j a a r v e r s l a g 2013
Ja a rv er sl ag 2 013 Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland
1
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Jaarverslag 2013
’ s - G r a v e n h a g e , a p r i l 2014
2
3
voorwoord
‘Verantwoorde kredietverlening conform de VFN Gedragscode is een belangrijke motor van de economie’
N
a een jar en l ange k r imp in het verstrekte consumptieve krediet, hebben de laatste maanden van 2013 aangetoond dat de markt voor consumptief krediet zich geleidelijk aan herstelt. Hoewel over het gehele jaar gerekend nog sprake blijft van een aanzienlijke daling, wijzen verschillende signalen op een betere situatie in 2014. De trendmatige verbetering van het consumentenvertrouwen zal hierbij met enige vertraging ook weer tot uiting komen in toenemende consumptieve bestedingen. Herstel van de markt voor consumptief krediet is essentieel voor aantrekkende bestedingen en economische groei. In het onderzoek dat ter gelegenheid van het 85-jarige bestaan van de v fn is opgesteld door de Universiteit van Tilburg is het directe effect van consumptief kredietverlening op bestedingen en economisch groei wetenschappelijk aangetoond. Hoewel het afbouwen van de schuldenpositie van huishoudens stabiliserend kan werken voor de economie, moet tegelijkertijd worden vastgesteld dat het ontschulden in een fragiele economische situatie de consumptie beperkt en hiermee herstel afremt. Cruciaal is de wijze waarop krediet wordt verstrekt. Verantwoorde kredietverlening conform de v fn Gedragscode is een belangrijke motor van de economie. De v fn biedt steeds nadrukkelijker de tools voor de consument om op een bewuste wijze verantwoord te kunnen lenen. Naast de v fn Gedragscode, die de consument effectief beschermt tegen overkreditering, onderneemt de v fn nieuwe initiatieven om de consument te ondersteunen. De aandacht zal hierbij steeds meer komen te liggen op een intensievere communicatie met de consument tijdens zijn “leencarrière”. Verantwoord kredietgeverschap gaat verder dan een prudent acceptatiekader. Het gaat ook nadrukkelijk om het bieden van relevante ondersteuning nadat de consument de financiering is aangegaan. Ook voor de leden en geassocieerde leden wordt de dienstverlening van de v fn steeds verder uitgebreid. In het afgelopen jaar is de v fn Financieringsbarometer geïntroduceerd samen met onderzoeksbureau Gfk. Door het inzicht in de koop- en financieringsbereidheid van consumenten is een mooie aanvulling gerealiseerd op de bestaande marktcijfers. Samen met opleidingsinstituut Lindenhaeghe is voor de leden, geassocieerde leden en hun distributiepartners een vakbekwaamheidspropositie opgezet die aansluit bij de verschillende medewerkers die betrokken zijn bij de distributie van krediet.
4
In de komende jaren zal de afweging tussen privacy en gedegen kredietwaardigheidstoetsing een belangrijke rol gaan spelen. Hoewel het LIS er in de beoogde opzet niet zal komen, blijft de v fn het belang benadrukken van vroegsignalering bij problematische schulden. Het is hierbij een positieve ontwikkeling dat de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zich sterk blijft maken voor een stapsgewijze verankering van vroegsignalering. Regelgeving rond financiële markten vindt steeds meer haar origine in Europese Richtlijnen. In opdracht van de Europese Commissie wordt de Richtlijn Consumentenkrediet, die recentelijk ook in Nederland is geïmplementeerd, inmiddels al weer herzien. Vastgesteld moet worden dat de Richtlijn Consumentenkrediet in Nederland slechts heeft geleid tot hoge implementatiekosten voor aanbieders en tot een nog dikkere stapel papier voor de consument. De doelstelling om een interne Europese markt voor consumptief krediet te creëren is niet gerealiseerd. De opstelling van de Nederlandse overheid kan een forse bijdrage leveren aan de verdere eenwording van de markt. Daar waar op Europees niveau de informatievoorziening volledig wordt geharmoniseerd, mag verwacht worden dat Nederlandse regels die toezien op informatievoorziening worden geschrapt. Zo had het in de rede gelegen om de waarschuwingszin “Let op! Geld lenen kost geld” te schrappen. De Richtlijn schrijft immers bindend voor op welke wijze de consument wordt geïnformeerd over de exacte kosten die zijn verbonden aan een krediet. De implementatie van de Richtlijn heeft onvoldoende geleid tot het afschaffen van Nederlandse wet- en regelgeving die toeziet op de aspecten die nu Europees gereguleerd worden. Hiermee heeft de implementatie van de Richtlijn in Nederland slechts geleid tot een extra schil van regelgeving, zonder relevante voordelen voor consumenten en aanbieders. Een krachtige inzet vanuit de v fn blijft vereist om voor de consument omstandigheden te creëren om op een bewuste wijze te kunnen lenen, en om voor aanbieders een proportioneel wet- en regelgevingskader te bevorderen dat toeziet op verantwoorde kredietverlening, maar ook ruimte blijft bieden voor ondernemerschap en innovatie. U kunt hierbij op ons rekenen! k e e s d r o p p e r t Voorzitter
5
oNTWIKKELINGEN IN NEDERLAND A l g e m e n e z o rg pl ic h t/ W i j z i g i n g s w e t F i n a n c i ë l e Ma r k t e n 2 0 1 4 Op 19 november heeft de Eerste Kamer de Wijzigingswet Financiële Markten 2014 aangenomen. Belangrijk onderdeel van de Wijzigingswet betreft de wettelijke verankering van de zorgplicht van financiële dienstverleners. Naar aanleiding van het oorspronkelijke voorstel heeft de VFN gewezen op gewenste aanpassingen. De VFN onderschrijft het belang van handelen in het belang van de consument. Naar mening van de VFN was de beoogde rol van de toezichthouder bij het vaststellen van de gedragingen die in het belang van de consument geacht worden te zijn, echter ongewenst. Het is immers niet aan de toezichthouder om de norm te stellen voor gedrag dat geacht wordt in het belang van de consument te zijn. Deze rol zou moeten zijn voorbehouden aan de wetgevende macht. De VFN heeft verder gewezen op het belang om het klantbelang te zien als een van de gerechtvaardigde belangen die aanbieders geacht mogen worden te dienen. Aanbieders van financiële diensten dienen het belang van de consument; tegelijkertijd dienen zij echter ook de belangen van aandeelhouders, werknemers en andere stakeholders. Hiermee vormt het behartigen van het klantbelang nadrukkelijk een van de gerechtvaardigde belangen. De minister van Financiën heeft vastgehouden aan de wettelijke verankering van de zorgplicht. Het oorspronkelijke voorstel is echter wel, mede naar aanleiding van het kritische rapport van de Raad van State, fors afgezwakt. Grote winst is dat het klantbelang nadrukkelijk moet worden gezien als een van de gerechtvaardigde belangen die aanbieders van financiële diensten geacht worden te dienen. De toezichthouder kan ingrijpen op basis van dit wetsartikel als er sprake is van evidente schendingen van het klantbelang, maar het is niet aan de toezichthouder om de norm te bepalen.
S c h u l d b e m i d d e l i n g t e g e n b e ta l i n g d o o r p r i vat e pa r t i j e n Door het ministerie van Economische Zaken is een Vrijstellingsbesluit Schuldbemiddeling geconsulteerd. Het voorgelegde besluit leidt tot mogelijkheden voor private schuldbemiddelaars om tegen betaling hun diensten aan te bieden. Op basis van de WCK is dit nu nog verboden. De VFN heeft in haar reactie het voorgenomen besluit ontraden. Het voorliggende besluit biedt nog onvoldoende waarborgen om de vereiste kwaliteit en zorgvuldigheid bij schuldbemiddeling te waarborgen. Het besluit brengt naar mening van de VFN dan ook het risico met zich mee dat malafide partijen hun aandacht in nog sterkere mate zullen richten op de veelal kwetsbare groep van problematische schuldenaren. Aanvullend heeft de VFN bepleit dat het voorliggende besluit niet zal leiden tot een kwalitatief hoogstaand, betrouwbaar en wenselijk alternatief voor de huidige minnelijke schuldhulpverlening en het wettelijke (Wsnp) traject.
6
Ter verbetering van het voorliggende besluit heeft de VFN voorgesteld dat private schuldbemiddelaars worden geregistreerd, en dat voorafgaand aan registratie zal moeten worden getoetst of partijen voldoen aan heldere eisen. De kwaliteitseisen moeten hierbij naar mening van de VFN niet volledig worden gerelateerd aan de NEN-normen schuldhulpverlening. Deze normen zijn immers niet onderhavig aan de mogelijkheid van parlementaire beïnvloeding. De in het besluit voorgelegde limitering van de looptijd van schuldregelingen tot 36 maanden beperkt de eventuele meerwaarde van het besluit. Een rigide hantering van deze termijn leidt er immers niet toe dat private schuldbemiddeling voor schuldeisers een aantrekkelijk alternatief vormt ten opzichte van het huidige minnelijke en wettelijke traject.
Va k b e k waa m h e i d In de achterliggende jaren heeft de VFN zich sterk gemaakt voor proportionele vereisten op het gebied van de vakbekwaamheid van medewerkers die zijn betrokken bij de financiële dienstverlening. Medewerkers moeten over toereikende kennis en vaardigheden beschikken; tegelijkertijd dienen de eisen die hieraan worden gesteld wel in lijn te zijn met de werkzaamheden die daadwerkelijk worden uitgevoerd. Bij het vaststellen van de nieuwe bepalingen heeft de VFN haar leden uitgebreid geïnformeerd over de consequenties van de nieuwe eisen en de wijze waarop aanbieders en hun distributiepartners invulling kunnen geven aan de nieuwe bepalingen. Hiertoe is een advies opgesteld door CMS Derks Star Busmann en NIBE-SVV. Vanuit de financiële sector, en met name vanuit de intermediaire organisaties, zijn veel zorgen geuit omtrent het nieuwe vakbekwaamheidsbouwwerk. Deze zorgen waren met name toegespitst op het verplichte driejaarlijkse examen dat in het kader van Permanente Educatie wordt ingevoerd voor adviserende medewerkers. De Tweede Kamer heeft de minister van Financiën in september bij motie opgeroepen tot nader overleg met de branche over de nieuwe eisen, met name over het verplichte examen. In dit nader overleg bleek de minister echter niet voornemens om de examenplicht in te trekken. De VFN heeft in de betreffende overleggen gewezen op het belang van regelgeving die in lijn is met de Europese ontwikkelingen op het gebied van vakbekwaamheidseisen, en heeft bepleit dat in de onderhandelingen met de Europese Commissie en de Europese Raad over de nieuwe verzekeringsbemiddelingsrichtlijn (IMD-2) vanuit Nederland wordt ingebracht dat veranderende Europese eisen niet mogen leiden tot aanvullende verplichtingen ten opzichte van het nieuwe Nederlandse vakbekwaamheidsbouwwerk. Verder heeft de VFN gewezen op het belang van stabiliteit in de juridische definitie van het begrip “adviseren”. De definitie van het begrip advies in de Wft bepaalt immers of medewerkers moeten worden opgeleid op Wft-niveau met de bijbehorende diploma’s en Permanente Educatie, of dat de vakbekwaamheid kan worden gewaarborgd binnen een model dat is gebaseerd op de bedrijfsvoering. In december heeft de minister de Tweede Kamer geïnformeerd over de nieuwe definitieve regeling. De inspanningen van de brancheorganisaties hebben geleid tot een verlenging van
7
de overgangstermijn, het verbreden van de gelijkstellingsregeling, een reductie in de eind- en toetstermen, en tot het beperken van de PE-examens tot actualiteiten van het afgelopen jaar. De driejaarlijkse examenplicht voor adviserende medewerkers blijft echter intact. Nadat de regelgeving per januari 2014 voldoende inzichtelijk was geworden, heeft de VFN gezamenlijk met opleidingsinstituut Lindenhaeghe een aanbod geïntroduceerd voor de leden en de geassocieerde leden van de VFN en hun distributiepartners. Het aanbod zal voorzien in opleidingen voor adviserende medewerkers (Wft-opleidingen). Daarnaast worden specifieke opleidingen ingericht voor de medewerkers die in een niet-adviserende rol actief zijn in de financiële dienstverlening.
W i j z i g i n g s w e t F i n a n c i ë l e Ma r k t e n 2 0 1 5 In september heeft het ministerie van Financiën belanghebbenden geconsulteerd over beoogde wijzigingen in de Wft per januari 2015. De voorgelegde wetswijziging behelst onder andere de uitbreiding van de bankierseed. Naar mening van de VFN is de beoogde uitbreiding niet proportioneel. De VFN heeft voorgesteld om de uitbreiding te beperken tot de groep medewerkers van financiële ondernemingen die het risicoprofiel wezenlijk kunnen beïnvloeden. De geconsulteerde wet voorziet ook in het beëindigen van de overheidsbijdrage in de bekostiging van het toezicht op de financiële sector. De VFN betreurt de afschaffing van de overheidsbijdrage. Een kostenbeheersend mechanisme ontbreekt immers als de financiering van de toezichthouders volledig voor rekening van de sector komt. De VFN heeft concrete voorstellen ingediend om de kosten beheersbaar te maken, zoals de invoering van efficiency taakstellingen en aanvullende waarborgen voor toezicht dat is gebaseerd op een wettelijke taak. Hierbij passen geen activiteiten die zijn gericht op voorbereiding van het wetgevingsproces en algemene consumenten informatie. Aanvullend heeft de VFN bepleit dat het voorliggende plan om boetes voortaan grotendeels ten gunste van ’s Rijks schatkist te laten komen gewijzigd dient te worden. De boetes zouden juist aangewend moeten worden om de forse stijging van toezicht kosten voor de sector te mitigeren.
Aanvullend heeft de VFN de toezichthouder gewezen op het belang van een gelijk speelveld met reguliere kredietaanbieders. Dit betekent dat het fonds zich zal moeten houden aan kredietwaardigheidstoetsing conform de relevante gedragscodes, het verbod op afsluitkosten zal moeten naleven en de (Europese) communicatievoorschriften volgt.
Ma x i m e r i n g K r e d i e t v e r g o e d i n g In juli heeft de minister van Financiën de Tweede Kamer geïnformeerd over de invulling van het eerder aangekondigde onderzoek naar de maximering van de kredietvergoeding bij roodstanden. Het onderzoek was aangekondigd naar aanleiding van eerdere Kamervragen. De Autoriteit Consument en Markt zal het betreffende onderzoek gaan uitvoeren. Het onderzoek zal zich richten op het keuzegedrag van consumenten, de transparantie van de markt en de wenselijkheid van het huidige niveau van maximale kredietvergoeding. De minister heeft aangegeven dat, als uit de analyse van de Autoriteit Consument en Markt blijkt dat verlaging van de maximum kredietvergoeding voor roodstanden in de rede ligt, vervolgens zal worden vastgesteld welk maximum voor de gehele markt beter passend is. Hiermee zijn de mogelijke gevolgen van het onderzoek dus niet beperkt tot roodstanden, maar kan de gehele markt voor consumptief krediet geraakt worden. De VFN heeft in een uitgebreide reactie naar de Autoriteit Consument en Markt aangegeven dat verdere beperking van de maximale kredietvergoeding geen oplossing biedt voor de daadwerkelijke problematiek. Die betreft namelijk niet de hoogte van de kredietvergoeding, maar het oneigenlijke gebruik van roodstanden als invulling voor een structurele kredietbehoefte. Beperking van de verstrekking van roodstanden tot het netto-maandsalaris van de consument is naar mening van de VFN de beste remedie om structurele roodstanden tegen te gaan.
B e s l u i t b a s i s r e g i s t r at i e p e r s o n e n (B r p) De Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens zal worden vervangen door de Wet basisregistratie personen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft belanghebbenden in juni de mogelijkheid geboden om te reageren op het Besluit basisregistratie Personen (Brp).
Besluit basisregistratie Personen (Brp)
S t i m u l e r i n g v a n e n e r g i e b e s p a r e n d e m aa t r e g e l e n Stichting Nationaal Energie Bespaarfonds
In oktober heeft de minister voor Wonen en Rijksdienst de Tweede Kamer geïnformeerd over de inrichting van de stichting Nationaal Energie Bespaarfonds. Vanuit het fonds zullen laagrentende leningen worden verstrekt aan huizenbezitters om energiebesparende maatregelen te financieren.
De VFN heeft aandacht gevraagd voor consistentie tussen het besluit en de bestaande maatschappelijk gewenste en bovendien wettelijk verplichte verificatie door verstrekkers van consumptief krediet. Voor aanbieders van krediet is inzage in de gegevens uit de basisregistratie niet alleen nodig om overkreditering te voorkomen, maar ook om te voldoen aan de Wft, de Wwft en de wettelijke renseigneringsplicht. Toegang en selectie met behulp van het Burgerservicenummer is hiervoor ook noodzakelijk.
De VFN heeft de minister gewezen op het beschikbare aanbod vanuit reguliere kredietaanbieders voor energiebesparende maatregelen. Het is niet nodig dat van overheidswege de markt met gesubsidieerde kredieten wordt verstoord. Verduurzaming en ondersteuning van de bouwsector kunnen veel directer worden bereikt door subsidies, aanvullende verlaging van het Btw-tarief voor verduurzamende maatregelen of door meer eenduidige fiscale facilitering.
8
9
O N T W I K K E L I N G E N I N E U RO P A
Naast de aandacht voor kapitaaleisen voor financiële instellingen die spaargeld aantrekken, is er ook een groeiende internationale aandacht voor de mate waarin instellingen die geen spaargelden aantrekken moeten voldoen aan vergelijkbare kapitaaleisen. Eurofinas vraag hierbij aandacht voor het specifieke karakter van bijvoorbeeld leasemaatschappijen en aanbieders van consumptief krediet.
De Europese organisatie van gespecialiseerde consumptief-kredietaanbieders Eurofinas vertegenwoordigt de belangen van aanbieders in Brussel. Vanwege een toenemende Europese regeldruk is een krachtige Europese lobby essentieel. De VFN is dan ook nauw betrokken bij de activiteiten van Eurofinas door vertegenwoordiging in het bestuur en in de Legal & Policy Committee. Hier wordt de Europese lobby aangestuurd en vormgegeven.
Herziening Richtlijn Consumentenkrediet Vanuit de Europese Commissie is veel aandacht besteed aan de herziening van de Richtlijn Consumentenkrediet. Verschillende onderzoeken zijn en worden uitgevoerd om vast te stellen op welke wijze de lidstaten invulling hebben gegeven aan de Richtlijn en in hoeverre de door de Richtlijn beoogde doelstellingen van een verbeterde consumentenbescherming en een versterking van de interne markt zijn gerealiseerd. Er moet worden vastgesteld dat grensoverschrijdende kredietverlening met de introductie van de Richtlijn niet is versterkt. Een Nederlandse consument heeft nog steeds weinig interesse om een krediet aan te vragen in bijvoorbeeld Slovenië. Tegelijkertijd zal het voor een aanbieder in Finland niet eenvoudig zijn om de kredietwaardigheid van een Portugees te toetsen. De introductie van gestandaardiseerde informatie aan consumenten brengt die interne markt ook niet dichterbij.
V e r z e k e r i n g s b e m i d d e l i n g s r i c h t l i j n ( IMD - 2 ) In 2013 zijn de onderhandelingen in het Europese Parlement over de herziening van de verzekeringsbemiddelingsrichtlijn verder voortgezet. De transparantie van bemiddelaars naar consumenten over beloningen zal worden versterkt. De invulling van deze verplichting zal echter grotendeels worden overgelaten aan de lidstaten. In Europa is geen sprake van een verbod op provisies. Wel kunnen producten als betalingsbeschermers op een toenemende belangstelling rekenen vanwege mis-selling in verschillende lidstaten. Volgens goed Europees gebruik zal ook voor bemiddelingsactiviteiten rond verzekeringen een gestandaardiseerd informatiedocument worden opgesteld. Conform de voorliggende teksten zullen verzekeringsbemiddelaars in een periode van vijf jaren minimaal 200 uren moeten besteden aan opleiding. In Europa wordt derhalve gekozen voor een inspanningsverplichting, daar waar in Nederland het te bereiken niveau leidend is.
Congres Het jaarlijkse congres van Eurofinas vond dit jaar plaats in Rome. Na een inspirerende opening door Luca di Montezemolo, President-Directeur van Ferrari, was er ruimte voor een uitgebreid programma met aandacht voor de belangrijkste ontwikkelingen in Europese regelgeving en de belangrijkste kansen en uitdagingen op het gebied van risk management, verantwoorde kredietverlening, distributiemodellen en technologische innovatie.
Rome: Trevi-fontein tijdens filmopname ‘La Dolce Vita’
EXTER N E CONTACTEN STICHTING BURE A U KREDIET REGISTR A TI e ( BKR ) Sinds 1965 beheert BKR het Centraal Krediet Informatiesysteem (CKI) en wordt een cruciale rol gespeeld bij het voorkomen van overkreditering. Met de BK R Kredietbarometer en de BK R Hypotheekbarometer wordt regelmatig inzicht geboden in de ontwikkeling van achterstanden bij hypotheken en consumptieve kredieten. De publicaties in 2013 laten twee belangrijke ontwikkelingen zien. Het aantal consumenten met een lening daalt. Tegelijkertijd worden meer consumenten getroffen door de economische recessie. Consumenten kunnen hierdoor minder goed voldoen aan hun betalingsverplichtingen.
Ka p i t aa l e i s e n / CRD IV De Europese omzetting van de Basel III vereisten, de vierde Capital Requirements Directive (CRD IV), heeft een langdurig wetgevingsproces vereist. In juni zijn de definitieve teksten gepubliceerd. Een aanzienlijk gedeelte van de nieuwe kapitaaleisen moet door de lidstaten per januari 2014 omgezet worden in wetgeving.
10
Het BKR heeft in 2013 wederom gepleit voor de registratie van studieschulden. Kredietaanbieders kunnen het bestaan van studieschulden nu slechts achterhalen door navraag te doen bij een aanvrager. Uit onderzoek is echter gebleken dat bijna 40% van de afgestudeerden geen melding maakt van het bestaan van de schuld bij de aanvraag van een hypotheek.
Registratie van studieschulden
11
Alle aanbieders van kredieten, creditcards en dergelijke zijn aangesloten bij het BKR. In 2013 werden er 9.715.000 toetsingen uitgevoerd in het CKI. Opnieuw is dit een forse daling ten opzichte van het voorafgaande jaar.
CIJ F ERS CENTR A A L KREDIET IN F ORM A TIES Y STEEM 2013 2012 Cijfers x 1.000
8.791 Aantal geregistreerde personen 15.643 Totaal aantal kredieten 5.266 Aantal beëindigde kredieten 10.377 Aantal lopende kredieten Aantal raadplegingen in CKI 9.715
8.890 16.204 5.760 10.444 12.241
2011 9.096 17.070 6.472 10.598 15.268
NEDERL A NDSE VERENIGING VOOR VOLKSKREDIET De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) behartigt de belangen van publieke en private dienstverleners op het gebied van schuldhulpverlening en sociale kredietverlening. In 2013 heeft de NVVK samen met verschillende hypotheekverstrekkers het initiatief Schakel! gestart. Via Schakel! treden schuldhulpverleners en hypotheekverstrekkers in een vroeg stadium met elkaar in contact over een hypotheekklant die zich meldt bij de schuldhulpverlening. Door gezamenlijk op te trekken zijn de partijen beter in staat om een goed beeld te krijgen van de persoonlijke financiële situatie van de klant. De NVVK heeft in 2013 aandacht gevraagd voor het voorkomen van problematische schulden in relatie tot de verdere uitwerking van vroegsignalering, en voor het respecteren van de beslagvrije voet door (gemeentelijke) overheidsinstellingen.
Na t i o n aa l i n s t i t u u t b u d g e t v o o r l i c h t i n g De leennormen van de VFN die jaarlijks worden vastgesteld, zijn mede gebaseerd op de voorbeeldbegrotingen van het NIBUD. Het NIBUD heeft in 2013 aandacht gevraagd voor goede voorlichting van studenten over de voorwaarden van studieleningen. Op basis van deze informatie krijgen studenten een beter beeld van de kosten die zijn verbonden aan een studielening, en kan een weloverwogen keuze worden gemaakt. Op basis van het risico op calamiteiten in het elektronische betalingsverkeer heeft het NIBUD consumenten geadviseerd om voldoende contant geld in huis te hebben als onderdeel van een basisnoodpakket. De oproep van het NIBUD bleek effectief: 75% van de Nederlanders heeft de oproep van het NIBUD meegekregen en ruim 25% heeft ook daadwerkelijk iets met de oproep gedaan. Naast de vele initiatieven die het NIBUD zelf onderneemt, is ook aandacht gevraagd voor het belang van meer politieke steun voor de rol van het onderwijs bij financiële educatie. Een betere verankering van financiële educatie in het onderwijs kan latere problemen bij het omgaan met geld verminderen.
NEDERL A NDSE VERENIGING V A N B A NKEN e n t h u i s w i n k e l . o r g De Nederlandse Vereninging van Banken (NV B), Thuiswinkel.org en de VFN behartigen de belangen van de verschillende soorten aanbieders van consumptief krediet. Voor zover mogelijk, wordt dan ook intensief samengewerkt in de wet- en regelgevingsdossiers die van invloed zijn op aanbieders. De VFN streeft hierbij nadrukkelijk naar een level playing field voor de verschillende soorten aanbieders.
OVERHEDEN EN TOEZICHTHOUDERS N e d e r l a n d s e V e r e n i g i n g va n F i n a n c i e r i n g s a d v i s e u r s e n – b e m i d d e l aa r s ( NV F ) De Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVF) behartigt de belangen van de aangesloten krediet intermediairs. In oktober heeft de NVF besloten om het in 2011 ingestelde verbod op execution only te laten vervallen. Consumptief krediet is geen complex product, en de kennis- en ervaringstoets is bij consumptief krediet dan ook niet verplicht gesteld. De NVF vindt het wel van belang dat consumenten vooraf en op transparante wijze worden geïnformeerd of er sprake is van advisering door de intermediair of dat er wordt bemiddeld op basis van execution only.
In het verslagjaar heeft regelmatig afstemming plaatsgevonden met de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De AFM heeft in 2013 effectief opgetreden tegen aanbieders van flitskredieten. Door handhavend optreden van de toezichthouder is het aantal aanbieders van flitskredieten op de Nederlandse markt fors afgenomen. De VFN heeft de AFM in de achterliggende periode ook regelmatig opgeroepen om op te treden. Flitskredieten duperen consumenten met kosten die op jaarbasis als snel een paar honderd procent bedragen. Daarnaast vindt veelal een te beperkte kredietwaardigheidstoetsing plaats. Met de ministeries van Financiën, Veiligheid en Justitie, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Economische Zaken heeft afstemming plaatsgevonden omtrent de verschillende wet- en regelgevingsdossiers en initiatieven op het gebied van vroegsignalering van problematische schulden.
Waar mogelijk reageren de VFN en de NVF gezamenlijk op geconsulteerde wijzigingen in weten regelgeving. Zo is in 2013 gezamenlijk gereageerd op de consultatie Wijzigingswet Financiële markten 2015.
12
13
F r a u d e aa n p a k De VFN heeft in 2013 gesprekken gevoerd met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en vertegenwoordigers van de nieuwe politieorganisatie over de toekomstige aanpak van fraude. Ook is de VFN vertegenwoordigd bij het BIO-overleg van grootbanken om concrete fraudezaken te bespreken.
Op 3 oktober 2013 vierde de vfn haar 85-jarig bestaan lustrumbijeenkomst lou wmanmuseum 3 oktober 2013
14
15
O
p 3 oktober 2 013 vierde de VFN haar 85-jarig bestaan tijdens de lustrumbijeenkomst in het Louwmanmuseum te Den Haag. Het thema was ‘Consumptief krediet als motor van de economie’. De VFN-leden, geassocieerde leden en een vertegenwoordiging uit de financiële sector, maatschappij en overheid zorgen samen voor een dynamisch publiek. Hoogleraar Harald Benink (Tilburg University) presenteerde de resultaten van het onderzoek naar Consumentenkrediet in Nederland. Ruud de Hollander (AFM), Peter van den Bosch (BKR), Sjoerd Potters (VVD), Harald Benink (Tilburg University) en Guus Alfrink (ALFAM
16
Consumer Credit) discussieerden onder leiding van dagvoorzitter Roelof Hemmen (BNR /RTL) over de toekomst van consumptief krediet, waarbij ook het publiek haar mening niet ongemoeid liet. Pascal Spelier (Finno) en Arthur van de Graaf (Seeds) gaven hun alternatieve visies op de toekomst van consumptief krediet aan de hand van ontwikkelingen op het gebied van multimedia en jonge initiatieven. Tijdens de borrel en het walking dinner konden de bezoekers tussen de bijzondere automobielen van het museum napraten over verleden, heden en toekomst.
17
in T E R N E OR G A N I S A T I E
GE A SSOCIEERDE LEDEN
LEDEN
Sinds 1997 kunnen ondernemingen die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap zich als ‘geassocieerde’ bij de VFN aansluiten.
De VFN-leden zijn dochterondernemingen van (internationale) algemene banken, merkgebonden autofinanciers en zelfstandige financieringsmaatschappijen. Op basis van het uitstaande saldo consumptief krediet vertegenwoordigen de leden 90% van het uitstaand saldo op basis van de definitie van Financieringsmaatschappijen die door het CBS wordt gehanteerd. Toegetreden leden in 2013 Leden die hebben opgezegd in 2013
Nationale-Nederlanden Bank N.V., Den Haag MKG Bank, Schiphol-Rijk
Toegetreden geassocieerde leden in 2013
Bureau Krediet Registratie (BKR), Tiel Quion Groep B.V., Capelle aan den IJssel De Tekstlounge, Oosterhout
Geassocieerden die hebben opgezegd in 2013
Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN) ,Van Mastrigt & Partners, Den Haag Van der Hoeden Mulder Gerechtsdeurwaarders en Juristen, Amsterdam
Leden per december 2013
Ereleden
Alcredis Finance B.V. , Vianen a lfa m Consumer Credit, Bunnik BM W Group Financial Services, Rijswijk Bovemij Financieringsmaatschappij B.V. , Nijmegen FCE Bank plc (Ford Financial Netherlands), Amsterdam fga Capital Netherlands B.V. , Lijnden gm ac Nederland N.V., Breda Ikano Bank, Amsterdam InterBank N.V., Amsterdam Intermediaire Voorschotbank b.v. , Amsterdam Klarna a b, Amsterdam [aspirant lid] De Lage Landen International B.V. , Eindhoven Landelijke Disconterings Maatschappij N.V., Nijkerk LaSer Nederland B.V. , ’s-Hertogenbosch Mercedes-Benz Financial Services B.V. , Utrecht Nationale-Nederlanden Bank N.V., Den Haag PSA Finance Nederland B.V. , Rotterdam RC I Financial Services B.V. , Schiphol-Rijk Ribank N.V., Amsterdam Santander Consumer Finance Benelux B.V. , Utrecht Volkswagen Bank, Amersfoort Financieringsmaatschappij “Zuid-Holland” c v, Rockanje De heer G.L.J. (Frits) van Gorp De heer A. (Lex) Goudswaard
18
Geassocieerde leden per december 2013
BNP Paribas Cardif, Oosterhout Bureau Krediet Registratie (BKR), Tiel Business Lease Nederland B.V. , Zeist CMS Derks Star Busmann, Utrecht Credit Life International N.V., Venlo Credit Yard Group B.V. , Eindhoven DaVinci Advies B.V. , Amsterdam Experian Nederland B.V. , Den Haag Genworth Financial, Arnhem Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN), Utrecht Hoist Finance, Den Bosch Incassade Nederland, Leeuwarden Janssen & Janssen Incasso & Gerechtsdeurwaarders, Eindhoven Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders, Harderwijk Lindorff B.V. , Zwolle Nederlandse Deurwaarders Associatie B.V. , Amersfoort Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (n v v k), Den Haag Next Finance B.V. , Ede Quion Groep B.V. , Capelle aan den IJssel Schuman Incasso & Gerechtsdeurwaarders B.V. , Ede De Tekstlounge, Oosterhout Tempelman-De Niet Gerechtsdeurwaarders, Tiel Ultimoo Capital Group B.V. , Woerden Vesting Finance Holding B.V. , Hilversum The Warranty Group Europe, Amsterdam
SECRET A RI A A T Het secretariaat van de VFN is gevestigd aan de Benoordenhoutseweg in Den Haag. Bert Reitsma is secretaris van de VFN. Hij wordt in zijn werkzaamheden ondersteund door Timo Brinkman (beleidsmedewerker) en Marie-Louise Tazelaar (secretaresse).
19
BESTUUR Per ultimo 2013 zag het bestuur er als volgt uit:
W ERKLUNCHES De werklunches hebben een belangrijke informatie- en netwerkfunctie binnen de VFN. In restaurant De Kloosterhoeve in Harmelen werden ook in 2013 weer vier boeiende lunches georganiseerd die tot doel hebben de leden en geassocieerde leden in een informele sfeer te informeren over actuele thema’s die raakvlakken hebben met consumptief krediet. Bij de werklunch van 12 maart gaf de heer Richard Schmölzer, Head of Capital van Lindorff Nederland een presentatie over kopen en waarderen van kredietportefeuilles. Op 11 juni verzorgden Reinoud Imhof, advocaat en partner bij CMS Derks Star Busmann, en Sanne Machiels, eveneens verbonden aan CMS Derks Star Busmann, een presentatie over de nieuwe regels rond vakbekwaamheid in de financiële dienstverlening.
Kees Droppert, voorzitter Crédit Agricole Consumer Finance Nederland bv John Zwijgers, penningmeester PS A Finance Nederland bv Bert Reitsma, secretaris Arlinde Vletter LaSer Nederland bv Jan Speksnijder a lfa m Consumer Credit Bert Westerveld Volkswagen Bank
Tijdens de werklunch van 10 september gaf de heer Alexandre Giraud, Senior Legal Adviser van Eurofinas een presentatie over de belangrijkste Europese dossiers, zoals overkreditering, herziening van de Europese Richtlijn consumenten krediet, verzekeringsbemiddeling en bestrijding van witwaspraktijken. Ten slotte gaf de heer Jan Willem van Beek, directeur Stimuleringsfonds Volkhuisvesting (SVn) op 12 november een presentatie over het Nationaal Energiebespaarfonds en de Energiebespaarlening voor woningeigenaren.
A LGEMENE LEDENVERG A DERING
TOOGD A G
Op donderdag 25 april 2013 vond de Algemene Ledenvergadering plaats. De locatie betrof het kasteel De Keukenhof te Lisse. Gezien het feit dat de VFN later dit jaar het lustrum zou vieren, bestond het programma in tegenstelling tot andere jaren uit alleen het besloten ledengedeelte.
De toogdag was dit jaar een boeiend tweedaags programma. Volkswagen Bank nam de genodigden mee naar Autostadt in Wolfsburg, Duitsland. Op de eerste dag kon men Autostadt bezoeken en vond het diner plaats in restaurant ‘Ludwig im Park’. Na een overnachting in het Ritz-Carlton werd het gezelschap op de tweede dag rondgeleid door de grootste autofabriek van de wereld. Hiervoor werd gebruik gemaakt van een speciaal ontworpen voertuig. De dag werd afgesloten met gezamenlijke lunch in Chardonnay, waarna de reis naar Nederland werd ingezet.
Na een toelichting op de jaarrekening door penningmeester John Zwijgers en het vaststellen van de jaarlijkse begroting werden Arlinde Vletter en Bert Westerveld herbenoemd in het VFN Bestuur. Tevens werd Kees Droppert herbenoemd als voorzitter. Secretaris Bert Reitsma presenteerde de resultaten van het Dashboard Bewust Lenen/Gezonde Leenmarkt, waarna voorzitter Kees Droppert de strategische activiteiten van de VFN deelde door middel van zijn presentatie Tour de Horizon. Bestuurslid Bert Westerveld gaf een presentatie over de door de VFN gevoerde lobbyactiviteiten voor proportionele opleidingsvereisten ten aanzien van vakbekwaamheid. Ten slotte verzorgde Gertwin Wubs, voorzitter van de Strategische en Operationele Fraudewerkgroepen, een presentatie over de activiteiten binnen de VFN om fraude te voorkomen en aan te pakken, zoals de fraudewerkgroepen en de pilot fraudeloket. Traditiegetrouw gaf algemeen directeur BKR Peter van den Bosch een toelichting op het jaarverslag van het BKR. Het zonnige weer stond een afsluitende borrel in de kasteeltuin toe.
20
GOL F D A G De jaarlijkse VFN golfdag werd samen met Alcredis Finance B.V. georganiseerd. Op de baan van Dorhout Mees in Biddinghuizen won Guus Alfrink van a lfa m Consumer Credit de wedstrijd. Op de tweede plaats eindigde Reinoud Imhof (CMS Derks Star Busmann) en Louise van Schaik (Mercedes-Benz Financial Services B.V.) werd derde. Nicholas Molkenboer (BKR) was de longhitter van de dag en Cees de Jong (BNP Paribas Cardif) was goed voor de neary. Ook voor de deelnemers aan de clinic stond er een wedstrijd op het programma. De winst was hier voor Jessica van der Laan (Schuman Incasso & Gerechtsdeurwaarders B.V.). Robin Veenvliet (Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders) was een sterke tweede.
21
fr audeopleiding Op 18 april heeft Heidi van Hulten (De Lage Landen International b .v.) voor geïnteresseerde medewerkers van VFN leden een fraudeopleiding verzorgd, welke ze samen met Petro van den Heuvel (Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V.) heeft opgezet.
De VFN (geassocieerde) leden hebben een toolkit met banners ontvangen, waarmee ze zich kunnen profileren als aangeslotene bij de VFN en kunnen wijzen op bewust lenen. In verschillende persberichten, nieuwsberichten op de website en middels Twitter heeft de VFN informatie verschaft over de VFN financieringsbarometer, marktcijfers, het onderzoek naar het belang van consumptief krediet en andere ontwikkelingen. Aanvullend zijn leden en geassocieerden geïnformeerd via Ledencirculaires en nieuwsbrieven.
vfn fr aude event De VFN organiseerde op 10 december 2013 het Fraude Event in Vleuten. Er waren veel leden en geassocieerde leden vertegenwoordigd. Gertwin Wubs (Manager Fraud Prevention, Management bij Crédit Agricole Consumer Finance en voorzitter van de VFN fraudewerkgroepen) benadrukte het belang van samenwerking op gebied van fraudepreventie en –bestrijding in de branche. Benny Bergkamp (Relatiebeheerder bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU) ging aan de hand van cases in op melden van ongebruikelijke transacties in verband met witwassen en financiering van terrorisme. Ten slotte wist Vasco van der Boon (journalist bij Het Financieele Dagblad en auteur van bestseller ‘De vastgoedfraude’) het publiek te boeien met zijn presentatie over de bijzonderheden van de grootste vastgoedfraude ooit in Nederland.
ONDER ZOEK BELANG CONSUMPTIEF KREDIET In opdracht van de VFN heeft de Universiteit van Tilburg onderzoek gedaan naar de recente ontwikkelingen in de markt voor consumentenkrediet, inclusief de discussie met beleidsmakers en toezichthouders. Dit onderzoek gedeeld met de aanwezigen bij het VFN lustrum en de leden van de Vaste Commissie van Financiën van de Tweede Kamer. Het onderzoek is te downloaden van de VFN website en is ook op te vragen bij het Secretariaat. De belangrijkste uitkomsten zijn:
• Verstrekking van nieuw consumptief krediet heeft een positief effect op de groei van de
INFORMATIEBI JEENKOMST DE NIEU W E KENTEKENC ARD
•
Op 13 december organiseerde de VFN een informatiebijeenkomst over de nieuwe kentekencard. FGA Capital in Lijnden trad op als gastheer. Herman Mulder gaf namens het RDW een presentatie over het proces rond de nieuwe kentekencard en wat dit voor de financieringsmaatschappijen betekent. Teun Lammers (InMotiv) gaf een presentatie over aanvullende service AutoConnect OTT | RTL registraties bij Financieringsmaatschappijen.
•
commu n ic at ie
•
De VFN leden hebben ingestemd met een wijziging van de Gedragscode per 1 januari 2014. Vanaf dat moment zullen de VFN leden met de consument communiceren op een taalniveau dat niet complexer is dan B2 . Het streven hierbij is om te communiceren op niveau B1. Taalniveau B1 wordt goed begrepen door ongeveer 85% van de Nederlandse bevolking. Taalniveau B2 is begrijpelijk voor ongeveer 60% van de Nederlandse bevolking. Om hier aan te voldoen hebben de VFN leden in 2013 veel inspanningen verricht om hun klantcommunicatie te aan te passen aan de toekomstige norm. Ter ondersteuning is door de Juridische Commissie van de VFN met taalkundige hulp van Paula van Gemen van communicatiebureau De Tekstlounge een voorbeeld set Algemene Voorwaarden gedeeld met de leden. Om consumenten verder te helpen om bewust te lenen is op de VFN website een kennistest over consumptief krediet gelanceerd. In elf vragen wordt ingegaan op een aantal actuele onderwerpen en wetenswaardigheden. De test is toegankelijk op het gedeelte voor consumenten op de VFN website: www.vfn.nl/nl/consumenten/kennistest-consumptief-krediet.
22
•
• •
consumptie. Echter, de huidige fase van ontschulden ofwel deleveraging door consumenten zal een negatief effect hebben op de groei van de consumptie. Door de economische crisis en snel oplopende werkloosheid ontstaan er toenemende problemen van betalingsachterstanden over de kredieten die in het verleden zijn verstrekt, waarbij niet alleen de gezinnen met lagere inkomens maar juist ook de gezinnen met twee inkomens, door werkloosheid en/of echtscheiding, worden geraakt. Sinds 2007 zijn er gesprekken tussen marktpartijen om betalingsachterstanden beter in kaart te kunnen brengen. Dit heeft bijgedragen aan recente initiatieven van marktpartijen die door het Ministerie van SZ W aangespoord worden om betalingsachterstanden van alle schulden in kaart te brengen (energie, telefoon, belastingen e.d.). Dit sluit aan bij de behoefte van de sector om achterstanden beter te registreren. In 2008 heeft de VFN samen met overige marktpartijen en de AFM een gedragscode gelanceerd om overcreditering te voorkomen. Met deze gedragscode heeft de sector haar zorgplicht uitgebreid. Bij de invulling van de zorgplicht speelt de afruil tussen de privacy van de klant enerzijds en de bescherming van de klant anderzijds een belangrijke rol in het kader van een beleid van verantwoord lenen. Het zal een uitdaging zijn om in de toekomst steeds een goede balans hierin te vinden. Vergroting van financiële kennis en financiële geletterdheid bij kredietnemers is van groot belang. Tegelijkertijd is het niet realistisch om te veronderstellen dat het overgrote deel van de Nederlandse bevolking het gewenste niveau kan bereiken. Advisering en een ambitieuze invulling van de zorgplicht zullen van steeds groter belang worden. Met name is hierbij van belang een meer intensieve dialoog met kredietnemers over hun “leencarrière” om bewust lenen te stimuleren. Te denken valt hierbij aan een grotere bewustwording over het feit dat ook aflossingsvrij en doorlopend krediet vanaf een bepaalde leeftijd geleidelijk zal moeten worden afgelost. Ook een betere bewustwording van de financiële lasten verbonden aan bijvoorbeeld (extra) kinderen zal van belang kunnen zijn.
23
Volg ons nu ook op twitter: @vfnnl
r a pport
Onderzoek naar Consumentenkrediet in Nederland … Uitgevoerd door Tilburg University bij gelegenheid van het 85-jarig bestaan van de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland
• Verdere beleidsmaatregelen moeten in de toekomst getoetst worden op procycliciteit en
doelmatigheid. Veel goed bedoeld beleid heeft nu op korte termijn een averechts effect. Zo werkt het aanscherpen van de normen voor kredietverlening extra negatief uit voor consumptie tijdens een periode van een grote crisis. Daarnaast is er het effect van financiële uitsluiting: de maatregelen zijn bedoeld voor de consumenten met een hoog risico op betalingsachterstanden, maar zorgen er ook voor dat grote aantallen huishoudens lastiger krediet kunnen krijgen terwijl zij prima hun financiële huishouden op orde hebben.
COMMISSIES EN W ERKGROEPEN
Michiel Kruijmer, Volkswagen Bank Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN Marcel de Hoogt, a lfa m Consumer Credit Joram Ledegang, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Robert Boos, Mercedes-Benz Financial Services B.V. Alex Suanet, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Marc Overgoor, Volkswagen Bank Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN
Technische Commissie
Bianca de Brouwer, a lfa m Consumer Credit Henk Jan Meijer, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Anita Nouwens, LaSer Nederland B.V. Astrid Hekkens, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Marie-Louise Tazelaar, VFN Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN
Werkgroep Communicatie
Bas Boelhouwers, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Menno Kaandorp, FGA Capital Netherlands B.V. Sophieke Verhoeven, PSA Finance Nederland B.V. Michel Blom, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN
Werkgroep Retail
Rob Greven, SNS Reaal Groep N.V. Gertwin Wubs, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. René Henrotte, ING Nederland Wibout de Klijne, Rabobank Nederland Bob Louwman, A BN AMRO Bank N.V. Ad Willebrands, BKR Mandy Dee-Kersten, NV B Bert Reitsma, VFN
Begeleidingscommissie EVA
Elke de Wilde, A BN AMRO Bank N.V. Rob Greven (voorzitter), SNS Reaal Groep N.V. Els Vos, ING Els Lutterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Adinda Lammens, Rabobank Nederland Frank Toet, a lfa m Consumer Credit Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Ad Willebrands, BKR Mandy Dee-Kersten, NV B
Gebruikerswerkgroep EVA
Het Bestuur werd in 2012 terzijde gestaan door de volgende commissies en werkgroepen. Commissie Juridische Zaken
Commissie Fraudepreventie en -bestrijding
Strategische Commissie Fraudepreventie en –bestrijding
Marco van Beek, a lfa m Consumer Credit Liesbeth van Woensel, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Rene Ruijter, Credit Life International N.V. Stephan Knol, FCE Bank plc Netherlands Paul Ouwehand, GMAC Nederland N.V. Nick Peeters, LaSer Nederland B.V. Joost Welhuis, LaSer Nederland B.V. Connie Maathuis, Nederlandse Deurwaarders Associatie B.V. Jeffrey Sinoo, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Erwin Dijkema, Vesting Finance Holding B.V. Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN Martijn Koren, Alcredis Finance Arjan Kaldenbach, a lfa m Consumer Credit Patrick van Sandwijk, a lfa m Consumer Credit Laurent Schmit, BM W Group Financial Services Gertwin Wubs, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Petro van den Heuvel, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Diana Wolvenne, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Jean-Paul Haack, Equens SE Gijs van der Linden, Fraudemeldpunt Harry Jongkind, Fraudemeldpunt Heidi van Hulten, De Lage Landen International B.V. Michel Bekker, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Timo Brinkman, VFN Bert Reitsma, VFN Saida Vianen, Alcredis Finance B.V. Vincent van Dortmont, a lfa m Consumer Credit Hans van Diest, BM W Group Financial Services Gertwin Wubs, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Hanneke Olijslagers, FGA Capital Netherlands B.V. Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Bert Gouw, Nationale-Nederlanden Bank N.V.
24
25
VERTEGEN W OORDIGINGEN
C o nsu m ptie f K R E D I E T I N C I J F E R S
In het verslagjaar was de VFN vertegenwoordigd in de volgende organisaties:
CONSUMPTIE F KREDIE t e n r o o d s t a n d e n
Bureau Kredietregistratie
Kees Droppert, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland bv, Raad van Commissarissen Guus Alfrink, a lfa m Consumer Credit, Vergadering van Aangeslotenen Peter den Houter, PSA Finance Nederland bv, idem Lex Houterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland bv, idem Leendert de Jong, LaSer Nederland bv, Beleidscommissie c k i Wim van Oosten, a lfa m Consumer Credit, idem Guido Kersten, De Lage Landen International bv, idem
Raad van Advies nvvk
Bert Reitsma
Adviserend panel a fm
Bert Reitsma
Boa r d Kees Droppert, Bert Reitsma Gen er a l Assembly Kees Droppert, Bert Reitsma Lega l a nd pol ic y Commit tee Bert Reitsma
2007* 2012 2005 2011 *2013 2006 Uitstaand consumptief krediet per 31-12 17 429 1715.746 594 18 101 16.042 15.010 Verstrekt (netto) 10 439 10 350 4.547 10 100 5.242 4.056 Kredietvergoeding 11.168 636 1 543 1.238 1 5501.263 Afgelost 12 406 12 6.080 058 12 158 6.423 5.958
* voorlopige cijfers
*2013
* voorlopige cijfers
Aflopend krediet Doorlopend krediet
2012
2.318 3.160 ( +4,8%) 3.219 11.850 12.527
Uitstaand en verstrekt krediet (in miljoenen euro)
2011 Uitstaand saldo (in miljoenen euro)
3.130 12.912
Gr a fiek 1. Uitstaand saldo naar kredietvormen 20092013 (in miljoenen euro)
26
Eurofinas
Het CBS maakt in haar rapportage over verstrekte kredieten onderscheid tussen consumptief krediet en roodstanden. Onder consumptief krediet wordt verstaan: aflopend krediet, doorlopend krediet, spaar/leenkrediet en creditcardkrediet. Onder roodstand worden alle debetstanden in rekening courant per ultimo van de maand verstaan. In 2013 werd er 4,1 miljard euro consumptief krediet verstrekt. Dit is een daling van 10,8% in vergelijking met 2012 (tabel 1). Het uitstaand saldo consumptief krediet daalde met 4,7% van 15,7 miljard naar 15,0 miljard (tabel 1). Het uitstaand saldo daalde zowel bij aflopend krediet (-1,8%) als bij doorlopend krediet (-5,4%) (tabel 2). Met betrekking tot roodstanden op betaalrekeningen is vanaf juli 2013 een andere methodiek gebruikt, waardoor een vergelijking op jaarniveau niet goed mogelijk is. In grafiek 1 zijn de ontwikkelingen per maand weergegeven (roodstanden t/m juni 2013). Het jaar 2013 is het laatste jaar waarover het CBS cijfers over consumptief krediet aanlevert.
27
ONT W IKKELINGEN i n p r o d u c t e n e n DISTRIBUTIEK A N A LEN De jarenlange daling in verstrekt consumptief krediet heeft ook in 2013 aangehouden. Deze daling is vrijwel geheel toe te schrijven aan minder verstrekt doorlopend krediet (grafiek 2).
Gr a fiek 4 . Verdeling verstrekt krediet 2013, per distributiekanaal
Gr afiek 2 . Verstrekt consumptief krediet 2009-2013
M A RKT A A NDEEL V F N
*
Het marktaandeel van de leden VFN is in 2013 jaar iets gedaald (tabel 3 en 4). Ook met betrekking tot deze marktaandelen zal het CBS geen cijfers meer leveren. Vooral in de eerste helft van 2013 werd er fors minder krediet verstrekt door financieringsmaatschappijen dan in de zelfde maanden een jaar eerder. In de tweede helft van het jaar werd dit verschil minder. In december 2013 werd er iets meer krediet verstrekt dan in december 2012 (grafiek 3).
Gr afiek 3. Verstrekt krediet door financieringsmaatschappijen per maand 2013 vs. 2012
* voorlopige cijfers
Uitstaand saldo
*2013
2012
2011
87,3
93,5
87,1
*2013
2012
2011
49,6
53,0
48,0
Marktaandeel leden vfn in de groep financieringsmaatschappijen, in procenten *=voorlopige cijfers
* voorlopige cijfers
Uitstaand saldo
Marktaandeel leden vfn in het totaal van het consumptief krediet, in procenten *=voorlopige cijfers
F IN A NCIERINGSB A ROMETER
Grafiek 4 toont de verdeling van verstrekt consumptief krediet per distributiekanaal in 2013. Net als in eerdere jaren werd het merendeel van het consumptief krediet verstrekt door financieringsmaatschappijen (56%). De overige 44% werd verstrekt door Banken (38%), postorderbedrijven (5%) en gemeentelijke kredietbanken (1%).
28
In 2013 heeft de VFN vier financieringsbarometers gepubliceerd. Deze financieringsbarometer biedt een indicatie voor de ontwikkeling van het nieuw verstrekte krediet in de komende 12 maanden. De combinatie van aankoopbereidheid en financieringsbereidheid van consumenten voorspelt de verwachte groei. Hoewel consumenten beperkt geneigd waren om grote aankopen te doen (index Q4-2013=95), gaven zij aan vaker bereid te zijn om deze te financieren (index Q4-2013=123). De gecombineerde consumenten financieringsindex kwam in het vierde kwartaal uit op 118.
29
De aankoopbereidheid en financieringsbereidheid was niet hetzelfde voor alle categorieën aankopen. Zo verwachtten consumenten minder geld te lenen voor een grote vakantiereis, terwijl men voor voertuigen, meubels, huishoudelijke apparaten en elektronica eerder van plan was om deze met een financiering aan te schaffen.
Financieringsbarometer Q4
Totaalbeeld indices
30
in h o u d s o pga v e
5 6
7 8 9 10
11
12
13
14 15 18 19 20 21
22
23 24 26 27 28 29
colofon
voorwoord Ontwikkelingen in nederland Algemene zorgplicht/Wijzigingswet financiële markten 2014 Schuldbemiddeling tegen betaling door private partijen Vakbekwaamheid Wijzigingswet financiële markten 2015 Stimulering van energiebesparende maatregelen Maximering kredietvergoeding Besluit basisregistratie personen O n t w i k k e l i n g e n i n Eu r o p a Herziening Richtlijn Consumentenkrediet Verzekeringsbemiddelingsrichtlijn (IMD-2) Kapitaaleisen/CRD IV Congres Exter ne contacten Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR) Cijfers Centraal Krediet Informatiesysteem Nederlandse Vereniging Voor Volkskrediet (NVVK) Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NV f) Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (n ibud) Nederlandse Vereniging van Banken en Thuiswinkel.org Overheden en toezichthouders Fraude lustrumbijeenkomst In ter n e organ isatie Leden Geassocieerde leden Secretariaat Bestuur Algemene Ledenvergadering Werklunches Toogdag Golfdag Fraudeopleiding v fn Fraude Event Informatiebijeenkomst De Nieuwe Kentekencard Communicatie Onderzoek belang Consumptief Krediet Commissies en werkgroepen Vertegenwoordigingen Consumptief krediet in cijfers Consumptief krediet en roodstanden Ontwikkelingen in producten en distributiekanalen Financieringsbarometer
t e k s t Bert Reitsma, Timo Brinkman, Marie-Louise Tazelaar f o t o g r a f i e Paul Starink, v fn o m s l a g Consumptief krediet als motor van de economie o n t w e r p & p r o d uc t i e Yardmen bv, Amsterdam 32
De VFN is de belangenvereniging van financieringsmaatschappijen en voorschotbanken met als statutaire doelstelling de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de bij haar aangesloten ondernemingen die het financieringsbedrijf uitoefenen, alsmede de bevordering van een gezonde ontwikkeling van het financieringsbedrijf als geheel. De leden zijn dochterondernemingen van algemene banken, zelfstandige financieringsmaatschappijen en merkgebonden autofinanciers (autofabrikanten, importeurs). Tezamen vertegenwoordigen zij ongeveer 90% – op basis van het uitstaand saldo consumptief krediet – van de financieringsmaatschappijen. De VFN werd in 1928 opgericht als Vereeniging van directeuren van Financieringsmaatschappijen in Nederland. De huidige naam werd ingevoerd met de statutenwijziging van 1949. Sinds 1997 kunnen bedrijven die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap, maar wel een raakvlak hebben met de branche, als ‘geassocieerde’ bij de activiteiten van de VFN betrokken raken.
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Benoordenhoutseweg 23 2596 ba Den Haag telefoon 070 - 31 42 442
