Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 21, nr. 1, maart 2012 Secretariaat: Boterkamp 3, 1991 DB Velserbroek. Tel. 023-5376302 of 06-14831644. Fax: 023-5493578 E-mail: [email protected] Ledenadministratie: Eelco Graafsma Driehuizerkerkweg 68, 1985 EM Driehuis Tel. 0255-511709. E-mail: [email protected] Website: www.historischekringvelsen.nl _________________________________________________________________________________________________________________________

Nieuws van het bestuur Feest! De HKV bestaat 20 jaar. Een uitnodiging aan de leden van de Historische Kring Velsen Op 19 mei 2012 zal op passende en feestelijke wijze het 20-jarige bestaan van de HKV worden herdacht in de Engelmunduskerk te Oud-Velsen. Een korte terugblik op het verleden van de HKV: aan het einde van de vorige eeuw waren in de gemeente Velsen ettelijke organisaties actief bij de bestudering van de plaatselijke geschiedenis op diverse terreinen. Archeologisch onderzoek was het belangrijkst en vond al tientallen jaren plaats. De ondergrond van Velsen bevat een schat aan materiaal uit de Romeinse tijd en van lang daarvoor. Bij de bouw van de Velsertunnel in de jaren vijftig van de vorige eeuw was een complete Romeinse haven aangetroffen. In het tracé van de Wijkertunnel werd enkele jaren later nog een ouder havencomplex gevonden. Tientallen amateurarcheologen hebben op deze plaatsen gedurende vele jaren opgravingen gedaan en een schat aan materiaal verzameld en veiliggesteld, voordat alles weer werd afgedekt met beton en asfalt om het verkeer onder het Noordzeekanaal ruim baan te geven. Maar er werd ook archeologisch onderzoek gedaan, de lokale geschiedenis werd bestudeerd en het industrieel erfgoed onderzocht. Onderzoekers bezochten daartoe regelmatig het Gemeentearchief Velsen, destijds nog gevestigd in het stadhuis in IJmuiden. Hier ontmoetten en vonden onderzoekers en archiefmedewerkers elkaar. Zij kwamen tot de conclusie dat samenwerking tussen de verschillende onderzoeksgroepen zou leiden tot een overzichtelijk beeld van Velsens geschiedenis. Op 21 september 1991 vond een vergadering in het archief plaats om de Historische Kring Velsen (HKV) op te richten. Deze vereniging had als doel het 'stimuleren, coördineren van onderzoek, vastleggen en bekendmaken van de geschiedenis van Velsen en van haar bewoners, alsmede het bevorderen van en/of meewerken aan de instandhouding van historische objecten en waarden in Velsen'. Het eerste bestuur bestond uit Andries Brunekreef, voorzitter, Jan Victor Suurmond, secretaris, Henk Bakker, penningmeester, Wim Bosman, coördinatie activiteiten en Luc van Grinsven, vertegenwoordiger redactie jaarboek. Het bestuur werd geassisteerd door mevrouw Monnie Rienks. Met groot elan ging men aan de gang en op 28 juli 1992 waren zeven ledenorganisaties en 36 individuele leden aanwezig. Er werd hard gewerkt aan het bekendmaken van Velsens historie. Er verscheen een geïllustreerd magazine, Velisena, een jaarboek met daarin doorwrochte artikelen over diverse onderwerpen met betrekking tot de geschiedenis van Velsen en een eenvoudige nieuwsbrief met actueel nieuws, in 2007 omgedoopt tot Velisena Loopmare. Deze werd en wordt nog bij leden persoonlijk in de bus gedaan, of in toenemende mate digitaal aan andere leden verzonden. Tweemaal per jaar is er een ledenvergadering, waar individuele leden en werkgroepen elkaar ontmoeten. Er wordt dan via een lezing of een film een interessant

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

1

onderwerp uit Velsens geschiedenis belicht. Ook worden er regelmatig excursies georganiseerd binnen of buiten de gemeente naar belangwekkende plaatsen. Het jaarboek Velisena is het visitekaartje van de HKV. De Velisena Loopmare, die viermaal per jaar verschijnt en de website, sinds enige jaren www.historischekringvelsen.nl, zijn de belangrijkste communicatiemiddelen binnen de vereniging en naar buiten. Het jaarboek en de nieuwsbrief worden goed gelezen en de website, sinds vele jaren verzorgd door webmaster Erik Baalbergen wordt veelvuldig bezocht. Op de jaarmarkten her en der in de gemeente staat de HKV altijd met een kraam met promotiemateriaal, wat iedere keer weer tot resultaat heeft dat zich nieuwe leden aanmelden. Vanzelfsprekend stuiten de leden, speciaal die van de Monumentenwerkgroep, wel eens op ontwikkelingen die bedreigend zijn voor monumenten, gebouwd en ongebouwd. En even vanzelfsprekend wordt daarover dan contact gezocht met de desbetreffende overheden. Daarbij klimmen we niet op de barricades, maar proberen via overleg en overtuigingskracht te bereiken dat monumenten behouden of gerestaureerd worden. Enerzijds heeft de HKV hierdoor nog steeds een gezellig karakter van een club van amateur-historici, die elkaar goed kennen, anderzijds hebben de lezingen, de artikelen in Velisena, de excursies en de website een steeds professioneler karakter. Met 360 leden mag de HKV er na 20 jaar wezen! Daarom nodigt het bestuur de leden en relaties uit voor een feestelijke bijeenkomst in de historische ruimte van de Engelmunduskerk in Oud-Velsen op zaterdag 19 mei 2012 tussen 15.00 en 17.00 u. Het bestuur verwacht een grote opkomst. Daarom is het absoluut noodzakelijk dat u opgeeft of u aanwezig zult zijn op 19 mei en met hoeveel personen. De ruimte is niet onbeperkt, dus wie het eerst komt, het eerst maalt. Opgave uiterlijk 15 april 2012 via: [email protected], of gedurende de

voorjaarsledenvergadering van de HKV op maandag 2 april in De Hofstede, Velserboek. De voorbereidingen zijn in volle gang. Als tastbare herinnering ontvangen de leden een jubileumnummer van Velisena, een fotoboek met daarin oude foto's van de gemeente, beschikbaar gesteld door het Noord-Hollands Archief, waar het voormalige Gemeentearchief Velsen is ondergebracht. Van dezelfde locaties die op de oude foto's staan, zijn in de afgelopen tijd moderne foto's gemaakt, die samen in het boek worden gepubliceerd. Begeleidende artikelen van Erik Baalbergen en Jan Victor Suurmond belichten de herkomst van de oude foto's en de makers ervan. Het boek wordt zo een waardevol historisch document: een momentopname van Velsen vroeger en Velsen anno 2012. Het zal op 19 mei door de voorzitter van de HKV, John Buijsman, worden aangeboden aan de burgemeester Franc Weerwind en aan de directeur van het Noord-Hollands Archief, Lieuwe Zoodsma in zijn hoedanigheid van gemeentearchivaris van Velsen. Bij dit alles horen natuurlijk ook koffie en thee bij de ontvangst, passende muziek en een hapje en een drankje tijdens de receptie na het officiële gedeelte, waar de leden elkaar kunnen ontmoeten. Ieder lid ontvangt direct zijn/haar exemplaar van het jubileumboek. Om alvast een indruk te krijgen van de inhoud van het boek worden de foto's geprojecteerd via beamers in de ontvangstkamer van de kerk en in de kerk zelf.

Mocht u niet aanwezig kunnen zijn, dan is er een bescheiden herkansing: Op vrijdag 1 juni zal in de Bibliotheek Velsen aan het Dudokplein in IJmuiden wethouder Wim Westerman een tentoonstelling openen van foto´s uit het jubileumboek op twaalf expositiepanelen. De overige foto´s zullen met een beamer in de bibliotheek geprojecteerd worden. Daar zal het boek ook te koop zijn voor € 9,95. Wie € 2,50 extra betaalt, wordt automatisch lid van de HKV gedurende het lopende jaar 2012. Het boek is na 19 mei a.s. ook te koop bij Boekhandel Bredero, Santpoort-Noord, Boekhandel Erasmus, IJmuiden, de Beverwijkse Boekhandel, Boekhandel Bruna, Velserbroek. De tentoonstelling zal ik oktober, de Maand van de Geschiedenis, herhaald worden in de Bibliotheek Velserbroek. Overigens krijgen de leden die niet aanwezig konden zijn bij de lustrumbijeenkomst in de Engelmunduskerk het jubileumboek thuis bezorgd of gezonden. Namens het bestuur en de jubileumcommissie, Jet van Voorst Vader, 9 februari 2012 Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

2

Voorjaarsledenvergadering Het bestuur van de Historische Kring Velsen nodigt de leden uit tot het bijwonen van de voorjaarsledenvergadering, te houden op maandag 2 april 2011 in Woonzorgcentrum De Hofstede aan de Aletta Jacobsstraat te Velserbroek. De aanvang van deze vergadering is 20:00 uur. De zaal is open om 19:30 uur. Gastspreker De gastspreker van deze avond is de heer W. de Wit, die een lezing zal geven over het m.s. Arosa Sun. Het is vanaf 2010, 50 jaar geleden dat Nederland met de Italiaanse regering een wervingsakkoord sloot. Hierdoor konden Italianen in verschillende bedrijfstakken in Nederland, zoals de scheepsbouw en woningbouw aan de slag gaan. Door de snelle groei van het aantal buitenlandse werknemers bij Hoogovens opende men in 1965 nieuwe plekken waar tijdelijke arbeidskrachten konden verblijven. Naast de woonoorden Euro Casa en Botel Casa Marina was er de Arosa Sun. Het m.s. Arosa Sun lag aan het Binnenspuikanaal in Velsen-Noord en was door de Hoogovens in 1961 in gebruik genomen als pensionschip voor haar Spaanse en Italiaanse werknemers. Deze lezing zal dan ook vooral gaan over de geschiedenis van het m.s. Arosa Sun. Agenda 1. Opening 2. Mededelingen voorzitter 3. Ingekomen stukken secretaris 4. Lezing door de heer W. de Wit Pauze 5. Notulen ledenvergadering 14 november 2011 6. Jaarverslagen 2011 van bestuur en werkgroepen 7. Financieel Jaaroverzicht 2011 8. Verslag kascontrolecommissie 9. Benoeming kascontrolecommissie 2012 10. Bestuursuitbreiding 11. Festiviteiten rond 20 jarig jubileum HKV 12. Rondvraag 13. Datum volgende ledenvergadering en sluiting Bestuursverkiezingen Er zijn geen bestuursverkiezingen. Het bestuur heeft besloten eenmaal per jaar een bestuursverkiezing te organiseren. Dat zal zijn in het najaar. Indien u verhinderd bent op deze jaarvergadering te komen maar het wel op prijsstelt de financiële stukken te ontvangen, dan zullen wij u deze stukken nasturen. U kunt ons hiervoor bellen via 06-148 31 644 of emailen naar [email protected]. Met vriendelijke groet, namens het bestuur, Alex Spekking, secretaris Notulen van de najaarsledenvergadering, gehouden op maandag 14 november 2011 in Zorgcentrum de Hofstede te Velserbroek. Aanwezig zijn 70 leden en 7 niet leden. 1. en 2. Opening en mededelingen voorzitter Om 20.05 uur opent de voorzitter de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom. Hij deelt mede dat er bericht van verhindering is ontvangen van: mw. L. Baron, A. Bosman, C. Moolenaar, O. de Jong, T. van Maris, G. van Broekhuizen, W. Bosman, H. Wijdeveld, de heer en mevr. Hartendorf, M. Uyl, T. Brouwer en P. Korpershoek.

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

3

Namens de werkgroep Archief verzoekt hij de voorzitters van de werkgroepen de notulen en overige stukken ter archivering aan te leveren. De HKV heeft twee leden afgevaardigd naar een projectgroep, bestaande uit leden van HKV, HKH, en HGMK, die de mogelijkheden van regionale samenwerking gaan bezien. 3. Lezing De heer H. Korting verzorgde met behulp van een historische flip over een boeiende lezing met als onderwerp: Verraders waarvoor in een bevrijd Nederland geen plaats zal zijn, een uitspraak van koningin Wilhelmina. Hij wist de aandacht van het aanwezige publiek ruim een uur vast te houden, met de uitleg over de opzet, organisatie en achtergronden van de Bijzondere Rechtspleging en het Buitengewone Strafrecht, ten behoeve van tienduizenden foute Nederlanders. De rol van het Militair Gezag o.l.v. generaal Kruls en de BS (Binnenlandse Strijdkrachten) de communistische RVV (Raad Van Verzet), de LKP (Landelijke Knok Ploegen) en de OD (Orde Diensten). Ook de sfeer, waarin direct na de oorlog de rechtspraak plaatsvond, wist hij treffend te typeren met de uitspraak van A. den Doolaard: Het is zondag, daarom zwijg ik over de NSB gelijk het graf dat op hen wacht. Vol verbazing hoorden de aanwezigen de grote aantallen, die hij noemde b.v. De POD (Politie Opsporings Dienst) legde 500.000 dossiers aan van "foute" Nederlanders. De BS (Binnenlandse Strijdkrachten) explodeerde direct na de oorlog van 60.000 naar 150.000 leden, waaronder velen met een dubieus oorlogsverleden! Ook belichtte hij de toestanden in de 290 opvang- en heropvoedingskampen, alsmede de 144 doodstraffen uitgesproken door de vijf Bijzondere gerechtshoven. 42 doodstraffen werden daadwerkelijk uitgevoerd, waaronder die voor burgemeester Van der Weijde van Velsen. Van de mogelijkheid om na afloop vragen te stellen werd gretig gebruikgemaakt. 4. Presentatie Velisena Jaarboek 2010 jaargang 19 door Jan Victor Suurmond Jan Victor Suurmond memoreert dat in het najaar van 1992 het 0-nummer verscheen, en de toenmalige voorzitter de heer Andries Brunekreef daarin de wens uitte: ".... dat dit nummer een voorganger mag zijn van een lange reeks geschiedkundige geschriften van en over Velsen". Jan Victor merkte in alle bescheidenheid op, dat deze wens in vervulling gegaan is. Tevens verheugde hij zich over het feit dat het jaarboek nog steeds in papieren vorm verschijnt, hoewel de auteurs, redactieleden en drukker bijna volledig digitaal communiceren. De inhoud van Velisena Jaarboek 2011 bestaat uit een viertal artikelen t.w.: - Een proefopgraving naar het Huis te Velsen - Jan Morren - De familie de Bie - Jan Morren - Kanaalgraver Engelhart - Werkgroep Genealogie - 70 jaar herdenking van Februaristaking 1941 - 2011 - Wim Sellen Jan Victor Suurmond bedankt zijn mede-redactieleden, Leo Arisz, Erik Baalbergen, Jan Hein Beelen (layout) en Lucas van Grinsven, van wie Jan Hein, Lucas en hijzelf vanaf het begin deelnemen, voor hun inzet. Hierna reikt hij ter gelegenheid van het Velisena- jubileum het eerste exemplaar uit aan voorzitter John Buijsman. PAUZE 5. Mededelingen en ingekomen stukken secretaris: geen 6. Notulen Ledenvergadering d.d. 11 april 2011 De notulen worden zonder vragen, opmerkingen of aanvullingen goedgekeurd. 7. Begroting 2012 De penningmeester heeft op de vergadering de Begroting 2012 uitgereikt en geeft een korte toelichting. Op de vraag of er giften zijn ontvangen uit b.v. het Schipholfonds, antwoordde de penningmeester, dat er een subsidie-aanvraag gedaan is bij de Rabobank. Op de vraag hoeveel leden de vereniging heeft, werd geantwoord ca. 350. De vergadering gaat akkoord met de begroting, die een positief saldo heeft van € 1.245.00. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

4

8/9 Bestuursverkiezing en vacature De voorzitter John Buijsman deelt mede dat het bestuur terug wil naar de oorspronkelijke situatie t.w. eenmaal per jaar bestuursverkiezingen in de voorjaarsledenvergadering. Het rooster van aftreden vermeldt dit jaar de voorzitter die te kennen heeft gegeven een volgende termijn te ambiëren. De vergadering gaat hier middels een applaus mee akkoord. Wel wordt verzocht het rooster van aftreden op de website te publiceren, hetgeen wordt toegezegd. Voor de nog openstaande bestuursvacature wordt naar kandidaten gezocht. Ter vergadering deelt mw. A.E. van der Mandele mede geïnteresseerd te zijn. De voorzitter zal contact met haar opnemen. 10. Presentatie werkgroepen, de voorzitters vertellen over de activiteiten De heer Jan Morren deelt namens de Werkgroep lokale geschiedenis, mede dat de geschiedenis van de stalhouderij Van Gameren in het dorp Velsen wordt onderzocht. Hierbij wordt ook het Hotel Appeldoorn betrokken, omdat de stalhouderij hieruit ontstaan is. Verder worden bestudeerd de geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk in De Hofgeest, waar nu de autosloop van Rutte is gevestigd. Wim Bosman is uitgenodigd een archeologisch hoofdstuk toe te voegen. Ingeleverd bij de redactie van Velisena wordt een artikel over Pieter Vermeulen en zijn werk onder de bevolking op De Heide. Ook wordt een artikel ingeleverd over de geschiedenis van de boerderij Groot Beekvliet op de Hofgeest. Er wordt nog gewerkt aan diverse artikelen zoals de economische ontwikkeling van de gemeente Velsen in relatie met het milieu, de stedenbanden e.d. De heer Hans Bolland deelt namens de Werkgroep genealogie mee, dat de werkgroep blij is dat Henk Timmer erbij gekomen is, omdat hij een duidelijke versterking is. Voor komend jaar zal de opstand van de kanaalgravers in 1866 ter hand worden genomen. De werkgroep heeft een bezoek gebracht aan gebouw De Bazel, waar het Stadsarchief Amsterdam gevestigd is, om onderzoek in het archief van de AKM Amsterdamsche Kanaal Maatschappij te doen. De dames Hannie van de Outenaar en Ria Holstein hebben de bibliotheek op orde gebracht. Zij richten zich nu op het genealogische deel. De werkgroep heeft zich gepresenteerd op de historische dag op 29 oktober 2011 in de Bibliotheek Velsen. De Werkgroep straatnamenonderzoek bij monde van de heer Erik Baalbergen: De werkgroep heeft momenteel 6 leden en 1 adviseur. De werkgroep is nauwelijks zichtbaar, maar wel op de achtergrond actief. Plannen zijn er voor een uitgave over Velsen Noord. Het straatnamenonderzoek over Santpoort is nagenoeg compleet. De werkgroep leverde een bijdrage aan de rubriek Straat van de maand in de IJmuider Courant en mogelijk aan een te verschijnen publicatie van derden over Driehuis. De werkgroep beraadt zich nog op andere wegen en vormen van publicatie van de onderzoeksresultaten. De Monumentenwerkgroep bij monde van de heer Joop Vermeij: De werkgroep richt zich op actuele zaken met dien verstande dat ze een zienswijze geeft op monumenten in samenhang met de omgeving, alsmede een visie op eventueel gewenste restauratie. De werkgroep beziet de monumentenstatus van de diverse gebouwen in Velsen, b.v. die volgens de Amsterdamse bouwstijl zijn gebouwd. Ook de wederopbouw-duplexwoningen, zoals in de Biallosterskilaan in Santpoort-Noord hebben de aandacht. De werkgroep verheugt zich over het feit dat twee nieuwe werkgroepleden zich aangemeld hebben. De Werkgroep website bij monde van de heer Erik Baalbergen: De websiteredactie houdt zich medio november 2011 al 11 jaar lang bezig met het actueelhouden van de website. Die website is bereikbaar via het webadres www.historischekringvelsen.nl. De redactie bestaat uit Karina de Ruijter (contactpersoon en kopij vanuit het bestuur) en Erik Baalbergen (redactie en webmaster). Met name de rubrieken Gevraagd en gezocht, Nieuws, Literatuur en Recente Uitgaven over Velsen, Activiteitenagenda, Excursies en Lezingen worden zo veel mogelijk actueel gehouden. Sinds begin 2011 zijn

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

5

in de rubriek Gevraagd en gezocht 29 vragen geplaatst. Naar aanleiding van de vragen en beantwoording door o.a. HKV-leden worden steeds weer interessante contacten gelegd. Het bezoek aan de website lijkt dit jaar lager uit te vallen dan gemiddeld 104 pageviews ten opzichte van dit jaar ca. 90. Tot op heden zijn er dit jaar ruim 28.000 pagina´s bekeken tijdens ca. 11.600 bezoeken. Wat betreft het actueelhouden van informatie rond en vanuit de HKV is de redactie met name afhankelijk van actieve bijdragen vanuit het bestuur en de werkgroepen. De Redactie Velisena bij monde van heer Jan Victor Suurmond: Over de jaargang 2011 is namens de redactie al e.e.a. gemeld, toegevoegd dient te worden, dat de begrotingspost Kosten Velisena 2011, groot € 2.200,-- licht overschreden zal worden. Oorzaak: in overleg met de penningmeester hebben wij de oplage vergroot van 500 tot 600 exemplaren. De jaargang 2010 was namelijk in december vorig jaar al uitverkocht. Op zich een goed teken, maar nu zal voor nieuwe leden en externe activiteiten waarschijnlijk voldoende voorraad aan Velisena´s jaargang 20 overblijven. Wat het reguliere jaarboek 2012 betreft: een omvangrijk artikel is in portefeuille en door omstandig-heden nog aangehouden tot 2012. De redactie heeft zelf nog een idee voor een interview én de Werkgroep lokale Geschiedbeoefening heeft zojuist veel artikelen aangekondigd. De redactie is dus optimistisch voor de eerstvolgende jaargangen. We zullen wellicht prioriteiten moest stellen; één van de doelstellingen daarbij is variatie qua onderwerpen en perioden uit de geschiedenis van Velsen. Let wel: de sluitingstijd voor kopij voor het jaarboek 2012 is februari a.s. Voor het jubileumjaar 2012 hoopt de redactie met een extra en bijzondere uitgave voor de dag te komen. De inhoud daarvan is nog een verrassing. Voorbereidingen worden al getroffen in overleg met de jubileumcommissie en het bestuur. U hoort en leest daar meer over. 11. Rondvraag Mevrouw A.E. van der Mandele attendeert de vergadering op het bestaan van de Databank Vrijwilligers, waarop de vacature van bestuurslid HKV vermeld staat. Jan Morren vraagt of er belangstelling bestaat voor een fietsexcursie naar de voormalige gemeente Schoten. Nadat de vergadering hierop positief reageerde, werd afgesproken dat in overleg met het bestuur een datum zal worden vastgesteld. 12. Datum volgende vergadering Op maandag 9 april 2012 zou om 20.00 uur de voorjaarsvergadering plaatsvinden, echter omdat het dan 2de Paasdag is, zal een nadere datum worden afgesproken. Om 22.30 uur sluit de voorzitter de vergadering en wenst de aanwezigen wel thuis, nadat hij hen heeft geattendeerd op de lezing De Engelmunduskerk te Velsen onderzocht op maandag 12 december a.s. in Zorgcentrum De Hofstede te Velserbroek. W. Sellen, notulist

Jaarverslagen Historische Kring Velsen over het kalenderjaar 2011 Jaarverslag van het bestuur Bestuur Van 1 januari 2011 tot 31 december 2011 bestond het bestuur uit de volgende personen: De heer J.J. G. Buijsman voorzitter, de heer J.A.P van der Pol penningmeester en vice-voorzitter, de heer A.J. Spekking secretaris, en de bestuursleden de heren E.F. Graafsma, W.G. Sellen en mevrouw K. de Ruijter Medio 2010 heeft het bestuur gesproken met mevrouw K. de Ruijter en haar gevraagd eens mee te draaien in het bestuur. Mevrouw De Ruijter heeft aangegeven vanaf medio 2010 mee te draaien in het bestuur om zich te oriënteren. Op de voorjaarsvergadering, gehouden op 11 april 2011, heeft mevrouw De Ruijter zich kandidaat gesteld voor een bestuursfunctie en is zij per acclamatie gekozen. Het bestuur heeft in dit verslagjaar diverse personen gevraagd om toe te treden tot het bestuur. Het bestuur is van mening dat uitbreiding van 6 naar 9 bestuursleden noodzakelijk is.

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

6

Bestuursvergaderingen Het bestuur kwam op de volgende dagen in vergadering bijeen: 20 januari 2011, 17 februari 2011, 17 maart 2011, 21 april 2011, 19 mei 2011, 16 juni 2011, 21 juli 2011, 15 september 2011, 20 oktober 2011, 17 november 2011 en 15 december 2011. De vergaderingen zijn gehouden in het Witte Theater te IJmuiden. Bestuursbeleid Het bestuur heeft net als voorgaande jaren ook nu weer een strak beleid uitgestippeld. Om te komen tot het concretiseren van een aantal zaken en de daarbij beoogde doelen te behalen was het noodzakelijk om op bestuurlijk niveau een aantal korte slagen te maken. Een aantal van deze zaken zijn: Er zijn diverse contacten geweest met het Cultureel Erfgoed Noord Holland. Deze contacten zijn gelegd om de onderlinge contacten te verstevigen en kennis en ervaring uit te wisselen. Het opzetten van een netwerk met anders zusterorganisatie - lees - historische verenigingen. Het doel van het opzetten van een dergelijk netwerk heeft als voordeel dat kennis en ervaring sneller uitgewisseld kan worden. Bijkomend voordeel is versterking van de posities van de historische verenigingen. Laat zien en horen dat je er bent. De historische verenigingen Historische Kring Velsen, Historisch Genootschap Midden-Kennemerland en Historische Kring Heemskerk zijn dit jaar bijeengekomen om te kijken hoe zij in een samenwerkingsverband elkaar kunnen versterken. In deze gesprekken werd duidelijk dat elk der drie verenigingen in meer of mindere mate te maken heeft met dezelfde of vergelijkbare problemen bij de uitvoering van taken. De vergrijzing is er hier een van. De besturen van de drie verenigingen onderkennen daarom de noodzaak om de mogelijkheden van onderlinge samenwerking te verkennen. Om een zo objectief en neutraal mogelijke visie te krijgen hebben de drie verenigingen een onafhankelijke projectgroep gevormd. De projectgroep dient bij de besturen aan te geven hoe en op welke terreinen onderlinge samenwerking voor hen nuttig en mogelijk kan zijn. Het is de bedoeling dat deze projectgroep voorstellen gaat formuleren op basis waarvan de besturen de onderlinge samenwerking concreet kunnen gaan vormgeven. Aandacht in de pers en radio. Naamsbekendheid van de Historische Kring Velsen en meer naar buiten treden is essentieel. Met het oog op de vele telefonische reacties en verzoeken per e-mail zijn wij als vereniging nog meer dan anders op de goede weg. Het zoeken naar sponsoren voor bijzonder activiteiten binnen de doelstellingen van de Historische Kring Velsen. Een en ander is in een bestuursbesluit vastgelegd. Een verdere professionalisering van de stands met een eigentijdse afstemming. Het initiëren van ideeën voor de viering van het 20-jarig bestaan van de HKV Het volledig automatiseren van de contributienota’s. Het introduceren van een lidmaatschapsnummer (per 2012) Het benoemen van een projectgroep archieven. Van deze projectgroep is gevraagd de archieven van de Historische Kring Velsen in beeld te brengen en te archiveren. Eebn plaats voor de bewaring van het historisch archief zal zijn het Noord Hollands Archief. Verwachting is dat de projectgroep in het eerste kwartaal van 2012 haar werkzaamheden kan afronden. In dit verenigingsjaar is het bestuur begonnen met het opzetten van een bestuursbesluitenlijst, die verscheidene jaren zal doorlopen. Ledenadministratie In het jaar 2011 hebben zich ongeveer 30 nieuwe leden aangemeld voor het lidmaatschap van de Historische Kring Velsen. Deze leden hebben als welkomstgeschenk een recent exemplaar van de het jaarboek Velisena ontvangen. Het grote aantal activiteiten die tevens toegankelijk waren voor belangstellenden in 2011 (mede) georganiseerd door HKV heeft kennelijk een goede uitstraling gehad op potentiële leden. Ook onze promotionele activiteiten (stands en flyers) blijken goed bij te dragen aan de groei van het ledenbestand. Ultimo 2011 was de samenstelling van het ledenbestand als volgt: Gewone leden 327 Huisgenootleden 25 Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

7

Instellingen / bedrijven 10 Ruilabonnementen 21 Totaal 383 Dit betekent een netto groei van bijna 6% in 2011. Het zou mooi zijn als dit groeitempo bestendigd wordt. Het separaat verzenden van de contributiefactuur in de eerste maand van het jaar is door de leden goed ontvangen. Medio 2011 kon de penningmeester mededelen dat alle leden betaald hadden. Ledenvergaderingen Op 11 april 2011 en op 14 november 2011 zijn de ledenvergaderingen gehouden in het gebouw De Hofstede in Velserbroek. Op de ledenvergadering van 11 april 2011 heeft de heer Jos Diekstra een lezing gegeven over de geschiedenis van Natuurbad Velserend. Op 14 november 2011 heeft de heer H. Korting een lezing gegeven met als thema Bijzondere Rechtspleging, de afhandeling (bestraffing) van de tienduizenden foute Nederlanders en SS-ers.De opkomst van leden en niet-leden was op beide avonden overweldigend. Voor een verder verslag van de eerder georganiseerde ledenvergaderingen verwijzen wij u naar de vastgestelde notulen van 11 april 2011 en de vast te stellen conceptnotulen van 14 november 2011. Vrijwilligersavond De jaarlijkse vrijwilligersavond is in het jaar 2011 gehouden op 11 mei 2011. Dit keer was onze vrijwilligersavond in het kader van een 'koninklijke' uitnodiging. Een rondleiding door het onlangs gerestaureerde Paviljoen Welgelegen. Nu hoofdzetel van de provincie Noord-Holland, maar ook Noord-Hollandse geschiedenis met een koninklijke glans.Onze gastheer van deze avond gaf als opwarmronde een uitleg over de restauratie. Daarna hebben we in groepjes genoten van de rondleiding door de museale ruimten in het paviljoen. PR en Promotie In 2011 heeft de Historische Kring Velsen driemaal een persbericht doen uitgaan naar lokale dag- en weekbladen en naar Seaport-TV. Twee berichten betroffen de ledenvergaderingen en het derde een lezing over genealogie. Persberichten inzake de twee lezingen die wij organiseerden in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Velsen werden door genoemde werkgroep verzorgd. Meer over de inhoud van deze lezingen kunt u vinden op onze website. De persberichten werden in voldoende mate door de media gepubliceerd, zodanig dat we gemiddeld 10 niet-leden op deze activiteiten mochten verwelkomen. Een paar van hen heeft zich inmiddels als HKV lid aangemeld. De HKV-flyers die zijn uitgezet bij o.a. het Stadhuis, bibliotheken en musea, worden veel afgenomen en vergroten daarmee de naamsbekendheid van de HKV. Excursies In het jaar 2011 zijn de volgende excursies georganiseerd: − zaterdag 28 mei 2011: Cultuurhistorische Stadswandeling Beverwijk − zaterdag 10 september 2011: Fietsexcursie langs voormalige blekerijen Bloemendaal − zaterdag 15 oktober 2011: Rondleiding St. Engelmunduskerk in Driehuis Alle excursie zijn goed bezocht door de leden van de HKV. Voor meer informatie kunt u onze website bezoeken www.historischekringvelsen.nl Stands en specials Ook in 2011 heeft de HKV zich weer op diverse markten gepresenteerd met een informatie- en promotiestand, en wel op: 13-06-2011 Pinkster Jaarmarkt Duin- en Kruidberg. 05-08-2011 Jaarmarkt Dorpsfeest Santpoort. 28-08-2011 Culturele markt Havenfestival IJmuiden. 24-09-2011 Jaarmarkt Oud Velsen Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

8

29-10-2011 Historische Informatiemarkt Bibliotheek IJmuiden. Wij reserveerden ook een stand voor 18-06-2011 op de Thuismarkt te Velsen Noord, maar dit evenement werd helaas door slechte weersomstandigheden afgeblazen. De stands werden steeds met enthousiasme en veel genoegen bemand door leden en bestuursleden van de Historische Kring Velsen, die wij hierbij nogmaals danken voor hun inzet. Publicaties en bijdragen diverse activiteiten Op 14 november 2011 is het jaarboek Velisena van de Historische Kring Velsen verschenen. Het betrof hier de 20ste jaargang. Ook nu was het boek rijk geïllustreerd en voorzien van diverse boeiende onderwerpen. De leden van de HKV hebben het jaarboek intussen ontvangen. Verder is het boek te koop in diverse boekwinkels en in de bibliotheek in Velsen. Ondanks uitgebreide aandacht voor deze uitgave in de lokale pers, laat het zich aanzien dat verkoop via de plaatselijke boekhandels achterblijft bij het verkochte aantal van het voorgaande jaarboek. Op 3 september 2011 gaf de Historische Kring Velsen (HKV) een speciale Engelstalige editie van Velisena uit ten behoeve van Canadese en Engelse gasten, die betrokken waren bij de bevrijding van Nederland 1945. In deze speciale herdruk werd de Engelse vertaling van twee hoofdstukken uit de HKV uitgave Velsen 19401945 Een gemeente in oorlogstijd (ISBN 90-801941-63-5) opgenomen. Verder heeft het bestuur van de Historische Kring Velsen er ook dit jaar voor gezorgd dat de vele vragen die via de e-mail van het secretariaat zijn ontvangen zijn beantwoord. Veel vragen waren zo technische dat deze via de portefeuillehouders zijn beantwoord dan wel, om de bijzondere expertise, doorgestuurd naar de leden van de betreffende werkgroep. Werkgroepen De Historische Kring Velsen kende in het jaar 2011 de volgende werkgroepen: − Begraafplaatsen − Redactie Velisena en Velisena Nieuwsbrief − Genealogie − Straatnamen − Lokale Geschiedbeoefening − Monumenten − Website − Bezorgers Loopmare. − Bibliotheek − Archieven (projectgroep) Voor de beschrijving van de activiteiten van de werkgroepen verwijzen wij u naar de vastgestelde jaarverslagen van de werkgroepen over het jaar 2011. In het jaar 2009 heeft het bestuur van de Historische Kring Velsen besloten om jaarlijks met de voorzitters of een gedelegeerde persoon van de werkgroep in overleg bijeen te komen. In het jaar 2011 zijn er ook nu weer gespreken geweest met de voorzitters van de werkgroepen. De verslagen van deze gespreken zijn vastgelegd in de notulen van het bestuur. Op de ledenvergaderingen van 2010 heeft het bestuur een beroep gedaan op de leden om te participeren in een nog op te richten werkgroep activiteiten. Tot op heden heeft nog niemand zich aangemeld. Het bestuur vreest met het uitblijven van de nog op te richten werkgroep activiteiten dat de continuïteit van acties in de zin van excursies en standdagen mogelijk niet gewaarborgd kan blijven. Hulp van de leden is essentieel om de beoogde doelstellingen van de Historische Kring Velsen te behalen. Alex Spekking, secretaris Jaarverslagen werkgroepen van Historische Kring Velsen over het kalenderjaar 2011 Lokale Geschiedbeoefening Op heden heeft de werkgroep vijf leden. De leden van de werkgroep hebben de volgende publicaties in voorbereiding of afgerond: - Het tolhuis aan de Wustelaan, het archief materiaal is hier voor is verzameld door Cees Rings. Inmiddels is Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

9

er nog een aanvullend archief onderzoek gedaan. De uitwerking van het verhaal wordt gedaan door Leo Arisz van de redactie Velisena. - Het artikel over de opgraving van een boerderij bij de ingang Rooswijk van het bedrijf Corus met een korte beschrijving van de geschiedenis is nog in bewerking. Dit artikel wordt geschreven in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Velsen. Vanwege de vele werkzaamheden bij de Archeologische Werkgroep zal dit artikel voorlopig nog niet afgerond worden. Auteurs Jan Morren en Sandra Gomes, Archeologische Werkgroep Velsen. - Aan het artikel over de economische ontwikkeling van de gemeente Velsen in relatie met het milieu wordt nog volop aan gewerkt. Auteur Armand Meert. - De geschiedenis van de boerderij de Kickvorsch die stond ter hoogte van de Pertra Kerk in IJmuiden is beschreven. Het wachten is nog op een afbeelding van de boerderij. In de archieven is helaas nog geen afbeelding gevonden van de boerderij. Wie weet waar een afbeelding van deze boerderij te vinden is. Er is al een oproep geplaatst op de website van de HKV. Auteur Jan Morren. - De geschiedenis van en de stalhouderij van Gameren in het dorp Velsen. Hierbij wordt ook het hotel Appeldoorn betrokken omdat de stalhouderij hieruit ontstaan is. Dit artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. - De geschiedenis van de boerderij aan de Boterdijk op de Hofgeest waar de familie Rutte woont. Dit artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. - De geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk bij de Hofgeest, deze boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger is de boerderij aan de Hofgeesterweg, waar nu de autosloop van Rutte is gevestigd. Wim Bosman is door de auteur uitgenodigd om er een archeologisch hoofdstuk aan toe te voegen. Er wordt naar gestreefd om dit artikel begin 2012 in te leveren bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. - Het artikel “Pieter Vermeulen, een licht in de duisternis”. De levens geschiedenis van Pieter Vermeulen en zijn werk onder de bevolking op de Heide. Dit artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. - De geschiedenis van de boerderij Groot Beekvliet op de Hofgeest, ook deze boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger staat nu op de hoek van de Hofgeesterweg en de Roosensteinweg. Er wordt naar gestreefd om dit artikel in 2012 in te leveren bij de redactie van Velisena. Auteur Lenie Hagen. - Leen van der Lugt is bereid is gevonden om het onderwerp “Stedenbanden” die de gemeente Velsen heeft gehad met gemeente in het buitenland te onderzoeken en te beschrijven. Hij vindt het uitstekend als een HKV lid zich bij hem aansluit, omdat er veel is te onderzoeken en te beschrijven. Namens de werkgroep Lokale Geschiedbeoefening, Jan Morren

Redactie Velisena De redactie Velisena presenteerde tijdens de najaarsledenvergadering de twintigste jaargang van het jaarboek. Na het Ten geleide van de redactiesecretaris volgden vier artikelen, alle geschreven door leden van de Historische Kring Velsen. In die twintig jaarboeken verschenen precies honderd artikelen van vijftig auteurs. Jaargang 20 verscheen in een oplage van 600 exemplaren. De lay-out van ook deze editie werd volledig in digitale vorm beschikbaar gesteld aan de drukkerij, waardoor de productiekosten aanmerkelijk beperkt werden. Gesteld mag worden, dat de kwaliteit van de jaarboeken qua inhoud en vormgeving sinds 1992 sterk verbeterd is, wat ook blijkt uit de positieve reacties die de redactie van binnen en buiten de vereniging mag ontvangen. De verkoopaantallen van het jaarboek via de boekhandels in de regio vertoont een gestage stijging. Namens de Redactie Velisena, Jan Victor Suurmond

Redacteur Velisena Loopmare Van de nieuwsbrief Velisena Loopmare verschenen voor leden van de HKV drie nummers, resp. in maart met de vergaderstukken voor de voorjaarsledenvergadering, in juli en in oktober voorafgaand aan de najaarsledenvergadering. Met het verschijnen van de jaargang 2011 jubileerde de nieuwsbrief; sinds 1992 zijn 20 jaargangen verschenen. Nog altijd fungeert de Velisena Loopmare als het communicatiemiddel voor bestuur en leden van de HKV. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

10

In toenemende mate wordt de nieuwsbrief in digitale vorm aan de leden verzonden. Dat bespaart portokosten en inspanningen van de bezorgers. Jan Victor Suurmond Genealogie De werkgroep heeft zich bezig gehouden met informatie over de fotograaf Henk Valks. Inmiddels heeft Erik Baalbergen behoorlijk wat informatie verzameld over dit onderwerp. Er is zelfs materiaal uit Australië van familie van hem. Het wordt klaargemaakt om het aan te bieden aan de redactie Velisena. Voor het project "Opstand der kanaalgravers" wordt momenteel materiaal verzameld over betrokken personen. Een vraag voor informatie over gegevens van de familie Van Burgel uit Werkendam wordt door Hans Bolland uitgezocht. Henk Boot heeft zijn handen vol aan de Historische Kring Heemskerk en zal onze werkgroep verlaten. Kranten en fotomateriaal van Jan van Baarsel wordt gecoördineerd waaruit we misschien nog leuke dingen kunnen halen. Er is een dvd gemaakt van de jaargangen van De Oorsprong., het tijdschrift van de opgeheven Genealogie Vereniging Velsen. Er is contact gemaakt met de groep Driehuis over samenwerking met betrekking tot straatnamen. De chef van de redactie van De Jutter wil weer stukjes over straatnamen gaan publiceren. Er zijn besprekingen gaande over de voorwaarden. Tom Bolland heeft een knieoperatie ondergaan waarvoor hij nu moet revalideren, wij wensen hem veel Namens de werkgroep Genealogie, Hans Bolland sterkte. Straatnamen De werkgroep Straatnamenonderzoek van de HKV is in oktober 2006 ontstaan uit de Werkgroep Genealogie en richt zich op het onderzoek naar de herkomst van de namen van straten in Velsen, vooral die met een historische achtergrond. De Werkgroep Straatnamenonderzoek bestaat in 2011 uit zes leden: Hans Bolland, Tom Bolland, Henk Boot, Wim Sellen, Bram van Woensel en Erik Baalbergen. Jan Morren werkt op de achtergrond als inhoudelijk adviseur. De samenwerking vindt voornamelijk per e-mail plaats. Van mei 2005 tot augustus 2007 heeft de werkgroep de informatie verzorgt voor de 120 afleveringen van de wekelijkse rubriek Straat in Beeld van journalist Marco Mekenkamp in de donderdageditie van de IJmuider Courant. Van september 2007 tot april 2008 is op dezelfde manier samengewerkt met journaliste Carla Zwart voor de tweewekelijkse rubriek Waar komt die naam vandaan? in de in Velsen verspreide huis-aan-huis bladen De Jutter en De Hofgeest. Na het stopzetten van de rubrieken is de werkgroep op een lager pitje doorgegaan met het onderzoek. De werkgroep heeft nog ca. 50 artikelen in portefeuille en nog een aantal in de planning. Zowel op verzoek als pro-actief levert de werkgroep informatie over Velsense straatnamen en de achtergronden daarvan. Voorbeelden hiervan zijn vragen die gesteld worden door journalisten van de IJmuider Courant, bv. historische informatie voor hun rubriek Straat van de Maand, vragen over de Doodweg in Driehuis, reacties op vragen over straten en straatnamen in kranten, op fora en weblogs, en deelname aan de historische Haven- en Visserijmarkt op 29 oktober 2011 in de Bibliotheek Velsen. Er zijn plannen ontwikkeld voor een uitgave over Velsen-Noord, en is de draad van het straatnamenonderzoek over Santpoort opgepakt. De werkgroep beraadt zich nog op andere wegen en vormen van publicatie van de onderzoeksresultaten. Een van de mogelijkheden voor 2012 is weer een wekelijkse rubriek in bv. De Jutter en De Hofgeest. Namens de werkgroep Straatnamen, Erik Baalbergen Website De websiteredactie houdt zich sinds 23 november 2000 bezig met het actueelhouden van de website van de Historische Kring Velsen. Aanvankelijk was de website bereikbaar via het adres www.hier.is/velisena, en sinds 2006 via het webadres www.historischekringvelsen.nl. De redactie bestaat in 2011 uit Wim Sellen (contactpersoon en kopij vanuit het bestuur) en Erik Baalbergen (redactie en webmaster). Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

11

Met name de startpagina en de rubrieken Gevraagd en gezocht, Nieuws, Literatuur en Recente Uitgaven over Velsen, Activiteitenagenda, Excursies en Lezingen worden zo veel mogelijk actueel gehouden. In 2011 zijn in de rubriek Gevraagd en gezocht 39 vragen geplaatst. Naar aanleiding van de vragen en beantwoording door o.a. HKV-leden worden dikwijls interessante contacten gelegd. Het bezoek aan de website telde in 2011 gemiddeld zo’n 90 pageviews per dag, met de gebruikelijke dip rond de zomermaanden. De actuele stand van zaken is zelf te bekijken via de website door op het oranje blokje onderaan een blauwe pagina te klikken. Wat betreft het actueelhouden van informatie rond en vanuit de HKV is de redactie met name afhankelijk van actieve bijdragen vanuit het bestuur en de werkgroepen. Ondanks herhaalde oproepen tijdens ledenvergaderingen leveren alleen het bestuur en de Werkgroep Lokale geschiedbeoefening geregeld actuele informatie. Per 1 januari 2012 is gestart met de webpagina Prikbord Historisch Velsen op de website. Het digitale prikbord biedt ruimte voor aankondigingen van en nieuwtjes over boeken en andere publicaties, tentoonstellingen, voorstellingen, excursies, evenementen, vondsten en andere zaken, die te maken hebben met de geschiedenis van Velsen. De berichten kunnen zowel vanuit de Historische Kring Velsen als van buiten komen en worden opgesteld op basis van krantenberichten, nieuwsbrieven en mailings. Bericht kunnen worden aangeleverd bij de webmaster. Namens de Werkgroep Website, Erik Baalbergen

Monumenten De Monumentengroep bestaat uit de volgende leden: Cees en Anneke Rings, Sjoukje en Piet Heijblok, An Verbeek, Henriëtte van Voorst Vader, Alex Spekking, Esther Köhler en Joop Vermeij. Verheugend is dat Esther Köhler zich bij de groep gevoegd heeft. Tevens zijn er meer leden van de HKV die belangstelling voor de groep hebben getoond en aanwezig waren op de laatste vergaderingen. Maandelijks komen we bijeen in het Witte Theater, een monumentale plek, bij voorkeur de eerste maandagavond van de maand. Als genoemd in vorige verslagen, bespreken we allerlei zaken m.b.t. monumenten, de aanvragen en vergunningen, wettelijke voorschriften en technische en inhoudelijke aspecten van monumenten. Ook kijken we naar veranderende bestemmingsplannen. Er is een regelmatig en goed overleg met de Afdeling monumenten van de gemeente Velsen. Aandachtspunten waren in dit jaar de inventarisatie van monumenten in de gemeente. Steeds meer gebouwen die in het begin van de vorige eeuw gebouwd zijn, verdienen een monumentwaardige status. We verwijzen bijvoorbeeld naar woningen en villa’s die in de Amsterdamse School-stijl zijn gebouwd. Via het bestuur van de HKV hebben wij aanbevelingen gestuurd naar de gemeente voor opname in de gemeentelijke monumentenlijst van: De Dorpskerk in Santpoort-Noord, woonhuizen aan de Burgemeester Enschdélaan 42, Middenduinerweg 28, De Jan Ligthartschool in IJmuiden, het Lindenlaantje van het Missiehuis te Driehuis. Ook over de plaatsing van noodlokalen bij het Missiehuis is een bericht naar de gemeente verstuurd. Hierop is door de gemeente goed en daadwerkelijk gereageerd. Door het bestuur is een brief verzonden naar de gemeente, waarin het zijn zorgen kenbaar maakte over bouwplannen in de groene zones tussen de woonkernen. Dit n.a.v. het voorontwerp bestemmingsplan “De Biezen”. Op verzoek van de HKV wordt nu bij de omgevingsvergunningen in publicaties nadrukkelijk de monumentenstatus vermeld. Actief zijn we ook betrokken bij het onderhoud van monumenten. Al jaren geleden maakten leden van de HKV zich zorgen over de toestand van de hekpijlers van het Huis te Spijk in de Velserbroek. In 2011 zijn er gesprekken gevoerd met betrokkenen, eigenaar en subsidiegevers om tot herstel van dit monument te komen. Inmiddels heeft het bestuur van de HKV toegezegd alle medewerking hiervoor te verlenen. We verwachten in 2012 een volledig herstel van dit monument. De Monumentengroep roept leden van de HKV op om mee te denken en aanbevelingen te doen aangaande monumenten. Zoals gezegd komen er steeds meer monumenten bij, van vóór maar ook van na de tweede helft van de vorige eeuw. Zo hebben we interesse voor woningen van de wederopbouw, bijv. de woningen aan de Biallosterskilaan te Santpoort-Noord, gebouwd door de Stichting Pelita en proberen we de historie van deze woningbouw te achterhalen en de mogelijke monumentwaardigheid te bezien. We waren actief in 2011 en blijven dit in 2012. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

12

Wij horen graag uw op- en aanmerkingen, niet alleen over bestaande monumenten en hun onderhoudstoestand, maar ook uw suggesties over nieuwe monumenten. Namens de Werkgroep Monumenten, Joop Vermeij

Begraafplaatsen Onze werkgroep bestaat nog uit twee leden: Piet Heijblok en ondergetekende, en is al enige jaren een dooie boel, omdat er geen nieuws te melden was. De rust werd onlangs verstoord door een krantenartikel over eventuele verkoop van de gemeentelijke begraafplaatsen De Wester, Duinhof in IJmuiden en De Biezen in Santpoort. Onmiddellijk nam ondergetekende contact op met een raadslid, omdat de gemeenteraad om advies werd gevraagd. In een daarop volgende raadssessie vroeg het raadslid Floor Bal zich af of de HKV eveneens om een zienswijze werd gevraagd. Dat was niet het geval. Nog sterker, de gemeente wist niet dat aan het eind van de vorige eeuw de HKV door de toenmalige afdeling Openbare Werken gevraagd werd mee te denken over de toekomst van de dodenakkers. Onze werkgroep heeft toen, in nauwe samenwerking met een ambtenaar, De Wester en De Biezen bezocht en een lijst samengesteld met grafzerken, waarvan de werkgroep vond dat die voor het nageslacht bewaard moesten blijven, voor het geval de gemeente tot ruiming van de grafstenen zou overgaan. Ik mag toch hopen dat die lijst nog bij de gemeente Velsen aanwezig is. Er is destijds afgesproken dat bij ruiming die zerken in een hoek van het kerkhof zouden worden bewaard. Daarbij gaat het om grafstenen van bekende inwoners van Velsen, stenen die om hun vorm het waard zijn bewaard te blijven of die een stukje historie bevatten, zoals de grafsteen van de eerste chef van het station IJmuiden. Daar staat namelijk het oude logo van de Nederlandsche Spoorwegen op, maar ook de zerk van Van Drimmelen, de eerste duiker van IJmuiden, staat op de lijst. De werkgroep is inmiddels in het bezit van een rapport over de genoemde begraafplaatsen en zal het verdere verloop van de plannen in de gaten houden. Het rapport verwijst overigens nagenoeg aan het eind naar de historische aspecten met betrekking tot eventuele ruimingen. Raadsleden die deze Nieuwsbrief onder ogen krijgen en contact met de werkgroep willen zullen we graag te woord staan. Namens de Werkgroep Begraafplaatsen, Guus Hartendorf

Excursie voor leden in het voormalige Schoten Op zaterdag 14 april 2012 wordt een fietsexcursie georganiseerd door het voormalige Schoten onder leiding van Jan Morren. Schoten was een zelfstandige gemeente die in 1927 werd samengevoegd met de gemeente Haarlem. De gemeente Schoten is op haar beurt weer ontstaan uit zeven heerlijkheden, van noord naar zuid waren dit Noord- Akendam, Schoter Vlieland, Schoten, Zaanen, Schoterbosch, De Hooge Woert en Zuid-Akendam. De voormalige gemeente Schoten komt globaal overeen met het huidige Haarlem-Noord. Tijdens deze excursie gaan we ondermeer langs historische punten, zoals oude boerderijen, het voormalige rechthuis, begraafplaatsen, de restanten van het kasteel Huis te Kleef, een poldermolen en het Huis te Zaanen. Tevens wordt er ingegaan op de zeven heerlijkheden en het vroegere landschap. Excursieleiding: Jan Morren (amateurhistoricus) onder supervisie van de Historische Kring Velsen. Maximaal aantal deelnemers: 25 deelnemers. Omdat er tijdens de excursie historische afbeeldingen en kaarten worden getoond, is het maximale deelnemers op 25 gesteld. Start excursie: 13.30 uur bij de fietsenstalling van het Kennemergasthuis, locatie Delftplein/hoek Vondelweg Duur van de excursie: ongeveer 2½ uur. Kosten voor deelname: € 2,00 Leden van de HKV kunnen zich tot uiterlijk 10 april 2012 aanmelden voor deze excursie bij de secretaris van de HKV, Alex Spekking, bij voorkeur per e-mail via [email protected] of per telefoon: 0614831644 Alex Spekking

Verzoek van de penningmeester Vele leden hebben inmiddels de contributie voor 2012 betaald. Er zijn op dit moment echter nog 65 leden die nog niet hebben betaald. Hierbij het vriendelijke verzoek aan deze leden de contributie zo spoedig mogelijk over te maken. John van der Pol, penningmeester

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

13

Bestuursverkiezing en rooster van aftreden bestuursleden Zoals tijdens de ledenvergadering van 14.11.2011 is toegelicht, heeft het bestuur besloten om voor wat betreft de verkiezing van bestuursleden weer terug te vallen op de oorspronkelijke situatie, beschreven in het huishoudelijk reglement, waarbij uitsluitend in het najaar een bestuursverkiezing wordt gehouden. Voornaamste reden is om hiermee te voorkomen dat een te groot aantal bestuursleden tegelijk aftredend is. Bovendien is besloten dat bij tussentijds aftreden van een bestuurslid, de opvolger in het schema van aftreden van de voorganger valt. Gevolg van dit besluit is dat sommige van de huidige bestuursleden een iets afwijkende termijn (normaal 3 jaar met een maximum van 3 termijnen) in functie zullen zijn. De ledenvergadering heeft met dit besluit zonder meer ingestemd. Tengevolge van het genomen besluit luidt het rooster van aftreden nu als volgt: hr. J.J.G. Buijsman voorzitter 2014 hr. J.A.P. van der Pol penningmeester 2012 hr. A.J. Spekking secretaris 2013 hr. W.G. Sellen bestuurslid 2012 hr. E.F. Graafsma bestuurslid 2013 mw. K. de Ruiter bestuurslid 2014 vacature bestuurslid Eelco Graafsma Overigens is statutair een groter aantal bestuursleden toegestaan.

Bericht van de ledenadministratie Sinds begin oktober 2011 hebben wij weer een aantal nieuwe leden mogen inschrijven, en wel: hr. A.A. Faber te Santpoort-Zuid hr. J.L. Heeremans te Velsen-Zuid hr. T. van Reeuwijk te IJmuiden hr. J. Kroeze te Velsen-Noord hr. B. Gerrits te Velserbroek hr. W. Molenaar te Santpoort-Noord hr. I. de Visser te Bolsward hr. J. van der Plas te IJmuiden. Wij heten hen van harte welkom en hopen dat zij veel genoegen beleven aan het lidmaatschap. Zij hebben inmiddels allen de gebruikelijke welkomstbrief ontvangen en na ontvangst van hun contributiebetaling voor het lopende jaar ontvingen zij als welkomstgeschenk het laatstverschenen jaarboek Velisena. Ook nu vragen wij u weer om familie, vrienden, kennissen, collegae en buren aan te moedigen lid te worden van de HKV. U kunt hen als geen ander het belang van een lidmaatschap van de HKV verklaren. Uiteraard kunt u hen ook verrassen met een cadeaulidmaatschap! Eelco Graafsma

Recent ontvangen schenkingen Ook de afgelopen periode werd aan de HKV interessant materiaal aangeboden, omdat deze materialen door omstandigheden voor de oorspronkelijke eigenaar overcompleet zijn geworden. − Van de heer C. Bakker te IJmuiden, een dossier met informatie over het RAF-bombardement op IJmuiden van 24-08-1944, met name met informatie van het door de RAF ingezette materieel, alsmede een DVD met foto’s, waarop de grote schade te zien is aan de vishallen en omgeving, alsmede het herstel van deze schade na de Tweede Wereldoorlog. − Van dezelfde schenker twee DVD´s met oude foto’s en ansichten van IJmuiden. − Via de heer K. van der Duin ontvingen wij een stapel boeken over de geschiedenis van Velsen en omstreken, als mede een grote partij krantenknipsels met artikelen van Jan van Baarsel en Siebe Rolle, zoals die in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw in de IJmuider Courant zijn verschenen. − Via mevrouw K. van Velzen te Amsterdam het boek De Heide, De School en De Meester. Herinneringen uit de geschiedenis van de school voor christelijk-nationaal schoolonderwijs op De Heide bij Velsen, door F.P. Vermeulen geschreven in 1949. Alle goede gevers hartelijk dank! De schenkingen worden overgedragen aan respectievelijk onze eigen HKV-bibliotheek of aan de Werkgroep Archief. Eelco Graafsma

Redactie Velisena Dit jaar twee edities Velisena Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

14

De redactie werkt met voortvarendheid aan een extra jaarboek Velisena. Het wordt gepresenteerd tijdens het jubileumfeest op zaterdag 19 mei a.s. in de Engelmunduskerk in het Dorp Velsen. U leest daarover meer in deze Velisena Loopmare. De inhoud van deze speciale uitgave blijft tot dan nog een verrassing maar zal de lezer - of moet ik schrijven 'kijker' - zeker verrassen. Ook de voorbereidingen voor de jaarlijkse uitgave zijn in volle gang. De portefeuille van de redactie is goed gevuld. Zoals gebruikelijk verschijnt de reguliere Velisena, jaargang 20, 2012, tijdens de najaarsledenvergadering. Velisena 2011; een reactie Op pagina 43 van Velisena, jaargang 20 2011, publiceerde de redactie een foto uit de Collectie Valk van het Noord-Hollands Archief met de vraag wie de juiste locatie van de afbeelding kent. De redactiesecretaris ontving op 4 februari 2012 een reactie van de heer W. de Bie uit Limmen. Hij deelde mee, dat de foto is gemaakt in de nabijheid van het hoofdgebouw van de buitenplaats Rooswijk te VelsenNoord. Volgens de heer De Bie woonde tot het einde van de Tweede Wereldoorlog de politieman De Ruiter (of 'De Ruijter') in het op de foto zichtbare woonhuis. Mocht iemand naar aanleiding van deze reactie nadere informatie kunnen geven over het pand en de exacte locatie daarvan, dan houdt de redactie van Velisena zich aanbevolen. Jan Victor Suurmond, redactiesecretaris

Nieuws uit het Noord-Hollands Archief Krantenviewer Op maandag 19 december jl. heeft het Noord-Hollands Archief (NHA) de gloednieuwe Krantenviewer op zijn website gelanceerd. In de Krantenviewer zijn maar liefst 171.100 pagina's van historische kranten en een weekblad uit de collectie te raadplegen. Met deze digitale database is een belangrijke bron voor onderzoekers online toegankelijk. Nu zijn in de Krantenviewer de volgende kranten digitaal beschikbaar: − Haarlems Dagblad (1883- 2 mei 1942), als gevolg van een gedwongen fusie met de Opregte Haarlemsche Courant daarna verschenen als: − Haarlemsche Courant (4 mei 1942-4 april 1945), later voortgezet als: − Haarlems Dagblad (25 juni 1945-1950) − Weekblad Huis aan Huis (28 december 1934-29 augustus 1941 (verschenen als Huis aan Huis – weekblad voor Santpoort-Dorp, Santpoort-Station, Rozenstein en Driehuis) en 30 maart 1951-30 december 1960 (verschenen als Huis aan Huis – Santpoorts Weekblad). In verband met auteursrechten zijn de scans van kranten van na 1942 niet via internet toegankelijk. Men kan deze scans wel inzien in de studiezalen. De Krantenviewer is te vinden op: http://www.noord-hollandsarchief.nl > kranten. Via de homepage vindt men onder 'bibliotheek' > 'zoeken' ook een opgave van alle aanwezige originele kranten en weekbladen uit de regio's Zuid-Kennemerland en IJmond. Activiteiten- en cursusprogramma NHA Het programma voor het voorjaar 2012 is gepubliceerd in de vorm van een folder, verkrijgbaar aan de balies van de recepties van het Noord-Hollands Archief in de locaties Jansstraat en Kleine Houtweg. Ook op de hierboven genoemde website is het volledige programma te lezen.

Een opsomming in chronologische volgorde: − Historisch café met iedere keer een ander thema uit de geschiedenis van Haarlem e.o.: maandag 27 februari, 23 april en 25 juni, 20.00-23.00 uur. Kijk voor actuele informatie en reserveren van plaatsen op de website. −

− − − −

Stripdagen. De organisatie van 'Haarlem roze Stad 2012' zal tijdens de stripdagen een tentoonstelling inrichten. Zaterdag 2 juni 9.00-17.00 u. en zondag 3 juni 11.00-17.00 uur. Daarna te zien van 5 t/m 23 juni tijdens de openingsuren van de Janskerk. Cursus Oud-schrift voor beginners: Za. 28-1 t/m 31-3, 10 lessen óf do. 2-2 t/m 5-4 10 lessen, beide edities 10.00-11.30 u. € 100,- (€ 80,-)* Cursus Oud-schrift voor gevorderden: Woe. 1-2 t/m 4-4, 10 lessen, 14.00-15.30 u. € 85,- (€ 68,-)* Cursus Onderzoek in rechtbankarchieven: Do. 1, 8 en 15-3, 3 lessen, 19.00-21.00 u. € 46,50 (€ 37,20)* Cursus Weeskamer- en weeshuisarchieven. Do. 22 en 29-3 en 5-4 3 lessen, 14.00-15.30 u. € 46,50 Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

15

(€ 37,20)* Workshop Bronnen uit de Tweede Wereldoorlog: Do. 3 mei, 1 les, 19.30-21.30 u. € 17,50 (€ 14,-)* * De prijzen tussen haakjes gelden voor vrienden en vrijwilligers van het NHA. Hoe u voor € 15,- per vriend kunt worden jaar leest u op de website. − Van dak tot dak; tentoonstelling van foto's gemaakt door een aantal dak- en thuislozen op verzoek van het Straatpastoraat 'Stem in de Stad' te Haarlem. De foto's worden verwerkt tot een aantal bijzondere collages. 31 januari t/m 10 maart tijdens openingsuren van de Janskerk. − Een aangename Lustplaats aan de Heerenweg. De basis voor deze tentoonstelling over buitenplaatsen is een zestien meter lange kaart uit de eerste helft van de 18de eeuw met het hele traject van de Herenweg, vanaf de grens van Haarlem tot aan de grens met de heerlijkheid Bennebroek, aangevuld met beeldmateriaal uit diverse collecties van het NHA, in het bijzonder dat van de gemeente Heemstede. 20 maart t/m 26 mei tijdens de openingsuren van de Janskerk. −

Foto's Monumentenzorg Velsen digitaal beschikbaar bij het NHA Sinds kort zijn 1.600 foto's van Monumentenzorg Gemeente Velsen online te bekijken via de Beeldbank van het Noord-Hollands Archief. De foto's zijn toegankelijk op straat, plaats, objectnaam en datering. Deze foto's dateren uit de periode 1985-1995. Het betreft foto's die zijn gemaakt tijdens de inventarisatie ter voorbereiding van de Gemeentelijke Monumentenlijst, nadat al eerder de lijst met rijksmonumenten was vastgesteld. Men vindt de 1.600 foto's via de website www.noord-hollandsarchief.nl

Tentoonstellingen > Etrusken. Vrouwen van aanzien – mannen met macht. In: Allard Pierson Museum, Amsterdam en Rijksmuseum van Oudheden, Leiden. T/m 18 maart 2012. Zo'n 2.500 jaar geleden, ruim voor de komst van de Romeinen was de Etruskische cultuur de hoogst ontwikkelde beschaving van centraal Italië. De ruïnes van de imposante Etruskische graven en tempels markeren nog altijd het romantische landschap van Umbrië en Toscane. De Etruskische kunst spreekt al vanaf de oudheid tot de verbeelding en behoort tot de trekpleisters van Italiaanse topmusea. In Amsterdam en Leiden kunt u hiervan een selectie bewonderen. Amsterdam: Oude Turfmarkt 127, di-vr. 10-17 uur, za.-zo. 13-17 uur. www.etrusken.nl Leiden: Rapenburg 28, di.-zo. 10-17 uur + schoolvakanties ook ma. www.etrusken.nl > De Gouden Eeuw viert feest. In: Frans Hals Museum, Groot Heiligland 62, Haarlem. T/m 6 mei 2012; di. za. 11-17 uur, zo. + feestdagen 12-17 uur. Deze winter is het feest in het Frans Hals Museum. De tentoonstelling laat zien dat feesten een bijzonder populair onderwerp waren in de 17de-eeuwse kunst. Schilders als Jan Steen en Frans Hals brachten feestvierders ongekend levensecht in beeld. Voor het eerst een overzicht van geschilderde feesten uit de Gouden Eeuw met topstukken uit de eigen collectie en bruiklenen van o.a. het Metropolitan Museum, New York, en van de Gemäldegalerie, Berlijn. Zie ook: www.franshalsmuseum.nl > In Memoriam. Tentoonstelling naar aanleiding van het zojuist verschenen boek In Memoriam. De gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen 1942-1945. In: Stadarchief Amsterdam, Vijzelstraat 32. Blikvanger op de gratis toegankelijke tentoonstelling is een zeventig meter lange tafel met de bijna 3.000 kinderfoto's. Alle 18.000 namen van op transport gestelde en vermoorde kinderen zijn aangebracht op glazen wanden. In de tentoonstelling worden de verhalen van vijftien kinderen verteld. Meer informatie via

www.stadsarchief.amsterdam.nl

Bron: Trouw,

8-2-2012

> Museum van de twintigste eeuw. Een nieuw gebouw voor een uniek museum. Hoorn, Krententuin 24 (Oostereiland). Ma.-vr. 10-17 uur, za.-zo. 12-17 uur. www.museumhoorn.nl en

www.oostereiland.nl In oktober 2011 verhuisde het museum naar het Oostereiland bij de Hoornse haven. In een deel van de voormalige Hoornse gevangenis De Krententuin toont het museum moois uit de vorige eeuw. In tien zalen is het verleden van ons land te zien aan de hand van duizenden objecten, foto's en films. In nog drie zalen zijn steeds Bron: Museumkaart magazinne, 2012, nr. 39 wisselende exposities te zien, altijd de 20ste eeuw. Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

16

> Beverwijk Sigarenstad. In: Museum Kennemerland, Westerhoutplein 1, Beverwijk. T. 0251-214507. Zie: www.museumkennemerland.nl. Nog t/m 15 maart 2012 Voor de Tweede Wereldoorlog waren er meer dan vijfentwintig kleine sigarenfabrieken in Beverwijk en een grote: die van de gebroeders Majoor aan de Koningsstraat. Er werkten honderden mensen in de sigarenindustrie, in de fabrieken maar ook thuis. Ze was een belangrijk onderdeel van de plaatselijke economie. De stad draagt er nog steeds de sporen van, als je tenminste weet waar je naar moet kijken. Wie het museum bezoekt, leert ze kennen. Bron: Geschiedenis magazine, 2012, jrg. 47, nr. 1

> Verborgen krachten. Nederlanders op zoek naar energie. In: Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10, Leiden. T. 071-5124224. www.museumboerhaave.nl T/m 18 maart 2012.

Museum Boerhaave organiseert in het kader van het Internationale Jaar van de Chemie de tentoonstelling, die de hoogte- en dieptepunten van onze nationale energiegeschiedenis toont, maar ook het heden en de toekomst komen aan bod. De zoektocht naar energie is bepalend geweest voor het lot van ons land. Ging het goed met de brandstof-winning, dan ging het goed met Nederland. > Eeuwige rust op de Donderberg. In: Museum Het Rondeel in Rhenen, Kerkstraat 1. T. 0317612077. Tot 28 april 2012. Het grafveld uit de vroege Middeleeuwen werd al in 1950 ontdekt, maar nu pas zijn alle opgravingen van de Donderberg in Rhenen geordend. Een boekje en een tentoonstelling werpen nieuw licht op het leven in de tijd van de Franken en de Friezen. Bron: Trouw 3-2-2012

Verschenen * Cor Castricum en Han van Unen. De Beverwijkse tabaksindustrie. Beverwijk, 2011. 191 p., ill. * Leo van Kuijk. De koopman van IJmuiden: spel van een commerciële carrière / vrij naar William Shakespeare; naar een idee van Max Albrecht. Velsen-Noord, 1966. Ter gelegenheid van het afscheid van Pieter Rudolph Bentz van den Berg als coördinator van de raad van bestuur van Hoogovens. * Marcel Leechburch Auwers. 200 jaar burgerlijke stand. In: NHA Nieuws, Haarlem, 2011, nr. 16. p. 2-3 Tweehonderd jaar geleden werd de burgerlijke stand ingevoerd. Voor die tijd werden de gebeurtenissen als geboorte, trouwen en overlijden in summiere vorm alleen bij de kerken vastgelegd in doop-, trouw- en begraafregisters. * Jan van der Male. Historische sporen behouden. In: NHA Nieuws, Haarlem, 2011, nr. 16. p. 18-22 Het behoud van het industrieel erfgoed is een actueel thema. Wat moet worden behouden en wat niet? En belangrijker nog: hoe kunnen we deze objecten behouden? - In Memoriam. De gedporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen 1942-1945. Samenst. Guus Luijters, beeldredactie Aline Pennewaard. Nieuw Amsterdam, 2012. 994 p. ISBN 9789046812303. * Inventaris van het Archief van het Gemeentebestuur van Haarlem, (1883) 1957-1990 (2000), omvang 449,6 m' * Inventaris van het Archief van het Gemeentebestuur van Heemskerk, (1909) 1929-1985 (1996), omvang 77,25 m' Gebruiksinformatie over beide inventarissen en archieven: te raadplegen op www.noord-hollandsarchief.nl en in de studiezaal. Locatie voor het raadplegen van de archieven: Kleine Houtweg 18, Haarlem. * Topografische atlas van Nederland. Landsmeer, 2011. De atlas telt 378 topografische kaarten, alle gemaakt door de Topografische Dienst i.s.m. het Kadaster. De kaarten zijn op schaal 1:50.000 (1 cm = 500 meter), herzien in 2010 en 2011 en in full colour uitgevoerd. Voor meer informatie en een bestelmogelijkheid zie www.12prov.nl * = aanwezig in de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief. Zie ook: www.noord-hollandsarchief.nl

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

17

Velisena Loopmare is een nieuwsbrief voor leden van de Historische Kring Velsen en verschijnt drie- tot viermaal per jaar onder redactie van Jan Victor Suurmond. Kopij gaarne per e-mail in een bijlage verzenden naar de redacteur, Ampzingstraat 3 zw, 2014 XT Haarlem. Tel. 023-8448479. De volgende Velisena Loopmare verschijnt begin september 2012. Kopij van het bestuur, van de werkgroepen en leden wordt op uiterlijk in de tweede helft van juni 2012 verwacht via het e-mailadres: [email protected]. Informatie uit de nieuwsbrief mag worden overgenomen, mits de bron wordt vermeld. De redacteur houdt zich aanbevolen voor reacties op de inhoud van de nieuwsbrief.

Velisena Loopmare, 2012, jrg. 21, nr. 1

18