j a a r v e r s l a g 2014
Ja a rv er sl ag 2 014 Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland
1
2
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Jaarverslag 2014
’ s - G r a v e n h a g e , a p r i l 2015
3
voorwoord
‘De v fn staat voor een verantwoord leenaanbod voor een bewust lenende consument en vindt dat bestaande en nieuwe producten daaraan moeten voldoen’
4
D
e a l gemeen m acro-economische cijfers, de signalen vanuit de leden en de V FN Financieringsbarometer duiden op een stabilisatie van de markt in 2014. Het is tijd om vooruit te denken en ons te richten op verder herstel. De V FN wil zich hiervoor inzetten als de belangenbehartiger van de Consumptief Kredietmarkt in Nederland. Net als in andere sectoren, is op het gebied van kredietverstrekking een duidelijke veranderende consumentenbehoeften waar te nemen. Ook dienen nieuwe vormen als crowdfunding en private lease zich aan als alternatieven voor consumenten. De V FN staat voor een verantwoord leenaanbod voor een bewust lenende consument en vindt dat bestaande en nieuwe producten daaraan moeten voldoen. Uiteraard is hierbij wel een gelijk speelveld van belang. De V FN zet daarom in op dialoog en afstemming binnen en buiten de vereniging. Zo heeft de V FN wederom aandacht gevraagd voor de problematiek rond structurele roodstanden en hebben we ons bij de toezichthouder sterk gemaakt voor transparante kosten en keuzevrijheid voor de consument. Met de invoering van begrijpelijke taal hebben de V FN leden dit jaar actief werk gemaakt van heldere informatieverstrekking, om zo de consument beter in staat te laten zijn een bewuste leenkeuze te maken. De V FN heeft het afgelopen jaar op veel verschillende dossiers haar visies en ideeën gedeeld met ministeries, parlement en andere overheidsorganen. Hierbij werd samengewerkt tussen verschillende commissies en met andere branche organisaties, terwijl de V FN op Europees niveau de overkoepelende brancheorganisatie Eurofinas heeft ondersteund. Ook is middels de website, Twitter en persoonlijke communicatie met beleidsbepalers verdere invulling gegeven aan de positie van de V FN in media en politiek.
Waar eerder al gezamenlijk marktinformatie werd aangekocht, is de vereniging het afgelopen jaar met succes een samenwerking aangegaan met opleidingsinstituut Lindenhaeghe. V FN-leden kunnen hun adviseurs nu middels een aantrekkelijk V FN-aanbod voorbereiden op hun Wft diploma. Voor de niet adviserende werknemers zijn speciale opleidingen ontwikkeld, waarmee ook zij voldoende invulling kunnen geven aan hun vakbekwaamheid. Opvallend is ook de groei van de vereniging. Het aantal leden breidt de laatste jaren gestaag uit en met de belangrijke wijziging in de statuten kunnen platforms voor crowdfunding en peer-to-peer lending nu ook toetreden tot de V FN. Inmiddels hebben de eerste crowdfunders het V FN-lidmaatschap ontvangen. Bovendien zijn veel geassocieerde leden toegetreden tot de vereniging; bij het sluiten van dit jaar telde de V FN een recordaantal van 34 geassocieerden. Voor het eerst nemen ook geassocieerden deel aan werkgroepen en het groeiende aantal events wordt beter bezocht. Ook aan de jongere werknemers biedt de V FN sinds dit jaar middels V FN Young Talent een platform waarbinnen ze van elkaar en professionals kunnen leren. Met de groei en voor de samenwerking kijk ik met vertrouwen vooruit naar een gezonde vereniging in een herstellende markt. Kortom, ik dank u allen voor de samenwerking, de sector staat aan de vooravond van vele veranderingen. Disruptie klopt op de deur en alleen die spelers die verandering omarmen en Klantbelang Centraal echt inhoud geven, zullen een mooie toekomst tegemoet kunnen zien. Ik ga dit niet alleen volgen met belangstelling, integendeel, actief daar blijvend bij betrokken zijn is een lonkend perspectief. Het gaat u en de V FN goed!
k e e s d r o p p e r t Voorzitter
Ik mocht de afgelopen vier jaar uw voorzitter zijn en zal op de algemene ledenvergadering in april 2015 deze functie neerleggen. Een blik over mijn schouder laat zien dat de V FN er beter en sterker voor staat en daar dank ik mijn mede bestuursleden en het secretariaat voor. Denk bijvoorbeeld aan de versterkte platformfunctie van de vereniging.
5
oNTWIKKELINGEN IN NEDERLAND kosten toezicht Het ministerie van Financiën heeft met het Wijzigingsvoorstel Wet bekostiging financieel toezicht (Wbft) voorgesteld om de overheidsbijdrage voor de kosten van het toezicht door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Nederlandsche Bank (DN B) op de financiële markten af te schaffen en om boetes terug te laten vloeien naar de schatkist van het Rijk, in plaats van naar de financiële sector. De V FN betreurt het lastenverzwarende effect voor de financiële sector. Het beëindigen van de overheidsbijdrage in de bekostiging van het toezicht leidt vanaf 2015 jaarlijks tot € 39,2 mio extra lasten. Deze lastenverzwaring kan impact hebben op de tarieven die aan de consument in rekening worden gebracht voor financiële diensten. De V FN heeft in januari gezamenlijk met de NV F een aantal suggesties gedaan voor verbetering, welke direct gericht zijn op het inperken van het lasten verzwarende effect voor de consument. Verder heeft de V FN aandacht gevraagd voor een kostenbeheersend mechanisme. Het begrotingsproces dient nadrukkelijker te worden gebaseerd op de wettelijke taak van de toezichthouders. Ook de Raad van State heeft kritische kanttekeningen geplaatst bij het voorstel om de overheidsbijdrage aan het toezicht van A FM en DN B te schrappen. Voorstel met wijzigingen aangenomen door het parlement
Het voorstel is op 7 oktober door de Tweede Kamer aangenomen, met een amendement om te waarborgen dat kosten voor financieel toezicht niet onevenredig stijgen. De totale toezichtkosten van DN B en AFM mogen in principe alleen met inflatiecorrectie stijgen. In bijzondere omstandigheden heeft de regering de benodigde vrijheid om het toezicht op een adequate wijze aan te passen en een kostenstijging goed te keuren die hoger is dan de inflatiecorrectie. In dat geval wordt het besluit van de ministers nader gemotiveerd en toegestuurd aan de Tweede Kamer via het «pas toe of leg uit» principe. Op 9 december heeft ook de Eerste Kamer het voorstel aangenomen.
Va k b e k wa a m h e i d Op 1 januari 2014 zijn de wijzigingen wet- en regelgeving op het gebied van vakbekwaamheid van kracht geworden. Dit betekent dat alle adviserende medewerkers zullen moeten beschikken over Wft-diploma’s. Ook niet-adviserende medewerkers dienen vakbekwaam te zijn, maar niet op Wft-opleidingen niveau. Dijsselbloem informeert Kamer over slagingspercentages
Minister Dijsselbloem (Financiën) heeft in november de Tweede Kamer per brief geïnformeerd over de slagingspercentages van de nieuwe Wft opleidingen en Permanente Educatie (PE). Hij reageerde hiermee op verzoeken van de Kamer.
6
De cijfers met betrekking tot de nieuwe Wft opleiding en PE Plus Consumptief Krediet laten zien dat de examens met wisselend succes worden afgelegd. In 2014 zijn bovendien nog maar weinig examens afgelegd. Tot en met december 2014 zijn er in totaal 60.347 examens afgenomen, met een algeheel slagingspercentage van 55,5%. Hiervan zijn 38.291 initiële Wft-examens, waarvoor het slagingspercentage 52,4% bedraagt. Voor de 22.056 PE plus-examens is het slagingspercentage 60,8%. De slagingspercentages verschillen per module. Voor het Wft Basis examen is het totale slagingspercentage 68,9%, terwijl het PE plus Basis examen een slagingspercentage van 89,3% kent. Voor Consumptief Krediet bedraagt het slagingspercentage 47,7% voor het initiële Wft examen en voor het PE plus-examen 47,5%. De verscherpte Wft-wetgeving heeft ook gevolgen voor (nieuwe) niet adviserende medewerkers. Voor hen is het van groot belang dat zij deskundig zijn op hun vakgebied. Om deze reden hebben de V FN en opleidingsinstituut Lindenhaeghe in juni drie opleidingen voor niet-adviserende medewerkers gelanceerd.
V F N en Lindenhaeghe lanceren opleidingen voor niet-adviserende medewerkers
Voor medewerkers die niet in het bezit hoeven te zijn van het Wft-diploma Consumptief Krediet, bijvoorbeeld backoffice-medewerkers, is de e-learning Medewerker Consumptief Krediet ontwikkeld. Samen met de Stichting Captive Finance Development (SCDF) zijn twee speciale opleidingen ontwikkeld voor medewerkers in de autobranche met een bemiddelende rol voor financieringen of verzekeringen, maar die hier niet over adviseren. De automotive medewerkers en hun behaalde diploma’s worden bijgehouden in een hiervoor speciaal ingericht register. Webinar V F N en Lindenhaeghe
Op 18 november hebben de V FN en opleidingspartner Lindenhaeghe een webinar georganiseerd rond de actuele ontwikkelingen en de wijze waarop invulling kan worden gegeven aan een goede voorbereiding op de Wft examens.
roodstanden In juni 2014 heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) haar visie inzake roodstanden bekend gemaakt. Deze visie is gebaseerd op het onderzoek ‘Rood staan op particuliere betaalrekeningen’ dat onderzoeksbureau CEG voor de ACM heeft uitgevoerd. De minister van Financiën had in 2013 op verzoek van de Kamer opdracht gegeven om onderzoek uit te laten voeren naar de maximale effectieve kredietvergoeding bij roodstanden. De ACM vond het niet nodig om de bestaande regels voor de maximumtarieven voor rood staan verder aan te scherpen. Dit kan namelijk zelfs ongewenste effecten hebben. Zo kan verlaging van de maximale rente op rood staan ertoe leiden dat banken consumenten die vaak rood staan uitsluiten. Die consumenten vinden dan mogelijk hun weg in ongewenste en nog duurdere alternatieven. Daarnaast kan verlaging van de maximale rente op rood staan ertoe leiden dat consumenten meer gaan betalen voor andere onderdelen van het betaalpakket.
7
Wel zag de ACM mogelijkheden voor bescherming van consumenten die vaak rood staan. Banken zouden consumenten beter moeten informeren over de totale kosten die zij jaarlijks maken voor hun betaalpakket, waaronder de kosten van rood staan. Politiek ziet geen reden tot aanpassing regelgeving
In september heeft de Tweede Kamer het rapport van de ACM over Roodstanden besproken. De minister van Financiën concludeerde uit de onderzoeksresultaten dat er vanuit mededingingsperspectief geen aanleiding is om de regelgeving rondom roodstanden aan te passen. De informatieverstrekking zou wel verder kunnen worden verbeterd. De minister heeft aangegeven hierover in gesprek te gaan met de banken. Ook de Tweede Kamer zag geen reden tot aanpassing van regelgeving. Dit betekent dat de politiek geen verdere verlaging van de kredietvergoeding wenst. Uiteraard is in Nederland de rente al wettelijk gemaximaliseerd; zo wordt de maximale kredietvergoeding per 1 januari 2015 verlaagd van 15% naar 14%, wat in Europees perspectief zeer laag is.
V F N vraagt aandacht voor maatregelen tegen langdurig roodstaan
De V FN heeft de behandeling aangegrepen om aandacht te vragen voor maatregelen welke de daadwerkelijke problematiek bij roodstanden kunnen voorkomen. Bij roodstanden ontbreekt de gewenste relatie tussen de looptijd van de lening en de gefinancierde goederen. Een kwetsbare groep consumenten blijft in de praktijk vaak structureel rood staan, terwijl de gefinancierde goederen al lang weer zijn afgeschreven. Bovendien wordt voor een roodstand vaak meer rente gevraagd dat bij doorlopende kredieten en persoonlijke leningen. Roodstanden zijn daarom niet geschikt voor het vervullen van een structurele kredietbehoefte. De V FN heeft samen met de NV F aan de Kamer onder meer voorgesteld om de verstrekking van roodstanden te beperken tot één netto maandsalaris van de consument.
va r i a b e l e r e n t e Op 31 januari heeft de Commissie van Beroep van het Kifid bepaald dat kredietaanbieders verschillende factoren kunnen betrekken bij het doorvoeren van rentewijzigingen. De eerder door de Ombudsman en de Geschillencommissie van Kifid veronderstelde verplichte koppeling aan een externe rentevoet, zoals het driemaands Euribortarief, is losgelaten. De Commissie van Beroep stelt dat een kredietaanbieder ook andere omstandigheden kan betrekken bij het bepalen van de rente, zoals ontwikkelingen in de fundingkosten, in de kosten van haar bedrijfsvoering en concurrentieoverwegingen. Wel moet worden voldaan aan de eisen van redelijkheid en billijkheid en moet de kredietaanbieder voldoende transparantie verschaffen over de componenten waaruit de variabele rente is opgebouwd en het rentebeleid van de kredietaanbieder. Nieuwe wetgeving
Het ministerie van Justitie werkt al enige tijd aan nieuwe wetgeving ten aanzien van dit onderwerp. In een eerdere consultatie heeft de V FN gewezen op mogelijke onduidelijkheden ten aanzien van (lopende) contracten met een variabele rente. Inmiddels heeft het ministerie kenbaar gemaakt dat men streeft naar een bepaling welke aansluit bij de uitspraak van de Commissie van Beroep.
8
Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars Het ministerie van Economische Zaken heeft een concept Vrijstellingsbesluit Schuldbemiddelaars geconsulteerd. Kern van het voorgelegde besluit is dat private schuldbemiddelaars, onder voorwaarden, tegen betaling hun diensten kunnen gaan aanbieden. Dit is nu verboden op basis van de Wet op het Consumenten Krediet (WCK). De V FN constateerde dat het voorstel een risico met zich mee brengt dat malafide partijen hun aandacht in nog sterkere mate zullen richten op de kwetsbare groep van problematische schuldenaren. Bovendien zag de V FN in het voorliggende besluit geen kwalitatief hoogstaand, betrouwbaar, en wenselijk alternatief voor de huidige minnelijke schuldhulpverlening en het wettelijke (Wsnp) traject. Op 4 juli 2014 heeft de minister van Economische Zaken het ontwerp Vrijstellingsbesluit aangeboden aan de Tweede Kamer. De V FN zag nog onvoldoende waarborgen voor een effectief toezicht in het ontwerp en heeft samen met andere brancheorganisaties NVI, VVCM en VCMB enkele wijzigingen voorgesteld. Zo werd ingezet op een registratieplicht, bijbehorend effectief toezicht en het creëren van meer maatwerk door het herzien van de beoogde limitering van schuldregelingen tot maximaal 36 maanden. De Tweede Kamer heeft kanttekeningen geplaatst bij het ontwerpbesluit en heeft de minister van Economische Zaken opgeroepen om geen onomkeerbare stappen te nemen ten aanzien van het ontwerp van het Besluit zolang de schriftelijke vragen van de Kamer niet zijn beantwoord.
Afsluitkosten De V FN heeft in het kader van de Energiebespaarleningen, welke worden aangeboden vanuit het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF), aandacht gevraagd voor het waarborgen van het level playing field. De door V FN aangedragen verbeterpunten met betrekking tot het jaarlijks kostenpercentage en leennormen zijn aangepast. Wel werden er eind 2014 nog afsluitkosten in rekening gebracht. De V FN is van mening dat de huidige wet- en regelgeving afsluitkosten niet toestaat en is voorstander van een model waarbij alle kosten zijn opgenomen in de maandelijkse kredietvergoeding. De V FN heeft de AFM opgeroepen om snel duidelijkheid te bieden aan de markt over haar interpretatie van de wet en de vervolgstappen.
p r i vat e l e a s e Private Lease maakt een sterke ontwikkeling door op de Nederlandse markt. De V FN stelt dat Private Lease een goede aanvulling kan zijn op bestaande producten, voor zover het aanbod plaats vindt op een verantwoorde manier en de consument een bewuste keuze kan maken. Voor een verantwoorde verstrekking en een gelijk speelveld moeten in elk geval twee belangrijke zaken worden gerealiseerd.
9
Ten eerste is het gewenst dat alle aanbieders van Private Lease aansluiten bij het BKR. Ten tweede is het wenselijk dat aanvragen voor Private Lease worden getoetst op basis van de leennormen uit de V FN Gedragscode. Maatschappelijke aandacht
Met het opkomen van verschillende Private Lease producten is ook de maatschappelijke aandacht voor het onderwerp op gang gekomen. Verschillende media hebben de voor- en nadelen besproken en de Consumentenbond heeft een onderzoek gewijd aan Private Lease. Ook de AFM heeft aandacht voor het onderwerp. In de zomer constateerde ze in wetgevingsbrief risico’s ten aanzien van ‘overkreditering’, gebrekkige informatieverstrekking en een verstoring van het level playing field ten opzichte van reguliere Consumptief Krediet aanbieders. De minister van Financiën heeft hierop aangegeven onderzoek te zullen doen naar het product. De A FM heeft vervolgens verschillende informatieverzoeken verzonden naar aanbieders.
vfn voert overleg met verschillende partijen
De V FN is in overleg getreden met verschillende partijen om vast te stellen hoe invulling kan worden gegeven aan een gelijk speelveld en een verantwoord en transparant aanbod voor consumenten.
crowdfunding In december heeft de AFM naar aanleiding van haar onderzoek naar (toezicht op) de crowdfundingsector een aantal conclusies en aanbevelingen gepubliceerd. Dit onderzoek is op verzoek van de Minister van Financiën uitgevoerd en de toezichthouder heeft marktpartijen verzocht op haar aanbevelingen te reageren. De toezichthouder zag een kleine, maar snel ontwikkelende markt voor crowdfunding. In 2014 zijn er negentien nieuwe crowdfundingplatforms geregistreerd in Nederland en de A FM schatte dat in 2014 ongeveer 37 miljoen euro via de geregistreerde crowdfundingplatforms werd verstrekt, 100 procent meer dan in 2013. De A FM stelde het belangrijk te vinden dat de crowdfundingsector de ruimte krijgt om op een duurzame en verantwoorde manier te groeien. Dat betekent dat ze voldoet aan een aantal randvoorwaarden, zoals professionele platforms, een minimumniveau aan transparantie, en een bepaalde mate van bescherming van de geldgever en geldvrager. De A FM zag een belangrijke verantwoordelijkheid voor de sector, maar stelde dat er ook een aantal wettelijke aanpassingen nodig zijn. De A FM adviseerde om (de intensiteit van) de wet- en regelgeving en het toezicht mee te laten groeien met de ontwikkeling van de markt. De A FM heeft aangegeven in de toekomst graag twee wettelijke regimes te zien, namelijk een loan based regime en een equity based regime, waarvan de regels specifiek zijn toegeschreven op crowdfunding.
10
D a s h b o a r d a f m K l a n t- b e l a n g C e n t r a a l e n L o c k u p De V FN heeft gereageerd op de AFM Dashboardmodule Klantbelang Centraal Consumptief Krediet. De V FN heeft hierbij gewezen op het belang van begrijpelijke informatie en keuzevrijheid voor de consument. De A FM had ook aandacht voor het onderwerp ‘Lock up’. De V FN heeft zich al sinds 2011 ingezet voor consumenten die door de steeds strengere leennormen niet meer konden overstappen naar een andere aanbieder. Zo is de V FN-brochure “Het Hotel California Model” uitgebracht en is per 01-01-2012 in de Gedragscode opgenomen dat aanbieders een aanvraag (buiten de leennormen) mogen accepteren van een consument die wil overstappen, als dat aantoonbaar in het belang van de consument is.
Leennormen
De aandacht van de A FM richtte zich op alle consumenten die op basis van de huidige leennormen een te hoog consumptief krediet aanhouden. De V FN heeft met de toezichthouder de verschillende definiëring van Lock Up besproken. De V FN-leennormen spelen een belangrijke rol ter voorkoming van overkreditering. De leennormen zijn gebaseerd op de minimum voorbeeldbegrotingen zoals die jaarlijks worden vastgesteld door het Nibud. Door verschillende ontwikkelingen bleek een evaluatie van de methodiek wenselijk. Zo is de huidige berekening zeer complex en sluit deze niet meer helemaal bij de gezinstypen. Ook is het overheidsstelsel van toeslagen aan wijziging onderhevig. De V FN heeft daarom met het Nibud overleg gevoerd over betere methodiek.
W i j z i g i n g s w e t F i n a n c i ë l e M a r k t e n 2 015 Een belangrijk onderdeel van de Wijzigingswet Financiële Markten 2015 is de uitbreiding van de bankierseed. In een eerdere consultatie heeft de V FN voorgesteld om de eed slechts uit te breiden naar de groep medewerkers van financiële ondernemingen van wie de werkzaamheden het risicoprofiel van de onderneming wezenlijk kunnen beïnvloeden. Een verdere uitbreiding zou niet proportioneel zijn en niet aansluiten bij de geschiktheidsvereisten voor medewerkers. Het brengt een aanzienlijke directe extra last voor de sector mee, terwijl het resultaat niet gemeten kan worden. In onder andere de Eerste Kamer werden vergelijkbare zorgen geuit. Het kabinet deelde deze bezwaren echter niet. Op 19 november 2014 is de Wijzigingswet aangenomen. Daarmee wordt de bankierseed verplicht voor een zeer grote groep medewerkers van financiële instellingen. Onder deze groep vallen naast beleidsbepalers, toezichthouders (commissarissen) en medewerkers die het risicoprofiel van de onderneming wezenlijk kunnen beïnvloeden, ook alle medewerkers met inhoudelijk klantcontact. Dit betreft zowel adviserende als informerende medewerkers.
11
Bankierseed verplicht voor grote groep medewerkers
U i t s pr a a k H o g e R a a d a b on n e m e n t e n m e t ‘g r at i s’ t e l e f o on Op 13 juni 2014 heeft de Hoge Raad in een uitspraak beslist “dat consumenten die een telefoonabonnement afsluiten waarbij door de provider een ‘gratis’ mobiele telefoon ter beschikking wordt gesteld, beschermd worden door de wettelijke regels met betrekking tot koop op afbetaling en consumentenkrediet”. Naar verwachting zal dit arrest leiden tot belangrijke implicaties bij telefoonabonnementen en andere abonnementsvormen waarbij een goed wordt geleverd.
O N T W I K K E L I N G E N I N E U RO P A R i c h t l i j n c o n s u m e n t e n k r e d i e t ( CCD ) De Europese Commissie presenteerde in mei haar onderzoek naar de implementatie van Richtlijn 2008/48/EG inzake kredietovereenkomsten voor consumenten (de ‘CCD’ ). De CCD beoogde de consumentenbescherming te verbeteren en de interne markt te versterken. De Commissie stelde vast dat er geen aanleiding is om het toepassingsgebied, drempels of percentages te wijzigingen. Wel achtte ze het van belang om te blijven toezien op de handhaving van de CCD in de lidstaten en heeft ze aangekondigd de toezichthoudende praktijken van de lidstaten te beoordelen. Bovendien zal de Commissie mogelijk verdere activiteiten op het gebied van financiële bewustwording overwegen.
h e r z i e n i n g R i c h t l i j n IMD - 2 Al enige jaren wordt aan herziening van de Richtlijn Verzekeringsbemiddeling (IMD-2) gewerkt. Onderdeel hiervan is harmonisatie van minimale opleidingsvereisten voor adviseurs. Het Europees Parlement heeft kwantitatieve opleidingseis van 500 uren voorgesteld. Dit zou voor Nederland leiden tot een ongewenste dubbele eis, omdat er in ons land middels de Wft juist kwalitatieve vakbekwaamheidseisen worden gesteld. De V FN, BOVAG en de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA) hebben gezamenlijk bij het ministerie van Financiën hun zorgen geuit omtrent aanvullende eisen op grond van de Richtlijn. De financiële dienstverleners in ons land leveren veel inspanningen om tijdig te voldoen aan de eisen van het nieuwe Nederlandse vakbekwaamheidsbouwwerk. De introductie van nieuwe eisen vanuit de Richtlijn zou dan ook zeer ongewenst zijn. Het Ministerie Financiën heeft kenbaar gemaakt dat de Nederlandse inbreng is gericht op aansluiting bij de huidige Wft vereisten. Over de uiteindelijke richtlijn wordt onderhandeld door de verschillende instellingen van de Europese Unie.
12
W i t wa s s e n De Europese instellingen hebben onderhandeld over de regelgeving ten aanzien van witwassen (4th Anti-Money Laundering Directive, AML). Belangrijk punt van zorg is dat Consumptief Krediet in het compromis van de Commissie en de Raad niet meer expliciet wordt genoemd als product met een laag risico. Hierdoor wordt de mogelijkheid van een verlicht regime minder vanzelfsprekend. Dit zou kunnen leiden tot extra verplichtingen voor veel kredietverstrekkers. Het Europees Parlement had eerder juist, mede op aandringen Eurofinas, een uitzonderingspositie voor Consumptief Krediet aangedragen.
Crowdfunding De Europese Commissie heeft haar communicatie over crowdfunding vastgesteld als onderdeel van het stappenplan voor de lange termijn financiering voor behoeften van de Europese economie. Hoewel crowdfunding vaak wordt geassocieerd met beleggingen in nieuwe innovatieve bedrijven, verwijst het begrip in brede zin ook naar peer-to-peer (P2P) leningen. De Commissie is nog niet van plan wetgevende maatregelen op dit vlak te introduceren. In plaats daarvan zijn een aantal andere maatregelen gepland, zoals:
• Een studie om de marktontwikkelingen te verkennen en de mogelijkheid om openbare • • •
projecten, onderzoek en innovatie via crowdfunding te financieren. Bewustmaking en het geven van trainingen voor project eigenaren. Het stimuleren van uitwisseling van best practices en gemeenschappelijke normen door de sector. Ondersteuning van het faciliteren van een Europees ‘kwaliteitslabel’, bedoeld voor beleggers in crowd funding projecten.
EXTER N E CONTACTEN STICHTING BUREAU KREDIET REGISTRATI e ( BKR ) Het Bureau Krediet Registratie (BKR) heeft als doel om overkreditering en problematische schuldsituaties te voorkomen en beheert sinds 1965 het Centraal Krediet Informatiesysteem (CKI). Door middel van de Kredietbarometer en Hypotheekbarometer maakt BKR betalingsachterstanden bij leningen inzichtelijk. Het BKR signaleerde in 2014, net als in eerdere jaren, een stijgend aantal consumenten met een betalingsachterstand op hun lening. De problematiek is echter veel breder. De meeste schulden hebben niet op kredieten, maar op andere betalingsachterstanden betrekking. Daarom heeft het BKR het afgelopen jaar met een aantal gemeenten afspraken gemaakt om hen middels pilotprojecten te ondersteunen bij de signalering van schuldenproblemen. Op deze manier kunnen gemeenten en schuldhulpverleningsinstanties in een vroeg stadium hulp bieden bij financiële problemen.
13
C e n t r a a l K r e d i e t I n f o r m a t i e s y s t e e m ( CKI ) Alle aanbieders van kredieten, creditcards en dergelijke zijn aangesloten bij het ck i. In 2014 werden er 9.263.000 toetsingen uitgevoerd. Ten opzichte van het aantal raadplegingen in 2013 is dit een daling van 4,7%.
CIJFERS C k i 2014 Cijfers x 1.000
8.652 Aantal geregistreerde personen 15.135 Totaal aantal kredieten 4.951 Aantal beëindigde kredieten 10.184 Aantal lopende kredieten Aantal raadplegingen in CKI 9.263
2013 8.791 15.643 5.266 10.377 9.715
2012 8.890 16.204 5.760 10.444 12.241
NEDERLANDSE V ERENIGING V OOR V OLKSKREDIET De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) is de brancheorganisatie voor financiële dienstverleners die schuldhulpverlening en sociale kredietverlening bieden. Doel van de NVVK is om mensen te ondersteunen om weer actief deel te nemen aan het maatschappelijke leven, zodanig dat schulden voorkómen of opgelost kunnen worden. In het voorjaar maakte de NVVK bekend dat het aantal mensen met problematische schulden opnieuw gestegen is. Ze constateerde hierbij dat de overheid als wetgever, uitvoerder én schuldeiser een belangrijke rol speelt in de schuldenproblematiek. Het ontstaan van schulden komt mede voort uit complexe wet- en regelgeving met eigen bijdragen, boetes, verrekeningen en terugvorderingen. De NVVK heeft de overheid opgeroepen concrete maatregelen te treffen om een verdere groei schuldenproblematiek op korte termijn te voorkomen. Ook heeft de NVVK haar zorgen uitgesproken over het Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars. Ze zag nog onvoldoende waarborgen voor goede uitvoering en zette vraagtekens bij het ‘no cure no pay’ principe. De brancheorganisatie pleitte hierbij voor een vergunningenstelsel, een openbaar register en een betere regeling van het toezicht..
N e d . V e r . F i n a n c i e r i n g s a dv i s e u r s e n – b e m i d d e l a a r s (N V F) De Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NV F) behartigt de belangen van de aangesloten kredietintermediairs. De V FN en NV F hebben in januari gezamenlijk gereageerd op de Consultatie Wijzigingsvoorstel Wet bekostiging financieel toezicht. In september hebben de twee brancheorganisaties hun gedeelde opinie gegeven naar aanleiding van de onderzoeksrapport en de visie van de ACM inzake roodstanden. Hierbij werd aan de leden van de Tweede Kamer voorgesteld om de verstrekking van roodstanden te beperken tot in totaal één netto maandsalaris van de consument.
14
Nationa a l i nstitu ut bu dget voor l ichti ng De V FN gebruikt bij het vaststellen van haar leennormen de voorbeeldbegrotingen zoals die jaarlijks worden vastgesteld door het NIBUD. Op deze manier wordt er voor gezorgd dat consumenten ook na het afsluiten van een lening voldoende financiële ruimte overhouden om te kunnen voorzien in kosten van levensonderhoud. De V FN heeft in 2014 met het NIBUD overlegd over een verbetering van de methodiek voor de vaststelling van de V FN-leennormen. Waar het NIBUD belangrijke input levert voor de leennormen bij consumptief krediet, dienen haar berekeningen ook als basis voor de hypotheeknormen, welke door de minister van Financiën worden vastgesteld. Het NIBUD heeft voor de berekening in 2015 de systematiek aangepast, om zo beter rekening te kunnen houden met persoonlijk onvermijdbare uitgaven. Om meer inzicht te krijgen in de wijze waarop mensen economische keuzes maken heeft het N ibud samen met de Universiteit Leiden de leerstoel ‘Psychologische determinanten van economisch keuzegedrag’ ingesteld. Het N ibud heeft ook haar zorgen uitgesproken over de financiële risico’s voor studenten, nu de basisbeurs wordt afgeschaft. Studenten krijgen in plaats van 15 jaar 35 jaar de tijd om de lening terug te betalen. De maandlasten worden hierdoor weliswaar lager, maar de aflossing en rente lopen wel extra lang door. Het N ibud heeft daarom gepleit voor het registreren van de studieschuld bij het BKR en gewezen op het belang van voorlichting voor aankomende studenten.
NEDERLANDSE V ERENIGING V AN BANKEN e n t h u i s w i n k e l . o r g Bijna alle aanbieders van consumptief krediet zijn aangesloten bij de V FN, De Nederlandse Vereniging van Banken (NV B) of Thuiswinkel.org. Omdat veel belangen en dossiers aansluiten, werkt de V FN zo veel mogelijk samen met deze brancheorganisaties. De V FN vindt hierbij een gelijk speelveld voor verantwoorde kredietverstrekking en een bewust lenende consument belangrijk. Zo is er overleg gevoerd over mogelijke gezamenlijke leennormen en wenselijke verificatievereisten. Ook wordt er met de banken steeds meer samengewerkt op gebied van fraude. Naast de reeds bestaande deelname van V FN vertegenwoordiging in het Bancair Incidenten Overleg (BIO), hebben er in 2014 ook verkennende gesprekken plaatsgevonden over het gezamenlijk in kaart brengen van fraudecijfers.
O V ERHEDEN EN TOEZICHTHOUDERS De V FN heeft ook in 2014 veel overleg gevoerd met ministeries en toezichthouders. Met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) is onder andere gesproken over leennormen, verificatievereisten, private lease, het A FM Dashboard klantbelang centraal, crowdfunding en afsluitkosten. Verder heeft de V FN overlegd met de ministeries van Financiën, Veiligheid en Justitie, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en met leden van de Tweede Kamer.
15
le d en De belangrijkste financieringsmaatschappijen zijn aangesloten bij de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (V FN). De V FN-leden zijn dochterondernemingen van (internationale) algemene banken, merkgebonden autofinanciers en zelfstandige financieringsmaatschappijen. Peer-to-peer en crowdfunding platforms kunnen lid worden van de vfn
Het financieringsbedrijf ontwikkelt zich met de opkomst van peer-to-peer lending en crowdfunding. De V FN vindt het van belang om een actieve rol te spelen bij de ontwikkeling van nieuwe financieringsvormen, en de bijbehorende wet- en regelgeving. Hierbij past ook de mogelijkheid voor de betreffende ondernemingen om het lidmaatschap van de vereniging aan te vragen. Tijdens de Algemene Ledenvergadering in april hebben de V FN-leden daarom ingestemd met een wijziging van de statuten van de vereniging. Met deze wijziging kunnen peer-to-peer platforms en crowdfunders in aanmerking komen voor het lidmaatschap, als bij de kredietverlening aan consumenten de V FN-Gedragscode en de bijbehorende leennormen worden nageleefd.
Toegetreden leden in 2014
Leden die hebben opgezegd in 2014
Leden per december 2014
Lendico Netherlands b.v. , Amsterdam Propertize b.v. , Utrecht Qredits, Almelo
Financieringsmaatschappij “Zuid-Holland” c .v. , Rockanje Propertize b.v. , Utrecht
Alcredis Finance B.V. , Vianen a lfa m Consumer Credit, Bunnik BM W Group Financial Services, Rijswijk Bovemij Financieringsmaatschappij B.V. , Nijmegen FCE Bank plc (Ford Financial Netherlands), Amsterdam fga Capital Netherlands B.V. , Lijnden gm ac Nederland N.V., Breda Ikano Bank, Amsterdam InterBank N.V., Amsterdam Intermediaire Voorschotbank b.v. , Amsterdam Klarna a b, Amsterdam [aspirant lid] Landelijke Disconterings Maatschappij N.V., Nijkerk De Lage Landen International B.V. , Eindhoven LaSer Nederland B.V. , ’s-Hertogenbosch Lendico Netherlands b.v. , Amsterdam Mercedes-Benz Financial Services B.V. , Utrecht Nationale-Nederlanden Bank N.V., Den Haag Propertize b.v. , Utrecht PSA Finance Nederland B.V. , Rotterdam Qredits, Almelo
16
RCI Financial Services B.V. , Schiphol-Rijk Ribank N.V., Amsterdam Santander Consumer Finance Benelux B.V. , Utrecht Volkswagen Bank, Amersfoort
De heer G.L.J. (Frits) van Gorp De heer A. (Lex) Goudswaard
Ereleden
GEASSOCIEERDE LEDEN Sinds 1997 kunnen ondernemingen die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap zich als ‘geassocieerde’ bij de V FN aansluiten. 2BW Advocaten, Nijmegen Alektum Incasso, Amsterdam CMIS Credit Management & Investor Solutions B.V. , Den Haag CreditSafe Nederland B.V. , Den Haag Dommerholt Advocaten n.V. , Heerenveen EuroSystems Automatisering B.V. , Nieuwegein Fiz Advocaten B.V. , Rotterdam Intrum Justitia Nederland B.V. , Den Haag Lauxtermann Advocaten, Amsterdam Lindenhaeghe, Bilthoven Topicus Finan, Zwolle
Toegetreden geassocieerde leden in 2014
Alektum Incasso, Amsterdam Credit Yard Group B.V. , Eindhoven
Geassocieerden lidmaatschap beëindigd in 2014
2BW Advocaten, Nijmegen Alektum Incasso, Amsterdam BNP Paribas Cardif, Oosterhout Bureau Krediet Registratie (BKR), Tiel Business Lease Nederland B.V. , Zeist CMIS Credit Management & Investor Solutions B.V. , Den Haag CMS , Utrecht Credit Life International N.V., Venlo CreditSafe Nederland B.V. , Den Haag DaVinci Advies B.V. , Amsterdam Dommerholt Advocaten n.V. , Heerenveen EuroSystems Automatisering B.V. , Nieuwegein Experian Nederland B.V. , Den Haag Fiz Advocaten B.V. , Rotterdam Genworth Financial, Arnhem Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN), Utrecht
Geassocieerde leden per december 2014
17
Hoist Finance, Den Bosch Incassade Nederland, Leeuwarden Intrum Justitia Nederland B.V. , Den Haag Janssen & Janssen Incasso & Gerechtsdeurwaarders, Eindhoven Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders, Harderwijk Lauxtermann Advocaten, Amsterdam Lindenhaeghe, Bilthoven Lindorff B.V. , Zwolle Nederlandse Deurwaarders Associatie B.V. , Amersfoort Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (n v v k), Den Haag Next Finance B.V. , Ede Quion Groep B.V. , Capelle aan den IJssel Schuman Incasso & Gerechtsdeurwaarders B.V. , Ede De Tekstlounge, Oosterhout Tempelman-De Niet Gerechtsdeurwaarders, Tiel Topicus Finan, Zwolle Ultimoo Capital Group B.V. , Woerden Vesting Finance Holding B.V. , Hilversum The Warranty Group Europe, Amsterdam
SECRETARIAAT Het secretariaat van de V FN is gevestigd aan de Benoordenhoutseweg in Den Haag. Bert Reitsma is secretaris van de V FN. Hij wordt in zijn werkzaamheden ondersteund door Timo Brinkman (beleidsmedewerker) en Marie-Louise Tazelaar (secretaresse).
BESTUUR Het bestuur heeft in de volgende samenstelling gefunctioneerd: Kees Droppert, voorzitter—Crédit Agricole Consumer Finance Nederland bv John Zwijgers, penningmeester—PS A Finance Nederland bv Bert Reitsma, secretaris Arlinde Vletter—LaSer Nederland bv [u i t g et r e de n pe r 1 nov e m b e r 2 01 4]
Jan Speksnijder—a lfa m Consumer Credit Bert Westerveld—Volkswagen Bank
18
ALGEMENE LEDEN V ERGADERING Op donderdag 24 april vond de Algemene Ledenvergadering plaats op Landgoed de Salentein te Nijkerk. Tijdens het besloten gedeelte gaf Penningmeester John Zwijgers een toelichting op de jaarrekening en deelde Voorzitter Kees Droppert de strategie van de V FN voor de komende jaren. Secretaris Bert Reitsma gaf een presentatie over de voorgestelde wijziging in de statuten. Deze wijziging maakt het mogelijk dat peer-to-peer lenders en crowdfunders, onder voorwaarden, als lid kunnen toetreden tot de V FN. Bestuurslid Bert Westerveld gaf een toelichting op de leennormen. Traditiegetrouw presenteerde Peter van den Bosch, Algemeen Directeur BKR , op een originele wijze het BKR-jaarverslag en lichtte hij de strategische ontwikkeling bij BKR toe. Op het openbare gedeelte van de vergadering blikte voorzitter Kees Droppert in zijn jaarrede terug én vooruit. Hierna gaf hij het woord aan gastspreker Fred de Jong, zelfstandig en onafhankelijk onderzoeker/adviseur op het gebied van financiële markten. Hij gaf een presentatie met als onderwerp ‘Distributie van consumptief krediet in een dynamische marktomgeving’, waarbij de actuele ontwikkelingen rond het provisieverbod, vakbekwaamheidseisen en zorgplicht werden geschetst. Ook ging hij in op nieuwe distributievormen en zijn toekomstvisie op het distributielandschap voor financiële producten in het algemeen en consumptief krediet in het bijzonder. Tijdens de afsluitende borrel en het walking dinner was er volop ruimte om na te praten.
WERKLUNCHES De werklunches hebben een belangrijke informatie- en netwerkfunctie binnen de V FN. Er zijn in 2014 weer vier lunches georganiseerd die tot doel hebben de leden en geassocieerde leden in een informele sfeer te informeren over actuele thema’s die raakvlakken hebben met consumptief krediet. De lunches werden dit jaar voor het eerst gehouden in restaurant De Markies in Woerden. Nadja Jungmann, lector Rechten, schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht gaf tijdens de eerste werklunch op 11 maart een presentatie over de rol van gedrag bij effectieve incasso. Nieuwe inzichten leiden in de incassowereld tot een transitie van proces gestuurde benaderingen naar resultaat gestuurde benaderingen, met meer ruimte voor maatwerk.
19
Op 10 juni verzorgde Elwin Groenevelt, Algemeen Directeur Qredits, een presentatie over Qredits en microfinanciering in Nederland. Qredits is in 2014 toegetreden tot de V FN en biedt kredieten aan startende én bestaande ondernemers. Ook worden deze ondernemers begeleid met persoonlijke coaching en tools. Tijdens de werklunch van 9 september gaf Robert Dörr, Manager Relatiemanagement BKR , een presentatie over ‘Vindplaats van schulden en recente ontwikkelingen naar aanleiding van de gehouden klantenenquête door BKR’. Ten slotte gaf Chantal van den Borne, partner/advocaat bij 2BW Advocaten, op 11 november een presentatie over de wenselijke reikwijdte van het ‘klantbelang centraal’, naar aanleiding van een door haar uitgevoegd rechtsvergelijkend onderzoek op het gebied van consumentenkredietwetgeving in de Verenigde Staten. In dat land vindt consumentenbescherming vooral plaats middels informatieverstrekking, terwijl in Nederland directe regulering van de inhoud van het product een voorname rol speelt.
TOOGDAG De Toogdag werd dit jaar georganiseerd door LaSer Nederland. Op 23 mei was bourgondisch ’s-Hertogenbosch de locatie van een inspirerend programma. De leden werden op een ludieke wijze rondgeleid door het centrum van de Brabantse hoofdstad. Na de voortreffelijke lunch in restaurant Binnenhof kon men genieten van een vaartocht over de Binnendieze. Bij het verlaten van de boot werd het gezelschap opgewacht door de fleurig geklede dames van Choco Loca om in het atelier Shocking Orange echte Bossche bollen te maken. Als afsluiting van deze mooie dag werden de leden getrakteerd op een diner in restaurant De Fuik, prachtig gelegen aan de Afgedamde Maas in het nabijgelegen Aalst. Zij die van ver kwamen, konden verblijven in het sfeervolle Golden Tulip Hotel Central, gelegen aan het middeleeuwse marktplein van de stad.
GOLFDAG ALFAM Consumer Credit en de V FN organiseerden op maandag 8 september de 16e V FN golfdag. De ruim 50 deelnemers lieten zich van hun sportieve kant zien op de De Goyer Golf & Country Club te Eemnes. Net als eerdere jaren kon men deelnemen aan de wedstrijd of er voor kiezen om de basistechnieken onder controle te krijgen in de clinic. Het prachtige weer maakte het mogelijk om de borrel en walking dinner op het terras te houden met een fantastisch uitzicht op het golfterrein. De winnaar van de V FN Golf cup 2014 werd Maurice Sluis van Lindorff. Hij ontving de
20
wisselbokaal tijdens het diner uit handen van de winnaar van vorig jaar, Guus Alfrink (ALFAM Consumer Credit). De tweede plaats ging ook naar Lindorff in de persoon van Chris Smit. Jan van Doorn (GGN) werd derde. Dit jaar eiste Robert Dörr (BKR) de neary op terwijl de Longest drive naar Pieter Kortland (CMIS) ging. Sanne Machiels (CMS) werd de winnaar van de clinic.
v fn you ng talent Het nieuwe initiatief V FN Young Talent is bedoeld voor getalenteerde jongere werknemers van de leden en geassocieerde leden van de V FN (twintigers en dertigers). De activiteiten hebben tot doel de inhoudelijke kennis, vaardigheden en het netwerk van de jongere werknemers te verbreden. De Commissie bestaat uit Sanne Machiels en Tessa Penninks (beiden CMS), Menno Kaandorp (FGA Capital) en Timo Brinkman (V FN). Op donderdag 30 oktober 2014 vond het eerste V FN Young Talent event plaats, namelijk ‘V FN Young Talent meets BKR’. Het Bureau Krediet Registratie (BKR) in Tiel bleek een uitstekende gastheer en medeorganisator. Het event stond in het teken van schuldenregistratie en de rol die het BKR vervult in de hedendaagse maatschappij en de kredietbranche. Na een presentatie en rondleiding werden de deelnemers uitgedaagd hun debatvaardigheden aan te scherpen en creatieve argumenten aan te dragen. De verschillende inzichten en achtergronden van de young talents leverden onder leiding van Robert Dörr (BKR) een levendig debat op. De vakkundige jury, bestaande uit Arlinde Vletter (LaSer Nederland en V FN Bestuur), Paula van Gemen (de Tekstlounge) en Peter Hermsen (BKR) riep unaniem Thomas Goosen (Crédit Agricole Consumer Finance Nederland) uit tot winnaar. Tweede en derde werden respectievelijk Sven Lasschuit (Santander Consumer Finance Nederland) en Rudi Treffers (Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders). Doordat veel leden en geassocieerden een young talent hadden afgevaardigd, kon men ook tijdens de borrel veel kennis en ervaringen uitwisselen. Uit de naderhand gehouden enquête bleek dat een dergelijk event voor herhaling vatbaar is.
De jaarlijkse golfdag vond plaats op De Goyer Golf & Country Club
21
vfn fr aude event Op 25 november werd in restaurant de Markies in Woerden het derde Fraude Event georganiseerd met als titel ‘Digitale Fraudeontwikkeling en beheersing’. Op deze bijeenkomst werd aandacht geschonken aan theorie en praktijk op fraudegebied. Namens de V FN-Fraudewerkgroepen gaven Gertwin Wubs Crédit Agricole Consumer Finance Nederland en voorzitter van de V FN-Fraudewerkgroepen) en Vincent van Dortmont (ALFAM Consumer Credit en Strategische werkgroep Fraude) inzicht in de samenwerking binnen de V FN om fraude te beperken en te voorkomen. Ook werd ingegaan op ontwikkelingen als het V FN-Fraudeloket. Deze mailgroep heeft tot doel dat veiligheidsafdelingen van V FN-leden elkaar in een vroegtijdig stadium kunnen waarschuwen voor fraudepogingen. Ton Spil (Universiteit Twente) behandelde vanuit wetenschappelijk perspectief de rol die ICToplossingen kunnen spelen bij fraudebeheersing. Hij zag risico en performance als Yin en Yang in één scorecard, waarbij het belangrijk is om een goede afweging te maken tussen fraudepreventie en andere prestaties. Hij maakte duidelijk dat fraudesystemen alleen niet alle fraude kunnen voorkomen, maar dat menselijke expertise belangrijk blijft bij zowel fraudepreventie als actie na geleden schade. Ten slotte gaf Arno H.P. Reuser (Reuser’s Information Services) antwoord op de vraag: ‘Fraudeonderzoek? Dan Google je toch gewoon? Iedereen kan zoeken, toch?’. Vanuit zijn ervaring als informatieprofessional, bibliothecaris en oprichter en manager (ret.) van de Open Source Intelligence Branch van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, toonde hij aan dat de kwaliteit en betrouwbaarheid van openbron-informatie met name op het internet steeds verder achteruit gaat. Hij liet zien hoe gemakkelijk het is om valse informatie voor ‘waar’ aan te nemen, hoe aannames kunnen misleiden en hoe (on)betrouwbaar Google is. Ook bleek dat de ‘officiële’ media er bij het overnemen van bronnen soms een potje van maken op een manier dat geen enkele openbron-informatie nog serieus genomen kan worden, dit tot hilariteit van de aanwezigen.
VCMB meets V FN Samen met het Verbond van Credit Management Bedrijven (VCMB) organiseerde de V FN op 5 juni VC MB meets V F N. Vesting Finance in Hilversum trad op als gastheer. Het event had als thema ‘DE klant bestaat niet’. Willem Bommeljé (Algemeen Directeur Vesting Finance Holding) heette de aanwezigen welkom en Arlinde Vletter (Bestuurslid V FN) en Edwin Merk (Bestuurslid VCMB) vertelden over de twee brancheorganisaties en introduceerden marketingexpert Wouter de Vries jr. Hij toonde op een ludieke wijze aan dat het onderscheidend vermogen van ondernemingen niet altijd vanzelfsprekend is als de concurrenten het zelfde proberen. Ook ging hij in op de B’s: Behoefte, Belofte, Beleving en uiteindelijk het Bewijs. Tijdens de borrel en de BBQ in de tuin was er ruimte om na te praten en nader kennis te maken.
22
eurofinas congr e s Samen met Leaseurope organiseerde Eurofinas op 9 en 10 oktober The Annual Convention of the European Leasing, Automotive Rental and Consumer Credit Industries. Zo’n 450 vertegenwoordigers uit heel Europa, maar ook uit Australië, Marokko, Zuid-Korea en de Verenigde Staten ontmoetten elkaar in Barcelona. De aanwezigen konden kiezen uit een breed scala van actuele onderwerpen, in interactieve en parallelle sessies met zakelijke leiders, experts en regelgevers. Uiteraard was er tijdens de pauzes en speciale activiteiten veel ruimte tot netwerken.
De Annual Convention vond in 2014 plaats in Barcelona
23
COMMISSIES EN WERKGROEPEN Het Bestuur werd in 2014 terzijde gestaan door de volgende commissies en werkgroepen. Commissie Juridische Zaken
Commissie Fraudepreventie en -bestrijding
Marco van Beek, ALFAM Consumer Credit Liesbeth van Woensel, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Stephan Knol, FCE Bank plc Netherlands Paul Ouwehand, GMAC Nederland N.V. Nick Peeters, LaSer Nederland B.V. Connie Maathuis, Nederlandse Deurwaarders Associatie B.V. Jeffrey Sinoo, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Erwin Dijkema, Vesting Finance Holding B.V. Chantal van den Borne, 2BW Advocaten Ilse van den Hurk, Louwman Groep / Alcredis Finance B.V. Jaap Penders, 2BW Advocaten Jeanette Remie, Volkwagen Bank Juriaan Snijders, Fiz Advocaten B.V. Martin van Hemert, FCE Bank plc Netherlands Martine van der Baars, GMAC Nederland N.V. Michiel Claassen, Lauxtermann Advocaten Rene Ruijter, Credit Life International N.V. Sanne Machiels, CMS Taco Dirks, Topicus Finan B.V. Timo Brinkman, V FN Bert Reitsma, V FN, Voorzitter Martijn Koren, Alcredis Finance Vincent van Dortmont, ALFAM Consumer Credit Laurent Schmit, BM W Group Financial Services Gertwin Wubs, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. , Voorzitter Petro van den Heuvel, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Diana Wolvenne, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Jean-Paul Haack, Equens SE Gijs van der Linden, Fraudemeldpunt Harry Jongkind, Fraudemeldpunt Edwin Duijn, Fraudemeldpunt Heidi van Hulten, De Lage Landen International B.V. Michel Bekker, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Nanette Bernadina, ALFAM Consumer Credit Hannie Griffioen, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Wim van de Groep, Qredits Patrick van Sandwijk, ALFAM Consumer Credit Timo Brinkman, V FN
24
Saida Vianen, Alcredis Finance B.V. Vincent van Dortmont, ALFAM Consumer Credit Hans van Diest, BM W Group Financial Services Gertwin Wubs, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. , Voorzitter Hanneke Olijslagers, FGA Capital Netherlands B.V. Nienke Smeets, CMS Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Bert Gouw, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Michiel Kruijmer, Volkswagen Bank Roma Gopalrai, Vesting Finance Holding B.V. Timo Brinkman, V FN Bert Reitsma, V FN
Strategische Commissie Fraudepreventie en –bestrijding
Marcel de Hoogt, ALFAM Consumer Credit Joram Ledegang, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Alex Suanet, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Bart de Boer, LaSer Nederland B.V. Joost van de Put, FGA Capital Netherlands B.V. Timo Brinkman, V FN Bert Reitsma, V FN, Voorzitter
Technische Commissie
Bianca de Brouwer, a lfa m Consumer Credit Henk Jan Meijer, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Anita Nouwens, LaSer Nederland B.V. Astrid Hekkens, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Paula van Gemen, De Tekstlounge Marie-Louise Tazelaar, V FN Timo Brinkman, V FN Bert Reitsma, V FN
Werkgroep Communicatie
Mike Verbeek, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Menno Kaandorp, FGA Capital Netherlands B.V. Sophieke Verhoeven, PSA Finance Nederland B.V. Michel Blom, LaSer Nederland B.V. , Voorzitter Guido Reijnen, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Marco Schreuders, Ikano Bank Ton van Brienen, Nationale-Nederlanden Bank Timo Brinkman, V FN Bert Reitsma, V FN
Commerciële Commissie
Menno Kaandorp, FGA Capital Netherlands B.V. Sanne Machiels, CMS Tessa Penninks, CMS Timo Brinkman, V FN
vfn Young Talent
25
Begeleidingscommissie EVA
Rob Greven, SNS Reaal Groep N.V. Debby Bergsma, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. René Henrotte, ING Nederland Wibout de Klijne, Rabobank Nederland Bob Louwman, A BN AMRO Bank N.V. Ad Willebrands, BKR Mandy Dee-Kersten, NV B Bert Reitsma, V FN
Gebruikerswerkgroep EVA
Elke de Wilde, A BN AMRO Bank N.V. Rob Greven, SNS Reaal Groep N.V., Voorzitter Els Vos, ING Els Lutterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Adinda Lammens, Rabobank Nederland Vincent van Dortmont, a lfa m Consumer Credit Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Ad Willebrands, BKR Mandy Dee-Kersten, NV B
V ERTEGENWOORDIGINGEN In het verslagjaar was de V FN vertegenwoordigd in de volgende organisaties: Bureau Kredietregistratie
Kees Droppert, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland b.v. , Raad van Commissarissen Guus Alfrink, a lfa m Consumer Credit, Strategische Beleidsadviescommissie cki Lex Houterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland b.v. , idem Jan Speksnijder, ALFAM Consumer Credit, Vergadering van Aangeslotenen Leendert de Jong, LaSer Nederland b.v. , Technische Beleidscommissie c k i Wim van Oosten, a lfa m Consumer Credit, idem Guido Kersten, De Lage Landen International b.v. , idem
Raad van Advies nvv k
Bert Reitsma
Adviserend panel afm
Bert Reitsma
Eurofinas
Boa r d Kees Droppert, Bert Reitsma Gen er a l A ssembly Kees Droppert, Bert Reitsma Lega l a nd pol ic y Commit tee Bert Reitsma
26
m a r kt C I J F E R S bkr cijfers Het BKR biedt middels BKR Online Statistics een alternatief voor de CBS-cijfers, welke sinds 2014 niet meer worden geleverd. Door BKR is informatie geleverd over de ontwikkeling van uitstaande limieten in het Centraal Krediet Informatie Systeem (CKI). Voor Doorlopende Kredieten is het limietbedrag geregistreerd. Voor Aflopende Kredieten is het bruto limietbedrag geregistreerd, dit betreft het limietbedrag inclusief rente en kosten.
Geregistreerde limieten in het c k i
Bij de totaal geregistreerde limietbedragen is er een opvallend verschil in ontwikkeling tussen Aflopend Krediet en Doorlopend Krediet. Sinds ultimo 2011 is bij Doorlopend Krediet een duidelijke daling waarneembaar (-9%) , terwijl Aflopend Krediet juist een stijging laat zien (+29%).
2011
2012
2013
2014
Aflopend krediet Doorlopend krediet
9.818 32.909
10.113 32.560
12.167 31106
12.663 29.940
totaal
42.727
41.673
43.273
42.603
.
In c k i geregistreerde limieten. Bruto limietbedragen in Euro mio
. .
. .
Bron: bkr Online Statistics
. . .
27
Het CKI bevat ook informatie over aantallen geregistreerde limieten. Zowel de aantallen Aflopende Kredieten (-4,9%) als Doorlopende Kredieten (-5,5%) zijn tussen ultimo 2011 en ultimo 2014 gedaald.
In C KI geregistreerde limieten, stand per 31-12, aantallen
2011
2012
2013
2014
Aflopend krediet Doorlopend krediet
583.433 6.707.905
557.459 6.588.438
563.316 6.515.881
554.912 6.336.091
totaal
7.291.338
7.145.897
7.079.197
6.891.003
V FN c i j f e r s De V FN-leden geven jaarlijks inzicht in de ontwikkeling van het verstrekte krediet en het uitstaande saldo. Na een jarenlange trendmatige daling in het nieuw verstrekte krediet, is in 2014 meer Consumptief Krediet verstrekt dan in het jaar er voor (+2,0%). Er werd iets meer aan particuliere autofinancieringen verstrekt (+0,5%). De overige consumptieve kredietverlening liet een groei zien van 3.0%.
Verstrekt Consumptief Krediet door V F N-leden in 2009-2014 in Eur mio
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Consumptief Krediet (excl.autofinancieringen) Particuliere autofinancieringen
2.135 735
2.091 847
2.253 1.106
1.475 1.073
1.312 995
1.352 1.000
totaal
2.870
2.938
3.359
2.548
2.307
2.352
.
. .
excl. auto-
.
financieringen
.
. . .
28
Uit de onderstaande grafieken wordt duidelijk dat V FN-leden steeds vaker een Persoonlijke Lening verstrekken. In 2014 is deze trend versneld doorgezet. Er werd in dit jaar door V FN-leden 29,7% meer aan Persoonlijke Leningen verstrekt dan in 2013.
Aandeel Persoonlijke lening stijgt ten opzichte van Doorlopend Krediet
Doorlopende kredieten worden juist steeds minder verstrekt, hoewel de sterke daling is afgezwakt. In 2014 verstrekten V FN-leden 3,2% minder Doorlopend Krediet dan in 2013.
Persoonlijke lening Doorlopend krediet
2009
2010
2011
2012
2013
2014
213 1.740
266 1.719
320 1.845
244 1.127
279 969
362 938
.
Verstrekte Persoonlijke Leningen en Doorlopende Kredieten door V F N-leden in 2009-2014, in Eur mio
. .
. .
Uitstaand Saldo Consumptief Krediet bij V F N-leden in 2009-2014, in Eur mio
In 2014 is het uitstaand saldo Consumptief Krediet bij V FN-leden licht gedaald ten opzichte van 2013 (-1,3%). Het uitstaand saldo van Consumptief Krediet exclusief autofinancieringen is iets gedaald (-1,7%). Het uitstaand saldo particuliere autofinancieringen is nagenoeg gelijk gebleven (+0,2%).
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Consumptief krediet (excl.autofinancieringen) Particuliere autofinancieringen
6.524 1.536
6.879 1.675
7.272 1.921
7.206 1.969
6.187 1.929
6.079 1.932
totaal
8.060
8.554
9.193
9.175
8.116
8.011
29
Uitstaand Saldo Consumptief Krediet bij
.
vfn-leden in 2009-
.
2014, in Eur mio
.
excl. auto-
.
financieringen
.
. . . .
Zakelijk krediet bij vfnleden: Verstrekt krediet en uitstaand saldo, 20092015, in Eur mio
Uitstaand saldo Verstrekt krediet
2009
2010
2011
2012
2013
2014
659 259
472 212
575 294
536 279
539 270
544 298
30
FINANCIERINGSBAROMETER Ook in 2014 bood de V FN haar leden en geassocieerden vier keer de V FN-financieringsbarometer aan. Dit onderzoek naar de aankoopbereidheid en financieringsbereidheid wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau GfK. Aanvullend konden leden en geassocieerden middels het V FN aanbod verdiepende onderzoeken inkopen. Consumenten hebben al enkele kwartalen opeenvolgend een grotere bereidheid om een financiering af te sluiten voor toekomstige aankopen dan dat ze gedane aankopen gefinancierd hebben. In alle metingen van 2014 kende de financieringsbereidheid een positieve score, met het derde kwartaal als uitschieter (199). In het vierde kwartaal was de financieringsbereidheid minder, maar nog steeds erg positief (142).
Financieringsbereidheid positief in alle kwartalen
In het vierde kwartaal was ook de aankoopbereidheid positief (102), de eerste positieve score sinds de start van de V FN-financieringsbarometer in 2013. Dit betekent dat Nederlanders verwachten de komende 12 maanden meer grote aankopen te zullen doen dan het aantal aankopen dat ze gepland hadden in de afgelopen 12 maanden. Vooral aan grote huishoudelijke apparaten verwacht men meer te zullen besteden.
In Q 4 voor het eerst positieve aankoopbereidheid
In het vierde kwartaal werd ook de dalende trend van daadwerkelijk afgesloten leningen voor grote aankopen doorbroken. Voor de meeste grote aankopen werd iets vaker een krediet afgesloten, vooral voor een auto, motor, boot of caravan.
Dalende trend afgesloten leningen doorbroken
Onderstaande barometer van Q4 geeft aan in hoeverre Nederlandse consumenten verwachten geplande aankopen te financieren in vergelijking met gefinancierde geplande aankopen in de afgelopen twaalf maanden. De barometer is opgebouwd uit twee indices: Aankoopbereidheid en Financieringsbereidheid. Een combinatie van deze twee factoren levert de Consumenten Financierings Index op, deze is met een score van 145 positief.
Q 4 in beeld
31
Europese cijfers Europese markt laat positieve groeicijfers zien
Uit cijfers van Eurofinas blijkt dat de Europese markt voor Consumptief Krediet zich herstelt. Eurofinas heeft Consumptief Krediet onderverdeeld naar de bestingsdoelen nieuwe auto’s, gebruikte auto’s en persoonlijke consumptie. Waar verstrekt krediet voor auto’s al enige tijd op rij groei vertoonde, kende in 2014 ook het krediet voor persoonlijke consumtie weer positieve groeicijfers.
32
in h o u d s o pga v e
5 6
7 8 9
10 11 12
13
14
15
16
18 19 20 21 22 23 24 26 27 28 31 colofon
voorwoord Ontwikkelingen in nederland Kosten toezicht Vakbekwaamheid Roodstanden Variabele rente Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars Afsluitkosten Private lease Crowdfunding Dashboard a fm, Klantbelang Centraal en Lock-up Wijzigingswet financiële markten 2015 Uitspraak Hoge Raad O n t w i k k e l i n g e n i n Eu r o p a Richtlijn Consumentenkrediet Herziening richtlijn IMD-2 Witwassen Crowdfunding Exter ne contacten Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR) Centraal Krediet Informatiesysteem (ck i) Cijfers ck i Nederlandse Vereniging Voor Volkskrediet (NVVK) Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVf) Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (n ibud) Nederlandse Vereniging van Banken en Thuiswinkel.org Overheden en toezichthouders leden Leden Geassocieerde leden Secretariaat Bestuur Algemene Ledenvergadering Werklunches Toogdag Golfdag v fn Young talent v fn Fraude Event vcmb meets v fn Eurofinas Congres Commissies en werkgroepen Vertegenwoordigingen m a r k t c i jf e r s bk r cijfers v fn cijfers Financieringsbarometer
t e k s t Bert Reitsma, Timo Brinkman, Marie-Louise Tazelaar f o t o g r a f i e Paul Starink, v fn o m s l a g Cloud Gate, Millennium Park, Chicago o n t w e r p & p r o d u c t i e Yardmen bv, Amsterdam 34
De V FN is de belangenvereniging van financieringsmaatschappijen en voorschotbanken met als statutaire doelstelling de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de bij haar aangesloten ondernemingen die het financieringsbedrijf uitoefenen, alsmede de bevordering van een gezonde ontwikkeling van het financieringsbedrijf als geheel. De leden zijn dochterondernemingen van algemene banken, zelfstandige financieringsmaatschappijen en merkgebonden autofinanciers (autofabrikanten, importeurs). Tezamen vertegenwoordigen zij ongeveer 90% – op basis van het uitstaand saldo consumptief krediet – van de financieringsmaatschappijen. De V FN werd in 1928 opgericht als Vereeniging van directeuren van Financieringsmaatschappijen in Nederland. De huidige naam werd ingevoerd met de statutenwijziging van 1949. Sinds 1997 kunnen bedrijven die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap, maar wel een raakvlak hebben met de branche, als ‘geassocieerde’ bij de activiteiten van de V FN betrokken raken.
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Benoordenhoutseweg 23 2596 ba Den Haag telefoon 070 - 31 42 442
