INTERNATIONAL COUNCIL ON MONUMENTS AND SITES
IC
MOS Netherlands
Jaarverslag 2008 Vereniging ICOMOS Nederland
Secretariaat: Erfgoedhuis Herengracht 474, 1017 CA Amsterdam
tel. (020) 716 73 57,
[email protected] W W W . I C O M O S . N L
Jaarverslag 2008 Vereniging ICOMOS-Nederland Organisatie
ICOMOS-Nederland is de nationale afdeling van de internationale beroepsvereniging van experts in de (onder- en bovengrondse) monumentenzorg, waaronder ook wordt verstaan het erfgoedbeheer. ICOMOS-NL functioneert voor haar leden als een platform voor uitwisseling van kennis en als de springplank naar het internationale werkveld. De in het voorgaande jaar voorbereide samenwerkingsovereenkomst tussen ICOMOS-NL en Erfgoed Nederland werd in januari 2008 door partijen getekend. Hiermee is een nieuw tijdperk ingeluid. De arbeidsovereenkomst met Benedict Goes als chef-de-bureau werd beëindigd, per 1 januari 2008 kreeg hij een uitgebreidere arbeidsovereenkomst van het sectorinstituut Erfgoed Nederland aangeboden. De twee organisaties gaan intensief samenwerken, de doelstellingen lopen grotendeels parallel, het netwerk overlapt. Bestuur Het bestuur vergaderde driemaal (29-4-08; 19-5-08; 27-10-08), blijvend ondersteund door Benedict Goes. Hij is benoemd tot ambtelijk secretaris van het bestuur. Voorzitter, penningmeester en chef de bureau hadden tussentijds regelmatig onderling overleg. Tijdens de ALV hebben zijn de volgende bestuurswisselingen doorgevoerd. De termijn van Emil van Brederode liep dit jaar af; gezien zijn fysieke conditie was het niet mogelijk hem te herkiezen. Namens het bestuur heeft Benedict hem voor zijn langdurige inzet passend bedankt. Martijn Manders is als bestuurlid afgetreden, maar blijft aan als adviseur. De RACM heeft als beleid dat haar medewerkers niet in besturen van NGO's zitting hebben. Als nieuwe bestuursleden zijn toegetreden: Hildebrand de Boer, directeur vastgoedontwikkeling, vice-voorzitter European Route of Industrial Heritage; Sigrid van Roode, egyptologe, adviseur gemeentelijke monumentenzorg; Willem Willems, hoogleraar en decaan van de faculteit archeologie Universiteit Leiden. ALV Een Buitengewone Ledenvergadering werd gehouden op 23 januari 2008 in Amsterdam, niet veel later dan de vorige in november 2007. De definitieve overeenkomst tussen ICOMOS-NL en Erfgoed Nederland werd besproken en vragen van leden werden beantwoord. De leden spraken hun volste vertrouwen uit in het bestuur en wensten Benedict succes in zijn nieuwe werkkring. De Algemeen Ledenvergadering werd op 9 juni 2008 gehouden in het Amsterdam. De bijeenkomst in de tuin van het Erfgoedhuis had een zomers karakter. Voorafgaand aan de vergadering zorgde bouwhistoricus Gabri van Tussenbroek voor een boeiende rondleiding langs drie stadstorens van Amsterdam. Deze eindigde in een discussie over de pro's en contra's van de herbouw van de Haringpakkerstoren binnen de voorgestelde Werelderfgoed-site. Leden Het ledental is ook in 2008 vrij stabiel, met een aantal van circa 16 afvallende en nieuwe leden: 124 individueel en 12 institutioneel. Helaas moest tweemaal het lidmaatschap vanwege de vereniging worden beëindigd wegens contributieachterstand van meerdere jaren. Enkele leden verdienen bijzondere vermelding vanwege eervolle onderscheidingen of andere mijlpalen: - Coen Temminck Groll ontving uit handen van H.K.H. Prinses Margriet de Prins Bernhard Cultuurfonds Monumentenprijs 2008. - Wessel de Jonge, ontving als architect met de supervisie over de restauratie en herontwikkeling van de Van Nellefabriek Ontwerpfabriek in Rotterdam, voor dit project de Europa Nostra Award in de categorie 'Conservation'. - Emil van Brederode werd door Europa Nostra onderscheiden met een Medal voor 'Dedicated Service by Individuals' voor zijn jarenlange inzet voor de particuliere monumentenzorg en in het bijzonder de initiatieven rond de Open Monumentendagen/European Heritage Days.
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 2
- Karel Loeff ontving voor zijn inzet als voorzitter van de Historische Kring en lid van diverse monumentencommissies de erepenning van de gemeente Laren. - Pauline van Roosmalen behaalde met de verdediging van haar proefschrift 'Stedenbouw in Nederlands Indië (1905 1950)' de doctorstitel. - Jan van Dullemen promoveerde op het proefschrift 'Op zoek naar de Tropenstijl - Leven en werk van prof. ir. C.P. Wolff Schoemaker, Indisch architect'.
Website De website www.ICOMOS.nl, in gebruik genomen in 2007, is verder uitgebouwd en bijgehouden, met speciale dank aan Pauline van Roosmalen. De plaatsing van kranten- en tijdschriftartikelen over gemeenschappelijk erfgoed op de student-helpdeskpagina's van de site bracht een auteursrechtelijk probleem aan de orde. Van één van de artikelen bleek de toestemming tot plaatsing wel van de uitgever, maar niet van de auteur was vastgelegd. De laatste zag hierin aanleiding een excessieve financiële claim bij ICOMOS-NL in te dienen. Deze kon na veel correspondentie worden afgekocht voor een schappelijk bedrag van 10% van de eis. Het brengt de kwetsbare positie van de vereniging en haar bestuur aan het licht in het internet-tijdperk. Financiën Met ingang van 2008 is de jarenlange subsidierelatie met de RACM (en haar voorganger RDMZ) tot een einde gekomen. In dit verslagjaar wordt een laatste afrekening en verantwoording voer 2007 gemaakt. Door het gelijktijdig wegvallen van de salariskosten voor de enige werknemer blijft de financiële positie van de vereniging gezond. Financiële middelen van de vereniging kunnen voor werkelijk inhoudelijke zaken worden benut.
Verslag Het jaarverslag is opgesteld door Benedict Goes, stafmedewerker Internationale Zaken bij Erfgoed Nederland onder verantwoordelijkheid van het bestuur van ICOMOS-NL.
General Assembly De driejaarlijkse internationale algemene vergadering van ICOMOS werd dit jaar van 28 september tot 5 oktober gehouden in Quebec, Canada. Het vierhonderdjarig bestaan van de stad Quebec was aanleiding voor deze locatie. ICOMOS-Nederland was vertegenwoordigd door acht van haar leden, waarvan er vijf een functie uitoefenen in een van de internationale comités. In totaal waren 853 deelnemers uit 77 landen aanwezig. Als resultaat van de Assembly werd een nieuw hoofdbestuur geïnstalleerd met Gustavo Araoz (USA) als President, Bénédicte Selfslagh (België) als Secretary General en Jadran Antolovic (Kroatië) als Treasurer General. Het thema van het Scientific Symposium was “Finding the spirit of place”. Een inspirerend programma van lezingen en excursies maakte het symposium tot een geslaagd evenement, dat daarnaast ruimte bood aan het leggen van informele contacten met collega's uit vele landen. Voor het eerst werd tijdens de General Assembly expliciet een beroep gedaan op de jongere generatie met het International Forum of Young Researchers and Professionals in Cultural Heritage. Met 131 deelnemers, waaronder ook uit Nederland, kwam deze serie workshops met waardevolle aanvullingen op de Quebec Declaration on the Preservation of the Spirit of Place, die door de algemene vergadering werd aangenomen.
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 3
Platform voor kennisuitwisseling Een belangrijke factor in de kennisuitwisseling is de traditie binnen de vereniging om lezingen-avonden te organiseren, waarin aspecten van internationaal monumentenbeheer worden belicht. 23 januari 2008: Architectuurinvloeden rondom de Oostzee: stucwerk Koen Ottenheym belichtte zijn onderzoek naar en invloeden van Nederlandse architecten rondom de Oostzee in de 17de eeuw is een onderdeel van het grotere onderzoeksproject over 'De uitstraling van de bouwkunst der Lage Landen in Europa, 1480-1680', een samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en de KU Leuven. Dit internationale onderzoek probeert inzicht te krijgen welke mechanisme bij deze verspreiding een rol hebben gespeeld, zoals de rol van de opdrachtgevers, onderlinge familiebanden van de bouwmeesters, invloed van papieren voorbeelden (boeken en prenten). Sprekende voorbeelden uit de 17de eeuw zijn o.m. Justus Vingboons die in Stockholm werkte, Adriaan Dortsman's ontwerpen voor het kasteel Finspong die hij per post vanuit Amsterdam naar Zweden stuurde en de architecten Rupert Bindenschuh in Riga en Jacob Stael von Holstein in Tallinn gebruik makend van Nederlandse architectuur-tractaten. Wijnand Freling berichtte over een inventarisatie van het geornamenteerde stucwerk in Zweden, dat al vanaf de 16e eeuw volop meedoet in internationale sferen. Weliswaar bescheiden in omvang maar kwalitatief hoogstaand. Bijzondere voorbeelden zijn het koninklijk paleis van Uppsala uit 1580 met grotesken en muurvullende ornamenten en de achterwand van het voormalige altaar in de paleiskapel. Spectaculair mag het stucwerk genoemd worden dat Daniël Anckermann vervaardigde in de periode 1643-1653 in de familiekapel in Skokloster waarbij Herman Wrangel te paard is gestucadoord. In Skokloster en elders in Zweden zijn vele stucplafonds gemaakt door Giovanni Anthoni, Hans Zauch en zelfs Italiaanse en Zuidduitse stucadoors.
28 mei 2008: Surabaya, een waardevolle erfgoedstad Tie van der Horst is sinds begin jaren tachtig maker van programma’s onder meer gericht op het thema bouw/ architectuur, waaronder vijf series over moderne architectuur in Europa. Tie van der Horst vertoonde haar pilot over het cultureel erfgoed in Surabaya. Deze film heeft als doel een uitgebreide documentaire over dit onderwerp te realiseren die door uitzending in Indonesië de belangstelling voor het erfgoed moet vergroten. Juist een medium als TV heeft een groot bereik voor 'awareness raising'. Hans Versnel, ervaringsdeskundige op het gebied van het ontwikkelen van het (cultureel) erfgoed heeft een plan opgesteld voor de revitalisering van Peneleh, een oude Nederlandse begraafplaats in het hart van Surabaya. Daar gaat het niet om die begraafplaats alleen, maar juist ook om de herontwikkeling van het (kampong)gebied er omheen. Een cultuur-historisch bepaald gebied dat kansen biedt. Het voorstel is ingediend bij de Asia-Europe Workshop Series 2008. Pauline van Roosmalen heeft de film en spreker ingeleid. Vanuit haar promotieonderzoek naar de stedenbouw in Nederlands-Indië in de vroege twintigste eeuw kon zij de positie van Surabaya nader te duiden.
2 juli 2008: Polen & Ukraïne - gemeenschappelijk erfgoed van een andere orde Via de ambassade in Warschau is de RACM in Nederland gevraagd om mee te denken over het behoud van het cultuurlandschap ten zuiden van Gdansk. Jean-Paul Corten en Peter van Dun reisden naar Polen om een kijkje te nemen in de moerassige delta van de Weichsel (Vistula) waar Nederlandse mennonieten in de achttiende eeuw om geloofsvervolging naar zijn uitgeweken. De Hollandse waterbouwkundige kennis over dijken en molens werd een groot gebied ingepolderd en bruikbaar gemaakt. De meeste molens zijn inmiddels verdwenen, maar de structuur van het landschap is intact. Van de boerderijen is nog veel historisch te redden, maar of het Hollandse bouwkunst in de vreemde is, valt nog te bezien. Een andere vorm van gemeenschappelijk erfgoed is te vinden in Lviv, een stad in west-Ukraïne die tot de jaren 1940 Pools was. En masse zijn eerst de Joden en later de Polen verdreven, hun plaats werd ingenomen door Sovjet-burgers uit het oosten. Hoe kijken zij nu aan tegen het gebouwd erfgoed waar ze al weer enkele generaties in en tussen wonen? Nog interessanter wordt deze vraag wanneer we bedenken dat de hele stad feitelijk is gebouwd door de Oostenrijkers, in een Weens-classicistische en -Judendstil stijl. Tot 1914 was Lviv - toen Lemberg - het eind van het OostenrijksHongaarse keizerrijk. De stad biedt dan ook een overdonderend decor van historische bouwwerken, sinds 1998 geplaatst op de Werelderfgoed Lijst. ICOMOS Polen organiseerde in april een symposium over dit gedeeld erfgoed, met vertegenwoordiging uit Nederland, Duitsland en diverse Oost-Europoese landen. Benedict Goes bracht hiervan verslag uit. Eén bouwwerk in Lviv stelt de vraag naar het gemeenschappelijke wel heel prangend. De kerk van St. Andreas van rond 1600 vertoont duidelijk de Vlaamse rolwerkstijl die we kennen uit Antwerpen maar ook uit Hollandse steden. Koen Ottenheym toonde behalve deze verrassing ook nog een barokkerk in Lviv van een Nederlandse architect.
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 4
Liaisonfunctie en bevorderen expertise door het ICOMOS netwerk ICOMOS-NL is op diverse manieren betrokken bij expertise bevorderende activiteiten, zowel door (bestuurs-)leden als door het bureau. Expertise wordt geleverd op expliciet verzoek of door deelname aan discussies en studiedagen van derden of door middel van het (mede-)organiseren van symposia. De liaisonfunctie van ICOMOS-NL bestaat uit alle vormen van contacten, aanbevelingen en specifieke adviezen waarmee Nederlandse medewerkers van instellingen, universiteiten en bedrijven geholpen kunnen worden in de uitoefening van hun werk op het gebied van erfgoed-beheer. Binnenlandse expertise-verstrekking •
•
• • • • •
•
•
ICOMOS-NL was samen met Erfgoed Nederland mede-organisator van de landendag Suid-Afrika op 5 juni, waarvoor Centre for International Heritage Activities (CIE) het voortouw nam. Op 27 november vond in vergelijkbare samenwerking de erfgoeddag Sri Lanka plaats. Advies en expertise werd geleverd aan het bestuur en werkgroepen van Blue Shield-Nederland. BS-Nederland, een samenwerkingsverband tussen ICOMOS, ICOM, IFLA en ICA, is bedoeld om het maken van calamiteitenplannen te stimuleren en in geval van acute nood op cultureel gebied hulp te bieden. De bestuursfunctie van voorzitter wordt door ICOMOS uitgeoefend in de persoon van ir. Holger de Kat. Verdere expertise wordt tevens door Benedict Goes geleverd als lid van de klankbordgroep. Begin december vond de officiële van start plaats van ANCBS met de ondertekening van de statuten. ANCBS staat voor Association of National Committees of the Blue Shield en functioneert met steun van de gemeente Den Haag als het wereldwijde secretariaat voor alle nationale Blue Shield comités en hun acties bij wijze van Rode Kruis voor het cultureel erfgoed. ICOMS-NL heeft de oprichting van dit secretariaat steeds ondersteund. Tijdens het internationale symposium ter gelegenheid van de oprichting heeft ICOMOS-NL de lunch aangeboden. Diverse collega's, o.a. uit het ICOMOS Comité on Risk Preparedness, uit Australië, Noorwegen, VS en India waren aanwezig. Adhesiebetuiging aan de New Netherlands stichting i.o. ter onderzoek en promotie van voor het Nederlands erfgoed in New York-state en Albany. Ondersteuning van het projectvoorstel voor de revitalisatie van het historisch gebied van en rond de begraafplaats van Pemeleh, Surabaya, Indonesië. Levering van teksten over ICOMOS en Blue Shield voor het Monumentenjaarboek, uitgegeven door Erfgoed Nederland. DOCOMOMO congres in september in Delft/Rotterdam Gezamenlijk met Erfgoed Nederland is meegedacht over een onderzoeksvoorstel van de TU Delft, in samenwerking met de Universiteit Gent, over 'Een database voor vergelijkende studies naar Europese koloniale architectuur en stedenbouw’. Afhankelijk van financiering door NWO en TUD wordt dit project in 2009 voortgezet. De samenwerking met Erfgoed Nederland had vele aspecten; de introductie van medewerkers van Erfgoed Nederland bij ICOMOS secretariaat in Parijs, het UNESCO werelderfgoed centrum in Parijs en ICOMOS-UK in Londen was onderdeel van het integreren van elkaars netwerk. Vragen van leden en andere erfgoedprofessionals worden door het bureau beantwoord of voor beantwoording doorverwezen. Voorkomende onderwerpen waren in 2008: • ICOMOS Charters en handvesten • aanwijzing van monumenten, inzonderheid in geval van gevaar voor afbrak • Le Corbusier op Werelderfgoed Lijst of 'tetative list' • culturele contacten in Paramaribo • interieurdeskundigen in Nederland • opsporen van erfgoedcontacten in Oman en Zanzibar • doorverwijzing van discussiepunten over energie-prestatie normen voor gebouwen, ook monumentale, op grond van EU-richtlijn CE-2002-91 • verwijzen naar erfgoed-contacten in Palembang / Surabaya • World Monuments Fund en Patrimoine sans Frontières
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 5
• • • • • • •
verzoek om stageplaats via ICOMOS in Italië digitaliseringsprojecten voor erfgoed in ontwikkelingslanden studieonderwerp Hogeschool voor Toerisme over werelderfgoed sites in Nederland studieonderwerp TU Delft over houtbouw in Nederland en NW Europa master-thesis Columbia University on the potential of privatization in heritage conservation onderzoek naar culturele contacten in Europa de pers te woord gestaan naar aanleiding van de plaatsing van nieuwe sites op de Werelderfgoed Lijst
Buitenlandse expertise-versterking •
•
•
• •
•
• • •
Op verzoek van het secretariaat van ICOMOS-International in Parijs werd een expert voorgedragen die het nominatiedossier voor de Werelderfgoed Lijst van de historische boerderijen van de streek Hälsingland in Zweden heeft beoordeeld door middel van een zgn. desk review. Op verzoek van het secretariaat van ICOMOS-International in Parijs werd door een Nederlandse expert een zgn. 'Technical Evaluation Mission' uitgevoerd voor het als WHL-site genomineerde Stedenbouwkundige en architectonische oeuvre van le Corbusier (Belgie, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland). Op verzoek van de gemeente Kuldiga. Letland, werd informatie gegeven met verwijzing naar andere deskundigen in Nederland over mogelijkheden voor nominatie voor de Werelderfgoed Lijst (in samenwerking met Erfgoed Nederland). Bijdrage geleverd aan het bezoek van ICOM Duitsland aan Amsterdam. Op verzoek van het National Office of Cultural Heritage in Hongarije en met steun van de Nederlandse ambassade in Budapest werd door middel van een workshop advies uitgebracht op het gebied van erfgoed management in het dorp Kisújbánya in Baranya County. In opdracht van de Nederlandse Ambassade in Warschau en in samenwerking met de Technische Universiteit van Gdansk werd na een fact finding mission door ICOMOS-NL en de RACM een workshop geleid over het cultuurlandschap van de Wijsseldelta in Polen, een polderlandschap dat door uit Nederland uitgeweken Mennonieten in cultuur is gebracht. Diverse studenten werden via de Student Helpdesk ondersteund in hun pogingen een onderwerp van studie te vinden in het gemeenschappelijk koloniaal erfgoed en de verdere uitwerking daarvan. Michel Bakker en Olga van der Klooster publiceerden hun uitvoerige overzichtswerk van de architectuur op Aruba onder de titel 'Bouwen op de Wind'. The Atlantic World and the Dutch, 1500-2000 (AWAD), sinds de start in 2003 beheerd door het KITLV in Leiden, is een netwerk van erfgoedprofessionals en academici dat het gemeenschappelijk cultureel erfgoed rondom de Atlantische Oceaan met een Nederlandse component toegankelijk maakt. In 2008 is het beheer van de AWADdatabase door Erfgoed Nederland overgenomen. Hiermee is een samenwerkingspartner van ICOMOS-NL in huis gekomen waardoor samenwerking en uitwisseling van het netwerk wordt bevorderd (zie ook http://www.theatlanticworldandthedutch.net/).
Expertise-bevordering via ICOMOS activiteiten internationaal •
• •
• •
Benedict Goes nam namens het bestuur deel aan de Europe Group Meeting in Bern (Zwitserland). Hier kwamen twintig vertegenwoordigers van nationale comités bijeen voor strategisch overleg over samenwerking en Europese belangen binnen de vereniging. Steun aan de kandidatuur van Bénédicte Selfslagh, lid ICOMOS-België, voor de post van Secretaris-Generaal in het hoofdbestuur van ICOMOS;met positief resultaat, zij werd tijdens de Assembly verkozen. Voor de delegatie aan de General Assembly is een brochure over de huidige stand van het erfgoedbeheer in Nederland geschreven, waarin zowel het sectorinstituut Erfgoed Nederland als de samengevoegde rijksdiensten onder de RACM werden voorgesteld. Het Scientific Committee on Shared Built Heritage (SBH) werd vanuit Erfgoed Nederland ondersteund door inzet van Benedict Goes als secretaris van dit comité. Voor activiteiten zie volgende pagina. Vanuit de TUDelft en in samenwerking met DOMOMOMO en ICOMOS werden in verscheidene landen in ZuidAmerika expert-missies en student-workshops gehouden. Activiteiten vonden plaats in Curaçao, Dominicaanse Republiek, Puerto Rico, Suriname en Brazilië (zie ook http://www.theatlanticworldandthedutch.net/).
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 6
Activiteiten van de ICOMOS international scientific committees • •
•
• •
• •
•
•
•
•
ISC Wood: Comité-vergadering tijdens de GA in Quebec (september), bijgewoond door Jan Willem van Beusekom ISC Stone: Publicatie van de Illustrated glossary on stone deterioration patterns, in druk en als webpublicatie, met onderwerpen als Crack & Deformation, Detachement, Features Induced By Material Loss, Discoloration & Deposit, Biological Colonization. Met medewerking van Rob van Hees. 20th Century Heritage: Publicatie Dutch Housing Estates - proposals for the tentative list, in: Welterbestaetten des 20. Jahrhunderts, uitg. onder redactie van J. Haspel, Imhof Verlag Berlin, 2008, pp. 5460 (serie Beitraege zur Denkmalpflege Berlin 30, ICOMOShefte des deutschen nationalkomitees XLVI) door Marieke Kuipers. Training (CIF): Comité-vergaderingen in Londen (april) en Quebec (september) door Caspar Lafffree, secretaris-generaal van het comité. Onderwaterarcheologie (ICUCH): Comité-vergadering in Quebec (september) waar gedurende twee dagen nieuwe missie, structuur en strategie werden opgesteld, waarvoor Thijs Maarleveld als interim-president is benoemd. Martijn Manders is opgenomen in het bestuur. Het Machu Project waarin acht Europese landen samenwerken aan het beheer van erfgoed onderwater, is in de tweede fase gekomen. Archeologisch beheer (ICAHM): tijdens de comité-vergadering in Quebec (september) werd Willem Willems als co-president gekozen; hij nam deel aan diverse Europese en wereldwijde conferenties. Cultural Tourism (ICTC): Dit comité heeft een actieve Yahoo Group opgezet voor communicatie waarover Inke Camphens zich doorgaand liet informeren. De vergadering vond plaats in Quebec (september), deelname door Astrid Weij. Interpretatie en Presentatie (ICIP): comité-vergadering en workshop in Quebec (september) in samenwerking met ICTC; Nederlandse lid Jolanda Bos was verhinderd, na actieve deelname aan eerdere bijeenkomsten zoals 2nd Annual Meeting in Gent (3rd International Ename Colloquium). Analysis and Restoration of Structures (ISCARSAH): Comité-vergadering in Quebec (september) bijgewoond, door Jelle Ferwerda, waar de besproken werden: Heritage Structure Annex to ISO standard 13822 en Seismic resistance of historic masonry. Shared Built Heritage (SBH): Comité-vergadering vond plaats tijdens in Quebec (september), waar grote belangstelling vanuit de internationale ICOMOS gemeenschap voor het thema bleek. In het voorjaar was het comité deel van een symposium in Lviv, Urakïne, waar het gemeenschappelijk erfgoed in Europese dimensie ter discussie stond. Voor grensoverschrijdend erfgoed, of erfgoed waarvan de beheerders door grensverschuivingen of volksverplaatsingen niet direct de erfgenamen zijn, staat toenemend in de belangstelling. Hierover werd in januari in Wiesbaden een internationale werkconferentie gehouden. Deelname door Peter van Dun, Benedict Goes, Jan Willem van Beusekom,. Pauline van Roosmalen. Fortificaties (ICOFORT): comité-vergadering in Quebec (september) na een meer inhoudelijke jaarvergadering in Krakow (2007), deelname door Carlos Scheltema. Verkiezing nieuw bestuur.
------Niet van alle scientific committees kon tijdig actuele informatie worden verkregen. Nederlandse leden die aanvullende informatie hebben, en ook in de toekomst voor een volgend jaar informatie willen aandragen, worden van harte uitgenodigd dit te mailen aan
[email protected].
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 7
Bijlage
Bestuur / medewerkers
Bestuur 2008 1.
prof. dr .K.A.(Koen) Ottenheym, voorzitter
hoogleraar Universiteit Utrecht
2.
dr. ir. W.V.J. (Wijnand) Freling, penningmeester
architect, stucwerk pecialist
3.
mw. drs. D.H.H. (Dorien) Scheerhout
oud-directeur SNA
4.
ir. H.N.G. (Harry) Brinkman
burgemeester Beemster, voorzitter Platform Werelderfgoed NL
5.
prof. dr. W.J.H. (Willem) Willems
decaan faculteit archeologie, Leiden
6.
drs. H.P.G. (Hildebrand) de Boer
vice-voorzitter European Route of Industrial Heritage
7.
mw. drs. S.M. (Sigrid) van Roode
adviseur gemeentelijke archeologie/monumentenzorg
Adviseur drs. M.R. (Martijn) Manders
senior beleidsmedewerker/projectleider RACM, maritiem archeoloog
Ambtelijk secretaris drs. B.R. (Benedict) Goes
stafmedewerker Erfgoed Nederland
Webredacteur mw. dr. P.K.M. (Pauline) van Roosmalen
coördinator Student Helpdesk
jaarverslag 2008 ICOMOS-NL, pagina 8