Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 20, nr. 3, oktober 2011

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 20, nr. 3, oktober 2011 Historische Kring Velsen Secretariaat: Boterkamp 3, 1991 DB Velserbroek. Tel. 023-5376302 of 06-14831644. Fax: 023-5493578

E-mail: [email protected] Ledenadministratie: Eelco Graafsma Driehuizerkerkweg 68, 1985 EM Driehuis Tel. 0255-511709. E-mail: [email protected] Website: www.historischekringvelsen.nl ________________________________________________________________________________________________________________________

Vooraf Voor u ligt het laatste nummer van de twintigste jaargang van Velisena Loopmare. Vandaag, 28 september 2011, is het precies 19 jaar geleden dat de toenmalige leden van de Historische Kring Velsen hun eerste ledenvergadering hielden. In die vergadering werd het huishoudelijk reglement vastgesteld en werd het voorlopige bestuur aangesteld. De bestuurssamenstelling was als volgt: Andries Brunekreef, voorzitter, Jan Victor Suurmond, secretaris, Henk Bakker, penningmeester, Wim Bosman, coördinatie activiteiten en Luc van Grinsven, vertegenwoordiging redactie jaarboek. Het bestuur werd geassisteerd door mw. Monnie Rienks. De Kring telde in november 1992 slechts 36 individuele leden en zeven ledenorganisaties. Wel, het is duidelijk dat de Kring in de navolgende jaren behoorlijk is gegroeid. We lezen in de eerste Nieuwsbrief , dat de jaarcontributie voor gewone leden ƒ 10,00 bedroeg. Met veel genoegen heeft ondergetekende de samenstelling en productie van de nieuwsbrief vanaf 1992 verzorgd. Daarbij is een woord van dank aan bestuursleden op zijn plaats voor het aanleveren van kopij. Van meet af aan heeft de redacteur met het schrijven van de nieuwsbrief beoogd de communicatie binnen de vereniging te bevorderen en vooral actuele informatie aan te reiken over activiteiten van de Historische Kring Velsen, over lokale geschiedbeoefening in Velsen e.o. en in een wijde kring daaromheen (citaat uit jaargang 1, nr. 1). Rest mij u te verzekeren, dat uw redacteur met uw welnemen en bij leven en welzijn nog geruime tijd uw Velisena Loopmare hoopt te verzorgen. U alvast een boeiend jubileumjaar in 2012 toewensend groet ik u vriendelijk, Jan Victor Suurmond, redacteur

Nieuws van het bestuur Najaarsledenvergadering Het bestuur van de Historische Kring Velsen nodigt de leden uit tot het bijwonen van de najaarsledenvergadering, te houden op maandag 14 november 2011 in Woonzorgcentrum De Hofstede, Aletta Jacobsstraat, Velserbroek. De aanvang van deze vergadering is 20:00 uur. Zaal open om 19:30 uur Gastspreker De gastspreker zal zijn de heer H. Korting. Het thema van deze lezing zal zijn ’Verraders, waarvoor in een bevrijd Nederland geen plaats zal zijn’ (een uitspraak van koningin Wilhelmina). De bestraffing van de tienduizenden foute Nederlanders. Bestuursuitbreiding Zoals bekend heeft het bestuur thans nog vacatures die wij graag willen vervullen maar waarvoor wijzelf op dit moment nog geen concrete kandidaten hebben.

Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

1

Op dit moment bestaat het bestuur uit zes leden om alles draaiende te houden. Dat zijn te weinig bestuursleden voor het vele werk dat er verricht moet worden. Het is daarom dringend gewenst deze vacatures in te vullen. Vele handen maken immers licht werk. Wij blijven zoeken, maar zouden het ook helemaal niet erg vinden, wanneer zich iemand spontaan zou melden! U heeft daarvoor nog tot de najaarsledenvergadering gelegenheid. Bindende voordrachten voor eventuele tegenkandidaten kunnen worden gesteld voor de vergadering, mits schriftelijk door tenminste tien leden en vergezeld van een schriftelijke bereidverklaring van de voorgestelde kandidaat (artikel 11 van de statuten). AGENDA najaarsledenvergadering 1. Opening 2. Mededelingen 3. Lezing door de heer H. Korting 4. Presentatie jaarboek Velisena PAUZE 5. Ingekomen stukken 6. Notulen jaarvergadering 11 april 2011 (zie hierna) 7. Begroting 2012 8. Bestuursverkiezingen / kandidaten - De heer J. Buijsman (voorzitter) is aftredend en stelt zich herkiesbaar 9. Mondelinge presentatie werkgroepen; de voorzitters vertellen over de activiteiten. 10. Rondvraag 11. Datum volgende ledenvergadering 12. Sluiting Namens het bestuur van de Historische Kring Velsen, Alex Spekking, secretaris

Notulen van de voorjaarsledenvergadering, gehouden op maandag 11 april 2011 in Zorgcentrum De Hofstede te Velserbroek. Aanwezig zijn 41 leden, waaronder het bestuur en vijf niet-leden. Afwezig met afbericht de leden mevrouw Van Erven, de heer en mevrouw Uyl, de heer A. Bosman, de heer Ackema, de heer en mevrouw Rings, de heren J. Willemsen, K.van der Duin, de Jong en J.V. Suurmond. 1. en 2. Opening en mededelingen voorzitter 20.05 uur opening van de vergadering door de voorzitter. De voorzitter heet de aanwezigen welkom. De voorzitter verzoekt een ieder die de presentatielijst nog niet heeft ondertekend, dit alsnog te doen in de pauze. Verder deelt hij mede dat hij tot zijn genoegen heeft geconstateerd dat ook de IJmuider Courant gebruik maakt van de website van de HKV. In de pauze zijn diverse boekwerken en jaaruitgaven te koop van de HKV en van onze zustervereniging het Historisch Genootschap Midden Kennemerland uit Beverwijk. Het verslag van de werkgroep Genealogie is in de pauze voor een ieder verkrijgbaar. Ook ligt er een lijst, waarop men zich kan aanmelden voor de excursie in Beverwijk en een lijst waarop men zich kan aanmelden voor bemensing van de HKV-stand op de diverse jaarmarkten. Verder verzoekt hij de aanwezigen om hun e-mailadressen door te geven, zodat informatie snel doorgegeven kan worden. Hierna wordt een kist onthuld van de Eerste Aspergekwekerij N.J. Huijboom uit Velserduin, gemeente Velsen. Jan Morren geeft aan de hand van op het scherm getoonde foto's van een aspergeveld toelichting op het onderzoek dat hij gepleegd heeft naar de plaats van het aspergeveld en de eigenaar van de kist en het aspergeveld. 3. Ingekomen stukken secretaris: geen 4. Lezing De lezing werd verzorgd door de heer Jos Diekstra. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

2

Tijdens de presentatie, aan de hand van foto's op scherm, vertelde de heer Diekstra allereerst iets over het gebied tussen Villapark Duin en Daal en de ruine van Brederode. Vervolgens de geschiedenis van Hotel Velserend om uiteindelijk te komen bij het onderwerp van de avond: "Natuurbad Velserend" Op onderhoudende wijze besprak de heer Diekstra de wording, de hoogtijdagen en het verval van het zwembad. Talloze malen waren er kreten van herkenning door de aanwezigen bij de getoonde foto's. 5. Pauze 6. Notulen Ledenvergadering d.d. 8 november 2010 Tekstueel en inhoudelijk geen aan- of opmerkingen. 7. Jaarverslagen 2010 van bestuur en werkgroepen Tekstueel en inhoudelijk geen aan- of opmerkingen. N.a.v. het verslag van de websiteredactie op blz.10 vraagt Eelco Graafsma zich af welke interessante contacten gelegd worden. Erik Baalbergen ligt toe dat individuele HKV-leden vragen beantwoorden van derden, waaruit interessante contacten ontstaan. Jan Morren deelt mede dat uit dergelijke contacten hij reeds driemaal tot een publicatie gekomen is. 8. Jaarverslag 2010 van de penningmeester De penningmeester geeft uitgebreid toelichting op het uitgereikte jaaroverzicht, met name de toegenomen contributie-inkomsten te danken aan een inhaalslag t.o.v. achterstallige betalingen en de hogere inkomsten van de jaaruitgave Velisena. De vergadering heeft geen aan- of opmerkingen. 9. Verslag van de kascontrolecommissie De heren W. Kolkman en T. van Maris hebben de kas gecontroleerd en adviseren het bestuur te dechargeren voor het financiële beheer over het afgelopen jaar. De vergadering volgt het advies. 10. Benoeming lid kascontrolecommissie Mevr. E. Limmen biedt zich naast de heer Van Maris aan als lid van de kascontrolecommissie. 11. Bestuursverkiezing De heer Eelco Graafsma is aftredend en stelt zich herkiesbaar. Er zijn geen tegenkandidaten. De vergadering gaat akkoord met de herbenoeming. Het Bestuur draagt mevrouw Karina de Ruijter voor als bestuurslid. Er zijn geen tegenkandidaten. Mevrouw de Ruijter stelt zich voor aan de vergadering, waarna deze akkoord gaat met de benoeming. 12. Rondvraag Er zijn geen vragen voor de rondvraag. De heer Graafsma deelt als ledenadministrateur mee, dat het ledenbestand per ultimo 2010 was 306 leden en 24 huisgenootleden. In 2010 zijn zeven leden geroyeerd in verband met het weigeren van de contributiebetaling. Sinds 1 januari 2011 hebben zich reeds 13 nieuwe leden aangemeld en hebben drie leden te kennen gegeven hun lidmaatschap aan het eind van het verenigingsjaar te willen beëindigen De heer Graafsma zegt verheugd te zijn over de wijze waarop de HKV het afgelopen jaar in de publiciteit geweest is. Tevens maakt hij melding van het feit dat op dit moment gewerkt wordt aan een zgn. geschenklidmaatschap. Hij toont de vergadering de nieuwe folder en roept de aanwezigen op reclame te maken voor de HKV. 13. Datum volgende ledenvergadering: maandag 14 november 2010 14. Sluiting Om 22.25 uur, niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. W.G. Sellen, notulist

Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

3

Een lezing: De Engelmunduskerk te Velsen-Zuid onderzocht Op maandag 12 december 2011 zal de Historische Kring Velsen in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Nederland, Vereniging voor Vrijwilligers in de Archeologie, een openbare lezing verzorgen. Gastspreker is de heer André Numan die werkt als hoofd velddienst en conservator bij het Amsterdams Archeologisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam. André is al tientallen jaren actief bij de Archeologische Werkgroep Haarlem en heeft eerder gepubliceerd over de geschiedenis van de NoordHollandse kerken. Met een aantal deskundigen, waaronder enkele leden van de Archeologische Werkgroep Velsen, heeft André het onderzoek naar de Engelmunduskerk hernieuwd en in december brengt hij zowel een wetenschappelijk als een publieksboek uit. De Engelmunduskerk en wat nog rest van het oude dorp Velsen liggen ingeklemd tussen de drukke Parkweg, de verbindingsweg van de Velsertunnel naar IJmuiden, en het Noordzeekanaal. Al eeuwen lang vormt de kerk het hart van het dorp. Zij kent dan ook een lange en rijke geschiedenis die onder andere aan haar muren is af te lezen. De kerk was oorspronkelijk gewijd aan de H. Paulus (feestdag 29 juni), later aan H. Engelmundus (feestdag 21 juni). In de jaren veertig, vijftig en zestig van de vorige eeuw is archeologisch onderzoek uitgevoerd in en om de Engelmunduskerk. De resultaten van deze onderzoeken zijn nimmer volledig gepubliceerd. Dat is zeer te betreuren, want de kerk van Velsen is een van de oudste kerkstichtingen in Noord-Holland en is van grote betekenis geweest voor de geschiedenis van de gehele regio. De afgelopen jaren zijn de resultaten van al het uitgevoerde archeologische onderzoek alsnog geanalyseerd en gepubliceerd; in de lezing zullen deze worden behandeld. Vragen, waarop getracht wordt een antwoord te geven, zijn onder andere: Zijn er sporen gevonden van een oudere kerk dan de tufstenen kerk? Welke gegevens zijn aan het licht gekomen over de plattegrond en eventuele bouwfasen van de stenen kerk en uit welke tijd dateren zij? Zijn er aanwijzingen gevonden voor een grafveld uit de Vroege Middeleeuwen? Kortom, het belooft een zeer interessante lezing te worden op deze avond. Locatie: De Hofstede, Aletta Jacobsstraat 227, 1991 PT, Velserbroek Zaal open: 19:30 uur. Start van de lezing: 20:00 uur Toegang: leden en niet-leden HKV: gratis Koffie of thee bij aanvang: gratis ●

●

●

Alex Spekking, secretaris Tel: 06 148 31 644

Bericht van de ledenadministratie Sinds medio juli 2011 hebben wij weer een aantal nieuwe leden mogen inschrijven, en wel: Mevr. Tineke Luiten-Van Brero te Santpoort-Noord Hr. W. Kruijer te Velserbroek Hr. G. Swier te Velserbroek Mevr. Frederike de Groot te Santpoort-Noord Mevr. E.T. de Wit-Van Breda te Haarlem Hr. H.L. van Berkel te Santpoort-Noord Hr. A. Hoogland te IJmuiden Hr. Coen van Oosterom te Santpoort-Noord Hr. G.F. Wesseling te Velserbroek Wij heten hen van harte welkom en hopen dat zij veel genoegen beleven aan het lidmaatschap. Zij hebben inmiddels allen de gebruikelijke welkomstbrief ontvangen en na ontvangst van hun contributiebetaling voor het lopende jaar ontvingen zij als welkomstgeschenk het laatstverschenen jaarboek Velisena. Ook nu vragen wij u weer om familie, vrienden, kennissen, collegae en buren aan te moedigen lid te worden van de HKV. U kunt hen als geen ander het belang van een lidmaatschap van de HKV verklaren. Uiteraard kunt u hen ook verrassen met een CADEAULIDMAATSCHAP! December is bij traditie een maand, waarin wij elkaar graag een cadeau geven ter gelegenheid van St. Nicolaas of Kerstmis. Overweeg dit keer eens om een lidmaatschap voor één jaar van de HKV te schenken. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

4

Het cadeaulidmaatschap bestaat uit een oorkonde, waarop de personalia van de ontvanger vermeld staan en die wordt vergezeld van ons jaarboek Velisena 2011, jaargang 20. De ontvanger van het geschenk wordt als volwaardig lid ingeschreven tot en met 31.12.2012 en ontvangt tot dat moment dus alle nieuwsbrieven en ook ons jaarboek Velisena 2012, jaargang 21. De prijs van een cadeaulidmaatschap bedraagt € 20,00. Uitlevering geschiedt direct na 14.11.2011, dus ruim op tijd voor de feestdagen! Kortom: een origineel cadeau voor een zeer redelijke prijs. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de ledenadministratie van de HKV. Eelco Graafsma

Recent ontvangen schenkingen Ook de afgelopen periode werd aan de HKV interessant materiaal aangeboden, omdat deze materialen door omstandigheden van de oorspronkelijke eigenaar overcompleet zijn geworden. Van een helaas onbekend gebleven schenker, 7 DVD’s met in totaal 139 luchtfoto’s. Het gebied dat gefotografeerd is, beslaat globaal in het noorden van west naar oost Wijk aan Zee tot Buitenhuizen en in het zuiden van Bloemendaal-Noord naar Spaarndam. De opnamen zijn van eind april 1999. Dat is o.a. af te leiden aan het feit dat in Driehuis de tent voor de viering van Koninginnedag is opgezet. Door bemiddeling van de heren M. Arpad en L. van de Lugt: het boekje IJ.V.V. Stormvogels 75 (1912-1987). De goede gevers hartelijk bedankt! De schenkingen worden overgedragen aan respectievelijk onze HKVbibliotheek of aan de Werkgroep Archief. ●

●

Eelco Graafsma

Verslag van de excursie fietstocht langs de blekerijen Op zaterdag 10 september 2011 hielden wij een fietstocht voor de leden van de Historische Kring Velsen. De fietstocht werd gehouden langs de plaatsen waar in het verleden blekerijen lagen in Bloemendaal. Onze gids was niemand minder dan Jan Morren. Jan heeft met zijn gebruikelijke passie voor de blekerijen onze ogen geopend voor de geschiedenis van de blekerijen en ons gewezen op de laatste resten van deze monumenten. De excursie startte om 13:30 uur bij de ingang van de ruïne van Brederode, voerde ons door enkele mooie plaatsen in Bloemendaal en het centrum van Bloemendaal. Er werd aandacht geschonken aan de blekerijen: Bloemendaals Begin, Cloeckendael-Meer en Berg, Bleek en Berg, de blekerij bij Huis te Bloemendaal, Zomerzorg, Duin en Daal, de Mol, de Knip, Bleeklust, de blauwselmakerij Blaauwsel Lust en als laatste een tweede blekerij met de naam Bloemendaals Begin. De excursie eindigde bij de grens Bloemendaal-Santpoort aan de Kennemerweg. Na afloop van de excursie, die overigens goed werd bezocht, was er tijd voor thee en koffie die ons aangeboden werd door Jan en Astrid Morren. De weergoden waren ons welgezind. Conclusie: een dag om op terug te kijken. Alex Spekking

Redactie Velisena De redactie werkt met voortvarendheid aan de voorbereiding van de productie van het jaarboek. De 20ste jaargang zal de lezer weer een gevarieerde inhoud bieden met artikelen over onderwerpen uit vroege en recente perioden uit de geschiedenis van Velsen. Voor de 21ste jaargang, die in november volgend jaar verschijnt, beschikt de redactie nog over weinig kopij. Bij deze een oproep aan auteurs hun kopij tijdig, dat wil zeggen uiterlijk eind februari 2012, in te leveren. Neemt u vooraf contact op met ondergetekende? Jan Victor Suurmond

Gemeentearcheoloog Velsen, Wim Bosman, met pensioen Op de eerste mei van dit jaar was mijn pensionering een feit. 'Dag van de Arbeid' of niet, het bereiken van de 65-jarige leeftijd betekent in tijden van bezuinigingen voor de overheid dat dienstverbanden stoppen. Gelukkigerwijze bleek het de afgelopen jaren mogelijk om naast de dagelijkse bezigheden enige structuur in de gemeentelijke archeologische monumentenzorg aan te brengen. Hoe solide en duurzaam deze is, zal in de toekomst blijken. Het Verdrag van Valetta ('Malta') en het in de nationale monumentenwet opnemen ervan zijn uiteraard ook voor Velsen van doorslaggevende betekening geweest. In de praktijk hangt het er vooral vanaf of de ambtenaren van alle betrokken disciplines, zoals bijvoorbeeld stedenbouw/ruimtelijke ordening, bijtijds de consequenties onder ogen zien. Wanneer de formele procedures inclusief tijdig vooronderzoek netjes worden Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

5

afgehandeld, zullen de vereiste processen probleemloos worden doorlopen. Onnodige kosten en daardoor irritaties en onbegrip worden ermee voorkomen. Iedereen tevreden en de archeologische waarden blijven behouden voor de huidige gemeenschap en allen die nog na ons komen. Belangrijke voorwaarden om de grote rijkdom aan archeologische waarden van Velsens bodem de juiste, toebehorende rol te laten spelen zijn het breed delen van de kennis ervan en het correct toepassen bij het bodembeheer. Hierbij is een gedetailleerde waardenkaart voor het gemeentelijk grondgebied onontbeerlijk. Daarom is een proces gestart om alle door de jaren heen door mij vergaarde archeologische informatie digitaal in kaart te brengen binnen het geografische informatiesysteem van de gemeente. Aansluitend kan het beschikbaar komen voor andere belanghebbenden, zoals de nationale archeologische databank Archis. De opzet van kaart en database is niet zozeer wetenschappelijk, als wel praktisch, toegespitst op de wettelijke taken en beleidsmatige aspecten. Met andere woorden, het gaat bijvoorbeeld niet om het precieze aantal aangetroffen scherven maar vooral om de aard van de vindplaats, zaken als de diepteligging en de omvang en uiteraard het belang en de kwetsbaarheid. Dat belang dient zeker niet alleen (inter-)nationaal te zijn, want het moet ook worden gewogen vanuit het lokale en regionale perspectief. Mede daarom ben ik formeel gevraagd als extern adviseur nauw betrokken te blijven bij de archeologie binnen Velsen in al haar facetten. Ook al moest er een bureau worden achtergelaten, gaandeweg blijkt de deur voor de archeologische monumentenzorg niet definitief in het slot gegooid. Wim Bosman

N.B. Deze tekst verscheen eerder in de Nieuwsbrief van de Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland, AWN, Afdeling Kennemerland.

Nog een tijdschrift Het Archeologie Magazine is het enige Nederlandstalige publiekstijdschrift over archeologie. Het verschijnt zes keer per jaar. Ieder nummer bevat een themadeel, waarin de geschiedenis van een stad of streek uit binnen- en buitenland wordt uitgediept aan de hand van archeologische vondsten. Een jaarabonnement kost het eerste jaar € 25,-; daarna € 36,-. Met een proefabonnement voor € 8,50 ontvangt men twee nummers. Voor meer informatie raadplege men www.archeologieonline.nl.

Musea en tentoonstellingen De Haan is los. Kinderboeken en -prenten van I. de Haan uit Haarlem. De Haarlemse kinderboekenuitgever I. de Haan liet in de tweede helft van de 19de eeuw de mooiste kinderboeken van zijn persen rollen. De Bibliotheek Haarlem heeft in haar bijzondere collecties een groot aantal van De Haans juweeltjes, die getoond worden in de Commandeurszaal van het Noord-Hollands Archief. 15 november t/m 14 januari 2012. Di.-vr. 9.00-17-00 uur en za. 9.00-14.00 uur. Toegang gratis. Janskerk, Jansstraat 40, 2011 RX Haarlem.

www.noord-hollandsarchief.nl Wij zullen doorgaan. Over DE KUNST VAN HET OUDERWORDEN. Museum Het Dolhuys, nationaal museum van de psychiatrie, te Haarlem. In 2011 worden zo'n 230.000 mensen 65 jaar, dat zijn er 60.000 meer dan vorig jaar. Die stijging wordt veroorzaakt door de eerste lichting babyboomers die met pensioen gaat. Hoe gaat deze nieuwe generatie om met ouderdom? Is het een vloek of een zegen? Die vraag staat centraal in de overzichtstentoonstelling. Te zien tot en met 4 maart 2012. Schotersingel 2, 2021 GE Haarlem. Tel. 023-5410670. www.hetdolhuys.nl High Tech Romeinen. Kijk wat ze konden! Doe wat ze deden! De technische prestaties van de antieke oudheid zijn ongelofelijk en soms adembenemend. Met grote kennis en kunde brachten de Romeinen werken tot stand die ons blijven boeien: tempels, aquaducten, wegen en katapulten. In de tentoonstelling kunt u originele voorwerpen bewonderen en spannende animaties bekijken. Aan de hand van diverse thema's komt u veel te weten over architectuur, machines, communicatie, het leger en water. Museum Het Valkhof, Klefkensbos 59, 6511 TB Nijmegen. Tel. 024-3608805. Di.-zo. 11.00-17.00 uur. www.museumhetvalkhof.nl Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

6

Ringers, de Alkaarse Chocoladefabriek. Van 1920 t/m 1970 stond in Alkmaar een heuse chocoladefabriek: de chocolade- en cacaofabriek van Ringers. Bij oostenwind hing de zoete geur van cacao in de straten van de stad. Ringers stond bekend om zijn 'fijnste chocolade, de heerlijkste kersenbonbons en de mooiste suikerwerken'. Stedelijk Museum Alkmaar, Canadaplein 1, 1811 KE Alkmaar. Tel. 072-5489789. Di.-zo. 10.00-17.00 uur. www.stedelijkmuseumalkmaar.nl Elke dag een draadje... Borduren in gevangenschap 1940-1945. De aangrijpende tentoonstelling is gewijd aan een prachtige collectie borduurwerken gemaakt door vrouwen in gevangenschap tijdens de WO II. Ook in de interneringskampen in Nederlands-Indië werd massaal geborduurd. De vrouwen maakten lappen van kapotte lakens en kledingstukken. Borduren was een uitlaatklep, bood houvast en gaf kleur aan het grauwe bestaan. Verzetsmuseum Amsterdam. Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam. Tel. 020-6202535. Di.-vr. 10.00-17.00 uur en za-ma 11.00-17.00 u. www.verzetsmuseum.org In het spoor van Napoleon, tweehonderd jaar later. Met foto's van Wijnanda Deroo en Erik Klein Wolterink. Dreef Expositie, Provinciehuis, Dreef 3, Haarlem. Alleen op werkdagen van 9.00-17.00 uur. Vrijheid! Leiden Ontzet 1574-2011. Met een eigentijds historiestuk van fotograaf Erwin Olaf over Leidens Ontzet figureren gewone Leidenaren. Zij beelden met verve de onder de Spanjaarden zuchtende burgers uit. De Lakenhal t/m 8 januari 2012. Bij de expositie verschijnt het boek Leidens Ontzet: Vrijheid en Volksfeest. door Joost Zijlmans, verkrijgbaar in museum en boekhandel. Meer informatie via: www.lakenhal.nl en

www.erwinolaf.com.

Verschenen * Monumenteel: monumentenzorg en archeologie. Gemeente Velsen, Publiekszaken. Nr. 11, augustus 2011. Doel van de nieuwsbrief is eigenaren van monumenten in Velsen en andere belangstellende te informeren over actuele zaken rond monumenten, archeologie en cultuurhistorie. Info: 0255-567536, Masja Gemser e.a. * S. Cornelissen, K. van der Duin en T.P. Hoek (red.). Over duinen, velden en wegen: 100 jaar "Nieuwe Kerk" 1911-2011. IJmuiden-West, 2011., 60 p., ill. Het boek is in eigen beheer uitgegeven door de kerkenraad van de Hervormde Gemeente IJmuiden-West ter gelegenheid van het eeuwfeest van het kerkgebouw aan de Kanaalstraat. Medewerking verleende Jan Morren. De titel is ontleend aan de eerste regel van een lied, dat gezongen werd tijdens de eredienst bij de ingebruikneming van het kerkgebouw in 1911. Indien nog voorradig, is het boek voor € 15,- verkrijgbaar bij Rein de Koning (tel. 0255-517568). * = Aanwezig in de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief (NHA) www.noord-hollandsarchief.nl.

Via

die website vindt men alle aanwinsten uit het laatste kwartaal.

Nieuws uit het Noord-Hollands Archief (NHA) In het kader van de Maand van de Geschiedenis (zie hierna) organiseert het NHA een drietal activiteiten: 1. zondag 16 oktober: Themadag Verliefd, verloofd, getrouwd,.... Huwelijken in Noord-Holland 18112011. 2. zaterdag 22 oktober: Workshop: Genealogische Dag. 200 jaar Burgerlijke Stand in Noord-Holland. 3. 24 september-29 oktober: Tentoonstelling Van Bakerpraat tot babyshower. Gebruiken rond zwangerschap en geboorte. Voor meer informatie zie: www.noord-hollandsarchief.nl Een van de kernprocessen van het NHA is het toegankelijkmaken van archieven en collecties. Die archieftoegangen zijn te raadplegen via de website van het NHA, www.noord-hollandsarchief.nl, en via www.archieven.nl. In 2010 zijn 65 inventarissen en plaatsingslijsten online beschikbaar gekomen van archieven en collecties met een totale omvang van 115 meter boekenplank. Vanuit de gemeente Velsen betreft het de volgende archieven en archieffragmenten: 1. Gemeentepolitie te Velsen, (1899) 1906-1993 Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

7

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Toneelvereniging Varia te IJmuiden, 1904-1956 Nederlandse Zeevisgroothandel Vereniging te IJmuiden, 1908-1986 Vereeniging van Reeders van Visschersvaartuigen te IJmuiden, (1886) 1908-1982 School voor Middelbaar Technisch Onderwijs op basis van samenwerking van de IJmond en het Haarlemse gebied, IJmond MTS te Santpoort-Noord, 1971-1976 Aanvulling op het archief van de Gereformeerde Kerk van Velsen (kerkgebouw te Velsen-Noord) 1887-1983 (1997); inv.nrs. 2727-275 Bewaarschool Spaarnberg te Santpoort, 1885-1931 Openbare Kleuterschool De Duinkrekels te IJmuiden, (1954) 1956-1985 Nederlands-Hervormde Gemeente (Nieuwe Kerk) te IJmuiden-West, (1878) 1986-2000 (2004) Bron: Jaarverslag 2010 Noord-Hollands Archief

Vooral de onder 3 en 4 genoemde archieven zijn uitermate van belang voor nader onderzoek naar de geschiedenis van de visserij in IJmuiden en Nederland. [Redactie] Het NHA heeft een uitgebreid Activiteitenprogramma Najaar 2011 gepubliceerd. De folder is verkrijgbaar bij de receptie in de Janskerk.

Libris Geschiedenis Prijs 2011 en Maand van de Geschiedenis De Libris Geschiedenis Prijs bekroont historische boeken die een algemeen publiek aanspreken. De criteria zijn dat het boek een oorspronkelijk onderwerp heeft, prettig leesbaar is geschreven en op gedegen historisch onderzoek stoelt. Aan de prijs is een bedrag van € 20.000,- verbonden. De prijs zal worden uitgereikt door de juryvoorzitter, Agnes Jongerius, tijdens de Nacht van de Geschiedenis op zaterdag 22 oktober in de Zuiderkerk te Amsterdam. Op 16 september 2011 is de lijst met genomineerden bekendgemaakt. Het zijn de volgende auteurs: Emiel Lambrechts. Gevecht met de Leviathan. Een verhaal over de politieke ordening in Europa (18151965). Bert Bakker, 2011. 448 p. ISBN 97890-35136366 J.A. de Moor. Generaal Spoor. Triomf en tragiek van een legercommandant. Boom, 2011. 300 p. ISBN 97890-85067092 Luc Panhuysen. Een Nederlander in de wildernis. De Ontdekkingsreizen van Robert Jacob Gordon in Zuid-Afrika. Nieuw-Amsterdam / Rijksmuseum, 2010. 189 p. ISBN 97890-86890668 Jaap Scholten. Kameraad Baron. Een reis door de verdwijnende wereld van de Transsylvaanse aristrocratie. Contact, 2010. 412 p. ISBN 97890-25431549 Auke van der Woud. Koninkrijk vol sloppen. Achterbuurten en vuil in de 19de eeuw. Bert Bakker, 2010. 440 p. ISNB 97890-35135970 In 2010 werd de prijs toegekend aan David Van Reybrouck, Vlaams archeoloog en schrijver, voor zijn boek Congo, een geschiedenis. Amsterdam, 2010. ISBN 9780-23456636 ●

●

●

●

●

De Nacht van de Geschiedenis sluit de viering af van de Maand van de Geschiedenis (oktober), die dit jaar voor het eerst gehouden wordt. Op de website http://maandvandegeschiedenis.innl.nl vindt men een veelheid aan activiteiten in het hele land. Daar leest u ook de activiteiten per provincie geordend.

Een vraag De heer H. Mulder richtte de volgende vraag aan het bestuur: Half augustus 1930 is er een aanvaring geweest tussen het Griekse s.s. Amazone met de Velser spoorbrug. Het blijkt een stevige aanvaring te zijn geweest: de brug was acht dagen buiten gebruik. De hoofdbrugwachter was mijn grootvader. Vierenhalf jaar later ging hij op 57-jarige leeftijd met vervroegd pensioen. Wat ik probeer uit te zoeken is, of er verband is tussen zijn pensionering en die aanvaring. Dat probeer ik uit te zoeken, omdat de Australische tak van onze familie heeft gevraagd of ik hun Hollandse afkomst in kaart wil brengen. Waar ik niet achter kom zijn twee dingen: 1. De toedracht van de aanvaring en 2. Is er een onderzoek of een proces geweest? Op internet vind ik het niet. Wie kan mij adviseren op welke manier ik naar informatie zou kunnen zoeken? Met vriendelijke groeten, H.C. (Henk) Mulder. [email protected]. Tel. 06-42480447. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

8

Windkracht 8 Beaufort over de Noordzeekust, gezien vanaf de Zuidpier te IJmuiden. Een sfeerplaat ter afsluiting van de 20ste jaargang van Velisena Loopmare en ter gelegenheid van de herfst 2011. De foto is in januari 1936 gemaakt door de Haarlemse persfotograaf Hendricus Johannes Marie (Henk) Valks (1878-1955). Foto: NHA, Collectie Valks

Velisena Loopmare

is een nieuwsbrief voor leden van de Historische Kring Velsen en verschijnt drie- tot viermaal per jaar onder redactie van Jan Victor Suurmond. Kopij gaarne per e-mail in een bijlage verzenden naar de redacteur, Ampzingstraat 3 zw, 2014 XT Haarlem. Tel. 023-8448479. E-mailadres: [email protected] De volgende Velisena Loopmare verschijnt begin maart 2012. Kopij van het bestuur, van de werkgroepen en leden wordt op uiterlijk maandag 20 februari 2012 verwacht. Informatie uit de nieuwsbrief mag worden overgenomen, mits de bron wordt vermeld.

Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 3

9