VENRAY RIJK AAN GRONDSTOFFEN. Kadernota afvalbeleid

VENRAY RIJK AAN GRONDSTOFFEN Kadernota afvalbeleid 2013-2025

1

2

Kadernota Afvalbeleid

Inhoud

1

INLEIDING

1

2

AMBITIES 2013 - 2025

2

2.1

Milieu

2

2.2

Kosten

4

Serviceverlening

5

2.3 3

UITVOERINGSPROGRAMMA

7

3


1

INLEIDING

Het afvalbeleid dat de gemeente Venray tot nu toe voerde kan succesvol worden genoemd: het afvalscheidingspercentage is hoog terwijl de burger lage kosten betaalt. Een belangrijke oorzaak hiervan is de toepassing van gedifferentieerde tarieven (diftar), dat uitgaat van het principe “de vervuiler betaalt”.

De looptijd van het huidige Gemeentelijke Afvalstoffenbeleidsplan eindigt in 2012. Tijd voor een herijking van het beleid, niet in de laatste plaats omdat de afvalwereld sterk in beweging is.

In beweging Afval wordt steeds meer gezien als een waardevolle grondstof door de dreigende schaarste aan grondstoffen. Het landelijke afvalbeheerplan heeft de veelzeggende ondertitel “Naar een materiaalketenbeleid”. Veel gemeenten experimenteren met nieuwe inzamelsystemen met als doel meer afval gescheiden in te zamelen. Sommige gemeenten veranderen afvalbeleid in “grondstoffenbeleid”. De technieken voor hergebruik ontwikkelen zich in rap tempo. Een voorbeeld van zo’n nieuwe techniek is “stomen” waarmee droge, vezelrijke stromen uit het restafval zijn te gebruiken in energiecentrales of als grondstof voor nieuwe producten.

Met veel interesse volgt de gemeente Venray al deze ontwikkelingen. Op 11 februari 2012 vond een Afvalsymposium plaats voor gemeenteraad en raadscommissie Beheer. Daar aan voorafgaand brachten zij twee werkbezoeken aan een afvalverwerkingsinstallatie. In een werksessie op 29 maart 2012 stelden raad en commissie de kaders voor het nieuwe Venrayse afvalbeleid.

Ambitieus Deze avond is een duidelijke “stip aan de horizon” voor de toekomst van het afvalbeleid van Venray gezet. De forse ambitie om de hoeveelheid restafval te verminderen tegen lage kosten bij een goede service zijn uitgewerkt in deze Kadernota Afvalbeleid. Het afvalbeleid tot 2025 is hierin op hoofdlijnen weergegeven.

1


2

AMBITIES 2013 - 2025

2.1 Milieu Door het hoge afvalscheidingpercentage in Venray, gooien inwoners van de gemeente relatief weinig restafval weg in vergelijking met andere Nederlandse gemeenten. Restafval is al het afval dat na bronscheiding over blijft en ongesorteerd wordt aangeboden aan de afvalinzamelaar. De afgelopen jaren dankte elke Venraynaar tussen de 132 en 151 kilo ongescheiden restafval per jaar af via de restafvalcontainer of via het milieustation.

Afvalstroom

2009

2010

2011

Landelijk doel

kg/inw

kg/inw

kg/inw

2015 kg/inw

151

132

145

150

GFT-afval

46

45

48

-

Papier/karton

70

79

74

-

Textiel

5

5

3

-

Kunststof

6

13

15

-

Elektr. apparaten

6

5

7

-

32

31

31

-

(incl. milieustation) Ongescheiden Restafval Gescheiden

Glas Grof tuinafval

48

50

54

-

0,2

1,5

1,7

-

27

24

24

-

Metaal en blik

9

9

8

-

Drankenkartons

3

3

3

-

70%

73%

71%

65%

KCA Luiers

Scheidingspercentage

Met meer dan 70% afvalscheiding houden de inwoners van Venray veel meer afval apart dan vergelijkbare gemeenten. Gemeenten in een lage stedelijkheidsklasse met diftar hadden gemiddeld 62% afvalscheiding (benchmark 2010). Het landelijk doel van 65% hergebruik in 2015 – uit de Afvalbrief “Meer waarde uit afval” uit 2011 van staatssecretaris Atsma - is zelfs nu al behaald. Toch geldt dat niet voor alle afzonderlijke afvalsoorten, zoals gft-afval en textiel.

Ondanks het hoge afvalscheidingspercentage kan het altijd nóg beter. De “top tien” gemeenten in Nederland produceren veel minder restafval dan Venray: gemiddeld 60 kg per inwoner. Meer dan 90% van de inhoud van de restafvalcontainer in Venray bestaat nog uit herbruikbaar materiaal. Sorteeranalyses laten elk jaar ongeveer hetzelfde beeld zien: ruim 40% van de container bestaat uit gft-afval, 15% papier/karton, 21% kunststof, 4% metaal, 3% textiel en

2


2% drankenkartons. Doordat deze grondstoffen nu samen met het “echte” restafval worden verbrand zijn ze niet meer beschikbaar voor hergebruik.

In de nieuwe beleidsperiode wil Venray zoveel mogelijk producten en materialen teruggeven in plaats van deze als afval weg te gooien. Hierbij geldt: hoe zuiverder de input (door afval vooraf te scheiden), hoe zuiverder de output (grondstoffen). Daarom zet Venray sterk in op meer afvalscheiding en minder restafval. Feitelijk is maar 5 kg afval per inwoner per jaar niet meer herbruikbaar en dus “echt (onvermijdbaar) restafval”. Uit experimenten in een aantal dorpen en wijken van Nederland blijkt dat het nu al mogelijk is om nog maar 7 kg ongescheiden restafval per inwoner te produceren.

Ambities -

Fase “Optimalisatie”: In 2015 produceert elke inwoner van Venray jaarlijks maximaal 100 kg afval, dat niet meer geschikt is voor hergebruik als product of materiaal.

-

Fase “Omslag”: In 2020 produceert elke inwoner van Venray jaarlijks maximaal 50 kg afval, dat niet meer geschikt is voor hergebruik als product of materiaal.

-

Fase “Venray Grondstofrijk”: In 2025 produceert elke inwoner van Venray jaarlijks maximaal 10 kg afval, dat niet meer geschikt is voor hergebruik als product of materiaal.

Uitgangspunten ”Milieu” -

Om de milieudoelen te kunnen bereiken, wordt telkens de balans gezocht tussen een goede service voor de burger (comfort) tegen zo laag mogelijke kosten.

-

De eerste stappen naar meer afvalscheiding bestaan uit zo efficiënt mogelijke voorzieningen en extra aandacht voor communicatie en voorlichting over gescheiden afvalinzameling en afvalpreventie (Optimalisatie). De volgende stappen zijn het verder ontmoedigen van het aanbieden van restafval en het creëren van nog meer bewustwording bij inwoners dat afval een grondstof is (Omslag). In de laatste fase moet de omslag naar een grondstofrijk Venray voltooid zijn door een goede balans tussen service en kosten (Venray Grondstofrijk).

-

Bij het maken van keuzen omtrent afvalinzameling en afvalverwerking wordt rekening gehouden met de totale milieubalans: o

de meest milieuvriendelijke verwerkingswijze krijgt prioriteit. Hierbij geldt de voorkeursvolgorde uit het Landelijke Afvalbeheerplan: 1. kwantitatieve preventie: voorkomen/beperken van ontstaan van afvalstoffen 2. kwalitatieve preventie: gebruik maken van stoffen/materialen met zo min mogelijk nadelige gevolgen voor het milieu na gebruik van het product 3. nuttige toepassing door producthergebruik: na gebruik worden stoffen/preparaten/andere producten als zodanig opnieuw gebruikt

3


4. nuttige toepassing door materiaalhergebruik: na gebruik worden stoffen/materialen waaruit een product bestaat opnieuw gebruikt 5. nuttige toepassing als brandstof: toepassen van afvalstoffen voor energieopwekking 6. verbranden 7. storten o

ingespeeld wordt op technische ontwikkelingen op het gebied van nascheiding (herbruikbaar afval uit restafval halen) en nasortering (herbruikbaar afval sorteren na gezamenlijke inzameling);

o

bij wijzigingen in de inzamelstructuur alle milieugevolgen worden onderzocht (bv. transport door afvalinzamelaar en burgers);

o

gestreefd wordt naar de toepassing van afval als grondstof voor nieuwe producten binnen de eigen regio.

-

De gemeente Venray gaat zelf het goede voorbeeld geven door afval dat vrijkomt bij eigen werkzaamheden goed gescheiden te houden en duurzaam te benutten.

2.2 Kosten In Venray worden geDIFferentieerde TARieven (diftar) toegepast. Alle huishoudens betalen een vast tarief en daarnaast een variabel tarief, dat afhankelijk is van de hoeveelheid aangeboden restafval en gft-afval. De afvalstoffenheffing die inwoners jaarlijks betalen aan de gemeente Venray is een kostendekkend tarief. Deze kosten bestaan uit de inzameling (lediging, transport en opslag/overslag), de rente en afschrijving van inzamelmiddelen, de afvalverwerking (kosten en opbrengsten), de kosten voor personeelsuren en voor het innen van de afvalstoffenheffing.

De afvalstoffenheffing voor het vast en variabel tarief daalde tussen 2010 en 2012 van gemiddeld € 192 naar € 177 per Venraynaar. Dit is veel lager dan de € 251 die de gemiddelde Nederlander betaalt. De oorzaak is de hoge afvalscheiding. Het verbranden van restafval kost namelijk veel geld, terwijl de verwerking van apart gehouden afval (zoals gft-afval en drankenkartons) goedkoper is of zelfs (zoals blik en kunststof) geld opbrengen.

In de toekomst wordt het financieel alleen maar interessanter om afval gescheiden te houden en apart te vermarkten. Dit komt doordat grondstoffen steeds schaarser worden en dus ook steeds meer waard. Het beter scheiden van afval is dus niet alleen goed voor het milieu, maar heeft ook gunstige financiële gevolgen voor de burger.

4


Ambitie De komende vijf jaar betalen inwoners gemiddeld niet meer dan € 177 afvalstoffenheffing per huishouden (vast en variabel) en vanaf 2019 daalt deze gemiddelde heffing.

Uitgangspunten ”Kosten” -

Bij investeringen in de infrastructuur en logistiek worden grote fluctuaties in de afvalstoffenheffing voorkomen.

-

In de uitvoering van het afvalbeleid wordt gestreefd naar samenwerking met gemeenten in de regio om schaalvoordelen te behalen en om kennis en ervaringen te delen.

-

Goed scheidingsgedrag van de burger moet financieel beloond worden. Daarom worden de mogelijkheden onderzocht om het principe “de vervuiler betaalt” om te zetten in het principe “de afvalscheider wordt beloond”.

2.3 Serviceverlening Een hoge serviceverlening (comfort) zorgt ervoor dat de burger afval makkelijk apart kan houden. Zo laten de landelijke cijfers zien dat meer afval gescheiden wordt aangeboden als het aan huis wordt opgehaald.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een goede service rekening houdt met: 1. Voorzieningen: diversiteit aan aanbiedmogelijkheden, inzamelfrequentie, aantal verzamelcontainers (dichtheid) en type voorzieningen; 2. Kennis: in hoeverre weten burgers hoe zij afval kunnen scheiden en waar ze het kunnen aanbieden? 3. Motivatie: in hoeverre zijn inwoners bereid om hun afval te scheiden? De belangrijkste redenen om afval niet te scheiden zijn: het gemak van alles in één bak, het ruimtebeslag in huis van afval apart houden en de stankoverlast van vuil en nat afval.

Inwoners van Venray kunnen anno 2012 bijna alle soorten afval die geschikt zijn voor hergebruik apart aanbieden. De meeste soorten brengen zij naar verzamelcontainers of naar het milieustation. Bewoners van appartementen brengen hun restafval naar verzamelcontainers. Zij hebben nu geen mogelijkheden om gft-afval gescheiden aan te bieden. Aan huis wordt opgehaald: restafval (elke twee weken in de laagbouw), gft-afval (elke twee weken in de laagbouw), textiel (achtmaal per jaar), papier (in sommige gebieden maandelijks) en grof huisvuil (maandelijks op afroep). Om de hoeveelheid restafval te kunnen verminderen, wil de gemeente Venray het voorzieningenniveau verder verbeteren.

5


Ambitie De gemeente Venray zorgt voor de basisvoorzieningen voor het inzamelen van afval, zodat inwoners hun afval correct en gescheiden kunnen aanbieden.

Uitgangspunten “Serviceverlening” -

De basisvoorzieningen waarvoor de gemeente Venray zorgt zijn: eenvoudige voorzieningen, voldoende verzamelcontainers die vaak genoeg worden geleegd en een geschikte ophaalfrequentie voor de afvalsoorten die aan huis worden opgehaald. De gemeente Venray zorgt niet voor afvalbakken die inwoners thuis kunnen gebruiken.

-

Om de kennis en motivatie van inwoners tegenover afvalpreventie en afvalscheiding te verbeteren, wordt structureel veel aandacht besteed aan voorlichting en educatie. Het geven van feedback op de inspanningen van burgers wordt gezien als een extra motivatie.

-

Samen met inwoners wordt een nieuwe inzamelstructuur bepaald, die het nóg aantrekkelijker maakt om herbruikbare afvalsoorten gescheiden aan te bieden. Hierbij worden geanticipeerd op ontwikkelingen in de afvalbranche. In deze pilots wordt gezamenlijk gezocht naar de beste oplossing voor: o

gebruiksgemak en eenvoud (bv. door het gewoon afval waarvan wekelijks veel ontstaat aan huis op te halen en het afval waarvan wekelijks weinig ontstaat te laten brengen naar verzamelcontainers of milieustation. Naarmate meer afval gescheiden wordt gehouden, betekent dit een verschuiving naar het wegbrengen van de kleine hoeveelheid restafval);

o

ruimtebeslag in huis (bv. door meerdere herbruikbare afvalsoorten gezamenlijk in te zamelen);

o

stankoverlast en hygiëne (bv. door vaker aan huis ophalen van vuile/natte soorten afval);

o

tegengaan van meer afvaldump en zwerfafval (voor zover veroorzaakt door de inzamelstructuur).

Pilots De principes van het “Venrays Werken” (klantgericht en vraaggericht) zijn leidend. Er is geen vastomlijnd plan. Leerpunten worden gezamenlijk verholpen en succesvolle maatregelen worden opgeschaald. Elke pilot wordt begeleid door een klankbordgroep, die gezamenlijk een plan van aanpak opstelt voor de implementatie, communicatie en participatie. Deze klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van o.a. de afvalinzamelaar, het Dorpsradenoverleg, het Wijkradenoverleg, Wonen Venray, milieu/natuurverenigingen, supermarkten i.v.m. de afvalbrengpunten, de gemeente en doelgroepen zoals inwoners met een handicap, ouderen en bewoners van appartementen. Vervolgens wordt de pilot in één of meer wijken/dorpen uitgevoerd en uitgebreid geëvalueerd.

6


3

UITVOERINGSPROGRAMMA Optimalisatie

Omslag

Acties

Venray Grondstofrijk

2013-2018

2019-2023

2023-2025

Stimuleren gescheiden inzameling groen afval

1. Milieu en Kosten: Verbeteren tariefstructuur GFT-afval / grof tuinafval.

1. 2013

2. Milieu en Service (voorzieningen): Uitvoeren haalbaarheidsstudie periodieke huis-aan-

2. 2013/2014

huis-inzameling van grof snoeihout.

3. Milieu en Service (voorzieningen en motivatie): Organiseren compostactie.

3. Jaarlijks

3. Jaarlijks

3. Jaarlijks

3. Jaarlijks

3. Jaarlijks

Voorlichting en educatie geven over afvalpreventie en gescheiden inzameling

1. Milieu en Service (kennis en motivatie): Campagne inleveren elektrische apparaten.

1. 2012/2013

2. Milieu en Service (kennis en motivatie): Campagne gft-scheiding, thuiscomposteren en

2. 2013/2014

bewustwording om voedsel te kopen in “gepaste hoeveelheden”.

3. Milieu en Service (kennis en motivatie): Campagne “bewust inkopen” met winkeliers.

3. 2015

7


Optimalisatie

Omslag

Acties


2013-2018

2019-2023

2023-2025

4. Milieu en Service (kennis en motivatie): Voorlichting over overige afvalstromen.

4. Jaarlijks

4. Jaarlijks

4. Jaarlijks

5. Milieu en Service (kennis en motivatie): Voorlichting en educatie geven in

5. Jaarlijks

5. Jaarlijks

5. Jaarlijks

samenwerking met Raayland College en basisscholen.

Verbeteren inzameling grof afval

Milieu en Service (voorzieningen): Uitvoeren voorbereidend onderzoek naar nieuwe aanbesteding beheer milieustation.

2014

Aan bod komen o.a.: openingstijden, wachttijden, tarieven, werken met mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en de relatie met haalsysteem voor grof afval/kringloopgoederen.

Zelf het goede voorbeeld geven

1. Milieu en Service (kennis en motivatie): Campagne afvalscheiding gemeentehuis.

1. 2013

1. 2019

1. 2023

2. Milieu: Onderzoeken benutten van organische afvalstoffen voor duurzame energie of

2. Structureel

2. Structureel

2. Structureel

biomassa bij afloop van contracten voor groenonderhoud, bosbeheer, gemeentelijke gebouwen, etc.

8


Optimalisatie

Omslag

Acties


2013-2018

2019-2023

2023-2025

Gericht handhaven op aanbieden van afval

Service: Uitvoeren gerichte handhavingsacties tegen bijplaatsingen, afvaldump, zwerfafval

Structureel

Structureel

Structureel

en illegale afvalinzameling.

Uitvoeren pilots en eventueel opschalen naar de hele gemeente

1. Milieu en Kosten: Gezamenlijke aanpak afvaldump en zwerfafval.

1. 2013/2014

2. Milieu en Service (voorzieningen): Nieuwe inzamelstructuur om gescheiden aanbieden

2. 2014/2015

van afval te stimuleren en aanbieden van ongescheiden restafval te ontmoedigen (bv. door verlagen inzamelfrequentie minicontainers voor restafval1 die inwoners thuis hebben, samen met gecombineerde inzameling aan huis van meerdere afvalsoorten in één zak of bak).

3. Milieu en Kosten: Belonen voor afvalscheiding

3. 2015/2016

(bv. opbrengsten aan inwoners geven via de Afvalpas voor inleveren van gescheiden afval, retour geven van afvalstoffenheffing aan mensen met laag aantal ledigingen of bewoners financieel belonen bij het bereiken van lage hoeveelheid restafval).

1

Anno 2012 is er in Venray sprake van “alternerende inzameling”: de ene week kan een minicontainer voor restafval worden aangeboden en de andere

week voor gft-afval (elk dus 26 keer per jaar). In 2011 bood een huishouden in Venray gemiddeld 9,5 maal de container voor restafval en 3,3 maal voor gft-afval aan. De cijfers van 2010 en 2009 waren ongeveer gelijk.

9


Optimalisatie

Omslag

Acties


2013-2018

4. Milieu en Service (voorzieningen): Verder ontmoedigen van aanbieden van restafval

2019-2023

2023-2025

4. 2019

(bv. “omgekeerd inzamelen” van restafval via brengvoorzieningen).

Evalueren afvalbeleid

Evalueren afvalbeleid met bewonersonderzoek en bepalen van vervolgacties.

2018

2023

2025

10

VENRAY RIJK AAN GRONDSTOFFEN. Kadernota afvalbeleid

Recommend Documents