwe postzegelnamen

De partijenpostzegel (bijv. haringeter en tulp; zie blz. 341 NVPH-catalogus) heet voortaan AttentieZegel. Inderdaad afwijkend met twee hoofdletters geschreven. De nieuwe naam voor de bedrijvenzegel (= V&D zegel) is voortaan MerkZegel. Beide namen zijn bedacht om de waarde die de bedrijvenzegel voor de klanten van TPG Post vertegenwoordigen beter naamdekkend tot uitdrukking te brengen.

Spraakmakende zegel door de actualiteit

De Nederlandse tuinarchitect Piet Oudolf uit Hummelo, een van de meest spraakmakende tuinarchitecten van Europa, gaat een nieuwe herdenkingstuin in New York ontwerpen voor de slachtoffers van 11 september. Oudolfs tuinen met golvende taxusheggen zijn in 2001 op een zomerzegel met de bloem alcea rugosa (nvph 1971) geplaatst. De bestaande garden of remembrance, die twee maanden na de aanslag op het World Trade Center nabij het Battery Park *) werd geopend, voldoet niet. De tuin wordt te armzalig ervaren. Oudolf is uit 18 inzendingen gekozen. Belangrijk onderdeel van zijn tuin is de 240 meter lange plantenborder. In het park komen enkele tuinkamers omgeven door bomen. In deze kamers komen banken en fonteinen. Oudolf omschrijft zijn visie op de tuin alsvolgt: Het is erg druk langs de waterkant. Mensen zijn voortdurend in beweging. Ik wil dat ze even stilstaan en kunnen voelen wat er zich in het park afspeelt. Bron: Trouw 17 januari 2003. *) Het park is genoemd naar de kanonnen die Nederlanders in de 17e eeuw langs de Hudson plaatsen ter verdediging van NieuwAmsterdam, zoals New York vroeger heette, tegen de Britten.

Design bij TPG en KPN

Museum De Beyerd in Breda doet onderzoek naar de vormgeving bij PTT, die naderhand Koninklijke PTT Nederland.(KPN) heette. KPN splitste zich in 1998 in KPN Telecom en TNT Post Groep (TPG). De vormgeving van beide bedrijven (en de voorloper daarvan) wordt door het museum in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam onderzocht. Halverwege dit jaar begint het onderzoek en duurt anderhalf jaar. De activiteiten van het vroegere PTT-bedrijf en haar opvolgers op het gebied van design staan in binnenen buitenland in hoog aanzien. Het design heeft niet alleen betrekking op de vormgeving van postzegels, maar ook op die van gebouwen, brievenbussen, kleding, telefoontoestellen/-cellen, interieurs, kleding en jaarverslagen. 6


Aansprekende historische informatie brengt een postzegel tot leven

Met bijgaand artikel hoop ik de aandacht voor en de betrokkenheid bij de VOC-postzegel van de lezer en verzamelaar aanmerkelijk te verhogen. Door enkele tot de verbeelding sprekende gegevens, feiten en facetten uit het leven van de 17e en 18e eeuwse VOC te vermelden, komen deze zegels tot leven. Gemotiveerde en levendige aandacht en interesse wordt na lezing van onderstaand artikel aanmerkelijk opgevoerd, dunkt me. Tot nu toe circuleert er in de filatelistische pers een afstandelijke, weinig inspirerende/aansprekende en onbetrokken aandacht voor het Nederlandse postzegelonderwerp en de vormgeving daarvan. Het is en blijft helaas een dorre, geestdodende en ver-van-mijn-bed-show. Het genieten-van-eenpostzegel is hierdoor totaal uitgesloten! Retourvloot 1760 De ongedateerde en ongesigneerde tekening van de Nederlandse Oost-Indische retourvloot in 1760 is door een anonieme vervaardiger met pen en penseel opgezet. De hoogte van de tekening is 52 cm, de breedte 74 cm. De gedrukte tekst (boven) en de geschreven tekst (onder) luidt: De Nederlandse Oost-Indische Retoer-Vloot in den Jaare 1760. Gecommandeert door den Weledelen Manhaften Heer Coert Roseboom (hij zat aan boord van de Noord-Beveland), Oud Commandeur en Eerste Equipage Meester te Batavia; alsmede legenda van (19) schepen (links) en (19) schippers (rechts). Achter de scheepsnamen zijn hoofdletters geplaatst: Z, A, D, R, H en E. De afkortingen hebben betrekking op de thuishavens van de schepen: Zeeland, Amsterdam, Delft, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen. · Op de tekening zijn 19 schepen varend in konvooi weergegeven, die alle (tegen de leesrichting in) naar links varen. Hiermee wordt gesuggereerd dat de schepen vanuit Nederlandsch Oost Indië naar Nederland terugvaren. De schepen, behorend bij deze retoervloot, pendelden voortdurend heen en weer tussen Nederland en Indië. Het cijfer achter iedere scheepsnaam op onderstaande lijst geeft het aantal reizen van het schip naar Indië aan. De gemiddelde snelheid van de schepen bedroeg ongeveer vijf kilometer per uur. Windstilte, stormen en zeestromingen maakten dat de snelheden geregeld wisselden. · In onderstaande lijst zijn 17 schepen opgenomen. Hierdoor is het onmogelijk aan te geven bij welk van de 19 schepen welke gegevens passen. De nummering op de tekening van ieder schip is op de sterk verkleinde kleurenfoto helaas niet meer te ontdekken. Vandaar dat het voor mij nu niet mogelijk is nadere gegevens bij de drie op de postzegel gereproduceerde schepen te vermelden. Ik zal me moeten beperken tot algemeen geldende informatie. · Grafische ontwerpers Pieter Brattinga en Eric Coppenhagen hebben het eerste, het midden-onderste en het laatste schip van de tekening op beide VOC-jubileumpostzegels geplaatst. Het eerste en het laatste schip (= Amerongen en Visvliet) zouden wellicht op de beide postzegels geplaatst kunnen zijn. 16 1e 2e 3e 4e 5e 6e

schepen met kapitein/schipper van de retourvloot 1760 [datum] kolom: vertrek vanuit een Aziatische havenplaats [datum] kolom: aankomst in Kaap de Goede Hoop [datum] kolom: aankomst in een Nederlandse havenplaats [cijfer] kolom: bijzonderheden over de bemanning [cijfer] kolom: waarde van de lading in guldens uitgedrukt aan boord [letter] kolom: de hoofdletters hebben betrekking op de VOC-thuishavens Amsterdam, Enkhuizen, Hoorn, Delft, Rotterdam en Zeeland

1 2 3 4 5 6 7 8

Amerongen Vrouwe Langewijk Lycochton Nieuw Nieuwerkerk Noord-Beveland Oudkarspel Rhoon

scheepsnaam

1 1 4 3 3 1 3 2

kapiteins-/schippersnaam Christiaan Hansen Elizabeth Frederik Wielard Jakob de Vries Kornelis Kuiper Dirk Wagtels Jakob Reysik Michiel Hamelo Adriaan de Boer

1e

01-11-1759, 01-11-1759, 01-11-1759, 01-11-1759, 01-11-1759, 01-11-1759, 01-11-1759,

2e

08-01-1760, 14-01-1760, 12-01-1760, 20-01-1760, 26-01-1760, 08-01-1760, 11-01-1760, 01-11-1759,

12-06-1760 13-06-1760 12-06-1760 12-06-1760 13-06-1760 13-06-1760 12-06-1760 12-01-1760,

3e

9 10 11 12 13 14 15 16 17

Admiraal De Ruyter Schagen Amstelveen Baarzande Hoop Vr. Rebecca Jacoba Tulpenburg Huis ten Donk Visvliet

3 2 4 4 5 1 2 4 2

George Christiaan Honsdorp Klaas Arienz. Willem Everd. v.d. Nieuwpoort Jan Willem Munts Pieter Broman Jan Bernard Schaper Louis de Jong Arend van der Deuren Justus Baak

01-11-1759, 01-11-1759, 10-11-1759, 10-11-1759, 10-11-1759, 06-11-1759, 06-11-1759, 19-11-1759, 19-11-1759,

27-01-1760, 12-01-1760, 13-01-1760, 26-01-1760, 21-01-1760, 21-011760, 26-01-1760, 31-01-1760, 31-01-1760,

12-06-1760 12-06-1760 12-06-1760 13-06-1760 13-06-1760 12-06-1760 13-06-1760 12-06-1760 13-06-1760

4e

5e

100, 10, 5, 3f 237.887 90, 7, 3, 2 f 225.550 89, 9, -, f 130.476 85, 9, -, 6 f 155.778 99, 13, 3, 5 f 204.367 112, 12, 4, 2 f 267.823 94, 12,5, 1 f 210.617 20-06-1760 91, 12, 3, 4 f 194.674 93,10, 4,7 f 193.344 85, 10, -, 3 f 150.513 94, 8, 5, 8 f 196.593 80, 9, -, 7 f 151.811 84, 5, 3, 1 f 120.961 f 243.817 f 242.707 f 728.035 f 795.519

6e

A R E E Z Z A

Z A H A H D A A R Z

1e Kolom: Vertrek uit een Aziatische havenplaatsen; De schepen 1 t/m10 en van 11 t/m 13 vertrokken alle uit Batavia respectievelijk op 1 en 10 november 1759. De schepen 14 en 15 vertrokken op 16 november 1759 uit Ceylon en de schepen 16 en 17 vertrokken op 19 november 1759 uit Bengalen. Het cijfer achter de scheepsnaam geeft het aantal reizen van het schip naar Indië aan. Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

7

2e Kolom: Aankomst in Kaap de Goede Hoop: De aankomsttijden verschilden behoorlijk per schip. De ververs, reparatie- en wachttijden uiteraard daardoor ook. Alle schepen vertrokken gelijktijdig uit Kaap de Goede Hoop op 19 februari 1760. De schepen die stuk voor stuk waren bewapend (zie de 4e kolom met het aantal soldaten), voerden vanwege de veiligheid en bescherming tegen kapers en ander gespuis in konvooi. 3e Kolom: Aankomst in een Nederlandse havenplaats: De schepen arriveerden, behalve schip 20, in de tweede week van juni 1760 in de havenplaatsen. De schepen 1, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 14 en 16 vonden hun bestemming op de rede van Texel. De havenplaatsen Amsterdam, Hoorn en Enkhuizen waren voor de Oost Indiëvaarders door de ondiepte van de Zuiderzee niet bereikbaar. De schepen 2 en 13 eindigden op Goeree en de schepen 5, 6, 8, 15 en 17 stopten in Rammekens. 4e Kolom: Bijzonderheden over de bemanning: De cijferkolom met vier cijfers achter elkaar heeft betrekking op de gevarieerde samenstelling en aantal van de bemanning. De cijfers hebben respectievelijk betrekking op het aantal matrozen, soldaten, knechten en passagiers. Soms bevindt zich hier een gevangene of een slaaf bij. Schip 6 een gevangene, schip 7 twee gevangenen, schip 8 een gevangene, schip 9 een gevangene en een slaaf, schip 11 twee slaven [een man en een vrouw] en een gevangene, schip12 een slaaf, schip 13 een gevangene. De meeste gevangenen verlieten in Kaap de Goede Hoop de schepen. Ze werden daar wellicht in de gevangenis geplaatst. Van de schepen 13 t/m 16 zijn geen gegevens vermeld.

8


Veiling zondag zondag 2 maart 2003 No. Omschrijving Inzet 01 Leerlingenbedankje uit 2000 (4 samenhangende krt) 1,50 02 Leerlingenbedankje uit 2002 (Stickervel) 1,25 03 idem 1,25 04 K.B. kaart 1995 S 8260 3,00 05 K.B. kaart 1995 B 7020 3,50 06 K.B. kaart 1995 C 8871 3,00 07 K.B. kaart 1996 B 12470 2,50 08 K.B. kaart 1997 B 8389 2,50 09 K.B. kaart 1998 B 9185 3,50 10 K.B. kaart 1999 B 1204 3,50 11 K.B. kaart 2000 B maskers 14636 5,00 12 K.B. kaart 2001 B 3825 5,00 13 K.B. kaart 2002 B 3894 6,00 14 K.B. kaart 2002 B 6312 7,00 15 Een compleet deurzegelvel 2002 1,50 16 Een compleet deurzegelvel 1999 1,50 17 Een compleet deurzegelvel 2000 1,50 18 Gelopen briefkaart Voor het kind1933 2,00 19 K.B. kaart 1964 S 20404 2,50 20 K.B. kaart 1967 B 8995 4,00 21 K.B. kaart 1969 S 09463 2,00 22 K.B. kaart 1971 S 12698 2,00 23 K.B. kaart 1972 S 20391 1,50 24 K.B. kaart 1973 S 1158 1,25 25 K.B. kaart 1974 S 19296 1,25 26 K.B. kaart 1975 B 6360 1,25 27 K.B. kaart 1979 S 03122 1,00 28 K.B. kaart 1980 S 16407 1,00 29 K.B. kaart 1984 B 03034 1,00 30 K.B. kaart 1985 B 10596 1,00 31 K.B. kaart 1986 C 08265 1,50 32 K.B. kaart 1987 B 08667 1,00 33 K.B. kaart 1989 B 02030 1,00 34 7 Omslag enveloppen kinderblokken 1970 t/m 1976 5,00 35 Set K.B. S 1967; 1968 en 1969 cat wrd fl. 25,50 4,00 36 Set K.B. S 1970 t/m 1974 cat wrd fl. 31,00 4,00 37 Set K.B. S 1975 t/m 1977 cat wrd fl. 15,00 2,50 38 Set K.B. S 1978 t/m 1982 cat wrd fl. 16,00 2,50 39 Set K.B. S 1970 t/m 1978 cat wrd fl. 50,00 8,00 40 Max krt Beatrix Inversie No 1489a 1,50 41 Max krt China Shoushan Carved Stone, serie 4 krt 2,00 42 Max krt Plesman 648, stempel Wittebrug 7-09-54 2,50 43 Max krt 100 jr spoorbrug 903, stempel Culemborg 2,00 44 Max krt Amphilex 77 886/88, stempel Amsterdam 7,50 45 Max krt Zomerzegels 1981 CZ 1216/19 cw fl. 12,00 3,00

No. Omschrijving Inzet 46 Kinderzegel 709W xx plaatfout, cat wrd fl. 90,00 5,00 47 Kinderzegel 1234 xx met onbekende plaatfout,stip. 1,00 48 Max krt Molen 1981, compleet, 23 krt. 10,00 49 Max krt Molen 1982, compleet, 19 krt. 8,00 50 Max krt Molen 1983, compleet, 18 krt. 7,50 51 Max krt Molen 1984, compleet, 18 krt. 7,50 52 Max krt Molen 1985, compleet, 22 krt. 9,00 53 Max krt Molen 1986, incompleet, 19 krt. No 120 ontbr. 8,00 54 Max krt Molen 1987, compleet, 23 krt. 9,00 55 Max krt Molen 1988, compleet, 21 krt. 8,00 56 Max krt Molen 1989, compleet 18 krt. 7,50 57 Max krt Huisman 1981, compleet 20 krt. 8,00 58 Max krt Huisman 1982, compleet 19 krt. 7,50 59 Max krt Huisman 1983, compleet 18 krt. 7,50 60 Max krt Huisman 1984, compleet 18 krt. 7,50 61 Max krt Huisman 1985, compleet 22 krt. 9,00 62 Max krt Huisman 1986, compleet 20 krt. 8,00 63 Max krt Huisman 1987, compleet 26 krt. 10,00 64 Max krt Huisman 1988, compleet 14 krt. 5,00 65 Max krt CZ 1153/56 Zomer 1978, cat wrd fl. 16,00 3,00 66 Max krt CZ 1175/78 Zomer 1979, cat wrd fl. 14,00 3,00 67 Max krt Cz 1194/97 Zomer 1980, cat wrd fl. 14,00 3,00 68 Max krt Zomerzegels 1953 sGrav. Ph.D 602/06. MC 50,00 69 Max krt Zomerzegels 1954 641/45 div. o.a.v.Gogh MC 45,00 70 Max krt Nat.Luchtvaartfonds sGrav 647 MC 15,00 71 Max krt Zomerzegels 1955 656 sGrav Rijsw.weg MA 5,00 72 Max krt Olymp.Sp. 1956 676/80 sGrav Ph.D. MC 13,00 73 Max krt de Ruyter 1957 693/94 sGrav.Ph.D. MB 10,00 74 Max krt de Ruyter 1957 693/94 sGravenhage MD 8,00 75 Max krt Zomerzegels 1958 707/11 MA CZ 15,00 76 Max krt Zomerz 1958 711 Volendam Zeldzaam MC 10,00 77 Max krt Kinderzegels 1958 715/19 sGrav. MA 10,00 78 Max krt KLM zegels 1959 729/30 Sp.stempel MC 7,50 79 Max krt Zomerz 1960 738/42 Flor.stempel MA CZ 12,50 80 Max krt Europa 1960 745/46 1 kaart sGrav. MA 8,00


9

No. Omschrijving Inzet 81 Max krt Europa 1962 777/78 1 kaart Sp.stempel MA 8,00 82 Max krt Kinderzegels 1963 802/06 sGrav. MA CK 10,00 83 Max krt Spoorwegen 1964 818/19 stations MA 5,00 84 Max krt Bijbelgenootschap 1964 820 Adam MA 10,00 85 Max krt Korps Mar.1965 855 Sp.stempel MA 3,00 86 Max krt T.H.Delft 1967 fotokaart 876 Delft MA 2,50 87 Max krt Amphilex 1967 886/888 Postmuseum MB 7,50 88 Max krt Zomerzegel 1968 origin.krt 903 Culemborg MA 3,50 89 Max krt Kinderzegels 1969 932/36 sGrav. MA CK 7,50 90 Max krt Kinderzegels 1972 1020/23 sGrav.MC CK 8,50 91 Max krt Zomerz 1972 1005 ZELDZAAM sGrav MB 5,00 92 Max krt Red.w.74 1054 SCHAARS Stellendam MA 5,00 93 Max krt Spinoza 1977 1130 Amsterdam MA 4,00 94 Max krt Schaatsen 1982 1261 Leeuwarden MA 2,50 95 Max krt Schaken 1969a+b 3 krt Origineel Adam MA 4,50 96 Max krt W & Max 2002 portret Adam 2st 2-2-02 MA 3,50 97 Max krt W & Max 2002 3 versch krt Adam 2-2-02 MA 4,50 98 3 max krt huwelijk WA & Max Adam 2-2-02 MA 4,50 99 3 max krt huwelijk WA & Max Adam 2-2-02 MA 4,50 100 Max krt Circuskaart 2002 Amsterdam MA 1,50 101 Boek Bate Hylkema met de kunstzegels 2000 11 maximumkaarten (NVPH 1894-1903 + 1904 Zeldzaam 30,00

Links kavel 69

rechts kavel 70

Links kavel 76

rechts kavel 91

rechts kavel 88

Schriftelijke biedingen aan:

links kavel 92

Theo van den Dool, IJsselkade 67 7412 BN Deventer,

onder kavel 95

tel. 0342-400689 :

10

of per email aan [email protected]

links kavel 99


Provinciezegels en de tabs

Dat de nieuwtjesdienst bijzonder mooie maximumkaarten heeft weten te maken van de provinciezegels hebben veel van de abonnees inmiddels bevestigd. Bij het zoeken naar de juiste kaarten wordt in de eerste plaats op het zegelbeeld gelet. Zoals u zult weten heeft ieder provincievelletje zijn eigen tabs met daarop de bezienswaardigheden en de bekende personen uit die provincie. Het was natuurlijk een uitdaging om er bij iedere tab een toepasselijke kaart te vinden was! Het resultaat is geen maximumkaart; hierbij staat de overeenkomst met de postzegel centraal. Deze kaarten vallen in de categorie themakaarten. Van de 72 tabs zijn er voor 65 een geschikte kaart gevonden, voorwaar een score van 90%! Veel moeilijker was het verkrijgen van de juiste plaatsafstempeling. Veel postkantoren zijn wel bereid om te stempelen, maar de kwaliteit laat nogal eens te wensen over. Menig postagentschap is bezocht maar de resultaten waren sterk wisselend.Van iedere provincie ziet u in dit artikel twee kaarten. We beginnen met Friesland (zie boven) met twee typisch Friese onderwerpen; fierljeppen (afstempeling Leeuwarden) en de Fries in hart en nieren Abe Lenstra (afstempeling Heerenveen). Deze laatste kaart wordt door veel prentbriefkaarten-verzamelaars gezocht en is dan ook nogal zeldzaam. Drenthe is vertegenwoordigd met een kaart van de ganzenhoedster in Coevorden (lnks) en de wereldbekende TT-motorraces in Assen (rechts).

De derde provincie, Noord-Holland, toont ons (links) de juiste molen van de Zaanse Schans (afst. Zaandam-Dam) en de traditionele kaasmarkt (rechts) met de kaasdragers in Alkmaar (afst. Alkmaar-Houttil).

Dat de onderwerpen op de tabs erg gevarieerd zijn blijkt wel bij de provincie Gelderland met het bekende stripfiguur Flipje (rechts met de afst. Tiel) en de smakelijke Gelderse rookworst (linksonder met de afst. Arnhem).


11

De lekkere Bossche bollen (links) komen natuurlijk uit den Bosch en op het zelfde Brabant-velletje zien we de afbeelding van Anton Philips (afst. Eindhoven). Deze zegel met de tab geplakt op een kaart (rechts) met het standbeeld van Philips leverde een schitterend geheel op.

Verder naar Zuid-Holland met een kaart van de schrijfster Anna Blaman (uiterst links afst. s-Gravenhage) en een kaart van de dwergmuis (links) die in Zuid-Holland nogal vaak gesignaleerd zou zijn (?). De kaart is in ieder geval bijzonder geslaagd. De trots van Groningen is het Groninger museum (rechts) en het ligt dan ook voor de hand dat deze op hun provincievelletje wordt afgebeeld. Evenals de zeehonden (links) die sinds jaar en dag door Lenie t Hart in Pieterburen worden opgevangen. Lang is er gezocht naar een portretkaart van de Utrechtse cabaretier Wim Sonneveld. Maar uiteindelijk is ook deze kaart gevonden. Ooit speelde hij de opa (kaart rechts) in de populaire TV-serie Ja zuster, nee zuster. Ook het vinden van een kaart met de afbeelding van een vleermuis (onder) bleek niet eenvoudig te zijn, maar zoals u ziet is het wel gelukt (afst. Utrecht).

Van Utrecht naar Limburg. In Hoensbroek vinden we het kasteel Hoensbroek (kaart rechts) en nog verder in het zuiden is de wielerklassieker de Amstel Goldrace onderwerp naast een zegel (afst. Maastricht). Het leuke van deze kaart (links) is dat naast het wielrennen ook een pul bier is afgebeeld; Amstel bier? In ieder geval een leuke vondst. 12


Als we in Overijssel terecht zijn gekomen kom je in Zwolle de Sassenpoort (links) tegen en het schijnt dat je de otter (rechts) regelmatig in Overijsselse wateren tegenkomt (afst. Zwolle).

Kris kras door Nederland komen we in Zeeland terecht en wel in Kapelle, de geboorteplaats van Annie M.G. Schmidt (rechts). Tot de Zeeuwse folklore behoort wel het ringsteken. De kaart die daarvoor gebruikt is komt uit de Voor-het-Kind-hoek (kaart links, afst. Middelburg).

De laatste provincie is tevens de jongste provincie. In Flevoland wordt het landschap vaak door windmolens (kaart onder links) door zogenaamde horizon vervuiling aangetast, maar het feit dat hiermee groene-energie wordt opgewekt, maakt veel goed. Tot besluit een kaart (onder) van de lepelaar (afst. Lelystad), een vogel die zich blijkbaar thuisvoelt in de Flevopolder.

In volgende uitgiften van ons bulletin wordt nog meer informatie verschaft over de overige provincie-tabs. Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

13

De maximafilie schept optimale visuele duidelijkheid in postzegels

Dertien verschillende Van Gogh-jubileumpostzegels De 150e geboortedag van Vincent van Gogh moet uitgroeien tot een nationale verjaardag, althans dat hoopt Toerisme Recreatie Nederland (TRN). De postume verjaring van de kunstenaar is voor 2003 het belangrijkste speerpunt in de campagne van TRN om buitenlandse toeristen m.b.v. een drietal tentoonstellingen naar Nederland te lokken. TPG Post onderstreept deze PR-actie, dit commerciële streven met een omvangrijke reeks Van Gogh-zegels. Hierin staan de revolutionair nieuwe stijlkenmerken van de schilder en de ontwikkeling in zijn tienjarige schilderscarrière centraal. Daartoe heeft ontwerpster Gracia Lebbink van de vijf belangrijkste werken verblijfplaatsen van Van Gogh steeds twee postzegels opgevoerd met een beeld-ondersteunende neventekening naast het hoofdmotief. Kenmerken van Van Goghs baanbrekende schilderkunst: [1] Hij schildert als een van de eersten in een ontzettend hoog tempo buiten in het open veld. Dit heeft hij van de impressionistische schilders in Frankrijk overgenomen.[2] Daarbij gebruikt hij naast de heldere, (ongemengde) primaire kleuren geel, rood en blauw nog een drietal (gemengde) secundaire kleuren oranje, paars en groen. De primaire kleuren zijn met de secundaire kleuren elkaars complementaire kleuren. (zie schematekening met begeleidende tekst). [3] Met een emotionele bewogenheid en tegenstelling in kleur en lijnvoering of felle korte en dikke penseelstreken geeft Van Gogh uitdrukking (= expressie) aan zijn persoonlijke beleving van en gevoelsmatige betrokkenheid bij het geschilderde onderwerp. Al het geschilderde krijgt door de met gevoel doortrokken expressionistische benadering een nieuw, bezield leven en een nieuw bezield uiterlijk. · Het voert te ver alle dertien schilderijen met daarop zesentwintig afbeeldingen in dit bulletin te bespreken. Zie daarvoor mijn uitgebreid artikel in de januari-editie van het filatelistische tijdschrift 'Mijn Stokpaardje'. Dertien nevenafbeeldingen Naast de reproductie van de gehele tekening staat de nevenafbeelding-op-de-postzegel. De grootte daarvan verschilt per zegel. Zegels 1 en 2) Periode in Nuenen december 1883 - november 1885: · Weg achter de pastorietuin te Nuenen, februari -maart 1884, potlood en pen, 40 x 53 cm. Rijksmuseum/Rijksprentenkabinet Amsterdam. · De aardappeleters, april 1885, getekende briefschets met pen, 11 x 6 cm. Van Gogh Museum Amsterdam.

Links: Midden: Rechts:

Links: gehele tekening

Midden:afgebeeld op tab

Zegels 3 en 4) Periode in Parijs maart 1886 - februari 1888: · Tuin met zonnebloemen, juli - september 1887, aquarel, 42,5 x 35,5 cm. Van Gogh Museum Amsterdam. · Studie voor zelfportret, voorjaar 1887, potloodtekening, 19 x 21 cm. Van Gogh Museum Amsterdam. Afbeeldingen (twee maal) op bladzijde 15 bovenaan. 14


gehele tekening afgebeeld op tab zegel met tab

Rechts:zegel met tab





Zegels 5 en 6) Periode in Arles februari 1888 - mei 1889: · Zittende Zoeaaf, juni 1888, rietpentekening, 52 x 66 cm. Eigenaar onbekend. · Caféterras bij nacht aan het Place du Forum, september 1888, rietpentekening, 62 x 47 cm. Dallas Museum of Art.





Zegels 7 en 8) Periode in Saint-Rémy mei 1889 - mei 1890: · Bomen met klimop, juni - juli 1889, potloodtekening, 62 x 47 cm. Kröller-Müller Otterlo.(afbeeldingen volgende bladzijde boven) · Bomen in de gestichttuin, juni 1889, potlood- en rietpentekening, 47 x 60 cm. Kröller-Müller Otterlo. Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

15

gehele tekening Midden: Rechts:


Midden: afgebeeld op tab

Links: afgebeeld op tab zegel met tab

Rechts: zegel met tab

Zegels 9 en10) Periode in Auvers-sur-Oise mei 1890 - juli 1890: · Straat in Auvers, mei 1890, potlood- en pentekening, 44,5 x 55 cm. Van Gogh Museum Amsterdam. · Korenveld met een berg hooi of koren, juli 1890, gewassen verftekening, 45,5 x 61 cm. Whitworth Art Gallery, the University of Manchester.

Links: geheletekening Midden: afgebeeld op tab Rechts: zegel met tab

Links: geheletekening Midden: afgebeeld op tab Rechts: zegel met tab Drie zelfklevende zegels: (afbeeldingen bladzijde 17 bovenaan) · Twee zelfportretten, oktober - december 1886, potlood- en pentekening, 32 x 24 cm. Van Gogh Museum Amsterdam · Schuurtje met zonnebloemen, Parijs, juli - sept. 1887, potlood, pen- en waterverftekening, 30,5 x 24 cm. Van Gogh Museum Amsterdam. · Korenveld bij ondergaande zon, Arles, juli 1888, potloodtekening, 24,5 x 32 cm.. Van Gogh Museum Amsterdam.

16



Midden: deel van de tekening dat als secundair deel in de zegel rechts is opgenomen.

De zegels nader bekeken 1) Ter ondersteuning van het hoofdmotief van de dertien Van Gogh-postzegels is een nevenmotief opgevoerd. Dit geïsoleerde beeld beslaat [a] bijna de gehele tekening (zegel 6), [b] ongeveer de helft van de tekening (zegels 1, 2, 3, 4, 7 en 9), [c] een gering gedeelte van de tekening (zegels 5, 8, 10, 11, 12 en 13). De reproductie van een gering detail van een tekening geeft onherkenbaarheid en onduidelijkheid. 2) Maximumkaartenverzamelaars zullen als enigen onder de filatelisten door de uitgebreide 'beeldinformatie' de nevenafbeeldingen van de drie zelfklevende zegels met gemak herkennen en duiden. 3) In 1990 (het herdenkingsjaar van Van Goghs 100 jaar overlijden) is op de nvph-zegel 1442 hetzelfde getekende zelfportret van de schilder terechtgekomen! Het is een wonderbaarlijke keuze geweest om dit jaar voor de tweede keer hetzelfde portret op te voeren, terwijl er een keuze is te maken uit maar liefst 42 zelfportretten van Van Gogh. 4) Het ontwerpen van deze Van Gogh-postzegels bestaat in principe uit het 'lenen,' aanhalen of 'citeren' van bestaande afbeeldingen of delen van bestaande afbeeldingen. Deze 'collage-techniek' is in wezen een inbedden, ordenen of groeperen van 'visuele bouwstenen' in een zelf-gecreëerd[e] omgeving of 'randgebeuren'. Hierin zijn op een aantrekkelijke manier opvallende stijlkenmerken en eigenschappen Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

17

van Vincent van Gogh verwerkt als complementaire kleurtegenstellingen, het beperkte kleurpalet en de kleur van het schrijf-, teken- en aquarelpapier. Het gevaar bij een omvangrijke reeks zegels als deze, waarin een opvallende tweedeling is te bespeuren (zie verder), is dat het 'benaderings- en uitgangsprincipe' (= een combinatie van twee reproducties per postzegelonderwerp) bij een drietal zegels hopeloos in het gedrang komt. Met andere woorden er is te weinig ruimte voor alle 'bouwstenen'. 5) De beeldondersteunende nevenafbeelding van de 0,59 euro priorityzegel met de zonnebloemen verschillen als enige in deze serie zegels in woon- en werkperiode: 'Schuurtje met zonnebloemen' is in de Parijse periode in juli - september 1887 geschilderd, terwijl 'Zonnebloemen' in de Arles-periode in januari 1889 is gemaakt.

Kleurencirkel

Vormgeving en evaluerende beschouwing Door verschil in [a] opmaak/vormgeving, [b] plaatsing van de afbeeldingen, [c] plaatsing van de typografie en [d] formaat van de dertien zegels kunnen er twee typen onderscheiden worden. Als de primaire kleuren rood, geel en blauw onderling ge· Tien gegomde en geperforeerde velletjeszegels met vermengd worden (= rood met geel, geel met blauw, blauw schillende afbeeldingen. Essentiële bijzonderheden: met rood) ontstaan de secundaire kleuren oranje, groen [1] scheiding door de perforatie van de hoofd- en nevenen paars. De tegen elkaar overliggende kleuren in de afbeelding (= voorstudie), respectievelijk op de zegel en op schematekening rood - groen, geel - paars of blauw de velrand/tab. [2] De verticale lijn verbeeldt niet alleen de oranje zijn de aanvullende complementaire kleuren van lijnvoering van de schilder, maar ook de doorlopende schilderselkaar (zie ook de postzegelafbeelding nvph 2011). De carrière van hem; de kleur bezit daarin een grote zeggingscomplementaire kleuren versterken elkaar over en weer: kracht. Oranje, blauw, geel, groen en rood hebben betrekking rood wordt door het groen intenser rood, groen wordt door op het beperkte (en veel toegepaste) fel en tegengesteld kleuhet rood intenser groen.. De lichte kleuren geel, oranje rige palet van Van Gogh. [3] De beige getinte achtergronden groen treden op de voorgrond. De donkere kleuren kleur verwijst naar het brief-, teken- en/of aquarelpapier, rood, blauw en paars wijken naar de achtergrond. waarop achtergrondinformatie is geschreven en waarop schetsen zijn aangebracht. Bovendien bindt deze weinig opvallende tint het postzegelvelletje met een grote verscheidenheid aan veelkleurige reproducties tot een geheel samen. · Drie zelfklevende 'slitvormige' zegels (= beide priorityzegels en zelfportretzegel). Essentiële bijzonderheden: [1] Integratie van de hoofd- en nevenafbeelding op één zegel. [2] De kleur rondom de reproducties en die van de typografie bezitten dezelfde complementaire kleurtegenstelling als die Van Gogh op zijn schilderijen heeft toegepast. Met andere woorden een facet van het (postzegel)onderwerp bepaalt de vorm(geving) van de zegels. · Of de minuscuul kleine, te sterk geïsoleerde detailreproducties van de nevenafbeelding van de drie zelfklevende zegels die (stuk voor stuk te klein zijn uitgevallen) wel het belang van het schilderij op papier benadrukt (zoals dat bij de meeste van de tien zegels uit het velletje wel het geval is), is twijfelachtig. Een te beperkt detail uit een grotergetekend-geheel (daardoor onherkenbaar geworden) is te klein weergegeven. Bovendien maakt de fosforopdruk dit gedeelte ook onduidelijk. De verticaal geplaatste landsnaam die een deel van het ondersteunende schilderijgedeelte bedekt, doet ook nog afbreuk aan het geheel. In 1990 is al eens eerder een zeer gering detail van een schilderij van Van Gogh op een Nederlandse herdenkingspostzegel terechtgekomen. Toen werd het feit herdacht dat Vincent van Gogh 100 jaar geleden was overleden. Het 'één-honderste-deel' van het schilderij 'De groene wijngaard' is toen op postzegel nvph 1443 gereproduceerd. Dit kleine onderdeel is destijds met zorg door ontwerper Otto Treumann uitgezocht. Het honderdste gedenkjaar werd door het één-honderdste schilderijdetail verbeeld. In dit bijzondere 'vierkante detail' bevindt zich op de horizon het perspectivische verdwijnpunt van het schilderij. Onder en boven de horizon is akkerland en lucht aanwezig. Met andere woorden uit het grote schilderij is een echt bestaand 'mini-landschap' gelicht. 18


Industrieel Erfgoed II (vervolg)

Na de eerste kennismaking in het vorige Bulletin bespreken we nog een keer uitgebreid het onderwerp Industrieel Erfgoed aan de hand van Nederlandse en buitenlandse maximumkaarten. We starten met de delfstof Olie, waar we vorige keer mee eindigden. De maximumkaart links van de Jaknikker in Schoonebeek is gemaakt van een briefkaart uit 1961. Geen echt oud monument (1947), maar wel cultuurhistorie uit het tijdperk van vóór de grote aardgasbel van Slochteren. Olie wordt niet meer gedolven in Nederland, maar we importeren en verwerken het in de Rijnmond. Nederlandse zegels van olie industrie zijn er verder niet, maar wel in de overzeese gebiedsdelen. De maximumkaart midden-boven is gemaakt met de zegel uit 1955 van de raffinaderij op Aruba. Op de maximumkaart rechts-boven met de in 1965 uitgegeven zegel, ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de grote raffinaderij op Curaçao. Kaart met 1e dag afstempeling met daarin het Shell-symbool Een ander relatief ´makkelijke´ delfstof in Nederland is zout. In Twente zijn de grote zoutvoorraden bij toeval ontdekt, toen de Baron op zijn landgoed Twickel, bij Delden, een nieuwe put liet slaan voor grondwater en er steeds brak water naar boven gehaald werd. Nader onderzoek toonde er grote zoutlagen aan. Het duurde echter drie decennia eer hij een vergunning kreeg om het zout echt te delven. Hiermee legde de Baron de basis voor de Koninklijke Zout NV, waaruit later de AKZO is ontstaan na fusies, eerst met Organon en later met de toenmalige AKU, de Algemene Kunstzijde Unie. Het zout wordt nog steeds op grote schaal gedolven door het met heet water op te lossen, naar boven te pompen en te raffineren. Op de maximumkaart rechts-boven de Zouttoren te Hengelo uit 1918. De drie nog overgebleven torens hebben thans een nieuwe bestemming gevonden als een clubhuis voor padvinders, voor de VVV en als café. In andere landen was zout een delfstof, die met mijnbouw gewonnen werd, of door het verdampen van zeewater in grote zoutpannen. Uit Frankrijk de maximumkaart boven met het voormalige directiegebouw van de Koninklijke Zoutmijnen te Arc-et Senans. Hierin is thans een Centrum van de Toekomst gevestigd. De gelovige mijnwerkers bouwden ondergronds in de zoutmijnen eigen kapellen en kerken. Op de maximumkaart rechts de ondergrondse zoutkathedraal Zipaquirá in Bogota, Columbia. Andere bekende delfstoffen die met mijnbouw gewonnen worden, zijn ijzer en goud. Uit Oostenrijk op de afb.links de 19e eeuwse Karintische IJzermijn in Hütenberg, die onlangs uitgebreid is met zeer moderne nieuwbouw om te dienen als provinciaal museum. Uit Zuid Afrika (afb.volgende pagina links) met de indrukwekkende schachttoren van Die Goudstad´ in Johannesburg. Als slecht voorbeeld (afbeelding eveneens volgende pagina nu rechts) uit voormalig Oost-Duitsland, dat het niet gebracht heeft tot erfgoed. De maximumkaart is in dit arbeidersparadijs gemaakt van een propagandazegel uit 1957 over de mijnbouw. Het plaatje laat dagbouw zien van bruinkool met een grote afgraving, waarbij het landschap vakkundig ontsierd wordt. Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

19

België komt de eer toe van de eerste postzegeluitgifte over Industrieel Erfgoed, of liever Industriële Archeologie, zoals het toen nog genoemd werd. Het is de postzegel van de Grand Hornu uit 1979 over een groot mijncomplex in de Borinage, gesticht tussen 1815 en 1830 door de vooruitstrevende industrieel De Gorge. Voor die tijd een uniek en groot bedrijfscomplex in neoklassieke stijl compleet met hoogovens en kantoren. Op de maximumkaart links ziet u het complex op een oude prent. In het speciale 1e dagstempel fraaie mijnwerkersattributen als mijnlamp, mijnhelm en houweel. Voor de arbeiders bouwde hij een compleet arbeidersdorp met winkels, 412 woningen, een badhuis en een school. Men hoefde er ´slechts´ zes dagen per week te werken gedurende twaalf uur in tegenstelling tot elders in de hel van de Borinage. De voorzieningen waren speciaal aangelegd ter aantrekking van arbeiders en bevordering van het arbeidsethos, zoals De Gorge aan onze Koning Willem I schreef. (België was toen onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden.) Na een bloeiend bestaan raakte ook dit complex in verval en na 50 jaar leegstand werd in 1999 besloten er een museum voor moderne kunst (Musée des Arts Contemporain) in te vestigen. Dat is nu gereed en bij de restauratie zijn delen bewust vervallen gelaten om de mensen nu het grauwe arbeidersverleden te laten zien. Op weg van Brussel naar Parijs via de E-19 moet u er beslist even voor afslaan bij afslag 25 en dan wordt u er feilloos naar toe geleid. Zie voor verdere info www.mac-s.be. Uit Duitsland de maximumkaart rechts met een mijngebouw met schachttoren. Uit Polen waar nog steeds veel mijnen zijn is de maximumkaart linksonder. Op de Franse maximumkaart daaronder de Mijnschool aan de Rue d´enfer in Parijs. Op de zegel fraaie attributen als een mijnlamp en mijnwerkershamers. Deze zijn ook te vinden met een mijnwagen in het vlagstempel (afb. helemaal linksonder) uit 1952 waarmee de maximumkaart van de mijnwerker uit 1952 (afb. rechtsonder) ontwaard is. Met dit stempel werd het 50-jarige jubileum van De Staatsmijnen in Limburg postaal gevierd. Met de huidige zegel van de schachttoren van de Oranje Nassau I-mijn gedenken we feitelijk 100 jaar Staatsmijnen (sinds 1975 DSM geheten) in Limburg. Er is indertijd een heel mooie serie briefkaarten over het mijnbedrijf verschenen van de fotograaf Hub. Leufkens. Hiermee zijn nog meer maximumkaarten gemaakt dan die van de mijnwerker. Een van de aartsvaders der Nederlandse maximafilie, dhr. Fischer maakte er in 1963 de maximumkaarten (afbeeldingen op de volgende bladzijde bovenaan links de staande en in het midden de liggende kaart) mee met de koeltorens uit de permanente landschapserie. Op de maximumkaart (volgende bladzijde bovenaan rechts) een totaaloverzicht over het mijnterrein met de toenmalige twee schachttorens tussen de schoorstenen met de nieuwe zegel. Ten slotte nog twee maximumkaarten (volgende bladzijde boven tweede rij liggende kaarten) gemaakt van oude briefkaarten. 20


De ´foute´ maximumkaart (links) van een heel andere Franse schachttoren dan de ON-I is hier speciaal opgenomen als eerbetoon aan het echtpaar Bernd en Hilla Becher dat op 23 oktober 2002 de Eramusprijs ontving. Deze kregen zij voor hun veertig jarig fotografisch oeuvre met zwartwitfoto´s van hoogovens, silo´s, schachttorens en andere industriële gebouwen en landschappen. Deze publiceerden zij in fotoboeken met blokken van soortgelijke objecten en waarover in december een tentoonstelling georganiseerd werd in het Stedelijk Museum. In 1990 kregen ze hiervoor al de sculptuurprijs in de Biënnale van Venetië. Aansluitend zo´n complex op de Duitse maximumkaart (rechts) van de Völkinger Hütte, die in 1994 op de wereld erfgoedlijst van de Unesco geplaatst werd. Dit is een goed voorbeeld van de ontwikkeling van het hoogovenproces in de loop der tijd. Andere voorbeelden zijn de België maximumkaart rechts uit 1949 van de hoogovens te Marchienne-au Pont en uit Luxemburg links van Esch-sur-Alzette, het centrum van de ijzerindustrie. Heel primitief gaat er nog aan toe op de Zweedse maximumkaart (afb. onderste rij links) en de Belgische (onderste rij midden) met de ijzersmelterij en gieterij. Uit Nederland een soortgelijke maximumkaart (onderste rij rechts) van de kopergieterij uit Joure met de zomerzegel uit 1987. De industrialisatie was mogelijk geworden door de ruimere toepassing van energiebronnen. Allereerst was dit de stoommachine zoals die op de Duitse maximumkaart (afbeelding volgende bladzijde boven links). Hiermee werden andere machines aangedreven en vervoer per boot of trein (afb. volgende bladzijde midden) mogelijk gemaakt onder alle weersomstandigheden. Op de volgende Duitse maximumkaart (volg.blz. rechts) de viering van 100 jaar stroomtransport. Door de toepassing van draaistroom kon de opgewekte energie in het aan de Neckar gelegen Laufen naar Frankfurt vervoerd worden door de toenmalige Allgemeine Electricitäts


21

Gesellschaft. Deze onderneming bestaat nog steeds en is bekend bij de consument onder de naam AEG. Door de industrialisatie ontstonden grote fabriekscomplexen met de karakteristieke shed daken, zoals op maximumkaart (onder links), voor een optimale daglicht toetreding. Op maximumkaart (onder midden) de grote Turbinefabriek van AEG in Berlijn uit 1909, die ontworpen is door de beroemde architect Peter Behrens.

Terug nu naar Nederland waar de industriële ontwikkeling maar laat en moeizaam op gang kwam. Hoe anders was het elan geweest in Nederland in de 17e eeuw toen wij voorop liepen in de ontwikkeling en als eerste grote droogmakerijen realiseerden als de Schermer en de Beemster. Van deze de kavelindeling van 1612 op bovenstaande maximumkaart gemaakt naar het secundaire kenmerk van de eerste serie Amphilexzegels uit 2000. In 1999 heeft Nederland dit vroege voorbeeld op de wereld erfgoedlijst van de Unesco laten plaatsen. De drooglegging was mogelijk gemaakt door mensen als Leeghwater, die deze klus aankon met behulp van een groot aantal molens, maar de grootste klussen voor later bewaarde. In de serie industrieel erfgoed vieren we met afbeelding links dat o.m. het gemaal De Cruquius 150 jaar geleden de Haar-lemmermeer droogmaalde met de toen grootste stoommachine ter wereld, een hoogtepunt van ons stoomtijdperk. Op de afbeeldingen onder en rechts-onder is goed te zien dat machine en gebouw een geheel vormen. De ronde muur van de torenvormige machinehal vormt het steunen scharnierpunt van de acht imposante balansarmen die nog beter in beeld gebracht zijn op de 2 themakaarten linksonder.

Water was niet alleen onze vijand, maar ook onze vriend en een uitstekend vervoermiddel om goederen snel te vervoeren in de oude tijden. Niet voor niets zijn de eerste steden ontstaan op plaatsen langs en bij samenvloeiïngen van waterwegen.

22


Een eerder op postzegel verschenen erfgoed is de Broeker Veiling van begin 1900. De tuinders uit Noord-Holland brachten per damschuit groenten naar de handelaren op deze veiling, die het doorverkochten in steden als Amsterdam & Haarlem. Op afbeelding boven links het doorvaar afmijnlokaal. Op afbeelding boven midden Broek op Langedijk met de veiling midden boven en op de voorgrond het over vele eilanden verdeelde bouwland, de beide elementen op de postzegel. Beperkte hoogteverschillen in vaarwaters zijn in Nederland nog te overbruggen met sluizen. Met de forsere hoogteverschillen in het buitenland kan dat niet meer. Spectaculair is de constructie in België van de oude hydraulische scheepslift (afb. rechtsboven) in het Canal du Centre Historique, die ± 15 meter hoogteverschil overbrugt.

Nederland is door zijn ligging vanouds een zeevarende natie. Dicht bij huis voerden de vissersschepen, die gebouwd en gerepareerd werden op de scheepswerf te Spakenburg van afbeelding rechts.. Naar de Oost voerden grotere schepen, gebouwd op de grote VOC-werf te Amsterdam. Ter afsluiting een recent gemaakte maximumkaart met het VOC-stempel van de Amphilex 2002 met het Oostindisch Magazijn en scheepstimmerwerf van de VOC te Amsterdam. Van het onderwerp Industrieel Erfgoed zijn er dus zeer veel voorbeelden te vinden op maximumkaarten, zowel in Nederland als in het buitenland. <Edward Froon>

Kinderpostzegel in edelmetaal

De Koninklijke Nederlandse Munt heeft in samenwerking met TPG Post door middel van een driedimensionale bewerking in of bewerking met het edelmetaal MPI de kinderpostzegel 1957 (nvph 706), met daarop een meisjesportret van de schilder Cornelis Kruseman (1797 1857) ontwikkeld. Deze replica is in december 2002 (in een oplage van 2500 stuks) uitgegeven. De prijs bedraagt 39,95 euro. · In de loop van dit jaar zullen er meer zegels in metaal verschijnen. In februari verschijnt de zomerzegel 1962 met daarop een schegbeeld (nvph 769). In april Desiderius Erasmus (nvph 931); in juni koningin Beatrix (nvph 1215); augustus kinderzegel 1988 met daarop de kindertekening wedstrijdzwemmen (nvph 1416); oktober Van Gogh-herdenkingszegel 1990, getekend zelfportret van Vincent van Gogh (nvph 1442). · Vorig jaar is de eerste serie postzegels in edelmetaal verschenen. Koning Willem III (nvph 6); prinses Wilhelmina (nvph 48); koningin Wilhelmina (nvph 80); koningin Emma (nvph 269); koningin Juliana (nvph 537) en zomerzegel 1956 met daarop een zelfportret van Rembrandt uit 1639 (nvph 675). · De zegels zijn (behalve nvph 80) per stuk verkrijgbaar bij de Koninklijke Nederlandse Munt, Postbus 2407, 3500 GK Utrecht, 030 2910465, www.knm.nl.zegel 1990, getekend zelfportret van Vincent van Gogh (nvph 1442). Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie, februari 2003

23

Colofon Bestuursleden Voorzitter: functie vacant

Secretaris:

Aad Hofmeester Mgr. P.J. Willekenslaan 65 2283 CM RIJSWIJK tel.: 070-3930259

Nieuwtjesdienst:

Ronald van der Leeden Laan van Meerdervoort 870 2564 AS DEN HAAG tel.: 070-3680506 Postbank 665305 o.v.v. Nieuwtjesdienst

Pers & Publiciteit: Frans Rummens Boutensstraat 14 3771 GR BARNEVELD tel.: 0342-400689

Veilingmeester: Theo van den Dool IJselkade 67 7412 BN Deventer tel.: 0570-617867

Penningmeester:

H.L.J. van den Brink Beethovenstraat 186-2 1077 JX AMSTERDAM tel.: 020-6764098 Bank: Postbank 387512 t.n.v. Kontaktgroep voor het Kind en Maximafilie Email: [email protected]

Redactie Bulletin: Bate Hylkema; Aad Hofmeester; Ronald v.d Leeden; Edward Froon; Wim Roffelsen;

0512-382138 070-3930259 070-3680506 030-2315346 076-5219410

Lay out/advertenties:

Henk Salet Zuster Spinhovenlaan 25 3981 CR BUNNIK 030-6561965 Email; [email protected] Fax. 030-6565846

24

Voor U ge Ruilcontact gezocht met verzamelaars van maximumkaarten. Ben geïnteresseerd in de onderwerpen: Heraldiek; Kastelen; Burchten en Oude verdedigingswerken. Correspondentie graag in het duits of frans. Günter Formery Am Ziegelhof 9 D-66127 Saarbrücken B.R.D. Tel. 0049-6898-37918 E-mail: [email protected] Voor U geknipt is een pagina voor korte berichten en gratis advertenties Leden van onze vereniging kunnen gratis gebruik maken van deze service. Opgave aan: H.C. Salet Zr. Spinhovenlaan 25 3981 CR Bunnik tel.030-6561965 Ruilcontact gezocht Hallo, mijn naam is Rui Carvalho Dias en ik zoek contact met verzamelaars van maximumkaarten. Mijn thematische voorkeur gaat uit naar maximumkaarten met bruggen, vuurtorens, monumenten, Nobel-prijswinnaars,wiskundigen, spoorwegen en schepen. Als ruilmateriaal heb ik veel kaarten van Portugal, Madeira, de Azoren en veel overige landen. Correspondentie graag in het engels. Mijn adres is: Rui Carvalho Dias Rua Antonio Taklim Gaspar Lote B 1 Dt 2970-715 SESIMBRA PORTUGAL De Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie is met twee webpaginas op internet te vinden: http://maximafilie.zipzap.to http://kinderpostzegels.zipzap.to

kni

pt

Te koop gevraagd Oude en nieuwe prentbriefkaarten met afbeeldingen van: Annie M.G. Schmidt; en Wim Sonneveld. Ronald van der Leeden Laan van Meerdervoort 870 2564 AS DEN HAAG tel. 070-3680506 Te koop gevraagd: Deurzegels van 1949; 1952; 1953 en 1963. Kinderbedankkaarten van: 1958 C en 1963 C 2e oplage Frank Renckens Korte Slagenstraat 9 4205 BT GORINCHEM tel. 0183-622748 Te Koop: Max. kaarten 886/888 (Amphilex 67) 7,50 Idem 901/905 (Zomer 68) MA. 7,50 Idem 1015/1019(R.Kruis 72) MC 5,00 Idem 1020/1023 (Kind 72) MC 4,00 Kalendertjes 1966,t/m. 1971 per stuk 1,00 Or. pergamijnzakje met rebus en zegels 1957 7,00 Or. pergamijnzakje met serie kind 1966 3,00 Blanco env. met embleem autopostkantoor + handt. ontw. Bijmoer (serie 894/898) 10,00 FDC no. 81 met stempel autopostkantoor (serie 870/874) 5,00 voorloper le dag-env. serie 538/541 met stempel 1-8-1949 3,00 K. Voordendag - Zwijndrecht tel. 078-6127745

De Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nr. 40479721 Sluitingsdatum voor het inzenden van kopij of gratis advertenties voor het volgende bulletin: 15 mei 2003. De contributie voor de leden bedraagt 12,50 voor nieuwe leden komt hierbij nog 1,20 inschrijfgeld


Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie

Recommend Documents