Verantwoording Reader en opzet cursus FysioFase Cursus jaar 2007-2008 Beroepsopdracht van Marc Altyzer & Bart Verbrugge Opleiding fysiotherapie Hogeschool van Amsterdam
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Inhoud Inleiding..........................................................................................................................3 Inleiding......................................................................................................................4 Algemene toestand ......................................................................................................4 Lokale stoornissen.......................................................................................................4 Bijlage.........................................................................................................................4 Gebruikte literatuur .....................................................................................................5 Tapen en bandageren.......................................................................................................6 Inleiding......................................................................................................................6 Algemene regels..........................................................................................................6 Huidverzorging ...........................................................................................................6 Tape en bandageer technieken .....................................................................................6 Gebruikte literatuur .....................................................................................................6 Weefselherstel.................................................................................................................8 Inleiding......................................................................................................................8 Fase van herstel ...........................................................................................................8 Hersel beïnvloedende factoren.....................................................................................8 Mate van belasting.......................................................................................................8 Gebruikte literatuur .....................................................................................................8 Trainingsleer ...................................................................................................................9 Inleiding......................................................................................................................9 Energie systemen.........................................................................................................9 Trainbare grootheden...................................................................................................9 Trainingspricipes.........................................................................................................9 Trainignsvariabelen .....................................................................................................9 Gebruikte literatuur ...................................................................................................10 Sportanalyse..................................................................................................................11 Inleiding....................................................................................................................11 Cursus .......................................................................................................................11 Gebruikte literatuur ...................................................................................................11 Diagnostiek en behandeling...........................................................................................12 Inleiding....................................................................................................................12 Gebruikte literatuur ...................................................................................................12 Toetsen .........................................................................................................................13 Inleiding....................................................................................................................13 Theorie......................................................................................................................13 Praktijk......................................................................................................................13 Gebruikte literatuur ...................................................................................................13 Vorm van de lessen .......................................................................................................14 Inleiding....................................................................................................................14 Theorie......................................................................................................................14 Praktijk......................................................................................................................14 Zelfstudie ..................................................................................................................14 De docentenhandleiding ............................................................................................14 Gebruikte literatuur ...................................................................................................15
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
2
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Inleiding In dit document staan de onderbouwingen van de gekozen stof voor de cursus. We hebben voor een apart document gekozen om de reader direct bruikbaar te maken. De opbouw van dit document is synchroon aan die van de reader zelf. Het laatste kopje is de onderbouwing voor het kiezen van een docentenhandleiding en waarom voor die vorm.
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
3
Marc Altyzer Bart Verbrugge
EHBO Inleiding De werkgroep heeft gekozen om EHBO te integreren in de cursus omdat enige kennis van eerste hulp noodzakelijk is om in het veld te kunnen werken. Je weet immers nooit wat er allemaal kan gebeuren en als er iets gebeurd moet de begeleider adequaat op kunnen treden. Omdat wij echter geen gecertificeerde EHBO`ers zijn, kunnen wij de studenten niet de titel EHBO`er meegeven.
Algemene toestand Het kunnen beoordelen van de algemene toestand, bewustzijn en vitale functies, is vooral belangrijk om ernstig letsel uit te sluiten en eventueel levensbedreigend letsel te voorkomen. In dit hoofdstuk wordt het proces van handelen toegelicht bij ernstige ongevallen, dit zijn ongevallen waarbij de algemene toestand verstoord wordt. In dit hoofdstuk worden verder enkele voorbeelden gegeven van de meest voorkomende redenen voor een verstoord bewustzijn of disregulering in de algemene toestand van de sporter. Hierbij horen de oorzaken, de verschijnselen en de te nemen stappen van de EHBO.
Lokale stoornissen In de reader staan ook lokale aandoeningen. De aandoeningen die wij hebben gekozen zijn, uit onderzoek gebleken, de meest voorkomende letsels bij voetbal. Ook hebben wij gekozen om enige aandacht te schenken aan de bovenste extremiteiten omdat bij voetbal ook keepers horen. Net als bij de algemene toestand zijn er een aantal vaste stappen die te volgen zijn. Wij hebben gekozen om in de meest acute fase de RICE regel toe te laten passen. Dit omdat deze het meest voorkomt in de literatuur en deze het best aangeschreven wordt. En, met het oogpunt op toepasbaarheid, de meest praktische regel is.
Bijlage Om enige handvattingen te geven bij het beoordelen van verschillende stoornissen hebben wij in de bijlage opgenomen de ottawa ankle rules en de schaalindeling van hersenschudding van NOC NSF. Dit omdat deze voortkomen uit een mix van wetenschappelijke onderbouwing en best practice waardoor de validiteit en toepasbaarheid een hoog niveau hebben.
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
4
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Gebruikte literatuur Oranje kruis Nederland. Oranje kruis boekjes. 90-238-3817-3 Vos opleidingen. Opleiding sprotverzorging sportmassage deel 1. ISBN onbekend D. Echtberts, reader fysiotherapie in de sport
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
5
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Tapen en bandageren Inleiding Omdat tapen en bandageren veel toegepast wordt in zowel de acute fase als de revalidatie fase na trauma`s is het noodzakelijk dat de studenten dit goed onder de knie krijgen. Omdat het nut van tapen nog niet wetenschappelijk is onderbouwd, twijfelden wij er aan om dit op te nemen in de reader. Maar omdat er in de sport een cultuur heerst die bijna vereist dat er vaak getapet wordt, hebben wij besloten om dit toch op te nemen in de reader. Het nut van bandageren is net als het tapen nog niet helemaal onderbouwd. Wat wel duidelijk is geworden uit onderzoek is dat het algemeen welbevinden van de sporter hoger is bij het gebruik van een bandage of een tape constructie.
Algemene regels Omdat er zoveel verschillende tape constructies zijn, is het van belang dat de student zelf ideeën krijgt over tapen en manieren kan ontwikkelen die voor hem het best werken. Tijdens het ontwikkelen van tapevaardigheden moeten echter wel een aantal voorwaarden in acht genomen worden om een tape constructie goed te kunnen aanleggen. Deze voorwaarden en regels zijn hier opgenomen.
Huidverzorging Bij het aanleggen van tape, helemaal bij meerdere behandelingen achter elkaar, is het van belang om de sporter goede voorlichting te kunnen geven over de huidverzorging. Als de huid achteruit gaat, kan dit de behandeling negatief beïnvloeden.
Tape en bandageer technieken Zoals eerder vermeld, is het de bedoeling dat de student zijn eigen techniek ontwikkeld. Maar om zo ver te komen is het van belang om een goede basis aan te bieden om daar verder op te kunnen uitbreiden. De gedachten achter het tapen en bandageren is net zo belangrijk als het uivoeren van de techniek. Daarom zal er veel aandacht besteedt worden aan dit punt. Wij hebben ook hier gekozen om zowel de onderste als de bovenste extremiteiten te behandelen. Omdat voetballers mensen zijn, kunnen ook zij hun handen en armen blesseren en kunnen de technieken van de bovenste extremiteiten toepasbaar zijn op de onderste.
Gebruikte literatuur v. Wingerden, tapen en bandageren 9035211987
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
6
Marc Altyzer Bart Verbrugge sportverzorging sportmassage deel 2. ISBN onbekend
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
7
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Weefselherstel Inleiding In het reguliere onderwijs wordt er al aandacht gegeven aan weefselherstel. Maar om de studenten de gelegenheid te bieden deze stof te specificeren op de sport, hebben wij ervoor gekozen om dit toch te behandelen in deze cursus. Om een goede training, en eventueel een goede revalidatie, te kunnen bieden aan geblesseerde sporters is het essentieel om goede kennis te hebben van de verschillende processen die te maken hebben met het herstel van de verschillende beschadigde weefsels. Naast theoretische stof hebben wij opdrachten en casussen opgesteld om de student de gelegenheid te bieden om met de stof bezig te zijn.
Fase van herstel Het herstel van beschadigde weefsels gaat in verschillende fases. Elke fase heeft zijn eigen karakteristieken en moet dus ook anders benaderd worden. In de praktijk gaan deze fases geleidelijk in elkaar over, dus een scherpe scheiding zoals beschreven in de reader is er niet. Wat wel duidelijk wordt, is hoe de verschillende fases onderscheiden kunnen worden en waar rekening mee gehouden moet worden in elke fase. In dit document worden alle fases los van elkaar behandeld met daarin de verschijnselen, processen en duur.
Hersel beïnvloedende factoren Om een sporter zo snel en goed mogelijk te laten herstellen, moet er kennis van de herstel beïnvloedende factoren zijn. Hier maken wij onderscheid in de lokale en algemene factoren. Ook maken wij onderscheid in bevorderende en belemmerende factoren. Op deze manier kan de student verschillende factoren van te voren inschatten en daar op inspelen. Ook kan de student herstel bevorderende factoren creëren waardoor de kwaliteit en tijd van herstel positief kan worden beïnvloed.
Mate van belasting Omdat er verschillende structuren geblesseerd kunnen worden en omdat elke fase een eigen mate van belastbaarheid heeft, hebben wij gekozen om deze apart te behandelen. Op deze manier kan de student de beste training geven toegespitst op de individuele structuur passend in het tijdsschema.
Gebruikte literatuur B.A.M. van Wingerden. Bindweefsel in de revalidatie. 3-907822-02-1 J.J. de Morree, dynamiek van het menselijk bindweefsel. 9031334545
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
8
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Trainingsleer Inleiding Ook dit onderwerp wordt deels behandeld in het regulier onderwijs. Dit is echter niet altijd toereikend. Voordat de student uitgezonden kan worden om sporters te begeleiden moet deze voldoende kennis hebben van de trainingsleer. Dit is noodzakelijk om een sporter die geblesseerd is geweest weer zodanig te trainen dat hij op zijn oude niveau of daar zelfs voorbij komt. In dit hoofdstuk behandelen wij onder andere de energie systemen, trainbare grootheden en de effecten die trainingen hebben.
Energie systemen Bij verschillende sporten en facetten van de sport worden andere energie systemen gebruikt. Deze systemen kunnen getraind worden. Ook zijn er onderlinge verbanden tussen de verschillende systemen. Vooral deze onderlinge verbanden worden niet tot nauwelijks behandeld in het onderwijs. Wij vonden het dus belangrijk om deze kennis niet alleen op te frissen maar ook aan te vullen.
Trainbare grootheden Door de specificiteit van trainen is het belangrijk om de verschillende trainbare grootheden te (her)kennen en deze kunnen differentiëren. Als een sporter met een bepaalde klacht komt, moet deze geanalyseerd worden en dan moeten de doelen opgesteld worden. In deze doelen moet rekening gehouden worden met deze grootheden omdat hier de training op gebaseerd moet worden.
Trainingspricipes Elk lichaam reageert in grote lijnen hetzelfde op trainingen. Hierdoor is het mogelijk om gericht te trainen zodat deze zo effectief mogelijk is. De manieren waarop het lichaam reageert, zijn de principes waar een training op gebaseerd kan worden. Deze worden wel behandeld in het onderwijs, wij voegen er echter een extra laag op met voorbeelden uit de praktijk en tonen de toepasbaarheid aan voor verschillende doelen.
Trainignsvariabelen Ook deze informatie is behandeld in het regulier onderwijs. Wij willen met dit hoofdstuk deze kennis opfrissen en de toepasbaarheid verduidelijken. Omdat dit al gegeven is, gaan wij niet te diep op deze informatie in.
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
9
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Gebruikte literatuur E.L.Fox e.a. Fysiologie, voor lichamelijke opvoeding, sport en revalidatie. 90-352-2126-5 J.Vijens. Basis voor verantwoord trainen. 90-70870-27-4
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
10
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Sportanalyse Inleiding Sportanalyse wordt niet gegeven in het reguliere onderwijs. Om een klacht van een sporter te kunnen ontleden om zo de oorzaak bloot te leggen, is het noodzakelijk om de verschillende aspecten van de klacht te inventariseren. Tijdens deze analyse moet rekening gehouden worden met alle informatie die gegeven wordt tijdens deze cursus. Dat wij niet ingaan op de biomechanische analyse van de sport heeft als reden dat dit niet relevant is als sportbegeleider. De krachten en richtingen van deze krachten zijn niet toepasbaar in deze situatie.
Cursus Omdat in de sportanalyse alle kennis samen toegepast moet worden, hebben wij gekozen om dit hoofdstuk alleen praktisch te behandelen. Wij zullen gebruik maken van casussen.
Gebruikte literatuur Geen
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
11
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Diagnostiek en behandeling Inleiding Omdat er van de studenten verwacht wordt dat zij al kennis hebben van het diagnosticeren en behandelen van acute klachten wordt hier verder geen informatie gegeven. In dit hoofdstuk worden de studenten voorbereid op de eindtoets in de vorm van casussen. Er wordt van de studenten verwacht dat zij bij acute klachten de EHBO weten, de diagnostiek kunnen toepassen en vervolgens de doelen kunnen opstellen om zo een trainingsschema te kunnen uitwerken.
Gebruikte literatuur Geen
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
12
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Toetsen
Inleiding Om te kunnen beoordelen of de studenten voldoende kennis hebben om adequaat te kunnen reageren op verschillende situaties die zij tegen kunnen komen op het sportveld, moeten zij twee toetsen voldoende afsluiten. Een toets is praktisch en een toets is theoretisch. Er is gekozen voor toetsen omdat deze de individuele kennis en vaardigheden kunnen meten van de studenten. Ook kunnen de toetssituaties afgestemd worden op de praktijk.
Theorie De theorietoets bestaat uit een aantal open en gesloten vragen. De vragen hebben allemaal betrekking op het toepassen van de kennis in de sport. Omdat wij er vanuit gaan dat studenten al enige kennis hebben, willen wij niet zo zeer deze kennis testen, maar meer de toepasbaarheid in het werkveld. In dit geval in de sport.
Praktijk De praktijktoets bestaat uit het uitwerken van een casus. Tijdens deze toets zullen zowel de psychomotorische als cognitieve praktische vaardigheden aan bod komen. Er zal gevraagd worden om een training op te stellen met doelen en middelen. Er zal aan de student gevraagd worden om een paar van deze middelen en vaardigheden te laten zien. Op deze manier kunnen wij achterhalen of de student de vaardigheden op het juiste niveau bezit om in het veld te kunnen werken.
Gebruikte literatuur Geen
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
13
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Vorm van de lessen Inleiding Door de grote verscheidenheid aan didactische modellen beschreven in de literatuur hebben wij niet een keus kunnen maken voor een specifiek model. Wij hebben gekeken wat de verschillen, en belangrijker nog, de overeenkomsten zijn in de verschillende modellen. Wat uit onze studie is gebleken, is dat een combinatie van theoretische kennis overdracht, praktisch handelen gevolgd door zelfstudie het meest effectief is gebleken.
Theorie Wij kiezen er voor om aan het begin van de les de theorie te behandelen. De theoretische kennis is van belang om het praktisch handelen te kunnen snappen. Het handelen zelf is een kwestie van doen. Er is gekozen voor een uitgebreide reader om de kwaliteit van de continuering te waarborgen. Bij het continueren van dit bureau is het de bedoeling dat studenten elkaar gaan opleiden. Dit houdt in dat er elk jaar andere studenten begeleider en docent worden. Om in deze wisseling voldoende kennis te houden, hebben wij veel meer informatie in de reader gestopt dan dat nodig zou moeten zijn. Dit hebben wij toch gedaan om de kennis op alle aspecten op voldoende niveau aan te kunnen bieden.
Praktijk Na het behandelen van de theorie is het de bedoeling om deze kennis toe te passen in de praktijk. Het kan hier gaan om psychomotorische vaardigheden maar ook voor het toepassen van cognitieve vaardigheden.
Zelfstudie Wij gaan er van uit dat studenten zelfstandig hun praktische vaardigheden kunnen oefenen. Wij zullen altijd bereid zijn om vragen te beantwoorden, ook van andere lessen. Ook hebben de studenten de mogelijkheid om, op verzoek, een extra oefenuur af te spreken met de docenten.
De docentenhandleiding Naast de reader hebben we nog een docentenhandleiding opgesteld voor de lesgevers van de cursus. In deze handleiding staat beschreven wat er per les gedaan moet worden en wat het doel is van de les en lesonderdeel. Deze lessen zijn schematisch weergegeven en ook staat er beschreven wat er gedaan moet worden. Verder zijn de benodigdheden en de lesvormen beschreven. We hebben gekozen voor dit document om te zorgen dat er een duidelijke structuur is voor de lessen en dat iedereen die bevoegd is om les te geven, de les zou kunnen geven. Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
14
Marc Altyzer Bart Verbrugge
Gebruikte literatuur Oranje kruis Nederland. Oranje kruis boekjes. 90-238-3817-3 Vos opleidingen. Opleiding sprotverzorging sportmassage deel 1. ISBN onbekend D. Echtberts, reader fysiotherapie in de sport v. Wingerden, tapen en bandageren 9035211987 sportverzorging sportmassage deel 2. ISBN onbekend B.A.M. van Wingerden. Bindweefsel in de revalidatie. 3-907822-02-1 J.J. de Morree, dynamiek van het menselijk bindweefsel. 9031334545 E.L.Fox e.a. Fysiologie, voor lichamelijke opvoeding, sport en revalidatie. 90-352-2126-5 J.Vijens. Basis voor verantwoord trainen. 90-70870-27-4
Verantwoording studie handleiding en opzet cursus Beroepsopdracht 2007
15