j a a r v e r s l a g 2015
Ja a rv er sl ag 2 015 Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland
1
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Jaarverslag 2015
’ s - G r a v e n h a g e , a p r i l 2016
2
3
voorwoord
‘De groei van het nieuw verstrekte krediet in 2015 is een belangrijke stap naar herstel in de markt’
4
N
a een a an ta l jar en van trendmatige daling van het nieuw verstrekte consumptieve krediet en een ontluikend herstel in 2014, is in 2015 voor het eerst sinds lange tijd weer sprake van een forse groei in de markt. Hoewel het nieuw verstrekte consumptieve krediet zich nog niet op het niveau van voor de financiële crisis bevindt, betekent een groei van het nieuw verstrekte consumptieve krediet in 2015 met 21% wel een belangrijke stap naar herstel. De vooruitzichten voor verdere groei in de markt zijn zonder meer positief. Economisch herstel, versterkt consumentenvertrouwen, en een positieve ontwikkeling van de aankoopbereidheid bieden een goede basis voor de markt in 2016.
De v fn blijft haar dienstverlening uitbreiden. Afgelopen jaar is het v fn Fraudeloket van start gegaan. Kredietaanbieders kunnen nu in een vroeger stadium informatie delen omtrent mogelijk frauduleuze kredietaanvragen. De gezamenlijke aanpak van fraude door de sector is hiermee verder versterkt. Ook dit jaar zal worden geïnvesteerd in nieuwe relevante diensten voor onze leden en geassocieerde leden. Het ledenbestand van de vereniging groeit. Crowdfundingplatforms sluiten zich in toenemende mate aan als lid. De v fn wenst een bijdrage te leveren aan de verdere discussie omtrent wet- en regelgeving voor crowdfunding die ruimte biedt voor innovatie en tegelijkertijd leidt tot een verantwoord en betrouwbaar alternatief voor de consument.
Een belangrijke wens voor 2016 betreft een verbeterde balans tussen de verstrekkingscriteria voor consumptief en hypothecair krediet. In overleg met de betrokken stakeholders zal worden vastgesteld op welke wijze zowel consumptief als hypothecair krediet op verantwoorde wijze invulling kunnen geven aan de kredietbehoefte van de consument. Zoals bij u bekend, worden de verstrekkingsmogelijkheden voor hypothecair krediet (de Loan to Value-begrenzing) in de komende jaren verder beperkt. De v fn is van mening dat consumptief krediet een verantwoord alternatief kan vormen voor een gedeelte van de financieringsbehoefte van de consument. In 2016 zal dan ook hard worden gewerkt aan de fundamenten voor een nieuwe integrale Gedragscode.
De v fn Gedragscode biedt de consument de garantie van een verantwoord aanbod en heldere informatie. Belangrijke doelstelling voor dit jaar is de verdere begeleiding van de consument bij een bewuste leencarrière. In afstemming met de verschillende stakeholders zal worden vastgesteld hoe de consument beter kan worden ondersteund; zowel voor het aangaan van een krediet als tijdens de kredietovereenkomst.
Ook in 2015 heeft de v fn weer een belangrijke bijdrage geleverd aan de beschikbaarheid van verantwoorde financieringsvormen voor de bewust lenende consument. Er zijn belangrijke stappen gezet rond de zelfregulering van Private Lease. De v fn heeft in het kader van een verantwoord aanbod gepleit voor het hanteren van de leennormen uit de v fn Gedragscode en de registratie van Private Lease-contracten in het CK I van BK R. Deze wensen zijn tot uitdrukking gekomen in het opgerichte Keurmerk Private Lease. Met het Keurmerk wordt het wenselijke gelijke speelveld versterkt en wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan een verantwoord en transparant aanbod voor de consument.
Vanuit de overtuiging dat de gezonde leenmarkt nadrukkelijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid betreft, zal de v fn ook dit jaar weer gericht zijn op het creëren van verbinding. De markt kan alleen goed functioneren als de belangen van consumenten, intermediairs en aanbieders op zorgvuldige wijze worden samengebracht. Op deze wijze blijft consumptief krediet een belangrijke motor voor economische groei en wordt de consument op verantwoorde wijze ondersteund bij het realiseren van zijn bestedingen.
Binnen een branche die te maken heeft met strikte (Europese) wet- en regelgeving, en een breed veld van betrokken belangenbehartigers, zijn goede relaties met de verschillende stakeholders cruciaal. In het afgelopen jaar heeft het bestuur hierin fors geïnvesteerd.
g u u s a l f r i n k Voorzitter
5
oNTWIKKELINGEN IN NEDERLAND
Ontwikkeling leennormen consumptief krediet
Financieel Stabiliteitscomité
De VFN-leennormen spelen een belangrijke rol ter voorkoming van overkreditering. De leennormen zijn gebaseerd op de minimum voorbeeldbegrotingen zoals die jaarlijks worden vastgesteld door het N IBUD.
In het Financieel Stabiliteitscomité bespreken vertegenwoordigers van DN B, ministerie van Financiën en AFM onderwerpen die raakvlakken hebben met financiële stabiliteit. Minimaal twee keer per jaar vergadert het comité onder voorzitterschap van de president van DN B.
Loan To Value Limiet
Het comité heeft in 2015 gesproken over de randvoorwaarden voor een stabiele woning- en hypotheekmarkt. Hierbij is aandacht besteed aan de rol van hypothecaire financieringsvormen; meer in het bijzonder is gesproken over het belang van de verhouding tussen het hypotheekbedrag en de waarde van de woning, de Loan To Value (LTV)-limiet. Tot en met 2018 zal de LTVlimiet jaarlijks met één procentpunt worden teruggeschroefd naar een niveau van 100%. Alle bijkomende kosten bij een hypotheek zullen dan moeten worden betaald uit eigen middelen. In eerdere overleggen had het comité vastgesteld dat ‘dient te worden voorkomen dat een verlaging van de LTV-limiet ertoe leidt dat huishoudens het resterende deel van de koopsom financieren met (duurder) consumptief krediet’. Om een bijdrage te leveren aan de discussie in het comité is een position paper opgesteld waarin de VFN haar visie deelt rond de problematiek. De VFN is van mening dat verantwoord consumptief krediet juist een deel van de financiële behoefte rond de aankoop van de woning in zou kunnen vullen. Uiteraard moet de consument hierbij worden beschermd tegen overkreditering, maar het is ook belangrijk dat de woningmarkt toegankelijk blijft voor grote groepen consumenten.
Scope Gedragscode Consumptief Krediet verbreden?
De VFN heeft in het position paper voorgesteld om een extra mogelijkheid te creëren voor kopers die de kosten van de aankoop van een eigen woning (boven 100% LTV, tot een maximum van 106% LTV) niet kunnen of willen voldoen uit eigen middelen. Hiertoe zou de scope van de Gedragscode Consumptief Krediet kunnen worden verbreed naar consumenten die de kosten in relatie tot de aankoop van een woning boven 100% van de LTV willen financieren. Met het voorstel van de VFN wordt de relatie tussen de aard van het onderpand dat wordt gefinancierd en de looptijd van de betreffende financiering versterkt. Met betrekking tot de aankoop van een woning betekent dit dat het onderpand kan worden gefinancierd op basis van een langlopende hypothecaire financiering, en dat de kosten in relatie tot de aankoop of financiering zo veel mogelijk kortlopend worden gefinancierd. De VFN is van mening dat een verlaging van de LTV zonder aanvullende mogelijkheden voor huishoudens om de kosten koper boven 100% van de LTV te voldoen, leidt tot het risico dat, in de afbouwperiode van de LTV tot 2018 en in de periode na 2018, in toenemende mate sprake zal zijn van vraaguitval op de woningmarkt. Hiermee ontstaat een reëel risico dat het gewenste robuuste herstel van de woningmarkt in de komende jaren in beperktere mate zal optreden.
Door verschillende ontwikkelingen bleek een evaluatie van de methodiek wenselijk. Zo is de huidige berekening zeer complex en kan de aansluiting bij het daadwerkelijke betaalgedrag van de verschillende gezinscategorieën worden verbeterd. Ook is het overheidsstelsel van toeslagen aan wijziging onderhevig. Op basis van de constateringen rond de huidige methodiek is een voorstel opgesteld voor een nieuwe methodiek. Met steun van de NV B en ondersteuning door een positieve opinie van het N IBUD is het voorstel vervolgens voorgelegd bij de AFM. In overleg is vervolgens vastgesteld dat er nog geen overeenstemming mogelijk was omtrent een nieuwe methodiek. Met de betrokken partijen is vervolgens de wenselijkheid vastgesteld om vooralsnog de leennormen vast te stellen op basis van de methodiek zoals die in 2008 is overeengekomen.
Nieuwe methodiek vaststelling leennormen
In de komende periode zal met de verschillende stakeholders verder worden gesproken over een nieuwe methodiek, waarbij ook de aansluiting tussen consumptief krediet en hypothecair krediet zal worden betrokken.
Themaonder zoek Autofinancier ingen AFM In de zomer van 2014 is het Themaonderzoek Autofinancieringen van de AFM van start gegaan. Het onderzoek richt zich op de toepassing van het Product Approval & Review Process (PAR P), zoals dat sinds 1 januari 2013 is opgenomen in het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen (BGfo), en op specifieke autofinancieringsproducten. De AFM heeft in 2015 op basis van het onderzoek bij de VFN voorlopige bevindingen kenbaar gemaakt. Deze bevindingen zijn gerelateerd aan verschillende productkarakteristieken die gebruikelijk zijn bij autofinancieringsproducten. Vanuit de wenselijkheid om een breed aanbod van autofinancieringsproducten beschikbaar te houden voor consumenten, is vastgesteld op welke wijze tegemoet kan worden gekomen aan de bevindingen van de AFM. De VFN heeft gesprekken gevoerd met de AFM omtrent mogelijke aanpassingen. Verwacht wordt dat deze gesprekken in 2016 afgerond zullen worden.
Het Financieel Stabiliteitscomité heeft na de beraadslagingen gepleit voor verdere verlaging van de maximale LTV in de komende kabinetsperiode. Voor een dergelijke verlaging is echter vooralsnog geen politiek draagvlak.
6
7
Introductie VFN Fr audeloket Na een zorgvuldige voorbereiding, en in nauwe afstemming met de Fraudewerkgroepen en de Juridische Commissie, is op 6 juli het VFN Fraudeloket van start gegaan. Het Fraudeloket biedt aanbieders de mogelijkheid om in een vroeg stadium informatie te delen rond mogelijke frauduleuze kredietaanvragen. Het Fraudeloket biedt hiermee een aanvulling op het EVAsysteem. Binnen het Fraudeloket zijn al tientallen meldingen gedaan. In verschillende situaties hebben meldingen in het Fraudeloket aanbieders al behoed voor schade. Op basis van evaluatie van de eerste resultaten zal de werking van het loket verder worden geoptimaliseerd.
Z e l f r e g u l e r i n g P r i vat e L e a s e De snel toenemende populariteit van Private Lease heeft ook geleid tot een verhoogde aandacht vanuit de wetgever en vanuit de AFM. De AFM heeft de minister van Financiën met een wetgevingsbrief eerder gewezen op de door haar gesignaleerde risico’s bij Private Lease. Deze risico’s werden met name gezien rond mogelijke overkreditering en de verstoring van het gelijke speelveld met reguliere kredietaanbieders. Vanuit de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA) is gewerkt aan een Keurmerk rond Private Lease. Op basis van tweezijdige voorwaarden, die zijn opgesteld in samenspraak met de branche en met consumentenvertegenwoordigers (onder toezicht van de SER), wordt een transparant en volledig product voor de consument gewaarborgd. vfn bepleit verplichte aanmelding
De VFN heeft zich ten aanzien van het Keurmerk sterk gemaakt voor verplichte aanmelding van alle aanbieders van Private Lease bij BK R , en voor het toetsen van de draagkracht van aanvragers op basis van de leennormen zoals die ook worden gehanteerd door consumptief krediet aanbieders. Beide elementen zijn opgenomen in het Keurmerk. Het Keurmerk is begin 2016 gelanceerd. Ook de AFM is betrokken bij het opstellen van het Keurmerk. De AFM heeft naar aanleiding van de beoogde introductie van het Keurmerk bevestigd dat niet zal worden gepleit voor aanvullende wetgeving. Dit betekent dat Private Lease voorlopig niet onder de Wft zal komen te vallen.
belemmeren. Daarnaast was de minister van mening dat de eisen die door de Wft worden gesteld aan kredietverstrekking proportioneel zijn, en ook voor de telecomsector voldoende ruimte bieden voor een pragmatische invulling. De brief van de minister is besproken binnen de vaste Commissie Financiën van de Tweede Kamer. Vanuit de Kamer is weerstand geuit omtrent de bevindingen. De minister is onder andere opgeroepen om een vrijstelling in de Wft op te nemen voor kleine kredieten. De uitkomst van deze bespiegelingen is dat aan de Telecomsector de mogelijkheid is geboden om op basis van zelfregulering invulling te geven aan het tegengaan van problematische schulden, en het wegnemen van andere bezwaren rond de huidige praktijk. Voor zover de nog vorm te geven zelfregulering naar mening van de minister toereikend is om de verschillende zorgen weg te nemen, kan de minister vervolgens besluiten of alsnog een vrijstelling zal worden gecreëerd voor de Telecomsector in de Wft. De VFN heeft voorafgaand aan de behandeling in de Kamer gewezen op het belang van toereikende kredietwaardigheidstoetsing, en heeft kenbaar gemaakt dat deze het beste kan worden gewaarborgd binnen de Wft. Daarnaast heeft de VFN gewezen op de wenselijkheid van het huidige provisiemodel consumptief krediet als beloningsmodel, en is kenbaar gemaakt dat de Wft ook naar mening van de VFN toereikende mogelijkheden biedt voor een proportionele invulling van eisen door de Telecom sector, bijvoorbeeld de eisen die worden gesteld aan de vakbekwaamheid van medewerkers.
V a k b e k w a a m h e i d / D i p l o m a p l i c h t Wf t In reactie op de door de Tweede Kamer aangenomen moties rond de nieuwe vakbekwaamheidseisen is de overgangstermijn voor de centrale Wft-examinering verlengd tot 1 januari 2017. Oorspronkelijk zou de overgangstermijn aflopen op 31 december 2015. Met name onder druk van de VV D-fractie is een ruimere overgangsperiode vastgesteld. De verlenging van de overgangsperiode betekent voor iedereen meer tijd om te voldoen aan de nieuwe eisen. Tegelijkertijd is echter het uitstellen van opleidingsinspanningen door financiële dienstverleners beloond.
V e r b r e d i n g r e g i s t r a t i e CKI Wf t e n T e l e c o m In juli heeft de minister van Financiën de Tweede Kamer geïnformeerd over zijn standpunt rond de wenselijkheid van het gegeven dat telefoonabonnementen met een ‘gratis’ toestel kwalificeren als kredietovereenkomst. De Hoge Raad had eerder geoordeeld dat dergelijke abonnementen binnen de reikwijdte van de Wft vallen. In de brief van juli was de minister bijzonder stellig. Hij gaf aan dat uitzonderingen voor de telecomsector (ten aanzien van de toepasselijkheid van de Wft) niet wenselijk zijn. Dergelijke uitzonderingen zouden het gelijke speelveld met reguliere (goederen) kredietverlening
8
In 2015 zijn door BK R verschillende wijzigingen geconsulteerd rond de verdere beschikbaarheid van informatie in het CK I. De VFN ondersteunt de verschillende verbredingen zoals die door BK R worden beoogd. Positieve en negatieve registratie van kredieten en aanverwante verplichtingen biedt grote meerwaarde voor kredietaanbieders. De beschikbare informatie verbetert de mogelijkheden voor kredietwaardigheidstoetsing en leidt bovendien tot een betere beschikbaarheid van krediet voor de consument.
9
Belangrijke aanpassingen die zijn geconsulteerd betreffen de verbreding van de registratie van roodstanden, het loslaten van de bovengrens voor registratie, aanpassing van de ondergrens, de registratie van restschulden op hypothecaire kredieten, de verkorting van de achterstandsmeldingen op hypotheken en de verbreding van de registratie van Private Lease contracten. In overleg met de verschillende deelnemers wordt een implementatie pad ingericht voor de verschillende aanpassingen.
Implemen tat ie Mortgage Cr edit Dir ec t i v e In 2016 moet de Europese Hypotheken Richtlijn (de Mortgage Credit Directive) in alle Europese lidstaten geïmplementeerd worden. De Juridische Commissie van de VFN heeft zich gebogen over de beoogde Nederlandse implementatie zoals geconsulteerd door het ministerie van Financiën. Veel bepalingen uit de Richtlijn borduren voort op de aspecten die ook waren opgenomen in de Consumer Credit Directive. Zo wordt ook bij hypothecair krediet een Europees gestandaardiseerd informatiedocument voorgeschreven.
Richtlijn geen noemenswaardige gevolgen
Gegeven de bescherming die de Nederlandse wet- en regelgeving al biedt aan de consument, heeft de Richtlijn in Nederland vooral praktische operationele impact. Er is vastgesteld dat de Richtlijn voor consumptief krediet aanbieders geen noemenswaardige gevolgen heeft. Belangrijke wijziging voor hypotheekverstrekkers is dat offertes in de nieuwe situatie gelden als definitief aanbod. Dit betekent dat aanbieders de kredietwaardigheidstoetsing volledig moeten afronden voordat de offerte wordt uitgebracht aan de consument.
Ev a l u a t i e w a a r s c h u w i n g s z i n : ’ L e t o p ! G e l d l e n e n k o s t g e l d ’ Na een eerdere evaluatie in 2009, is door de AFM in 2015 een vervolgevaluatie uitgevoerd rond de waarschuwingszin Let op! Geld lenen kost geld.
I n for m atie delen met het i n ter medi a ir Vanuit de aanbieders, intermediairs en de toezichthouder wordt steeds meer ingezet op de versterking van klantbeheer (aandacht en zorgplicht voor bestaande klanten). Van de Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVF) heeft de VFN het verzoek gekregen om meer informatie over de klant te delen met de intermediair, zodat ook de intermediair op een betere wijze invulling kan geven aan de zorgplicht. Binnen de beperkingen die worden opgelegd door de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) is onderzocht op welke wijze een meer gestructureerde uitwisseling van informatie plaats kan vinden. Op grond van deze analyse is vastgesteld dat het voor aanbieders mogelijk is om eenmalig een beperkte set informatie beschikbaar te stellen aan de intermediair. De intermediair wordt met deze informatie in de gelegenheid gesteld om contact te leggen met de consument en afspraken te maken over verdere begeleiding. Als de consument hiertoe expliciete toestemming geeft, kan de aanbieder op verzoek van de intermediair aanvullende informatie beschikbaar stellen.
Regulering Crowdfunding De VFN heeft begin 2015 gereageerd op de bevindingen van de AFM ten aanzien van crowdfunding. De AFM had op verzoek van de minister van Financiën eerder onderzoek uitgevoerd naar (toezicht op) de crowdfundingsector. De VFN heeft in april ook gereageerd op de door het ministerie voorgestelde wettelijke wijzigingen. De VFN onderschrijft de wens om op proportionele wijze invulling te geven aan het wettelijke kader en het toezicht van de AFM. De markt voor crowdfunding bevindt zich nu in een overgangsfase van een startende markt naar een groeiende markt. Met de AFM is de VFN van mening dat in deze overgangsfase kritisch moet worden vastgesteld welke juridische en toezicht knelpunten zich voordoen en op welke wijze gefaseerd kan worden voorzien in benodigde aanpassingen. De VFN is van mening dat de lenende consument op passende wijze moet worden geïnformeerd omtrent de lening. Daarnaast is van belang dat het verdienmodel van platforms bijdraagt aan verantwoorde kredietverlening.
De VFN heeft in het kader van het onderzoek gewezen op de Europese Richtlijn Consumentenkrediet. Hiermee is de informatieverstrekking aan consumenten die een lening aangaan volledig geharmoniseerd. Aanvullende Nederlandse eisen rond informatievoorziening beperken de beoogde harmoniserende werking van de Richtlijn. De VFN heeft ook kenbaar gemaakt dat, gezien de verantwoorde kredietverlening zoals die in Nederland wordt ingevuld, het aan de waarschuwingszin gekoppelde symbool geen juiste voorstelling van zaken geeft. De consument wordt immers beschermd door de Gedragscode van de VFN en de leennormen die hierin zijn opgenomen.
10
Crowdfunding-platforms die lid zijn van de VFN zijn gehouden aan de leennormen en overige bepalingen uit de VFN Gedragscode. Hiermee wordt verantwoorde kredietverlening gewaarborgd. De VFN heeft in reactie op de consultatie van het Wijzigingsbesluit rond crowdfunding aangegeven dat het van belang is dat verantwoordelijkheden die bij reguliere kredietverlening met name bij aanbieders liggen ook bij crowdfunding nadrukkelijk belegd dienen te worden. Hierbij ligt het voor de hand dat deze verantwoordelijkheden worden belegd bij het platform dat de kredietwaardigheidstoetsing uitvoert.
11
Markt crowdfunding in overgangsfase
O N T W I K K E L I N G E N I N E U RO P A De Europese belangen van gespecialiseerde consumptief-kredietaanbieders worden behartigd door Eurofinas. Eurofinas vertegenwoordigt via de aangesloten landelijke brancheorganisaties uit 16 lidstaten een uitstaand saldo van € 860 miljard en jaarlijks nieuw verstrekt krediet ter waarde van € 350 miljard. Mede vanwege het toenemende belang van Europese wet- en regelgeving is de VFN nauw betrokken bij de activiteiten van Eurofinas, zowel op bestuursniveau als in de werkgroepen en commissies van Eurofinas die de Europese lobby voor de sector vormgeven. In december is Leon Dhaene benoemd als nieuwe directeur-generaal van Eurofinas. Hij is Tanguy van de Werve opgevolgd.
I n s u r a n c e D i s t r i b u t i o n D i r e c t i v e ( IDD ) In juni hebben de Europese instituties overeenstemming bereikt over de nieuwe Insurance Distribution Directive. Na publicatie van het voorstel door de Europese Commissie in 2012 heeft het nog drie jaren gekost om politieke overeenstemming te bereiken. Publicatie van de Richtlijn wordt voorzien voor begin 2016. Vervolgens hebben de lidstaten 24 maanden de tijd om de bepalingen te implementeren. De Richtlijn omvat onderdelen als registratieplicht, vakbekwaamheidseisen en informatie voorziening. Belangrijk concept in de Richtlijn betreft bemiddeling als nevenactiviteit. Bemiddelaars waarvoor de distributie van verzekeringen gezien kan worden als nevenactiviteit zullen onder een verlicht regime vallen. Op basis van de nog te publiceren definitieve tekst van de Richtlijn zal duidelijk zijn in hoeverre het verlichte regime aan de orde zal zijn voor de distributiemodellen zoals die veelal in Nederland worden gehanteerd.
G e n e r a l D a t a P r o t e c t i o n R e g u l a t i o n ( GDPR ) In december hebben de Europese instituties overeenstemming bereikt over de nieuwe privacyverordening. De definitieve tekst zal in 2016 worden gepubliceerd en in 2018 van kracht worden. Bij de GDPR is het concept van data minimisation een ontwikkeling die van belang is voor de consumptief krediet sector. Verder zijn er zorgen omtrent de resterende mogelijkheden om op basis van geautomatiseerde processen (zonder verplichte menselijke interventie) beslissingen te nemen.
lokale toezichthouders worden geïncorporeerd voor januari 2017. De richtlijnen zien toe op het waarborgen van het klantbelang bij financiële producten. Belangrijke elementen betreffen doelgroepselectie en scenarioanalyse. De richtlijnen vertonen grote overeenkomsten met de wijzigingen die eerder al in Nederland geïmplementeerd zijn in het kader van het Product Approval & Review Process. De ontwikkelingen in Nederland op het gebied van wet- en regelgeving voor de financiële sector lopen regelmatig meerdere jaren voor op Europese aanpassingen.
Prudentiële eisen voor kr edieta anbieder s Vanwege de toenemende druk van kapitaaleisen op kredietaanbieders heeft Eurofinas de inspanningen rond de dossiers die zijn gerelateerd aan de implementatie van de Capital Requirements Directive (‘CR D I V ’ ) fors geïntensiveerd.
Inspanningen fors geïntensiveerd
Belangrijke ontwikkelingen in 2015 waren de gepubliceerde richtlijnen rond de Liquidity Coverage Ratio (L CR), de Net Stable Funding Ratio (NSFR) en eisen die worden gesteld aan het beloningsbeleid van financiële ondernemingen.
EXTER N E CONTACTEN S TICHTING BUREAU KREDIET REGI S TRATI e ( BKR ) Het Bureau Krediet Registratie (BK R) heeft als doel om overkreditering en problematische schuldsituaties te voorkomen en beheert sinds 1965 het Centraal Krediet Informatiesysteem (CK I). Het 50-jarig bestaan van BK R werd gevierd in november. Bij het congres dat werd georganiseerd onder het motto De kracht van Society Trusted Data werd een onderzoek van Tilburg University gepresenteerd met de vraagstelling ‘Is de economische crisis voorbij?’.
bkr 50 jaar
Met behulp van de Kredietbarometer en Hypotheekbarometer maakt BK R de ontwikkeling van betalingsachterstanden bij kredieten inzichtelijk. De jarenlange trendmatige toename van betalingsachterstanden op hypotheken en consumptieve leningen is voorbij. De Kredietbarometer en de Hypotheekbarometer laten in 2015 een stabilisatie respectievelijk een lichte daling van betalingsachterstanden zien.
C e n t r a a l K r e d i e t I n f o r m a t i e s y s t e e m ( CKI ) P r o d u c t Ov e r s i g h t a n d G o v e r n a n c e In de zomer zijn nieuwe richtlijnen rond Product Oversight and Governance geïntroduceerd door de Europese banken toezichthouder (EBA). De nieuwe richtlijnen moeten door de
12
Alle kredietaanbieders zijn aangesloten bij het CK I. In 2015 werden er 10.555.000 toetsingen uitgevoerd. Na een periode van afname van het aantal raadplegingen is in 2015 weer sprake van groei (+ 14%).
13
CI J F ER S C k i 2015 Cijfers x 1.000
8.366 Aantal geregistreerde personen 14.424 Totaal aantal kredieten 4.527 Aantal beëindigde kredieten 9.897 Aantal lopende kredieten Aantal raadplegingen in CK I 10.555
N e d . V e r . F i n a n c i e r i n g s a dv i s e u r s e n – b e m i d d e l a a r s (N V F) 2014 8.652 15.135 4.951 10.184 9.263
2013 8.791 15.643 5.266 10.377 9.715
NEDERLAND S E V ERENIGING V OOR V OLK S KREDIET De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVV K) is de brancheorganisatie voor financiële dienstverleners die schuldhulpverlening en sociale kredietverlening bieden. Doelstelling van de NVV K is om mensen te ondersteunen om weer actief deel te nemen aan het maatschappelijke leven, zodanig dat schulden voorkomen of opgelost kunnen worden. De NVV K heeft in 2015 ondermeer aandacht gevraagd voor de rol van de Rijksoverheid bij problematische schulden. De Rijksoverheid is op twee manieren betrokken bij de problematiek. Inkomensmaatregelen voor de lagere inkomens zijn mede bepalend voor het budget. Daarnaast is de overheid de grootste schuldeiser en bovendien de meest bevoorrechte schuldeiser. De NVV K heeft de overheid opgeroepen om meer verantwoordelijkheid te nemen en om een betere regie te voeren.
De Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVF) behartigt de belangen van de aangesloten kredietintermediairs. In 2015 is aandacht besteed aan de mogelijkheid om op uitgebreidere schaal informatie uit te wisselen tussen kredietaanbieder en intermediair. De invulling van de zorgplicht door aanbieder en intermediair vraagt om een toereikende uitwisseling van informatie. De mogelijkheden om informatie uit te wisselen worden echter wel beperkt door de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp). De Wbp stelt eisen aan zowel proportionaliteit als subsidiariteit. Niettemin is een modus gevonden waarin op uitgebreidere schaal informatie kan worden gedeeld.
NEDERLAND S E V ERENIGING V AN BANKEN e n t h u i s w i n k e l . o r g Aanbieders van consumptief krediet zijn aangesloten bij de VFN, De Nederlandse Vereniging van Banken (NV B) of Thuiswinkel.org. Gegeven de gezamenlijke belangen vindt regelmatig afstemming plaats en wordt, waar mogelijk, gezamenlijk geopereerd. Belangrijk onderwerp van gesprek in 2015 vormde de inrichting van een nieuwe structuur voor de leennormen. Cruciaal aspect hierbij vormt het wenselijke gelijke speelveld voor alle aanbieders. Hierbij wordt ook in toenemende mate de aansluiting bij de hypothecaire verstrekkingscriteria betrokken.
O V ERHEDEN EN TOEZICHTHOUDER S N at i o n a a l i n s t i t u u t b u d g e t vo o r l i c h t i n g (n i b u d) De VFN hanteert bij het vaststellen van haar leennormen de voorbeeldbegrotingen zoals die jaarlijks worden vastgesteld door het N IBUD. In 2015 heeft de VFN intensief overleg gevoerd met het N IBUD over de mogelijkheden om een nieuwe, toekomstbestendige methodiek voor de wijze van vaststelling van de leennormen in te richten. Tijdens het 35-jarig jubileumcongres van het N IBUD in maart werd het onderzoek ‘Financieel gedrag en psychologische principes’ gepresenteerd. Belangrijke conclusie van het onderzoek is dat consumenten bij financiële keuzes beïnvloed worden door verschillende psychologische processen. Deze processen leiden in veel gevallen niet tot rationele keuzes. Beleidsmakers en (schuld)hulpverleners worden opgeroepen rekening te houden met deze principes. Uit onderzoek van het N IBUD is gebleken dat huishoudens minder vaak rood staan. In 2015 staat de helft van de huishoudens nooit rood, in 2005 was dat nog 36%. Het N IBUD schrijft het dalende gebruik van rood staan onder andere toe aan een toenemend financieel bewustzijn. De consument zet vaker de uitgaven op een rij en besteedt meer aandacht aan de (financiële) administratie.
14
De relatie met overheden en toezichthouders is van groot belang voor de VFN. In het verslagjaar is dan ook fors geïnvesteerd in deze relaties. Met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) is onder andere gesproken over de ontwikkeling van de leennormen, de wenselijke (zelf)regulering van Private Lease, verschillende brede onderzoeken zoals het Themaonderzoek Autofinancieringen, en de wijze waarop aanbieders het belang van de klant centraal zetten; bijvoorbeeld in de vorm van betrokkenheid vanuit de VFN bij de verdere ontwikkeling van het Dashboard Klantbelang Centraal. De VFN voert regelmatig overleg met de verschillende ministeries die betrokken zijn bij de wet- en regelgeving die raakvlakken heeft met (consumptieve) kredietverlening. Dit betreft met name de ministeries van Financiën, Veiligheid en Justitie, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Belangrijke gespreksonderwerpen in 2015 waren onder andere de beoogde omzetting van de WCK naar het BW, het bevorderen van een gelijk speelveld voor (semi-) overheidsinitiatieven op het gebied van kredietverlening en het creëren van een goede balans tussen de verantwoordelijkheden voor toezichthouders en de branche.
15
le d en De belangrijkste financieringsmaatschappijen zijn aangesloten bij de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN). De VFN-leden zijn dochterondernemingen van (internationale) algemene banken, merkgebonden autofinanciers en zelfstandige financieringsmaatschappijen.
Toegetreden leden in 2015
Leden die hebben opgezegd in 2015 Leden per december 2015
Ereleden
Fenerantis B.V. , Amsterdam Lendex Nederland B.V. , Almere Monefy B.V. , Hilversum Spotcap Netherlands B.V. , Amersfoort
GEA S S OCIEERDE LEDEN Sinds 1997 kunnen ondernemingen die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap zich als ‘geassocieerde’ bij de VFN aansluiten. Toegetreden geassocieerde leden in 2015
Geassocieerden lidmaatschap beëindigd in 2015
2BW Advocaten, Nijmegen BN P Paribas Cardif, Oosterhout CMIS Credit Management & Investor Solutions B.V. , Den Haag CreditSafe Nederland B.V. , Den Haag Quion Groep B.V. , Capelle aan den IJssel
Geassocieerde leden per december 2015
2BW Advocaten, Nijmegen BN P Paribas Cardif, Oosterhout Bureau Krediet Registratie (BK R), Tiel Business Lease Nederland B.V. , Zeist CMIS Credit Management & Investor Solutions B.V. , Den Haag CMS , Utrecht Credit Life a.g., Amsterdam CreditSafe Nederland B.V. , Den Haag DaVinci Advies B.V. , Amsterdam Dirkzwager Advocaten en Notarissen N.V. , Arnhem Dommerholt Advocaten n.V. , Heerenveen EuroSystems Automatisering B.V. , Nieuwegein Experian Nederland B.V. , Den Haag Fiz Advocaten B.V. , Rotterdam Genworth Financial, Arnhem GGN Mastering Credit n.v. , Utrecht Hoist Finance, Amsterdam Houthoff Buruma, Rotterdam InFinance Krediet Services Nederland B.V. , Gendt Intrum Justitia Nederland B.V. , Den Haag Janssen & Janssen Incasso & Gerechtsdeurwaarders, Eindhoven Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders, Harderwijk Lauxtermann Advocaten, Amsterdam Lindenhaeghe, Bilthoven Lindorff B.V. , Amersfoort nda Incasso B.V. , Amersfoort Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (n v v k), Utrecht Next Finance B.V. , Ede Penders Advocatuur, Beek-Ubbergen Schuman Incasso & Gerechtsdeurwaarders B.V. , Ede
Ikano Bank, Amsterdam
Alcredis Finance B.V. , Vianen a lfa m Consumer Credit, Bunnik BM W Group Financial Services, Rijswijk Bovemij Financieringsmaatschappij B.V. , Nijmegen fc a Capital Netherlands B.V. , Lijnden FCE Bank plc Netherlands, Amsterdam Fenerantis B.V. , Amsterdam gm ac Nederland N.V., Breda InterBank N.V., Amsterdam Intermediaire Voorschotbank b.v. , Amsterdam Klarna a b, Amsterdam [aspirant lid] De Lage Landen International B.V. , Eindhoven Landelijke Disconterings Maatschappij N.V. , Nijkerk LaSer Nederland B.V. , ’s-Hertogenbosch Lendex Nederland B.V. , Almere Lendico Netherlands b.v. , Amsterdam Mercedes-Benz Financial Services Nederland B.V. , Utrecht Monefy B.V. , Hilversum Nationale-Nederlanden Bank N.V., Den Haag PSA Financial Services Nederland B.V. , Rotterdam Qredits, Almelo RCI Financial Services B.V. , Schiphol-Rijk Ribank N.V., Amsterdam Santander Consumer Finance Benelux B.V. , Utrecht Spotcap Netherlands B.V. , Amersfoort Volkswagen Bank, Amersfoort
De heer G.L.J. (Frits) van Gorp De heer A. (Lex) Goudswaard De heer J. (Jan) Speksnijder
16
Dirkzwager Advocaten en Notarissen N.V. , Arnhem Houthoff Buruma, Rotterdam InFinance Krediet Services Nederland B.V. , Gendt Penders Advocatuur, Beek-Ubbergen
17
Syncasso, Amsterdam De Tekstlounge, Ottersum Tempelman-De Niet Gerechtsdeurwaarders, Tiel Topicus Finan, Zwolle Ultimoo Capital Group B.V. , Woerden Vesting Finance Holding B.V. , Hilversum The Warranty Group Europe, Amsterdam
activiteiten van de VFN. Robert Dörr, Manager Relatiemanagement BK R , en Peter Hermsen, Senior medewerker Marketing & Communicatie, presenteerden het BK R-jaarverslag.
S ECRETARIAAT Het secretariaat van de VFN is gevestigd aan de Benoordenhoutseweg in Den Haag. Bert Reitsma is secretaris van de VFN. Hij wordt in zijn werkzaamheden ondersteund door Timo Brinkman (beleidsmedewerker, tot eind mei) en Marie-Louise Tazelaar (secretaresse). Op het openbare gedeelte van de vergadering gaf voorzitter Kees Droppert in zijn jaarrede aandacht aan de nieuwe ontwikkelingen in de wereld van consumptief krediet. Daarna nam de nieuwe Voorzitter Guus Alfrink afscheid van Kees Droppert na vier jaar voorzitterschap. Tenslotte werd het woord gegeven aan gastspreker Prof. dr. Herman Pleij die een lezing gaf over de historie van de Nederlandse burgermoraal. BE S TUUR Het bestuur heeft vanaf de Algemene Leden Vergadering op 23 april in de volgende samenstelling gefunctioneerd, v.l.n.r: Eric Van der Straten—Santander Consumer Finance Benelux bv Bert Bijsterbosch—Crédit Agricole Consumer Finance Nederland bv Albert van Selst—Alcredis Finance bv Guus Alfrink, voorzitter—a lfa m Consumer Credit John Zwijgers, penningmeester—ps a Financial Services Nederland bv Bert Reitsma, secretaris
ALGEMENE LEDEN V ERGADERING Op 23 april vond de Algemene Ledenvergadering plaats op Kasteel Groeneveld te Baarn.
In de tuin van Kasteel Groeneveld werd afgesloten met een borrel en het walking dinner.
WERKLUNCHE S De werklunches hebben een belangrijke informatie- en netwerkfunctie binnen de VFN. Er zijn in 2015 weer vier lunches georganiseerd die tot doel hebben de leden en geassocieerde leden in een informele sfeer te informeren over actuele thema’s die raakvlakken hebben met consumptief krediet. De lunches werden dit jaar voor de tweede keer gehouden in restaurant De Markies in Woerden. Herman Peeters, Senior Global Consultant bij Experian gaf op de eerste werklunch van dit jaar, 10 maart, een presentatie met als onderwerp ‘Data is in our DNA’ over het succesvol gebruik van gegevens. De verschillende klantsegmenten, op klantgroep afgestemde strategieën en nieuwe toepassingen werden hierbij besproken.
Tijdens de besloten vergadering traden Kees Droppert en Jan Speksnijder terug als Bestuursleden. Guus Alfrink en Bert Bijsterbosch werden benoemd als hun opvolgers. Albert van Selst en Eric Van der Straten zijn herbenoemd in het Bestuur. De Voorzitter memoreerde de langdurige betrokkenheid van Jan Speksnijder bij de Vereniging als Bestuurslid en als Voorzitter. Door de Vergadering werd Jan Speksnijder bij acclamatie benoemd als Erelid van de VFN.
Tijdens de werklunch van 9 juni gaf Casper Sonnega, Head of Collections Business Unit Benelux, Santander Consumer Finance Benelux B.V. een presentatie over de voors en tegens van het verkopen van vorderingen. In de presentatie kwamen onder andere de onderwerpen aan bod als risico’s bij het verkopen van vorderingen, plaats van verkoop binnen de incassostrategie en welke partijen actief zijn en in welke segmenten.
Op het besloten gedeelte gaf Penningmeester John Zwijgers een toelichting op de jaarrekening van 2014 en de begroting van 2015. Eric Van der Straten deelde de uitkomsten van de gehouden enquête onder de leden en geassocieerde leden. Guus Alfrink blikte terug en vooruit op de
Op 8 september werd een toelichting gegeven door Ingrid Laane, Toezichthouder Klantbelang Centraal (AFM) en Gert Luiting, Manager Klantbelang Centraal (AFM) op het Dashboard ‘Klantbelang Centraal’.
18
19
De werklunches werden op 10 november afgesloten met een presentatie van Miglena Dobreva, oprichter & directeur van Lendex, waarin zij een lezing gaf over de toekomst van crowdfunding.
In samenwerking met CMS werd op 21 mei de tweede Young Talent bijeeenkomst georganiseerd. Na een welkomstwoord door Reinoud Imhof van CMS werd het seminar ‘overtuigen op papier’ verzorgd door Paula van Gemen en Charlotte Kroone, tekstspecialisten & trainers van Tekstmodel.nl.
TOOGDAG Vervolgens werden er in kleine groepen MT-notities en voorstellen geschreven die later door de groep werden gepresenteerd in een 30 seconden-pitch. Tijdens de borrel kregen de deelnemers van de jury, onder leiding van Reinoud Imhof en Albert van Selst, feedback op de geschreven stukken.
De jaarlijkse Toogdag werd in 2015 georganiseerd door Santander Consumer Finance Benelux B.V. . Na een indrukwekkende stadswandeling door hartje Utrecht werden de gasten verwelkomd voor een rondleiding in de Dom. De gasten kregen de mogelijkheid om de Dom te beklimmen of om ‘Dom under’ te gaan, een ondergrondse ontdekking waarin de geschiedenis van 2.000 jaar Domplein is beschreven. Na de fantastische lunch nam de inspirerende spreker Bart Flos, onder andere trainer/coach en auteur van ‘Het Anti-Klaagboek’, ons mee op expeditie langs de zeurende, zwartkijkende medemens. Wat is klagen eigenlijk en wat doe je er vervolgens aan. De avond werd afgesloten met een walking dinner. GOL F DAG Op 30 september 2015 werd in samenwerking met Lindorff de 17de VFN Golfdag voor de leden en geassocieeerde leden georganiseerd. Op de uitdagende golfbaan van Amelisweerd was er met 28 deelnemers aan de wedstrijd weer een goede opkomst. Zoals gebruikelijk bij de Golfdag was het prachtig weer. Thomas Goosen (Crédit Agricole Consumer Finance) wist de VFN Golfbokaal in de wacht te slepen. Op de tweede en derde plaats eindigden Robert Dörr (BK R) en Kuno Molkenboer (Intrum Justitia Nederland). De Longest drive is gewonnen door Jan Willem Zondag (Schuman Incasso & Gerechtsdeurwaarders) en ondanks een elleboogblessure heeft Frits van Gorp (Erelid VFN) op een wel hele bijzonder manier de Neary weten te bemachtigen. Voor de 14 deelnemers die kennis wilden maken met de golfsport werd er ook dit jaar een clinic-wedstrijd georganiseerd. De eerste prijs ging naar Vanessa Vijn (BK R) en een goede tweede plaats was er voor Eric Van der Straten (Santander). Na afloop van de wedstrijd konden de deelnemers napraten in het clubhuis tijdens de borrel en het walking dinner.
21 mei 2015
eurofinas congr es Op 15 en 16 oktober vond het jaarlijkse congres van de Europese consumptief krediet sector plaats in Cascais in Portugal. Aan deelnemers uit meer dan 30 landen werd een afwisselend programma geboden. Tijdens het congres werden de eerste resultaten gepresenteerd van het onderzoek dat door Eurofinas is uitgevoerd in samenwerking met Roland Berger consultants. Het onderzoek biedt inzicht in de ontwikkelingen die de Europese consumptief krediet branche verwacht voor de komende jaren. De branche verwacht een bescheiden groei in de komende jaren. Aanvullende consolidatie in de markt wordt voorzien. Digitalisatie en Big Data worden gezien als cruciale trends voor de nabije toekomst. De markt voorziet nog steeds een belangrijke rol voor de distributie van krediet via het retailkanaal. Tegelijkertijd zal internet een steeds dominantere rol spelen in de interactie met de consument.
vf n y o u n g t a l e n t VFN Young Talent is bedoeld voor getalenteerde jongere werknemers van de leden en geassocieerde leden van de VFN (twintigers en dertigers). De activiteiten hebben tot doel de inhoudelijke kennis, vaardigheden en het netwerk van de jongere werknemers te verbreden.
20
Winnaars vfn Young Talent,
21
De Annual Convention vond in 2015 plaats in Cascais, Portugal
COMMI S S IE S EN WERKGROEPEN
Technische Commissie
Marcel de Hoogt, ALFA M Consumer Credit Joram Ledegang, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Bart de Boer, LaSer Nederland B.V. Joost van de Put, FcA Capital Nederland B.V. Jamal Hammoud, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Bert Reitsma, VFN
Werkgroep Communicatie
Bianca de Brouwer, a lfa m Consumer Credit Henk Jan Meijer, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Anita Nouwens, LaSer Nederland B.V. Astrid Hekkens, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Paula van Gemen, De Tekstlounge Marie-Louise Tazelaar, VFN
Het Bestuur werd in 2015 terzijde gestaan door de volgende commissies en werkgroepen. Commissie Juridische Zaken
Operationele Werkgroep Fraude
Strategische Werkgroep Fraude
Marco van Beek, ALFA M Consumer Credit Liesbeth van Woensel, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Jolanda Peters, LaSer Nederland B.V. Jeffrey Sinoo, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Erwin Dijkema, Vesting Finance Holding B.V. Chantal van den Borne, Dirkzwager Advocaten en Notarissen N.V. Ilse van den Hurk, Louwman Groep/Alcredis Finance B.V. Jaap Penders, Penders Advocatuur Jurian Snijders, Fiz Advocaten B.V. Martin van Hemert, FCE Bank plc Netherlands Martine van der Baars, GM AC Nederland N.V. Michiel Claassen, Lauxtermann Advocaten Rene Ruijter, Credit Life AG Tessa Penninks, CMS Wouter Peeters, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Bert Reitsma, VFN Martijn Koren, Alcredis Finance Laurent Schmit, BM W Group Financial Services Diana Wolvenne, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Jean-Paul Haack, Equens SE Heidi van Hulten, De Lage Landen International B.V. Michel Bekker, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Nanette Bernadina, ALFA M Consumer Credit Hannie Griffioen, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Wim van de Groep, Qredits Koen Dobbelsteen, LaSer Nederland B.V. Bert Reitsma, VFN Vincent van Dortmont, ALFA M Consumer Credit Nienke Smeets, CMS Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Bert Gouw, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Michiel Kruijmer, Volkswagen Bank Herman Peeters, Experian Nederland B.V. Linda van Schaik, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Brigitte Kaagman, Alcredis Finance B.V. Bert Reitsma, VFN
22
Commerciële Commissie
Mike Verbeek, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Menno Kaandorp, FcA Capital Nederland B.V. Sophieke Verhoeven, PSA Financial Services Nederland B.V. Michel Blom, LaSer Nederland B.V. , Voorzitter Guido Reijnen, Santander Consumer Finance Benelux B.V. Robert Bueninck, Klarna A B Fabian Nellestijn, GM AC Nederland N.V. Marieke van Grol, Nationale-Nederlanden Bank N.V. Bert Reitsma, VFN
v f n Young Talent
Sanne Machiels, CMS Tessa Penninks, CMS Menno Kaandorp, FcA Capital Nederland B.V.
Begeleidingscommissie EVA
Debby Bergsma, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. René Henrotte, ING Nederland Wibout de Klijne, Rabobank Nederland Bob Louwman, A BN A MRO Bank N.V. Ad Willebrands, BK R Kirsi Rautiainen, NV B Bert Reitsma, VFN
Gebruikerswerkgroep EVA
Elke de Wilde, A BN A MRO Bank N.V. Rob Greven, SNS Reaal Groep N.V., Voorzitter Els Vos, ING Els Lutterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Adinda Lammens, Rabobank Nederland Jantien van Dongen, a lfa m Consumer Credit Simon Staadegaard, De Lage Landen International B.V. Kirsi Rautiainen, NV B
23
Bureau Kredietregistratie
V ERTEGENWOORDIGINGEN
m a r kt C I J F E R S
In het verslagjaar was de VFN vertegenwoordigd in de volgende organisaties:
V F N c i jf e r s
Jan Speksnijder, a lfa m Consumer Credit, Strategische Beleidsadviescommissie cki Lex Houterman, Crédit Agricole Consumer Finance Nederland b.v. , idem Leendert de Jong, LaSer Nederland b.v. , Technische Beleidscommissie c k i Wim van Oosten, a lfa m Consumer Credit, idem Guido Kersten, De Lage Landen International b.v. , idem Bart de Boer, LaSer Nederland b.v. , idem
Raad van Advies nvvk
Bert Reitsma
Adviserend panel a fm
Bert Reitsma
Bestuur Stichting Keurmerk Private Lease
Bert Reitsma
Jaarlijks wordt door de VFN-leden inzicht gegeven in de ontwikkeling van het nieuw verstrekte krediet en het uitstaande saldo. De trendmatige daling van het nieuw verstrekte krediet in de jaren na de financiële crisis was in 2014 al tot een einde gekomen. In dat jaar was sprake van een lichte groei van 2%. In 2015 zet het herstel van het nieuw verstrekte krediet door. Ten opzichte van 2014 neemt het nieuw verstrekte krediet toe met 21%. Het nieuw verstrekte krediet in de vorm van autofinancieringen is toegenomen met 18%. De overige consumptieve kredietverlening liet met 23% een nog forsere groei zien. 2010
2011
2012
2013
2014
2015
Consumptief Krediet (excl.autofinancieringen) 2.091 847 Particuliere autofinancieringen
2.253 1.106
1.475 1.073
1.312 995
1.352 1.000
1.663 1.177
Verstrekt Consumptief Krediet door vfn-leden in 2010-2015 in Eur mio
Eurofinas
Boa r d Guus Alfrink, Bert Reitsma Gen er a l A ssembly Guus Alfrink, Bert Reitsma Lega l a nd pol ic y Commit tee Bert Reitsma
2.938
totaal
3.359
2.548
2.307
.
2.352
2.840
. .
excl. auto-
.
financieringen
.
. . .
24
25
In de achterliggende jaren is het aandeel van de Persoonlijke Leningen in het nieuw verstrekte krediet toegenomen. Deze ontwikkeling zet zich versneld door in 2015. 2010
2011
2012
2013
2014
2015
266 1.719
320 1.845
244 1.127
279 969
362 938
562 1.041
In 2015 is het uitstaand saldo Consumptief Krediet bij VFN-leden gestegen met 2%. Deze stijging is veroorzaakt door een toename (+8%) van het uitstaand saldo particuliere autofinancieringen. Het uitstaand saldo van Consumptief Krediet exclusief autofinancieringen is nagenoeg gelijk gebleven.
Verstrekte Persoonlijke Leningen en Doorlopende Kredieten door vfnleden in 2010-2015, in Eur mio
Persoonlijke lening Doorlopend krediet
.
2010
2011
2012
2013
2014
2015 Uitstaand Saldo Consumptief
Consumptief krediet (excl.autofinancieringen) Particuliere autofinancieringen
6.870 1.675
7.272 1.921
7.206 1.969
6.187 1.929
6.079 1.932
6.082 2.094
totaal
8.554
9.193
9.175
8.116
8.011
8.176
Krediet bij vfn-leden in 20102015 in Eur mio
. .
.
.
.
.
.
excl. auto-
.
financieringen
.
.
.
.
.
Ook de zakelijke kredietverlening door VFN-leden zit in de lift. In 2015 is het nieuw verstrekte krediet ten opzichte van 2014 toegenomen met 22%. Het uitstaande saldo is gestegen met 12%.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
472 212
575 294
536 279
539 270
544 298
612 364
Zakelijk krediet bij vfn-leden:
Uitstaand saldo Verstrekt krediet
Het nieuw verstrekte krediet in de vorm van Persoonlijke Leningen is in 2015 gestegen met 55%. Ook in de vorm van Doorlopend Krediet werd meer verstrekt (+11%). Het aandeel van Persoonlijke Leningen in de nieuwe kredietproductie in 2015 bedraagt 35%.
26
27
Verstrekt krediet en uitstaand saldo, 2010-2015, in Eur mio
vf n fINANCIERING S BAROMETER In 2013 is in samenwerking met marktonderzoeker GfK de Financieringsbarometer geïntroduceerd. De Financieringsbarometer biedt inzicht in de ontwikkeling van de aankoopbereidheid en de financieringsbereidheid van consumenten. De combinatie van deze twee factoren levert de Consumenten Financierings Index op. Deze index biedt een voorspelling voor de toekomstige ontwikkeling van het nieuw verstrekte krediet. De rapportage rond de Financieringsbarometer wordt elk kwartaal aangeboden bij de leden en de geassocieerde leden. Daarnaast werd ook in 2015 weer de mogelijkheid geboden om verdiepende marktinformatie af te nemen via de VFN. De onderstaande Barometer uit het vierde kwartaal geeft aan in hoeverre Nederlandse consumenten verwachten geplande aankopen te financieren in vergelijking met de afgelopen 12 maanden. De combinatie van de Aankoopbereidheid (111 in het vierde kwartaal) en Financieringsbereidheid (171 in het vierde kwartaal) leidt tot een Consumenten Financieringsindex van 190.
Door GfK wordt inmiddels op vergelijkbare wijze een Financieringsbarometer opgesteld voor de Duitse, Italiaanse en Belgische markt. Met de te verwachten aansluiting van andere landen krijgt de Financieringsbarometer een steeds breder Europees karakter.
b k r c i jf e r s Het BK R biedt middels BK R Online Statistics een alternatief voor de CBS-cijfers. Tot en met 2013 werd door het CBS op maandelijkse basis inzicht verschaft in het uitstaande en nieuw verstrekte consumptieve krediet. Bezuinigingen bij het CBS hebben echter helaas geleid tot de beëindiging van deze rapportages. BK R heeft informatie aangeleverd omtrent de ontwikkeling van de uitstaande limieten in het Centraal Krediet Informatie Systeem (CK I). Voor Doorlopende Kredieten wordt de limiet vastgelegd. Bij Aflopende Kredieten vindt registratie plaats op basis van het bruto bedrag (inclusief rente en kosten).
Geregistreerde limieten in het cki
De trendmatige ontwikkeling waarbij de in het CK I geregistreerde limieten toenemen bij Aflopend Krediet en afnemen bij Doorlopend Krediet, zet door in 2015. Dezelfde ontwikkeling is zichtbaar bij de aantallen geregistreerde limieten.
Fiancieringsbarometer gfk/vfn q4, 2015
In 2 015 ontwikkelde zowel de aankoopbereidheid als de financieringsbereidheid zich positief. De resulterende hoge Consumenten Financierings Index wijst op verdere te verwachten groei van het nieuw verstrekte krediet.
2012
2013
2014
2015
Aflopend krediet Doorlopend krediet
10.113 32.560
12.167 31.106
12.663 29.940
13.449 28.555
totaal
41.673
43.273
42.603
42.005
2012
2013
2014
2015
557.459 6.707.905
563.316 6.515.881
554.912 6.336.091
592.666 6.057.920
Aflopend krediet Doorlopend krediet
Geregistreerde limieten in Euro mio
In cki geregistreerde limieten, stand per 31-12, aantallen
totaal
7.291.338
7.079.197
6.891.003
6.650.586
Fiancieringsbarometer gfk/vfn q4, 2015
28
29
E u r o p e s e c i jf e r s Eurofinas stelt op kwartaalbasis cijfers beschikbaar omtrent de ontwikkeling van de Europese markt. Solide groei in alle kwartalen
In alle kwartalen van 2015 is sprake geweest van een solide groei. Zowel het nieuw verstrekte krediet voor auto’s als het nieuw verstrekte krediet voor overige consumptieve doeleinden is toegenomen ten opzichte van 2014.
8.7
9.5
9.8
6.2 4.6
Op Europees niveau is het herstel op de consumptief krediet markt na de financiële crisis sneller tot stand gekomen dan in de Nederlandse markt. De toename in de verstrekking van auto-gerelateerde kredieten heeft in de achterliggende jaren de grootste bijdrage geleverd aan het Europese herstel.
30
31
in h o u d s o pga v e
5 6 7 8
9 10 11 12
13
14
15
16 17 18
19 20
21 22 24 25 28 29 30 colofon
voorwoord O n t wikk e l i n g e n i n n e d e r l a n d Financieel stabiliteitscomité Ontwikkeling leennormen consumptief krediet Themaonderzoek autofinancieringen a fm Introductie v fn fraudeloket Zelfregulering Private Lease w f t en Telecom Vakbekwaamheid/diplomaplicht w f t Verbreding registratie cki Implementatie Mortgage Credit Directive Evaluatie waarschuwingszin ‘Let op! Geld lenen kost geld’ Informatie delen met het intermediair Regulering crowdfunding O n t wikk e l i n g e n i n E u r o p a Insurance Distribution Directive (idd) General Data Protection Regulation (gdpr) Product oversight and Governance Prudentiële eisen voor kredietaanbieders Exter ne contacten Stichting Bureau Krediet Registratie (BK R) Centraal Krediet Informatiesysteem (cki) Cijfers cki Nederlandse Vereniging Voor Volkskrediet (NVV K) Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (n ibud) Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs en -bemiddelaars (NV f) Nederlandse Vereniging van Banken en Thuiswinkel.org Overheden en toezichthouders leden Leden Geassocieerde leden Secretariaat Bestuur Algemene Ledenvergadering Werklunches Toogdag Golfdag v fn Young talent Eurofinas Congres Commissies en werkgroepen Vertegenwoordigingen m a r k t cij f e r s v fn cijfers v fn Financieringsbarometer bk r cijfers Europese cijfers
t e k s t Bert Reitsma, Marie-Louise Tazelaar f o t o g r a f i e Paul Starink, v fn o m s l a g Chambered Nautilus Seashell o n t w e r p & p r o d u c t i e Yardmen bv, Amsterdam 32
De VFN is de belangenvereniging van financieringsmaatschappijen en voorschotbanken met als statutaire doelstelling de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de bij haar aangesloten ondernemingen die het financieringsbedrijf uitoefenen, alsmede de bevordering van een gezonde ontwikkeling van het financieringsbedrijf als geheel. De leden zijn dochterondernemingen van algemene banken, zelfstandige financieringsmaatschappijen en merkgebonden autofinanciers (autofabrikanten, importeurs). Tezamen vertegenwoordigen zij ongeveer 90% – op basis van het uitstaand saldo consumptief krediet – van de financieringsmaatschappijen. De VFN werd in 1928 opgericht als Vereeniging van directeuren van Financieringsmaatschappijen in Nederland. De huidige naam werd ingevoerd met de statutenwijziging van 1949. Sinds 1997 kunnen bedrijven die niet in aanmerking komen voor het lidmaatschap, maar wel een raakvlak hebben met de branche, als ‘geassocieerde’ bij de activiteiten van de VFN betrokken raken.
Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland Benoordenhoutseweg 23 2596 ba Den Haag telefoon 070 - 31 42 442
