Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 21, nr. 2, juni 2012 Secretariaat HKV: Boterkamp 3, 1991 DB Velserbroek. Tel. 023-5376302 of 06-14831644. Fax: 023-5493578 E-mail:
[email protected] Ledenadministratie: Driehuizerkerkweg 68, 1985 EM Driehuis. Tel. 0255-511709. E-mail:
[email protected]. Website: www.historischekringvelsen.nl
1992 - 2012
_________________________________________________________________________________________________________________________
Nieuws van het bestuur Excursie naar de Kasteeltuin Assumburg Op zaterdag 8 september a.s. wordt er een excursie onder begeleiding van een gids georganiseerd door de kasteeltuin van slot Assumburg te Heemskerk. Adres: Tolweg 9, 1967 NG, Heemskerk. Deze tuin is naar een kopergravure uit 1729 weer in volle pracht hersteld en sinds 2011 geopend. In de huidige tuin bevindt zich een boomgaard met oude hoogstam fruitrassen, die al voor 1850 beschreven zijn. Binnen een formeel gedeelte van de tuin, afgeschermd met beukenhagen, ligt een hof- of spiegelvijver. Tevens is er een groente- en kruidentuin met oude en vergeten gewassen aangelegd. Naast de genoemde onderdelen is er ook een rozentuin met ruim 2.500 rozen in een prieel. De excursie start om 11.00 uur en duurt ca. 1,5 uur. Kosten voor deelname € 2,00. Leden van de HKV kunnen zich aanmelden voor deze excursie bij de secretaris, Alex Spekking, per e-mail
[email protected] of per telefoon: 06-14831644. Alex Spekking, secretaris HKV Bericht van de ledenadministratie Sinds begin maart 2012 hebben wij (mede vanwege de voucher met speciale aanbieding in ons jubileumboek) weer een aantal nieuwe leden mogen inschrijven, en wel: Hr. P.A. Alsema Hr. G.J. Zandstra Hr. M.A. Arpad Mevr. Nel Willenbroek Mevr. G. de Ruijter-v.d. Hoek Mevr. G.A.W. Klaster-Nijssen Hr. F.M. Weerwind Hr. H. van Leeuwen Mevr. M. van Leeuwen Hr. J. P. van Stipriaan Mevr. M. Dekker Hr. E.C. Bakker Mevr. G. Wijnker Hr. G.J.M. Nijssen Mevr. P.J. Plug-de Wit Hr. P.G. Dekker Mevr. B.M. Jost Hr. L. Bloemink Mevr. R. Spaans-Boezaard Hr. P.J. Maasland Hr. J. Martens
te te te te te te te te te te te te te te te te te te te te te
IJmuiden Haarlem Velserbroek Santpoort-Noord Velsen-Zuid Santpoort-Noord Driehuis IJmuiden IJmuiden IJmuiden IJmuiden Velserbroek IJmuiden Santpoort-Noord IJmuiden IJmuiden IJmuiden Santpoort-Noord Velsen-Zuid IJmuiden Velsen-Noord
Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
1
Hr. J. Brussel
te
Velsen-Noord
Wij heten hen van harte welkom en hopen dat zij veel genoegen beleven aan het lidmaatschap. Zij hebben inmiddels allen de gebruikelijke welkomstbrief ontvangen, en na ontvangst van hun contributiebetaling voor het lopende jaar, ontvingen zij als welkomstgeschenk het laatstverschenen jaarboek Velisena. Ook nu vragen wij u weer om familie, vrienden, kennissen, collegae en buren aan te moedigen lid te worden van de HKV. U kunt hen als geen ander het belang van een lidmaatschap van de HKV verklaren. Uiteraard kunt u hen ook verrassen met een cadeaulidmaatschap! Eelco Graafsma, bestuurslid HKV
Recent ontvangen schenkingen Ook in de afgelopen periode werd aan de HKV interessant materiaal aangeboden, omdat deze materialen door omstandigheden van de oorspronkelijke eigenaar overcompleet zijn geworden. 1. Van de heer J. van der Plas te IJmuiden: een zestal foto’s van o.a. de vuurtoren(s) in IJmuiden, alsmede een uitgebreide set technische tekeningen van beide IJmuider vuurtorens. 2. Door J. Buijsman ´gered´ uit een afvalcontainer: 3 afdrukken van oude foto’s Hagelingerweg en een luchtopname van het meest zuidelijke deel van de Hoofdstraat, Santpoort-Noord. 3. Van mevrouw I. Vos-Smaal te Velserbroek: een 7-tal ansichtkaarten met IJmuider afbeeldingen uit vroege en iets minder vroege periode. 4. Via een van de plaatselijke kringloopwinkels een paar boeken, die deels nog niet in de HKVbibliotheek aanwezig waren. (N.B. De overige boeken zijn verkocht en de opbrengst daarvan is gedeeld door Kringloopwinkel en HKV). 5. Van de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek het boek Binnenweg & Raadhuisstraat, Van ‘wildernisse’ tot winkelstraat. Het boek is een geschenk t.g.v het 20-jarig jubileum van de HKV. 6. Van voetbalvereniging Stormvogels het boek: 1912-2012 IJVV Stormvogels 100 jaar geschiedenis in vogelvlucht. Het boek beslaat 278 pagina’s, is voorzien van een harde kaft, en gaat vergezeld van een DVD met interessant historisch materiaal. Liefhebbers kunnen dit boek eventueel zelf aanschaffen via de website www.stormvogels.nl. Het boek kost € 15,00 en is een absolute aanrader. 7. Van de heer W. Kolkman te Driehuis een mapje met een achttal herdrukken van oude foto’s van IJmuiden. Een uitgave (1976?) van de toenmalige Drukkerij Groen te IJmuiden, mogelijk bedoeld als relatiegeschenk. Alle goede gevers hartelijk dank! De schenkingen worden overgedragen aan respectievelijk onze HKV-bibliotheek of aan de Werkgroep Archief. Eelco Graafsma, bestuurslid HKV
Redactie Velisena De redactie ontving uit Australië van de kleindochter van Henk Valks hartelijke dankwoorden en complimenten voor het jubileumnummer van Velisena. De redactiesecretaris zond aan de nazaten van Henk Valks, wonend in Australië, exemplaren van Velisena als dank voor hun bijdragen aan het artikel De Haarlemse fotograaf Henk Valks (18871955) door Erik Baalbergen. In de volgende Velisena Loopmare zal een korte terugblik gegeven worden op de fototentoonstelling, gehouden in de bibliotheken in Velsen. Zie ook hierna in de rubriek ´Tentoonstellingen´.
Historisch Informatie Centrum te Beverwijk
Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
2
Tijdens de Algemene ledenvergadering van het Historisch Genootschap Midden Kennemerland (HGMK) op donderdag 12 april 2012 in kasteel Assumburg te Heemskerk deelde het bestuur mee, dat een locatie gevonden is voor het Historisch Informatie Centrum (HIC). Na het mislukken van het gezamenlijke initiatief van het HGMK en Museum Kennemerland om tot een Historisch Informatie Centrum te komen, is het HGMK zelfstandig doorgegaan met de vorming van een HIC. Met ingang van donderdag 19 april 2012 wordt het Historisch Informatie Centrum geopend in het BHK-gebouw, Groenelaan 37 te Beverwijk. Vanaf 20.00 uur worden inloopavonden gehouden, waar men lezingen kan bijwonen, boeken en tijdschriften kan lezen, HGMK-boeken en tijdschriften kan inzien en aanschaffen, op twee splinternieuwe Apple-computers kan werken en ondersteuning kan krijgen bij onderzoek via internet, enzovoort. De inloopavonden zijn bedoeld voor informele contacten tussen leden, kandidaatleden, vrijwilligers en bestuursleden van het HGMK. Mededeling ontvangen op 25-4-2012 van Wim Sellen, bestuurslid HKV
Tentoonstellingen Met het oog op de zomervakantie en voor het geval u niet naar het buitenland reist, vestigt uw redacteur in deze Velisena Loopmare uw aandacht op interessante tentoonstellingen in Velsen en elders in Nederland. * Velsen in beeld 1930 en 2012. Hoe het stads- en havenbeeld in ruim 80 jaar veranderde. Expositie ter gelegenheid van 20 jaar HKV met historische foto's door Henk Valks en Leonard Baruch en nieuwe foto's op dezelfde locaties door Jos Fielmich en Erik Baalbergen. In: Bibliotheek Velserbroek van 2 t/m 21 juli tijdens de openingsuren van de bibliotheken. Zie ook de rubriek ´Verschenen en Verwacht´, www.bibliotheekvelsen.nl én www.historischekringvelsen.nl * IJmuiden in olieverf. Tentoonstelling van historische afbeeldingen van locaties in IJmuiden, tussen 1981 en 1984 geschilderd door J.H. Verhoog, gebruikmakend van oude afbeeldingen van IJmuiden en directe omgeving uit de periode 1890 en 1930. Toegevoegd zijn oude foto's van IJmuiden. Ook de verzameling poppen 'Types uit het oude IJmuiden', vervaardigd door wijlen Anna Aland, die in vitrines is opgesteld, benadrukt de historische sfeer. In: Zee- en Havenmuseum 'de Visserijschool', Havenkade 55, IJmuiden tot eind december 2012. Zie: www.zeehavenmuseum.nl * Museum met de grootste stoommachine ter wereld gerestaureerd. In 2012 wordt de 160ste verjaardag van de droge Haarlemmermeer gevierd. Honderdduizenden mensen wonen, werken en recreëren in het gebied waar eens de ´waterwolf´ tekeerging. Ook de miljoenen passagiers die Schiphol aandoen, kunnen droge voeten houden. Dat zou allemaal ondenkbaar zijn zonder Stoomgemaal De Cruquius. Het oudste monument van de Haarlemmermeer schittert weer in alle glorie na de onlangs voltooide restauratie. Adres: Museum De Cruquius, Cruquiusdijk 27, 2124 ER Cruquius. Tel. 023-5285704. Ma. t/m vr. 10-17 uur, za. en zo. 11-17 uur. www.museumcruquius.nl * Naar buiten! - Stedelingen en hun buitenplaatsen. Museum Geelvinck Hinlopen Huis. Van 11 juli 2012 t/m 4 februari 2013. Adres: Herengracht 518. 1017 CC Amsterdam. Tel. 020-6390747. www.geelvinck.nl * Vikingen! Drents Museum. Tot en met 28 oktober 2012. www.drentsmuseum.nl Een grote overzichtstentoonstelling over de Vikingen. Deze nieuwe reizende expositie is samengesteld door het Nationaal Museum van Oudheden in Stockholm. De internationale toer begint in Assen. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
3
Meer dan duizend jaar geleden doemden de Vikingen voor het eerst op voor de kusten van Ierland, Engeland en Nederland. Ze drongen met hun ranke en snelle schepen door tot ver in het binnenland van Europa. Via zes verschillende thema´s krijgen we inzicht in het dagelijkse leven van de Vikingen, in hun vaardigheden en hun rituelen. Adres: Brink 1, 9401 HS Assen. Tel. 0592-377773 * Eise Eisinga onder professoren, de schatkamer van de Friese natuurwetenschap. Museum Martena. www.museummartena.nl De tentoonstelling, ontwikkeld in samenwerking met het planetarium, laat zien wat er vanaf de 18de eeuw in de wetenschap gedacht en gedaan werd. Er zijn vele natuurkundige instrumenten uit privéverzamelingen te zien, die nog niet eerder voor het publiek zijn getoond. De verhalen van vier Franeker professoren en vier zogenaamde autodidacten worden verteld. Adres: Voorstraat 35, 8801 LA Franeker. Tel. 0517-392192 * Naar zee. De Hallen, Haarlem. www.dehallen.com Deze zomer is de zee in al zijn facetten te bewonderen in De Hallen: niet alleen de schoonheid en de vervoerende weidsheid van het ´eeuwige water´ komen tot uiting. Ook is er aandacht voor het overweldigende en bedreigende van de zee. Naar zee toont meer dan 200 werken van o.a. Isaac Israëls, Jan Sluijters, Rineke Dijkstra en Guido van der Werve. Museumkaarthouders ontvangen 20% korting op de catalogus Naar zee. Adres: Grote Markt 16, Haarlem. Tel. 023/5115775. T/m 2 september 2012 * Wij in Noord-Holland. Grote Kerk te Alkmaar. www.noordhollandsdagblad.nl en www.grotekerkalkmaar.nl De Grote Kerk Alkmaar en het Noordhollands Dagblad hebben een fotowedstrijd uitgezet met als thema ´Het leven in Noord-Holland´. Noord-Hollanders zijn uitgenodigd om het leven in deze prachtige provincie vast te leggen. Een deskundige jury heeft de mooiste 250 foto´s uitgekozen; die worden tentoongesteld in de Grote Kerk Alkmaar. Bent u ook benieuwd naar het resultaat? Bezoek dan tot 8 september de kerk in het centrum van Alkmaar. De toegang is gratis. Adres: Koorstraat 2, 1811 GP Alkmaar. Tel. 072-5140707 Een van de geëxposeerde foto´s is gemaakt door Erik Baalbergen, lid van de HKV en redacteur van Velisena. De desbetreffende foto vindt u (in zwart-wit) op pagina 33 onderaan van het jubileumnummer van Velisena. De foto is in de expositie in kleur tentoongesteld. * Tuinen van de farao's. Rijksmuseum van Oudheden. www.rmo.nl De expositie brengt bloemen, planten, kruiden en bomen van het oude Egypte naar Leiden. Adres: Rapenburg 28, 2311 EW Leiden. Tel. 071-5163163 * Rafaël. Teylers Museum. www.teylersmuseum.nl Dit najaar presenteert Teylers Museum een tentoonstelling van de hoogste kwaliteit over een van de grootste namen uit de Italiaanse Renaissance: Rafaël. Te zien zijn meer dan 90 tekeningen en twee schilderijen van de meester en zijn school. Adres: Spaarne 16, 2011 CH Haarlem. T/m 6-1-2013. Deze zomer zijn tickets al te koop on-line via www.rafael2012.nl * Koning Lodewijk Napoleon & zijn Paleis op de Dam. www.paleisamsterdam.nl Lodewijk Napoleon gold als de eerste koning van Nederland. Om dat kracht bij te zetten, was hij ook de eerste bewoner van het Paleis op de Dam. Over zijn vierjarig koningschap is in datzelfde paleis nu een tentoonstelling te zien met aandacht voor het gebouw en de gevolgen van Lodewijks regeerperiode voor het culturele leven in Nederland. Adres: Koninklijk Paleis Amsterdam, Dam. Tel. 020-6204060. T/m 16 september 2012. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
4
N.B. Het is sinds 4 april jl. mogelijk op Google Art een virtuele wandeling te maken door het Koninklijk Paleis Amsterdam. Daarvoor is installatie van Google Chrome Frame op uw computer vereist; zie www.paleisamsterdam.nl * Het GROOTSE verkleind. Expositie 50 maquettes van buitenplaatsen en workshops. Jaar van de Historische Buitenplaats 2012. In: Kasteel Geldrop, Geldrop van 8-7 t/m 2-9. www.kasteelgeldrop.nl én Beeckestijn Velsen, van 5-9 t/m 30-9. www.buitenplaatsbeeckestijn.nl én www.buitenplaatsen2012.nl * Historische buitenplaatsen. Arcadië aan het Wijkermeer. www.museumkennemerland.nl T/m 16 september 2012 vestigt het museum de aandacht op de aaneengesloten reeks van buitenplaatsen binnen de gemeentegrenzen van Heemskerk, Beverwijk en Velsen. De geschiedenis van Akerendam krijgt extra aandacht in verband met de maatschappelijke betekenis voor de regio van de eigenaar, de familie Sluyterman van Loo. Ook Scheybeeck neemt een bijzondere plaats in. Adres: Westerhoutplein 1, Beverwijk. Tel. 0251-214507
Verschenen en verwacht > Op 29 mei 2012 is de vernieuwde website van Oneindig Noord-Holland gepresenteerd. Sinds de lancering in 2011 zijn verscheidene bijdragen geleverd. Verhalen, activiteiten en routes staan nu overzichtelijk naast elkaar. Bovendien zijn nieuwe functies toegevoegd: de Beeldbank en video´s. Dankzij de nieuwe beeldbankfunctie is het zoeken van beelden bij verhalen gemakkelijker geworden. En ook kan men vanachter zijn beeldscherm grasduinen in collecties van musea en archieven, die partner zijn van Oneindig Noord-Holland. Oneindig Noord-Holland is een initiatief van de provincie Noord-Holland. De provincie werkt hierbij nauw samen met musea, archieven, historici en regiocorrespondenten. Het adres van de website luidt: www.oneindignoordholland.nl > Topografische atlas van Nederland. Landsmeer, 2011 De atlas telt 378 topografische kaarten, alle gemaakt door de Topografische Dienst i.s.m. het Kadaster. De kaarten zijn op schaal 1:50.000, herzien in 2010 en 2011 en in full colour uitgevoerd. Voor meer informatie en een bestelmogelijkheid zie: www.12prov.nl Prijs: € 49,95; excl. € 5,00 verzendkosten * Velisena. Velsen in beeld 1930 en 2012. Jubileumuitgave ter gelegenheid van 20 jaar Historische Kring Velsen. Redactie Velisena. Velsen, 2012. 68 p. ill. ISBN 978-90-801641-0-9 Het jubileumboek bevat een voorwoord van de voorzitter, John Buijsman, en de artikelen De Haarlemse fotograaf Henk Valks (1887-1955) door Erik Baalbergen en Fotocollecties Valks en Baruch in het Noord-Hollands Archief. Velsen in beeld 1930 en 2012 door Jan Victor Suurmond. Het jubileumboek is te koop voor € 9,95 en bevat een voucher, die een korting geeft van € 12,50 op het lidmaatschap bij de HKV gedurende de rest van 2012. De historische foto´s van Valks en Baruch zijn al na te bestellen via de beeldbank van het NoordHollands Archief. Zie. www.noord-hollandsarchief.nl. De nieuwe foto´s, gemaakt op dezelfde locaties, kunnen later via de beeldbank nabesteld worden. Daarover volgt een nader bericht in de volgende Velisena Loopmare. > Het begon met een ster. Het oorlogsdagboek van een Joods meisje. Helga Weiss. Vianen, 2012. 224 p., ill. ISBN 978-90-44334593 De jeugd van de Tsjechische kunstenares Helga Weiss speelde zich af in de concentratiekampen Theresienstadt en Auschwitz. Haar dagboek in de haar typerende nuchtere stijl verscheen onlangs in het Nederlands. Helga Weiss (1929) komt na de oorlog terug in Praag. Dankzij haar oom Josef, die haar dagboek Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
5
en tekeningen in een muur in het getto van Theresienstadt had ingemetseld, kan ze weer herenigd worden met haar dagboek. Ze voegt er dan haar ervaringen in Auschwitz aan toe. Helga woont nog altijd in het appartement in Praag, waar zij is geboren. * Ziekenzorg te Velsen? Samenst. Henk Palm. [Heemskerk], 2011, 318 p., ill. Geschiedenis van het St. Antoniusziekenhuis en het Zeewegziekenhuis te Velsen, samengesteld uit artikelen en foto's uit o.a. regionale kranten. > Beeldig Driehuis. Rob Huizinga, e.a. Driehuis, Historische Kring Driehuis i.o., 2012. Sinds 30 juni is de derde uitgave van de Historische Kring Driehuis i.o. te koop. Getoond worden oude ansichten van Driehuis met recente foto's op dezelfde locatie. Voor € 10,00 is het verkrijgbaar o.a. bij Speciaalzaak Maaike Tromp en bij het IJspaleis beide in Driehuis. Het boekje kan ook besteld worden via
[email protected] of via 06-51276581; het wordt dan gratis thuisbezorgd. * Koeien in de weiden van de Lage Landen. Reimer Strikwerda en [foto´s van] Jan Smit. Just Publishers, 2011. 128 p., ill. ISBN 978-90-89751843. Een koppel koeien in de mist - een bekend beeld in de lage landen. Maar om welke koeien gaat het? Sinds een aantal jaren groeit het aantal nieuwe koeienrassen. Ze zorgen voor een variatie in het landschap en die vraagt om een verklaring voor de kijker. Strikwerda is een groot kenner van de vele koeienrassen. Kleinschalig houder van landbouwhuisdieren Smit is een bekend fotograaf van dieren. www.boek-plus.nl * De bloeiende 18e eeuw. Wijnand W. Mijnhardt. In: Geschiedenis Magazine, 2012, nr. 4 De 18de eeuw wordt in de Nederlandse geschiedschrijving vaak afgedaan als saai en voorspelbaar. Vaak wordt deze periode afgezet tegen de eeuw daarvoor, de Gouden Eeuw, om het contrast nog meer aan te tonen. Een contrast tussen beide tijdperken is er zeker, maar dit is minder negatief dan vaak wordt voorgesteld. Volgens historicus Mijnhardt was Nederland in de 18de eeuw dan ook een stuk minder saai dan vaak gedacht wordt. * = aanwezig in de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief. Zie ook: www.noord-hollandsarchief.nl
Nieuws uit het Noord-Hollands Archief De krantenviewer van het Noord-Hollands Archief is met ingang van 5 april uitgebreid met vijf bijzondere lokale kranten. Het gaat om het Haarlemsch Advertentieblad (1879-1905), Het Bloemendaalsch Weekblad (1907-1941), De Zondagsbode voor Zandvoort en Aerdenhout (19121918), Bloemendaal´s Editie (1925-1929) en De Eerste Heemsteedsche Courant (1928-1938, 1940). De Bibliotheek Haarlem en Omstreken had de kwetsbare kranten in bezit en verwierf subusidie van de provincie om ze stuk voor stuk te digitaliseren. Nu berusten de papieren kranten in de depots van het NHA en zijn de scans voor iedereen on line te bekijken en te doorzoeken via de website www.noord-hollandsarchief.nl/kranten.
Tot slot nog dit De tekstgedeelten in deze Velisena Loopmare zijn in een iets groter letterformaat (12-punts) gezet dan in de voorgaande nieuwsbrieven is toegepast (11-punts). Komt dit de leesbaarheid voor u ten goede? Graag ontvangt uw redacteur een reactie van de lezer per e-mail via
[email protected] over deze verandering.
Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
6
Velisena Loopmare is een nieuwsbrief voor leden van de Historische Kring Velsen en verschijnt viermaal per jaar onder redactie van Jan Victor Suurmond. Kopij gaarne per e-mail in een bijlage verzenden naar de redacteur via het e-mailadres:
[email protected]. Het postadres is Ampzingstraat 3 zw, 2014 XT Haarlem. Tel. 023-8448479 De volgende Velisena Loopmare verschijnt in oktober 2012. Kopij van het bestuur, van de werkgroepen en leden wordt op uiterlijk maandag 24 september 2012 verwacht. Informatie uit de nieuwsbrief mag worden overgenomen, mits de bron wordt vermeld.
Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 2
7
