Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Jaarverslag
De In werd de opgericht als Vereeniging van directeuren van Financieringsmaatschappijen in Nederland. De huidige naam werd ingevoerd met de statutenwijziging van . Missie De staat voor ‘verantwoord lenen’. Het bevorderen van een gezond consumptief krediet in Nederland wil de bereiken door: • een breed gedragen Gedragscode; • het tegengaan van overkreditering. Wat doet de voor de consument? • De zet zich op een breed vlak in voor veilig en verantwoord lenen. • De informeert de consument over consumptief krediet, over de voor- en nadelen en over mogelijke valkuilen. • De werkt aan een beleid voor regelingen bij problematische schulden. • De heeft ter bescherming van de consument een gedragscode opgesteld waaraan de -leden zich dienen te houden. Wat doet de voor de -leden? • De behartigt de belangen van aangesloten financieringsondernemingen. • De onderhoudt contacten met ministeries en toezichthouders over marktontwikkelingen en (wenselijke) wet- en regelgeving. • De werkt aan transparantie in betalingsverkeer en -achterstanden om verantwoord te kunnen financieren. • De zet zich in voor een gezonde ontwikkeling van de financieringsmarkt. De -leden De leden zijn voornamelijk dochterondernemingen van algemene banken, verzekeringsmaatschappijen of merkgebonden autofinanciers. Op basis van het uitstaand saldo consumptief krediet vertegenwoordigen de leden ruim % van de financieringsmaatschappijen. Geassocieerde leden Sinds kunnen ondernemingen die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap zich als ‘geassocieerde’ bij de aansluiten. Klachten Een onafhankelijke Commissie van Toezicht ziet toe op de naleving van de Gedragscode. Heeft u een klacht over een -lid? Meld dit dan bij deze commissie.
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Jaarverslag
,
‘We hebben zin in ’
In het jaar 2006 zijn er voor de V FN en voor de gehele financieringsbranche een aantal onderwerpen geweest die het meest in het oog springen. Qua regelgeving is de belangrijkste daarvan de ‘Wet financiële dienstverlening’ (Wfd) die per 1 januari 2006 in werking is getreden. De focus van vfn-leden en hun bemiddelaars richtte zich in eerste instantie op het voldoen aan de nieuwe eisen. Dat bleek niet gemakkelijk omdat nog niet alle eisen door de toezichthouder a fm waren uitgewerkt. Gaandeweg hebben de financiers hun bedrijfsvoering aangepast. Vooral de niet-verplichte precontractuele informatie (reclame) vroeg daarbij veel aandacht. De introductie van de verbonden bemiddelaar maakte het voor de captives ook niet gemakkelijker, maar uiteindelijk hebben de financiers grotendeels hun weg gevonden in de nieuwe regelgeving. Naast nieuwe regelgeving trok de schuldenproblematiek dwingend de aandacht. In een poging van de overheid om de groei van het aantal problematische schulden aan banden te leggen werden financiers aangesproken op het ten onrechte toekennen van consumentenkrediet (overkreditering). Gebleken is dat de vfn-leden zich houden zich aan de vfn-Gedragscode, waardoor overkreditering alleen kan ontstaan wanneer de aanvrager verborgen schulden zoals studieschulden, betalingsachterstanden en roodstand niet opgeeft bij het aanvragen van een krediet. Maar het ontstaan van problematische schulden ligt veelal niet bij het verlenen van een consumptief krediet en zelfs niet bij overkreditering. Het ontstaan van problematische schulden heeft vaak een andere aanleiding. Werkloosheid, echtscheiding, arbeidsongeschiktheid of overbesteding zijn de meest voorkomende aanleidingen. Daarom hebben maatregelen zoals de verlaging van de maximale kredietvergoeding en een verbod op kredietreclame op T V geen effect. De vfn is verder ook actief betrokken geweest bij de schuldhulpverlening. De vfn constateerde dat de schuldhulpverlening dreigde vast te lopen en ondernam actie. Een sterk stijgend percentage aanvragen voor hulp bij problematische schulden wordt niet opgelost binnen het daarvoor bestemde minnelijk traject. Dit traject (waarbij de schuldenaar wordt begeleid bij de aanpak van financiële problemen en binnen 36 maanden van de schuld af is) wordt door schuldeisers steeds minder geaccepteerd. De vfn heeft in 2006 stappen gezet om met de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (nvv k) en de Nederlandse Vereniging van Banken (nv b) een nieuw traject te ontwikkelen dat alle bij de schuldregeling betrokken partijen het vertrouwen in een professionele aanpak terug moet geven. Er wordt ook aandacht besteed aan flankerende maatregelen zoals budgetcoaching, verslavingszorg, preventie en nazorg. De vfn draagt hiermee bij aan een sterke impuls voor een verbeterde professionele aanpak van de schuldenproblematiek. We hebben zin in 2 0 0 7! De vfn zal op een aantal terreinen een belangrijke stempel drukken. De nieuwe Gedragscode geeft de consument, de financier en de tussenpersoon houvast, duidelijkheid en vertrouwen. De banden aanhalen met branchegerelateerde organisaties is belangrijker dan ooit. De vfn stelt de constructieve samenwerking met onder andere de nvv k, de nv b, het cbs, het Ministerie van Financiën, de a fm, de nvf en het bk r daarom zeer op prijs. De synergie van deze samenwerking zal de financiële markt ten goede komen en het imago van consumptief krediet verbeteren. Vooral de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van schuldenregistratie zullen mijns inziens een belangrijk instrument blijken te zijn om op een verantwoorde manier consumptief krediet te kunnen verlenen. En dat is waar de vfn voor staat. J a n S p e k s n i j d e r Voorzitter
Ontwikkelingen in Nederland
N i e u w e w e t- e n r e g e l g e v i n g Invoering
Aanpassen
Op 1 januari van 2 0 0 6 trad de Wet financiële dienstverlening (Wfd) in werking. Evenals het Besluit financiële dienstverlening (Bfd) met een uitwerking van de wettelijke bepalingen. De Autoriteit Financiële Markten (A FM) heeft vervolgens de Nadere Regeling financiële dienstverlening (NRfd) ingevoerd. Voor de financieringssector heeft 2 0 0 6 in het teken gestaan van het voldoen aan nieuwe wettelijke vereisten. Regelmatig intensief overleg tussen het ministerie van Financiën, de A FM en de sector gaf helderheid over de toepassing van de nieuwe regels, maar de praktijk is de toetssteen. De vfn-leden hebben zonder problemen het overgrote deel van de regels in hun bedrijfsvoering geïntegreerd. Op sommige punten bleek de toepassing zeer ingewikkeld. Onverwachte complicaties kwamen pas na implementatie aan het licht omdat bepaalde onderdelen van de wetten en regels pas getoetst kunnen worden als er daadwerkelijk mee gewerkt wordt. En dat kan pas in gang worden gezet als alle regels definitief vastliggen. Daardoor kan in een relatief laat stadium blijken, als er aan de regels weinig meer aan te passen is, dat er tegenstrijdigheden en onwerkbare onduidelijkheden optreden bij navolging van de regels. Bij de introductie en implementatie van de Wfd en onderliggende regelingen is gebleken dat er een langere periode nodig is om de markt aan nieuwe regelgeving te laten aanpassen. De V F N pleit bij nieuwe wijzigingen voor een pilotfase nadat alle regels definitief zijn vastgesteld en voordat ze formeel worden gepubliceerd. Dit geeft ruimte voor eventuele bijstelling.
Naleving Wfd
De Stichting Financiële Dienstverlening (StFD) is in het leven geroepen om het toezicht op de naleving van de Wfd te vereenvoudigen. De vfn constateert, zoals al op voorhand bij de oprichting van de stichting werd verwacht, dat de StFD zich vrijwel uitsluitend bezighoudt met het compliant laten zijn van bemiddelaars met de Wfd. Bemiddelaars in de financiele dienstverlening kunnen deelnemer worden van de StFD. Voor aanbieders is dit niet mogelijk. De stichting bemoeit zich niet of nauwelijks met aanbieders omdat de A FM op deze categorie toezicht wil houden. De toegevoegde waarde van de StFD is daarmee voor de leden van de vfn gering. De ontwikkelingen binnen deze stichting volgt de vfn nauwlettend om te bepalen of verdere bestuurlijke betrokkenheid zinvol is.
Reclame-uitingen Gebleken is dat reclame-uitingen over consumptief krediet nog niet volledig voldoen aan de wettelijke eisen. In zijn algemeenheid zijn de regels hier helder en hoeft naleving geen probleem te zijn. Een uitzondering is het goederenkrediet met een slottermijn. Bij deze vorm van krediet komt de verplicht weer te geven 2%-maandlast niet overeen met de werkelijkheid en is daarom misleidend. De vfn blijft voorstander van strenge handhaving waarbij partijen die niet aan de eisen voldoen worden aangepakt. Aanbieders van consumptief krediet maken
reclame, maar veel reclame wordt ook gemaakt door tussenpersonen. Een effectieve controle op de naleving in den brede, hoe moeilijk dat ook lijkt te realiseren, is van groot belang voor het imago van de sector. In de Tweede Kamer is een oproep gedaan om televisiereclames voor leningen te verbieden. Dergelijke reclames zouden mede oorzaak kunnen zijn van het ontstaan van problematische schulden. De vfn heeft laten weten hier op tegen te zijn. Het is onwenselijk als beleid op dit terrein gestoeld wordt op aannames en niet op een aangetoond causaal verband. Met inbegrip van de strenge regulering is consumptief krediet een product als ieder ander dat voorziet in behoeften van consumenten. Een verbod op tv-reclame zou het echter in de categorie van schadelijke producten plaatsen omdat het doel van dat verbod is dat het gebruik ervan afneemt. Terwijl consumptief krediet juist een product is waar veel, graag en voor het overgrote deel op een verantwoorde manier gebruik van wordt gemaakt.
R el atie a a n bieder - bemiddel a a r Eén van de gevolgen van de Wfd is dat de aanbieder, nadrukkelijker dan voorheen, het doen en laten moet volgen van de bemiddelaars waar hij gebruik van maakt. Zo moet de aanbieder controleren of de bemiddelaar in het bezit is van een vergunning. Als blijkt dat de bemiddelaar de vergunningvereisten overtreedt of stelselmatig andere regels overtreedt is de aanbieder verplicht dit te melden. De aanbieder is niet aansprakelijk voor de advisering door de bemiddelaar, tenzij eventuele onjuiste advisering het gevolg is van door de aanbieder verstrekte informatie. De praktijk zal leren wat meldenswaardig is, waarbij scherp in de gaten gehouden moet worden dat de aanbieder niet in een opsporingsrol wordt gedrongen.
W ettelijk ma ximum r entetar ief v er l a agd Het door het ministerie van Financiën bepaalde wettelijk maximum rentetarief is (zonder degelijk onderzoek vooraf) verlaagd. Onduidelijkheden in de overgangsregeling werden aan de kaak gesteld in de media. Daarbij werd voetstoots aangenomen dat financiers en postorderbedrijven de overgangsregeling onjuist en ten nadele van de consument zouden uitleggen. Uiteindelijk bevestigde het ministerie van Financiën dat de interpretatie van de regeling door financiers en postorderbedrijven de juiste was.
KiFid - Een landelijk Klachteninstituut Financiële D i e n s tv e r l e n i n g In 2006 is koortsachtig gewerkt om te komen tot één geschilleninstituut voor de financiële sector. De verschillende regelingen van banken, financiers, verzekeraars en bemiddelaars zijn hierin geïntegreerd. Vanaf 1 april 2007 zal het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (KiFiD) klachten van consumenten over financiële dienstverleners in behandeling gaan nemen. Daaraan gaat een grote logistieke operatie vooraf om de bestaande organisaties voor geschilbeslechting te integreren en alle vergunninghouders tijdig aangesloten te krijgen.
Lees verder op pagina 8
Autofinanciers slaan andere weg in De leden van de die zich volledig richten op de financiering van auto’s via de verkooporganisaties van auto-importeurs zagen de komst van de Wfd per januari als een duw in een andere richting. Het geven van advies voor een financiering is nu nog meer door wetgeving geregeld en dat heeft ook consequenties voor merkgebonden autofinanciers. Interview met John Zwijgers, directeur van Finance Nederland
Wat zijn de consequenties van deze nieuwe wetgeving ten aanzien van autofinanciering? In de situatie vóór werd het bemiddelen in en adviseren over financieringen geregeld via de (Wet op het Consumentenkrediet). Binnen deze wet waren al veel zaken geregeld die we nu ook in de Wfd/Wft terugvinden, maar het was voor de dealer als tussenpersoon niet nodig om over een vergunning te beschikken. Met de komst van de Wfd is dat veranderd en dient in principe elke financiële dienstverlener (en dus ook de dealer) over een vergunning te beschikken en vermeld te staan in het register van de . Wat zijn de mogelijkheden voor een dealer om als tussenpersoon voor financieringen te fungeren? Een autodealer heeft drie mogelijkheden. De eerste mogelijkheid is, dat de dealer over een eigen inschrijving beschikt en dus volledig bevoegd alle activiteiten kan uitvoeren. De hoofdactiviteit van een dealer is het verkopen van auto’s en niet het bemiddelen in financieringen. De inspanning die dan nodig is om zelf een inschrijving te verkrijgen is daarom relatief zwaar voor een autodealer. De partijen die voor deze optie hebben gekozen zijn veelal de grote dealergroepen. De tweede mogelijkheid is gebruik maken van de vrijstellingsregeling. Aangezien de dealer hierbij geen adviserende functie kan hebben is door de meeste merkgebonden autofinanciers niet voor deze constructie gekozen. Wat houdt deze vrijstellingsregeling in? De vrijstellingsregeling houdt in, dat er zonder advies door een dealer bemiddeld kan worden bij een financiering op basis van execution only. Wat is de derde optie? De derde mogelijkheid is die van de ‘verbonden bemiddelaar’. Hierbij werkt de dealer onder de vergunning van de merkgebonden financier (de aanbieder) en biedt ook alleen maar diens producten aan. De dealer kan werken alsof hij zelf een vergunning heeft als bemiddelaar voor financieringen. Het merendeel van de merkgebonden autofinanciers heeft nu voor deze vorm gekozen.
Waarom zou een autofinancier voor een andere dan de derde optie kiezen? Voor de autofinancier kan de verantwoordelijkheid en dus de aansprakelijkheid voor de handelingen van de dealer de reden zijn om deze mogelijkheid niet aan te bieden. Wat houdt deze nieuwe aanpak precies in? En wat zijn de veranderingen voor de consument? De verantwoordelijkheid voor het respecteren van de wet- en regelgeving ligt hier bij de aanbieder (de merkgebonden autofinancier). Deze moet zijn werkwijze met de dealers op een dusdanige wijze opzetten, dat de compliance met de Wfd/Wft wordt gewaarborgd. Dit wordt bewerkstelligd door adviesprotocollen, een vergaande automatisering van het aanvraagtraject en door een adequate opleiding van de verkoopstaf van de dealer.
‘Een autodealer heeft drie mogelijkheden’
Hoe hebben de merkgebonden autofinanciers dit aangepakt? Ze hebben een stichting opgericht, Captive Finance Development (), die zich bezig heeft gehouden met het opzetten van een trainingsmodule. Deze module is met het ontwikkeld en geeft via e-learning de verkopers de mogelijkheid zich de materie eigen te maken en via een examentoets een certificaat te behalen. Met dit initiatief, waar het overgrote merendeel van de branche bij betrokken is, wordt bewerkstelligd dat de kennis van de dealers en verkopers op het vereiste niveau ligt. Waarin verschilt een financiering voor een auto van een ander consumptief krediet? Eén van de belangrijkste eigenschappen van een financiering voor een auto via de autofinancier is, dat er naar gestreefd wordt de aflossing van de lening zo goed mogelijk bij de waardeontwikkeling van de auto te laten aansluiten. Heeft de nieuwe wetgeving ook geleid In zijn er . auto’s verkocht. In tot verschuiving in marktaandeel tussen waren dat er . . Dit laat een lichte autofinanciers en algemene financiers? Naar onze mening slechts in gerinstijging van het aantal verkochte auto’s zien. Opmerkelijk is dat vooral de afzet van kleine ge mate, en wel bij die dealers die auto’s fors is gestegen. voorheen met meerdere aanbieders werkten en nu via het verbonden Volgens cijfers van Datacentrum is er door bemiddelaarschap uit deze groep het - en -segment het afgelopen jaar een forse een keus heeft moeten maken. inhaalslag gemaakt ten opzichte van het -, en -segment. Deze laatste drie scoorden lagere verkoopaantallen dan in . Van het - en -segment zijn het afgelopen jaar samen . auto’s verkocht, een toename van ruim % ten opzichte van het jaar daarvoor. De verkoop van auto’s uit het - en -segment daalde , % naar . auto’s.
Vervolg van pagina 5
Het KiFiD neemt klachten in behandeling nadat de interne klachtenprocedure van de financiële dienstverlener is doorlopen en geen bevredigend resultaat heeft gehad. De Ombudsman beziet dan of bemiddeling tussen partijen nog mogelijk is. Is die niet mogelijk of leidt deze niet tot een bevredigend resultaat, dan wordt de klacht behandeld door de geschillencommissie die een bindende uitspraak doet. Met de oprichting van het KiFiD wordt een grote stap vooruit gezet. Het is binnenkort niet langer onduidelijk voor de consument waar een klacht kan worden ingediend.
H e t m i nn e l ijk e t r a j e c t o p n i e u w o n d e r d e l o e p De V FN heeft samen met de nv b een nieuwe visie op het minnelijke traject ontwikkeld. In het traject wordt zonder tussenkomst van de rechter een regeling voor de schulden van een consument afgesproken. In de loop der jaren is het aantal succesvolle minnelijke schuldregelingen sterk in aantal afgenomen. Er vond een verschuiving plaats naar het wettelijke traject (wsn p) dat blijkbaar schuldenaar en schuldeisers meer vertrouwen inboezemde. Bovendien hadden de financiële schuldeisers steeds minder vertrouwen in de wijze waarop schuldbemiddelaars de belangen van schuldeisers behartigden. Dat leidde ertoe dat het convenant met de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (nvv k) over schuldbemiddeling door de banken en financiers werd opgeschort. Afgesproken werd dat zowel de V FN/N V B als de nvv k een nieuwe visie op het minnelijke traject zou ontwikkelen. De nieuwe visie van de V FN en de banken kenmerkt zich door een combinatie van individualisering en uniformering. Individualisering doordat inhoud en duur van het nieuwe traject bepaald wordt door de individuele omstandigheden van de schuldenaar. Niet langer moet het uitgangspunt zijn dat na drie jaar een schone lei wordt verkregen. Afhankelijk van de omstandigheden kan dat sneller gebeuren of langer duren. Uniformering houdt in dat de behandelwijze van schuldregelingen volgens vastgestelde procedures verloopt. Door standaardisering in de behandelwijze wordt de beoordeling van voorstellen om tot een regeling te komen vereenvoudigd en versneld. Ook de nvv k heeft een visie op het minnelijke traject ontwikkeld. Afgesproken is te onderzoeken of gezamenlijk tot een integrale visie gekomen kan worden.
Cert ificer i ng va n schu ldhu l pv er l en er s Aan het eind van het jaar is door alle bij de schuldhulpverlening betrokken partijen besloten over te gaan tot certificering van de schuldhulpverlening. Daarmee wordt een belangrijke stap gezet in de verdere professionalisering van de beroepsgroep. Processen kunnen worden gestandaardiseerd en gestroomlijnd. De V FN is een groot voorstander van certificering en zal daaraan actief een bijdrage leveren. Ook een uitgebreide en voor financiers toegankelijke schuldenregistratie zal eraan bijdragen de wettelijke schuldenregeling te ontlasten. Overkreditering door het verzwijgen van schulden zal dan verminderen.
F r a u d e p r e v e nt i e Incidenten waarschuwingssysteem financiële instellingen Financieringsmaatschappijen hebben door de jaren heen een aantal middelen ontwikkeld om te voorkomen dat criminelen ongemerkt toegang krijgen tot het financiële stelsel. Het aangeboden identiteitsbewijs kan worden getoetst in het Verificatie Informatie Systeem (V IS). Hierin staan de nummers van alle gestolen, vermiste of ongeldig verklaarde identiteitsbewijzen geregistreerd.
Verificatie Informatie Systeem
V IS Aantal reguliere raadplegingen (x 1.000) Aantal hits op reguliere raadplegingen
11.347 105.717
Bron: BKR
Daarnaast is het sinds 1997 voor financieringsmaatschappijen mogelijk om het Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen te raadplegen. Dit systeem, goedgekeurd door het College Bescherming Persoonsgegevens, biedt de aangesloten financiers de mogelijkheid om te toetsen of bepaalde (rechts)personen bij de eigen instelling, dan wel andere financiële instellingen hebben gefraudeerd, een poging daartoe hebben ondernomen, of op een andere manier een criminaliteitsrisico vormen.
Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen
Naast de V FN hebben de Nederlandse Vereniging van Banken (nv b), de hypothecair financiers (sfh) en het Verbond van Verzekeraars een soortgelijk waarschuwingssysteem opgezet. Om de privacy zoveel mogelijk te waarborgen, wordt in deze waarschuwingssystemen uitsluitend de naam en geboortedatum of k v k-nummer van (rechts)personen opgenomen. Bij een hit dient contact op te worden genomen met de instelling die verantwoordelijk is voor de registratie om zo additionele informatie over de achtergrond van het incident te verkrijgen. Met deze informatie wordt vervolgens bepaald of een bepaalde dienst wordt verstrekt.
Achtergrond
In 2006 hebben de V FN deelnemers het waarschuwingssysteem ongeveer 10,5 miljoen keer geraadpleegd. Dit heeft geleid tot circa 5.200* echte ‘hits’, dat wil zeggen een signaal om nog eens extra zorgvuldig naar de aanvraag voor de betreffende financiële dienst te kijken.
Hits waarschuwingssysteem
P r e v e nt i e o v e r k r e d i t e r i n g De consequenties van overkreditering zijn zeer vervelend voor de consument en voor de financiers. Bij het niet meer na kunnen komen van betalingsverplichtingen komen wanbetalers terecht bij het N V V K voor schuldhulpverlening. Van iedere 100 klanten van de N V V K worden er 15 geholpen met een minnelijk traject, 20 via de Wsnp en worden er 30 (deels) geholpen middels budgetbeheer, een sociaal krediet, budgetbegeleiding of beschermingsbewind. Bij 35 klanten kan de N V V K het financiële probleem niet oplossen en ontberen de klanten elke vorm van financiële hulpverlening, terwijl het probleem blijft bestaan. Momenteel wordt er door de V FN en N V V K samengewerkt om een nieuw minnelijk traject te ontwikkelen waar de schuldenaar en schuldeiser zich in kunnen vinden. *Voor de hit-melding wordt slechts 40% van het totale aantal hits opgenomen omdat er meestal een controle-hit plaatsvindt.
Belang van preventie
bk r
Voor inzicht in het leen- en aflosgedrag van consumenten moet de financieringsonderneming een toets uitvoeren op het Centraal Krediet Informatiesysteem van het BKR . Hier staan echter alleen kredieten en eventuele achterstanden op die kredieten geregistreerd. Om te weten of er ook andere, belangrijke schulden zijn, is de financier aangewezen op de klant, die niet altijd belang heeft bij het melden van die schulden.
Schuldenregistratie
In mei ondertekenden diverse partijen waaronder de V FN een intentieverklaring om te komen tot een registratie van schulden. De bedoeling is om betalingsachterstanden bij bijvoorbeeld woningcorporaties en energiebedrijven te registreren. Deze registratiegegevens kunnen voor kredietverleners aanleiding zijn om geen of minder krediet te verstrekken. Daarmee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het voorkomen of verminderen van overkreditering en problematische schulden. Inmiddels is een blauwdruk voor het systeem gereed. Om te voldoen aan de eisen die vanwege privacy aan de registratie worden gesteld, wordt een beroep op de overheid gedaan om gebruik van overheidsbestanden mogelijk te maken.
De nieuwe V F N-Gedragscode
Financieringsmaatschappijen hebben zich te houden aan regels die zijn opgesteld door o.a. het Ministerie van Financiën. Ondernemingen die zijn aangesloten bij de V FN houden zich bovendien aan de V FN-Gedragscode. Deze code heeft de V FN opgesteld ter bescherming van de consument. De kans op overkreditering of onduidelijkheid ten aanzien van het lenen en het totale leenbedrag is hierdoor verminderd. Met de inwerkingtreding van de Wfd zijn een aantal bepalingen van de V FN-Gedragscode overbodig geworden. De Gedragscode wordt daarom in samenwerking met de N V B herzien. Bepalingen die overkreditering beogen te voorkomen worden herijkt. De herziening wordt in samenwerking met de N V B gedaan om tot gezamenlijke opvattingen over krediet aan consumenten te komen. Het voornemen is dat de nieuwe V FN- Gedragscode in de eerste helft van 2007 gereed is.
10
On t w i k k e l i nge n i n Eu ropa R i c h t l i jn e n c o n s u m e nt e n k r e d i e t Nadat eind 2005 een herziene versie van de Consumer Credit Directive het licht zag, hebben in 2 0 0 6 de twee voorzitters van de Europese Commissie (Oostenrijk en Finland) zich ingezet om die herziening tot een goed einde te brengen. Beide voorzitters waren echter niet in staat om een doorbraak te bewerkstelligen in dit taaie dossier. Nog los van bezwaren over individuele bepalingen in het ontwerp, ontbreekt bij een aantal lidstaten de overtuiging dat het bijdraagt aan totstandkoming van een echte Europese markt voor consumptief krediet. Ook kent het ontwerp uitzonderingen en beperkingen die niet alle even goed onderbouwd zijn. Duidelijk is dat het huidige voorstel nog onvoldragen is en dat de meningen sterk verdeeld zijn. Het is nu aan EU-voorzitter Duitsland om te zien of het ontwerp nog vlot getrokken kan worden of dat een geheel nieuwe benadering gekozen moet worden. C o nf e r e nt i e E u r o f i n a s De organisatie van het 46e jaarlijkse Eurofinas-congres in Antwerpen was dit jaar in de gezamenlijke handen van België en Nederland. Er was een zeer goede opkomst, het niveau van de presentaties was hoog en de informele gelegenheden boden voldoende mogelijkheden om te netwerken. De V FN werd vertegenwoordigd door zeven (bestuurs)leden. In 2007 vindt het congres plaats in Edinburgh.
Antwerpen, de Grote Markt
11
Eurofinas Consument in het brandpunt Veel aandacht is uitgegaan naar de Consumer Credit Directive (). Intensief contact met de Europese Commissie, andere federaties in Brussel en binnen Eurofinas hebben ervoor gezorgd dat Eurofinas de gesprekspartner is op dit (voor leden) belangrijk terrein. Dat moge ook blijken uit het feit dat Eurofinas de voorzitter levert van de -werkgroep over de . In deze werkgroep zijn alle financiële federaties vertegenwoordigd. Interview met Tanguy van de Werve, director general
Wat waren in de voornaamste aandachtspunten voor ? De herziening van de Richtlijn Consumentenkrediet was ongetwijfeld het voornaamste onderwerp dat de Commissie Juridische Consumentenzaken (Legal Consumer Affairs Committee, ) van heeft behandeld. Andere belangrijke onderwerpen waarmee de zich heeft beziggehouden zijn de derde Richtlijn Witwassen, de Richtlijn betreffende verkoop op afstand en het beleid van de Europese Commissie inzake de financiële dienstverlening over de periode - . De Commissie Economische Zaken (Economic Affairs Committee, ) van Eurofinas concentreerde zich op de invoering van de Richtlijn Kapitaalvereisten nadat deze in september was aangenomen. Onderdeel hiervan was er voor te zorgen dat de stem van de sector doorklonk in het onder leiding van de Commissie van Europese Toezichthouders op het Bankbedrijf (Commitee of European Banking Supervisors) gevoerde overleg. De Commissie richtte zich met name op bewustwording van één bepaald invoeringsprobleem, namelijk de strijdigheid van locale beschermingswetten met een aantal in de gestelde vereisten, waardoor instellingen niet in staat zijn de Richtlijn naar behoren toe te passen. Wat zullen de voornaamste thema’s in zijn? De herziening van de Richtlijn Consumentenkrediet zal gedurende bovenaan de agenda van de blijven staan. In een begin aan de leden van de Werkgroep Consumentenbescherming gezonden memorandum maakt het Duitse voorzitterschap haar wens kenbaar om gedurende haar zesmaandelijkse zittingsperiode vooruitgang op dit terrein te boeken. Er zal dus geen tijd zijn om even pas op de plaats te maken. Eurofinas heeft al informele contacten met het Duitse voorzitterschap gehad. In de komende tijd zijn wij voornemens de contacten met de terzake doende belanghebbenden uit te breiden. Waar mogelijk zullen we sectorale coalities vormen, of daaraan leiding geven, om onze inzichten zo sterk mogelijk voor het voetlicht te kunnen brengen. De Werkgroep Consumentenkrediet van de Europese Commissie voor het Bankbedrijf (European Banking Industry Committee, ), waarvan wij het voorzitterschap bekleden, biedt hiertoe een uitstekend podium. Waar nodig zullen wij echter niet aarzelen om onze belangen zelfstandig te behartigen. Het is van cruciaal belang dat de specifieke behoeften van de verstrekkers van consumentenkrediet luid en duidelijk tot uiting worden gebracht en dat daaraan tegemoet wordt gekomen. Andere zeer belangrijke aandachtspunten voor de zijn kredietbemiddeling en de herziening van het consumenten ‘acquis’.
In haar beleid over financiële dienstverlening voor de komende vijf jaar (- ) heeft de Europese Commissie haar voornemen aangegeven om onderzoek te doen op het gebied van kredietbemiddeling. Dit is een belangrijk punt en wij zijn van plan om een actieve bijdrage aan de op handen zijnde discussie te leveren. Wij hebben over deze materie al enige contacten gehad met de diensten van de Commissie en zullen deze gaandeweg uitbreiden. In de komende weken wordt er een ad-hoc Werkgroep opgericht die belast wordt met de nadere uitwerking van het standpunt van de sector. De Commissie is vastbesloten om verbeteringsmaatregelen te treffen ten aanzien van de huidige versnippering van het toezicht op het gebied van consumentenbescherming. Met dit voor ogen is ze voornemens een voorstel voor een kaderinstrument in te dienen voor de normering van de horizontale zaken die van belang zijn voor alle consumentencontracten (definitie van ‘consument’, ‘professioneel’, lengte van de afkoelingsperioden, enz.). Naar verwachting zal de Commissie begin een discussiestuk publiceren over het consumenten ‘acquis’ (een bundel van acht Richtlijnen, waaronder verkoop-op-afstand, colportage en onredelijke voorwaarden). Een reactie formuleren op het discussiestuk zal een prioriteit voor Eurofinas zijn. Actieve deelname aan de daaropvolgende discussie zal van nog groter belang zijn.
‘Waar nodig zullen wij niet aarzelen om onze belangen zelfstandig te behartigen’
Nu de -instellingen een begin hebben gemaakt met de toepassing van de gestandaardiseerde aanpak van de Capital Requirement Directive , zullen er waarschijnlijk praktische problemen aan het licht komen. De zal daarom in blijven werken aan de (consistente) invoering van de Richtlijn. De Commissie van Europese Toezichthouders op het Bankbedrijf zal zich in bij de invoering van de via haar leden bezighouden met strijdigheden die ontstaan met de landelijke regelgevingen ten aanzien van de bescherming van persoonsgegevens. De zal zich op de hoogte houden van de geboekte vooruitgang en sturing geven waar dat nodig mocht zijn. Andere werkzaamheden van de zullen waarschijnlijk te maken hebben met het onderzoek naar huidige praktijken met betrekking tot de hoeveelheid informatie die kredietverstrekkers over het kredietscoreproces, of de uitkomsten daarvan, aan de consument moeten verstrekken. De leden zullen ook best practices ten aanzien van fraude bestuderen, met name waar het gaat om zaken als identiteitsdiefstal bij toonbanktransacties. In meer algemene zin zijn we van plan om een duidelijkere uitleg te geven over wie precies onze leden zijn, wat zij doen, hoe zij dat doen en waarin onze leden zich onderscheiden van onder andere de universele banken. Verder willen wij het imago van de Federatie verbeteren en haar zichtbaarheid vergroten. Wat zijn uw verwachtingen voor ten aanzien van de Richtlijn Consumentenkrediet? Eurofinas juicht het besluit van het Finse voorzitterschap toe om op de vergadering van de Mededingingsraad van december geen overeenkomst over de Richtlijn Consumentenkrediet te forceren. Overigens zou de meest recente voorgestelde tekst van het Finse Voorzitterschap het doel van het oorspronkelijke voorstel van de Commissie: de vorming van een gemeenschappelijke markt voor de aanbieding van consumptief krediet, geen stap dichterbij hebben gebracht. Wat dat betreft was de overdracht van dit dossier aan het Duitse Voorzitterschap waarschijnlijk het beste. Het moge duidelijk zijn dat kwaliteit boven snelheid gaat. Of er in tijdens het Duitse of het Portugese voorzitterschap al dan niet een overeenkomst zal worden gesloten is moeilijk te voorspellen. Het eindeloze verhaal van de herziening van de bewijst hoe moeilijk het is om de
vervolg
Interview met Tanguy van de Werve
wetgevingen inzake consumentenbescherming op -niveau op één lijn te brengen. Het geeft ook de voorkeur van de lidstaten aan voor een aanpak van minimumharmonisatie, die hun de gelegenheid geeft om nationale vereisten aan de -brede, geharmoniseerde regelgeving toe te voegen. Hoewel dit nauwelijks verrassend kan worden genoemd, vind ik deze houding van de lidstaten betreurenswaardig. Het zou nu toch duidelijk moeten zijn dat minimumharmonisatie niet bevorderlijk is voor de totstandkoming van een gemeenschappelijke markt voor financiële dienstverlening in de retailsector. Talrijke studies hebben het voordeel getoond van een gemeenschappelijke markt voor financiële dienstverlening in de retailsector. Eurofinas ziet het voorstel voor een Richtlijn Consumentenkrediet als een testcase voor de bereidheid van de zijde van de -instellingen om zo’n markt in overeenstemming met hun in Lissabon aangegane verplichtingen tot stand te brengen. Eurofinas blijft de hoop koesteren dat de aanpak van volledige harmonisatie waar het de voornaamste elementen betreft uiteindelijk zal prevaleren. Ze wil graag de constructieve dialoog bevorderen die ze over dit onderwerp met het Duitse voorzitterschap en de diensten van Commissaris Consumentenbescherming Kuneva is aangegaan, De effectbeoordeling waartoe door het Interne Markt Comité van het Europese Parlement opdracht is gegeven moet in maart of april beschikbaar zijn . Dit zal (moet) een belangrijk stuk van de puzzel vormen. De lidstaten en de Europese Commissie dienen gepaste aandacht te schenken aan de uitkomsten ervan. Naast het ontbreken van de eis tot volledige harmonisatie, gaat de huidige tekst mank aan een hele reeks onvolkomenheden en is ze bijzonder nadelig voor het consumptief winkelkrediet, wat toch een kernactiviteit van veel Eurofinas-leden is. Zo moeten o.a. bepalingen over het herroepingsrecht, verbonden kredieten en hoofdelijke aansprakelijkheid (om er maar een paar te noemen) worden gewijzigd. Verwacht u nog verdere wijzigingen in consumentenwetgeving op Europees niveau? Zoals ik al eerder heb opgemerkt, is de Europese Commissie van plan om het zogenaamde consumenten ‘acquis’, het geheel van regelingen ter bescherming van consumenten, te herzien en om kredietbemiddeling aan een nader onderzoek te onderwerpen. De Europese Commissie moet haar engagement tonen ten aanzien van de principes van betere regulering; men moet daarom niet uitgaan van wetswijzigingen. Verwacht u nieuwe leden uit de nieuwe oostelijke -lidstaten? Waar verenigingen van financieringsondernemingen in Midden- en Oost-Europese landen bestaan, nodigen wij deze uit om lid te worden van Eurofinas. In hebben wij tot ons grote genoegen de Poolse en Tsjechische verenigingen van financieringsondernemingen als nieuwe leden van de Federatie mogen verwelkomen. In landen waar een dergelijke vereniging niet bestaat, zijn wij bereid onze volledige steun te verlenen aan kredietverstrekkers die van plan zijn een landelijke vereniging op te richten. Kunt u de voornaamste verschillen aangeven ten aanzien van het gebruik van consumentenkrediet in de lidstaten? Eurofinas verzamelt tweemaal per jaar statistische gegevens van haar leden over de markten waarop zij actief zijn. Deze gegevens staan op de website van de Federatie (www.eurofinas.org) en bevatten allerlei onderverdelingen naar de verschillende productsoorten binnen het consu-
mentenkrediet. Eind juni steeg het in Eurofinas vertegenwoordigde totale uitstaande consumentenkrediet met , vergeleken met het voorgaande jaar, wat iets boven het gemiddelde ligt van het groeipercentage van consumentenleningen aan huishoudens (,). Dit bewijst dat, binnen de totale consumentenkredietmarkt, gespecialiseerde consumentenkredietverstrekkers het beste presteren. Het tweejaarlijkse Statistische Overzicht per eind juni laat zien dat de verschillen in de prestaties van de diverse markten waar onze leden actief zijn groot waren en uiteenliepen van een jaarlijkse stijging van meer dan in termen van uitstaand consumentenkrediet (exclusief autofinanciering) in sommige landen (Spanje, Zweden) tot een daling van een kleine in de grootste markt, het Verenigd Koninkrijk. Van al de verschillende producten die deel uitmaken van het in Eurofinas vertegenwoordigde consumptieve krediet presteerden de persoonlijke leningen het beste, waarbij instellingen van leden vergeleken met juni , meer nieuw krediet verstrekten. Vergeleken met voorgaande overzichten kwam -financiering goed uit de bus, met een jaarlijkse stijging van nieuwe transacties van , (vergeleken met een stijging van , in het Jaaroverzicht ), terwijl doorlopend krediet, waaronder credit cards, het met een groei van , minder goed deed dan in het verleden. De meeste consumentenleningen ten behoeve van persoonlijk verbruik worden verstrekt in de vorm van doorlopend krediet in de Spaanse, Franse, Finse, Portugese, Zweedse en Engelse verenigingen van Eurofinas, terwijl persoonlijke leningen de voornaamste vorm van consumentenkrediet zijn voor de Belgische, Duitse en Italiaanse leden. Al met al steeg autofinanciering met ,, maar dit was met name toe te schrijven aan een sterke stijging in bedrijfsautofinanciering (bestelauto’s, enz.) die zich bij sommige leden voordeed, alsmede een toename in autofinanciering ten behoeve van bedrijven. Autofinanciering ten behoeve van particulieren steeg met bijna (gecombineerd voor nieuwe en gebruikte autosegmenten). Hoewel de verhouding tussen gemiddelde schuld van huishoudens en in de Eurozone voordurend stijgt, en in het tweede kwartaal eindigend op juni op ruim uitkwam, ligt dit cijfer nog ruim beneden het niveau in landen als het en de , waar deze verhouding respectievelijk rond de en ligt2 . Niettemin is de verwachting van de Europese Centrale Bank ten aanzien van het schuldaflossingsvermogen van consumenten nog steeds overwegend positief. Uit deze twee feiten kan men afleiden dat er nog steeds ruimte is voor verdere ontwikkeling van consumentenkredietactiviteiten in de Eurolanden.
1
Hoewel alleen de Franse en Duitse markten qua absolute grootte slechts enigszins in de buurt komen van de Engelse markt, bieden deze markten, en met name de kleine maar snelgroeiende Italiaanse markt, grote mogelijkheden. Sterker nog, de Italiaanse schuld van huishoudens per hoofd van de bevolking is ongeveer vier maal zo klein als die van het , terwijl de verhouding in Frankrijk en Duitsland3 minder dan de helft van die van het bedraagt. Nogmaals, deze cijfers tonen aan dat de consumptieve financieringsmarkt van continentaal Europa in de komende jaren duidelijke groeimogelijkheden biedt.
3
Financial Stability Review, Eu-
ropese Centrale Bank, dec. 2
Cijfers per ultimo , Finan-
cial Stability Review, Europese Centrale Bank, juni
Cijfers gebaseerd op het Euro-
finas-overzicht van haar leden betreffende de consumptieve bestedingen van huishoudens, juni
europese cijfers 16 % 14% 12% 10% 8% 6%
T a b e l 1 Nieuw
4%
toegekend krediet, jaar-opjaar groei
2%
dec 03
jun 05
dec 04
jun 05
persoonlijke
doorlopend
leningen
krediet
dec 05
jun 06 termijnkrediet
30% 25% 20% 15% 10% 5%
T a b e l 2 Ontwikkeling jaarlijkse groeipercentages
0%
nieuwe leningen
dec 03
jun 05
dec 04
jun 05
dec 05
jun 06
-5% -10% -15%
16
nieuwe auto’s voor zakelijnk gebruik
nieuwe auto’s voor particulier gebruik
gebruikte auto’s voor zakelijk gebruik
gebruikte auto’s voor particulier gebruik
exter n e contacten B u r e a u K r e d i e t R e g i s t r a t i e ( BKR ) Het BKR is een vanzelfsprekende schakel in de kredietverlening. Bij kredietverlening vanaf 250 euro dient de kredietverlener het Centrale Krediet Informatiesysteem te raadplegen. De V FN is vertegenwoordigd in het bestuur van het BKR om bij te dragen aan de twee centrale doelstellingen: bescherming van de consument tegen overkreditering en beperking van de risico’s voor de kredietverlener. Alle aanbieders van kredieten, creditcards en dergelijke zijn aangesloten bij het BKR . In 2006 werden in het Centraal Krediet Informatiesysteem van het BKR ruim 20.654.000 toetsingen uitgevoerd. In 2005 waren dat er 19.935.000. Consumenten hebben het recht inzage te krijgen in de gegevens die over hen geregistreerd zijn. In 2006 hebben 117.000 mensen gebruik gemaakt van dit recht. Voor inzicht in het leen- en aflosgedrag van consumenten kan een toets worden uitgevoerd op het Centraal Krediet Informatiesysteem.
C i jfer s Centr a a l K r ediet Infor m at ie systeem (CKI) CKI Aantal geregistreerde personen (x 1.000) Totaal aantal kredieten (x 1.000) Aantal beëindigde kredieten (x 1.000) Aantal lopende kredieten (x 1.000) Aantal raadplegingen in CKI (x 1.000) Bron: B K R
10.479 21.907 8.373 13.534 20.654
N e d e r l a n d s e V e r e n i g i n g va n B a n k e n (N V B) De V FN heeft haar secretariaat ondergebracht bij de N V B . Op die wijze kan veel synergie worden bereikt omdat de belangen van banken op het terrein van consumptief krediet doorgaans parallel lopen aan die van de V FN-leden. De adviseur consumentenzaken van de N V B is tevens secretaris van de V FN. De Wfd dwingt een meer integrale benadering van de klant af dan voorheen het geval was. Als gevolg daarvan is in toenemende mate de behoefte ontstaan om in de kredietverlening aan consumenten, hypothecair of consumptief, uit te gaan van een algemene norm om overkreditering tegen te gaan. Hier blijkt het gezamenlijk dak van het secretariaat van de V FN en de N V B van grote waarde te zijn. Ook op andere terreinen (onder andere fraudebestrijding, klachtenbehandeling en problematische schulden) wordt nauw samengewerkt.
17
De V FN behartigt de belangen van V FN-leden die een Wfd-vergunning hebben en geen bank zijn. Bovendien werken deze leden vrijwel uitsluitend via intermediairs en telt de V FN veel merkgebonden autofinanciers. Hoewel dus op veel terreinen samenwerking met de N V B voorop staat neemt de V FN duidelijk een eigen positie in.
N e d e r l a n d s e V e r e n i g i n g V o o r V o l k s k r e d i e t (N V V K) De V FN onderhoudt sinds jaar en dag intensieve contacten met de N V V K . Dat neemt niet weg dat er onderling verschil van opvatting is over hoe bijvoorbeeld het minnelijke traject in de niet-wettelijke schuldregeling zou moeten functioneren. Dat verschil van opvatting heeft ertoe geleid dat de V FN de gebondenheid aan de Gedragscode ‘schuldregeling N V V K’ begin 2006 heeft opgeschort. Afgesproken is dat zowel de N V V K als de V FN, in samenwerking met de N V B, een eigen visie op het minnelijke traject zou ontwikkelen. Eind 2006 waren die visies gereed en sindsdien wordt in een gezamenlijke werkgroep onderzocht of de visies kunnen samenvloeien tot een vernieuwing van het minnelijke traject die als standaard gaat gelden voor alle schuldregelingen. De V FN is vertegenwoordigd in de Raad van Advies van de N V V K, waarin gesproken wordt over alle onderwerpen die betrekking hebben op schuldbemiddeling, budgetbeheer en andere vormen van dienstverlening die de leden van de N V V K aanbieden.
NVF De V FN wil de banden met de branchevereniging van financieringstussenpersonen (N V F) aantrekken. Los van het belang van goede contacten spelen een aantal zaken waar ook de tussenpersonen goed bij aangesloten moeten zijn. Te denken valt aan de nieuwe Gedragscode die ontwikkeld wordt en de praktijk van de verhouding aanbieders-bemiddelaars onder de nieuwe wetgeving.
Ov e r h e d e n e n t o e z i c h t h o u d e r s De V FN onderhoudt goede contacten met relevante stakeholders. Zo wordt gesproken met het ministerie van Financiën over ontwikkelingen in de markt en knelpunten in de wetgeving die recent is geïntroduceerd. Deze gesprekken worden als zeer constructief ervaren en dragen bij aan het begrip voor de denkwijze van beide partijen. In 2006 heeft de V FN ook deelgenomen aan de Bestuurlijke conferentie die door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd georganiseerd. Die conferentie was een uitvloeisel van de interdepartementale nota ‘Het rijk rond schulden’. Doelstelling was het inventariseren en aanpakken van praktische zaken die in de weg staan aan een efficiënte en doeltreffende aanpak van de schuldenproblematiek. De conferentie heeft een aantal concrete oplossingen opgeleverd en inzicht gegeven in de taaie bureaucratische processen die een voortvarende aanpak in de weg staan. Verwacht mag worden dat het nieuwe kabinet op de ingeslagen weg voortgaat.
18
Na de verkiezingen is de Tweede Kamer voor een groot deel vernieuwd. Dat betekent dat de V FN haar netwerk in de politiek weer gaat opbouwen om het belang van consumptief krediet over te brengen. Het is de taak van de V FN om de volksvertegenwoordigers op de hoogte te brengen van de feiten rondom consumptief krediet om te voorkomen dat vanuit gebrek aan kennis contraproductieve maatregelen worden genomen.
19
I nter n e Orga n isatie Leden De V FN-leden zijn voornamelijk dochterondernemingen van algemene banken, verzekeringsmaatschappijen of merkgebonden autofinanciers. Op basis van het uitstaande saldo consumptief krediet vertegenwoordigen de leden ruim 80% van de financieringsmaatschappijen.
Leden die in 2006 hebben opgezegd
Toegetreden Geassocieerden in 2006
Leden per december 2006
Crediam Holding N V Fortis ASR Financieringen
InVesting BV Nederlandse Deurwaarders Associatie BV
AAGUS Financial Services Group N V, Amsterdam AA Interfinance BV, Amsterdam Abfin BV, Wassenaar Achmea Bank Holding N V (voorheen Achmea Retail Bank N V en Levob Bank N V) Alcredis Finance BV, Vianen Alpha Credit Nederland BV, Bunnik Arenda Holding BV, Reeuwijk BM W Financial Services, Rijswijk Crediam BV, Amsterdam C V B Bank N V, Den Bosch DaimlerChrysler Services BV, Nieuwegein DEFAM Financieringen BV, Bunnik Delta Lloyd Bank N V, Arnhem (voorheen Ohra Bank N V) FCE Bank plc (Ford Financial Netherlands), Amsterdam Fidis Nederland BV, Lijnden Fortis ASR Bank, Rotterdam (voorheen ASR Bank) Fortis ASR Financieringen N V, Utrecht (voorheen AMEV Financieringen) InterBank N V, Amsterdam KIA Financial Services, Vianen De Lage Landen Financiering BV, Eindhoven Landelijke Disconterings Maatschappij N V , Nijkerk LaSer Lafayette Services Nederland BV, Den Bosch (voorheen PrimeLine Services BV) Masterfinance N V, Zaltbommel (voorheen SNS Finance) PaySquare BV, Utrecht PSA Finance Nederland BV, Rotterdam RBS (RD Europe) BV., Houten (voorheen Comfort Card) RCI Financial Services BV, Woerden Ribank N V, Nieuwegein Volkswagen Bank GmbH filiaal Nederland, Amersfoort Financieringsmaatschappij “Zuid-Holland” c v, Rockanje
20
De heer Dr P.G. Vonk De heer G.L.J. van Gorp
De ereleden
Geassocieerde leden Sinds 1997 kunnen ondernemingen die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap zich als ‘geassocieerde’ bij de VFN aansluiten. Antera Incasso BV , Amsterdam Aon Warranty Group, Amsterdam Arachnicon, Dordrecht CMS Derks Star Busmann DaVinci Groep BV, Amsterdam Experian Nederland BV, Den Haag General Electric Financial Insurance Nederland, Amstelveen Fiditon BV , Incassobureau, Amsterdam Groenewegen & Partners, Amsterdam Hilco Receivables Europe BV, Woerden Hoeden Mulder Gerechtsdeurwaarders en Juristen; Van der, Amsterdam InVesting BV, Hilversum Jongejan Rosier Weggemans Wisseborn cs Gerechtsdeurwaarders, Harderwijk Kroes & Partners Gerechtsdeurwaarders BV, Meppel Logica CMG Nederland BV, Amstelveen Mastrigt c.s. Gerechtsdeurwaarders; Van, Den Haag Nederlandse Deurwaarders Associatie BV, Amersfoort Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (N V V K), Den Haag Oordijk & Partners BV Gerechtsdeurwaarders/Incassobureau, Leeuwarden Tempelman-de Niet Gerechtsdeurwaarders, Tiel Timmermans en Verdult BV , Deurwaarderskantoor, Bergen op Zoom Vesting Finance BV, Hilversum
Geassocieerde leden per december 2006
Secr etar ia at Het secretariaat van de V FN is gevestigd in het gebouw van de Nederlandse Vereniging van Banken (N V B). Het V FN-secretariaat wordt door de N V B gefaciliteerd.
Commun icatie Per oktober 2006 is de V FN uitgebreid met een communicatieadviseur. Deze initieert, onderhoudt en informeert zowel interne als externe contacten. De pers, V FN-leden en geassocieerde leden, toezichthouders en het Ministerie worden nu proactief van de voor hen relevante informatie voorzien. Contact, synergie of samenwerking wordt gezocht met branchegerelateerde organisaties in Nederland en met vergelijkbare brancheorganisaties in buurlanden. Mede om de V FN goed te positioneren is een nieuwe website ontwikkeld. Ook wordt gewerkt aan een nieuwe huisstijl en een nieuw logo.
21
Website De website is eind 2006 vernieuwd. Zowel voor consumenten als voor de media is de V FNwebsite een informatiebron waar de laatste stand van zaken en het laatste nieuws betreffende consumptief krediet overzichtelijk staat vermeld. Leden hebben via een login toegang tot vertrouwelijke informatie die alleen bestemd is voor V FN-leden.
Bestuur
achterste rij van li naar re John Zwijgers, Bart de Nie (secretaris), Peter van den Bosch, Lex Goudswaard voorste rij li naar re Ies Korpershoek, Arlinde Vletter, Jan Speksnijder (voorzitter) en Robert Teunissen
Tijdens de besloten ledenvergadering op 24 april 2006 vonden er een aantal mutaties plaats in het V FN-bestuur. Ton Juffermans nam afscheid als voorzitter en bestuurslid en werd opgevolgd door Jan Speksnijder. Voorts traden de heren Van den Bosch, Burwinkel en Korpershoek af. De heer Burwinkel was niet herkiesbaar, de overige heren werden opnieuw benoemd voor twee jaar. Tijdens de ALV werd met de benoeming van de heer Teunissen (Arenda) in een van de vacatures voorzien vanwege het vertrek van de heren Burwinkel en Juffermans. In juni werd de heer Zwijgers (PSA Finance Nederland BV) bereid gevonden de andere vacature te vervullen. In augustus kondigde de heer Smits zijn vertrek aan bij Interbank. Mevrouw Vletter is hem later in het jaar in het bestuur opgevolgd.
22
Dat betekent dat per ultimo 2 0 0 6 het bestuur er als volgt uitzag: Drs J. Speksnijder, Voorzitter (Alfam Consumer Credit N L) P.W. van den Bosch MBA RB (Achmea Bank Holding BV) Drs A. Goudswaard (Financieringsmaatschappij “Zuid-Holland” c v) I.S. Korpershoek (LaSer Lafayette Services Nederland bv) R. Teunissen (Arenda Holding bv) Mw. Drs. A.E. Vletter (Interbank nv) J. Zwijgers (PSA Finance Nederland bv)
A l g e m e n e l e d e nv e r g a d e r i n g De ALV vond in 2006 plaats in restaurant De Nederlanden in Vreeland. De vergadering stond vooral in het teken van het voornemen van het bestuur om de V FN meer naar buiten toe te laten optreden als spreekbuis van de consumptief kredietverstrekkers. De vergadering zag daartoe de noodzaak en was bereid daarvoor de middelen vrij te maken. Verder werd geschetst hoe de vernieuwing van de Gedragscode zou worden aangepakt en gaf de heer Lobstein een toelichting op de veranderingen bij het BKR . De heer R. Verduin van Verduin Marketing Consultants gaf een boeiende en voor de aanwezigen zeer relevante presentatie over het internet. Niet alleen als verkoopkanaal maar ook als medium dat consumenten in staat stelt te leren van ervaringen van anderen met financiële producten. De vraag is dan wie door consumenten het meest vertrouwd wordt: de tussenpersoon, die tenslotte verondersteld wordt deskundig te zijn, of de ervaringen van tientallen of meer consumenten. De uitkomst van dat proces krijgt grote invloed op de distributie door financieringsmaatschappijen.
Werklunches De werklunches zijn niet meer weg te denken uit de activiteiten van de V FN. In restaurant De Kloosterhoeve in Harmelen werden vier werklunches gehouden die tot doel hebben de leden en geassocieerde leden te informeren over belangrijke –actuele- ontwikkelingen in de bedrijfstak. In de eerste werklunch gaven de heren Steven van Griethuijsen en Mathijs den Breeje van de DaVinci Groep bv een presentatie geven over ‘Het voorkomen van fraude; een nieuwe systematiek’. De tweede V FN werklunch werd ingevuld door Hans Ludo G.M. van Mierlo, werkzaam als
23
Hoofd Public Affairs bij de Nederlandse Vereniging van Banken. Hij ging in op het onderwerp Public Affairs en de noodzaak om bereid te zijn de eigen automatismen ter discussie te stellen. Op de derde werklunch sprak mevrouw Jet Creemers, voorzitter van de N V I, over de ontwikkelingen van schulden in Nederland en plaatste die in een internationaal perspectief. Op de laatste lunch sprak Mr Bart de Nie, secretaris van de V FN, over de ideeën die de V FN heeft over noodzakelijke aanpassingen in het minnelijk traject van schuldenregeling
Toogdag De Toogdag werd verzorgd door Alcredis en werd gehouden in Twente. Ruim twintig directeuren van financieringsmaatschappijen en hun partners namen deel aan de Toogdag.
Golfdag De achtste V FN Golfdag (28 september) was een succes. De eenentwintig deelnemers hebben dit jaar hun slag geslagen op de golfclub De Hoge Kleij in Leusden. De organisatie lag in handen van Peter van den Bosch (Achmea Bank Holding nv) in samenwerking met Lex Goudswaard (Financieringsmaatschappij Zuid-Holland c v). Dertien leden en geassocieerde leden hebben meegedaan aan de wedstrijd, acht aan de clinic.
Commissies en werkgroepen Het Bestuur wordt terzijde gestaan door de onderstaande commissies en werkgroepen. Commissie van Toezicht
Mr R Imhof (voorz.) Drs Ing. G. Jaarsma (lid) Mr J.M. Vullings (lid) J.C. Kieboom (plv. lid) H.L.J. Wetzels (plv. lid) Mr B.C. de Nie (secr.)
Commissie juridische zaken
Mr A. de Graaf, AAGUS Mr L. van Woensel, AA Interfinance Mr B.C. de Nie (secr.)
Commissie fraudepreventie en -bestrijding
C.F.T. van den Berg, Achmea Bank nv R. Boos, DaimlerChrysler Services bv H.A. van Krimpen, ALFAM Consumer Credit N L I.L. Nelck, Aagus Financial Services Group nv H. Peeters, LaSer Lafayette Services Nederland bv P.J. Tijsma, Interbank nv
24
Technische Commissie BK R
R. Teunissen (voorzitter) Drs A.E. Vletter
N V B/V F N Commissie EVA
S. Kemper, I NG Bank nv Mr G. Kramer, Interadvies Drs M.A.M. Lablans RA, Rabobank Nederland N. Nuyens, ABNAMRO Bank nv Mr F.B.M. Olijslager, I NG Bank nv M. Schram, I NG Bank nv A.M. Wieman, Fortis Bank (Nederland) nv Mr B.C. de Nie (V FN) Y.E.M. Willemsen (secr.) N V B
N V B/V F N Commissie EVA
Y.E.M. Willemsen E. Bloemen, ABNAMRO Bank nv M. van der Burgt, Rabobank Nederland J.J.M. Geelen, Stichting Bureau Krediet Registratie Mr R.F. Greven, SNS Reaal Groep nv H.A.M. Griffioen, Achmea Bank nv A.J. Kaldenbach, ALFAM Consumer Credit N L H. Kramer, Postbank nv H.A. van Krimpen, ALFAM Consumer Credit N L A. Slotboom, Stichting Bureau Krediet Registratie P.J. Tijsma, Interbank nv I. Verheijen-Peek, Fortis Bank (Nederland) nv
N V B/V F N Werkgroep minnelijke en wettelijke schuldregeling
V F N/N V B Expertpool Code Krediet aan Consumenten (EC KC)
E. van Ginkel, Fortis Bank (Nederland) nv M. Hennes, LaSer Lafayette Services Nederland B.V. R. Jansen, Solveon Incasso B.V. J.I. Koper, DSB Bank nv Mr M.J.J. van der Meer, Friesland Bank nv N. Mennes, Postbank nv C.B.M. van Niel, Rabobank Nederland M. van der Pelt, Rabobank Nederland N.J. Veerman, Achmea Retail Bank nv Mr L. Zwart, Fidition bv Mr B.C de Nie, V FN B. Bos, DSB Bank nv M. den Breeje, De Lage Landen E. van Ginkel, Fortis Bank (Nederland) nv M. de Jong, Rabobank Nederland Mr G. Kramer, Interadvies R.J. Pannekoek, LaSer Lafayette Services Nederland bv P. Streng, Arenda Holding bv Mr L. van Woensel, AA Interfinance bv Mr B.C. de Nie, V FN
25
V F N/N V B/N V V K Werkgroep Schuldenproblematiek (WGSP)
A.H.J. Alfrink, Defam Financiëringen bv L. Bontekoe, Gemeente Tilburg Drs P.A.A.M. Cornet, DSB Bank nv J. Hoogteijling RA, Stichting Leger des Heils Welzijns- en I. Huinck, Ministerie van Financiën Drs Ing. G. Jaarsma, Gemeentelijke Kredietbank Friesland Drs W.A.M. Jongen MBA, Nederlandse Thuiswinkel Organisatie R. Kaljee, EnergieNed J. de Kock, Gemeente Tilburg Drs J. Lobstein, Stichting Bureau Krediet Registratie D. Olfers, Gemeente Tilburg W. Reedijk, Aedes Woningcorporaties H.L.J. Wetzels, Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet K. Wilting, DSB Bank nv Mr B.C. de Nie, V FN
V e r t e g e nw o o r d i g i n g e n In 2006 was de V FN vertegenwoordigd in de volgende instanties/organisaties: Bestuur Bureau Krediet Registratie
Raad van Advies N V V K
G.L.J. van Gorp, tevens Dagelijks Bestuur (consumptief) Drs A. Goudswaard (productief) I.S. Korpershoek (creditcardorganisaties)
P.W. van den Bosch
Commissie Consumentenkrediet N V B
drs A.E. Vletter
Commissie Kwaliteitszorg NVVK
Mr B.C. de Nie
N E N Normcommissie Schuldhulpverlening
Mr B.C. de Nie
Adviserend Panel A FM Eurofinas
Drs J. Speksnijder Board drs J. Speksnijder (plv. Mr B.C. de Nie) General Assembly drs J. Speksnijder, Mr B.C. de Nie Legal Committee Mr B.C. de Nie Public Affairs Committee Mr B.C. de Nie
26
Consumenten k r ediet in cijfer s Consumptief krediet Het CBS maakt in haar rapportage over verstrekte kredieten onderscheid tussen consumptief krediet en roodstanden. Onder consumptief krediet worden aflopend krediet, doorlopend krediet, spaar/leenkrediet en creditcardkrediet verstaan. Onder roodstand worden alle debetstanden in rekening courant per het ultimo van de maand verstaan. De laatste jaren is een verschuiving te zien van aflopend en doorlopend krediet naar creditcardkrediet (+ 4% in 2006) en roodstanden (+7 % in 2006). De oorzaak van deze verschuiving is niet bekend maar gemak speelt waarschijnlijk een belangrijke rol. Het CBS telt ook zogenaamde betaalfaciliteiten, faciliteiten waarbij de klant binnen een periode van drie maanden weer positief moet staan, als krediet mee. Dat zijn echter geen kredietverstrekkingen in de zin van de Wet op het Financieel Toezicht, waarbij pas sprake is van krediet bij een looptijd van ten minste drie maanden. Hierdoor wordt het beeld vertekend. In 2005 werd € 9,7 mld aan nieuw consumptief krediet verstrekt, dat is 4,4 procent minder dan het jaar ervoor. Vooral de daling van doorlopend krediet met € 400 mln springt daarbij in het oog. Tegen de dalende trend van de laatste jaren groeide de verstrekking van aflopend krediet met 10% tot € 1,1 mld. Spaarleenkrediet werd in 2006 niet meer significant verstrekt en lijkt een product dat uitgefaseerd wordt. Creditcardkrediet wist zijn opmars voort te zetten, zij het minder sterk dan in voorgaande jaren. Een steeds belangrijker rol is weggelegd voor roodstanden in rekening courant. Zoals aangegeven is het onduidelijk hoe het cijfer is samengesteld. Wel is duidelijk dat consumenten in toenemende mate liquiditeitstekorten aanvullen met faciliteiten op hun betaalrekening. Hoe groot het aandeel van kredieten langer dan drie maanden is de roodstanden is niet bekend. De verstrekte consumptief kredieten samen met de roodstanden vertoonden in 2006 een lichte daling t.o.v. 2005. De oorzaak daarvan moet voornamelijk gezocht worden in de verbeterde economische omstandigheden. U i t s ta a n d e n v e r s t r e k t k r e d i e t (m l n) Uitstaand consumptief krediet per 1-1 Verstrekt (netto) Kredietvergoeding Afgelost Uitstaand per 31-12
2006 2006 17.483 17.483 9.654 9.654 1.528 1.528 11.774 11.774 16.891 16.891
2005 2005 18.101 18.101 10.100 10.100 1.560 1.560 12.278 12.278 17.483 17.483
2004 2004 17.322 17.322 10.625 1.534 1.534 11.380 18.101
R o o d s ta n d e n (m l n) Uitstaand saldo per 31-12 Aantal rekeningen x 1000
2006 2006 7.984 7.984 2.964 2.964
2005 2005 2004 2004 7.489 7.489 6.902 6.902 2.932 2.932 2.921 2.921
27
U i tsta a n d s a l d o per u lt imo 2 0 0 6 i n m l n aflopend krediet doorlopend krediet spaarleenkrediet creditcardkrediet roodstanden
2.087 2.087 12.582 12.582 871 871 1.350 1.350 7.984 7.984
(-2,1%) (-3,1%) (-23,1%) (+9,7%) (+6,6%)
Mar kta andelen financier ingsma atschappi jen Het marktaandeel van de financieringsmaatschappijen voor verstrekt krediet steeg in 2006 van 29,1% naar 29,4%. Bij het uitstaand saldo liep het marktaandeel terug van 43,4% naar 42,5%. In 2004 bedroeg het marktaandeel uitstaand saldo nog 44,7%. Roodstanden vertegenwoordigden ultimo 2006 32,1% van het krediet aan consumenten tegenover 30% ultimo 2005.
Mar kta andeel VFN Het marktaandeel van de leden van de V FN in de CBS-categorie ‘financieringsmaatschappijen’ op basis van netto verstrekt krediet in procenten: 2006 2006 2005 2005 2004 2004 Kredieten met vaste looptijd Doorlopende kredietfaciliteiten Spaarleenkrediet
86,1 86,1 91,3 91,3 3,2 3,2
89,3 89,3 87,6 87,6 94,1 94,1 94,2 94,2 23,5 23,5 29,1 29,1
Totaal
88,9 88,9
90,2 90,2 89,4
89,4
Kredieten met vaste looptijd Doorlopende kredietfaciliteiten Spaarleenkrediet
87,9 87,9 81,8 81,8 3,8 3,8
91,9 91,9 90,8 91,9 91,9 92,9 34,3 34,3 41,7
90,8 92,9 41,7
Totaal
76,1 76,1
85,4 85,4 86,7
86,7
En van het uitstaand saldo:
28
C o m m i s s i e va n T o e z i c h t Verslag van de Commissie van Toezicht van de V F N over 2005 Uitgebracht aan de Algemene Ledenvergadering van 26 april 2007 algemeen De V FN-klachtenregeling is in 1983 ingesteld als een belangrijk onderdeel van de V FN Erecode. De V FN was daarmee de eerste brancheorganisatie in de financiële bedrijfstak met een eigen geschillenregeling. De klachtenregeling heeft tot doel consumenten een eenvoudige, snelle en goedkope mogelijkheid te bieden om geschillen met leden van de V FN op te lossen. Zo mogelijk bemiddelt de secretaris van de Commissie tussen klager en financier bij klachten die zich daartoe lenen. De Commissie van Toezicht toetst de handelwijze van de financier aan de V FN-Gedragscode en doet uitspraak “naar billijkheid en in hoogste ressort”. Essentieel onderdeel van de procedure is dat de consument eerst ‘tot op het hoogste niveau’ een uitspraak van het desbetreffende V FN-lid moet hebben verkregen. De Commissie is alleen bevoegd in geschillen tussen particulieren en leden van de V FN. Indien een V FN-lid tevens aangesloten is bij de Nederlandse Vereniging van Banken, is de afspraak met de Geschillencommissie Bankzaken dat de Commissie van Toezicht de bevoegde instantie is indien het geschil een consumptief krediet betreft.
SAME N S T ELLI N G De Commissie van Toezicht bestaat uit twee leden met ervaring in de financieringsbranche, nochtans zonder banden met een V FN-lid, twee leden op voordracht van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet, en een onafhankelijke voorzitter. Als secretaris fungeert de secretaris van de V FN. De Commissie bestond in het verslagjaar uit: R. Imhoff, CMS Derks Star Busman, voorzitter, G. Jaarsma, Voorzitter N V V K, J.M. Vullings H.L.J. Wetzels, Directeur N V V K, (plv. lid) J.C. Kieboom (plv. lid) De voorzitter van de Commissie wordt voor drie jaar benoemd en kan twee keer worden herbenoemd. Het bestuur vond eind 2004 mr R. Imhof, advocaat bij CMS Derks Star Busmann Hanotiou, bereid de plaats van de heer Huls als voorzitter CvT in te nemen.
KLACHTEN I NST ITUUT FI NA NCIËLE DIENST V ERLEN I NG Met de totstandkoming van één klachteninstituut voor alle financiële dienstverleners per 1 april 2007 zal de geschilbeslechting van de V FN overgaan naar het KiFid. Daarmee komt in
29
de loop van 2 0 0 7 een einde aan het bestaan van de Commissie van Toezicht. Het grote voordeel van het KiFid is dat de consument met klachten over een financieel product op één adres terecht kan.
KLACH T E N In 2006 zijn er bij de V FN in totaal 22 klachten ingediend over financiële dienstverlening. Van deze klachten waren er 14 niet ontvankelijk omdat niet aan de klachtenprocedure was voldaan of omdat er geen gehoor is gegeven aan het verzoek tot het verstrekken van meer informatie. Aan het einde van 2006 zijn er nog zeven klachten in behandeling, de Commissie van Toezicht heeft in één zaak een uitspraak gedaan. Naast de formeel ingediende klachten heeft de V FN een aantal malen succesvol bemiddeld.
Klachten ingediend bij de V FN 2004 2005 2006
30
24 17 22
INHOUD Voorwoord Jan Speksnijder
3
Ontw i k k e l i n g e n i n N e d e r l a n d Nieuwe wet- en regelgeving Reclame-uitingen Relatie aanbieder - bemiddelaar Wettelijk maximum rentetarief verlaagd KiFid – een landelijk klachteninstituut financiële dienstverlening Autofinanciers slaan andere weg in – interview met John Zwijgers Het minnelijk traject opnieuw onder de loep Certificering van schuldhulpverleners Fraudepreventie Preventie overkreditering Schuldenregistratie De nieuwe V FN-Gedragscode
4 4 4 5 5 5 6 8 8 9 9 10 10
Ontw i k k e l i n g e n i n E u r o p a Richtlijnen consumentenkrediet Conferentie Eurofinas Eurofinas – een interview met Tanguy van de Werve
11 11 11 12
E x t e r n e c o nt a c t e n Bureau Krediet Registratie (BKR) Nederlandse Vereniging van Banken (N V B) Nederlandse Vereniging Voor Volkskrediet (N V V K) Overheden en toezichthouders
17 17 17 18 18
Int e r n e o r g a n i s a t i e Leden Geassocieerde leden Secretariaat Communicatie Bestuur Algemene Ledenvergadering Werklunches Toogdag Golfdag Commissies en werkgroepen Vertegenwoordigingen
20 20 21 21 21 22 23 23 24 24 24 26
C o n s u m e nt e n k r e d i e t i n c i jf e r s
27
C o m m i s s i e va n T o e z i c h t
29
31
colofon t e k s t Bart de Nie, Annemieke Goudsmit f o t o g r a f i e Hollandse Hoogte (omslag en pagina 11); vfn o ntw e r p Fedde Schouten p r o d u c t i e Yardmen bv, Amsterdam
32
Singel Amsterdam telefoon - fax -
