Verduurzamen Rijkshuisvesting ir. H. (Herman) H.E.W. Eijdems
Verduurzamen Rijkshuisvesting
• Totaal 7.178.871 m_ bvo • Kantoren 3.301.710 m_ bvo • Ca 2000 objecten • 10 % monumenten • Ca 1000 Fte in 7 directies • Baten k€ 1.483.426 • Dagelijks Beheer k€ 167.000 pj • Huurkosten k€ 330.000 pj • Leenfaciliteit k€ 5.621.283
Kampioen van de voorraad ministeries
musea
kantoren
monumenten
archieven
laboratoria
adviescolleges parlement
internationale instituten
gevangenissen
paleizen
rechtbanken
Gemotiveerd!
De aarde heeft 2,1 hectare voor elke wereldburger om zich te voeden, te kleden, te wonen en te verwarmen.
De groei van de wereldbevolking: in 2060 (over slechts 50 jaar) is het aantal inwoners op aarde verdubbeld!
In 2005 bedroeg de gemiddelde ecologische voetafdruk van de wereldburger 2,7 hectare
Historie in duurzaamheid
Rijkswaterstaat Terneuzen
Alterra Wageningen
Rijkswaterstaat IJmuiden
Belastingkantoor Enschede
EER, PIT en CEI programma innovatieve technieken • anidolisch plafond • brandstofcel • compacte windturbine • elektrochrome glas
collectieve energie inkoop
• holografisch optisch • lichtsturend glas
• 90% energiegebruik
• lokale balansventilatie/wtw
• 100% CO2-vrij in 2012
• vacuümbeglazing
•
GVO
• werkplekverwarming • witte LED • zonlichtpijp • zondiode raam
energie efficiënte rijkshuisvesting • 5 jaar 1998-2003 • 40 projecten • € 5.000.000,-
Scenario 2020 • Energiebesparing 25 % in 2020 (2% per jaar, referentie 2006) • Energievoorziening klimaatneutraal in 2012 • 100 % Duurzaam Inkopen • Erkend door de markt als voorloper in Duurzaam Bouwen • C2C voorbeeldprojecten • Andere ordening markt => geïntegreerde contracten/PPS • Optimaliseren bedrijfsvoering => Rijkswerkplek • 10-20 % minder m_ => OGH, ambtenaar 2.0, web 2.0 • Stimuleren innovatie bouwproces => BIM, CAD, levensduurbenadering
Gebruikswaarde Toekomstwaarde Belevingswaarde
Duurzaam Inkopen 11 van 45 productgroepen zijn relevant ! Productgroep gebouwen: Nieuwbouw • Minimaal GC+ 200 of GPR 7
Besteding overheden 40 miljard € p.j. Besteding gebouwen 2 à 3 miljard € p.j.
Renovatie • Minimaal GC+ 200 of 60 punten verbetering; GPR 7 of 2 omhoog
Huur en Aanschaf • Minimaal label C of 2 labelstappen of flexibel inbouwpakket, energiezuinige verlichting en regeling (t.v.t. 10 jaar)
Beheer en onderhoud • Energieplan en prestatiegerichte contracten; groot aantal maatregelen
Sloop
Energie ambitie 2020
NIEUWBOUW
Ambitie-ontwikkeling
Volgordelijkheid •Gebied ? •Flexplek ? •Functiesharing ?
Knoopkazerne Utrecht
•Energie ?
•Politieke uitstraling ? •Flexibiliteit ?
VROM gebouw Den Haag
Thema?
•Werkplek ? •Statiegeld-gebouw ?
Profiel? •Gezondheid ?
RIVM/NVI
•Milieu (internationaal) ?
Bilthoven
•Materialen ? •Herbestemming ?
•Regiofunctie ?
Hanzebad
•Sloop ?
Zwolle
•Multifunctioneel ? •Water ?
Duurzaamheid op gebiedsniveau Gebiedsontwikkeling: mobiliteit, ruimtegebruik, milieu, functiemenging
Gebruik maken van de mogelijkheden plangebied
Samenwerking in energie-uitwisseling
Functiemenging, gezamenlijke facilitaire voorzieningen
Accepteren van de omgeving als uitgangspunt.
Actieve rol in Energieplan gebouw met omgeving
Initiërend volgens een Masterplan en energiebalans voor het gebied.
Energielevering:
Energielevering:
Energielevering:
centrale energie inkoop Rijksgebouwendienst
Zoeken van samenwerking voor toepassing duurzame bronnen
Maximale uitwisseling binnen plangebied, inrichting plangebied op exergetische analyse
100 % klimaatneutraal
Duurzaamheid op gebouwniveau Samen met de klanten in te vullen..
Milieubewust (Rijksbeleid 2015)
Milieugedurfd
Milieu-topper
• GreenCalc MIG 250
• GreenCalc MIG 300
• GreenCalc MIG > 400
• Flexibiliteit in
• Flexibiliteit in ruimtegebruik en meervoudig gebouwgebruik (50%)
• Flexibiliteit in ruimtegebruik en meervoudig gebouwgebruik (75%)
• Extra eisen aan schilindicator en EPC naar 50 %
• Hoge eis aan schilindicator en EPC naar 0-25 %
• Aandacht voor materialen: low-polluting
• C2C-gecertificeerde materialen en producten
ruimtegebruik en functiewisseling • Isolatie, luchtdichtheid en EPC één stap vooruit op BB • Standaardmaterialen
Identiteit en verschijningsvorm (1) Hoe positioneert het rijksgebouw zich in het gebied?
Onderscheidend
Samenwerkend
Uniform
Markerend gebouw en compromisloze ambitie. Zoveel mogelijk controle op proces en uitkomst.
Balans tussen eigen expressie en invloed en gebiedsbrede kwaliteit en functionaliteit.
Schaalvoordeel, flexibiliteit en uitwisselbaarheid van functies. Gebiedsbrede integratie en duurzaamheid.
Risico: tav duurzaamheid, flexibiliteit en kwaliteit van de openbare ruimte (wind) blijven kansen onbenut.
Risico: afstemmen voordelen van samenwerken en eigen invloed behouden.
Risico: schaal, geen eigen identiteit en gedeelde ambities, moeilijk proces.
Identiteit en klantproces (2) Hoe meegaand is de gebruiker ? Transitie in attitude
Maximale inspraak custom made huisvesting individuele zeggenschap werkomgeving draagvlak en bekend proces identiteit door interieur
Maximale standaardisatie universele hoogwaardige werkomgeving collectieve zeggenschap werkomgeving draagvlak door extra kwaliteiten Identiteit door aankleding interieur
Identiteit en organisatie (3) Hoe worden de processen van de klant het beste ondersteund? Transitie in organisatiesturing
Functionele hiërarchische structuur
Matrixachtige structuur (functioneel-hiërarchisch plus horizontale projectstructuur)
Netwerkstructuur (organisatie als onderdeel van een losse en dynamische keten)
1e generatiekantoor
2e generatiekantoor
3e generatiekantoor
Op maat gemaakte werkomgeving per klant.
Standaard werkomgeving aangevuld met specifieke functiegerichte ruimten
Volledig vooringerichte werkomgeving inclusief dienstverlening.
Risico: in het huidige stelsel een groter financieel en leegstandsrisico voor de Rgd.
Risico: non-proven in de overheidsmarkt en mogelijk op gespannen voet met bedrijfsvoering klanten. Groter financieel en leegstandsrisico.
Risico: geringe flexibiliteit in ruimtegebruik, functiewisseling en hoge reinigingskosten. Past niet goed bij hoge duurzaamheidambitie. Voordeel: hoge klanttevredenheid, grote en langdurige huurzekerheid.
Voordeel: meer mogelijkheden voor flexibiliteit en uitwisselbare diversiteit zowel ruimtelijk als qua contractvorm.
Voordeel: vereenvoudigt de aanbesteding door diversiteitsreductie, past bij hoge duurzaamheidambitie.
BEHEER EN ONDERHOUD
Inspecties (conditiemeting), hoe gebeurt het nu?
• Onderhoudsinspectie (conditiemeting)
1x per 3 jaar
• Brandscan (veiligheid)
incidenteel
• Energie 2020 (EPA-label)
1x per 10 jaar
• Wet- en regelgevingaspecten (VKR)
Continue/incidenteel
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 B B B O I
19
O I
E I
I
O I
I
11/4/09
I
O E I
I
I
Inspecties hoe sturen we het nu aan?
Onderhoud Brand
Energie
W R
Inspecties in getallen
Onderhoudsinspecties
Brandscan
1750 inspecties
R A A J
500 rapportages
Energielabel + maatwerkadviezen
500 adviezen
Wet- en regelgeving (bijv. NEN 3140)
600 rapportages
Aspectprogramma’s
250 adviezen
Totaal
3600 adviezen
R E P
Waarom
RgdBOEI(1)
Conditiemeting Onderhoud NEN 2767
MOP BEGROTING NEN 3140 3840 WETTELIJKE KEURINGEN
LOGBOEKEN
BRAND INSPECTIES
Energielabel
Waarom
RgdBOEI(2)
• Minder overlast voor de gebruiker • Minder inspanning voor Rgd • Meerwaarde in uitkomst (De som is meer dan de aparte delen te samen) • Waarborgen naast onderhoud ook Veiligheid, Duurzaamheid en Energie) in een integrale MOP jaar
2009
2010 2011 2012 2013
2014 2015 2016 2017
B
B
O
O
E I
E I
2018
2019
Inspecties, toekomstige aansturing
Hoe werkt dan de RgdBOEI - inspectie methodiek Minimum level sustainable purchasing Classification
ELEMENT
1 generating / conversioning, distributing, delivering
B
2
excellent - good
3
good
4
reasonable – mediocre
mediocre
yearly optimizing energy installation building automation installation
Gebrek(en)
Incidental optimizing energy installation
5 bad - very bad no optimizing energy installation
Kwaliteit
BAI present with monitoring
BAI present
Rc >= 4,0 [m 2K/W]
4,0 > Rc >= 3,0 [m 2 K/W]
3,0 > Rc >= 2,0 [m 2K/W]
2,0 > Rc >= 1,0 [m 2 K/W]
1,0 > Rc > 0 [m 2 K/W]
Insulation >= 150 mm
150 mm > Insulation >= 110 mm YoC 2000-2008
110 mm > insulation >= 70 mm
70 > insulation >= 20 mm (cavity), 30 mm (z. cavity) YoC 1982-1995
0 < insulation =< 20 mm (cavity), 30 mm (z. cavity) YoC 1975-1982
1,1 < U(window) =< 1,8
1.9 < U(window) =< 2,5
2,5 < U(window) =< 3,5
[W/m 2K]
[W/m 2 K]
[W/m 2K]
HR++ glazing
HR glazing
dubble glazing
YoC 2000-2008
YoC 1995-2000
single glazing with double (window) frame YoC 1980-1995
0,15 < v v;inf;nom =< 0,18 [dm3/s.m2cfa] YoC >= 2000 en hight 10 till 20m 2000 > YoC >= 1995 and hight 0 till 10m
0,18 < v v;inf;nom =< 0,22 [dm3/s.m2cfa] YoC >= 2000 en hight > 20m
0,22 < v v;inf;nom =< 0,26 [dm3/s.m2cfa] YoC < 1995 en hight 0 till 10m
connection BAI, monitoring and periodical optimising of installations
Maatregel(en) + € no BAI (Building Automation Installation)
facade, floor, roof insulation
O
glazing
Gebrek(en)
Kwaliteit
U(window) =< 1,1 [W/m
2K]
Branders kapot, pompen vervangen Better than HR++ glazing
Maatregel(en) + €
YoC 1995-2000
Nieuwe branders en pompen
3 layer glazing
floor, roof, wall construction
X(=element of ruimte
qv v;inf;nom =< 0,15 [dm3/s.m2cfa] YoC >= 2000 en hight 0 till 10m
volgens nieuwe SEL en SRL)
E
doors U(door) =< 3,4 [W/m 2 K] with draught -free compartment
Kwaliteit
3,4 < U(door) =< 4,2 [W/m 2K] with draught-free compartment
- U(door) > 4,2 [W/m 2 K] with draught-free compartment
insulated door with draught-free compartment
door (currently built) with draught-free compartment
not insulated door with high amount off dubbel glass with
Gebrek(en) escape doors
VR ketels
U(door) =< 3,4 [W/m insulated door
Verduurzamen bij vervanging!
I
2000 > YoC >= 1995 and hight 10 till 20m
0,26 < v v;inf;nom =< 0,42 [dm3/s.m2cfa] 2000 > YoC >= 1995 and hight > 20m YoC < 1995 and hight 10 till 20m
draught-free compartment 2
K]
3,4 < U(door) =< 4,2 [W/m insulated door currently built
U(door) =< 4,2 [W/m 2K] without draught-free compartment insulated door without draughtfree compartment
Maatregel(en) + €
2
Vervangen door HR ketels
U(door) > 4,2 [W/m 2 K] not insulated door with glass
K]
light and sunblinds external automated generating / conversion unit
Gebrek(en)
distributing network delivery
external by hand
external eaves
Kwaliteit
internal
? >= 1,3
1,3 > ? >= 0,95
0,95 > ? >= 0,9
gas driven heatpump water/water
electrical driven heatpump water/water heat delivery by third party
HR107 boiler elecrical driven heatpump air/water
T d< 35 o C
35 oC =< Tdr < 45
45 o C =< Td < 55
Thermal active building system
floor heating active climate ceiling
Bij vervanging mag ketel niet in de kelder
oC
Maatregel(en) + € 0,9 > ? >= 0,75
0,75 > ? >= 0,65
HR<107 boiler
steam boiler Conventional boiler local gas heating, oil heating
VR-boiler, fuel driven air heater, electricity and heat -unit
Ketel op dak plaatsen oC
radiators ceiling induction units
Tdr > 55 oC radiators induction-units
water driven air heaters
pump speed regulation automatic on/off regulation individual controll
no regulation
Raakvlakken intern
Raakvlakken extern I
Merkenrecht + internetadres(sen) eigendom Rgd
HBO-opleidingen geïnitieerd tot RgdBOEI© –inspecteur en –adviseur
Examen opzet via Stichting COMOG (Consultants Onderhoud Management Onroerend Goed
Permanente educatie (Register erkend onderhoudskundige Vastgoed)
Raakvlakken extern II Betrokken Vastgoedeigenaren
Betrokken Opleidinginstituten
Betrokken Onderzoeksinstituten
Geïnteresseerden Inspectiebureaus
Wat verandert er : • Van inspanningbestek via prestatiecontract naar maincontract • Specialisatie door introductie van MOP specialisten • Sterke samenwerking met marktpartijen • Objectmanagement verandert richting contractmanagement • Standaard Elementenlijst sterk gereduceerd (i.p.v. onderdelen denken in componenten) en daarmee grip op de belangrijke onderdelen van objecten • Verbetering (revisie)tekeningen • Van aparte inspecties en aspectprogramma’s naar Integraal beheren • Door integrale aanpak sterk instrument voor verduurzaming o.a. op basis van EPA-maatwerkadvies, maar afhankelijk van (klant)budget
Duurzame Rijkshuisvesting
Dank voor uw aandacht !
