Verbinden bereiken verrijken. 10 jaar Jet-Net: technologische ervaringen voor het leven

Verbinden bereiken verrijken 10 jaar Jet-Net: technologische ervaringen voor het leven

1

Verbinden bereiken verrijken 10 jaar Jet-Net: technologische ervaringen voor het leven

Inhoud Voorwoord



5

Tien jaar Jet-Net

7

Fan van Jet-Net

11

Siemens

Alfrink College, Promolding & Shell

Ideale samenwerking voor toekomstige high flyers Zuyd Hogeschool en SABIC

De cirkel is rond

15

19

De Waerdenborch en Aebi Schmidt

Docentenstages maken bètaonderwijs nog aantrekkelijker Trevianum en Intertek

Het theoretische kwartje valt in de praktijk Trinitas College en ECN

Net een goed huwelijk

31

Platform Bèta Techniek & Jet-Net

Een warme band

35

De toekomst in het vizier

Colofon

42

37

27

23

Voorwoord Jet-Net bestaat tien jaar! Een heuglijk feit dat we onder andere vieren met deze publicatie. Het is een bundeling van twee- en driegesprekken die gezamenlijk een mooi beeld geven van alles waar Jet-Net voor staat. Een staalkaart aan voorbeelden hoe de samenwerking tussen bedrijven en scholen leidt tot betekenisvol, prikkelend technologisch onderwijs. Ik wens u veel leesplezier! Gerard Jacobs Directeur Jet-Net

5

6

10 jaar jet-net In tien jaar is veel bereikt. Maar er is nog winst te behalen. Shell vice-president Jules Croonen en Jet-Net directeur Gerard Jacobs blikken terug en kijken vooruit. Als één begrip Jet-Net karakteriseert dan is het: samenwerken. Samenwerking tussen scholen en bedrijven. Samenwerking tussen de overheid en bedrijven en het onderwijsveld. De uitdaging is meer jongeren voor technologische en bètastudies te laten kiezen. In de afgelopen tien jaar heeft Jet-Net zijn bestaansrecht bewezen. Gerard Jacobs: ‘Jet-Net is hét schoolvoorbeeld van de manier waarop je de school, de leerlingen, de docenten, maar ook de ouders het bedrijfsleven van binnen kan laten zien. Wanneer je dat goed en structureel doet met focus op de lange termijn, bouw je geleidelijk een stevige brug tussen hetgeen het bedrijfsleven doet en datgene waar het onderwijs mee bezig is. Die samenwerking is essentieel voor een optimaal keuzeproces van de leerling. Het onderwijs kan dan ook beter aansluiten bij de vraag van de arbeidsmarkt.’

Up-to-date ‘Maar we moeten niet denken dat we er nu al zijn’, vult Jules Croonen aan. ‘Jet-Net moet – en dat doet het – openstaan voor de snelle ontwikkelingen hier en elders in Europa. Ik zou wil-

len dat elke leerling en leraar de kans krijgt om te ervaren wat er in het bedrijfsleven allemaal gebeurt. Wij als bedrijfsleven kunnen intrigerende toepassingen laten zien die leerlingen enthousiasmeren voor technologie. Ook inspireren we graag docenten en houden hen vakinhoudelijk up-to-date.’

Voorbeelden Jet-Net kent veel goede voorbeelden. Croonen weet uit ervaring dat bedrijven het belang van goed gekwalificeerde medewerkers onderkennen. ‘Belangrijk is dat de grote Jet-Net bedrijven naar de diverse regio’s gaan om samen (in een cluster) met regionale MKB-bedrijven nieuwe activiteiten te ontplooien. Natuurlijk begrijp ik dat het voor een MKB-bedrijf soms lastig is om financiële middelen vrij te maken voor activiteiten als Jet-Net. Toch is het van groot belang. We kunnen namelijk veel van elkaar leren. De grote bedrijven laten andere dingen zien dan de MKB-bedrijven.’ Jacobs: ‘Grote en kleine bedrijven vullen elkaar perfect aan met verschillende soorten beroepsbeelden en carrièremogelijkheden. Je krijgt dus synergie. Daarnaast is het ook voor de MKB-bedrijven belangrijk om aan initiatieven als Jet-Net mee te doen in het licht van de steeds heviger wordende battle for brains. Grote bedrijven kunnen hun rekrutering vaak net wat gemakkelijker buiten de landsgrenzen doen, terwijl de MKBbedrijven meestal aangewezen zijn op de Nederlandse vijver

7

10 jaar jet-net

van talenten. In die zin is het goed dat wij ons realiseren dat wij gebaat zijn bij kwalitatief goede kenniswerkers. Dan moet je ook op langere termijn investeren in het voldoende verkrijgbaar zijn van die kenniswerkers. Dat is voor zowel de overheid als het bedrijfsleven echt van het allergrootste belang.’

Breed draagvlak Naast scholen hecht de directeur van Jet-Net eraan ook draagvlak te creëren bij de verschillende brancheorganisaties en werkgeversverenigingen. ‘Zij hebben immers een fantastisch netwerk’, weet Jacobs. ‘Als Bernard Wientjes, de voorzitter van VNO-NCW, zelf enkele uren naar een bedrijvendag komt, heeft dat een enorme impact.’ Ook het Platform Bèta Techniek is voor Jet-Net een eminente partner. Croonen weet uit ervaring dat de genoemde organisaties de politiek kunnen beïnvloeden. ‘De overheid luistert naar deze organisaties om er bijvoorbeeld achter te komen wat de bedrijven in Nederland nu precies willen. Om beslissingen goed te laten uitpakken, moet er een breed draagvlak zijn. Dat kunnen die organisaties bewerkstelligen.’

Carrièremogelijkheden Een topbedrijf als Shell heeft per jaar alleen al 200 goed gekwalificeerde academici nodig. ‘Als we ons profileren als het meest innovatieve bedrijf op ons terrein, heb je goede technologen nodig. Anders kun je nooit “most innovative” zijn’, stelt Croonen. ‘Maar die kenniswerkers moeten er dan wel zijn in Nederland. We hebben niet voor niets prachtige laboratoria in Amsterdam en Rijswijk neergezet. Daarom is het goed om

8

in Nederland ervoor te zorgen dat 4 op 10 abituriënten een bèta- of technologische studie gaan doen.’ Naast het 4 op 10 mechanisme ziet Jacobs nog een andere belangrijke opdracht voor Jet-Net: meer jonge vrouwen interesseren voor het bètaen technologiedomein. ‘Vrouwen in de Jet-Net bedrijven kunnen een prachtig rolmodel vervullen door zelf in de klas te vertellen hoe leuk en boeiend het is wat ze doen, welke keuzes ze op de middelbare school hebben gemaakt. Ook de jonge vrouwen die op de pabo studeren, zouden via een speciaal programma moeten ervaren hoe boeiend en relevant bètavakken en technologie kunnen zijn.’

Toekomst Jet-Net staat de komende jaren voor een grote uitdaging: nog meer jongeren interesseren voor een bèta of technologische opleiding. Dat kan door meer nieuwe bedrijven toe te voegen aan de ledenlijst. Door kwalitatief steeds betere programma’s aan te bieden. En vooral door ervoor te zorgen dat het bedrijfsleven en onderwijs voor altijd een structurele en hechte relatie blijven onderhouden. Jacobs: ‘Daarom kan Jet-Net een significante bijdrage leveren aan het doel dat minimaal 4 op 10 jongeren de arbeidsmarkt betreden met een bèta of technologische vooropleiding.’ Croonen voegt toe: ‘De samenwerking tussen scholen en bedrijven kan nog beter. Ook zou de overheid wat de ondersteunende structuur betreft de keus moeten maken om langdurig bèta- of technologische studies te ondersteunen. Want één ding is zeker: voor jongeren die een dergelijke studie volgen, ligt een spannende toekomst met mooie banen in het verschiet!’

9

siemens

10

Fan van Jet-Net Siemens en Jet-Net: twee handen op een buik. Niet alleen is Siemens gekoppeld aan vijf middelbare scholen; ook doet het bedrijf mee aan Jet-Net activiteiten als Career Day, Girlsday en Meet the Boss. Daarnaast organiseert Siemens masterclasses. Overkoepelend thema: duurzaamheid. ‘Wij zijn fan van Jet-Net.’ Louis Bekker, City Account Manager en projectmanager Jet-Net, en Maarten van Wulfften Palthe, managing director Engineering en Service Support, steken hun enthousiasme voor Jet-Net niet onder stoelen of banken. Siemens steekt er ook veel energie in. ‘We doen mee aan activiteiten als Girlsday en Meet the Boss’, vertelt Bekker. ‘Tijdens Girlsday ontvangen we 150 meiden. Aanvankelijk zijn ze vaak wat verlegen en afwachtend. Maar als ze eenmaal bezig zijn – ze zetten bijvoorbeeld een windmolentje met een zonnecel in elkaar – en het resultaat van hun werk zien, zijn ze helemaal om. Dan gaan hun ogen glimmen.’

Doorlopende leerlijn Tijdens Meet the Boss – dat sinds dit jaar ‘Clean Tech - The Battle’ heet – gaan leerlingen van vier middelbare scholen onder leiding van het Nederlands Debatinstituut en SiemensCEO Ab van der Touw met elkaar in debat. Van Wulfften Palthe: ‘Zo brengen we jongeren op een speelse manier in contact met de wereld van Siemens.’ Daarnaast geeft Siemens gastlessen en masterclasses ‘Ontwerp de stad van de toekomst’ op basisscholen, middelbare scholen, hbo’s en universiteiten. ‘Wat dankzij Jet-Net op middelbare scholen van start ging, is inmiddels uitgegroeid tot iets groots’, vertelt Bekker. ‘We hebben een doorlopende leerlijn gecreëerd. Bij Siemens vinden we dat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met het promoten van bèta en technologie. We koppelen dit bovendien aan bestaande ontwikkelingen, zoals de toenemende duurzame verstedelijking.’ Daarnaast vindt Siemens het belangrijk dat leerlingen leren om zelf initiatief te nemen. ‘Daarom doen we voor Jet-Net een pilotproject met Jongondernemen.nl, waarbij groepjes leerlingen een echt (technisch) bedrijf opzetten.’ Het pilot-project gaat in 2013 van start.

Tekort Siemens focust niet voor niets op de promotie van bèta en technologie. Van Wulfften Palthe: ‘We hebben er nu nog niet veel last van, maar in de nabije toekomst verwachten we een

11

siemens

groot tekort aan vakmensen. Niet alleen door de vergrijzing en de hierbij behorende uitstroom, maar ook doordat er minder aandacht is voor bèta en technologie en er dus minder jongeren voor een technologische studie kiezen. Het is voor ons van belang dat meer jonge mensen een technologische richting inslaan. En dat ze weten waar Siemens voor staat en hierdoor graag bij ons willen werken.’

Duurzaamheid Siemens heeft daarom ook een visie ontwikkeld op de eigen rol in de maatschappij. ‘Siemens is van oorsprong een klassiek technisch bedrijf’, stelt Van Wulfften Palthe. ‘Met onze producten helpen we de klant uit de brand. Tegelijkertijd vinden we dat we niet alleen in oplossingen moeten denken. We moeten ook rekening houden met de impact van onze producten op deze en volgende generaties.’ Duurzaamheid is belangrijk voor Siemens. Het wordt gedragen binnen alle geledingen van het bedrijf. Van Wulfften Palthe: ‘Neem onze engineeringafdeling. Belangrijke vraag is daar: maak je een product dat goed werkt en goedkoop is? Of ga je voor een duurzame variant, die net zo goed werkt en in aanschaf ietsje duurder is, maar door minder reparaties en energieverbruik uiteindelijk tijdens de levensfase goedkoper is? En hoe overtuig je de klant dat hij voor het duurdere, duurzame product kiest? Ingewikkelde materie, die hoge eisen stelt aan onze huidige én toekomstige werknemers.’

Stad van de toekomst Siemens draagt deze visie ook uit in zijn Jet-Net activiteiten. Bekker: ‘De toekomstige generatie werknemers gaat voor een

12

baan met relevantie. Een baan waarmee je een bijdrage levert aan de maatschappij en waarvoor je ’s ochtends uit bed wil komen. Onze Jet-Net activiteiten laten zien dat jongeren hiervoor bij ons aan het juiste adres zijn.’ Een mooi voorbeeld zijn de masterclasses die Bekker verzorgt. ‘Als City Account Manager breng ik de stedenvisie van Siemens in de praktijk. Tijdens de masterclass staat de stad van de toekomst centraal. Samen met leerlingen probeer ik dit begrip concreet te maken en de rol van duurzaamheid, techniek en technologie te belichten. Zo krijgen abstracte begrippen een praktische insteek. Mooi om te zien: de leerlingen verrassen me elke keer weer met nieuwe ideeën over hoe zij technologisch-maatschappelijke mogelijkheden zien voor die toekomst.’

Ab van der Touw, CEO Siemens, bestuurslid Platform Bèta Techniek en voorzitter commissie Masterplan MBO Techniek: ‘Jet-Net is een geweldig initiatief. Het brengt onderwijs en bedrijfsleven samen. Met een gezamenlijk doel: bètaonderwijs aantrekkelijker maken voor scholieren, zodat meer leerlingen kiezen voor een toekomst in de bètatechniek. Een pittige opgave, waarvoor een lange adem nodig is. Ik ben blij dat Jet-Net alweer tien jaar bestaat. Wat ik mooi vind aan Jet-Net is dat de activiteiten altijd zoveel energie opleveren. Collega’s vinden het ontzettend leuk om een gastles te geven op een middelbare school. En zelf doe ik altijd mee aan Meet the Boss. Geweldig hoeveel leerlingen van zo’n middag opsteken.’

13

Alfrink College, Promolding en Shell

14

Ideale samenwerking voor toekomstige high flyers Sinds begin 2012 is het Alfrink College gekoppeld aan Promolding én Shell. Een driegesprek over hoe een toevallig tot stand gekomen Jet-Net combinatie een gouden samenballing blijkt te zijn…

‘School zijn we samen’ luidt het motto van het Zoetermeerse Alfrink College. De onderwijsinstelling voor havo, vwo en tweetalig vwo beseft dat schoolmuren niet bedoeld zijn om de buitenwereld buiten te houden. Want juist die buitenwereld kan het onderwijs verrijken, betekenisvoller maken. Reden voor het Alfrink om ‘wachtlijstschool’ bij Jet-Net te worden.

iPhone-boom ‘We wilden onze bètavakken verrijken met voorbeelden uit de praktijk en versterken met expertise van buitenaf’, legt Yvonne van Schooneveld, afdelingsleider vwo op het Alfrink College, uit. ‘Via Jet-Net kregen we de gelegenheid ons voor te stellen aan bedrijven. En toen meldde Promolding zich.’ ‘Wij zagen in het Alfrink een ideale partner om leerlingen al vroeg techniek-

bewust te maken en kunststof uit het verdomhoekje te halen’, vult Jac Gofers (eigenaar/directeur Promolding) aan. ‘Aan dit materiaal hangt, net als aan techniek, een negatief imago. Maar het is meer dan dat plastic zakje dat in de zee drijft. Ik maak leerlingen ook altijd bewust van het feit dat iPhones grotendeels van kunststof gemaakt worden. Die groeien niet in het wild aan een boom, maar zijn bedacht en gemaakt door mensen. Wij maken ook innovatieve producten die hun gelijke niet kennen, zoals ’s werelds eerste kind-, moeder- en verplegingsvriendelijke couveuse en de spring-sportschoen Tramp-it. Met Jet-Net kunnen we jongeren laten zien dat kunststof én techniek sexy zijn.’

Keten Het Alfrink is met 1.650 leerlingen een grote havo/vwo-school in de regio. Dat viel ook Shell op. Waardoor deze Jet-Net oudgediende eveneens aanklopte. ‘Gelukkig stond het Alfrink open voor de samenwerking met twee bedrijven’, vertelt Marco de Bruin, milieudeskundige bij Shell. ‘Het is dan ook een unieke combinatie. Wij opereren in dezelfde keten als Promolding. Shell levert de grondstoffen voor de kunststofkorrels. Promolding maakt er vernieuwende eindproducten van. Dat proces van a tot z is een mooie insteek voor onze Jet-Net activiteiten.

15

Alfrink College, Promolding en Shell

Zo hebben we een project waarbij vwo 5 een telefoonhoesje van kunststof ontwerpt. Allereerst krijgen de leerlingen bij Shell allerlei informatie over het winnen van aardolie en het proces om daar kunststofkorrels van te maken.’ ‘En daarna komen ze bij Promolding’, voegt Gofers toe. ‘Hier krijgen ze allerlei materiaalkennis en praktische (ontwerp)tips.’

High flyers Na deze voorbereiding gaan de leerlingen aan de slag: met de materiaalkeuze, de wiskundige berekening van het ontwerp, de kostenberekening, het ontwerp en – tot slot – de presentatie voor een jury. Gofers: ‘Ons team is de gehele tijd stand by om te ondersteunen. Direct, want deze leerlingen zijn zo fanatiek, dat ze liever niet willen wachten.’ ‘Je krijgt ook behoorlijk pittige vragen voor je kiezen’, vertelt De Bruin. ‘Dit zijn toch de high flyers van de toekomst, de generatie die 24/7 in de weer is met een smartphone en straks de vervolgstappen gaat nemen om dit alles naar een hoger plan te tillen. Zij zijn het ook die de grote milieu- en energieproblemen van de komende decennia kunnen aanpakken, iets wat ook hoog op de agenda van Promolding en Shell staat. Dit alles maakt deze Jet-Net combinatie de best denkbare vorm van samenwerking.’ Naast bovenstaand project zijn er meerdere Jet-Net activiteiten. ‘Jet-Net kent een doorlopende leerlijn, die begint in de 2e klas’, legt Van Schooneveld uit. ‘Die leerlingen zitten in de “verwonderingfase”. Een bezoek aan Science Centre Nemo sluit daar mooi op aan. Onze scholieren krijgen daar vier workshops. In de 3e klas staan profielkeuzelessen op het programma. Mensen van Promolding en Shell vertellen dan over

16

hun werk. Vierdejaars krijgen een project, bedrijfsbezoeken en gastlessen. En zo komt op allerlei manieren de werkelijkheid ons onderwijs binnen. Verschillende kijkjes in de keuken, zodat een leerling beter kan bepalen wat hij later wilt worden. Laatst sprak een ouder me aan na een voorlichtingsavond. Die vertelde me dat haar zoon door het vwo 5-project eindelijk wist wat voor werk hij later wil gaan doen en nu veel gemotiveerder voor school is. Ook heeft hij inmiddels zijn studiekeuze gemaakt, gebaseerd op reële beroepsbeelden. Dat is voor ons het hoogst haalbare.’

Melvin Visser, 17 jaar, vwo 6 Alfrink College: ‘Ik deed vorig jaar mee aan het Jet-Net project, waarbij ik een hoesje voor mijn telefoon moest ontwerpen. Een erg leuk project. Vooral omdat je de kans krijgt om bij twee grote bedrijven te kijken hoe het daar in zijn werk gaat. Het mooie daarbij is dat Shell en Promolding elkaar aanvullen: je krijgt het totaalproces te zien. Dat met eigen ogen ervaren zorgt ervoor dat je een duidelijker beeld krijgt van werken in de techniek. Zeker als je daarna zelf aan de slag mag. Het is me dus zeker goed bevallen. Al kies ik straks niet voor een technische opleiding: ik ga bestuurskunde studeren. Politiek bedrijven, het debat aangaan: dat is mijn ding. Maar dit Jet-Net project was wel echt een verrijking van mijn tijd hier op school…’

17

Zuyd Hogeschool en Sabic

18

De cirkel is rond Hij is de eerste officiële Jet-Net alumnus: Jon Hermans. Jon bezocht ooit de Career Day, baseerde zijn studiekeuze mede op de daar opgedane inzichten, studeerde aan Zuyd Hogeschool en liep stage bij Jet-Net bedrijf SABIC. Met het behalen van zijn bachelortitel Chemische Technologie is de cirkel rond. Jon is klaar om de wereld te ­veroveren. Dat het ‘iets met techniek’ zou worden, wist Jon Hermans al lang. Maar wat precies, daarvan had hij op de havo geen weet. Het is 2007 als Jon met zijn klas de Career Day in Eindhoven bezoekt. Tijdens dit evenement, georganiseerd door Jet-Net, laten technische/technologische bedrijven zien waar ze zoal mee bezig zijn. Een eyeopener voor Jon. ‘Ik kende de studierichtingen: chemie, technische bedrijfskunde, elektrotechniek. Maar wat je er concreet mee kunt, dat werd pas echt duidelijk

op de Career Day. Heel erg leuk. En verhelderend. Ik werd met name getriggerd door de filteropstelling van een van de deelnemende organisaties. Zoiets zou ik ook wel willen ontwikkelen. Een chemische opleiding bood die mogelijkheid.’

Combinatie Op de Zuyd Hogeschool startte Jon in het basis propedeusejaar Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek (BML). Dat het geen BML zou worden, was al na een paar colleges duidelijk. Chemie werd het uiteindelijk ook niet. Jon: ‘Het leuke van Chemische Technologie is de combinatie tussen chemie en techniek. Je bent bezig met laboratoriumonderzoek, maar ook met de vertaling van de experimenten naar industriële productieprocessen.’ Tijdens de stage in het derde en het afstuderen in het vierde jaar ondervond Jon dit aan den lijve. Zijn afstudeeropdracht bij SABIC maakte duidelijk dat hij echt de juiste keuze had gemaakt. ‘Ik heb daar een geweldige tijd gehad. De mensen die bij SABIC werken zijn zó gedreven en meer dan bereid om hun kennis met je te delen. Je verder te helpen. Ik heb er gewerkt aan een tool om de performance en vervuiling van kraakovens in kaart te brengen. Die opdracht paste me als een handschoen.’

Kennisoverdracht SABIC, een internationaal petrochemisch bedrijf dat grond-

19

Zuyd Hogeschool en Sabic

stoffen levert voor de productie van kunststoffen, was erg blij met Jon. Om allerlei redenen. ‘We zijn al sinds 2007 betrokken bij Jet-Net, ondernemen allerlei activiteiten met “onze” scholen in Weert en Bergen op Zoom’, vertelt Business Transformation Manager en Jet-Net projectleider Mary McCarthy. ‘Een leuke samenwerking om jongeren te enthousiasmeren voor techniek. De havo/vwo-scholieren waarmee we nu werken, komen pas over zes tot acht jaar op de arbeidsmarkt. We investeren dus in de toekomst. Kijk naar Jon: we hebben een getalenteerde jongen weten te werven voor de techniek. Voor alle duidelijkheid: SABIC neemt niet deel aan Jet-Net om in onze personeelsbehoefte te voorzien. Onze belangrijkste beweegreden is kennisoverdracht. SABIC-medewerkers hebben een grote passie voor hun vak. Die passie en hun expertise willen ze overdragen op de jongere generatie. Leerlingen laten zien waar ze mee bezig zijn en hoe interessant dat is.’

Graag gezien De activiteiten van SABIC beperken zich niet tot havisten en vwo’ers. Medewerkers van SABIC zijn ook graag geziene gasten op basisscholen en vmbo-scholen. Omgekeerd verwelkomt de organisatie jaarlijks een groot aantal scholieren van allerlei niveaus die met eigen ogen willen zien waar SABIC zoal mee bezig is. En SABIC onderhoudt nauwe contacten met Zuyd Hogeschool en Maastricht University. McCarthy: ‘We hebben directe lijntjes met stagecoördinatoren en begeleiders. Op het moment dat er ergens binnen SABIC ruimte ontstaat voor een stagiair of afstudeerder, sturen we deze informatie door naar de onderwijsinstelling. De stage is voor veel leerlingen de eerste echte kennismaking met het beroep dat ze gekozen

20

hebben.’ Herkent Jon dit? ‘Zeker. Aan Chemische Technologie kleeft een beeld van vies, moeilijk en gevaarlijk werk. Tijdens mijn stage en afstudeeropdracht heb ik aan den lijve ervaren hoe onterecht dat beeld is. Veiligheid heeft de hoogste prioriteit, vieze handen heb ik nauwelijks gehad. En moeilijk? Het is hard werken, dat is waar. Maar als je iets doet wat je leuk vindt, is dat helemaal niet erg.’

Tosca van Hooy, teamleider Bèta, Sciences & Technology, Zuyd Hogeschool: ‘Als hogeschool zijn we verantwoordelijk voor de opleiding van kenniswerkers en voor de vertaling van onderzoek naar praktische toepassingen. Zuyd heeft in dit verband chemie als een van haar zwaartepunten benoemd. Beide taken komen samen in CHILL, het expertisecentrum chemie waar onderwijsinstellingen samen met werkveld (waaronder SABIC) en studenten praktische opdrachten uitvoeren. We proberen theorie en praktijk te verbinden, onze opleidingen aantrekkelijker te maken en het beroepenbeeld van studenten te verbeteren. Wij zitten aan het einde van de leerlijn, zijn afhankelijk van de keuzes die jongeren, kinderen, eerder hebben gemaakt. Om dat keuzeproces te stroomlijnen werken we nauw samen met het voortgezet onderwijs. Leerlingen kunnen hier hun profielwerkstukken uitwerken, binnenkort starten we met de uitwisseling van docenten. Op alle fronten en op alle niveaus wordt gewerkt aan het enthousiasmeren van jongeren voor de techniek en de technologie. Niet geheel zonder resultaat. Zo is het aantal leerlingen op onze faculteit al jaren stabiel. Afgezet tegen de vergrijzing in onze regio, kan dit als een succes worden gezien.’

21

De Waerdenborch en Aebi Schmidt

22

Docent Henk Kloosterboer (De Waerdenborch) krijgt uitleg van Niels Hofman (leerling-monteur bij Aebi Schmidt Nederland).

Docentenstages maken bètaonderwijs nog aantrekkelijker Scholengemeenschap De Waerdenborch, met vestigingen in Holten en Goor, en technisch bedrijf Aebi Schmidt zijn ‘oude bekenden’. Zo werken beide partijen al jaren samen in het kader van het Technasium op De Waerdenborch. Hun Jet-Net contract heeft de samenwerking alleen maar verdiept. Arjan Hakkert, directeur havo en vwo bij De Waerdenborch, en Fred Harbers, technisch directeur bij Aebi Schmidt kennen elkaar goed. Ze werken al jaren samen, met als doel het bètaonderwijs aantrekkelijker te maken voor scholieren. Zo gaan leerlingen van De Waerdenborch op bedrijfsbezoek bij Aebi Schmidt. En voeren de Technasium-leerlingen in het kader van het vak Onderzoek en Ontwerpen (O&O) opdrachten uit voor het bedrijf. Nieuw onderdeel van hun Jet-Net samenwerking: de docentenstage, waarbij docenten van De Waerdenborch drie

dagen stage lopen bij Aebi Schmidt. ‘Eigenlijk is zo’n stage een must voor elke docent’, stelt Hakkert. ‘Voor docenten is het goed om eens buiten de schoolpoorten te komen.’ Harbers vult aan: ‘Het idee achter de docentenstage is eenvoudig. Daarom slaat het ook aan.’

Enthousiasmeren Hakkert heeft een aantal doelen voor ogen met de docentenstage. ‘Vaak zijn het docenten die leerlingen enthousiast maken voor een bepaald beroepsprofiel of een vervolgopleiding. Maar hoe kan een leraar scholieren enthousiasmeren voor een bètaprofiel of -studie als hij niet weet hoe het er bij een technisch bedrijf aan toegaat?’ Daarnaast voeren leerlingen in het Technasium echte opdrachten uit voor technische bedrijven. Het is volgens Hakkert echter niet altijd gemakkelijk om aan dergelijke opdrachten te komen. ‘Als een leraar een paar dagen stage loopt bij Aebi Schmidt krijgt hij een veel beter beeld van wat het bedrijf nu eigenlijk doet. Hij leert mensen en processen kennen en kan zo veel gemakkelijker concrete opdrachten “binnenhalen”.’ Hakkert hoopt verder dat ook het bedrijf zelf profiteert van de docentenstage. ‘Docenten hebben

23

De Waerdenborch en Aebi Schmidt

verstand van didactiek, van onderwijzen, van presenteren. Dit kan ook Aebi Schmidt van pas komen.’

Bekendheid Voor Aebi Schmidt is de deelname aan Jet-Net – en dus ook de docentenstage – een manier om te investeren in naamsbekendheid. Harbers: ‘Aebi Schmidt is een technisch bedrijf, dat is gespecialiseerd in gladheidsbestrijding en veegtechniek. Een gespecialiseerd bedrijf dus, waardoor we vaak moeite hebben om goed gekwalificeerd en geschoold personeel te vinden. We vissen in een kleine vijver. Via Jet-Net willen we bereiken dat scholieren, studenten én docenten weten dat Twente over hoogwaardige, technische bedrijven beschikt. Het gaat ons dus om bewustwording.’ Aebi Schmidt is erbij gebaat dat een school als De Waerdenborch het bedrijf weet te vinden. ‘Voor ons is het belangrijk dat niet alleen de schoolleiding, maar ook de docenten ons weten te vinden. Daarom verzorgen we ook graag docentenstages.’

Vogelvlucht Tijdens de stage krijgt de leraar eerst een inwerkprogramma voorgeschoteld. Harbers: ‘We maken een rondje langs het bedrijfsproces. Het duurt bijvoorbeeld zeven weken om een strooimachine te produceren. Wij nemen de docent in vogelvlucht mee langs alle onderdelen van dit proces: van ontwerp tot inkoop en van overleg met de klant tot de daadwerkelijke assemblage. Overigens spelen voorbereiding, inkoop en logistiek in het productieproces de grootste rol; de daadwerkelijke assemblage duurt maar twee dagen.’ De andere dagen loopt de leraar echt stage. Hij helpt bijvoorbeeld met orders picken in

24

het magazijn.’ Hakkert weet er alles van. ‘Ik heb zelf ook drie dagen stage gelopen. Echt interessant. Aebi Schmidt stuurt bijvoorbeeld strakker op resultaat dan De Waerdenborch. Als een docent bij ons de cijfers voor een rapport niet op tijd aanlevert, is dat vervelend, maar niet onoverkomelijk. Maar als dat bij Aebi Schmidt gebeurt, loopt het hele productieproces in de soep. Daar kunnen wij nog wel wat van leren.’ Als het aan Hakkert ligt, gaan daarom alle leraren van De Waerdeborch op stage. ‘Bij een bedrijf, een hogeschool of een universiteit. Alles mag, zolang we de buitenwereld maar meer opzoeken en ervan kunnen leren.’

Henk Kloosterboer, docent De Waerdenborch: ‘Binnenkort ga ik op docentenstage. Ik verwacht er eigenlijk wel veel van. Zo hoop ik een beter beeld te krijgen van hoe een bedrijf als Aebi Schmidt werkt. Van buiten lijkt alles zo goed georganiseerd. Ik ben benieuwd of dat in de praktijk ook zo is. Als Technasium-docent verwacht ik als gevolg van mijn docentenstage ook gemakkelijker aan nieuwe opdrachten voor mijn leerlingen te komen. Niet alleen door tijdens de docentenstage deel te nemen aan bepaalde werkprocessen, maar ook door mensen beter te leren kennen. Het is fijn dat we dankzij Jet-Net zulke goede contacten hebben met Aebi Schmidt.’

25

Trevianum en Intertek

26

Het theoretische kwartje valt in de praktijk Jet-Net betekent doen. Ervaren wat technologie in de praktijk betekent. In samenwerking met Intertek gaan leerlingen van de

‘Twee vrouwen in de techniek, best een goede score’, zegt Van Dinteren lachend.

Sittardse school Trevianum (havo/vwo) aan

Cluster van bedrijven

de slag met aspirine. ‘Zelf maken en testen, dat is natuurlijk veel leuker dan alleen theoretisch bezig zijn.’ We zijn bij de Limburgse vestiging van Intertek. Intertek is een internationaal opererende organisatie met meer dan 33.000 medewerkers, wereldwijd. Het bedrijf levert test-, inspectieen certificeringsdiensten aan veel verschillende industrieën. Denk aan kwaliteitscontroles, ondersteuning van onderzoek en ontwikkeling; en advies over relevante wetgeving voor producten en processen. Een thuiswedstrijd voor Carmen Schroijen, expert analytical development and innovation bij Intertek. Naast Schroijen schuiven aan Chantal van Dinteren (docent scheikunde bij het Trevianum) en Wil Peeters van Jet-Net.

Intertek is gevestigd op het Chemelot-terrein in Geleen. Ook de thuisbasis van DSM, een van de initiatiefnemers van Jet-Net. ‘Binnen en buiten Chemelot zijn er hier in Limburg meer bedrijven die meedoen aan het Jet-Net programma’, vertelt Wil Peeters, projectleider voor Jet-Net in Limburg. ‘Samen met nog vijf andere bedrijven vormt Intertek een cluster. Ze bieden samen Jet-Net projecten aan. Leerlingen van Trevianum hebben daardoor meer keuzemogelijkheden.’ Jet-Net startte drie jaar geleden met de clustering van bedrijven omdat er wachtlijsten van leerlingen ontstonden. ‘Hierdoor kunnen bedrijven die minder capaciteit hebben ook meedoen aan Jet-Net’, aldus Peeters. Een cluster van bedrijven kan JetNet projecten onderling verdelen. Op dit moment zijn er drie clusters in Limburg met in totaal twintig bedrijven.

Aspirine maken Jet-Net biedt leerlingen de kans om een goed beeld te krijgen van werkzaamheden en bedrijven in de technische/technologi-

27

Trevianum en Intertek

sche sector. ‘Daarbij kunnen ze op een andere manier dingen leren’, aldus Van Dinteren. ‘Je kunt filmpjes laten zien, maar in combinatie met de echte ervaring werkt dit beter.’ Dus: aan de slag met aspirine. ‘Dat begint natuurlijk met het zoeken van informatie, gastlessen van Intertek-medewerkers, een onderzoeksopzet... Uiteindelijk mogen ze zelf aspirine maken en bij Intertek analyseren. Dat is spannend maar ook leuker dan alleen theoretisch bezig zijn’, zegt Van Dinteren. ‘Het mooie is dat het soms hun keuze bepaalt: na het project bij Intertek zijn twee leerlingen overstag gegaan. Ze studeren nu chemische technologie.’ Leerlingen over de streep trekken is overigens niet het doel. Peeters: ‘Soms komen ze er na zo’n project achter dat een technisch/technologisch vak juist niet bij hen past. Zo voorkom je een verkeerde keuze.’

Ervaring voor het leven Het clusteren van bedrijven blijkt te werken: de wachtlijsten zijn in Limburg gehalveerd. Een mooi resultaat. Peeters: ‘Andere regio’s volgen het Limburgse voorbeeld.’ Toch hebben de deelnemers aan het project nog wensen. ‘Elk jaar evalueren we het project en proberen we het verder te verbeteren’, zegt Van Dinteren. ‘De tijd die ik er in steek is het dubbel en dwars waard: het is geweldig om te zien dat door de praktijkervaring het kwartje echt valt. Het liefst zou ik nog veel meer leerlingen in contact brengen met het bedrijfsleven. Het is een ervaring voor het leven.’

Mike Severens (18), oud-leerling Trevianum: Maatschappelijk verantwoord ondernemen Waarom doet Intertek mee aan Jet-Net? ‘Als leerlingen op de middelbare school een goed beeld krijgen van werken in de techniek en de technologie, maken ze een bewuste keuze. Ze weten wat ze kunnen verwachten. Dat is natuurlijk ook in ons belang: wij willen gemotiveerde mensen die weten waar ze aan beginnen’, aldus Schroijen. ‘Door het contact met leerlingen zien wij ook welk niveau ze hebben.’ Peeters wijst op de maatschappelijke verantwoordelijkheid die bedrijven steeds vaker voelen. ‘Bijdragen aan het opleiden van leerlingen hoort bij maatschappelijke verantwoord ondernemen. Engineers hebben grote toegevoegde waarde voor het onderwijs. Ze dragen in de gastlessen op school bijvoorbeeld hele concrete praktijkvoorbeelden aan, die de docent niet zo één twee drie paraat heeft.’

28

‘Ik heb in mijn laatste schooljaar een project uitgevoerd bij Intertek. Je kon kiezen voor het maken van aspirine of plastics. Ik koos voor het laatste. We moesten onderzoeken hoeveel plastics er in bepaalde pvc-producten zitten. Ook deden we (apart van de plastics) onderzoek naar bepaalde geurmakers in parfum. Interessant, vooral omdat je met producten werkt die eigenlijk in het dagelijks leven vanzelfsprekend zijn. Ik ben ook zeker tot nieuwe inzichten gekomen. Ook wat betreft mijn toekomst: werken in een lab lijkt me erg leuk. Vandaar dat ik nu een studie Scheikundige Technologie aan de TU in Eindhoven volg. Een studie met talloze mogelijkheden! Op het moment interesseert mij de proceskunde wel. Maar goed, ik kijk nog even rond. Aan het einde van de bachelor zal ik vast en zeker een keuze hebben gemaakt.’

29

Trinitas College en ECN

30

Robert Kleiburg (l) en sectordirecteur Trinitas Hein Nuijens formaliseren de samenwerking met een handtekening en een handdruk.

Net een goed huwelijk Het was even wachten. Maar het Trinitas College uit Heerhugowaard krijgt met het Pettense kennis- en onderzoeks­instituut ECN mooi een partner van statuur. Half oktober 2012 werd de samenwerkingsovereenkomst

duurzame energie. Leerlingen zien dagelijks wat er in de praktijk mogelijk is, en vinden het leuk om op school bezig te zijn met de achtergronden en eventuele nieuwe toepassingen. De module “Duurzaamheid” krijgt door de samenwerking met ECN een flinke boost.’

Beweegredenen

getekend. Wie ECN zegt, zegt kernreactor. Maar op de onderzoekslocatie in Petten gebeurt veel meer dan nucleair onderzoek alleen. Het Energieonderzoek Centrum Nederland, de grootste werkgever in de duinvallei, richt zich op energie uit zon, wind en biomassa, maar ook op energie-efficiëntie in industrie, milieuonderzoek en beleidsadvies. En dat maakt het kennisinstituut uit Petten tot een gedroomde partner voor het Trinitas College. ‘Energiebesparing, duurzame energie, omgaan met fossiele brandstoffen: het zijn aansprekende maatschappelijke thema’s,’ stelt Marco van den Bogaerde, docent natuurkunde en coördinator Jet-Net bij het Trinitas College. ‘We zitten hier in Heerhugowaard, met zijn CO2-neutrale nieuwbouwwijk Stad van de Zon en diverse andere initiatieven op het gebied van

Het Trinitas College zocht al langer een geschikte Jet-Net partner. En toen meldde ECN zich. Hilke Rösler, projectleider Jet-Net bij ECN, vertelt over de beweegredenen van het kennisinstituut om mee te doen aan Jet-Net. ‘Uiteraard speelt er een stukje eigenbelang: ECN heeft behoefte aan voldoende, goed opgeleide technici. Door leerlingen in een vroeg stadium te laten zien hoe leuk techniek en technologie is, vergroten we de kans dat ze op enig moment kiezen voor onze branche en onze organisatie. Daarnaast willen we jonge mensen in de regio de kans geven om te ontdekken wat ze leuk vinden, waar ze goed in zijn. Die maatschappelijke component is voor ECN minstens zo belangrijk. Ten slotte is het gewoon erg leuk om leerlingen te enthousiasmeren voor je eigen vak. Het draagvlak binnen ECN voor Jet-Net is groot: collega’s staan bijna te trappelen om hun kennis over te dragen. We beginnen met één school, vooral om zaken beheersbaar te houden. Wellicht dat we ons op termijn ook aan andere scholen verbinden.’

31

Trinitas College en ECN

Bèta-lab Vandaag, woensdag 17 oktober 2012, wordt het contract tussen ECN en het Trinitas College officieel getekend. Hiervoor is naast Hilke Rösler ook Chief Operations Officer Robert Kleiburg afgereisd naar Heerhugowaard. Hij bezoekt de school voor de eerste keer, en is onder de indruk van de bèta-afdeling. ‘Mooie practicumlokalen, goed geoutilleerd. Geweldig vind ik ook het bèta-lab, waar leerlingen grote en kleine experimenten kunnen doen.’ ‘Dat bèta-lab was een uitdrukkelijke wens van docenten en schoolleiding’, licht Van den Bogaerde toe. ‘Hier zijn leerlingen echt vakoverstijgend bezig.’ Kleiburg kent Jet-Net nog van zijn eerdere werkgever Shell. ‘Prima initiatief. Met ECN springen we op een rijdende trein; de bestaande samenwerkingsverbanden hebben allerlei best practices opgeleverd waarmee we ons voordeel kunnen doen. Aan de andere kant kunnen we zelf ook een bijdrage leveren. Stel dat we een lespakket Duurzame energie opleveren, dan kunnen andere Jet-Net scholen dat ook gebruiken.’

Praktijk naar school In aanloop naar de officiële ondertekening hebben twaalf docenten van het Trinitas College onlangs een bezoek gebracht aan ECN. Tijdens een rondleiding kregen de docenten veel informatie over de manier waarop ECN werkt aan energiebesparing, duurzame energie en een efficiënt en schoon gebruik van fossiele brandstoffen. ‘Echt heel leuk’, vertelt Van den Bogaerde. ‘Het bezoek heeft ons een goed beeld gegeven van datgene waarmee ECN bezig is en van manieren om hun praktijk naar onze school te halen. We denken bijvoorbeeld aan

32

gastlessen, begeleiding van leerlingen bij profielwerkstukken en ondersteuning bij de Bèta-doemiddag, waar leerlingen uit de derde klassen allerlei proefjes doen.’ Voor een succesvolle samenwerking is goede communicatie essentieel. Rösler: ‘ECN is strak georganiseerd: als ik een collega mail, heb ik vaak binnen een uur antwoord. Maar docenten zitten niet de hele dag achter de computer. Die reageren dus veel later.’ ‘De organisaties zijn verschillend en daar moet je rekening mee houden’, stelt Kleiburg. ‘Maar een beetje begrip doet wonderen. Wat dat betreft is het net een goed huwelijk.’

Theo van Rooijen, adjunct-sectordirecteur bovenbouw: ‘Ik hoop dat we met Jet-Net erin slagen om meer leerlingen te interesseren voor techniek en technologie. Maar misschien nog wel meer dan dat, hoop ik dat we door de samenwerking met ECN de mogelijkheden voor excellente leerlingen kunnen vergroten. Wij hebben hier leerlingen die echt heel veel kunnen. Die willen we uitdagen. Dat kan via masterclasses op de universiteit, maar ook via bijvoorbeeld een stage bij ECN. Een andere omgeving, een concrete opdracht, een stuk verantwoordelijkheid: het geeft leerlingen een beter beeld van wie ze zijn en wat ze kunnen. En dat is belangrijk als je zestien bent en moet beslissen wat je in professioneel opzicht wil met je leven.’

Jet-Net in bedrijf, v.l.n.r. Robert Kleiburg, Hein Nuijens, Hilke Rösler, Theo van Rooijen, Marco van den Bogaerde en Sebastiaan Smit (namens Jet-Net).

33

Platform Bèta Techniek En jet-net

34

Een warme band Het Platform Bèta Techniek is een uitermate belangrijke partner voor Jet-Net. Een goede

Boots: ‘Ook bij de ontwikkeling van nieuwe bètavakken als NLT en O&O is de inbreng van het bedrijfsleven wezenlijk gebleken. Bedrijven doen ertoe; deelname aan Jet-Net is zinvol.’

reden om Beatrice Boots en Fabienne Hen-

Percentages

dricks, leden van het directieteam, te bevragen over hun hechte samenwerking. Na de oprichting van het Platform Bèta Techniek was al snel duidelijk dat jongeren zonder aansprekende voorbeelden uit de praktijk slecht te vermurwen bleken om te kiezen voor een vakkenpakket dat toegang biedt tot bèta- en technologiestudies. Beatrice Boots: ‘Het bedrijfsleven hebben we echt nodig om leerlingen duidelijk te maken wat er allemaal mogelijk is. Van veel toekomstige beroepen weten we nog niet precies wat ze zullen inhouden. Daarom is naast de theoretische vorming de praktijk zo essentieel.’ Fabienne Hendricks vult aan: ‘Wanneer jongeren direct in aanraking komen met fascinerende zaken in bedrijven gebeurt er iets met hen. Dat geldt ook voor docenten.’

Nieuwe vakken Jet-Net heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van nieuwe bètavakken. Hendricks: ‘Bedrijven hebben daadwerkelijk meegewerkt bij de vervaardiging van lesmateriaal. Ze hebben inzicht gekweekt in het vakoverstijgend denken.’

De instroom van leerlingen die een natuurprofiel kiezen in havo en vwo, is gestegen tot 55 procent. ‘Wat vooral nog mag groeien is het aantal leerlingen dat kiest voor een bèta- of technologische vervolgstudie in het hbo en wo’, stelt Boots. ‘Willen we naar 4 op 10 studenten die voor een dergelijke studie kiezen, dan is meer aandacht voor de doorstroming gewenst. Bij een betere doorstroming kan Jet-Net een belangrijke rol spelen.’ Hendricks ziet dat er nog een wereld te winnen is bij de meisjes. ‘Laat de meisjes zien hoe belangrijk de technologie is in het perspectief van bijvoorbeeld duurzaamheid en maatschappelijke problemen. Dan zijn ze zeker in bèta en technologie geïnteresseerd.’

School aan Zet Hendricks is enthousiast over het programma School aan Zet. Kern is dat scholen niet langer los van het bestaande curriculum thema’s en onderwerpen ontwikkelen, maar die direct in het reguliere lesprogramma inbouwen. ‘Bij interesse krijgen scholen expertise en kennis van het programma School aan Zet voor de realisatie van hun voorstellen. We benadrukken de samenhang tussen bijvoorbeeld bèta en excellentie. Van de excellente leerlingen kiest tweederde voor een natuurprofiel. Jet-Net helpt mee om die thema’s bij elkaar te brengen. Zo blijkt onze samenwerking ook op dit domein effectief.’

35

36

De toekomst in het vizier Jet-Net beschikt over een landelijk coördina-

Sebastiaan Smit. Zij vormen een belangrijke

ken bij Jet-Net. Toch is het een kernbegrip binnen de filosofie van Jet-Net. De afgelopen tien jaar is daar steeds meer naar toegewerkt. Daphne van Deursen: ‘We proberen de samenwerking steeds duurzamer te maken en nog beter te kijken naar de wensen van de school en docenten. Zij vormen de brug naar een grotere interesse voor bèta en technologie onder jongeren.’ Die duurzaamheid blijkt ook uit de structurele samenwerking tussen een groeiend aantal Jet-Net bedrijven en scholen. Docenten hebben inmiddels goed door welke meerwaarde het bedrijfsleven hen kan bieden. Hun lessen worden beter, leuker en uitdagender en sluiten goed aan bij de praktijk.

schakel in de contacten tussen scholen en

Grote en kleinere bedrijven

tiebureau in Den Haag. Hier worden de ideeën omgezet in concrete projecten en leiden onderzoeken tot inspirerende activiteiten. Projectleiders zijn Daphne van Deursen en

bedrijven. Het enthousiasme vult de ruimte waar Daphne van Deursen en Sebastiaan Smit samen met onderzoekster Claudia de Graauw aan tafel zitten. Ze herkennen zich volledig in de verhalen die in deze bundel staan. Maar dat betekent niet dat Jet-Net achterover kan gaan leunen, integendeel. ‘Wat we duidelijk proeven is de erkenning door de docenten van hun eigen vakgebied’, weet Sebastiaan Smit. ‘Leerlingen zien nu beter wat “vage” vakken in de praktijk voor moois en spannends opleveren. Het wordt concreet.’

Duurzaamheid Duurzaamheid is niet het eerste begrip waar men aan zou den-

Er zijn veel mooie voorbeelden van samenwerkingsverbanden tussen grote Jet-Net bedrijven en scholen. ‘We moeten er echter voor waken dat die voorbeelden afschrikken’, stelt Van Deursen. ‘Wat een multinational allemaal organiseert, is niet altijd haalbaar voor een klein bedrijf. Wij als coördinatiebureau moeten die kleinere bedrijven hun eigen weg laten vinden en de samenwerking behapbaar maken.’ Claudia de Graauw, auteur van het onderzoeksrapport ‘10 jaar Jet-Net: heden, verleden en toekomst’: ‘Voor kleinere bedrijven kan het aantrekkelijk zijn om bijvoorbeeld een aantal leerlingen met hun profielwerkstuk te helpen. De scholen zijn daar ook bij gebaat. Samen met enkele andere bedrijven organiseer je dan de Jet-Net activiteiten. Een ander aspect uit mijn onderzoek is dat ook medewerkers van de bedrijven zelf veel leren door de samenwerking.’

37

De toekomst in het vizier

38

Professionalisering

Regio

In de professionaliseringsslag speelt het landelijk coördinatiebureau een essentiële rol. Smit: ‘Het betreft enerzijds de professionalisering van de samenwerking tussen scholen en bedrijven. De ontwikkelde lessen en activiteiten moeten passen in het curriculum van de school. Anderzijds moeten scholen en bedrijven leren hoe met elkaar om te gaan. Je doet immers zaken met elkaar. Een bedrijf heeft een bepaalde capaciteit, een school heeft een bepaalde vraag. Die moeten bij elkaar passen. Wij laten scholen en bedrijven samen een overeenkomst tekenen. Dit gebeurt door een rector en een bedrijfsdirecteur. Met dat contract spreken ze de intentie uit structureel te gaan samenwerken om meer leerlingen te enthousiasmeren voor bèta en technologie.’ De Graauw: ‘Een school dient te leren de juiste vraag te stellen. Dat is lastig. Een bedrijf moet leren daar adequaat op in te spelen.’

De drie gesprekspartners onderkennen dat er verschillen bestaan tussen de diverse regio’s. De regiocoördinatoren gaan in hun visie daarom een steeds belangrijkere rol spelen. Zij weten wat er in een bepaalde regio leeft. Met het organiseren van regionale Career Days speelt Jet-Net in op de specifieke kenmerken van een regio. Het zijn momenten waarop ze in de regio echt inzoomen om nieuwe bedrijven aan te trekken, weet Van Deursen. ‘Het is een goed moment voor bedrijven om uit te leggen wat het concreet betekent om een Jet-Net bedrijf te zijn.’ Smit is voorstander om de scholen een duidelijker Jet-Net profiel te geven, zodat ouders zien dat scholen een Jet-Net label dragen. ‘Dan weten de ouders dat voor de bètavakken het bedrijfsleven bij de lessen betrokken wordt. Het moet een echt kwaliteitslabel worden.’

Buddy

Toekomst

De professionalisering komt ook tot uiting doordat docenten geïnspireerd raken en kwalitatief betere lessen gaan geven dankzij de input van het bedrijf. De Graauw geeft een directe vertaling: ‘Leerlingen hebben sterk de behoefte aan antwoorden op de vraag: wat heb ik hier later aan? Die input levert een bedrijf.’ Een prachtig initiatief van het landelijk coördinatiebureau is het buddysysteem voor startende bedrijven. Bestaande Jet-Net bedrijven die ervaring hebben met scholen fungeren als sparringpartner. Ook dat past bij professionalisering.

De weg naar de toekomst is geplaveid met goede voornemens en spraakmakende plannen. Een van die toekomstplannen vormt de ketenbenadering. Naast de scholen voor voortgezet onderwijs wil Jet-Net ook de universiteiten en hogescholen betrekken. Zij zijn immers afnemers van de Jet-Net doelgroep. Die gedachte begint nu post te vatten. Van Deursen en Smit hebben als wenkend perspectief: een landelijke dekking voor Jet-Net plus dat het de gewoonste zaak van de wereld is voor scholen en bedrijven om structureel samen te werken. Dat kunnen zij niet alleen. Hun oproep: doe mee met Jet-Net!

39

40

Jet-Net Landelijk Coördinatiebureau Lange Voorhout 20 Postbus 556 2501 CN Den Haag Tel: 070 - 3119743 Fax: 070 - 3119710 www.jet-net.nl [email protected]

41

Colofon

‘Verbinden, bereiken, verrijken’ is een publicatie in het kader van het tienjarige bestaan van Jet-Net. Gebruik van de inhoud van deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk vermeld wordt.

Procesbegeleiding: Daphne van Deursen, Sebastiaan Smit en Chiara Vegt (allen van Jet-Net)

Interviews: Ravestein & Zwart, Sijmen van Wijk Realisatie en productie: Ravestein & Zwart Fotografie: Shell (pagina 6 en 9), Siemens (pagina 10 en 13), Aebi Schmidt Nederland BV (pagina 22), Erik Kottier (pagina 30 en 33), Jet-Net (overige foto’s). Vormgeving: Lauwers-C Drukwerkbegeleiding: ROCIM November 2012

42

44