Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 20, nr. 1, maart 2011

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 20, nr. 1, maart 2011 Historische Kring Velsen Secretariaat: Boterkamp 3, 1991 DB Velserbroek. Tel. 023-5376302 of 06-14831644. Fax: 023-5493578

E-mail: [email protected] Ledenadministratie: Eelco Graafsma Driehuizerkerkweg 68, 1985 EM Driehuis Tel. 0255-511709. E-mail: [email protected]

Website: www.historischekringvelsen.nl ________________________________________________________________________________________________________________________

Nieuws van het bestuur Het bestuur van de Historische Kring Velsen nodigt de leden uit tot het bijwonen van de voorjaarsledenvergadering, te houden op maandag 11 april 2011 in Woonzorgcentrum De Hofstede aan de Aletta Jacobsstraat te Velserbroek. De aanvang van deze vergadering is 20:00 uur. De zaal is open om 19:30 uur. Gastspreker De gastspreker van deze avond is de heer Jos Diekstra. De heer Diekstra zal een lezing geven over Velserend. Agenda 1. Opening 2. Mededelingen voorzitter 3. Ingekomen stukken secretaris 4. Lezing door Jos Diekstra 5. Pauze 6. Notulen ledenvergadering 8 november 2010 (zie p. 2-5) 7. Jaarverslagen 2010 van bestuur en werkgroepen (zie p. 5-10) 8. Jaarverslag 2010 van de penningmeester 9. Verslag kascontrolecommissie 10. Benoeming kascontrolecommissie 2011 11. Bestuursverkiezingen (zie de toelichting hieronder) 12. Rondvraag 13. Datum volgende ledenvergadering 14. Sluiting Bestuursverkiezingen De heer Eelco Graafsma is aftredend en stelt zich herkiesbaar voor het bestuur. Voordracht en bestuursuitbreiding Het bestuur van de Historische Kring Velsen draagt mevrouw Karina de Ruijter voor als bestuurslid (punt 11 van de agenda). Het bestuur streeft nog steeds naar een uitbreiding van zes naar zeven bestuursleden. Bindende voordrachten voor eventuele kandidaten kunnen worden gesteld voor de vergadering, mits schriftelijk door tenminste tien leden en vergezeld van een schriftelijke bereidverklaring van de kandidaat (artikel 11 van statuten). Indien u verhinderd bent op deze jaarvergadering te komen maar het wel op prijsstelt de financiële stukken te ontvangen, dan zullen wij u deze stukken nasturen. U kunt ons hiervoor bellen via 06-14831644 of e-mailen naar [email protected]. Met vriendelijke groet, namens het bestuur, Alex Spekking, secretaris Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

1

Notulen van de najaarsledenvergadering, gehouden op maandag 8 november 2010 in Zorgcentrum De Hofstede, te Velserbroek Aanwezig zijn 67 leden en 6 niet-leden. 1. en 2. Opening en mededelingen voorzitter Om 20.05 u. opent de voorzitter de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom, in het bijzonder Karina de Ruijter, die te kennen heeft gegeven het bestuur te willen komen versterken. De voorzitter deelt mede dat er een vraag is binnengekomen voor de werkgroepen om ten behoeve van een te vervaardigen promotie-DVD foto's van hun activiteiten beschikbaar te stellen. De nieuwe HKV-flyer is gereed en in de pauze te verkrijgen. Verder worden in de pauze wederom oude jaargangen van Velisena te koop aangeboden, alsmede een reproductie voorstellend een gezicht op OudVelsen. 3. Lezing Vervolgens verzorgt de heer H. Wieringa aan de hand dia's een boeiende lezing over het voormalige Schoten (buurgemeente van Velsen) onder de titel: 'Van boerendorp tot stadsdeel'. De gemeente Schoten is in 1798 ontstaan door het samengaan van zeven aan elkaar grenzende rechtsgebieden, heerlijkheden genoemd, vanuit Haarlem gezien Zuid-Akendam, Hoogerwoerd, Schoterbos, Zaanen, Schoten, Schotervlieland en Noord-Akendam. Naamgever van de gemeente, het dorp Schoten, lag ten noorden van de Jan Gijzenkade rond de huidige Rijksstraatweg. De toenmalige inwoners gebruikten de naam Oud Schoten, als ze het oorspronkelijke dorp bedoelden. Eind 19de eeuw was de gemeente Schoten een agrarisch gebied van ruim 600 hectare met een inwoneraantal van slechts 650 mensen. Weilanden met vee en boerderijen bepaalden het gezicht; de grondsamenstelling maakte het niet geschikt voor akkerbouw. Buurgemeente Haarlem was in dezelfde periode een handelsstad aan de rivier het Spaarne met volop bedrijvigheid in vele fabriekjes en ondernemingen. Met de toenemende industrialisatie eind 19de eeuw kwamen er vele fabrieken in de stad bij, die al snel veel hinder en stankoverlast veroorzaakten bij de inwoners. Ook kwamen er steeds meer woningen door de grote vraag naar arbeiders. Na de bouw van arbeiderswoningen in de Leidsebuurt, de Amsterdamse buurt en het Rozenprieel was de stad letterlijk uitgegroeid binnen haar grenzen en werd er over de grenzen naar uitbreiding gezocht. Met goede bouwgrond in overvloed werd de gemeente Schoten spoedig de plaats waar de groei van Haarlem kon voortgaan. Uiteindelijk leidde dit in 1927 tot annexatie van Schoten door de gemeente Haarlem en kwam er na 129 jaar een eind aan de zelfstandigheid van de gemeente Schoten.

Wat er daarna gebeurde met Schoten, liet de heer Wieringa zien door ons mee te nemen in een boeiende 'rit' met de tram van het Kennemerplein in Haarlem via het grondgebied van Schoten tot de veerpont in Velsen. 4. Presentatie Velisena, 2010, jaargang 19 door Jan Victor Suurmond Jan Victor Suurmond memoreert dat de auteurs van deze jaargang allen lid zijn van de HKV. Hij constateert dat van dit nummer de kwaliteit van lay-out, papier en druk weer van grote kwaliteit zijn, mede dankzij de 'nieuwe' drukker. De inhoud van Velisena 2010 bestaat uit een achttal artikelen t.w.: 1. Het dorp Velsen, een schaduw uit de Middeleeuwen, door Siebe Rolle, een bewerkt artikel van een verhaal onder dezelfde titel gepubliceerd in het boekje Programma Dorpsfeest Driehuis 2009, een uitgave van de Stichting Dorpsfeest Driehuis te Velsen 2. Noordduin; het vinkenbaanhuisje van Rooswijck door J. Morren 3. De vissershaven van IJmuiden in 1902, een foto beschreven door Jan Victor Suurmond 4. De Gereformeerde Kerk van Velsen, een schets door Kor van der Duin 5. Viervoudige aanslag in Velsen op 12 april 1913, krankzinnige schiet wild om zich heen door Coen C.M. Hamers M.Sc 6. De familie Aalders in Santpoort door Jan Morren 7. Resten van de Arosa Sun in Velsen door Arjen V.A.J.Bosman 8. Bibliotheek Velsen 1910 -2010, een fotoserie beschreven door Jan Victor Suurmond Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

2

Jan Victor bedankt zijn mede-redactieleden, Leo Arisz, Erik Baalbergen, Jan Hein Beelen (lay-out) en Lucas van Grinsven voor hun inzet. Hierna verzoekt hij Lucas van Grinsven naar voren te komen en rijkt hem het eerste exemplaar uit onder hartelijke dankzegging voor zijn bijzondere inzet. PAUZE 5. Mededelingen en ingekomen stukken secretaris. De secretaris heeft geen ingekomen stukken voor de vergadering ontvangen, met uitzondering van de berichten van verhindering van de heren A. Bosman en W. Bosman, mevrouw K. Spijker, de heren G. Brouwer en O. de Jong, mevrouw Hartendorf, de heren M. Uyl en P. Korpershoek en van mevrouw Boudesteijn. 6. Notulen Ledenvergadering d.d. 12 april 2010 De notulen worden zonder vragen, opmerkingen of aanvullingen goedgekeurd. 7. Begroting 2009 van de penningmeester De penningmeester heeft op de vergadering de Begroting 2011 doen uitreiken en geeft hierop een korte toelichting. Voor diegene die na de vergadering nog vragen of opmerkingen hebben is de penningmeester ook per email bereikbaar. De penningmeester doet de volgende mededelingen: aan inkomsten verwacht het bestuur € 5.700,=. Aan uitgaven is de post 'Archief' nieuw, omdat de HKV archiefruimte huurt bij het Noord-Hollands Archief (NHA). De kosten voor de Velisena Loopmare zijn hoog door de oplopende verzendkosten. Het bestuur hoopt hierop te kunnen besparen door leden per e-mail van de nieuwsbrief te voorzien. De begroting sluit. 8/9. Bestuursverkiezing/vacature De voorzitter John Buijsman deelt mede dat mevr. Karina de Ruijter te kennen heeft gegeven het bestuur te willen komen versterken. Afgesproken is dat Karina het komende halfjaar de bestuursvergadering zal bijwonen, waarna in de ledenvergadering van 11 april 2011 de voordracht zal volgen. Voor de nog openstaande bestuursvacature wordt naarstig naar kandidaten gezocht. 10. Presentatie werkgroepen, de voorzitters vertellen over de activiteiten De heer Jan Morren deelt namens de werkgroep locale geschiedenis mede dat de geschiedenis van de stalhouderij Van Gameren in het dorp Velsen wordt onderzocht. Hierbij wordt ook het Hotel Appeldoorn betrokken, omdat de stalhouderij hieruit ontstaan is. Verder worden bestudeerd de geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk bij De Hofgeest, waar nu de autosloperij van Rutte gevestigd is en de geschiedenis van de boerderij aan de Boterdijk op De Hofgeest, alsmede de boerderij Groot Beekvliet eveneens op De Hofgeest. Ingeleverd bij de redactie van Velisena is een artikel over de familie De Bie. De familie woonde op de boerderij De Kralenberg in Velsen Noord, de boerderijen De Windhond, De Ossenstal en Boschlust in de Breesaap, alsmede op de boerderij Karnebeeke in Beverwijk. De heer Hans Bolland deelt namens de werkgroep genealogie mede, dat is ingeleverd bij de redactie van Velisena een artikel over Jacob Engelhart, een kanaalgraver. Voor komend jaar zal de genealogie van een andere kanaalgraver ter hand worden genomen. De dames Hannie van de Outenaar en Ria Holstein hebben de bibliotheek bijna op orde. Zij voegen bij de boeken (boekenlijst) een kleine beschrijving van de inhoud toe. Dit om toekomstig bezoek van leden aan de bibliotheek meer informatie te kunnen geven. Het dossier van Chris Loman, destijds ontvangen via Eelco Graafsma, is door door de werkgroep bezien en heeft vooralsnog geen prioriteit. De werkgroep straatnamen bij monde van de heer Erik Baalbergen meldt, dat de werkgroep plannen heeft gevormd voor een uitgave over Velsen-Noord; ook wordt het straatnamenonderzoek over Santpoort

Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

3

opgepakt. De werkgroep beraadt zich nog op andere wegen en vormen van publicatie van de onderzoeksresultaten. De monumentenwerkgroep bij monde van de heer Joop Vermeij: De groep vergaderde dit jaar zesmaal in het Witte Theater. De monumentengroep reageert op actuele zaken, met dien verstande dat zij een zienswijze geeft op monumenten in samenhang met het landschap (bijvoorbeeld het landschapsbeleidsplan). Samen met de Stichting Santpoort heeft de werkgroep een fietstocht georganiseerd voor raadsleden van de gemeente Velsen in het kader van het landschapsbeleidsplan. De werkgroep blijft voorts de bouwplannen bij het Fort Benoorden Spaarndam kritisch volgen. De werkgroep zal de gemeente Velsen attenderen op het belang van het Lindenlaantje en het Brevierlaantje bij het voormalige Missiehuis, nu de Marine het pand heeft verlaten. In mei is een verzoek ontvangen mee te werken aan de organisatie van Állerzielen´ op De Biezen in oktober. De uiteindelijke medewerking is niet door de werkgroep maar door een lid van de HKV verzorgd. Verder zal de werkgroep slapend zijn tot zich weer een vraag of kwestie zal voordoen waarbij ontwaken gewenst zal zijn. De werkgroep website bij monde van de heer Erik Baalbergen: De websiteredactie houdt zich over 15 dagen (23-11-2010) al 10 jaar lang bezig met het actueelhouden van de website van de Historische Kring Velsen. Deze website is bereikbaar via het webadres www.historischekringvelsen.nl. De redactie bestaat uit Wim Sellen (contactpersoon en kopij vanuit het bestuur) en Erik Baalbergen (redactie en webmaster). Redactielid Leo van Leeuwen is gestopt. Met name de rubrieken Gevraagd en gezocht, Nieuws, Literatuur en Recente Uitgaven over Velsen, Activiteitenagenda, Excursies en Lezingen worden zo veel mogelijk actueel gehouden. Sinds begin 2010 zijn in de rubriek Gevraagd en gezocht 33 vragen geplaatst. Naar aanleiding van de vragen en beantwoording door o.a. HKV-leden worden steeds weer interessante contacten gelegd. Vanaf medio januari 2010 worden de bezoeken aan de website anders geteld. Voorheen werd uitsluitend een zgn. view geregistreerd als men de start- cq. homepagina bezocht. Nu wordt elk bezoek aan elke pagina, ongeacht de manier van binnenkomen op de website geregistreerd. Het bezoek aan de website is stabiel met een gebruikelijke dip tijdens de zomermaanden. Ik zal u niet lastig vallen met al te veel cijfers maar om een indruk te krijgen: in oktober 2010 is er 3.770 keer een pagina bekeken door in totaal ruim 1.700 bezoekers. Wat betreft het actueelhouden van informatie rond en vanuit de HKV is de redactie met name afhankelijk van actieve bijdragen vanuit het bestuur en de werkgroepen. De redactie Velisena bij monde van heer Jan Victor Suurmond: De redactie heeft met veel genoegen de 19e jaargang gepresenteerd. Ook voor de volgende jaargang heeft de redactie al weer teksten ontvangen; er is nog plaats voor twee á drie artikelen. Aan de auteurs het verzoek om nog voor indiening van de kopij, contact op te nemen met het redactiesecretariaat. Men ontvangt dan de Richtlijnen voor de auteurs; toepassing daarvan bespaart u en de redactie tijd en geld. Met het bestuur overlegt de redactie over de inhoud van de 20ste jaargang. Volgend jaar willen we die jubileumuitgave een extra historisch cachet geven. In de volgende Velisena Loopmare kunt u misschien daarover meer lezen. Mocht iemand willen meewerken aan de voortzetting van ons jaarboek dan is er zeker een taak voor u weggelegd binnen de redactie. Als u beschikt over een extra interesse in de Nederlandse taal en uiteraard in de lokale geschiedenis van Velsen, wees niet te bescheiden en neem contact op met de redactie. Tot slot ontvangt de redactie graag reacties op de zojuist gepresenteerde Velisena; de redactieleden streven voortdurend naar kwalitatieve verbeteringen en uw opbouwende kritiek of wensen zijn daarom even welkom. 11. Rondvraag De heer Van der Pol vraagt namens Annemiek Keijzers-Kuipers of de voorzitters van de werkgroepen niet alleen foto's maar ook video's en films ter beschikking willen stellen van de promotie-DVD. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

4

Mevrouw Rings attendeert de vergadering op het bestaan van de Beeldbank van het Noord-Hollands Archief. Jan Victor Suurmond vult aan dat in de komende Velisena Loopmare hier wellicht aandacht aan geschonken wordt. John Buijsman deelt mede dat de Provincie Noord-Holland een deel van haar knipselarchief aan de HKV ter beschikking heeft gesteld en dat de werkgroep Archief (in oprichting) zich over de knipsels zal ontfermen. 12. Datum volgende vergadering en sluiting Op maandag 11 april 2011 zal om 20.00 uur de voorjaarsvergadering plaatsvinden. Om 22.30 uur sluit de voorzitter de vergadering en wenst de aanwezigen wel thuis. W. Sellen, notulist

Jaarverslag 2010 van het bestuur Bestuur Per 1 januari 2010 tot 31 december 2011 bestond het bestuur uit de volgende personen: De heren J.J.G. Buijsman, voorzitter, J.A.P van de Pol, penningmeester en vice-voorzitter, A.J. Spekking, secretaris, en de bestuursleden E.F. Graafsma en W.G. Sellen. Medio 2010 heeft het bestuur gesproken met mevrouw K. de Ruijter en haar gevraagd eens mee te draaien in het bestuur. Mevrouw De Ruijter heeft aangegeven vanaf medio 2010 bestuursvergaderingen bij te wonen om zich te oriënteren. Later zal mevrouw De Ruijter beslissen wat zij gaat doen. Het bestuur heeft in dit verslagjaar diverse personen gevraagd om toe te treden tot het bestuur, omdat het van mening is dat uitbreiding van vijf naar zeven bestuursleden noodzakelijk is. Bestuursvergaderingen Het bestuur kwam op de volgende dagen in vergadering bijeen: 27 januari 2010, 18 februari 2010, 18 maart 2010, 15 april 2010, 20 mei 2010, 17 juni 2010, 15 juli 2010, 16 september 2010, 21 oktober 2010 en 15 december 2010. Het merendeel van de vergaderingen is gehouden in het Witte Theater te IJmuiden. Bestuursbeleid Het bestuur heeft ook nu weer voor komende jaren een strak beleid uitgestippeld. Om te komen tot het concretiseren van een aantal zaken en de daarbij beoogde doelen te behalen, was het noodzakelijk om op bestuurlijk niveau een aantal korte slagen te maken. Een aantal van deze zaken zijn: - Er zijn diverse contacten geweest met het Cultureel Erfgoed Noord-Holland. Deze contacten zijn gelegd om de onderlinge contacten te verstevigen en kennis en ervaring met elkaar uit te wisselen. - Het opzetten van een netwerk met anders zusterorganisatie - lees historische verenigingen. Het doel van het opzetten van een dergelijk netwerk heeft als voordeel dat kennis en ervaring sneller uitgewisseld kan worden. Bijkomend voordeel is versterking van de posities van de historische verenigingen. Laat zien en horen dat je er bent. - Meer aandacht in de pers, plaatselijke couranten en radio. Naamsbekendheid van de Historische Kring Velsen en meer naar buiten treden is essentieel. Met het oog op de vele telefonische reacties en verzoeken per e-mail zijn wij als vereniging, nog meer dan anders, op de goede weg. - Het zoeken naar sponsoren voor bijzondere activiteiten binnen de doelstellingen van de HKV. Een en ander is in een bestuursbesluit vastgelegd. - Een verdere professionalisering van de stands met een eigentijdse afstemming. - Het opzetten van geschenklidmaatschappen. - In dit verenigingsjaar is het bestuur begonnen met het opzetten van een bestuursbesluitenlijst, die meerdere jaren zal blijven doorlopen. Ledenadministratie In 2008 en 2009 heeft het bestuur van de leden opdracht gekregen kritisch te kijken naar de leden, die nog een achterstand hebben in het betalen van hun contributie. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

5

Via een brief zijn niet-betalende leden verzocht hun betalingen te voldoen. Diverse leden hebben gereageerd, enkelen niet. Uiteindelijk zijn zeven leden geroyeerd. Daarnaast heeft een aantal leden zelf het lidmaatschap opgezegd, of zijn door overlijden lidmaatschappen ontbonden. Ultimo 2010 was de samenstelling van het ledenbestand als volgt: Gewone leden 306 Huisgenootleden 24 Instellingen / bedrijven 10 Ruilabonnementen 22 Totaal aantal leden 362 In het jaar 2010 hebben zich nieuwe leden aangemeld voor het lidmaatschap van de HKV. Deze leden ontvangen een recent exemplaar van de het jaarboek Velisena. Ledenvergaderingen Op 12 april 2010 en op 8 november 2010 zijn er ledenvergaderingen gehouden. Beide ledenvergaderingen zijn gehouden in De Hofstede, Velserbroek. Op de ledenvergadering van 12 april 2010 heeft de heer Leo de Vries namens Stichting WN 2000 een lezing gegeven over bunkers in en rondom Velsen. Op 8 november 2010 heeft de heer H. Wieringa een dialezing geven over Schoten met als titel Van boerendorp tot stadsdeel. De opkomst van leden en niet-leden was overweldigend. Voor een verder verloop van die ledenvergaderingen verwijzen wij u naar de vastgestelde notulen van 12 april 2010 en de vast te stellen concept-notulen van 8 november 2010. Vrijwilligersavond De jaarlijkse vrijwilligersavond is in het jaar 2010 gehouden op 8 maart 2010 in het Museum Kennemerland te Beverwijk. Onze gastheer van die avond gaf als opwarmronde een uitleg over een mogelijke verhuizing en uitbreiding naar een ander locatie. Daarna hebben we in groepjes genoten van de rondleiding door het museum. De vrijwilligersavond 2010 was in feite een geschenk van onze zusterorganisatie het Historisch Genootschap Midden-Kennemerland. Zij nam de kosten van deze avond voor haar rekening, waarvoor nogmaals vanaf deze plaats onze hartelijke dank. PR en Promotie In 2010 heeft de HKV twee keer een persbericht doen uitgaan naar lokale dagen weekbladen en naar Seaport TV. Deze persberichten worden niet steeds door alle media overgenomen, maar toch steeds in voldoende mate. Dat resulteerde o.a. op beide ledenvergaderingen in de aanwezigheid van ca. tien niet-leden. Zij ontvingen de HKV-flyer met informatie over vereniging en lidmaatschap en dat heeft aanwijsbaar tot een aanwas van drie nieuwe leden geleid. In mei 2010 hebben we in eigen beheer een nieuwe flyer ontworpen en laten maken; deze flyer heeft een eigentijdse uitstraling en formaat. Zowel van binnen als van buiten de HKV kregen we positieve reacties op deze flyer, die sindsdien ook te vinden is in o.a. Stadhuis, plaatselijke bibliotheken en musea. Excursies In het jaar 2010 zijn de volgende excursies georganiseerd: > Zaterdag 6 februari 2010 is er een excursie georganiseerd door de HKV op uitnodiging van de Stichting Krayenhoff. Het betrof hier een excursie naar Fort Benoorden Spaarndam. Op een zeer koude dag werden we door de stichting en haar gidsen warm onthaald en getrakteerd met koffie en een boeiende rondleiding door de gangen van het fort. > Zaterdag 10 april 2010 is er een excursie georganiseerd door de HKV naar de restauratiewerkzaamheden van de laatgotische oude Ursulakerk in Warmenhuizen. Na een onderhoudende beamerpresentatie van Alex Spekking werden de aanwezigen in de gelegenheid gesteld (voorzien van veiligheidshelm) onder leiding binnen en buiten op de diverse bouwsteigers de verschillende constructies en werkzaamheden te bekijken. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

6

Het geheel werd begeleid door de Hervormde Gemeente Warmenhuizen - Harenkarspel, die de deelnemers gastvrij ontving met koffie en cake. > Zaterdag 8 mei 2010 is er een excursie georganiseerd door de HKV en samenwerking met het Bunkermuseum te IJmuiden. De leden zijn door het museum rondgeleid en hebben een boeiende en professionele uitleg gekregen over bunkers en geschut. > Vrijdag 3 september 2010 is door de HKV en de Stichting Santpoort een fietstocht gehouden door diverse gebieden in Velsen. Deze fietstocht is speciaal gehouden voor de wethouders en raadsleden van de gemeente Velsen. Doel van de fietstocht was de raadsleden en wethouders te attenderen op het 'Behoud van kwaliteit van de open ruimte!' Tijdens de fietstocht zijn de raadsleden en wethouders door de Stichting Santpoort en de HKV op de hoogte gebracht van al het moois dat de cultuur en de natuur in Velen te bieden hebben. Ook het landschapbeleidsplan is besproken. Tijdens de fietstocht is er gewezen op verkeerde restauraties maar ook op de telkens weer opkomende dreiging van nieuwbouw. De tocht werd gemaakt met prachtig weer! > Zaterdag 4 september 2010 is een door de HKV georganiseerde fietsexcursie gehouden. Onze gids voor die dag was niemand minder dan Jan Morren, die ons de plaatsen liet zien waar in het verleden blekerijen lagen. Er werd aandacht geschonken aan de volgende blekerijen: Duijvesteijn, Zorgvrij, Spaarnberg, Leck en de Bergen, Berckenrode, Uitvlugt, Gartenvreugd en Middenvaart. De weergoden waren ons ook op deze middag goed gezind. Kortom het was een interessante middag die een begin is van een aantal fietstochten die Jan Morren voor de HKV zal organiseren. Zaterdag 6 november 2010 is een excursie georganiseerd door de Stichting Geveltekens van de Vereniging Haerlem in samenwerking met de HKV voor leden van de HKV, getiteld: 'Langs de gevelstenen van Haarlem'. Die excursie is in verband met het lage aantal inschrijvingen niet doorgegaan. Alle excursies, gehouden in het jaar 2010, zijn goed bezocht door de leden van de HKV. Voor meer informatie kunt u onze website bezoeken www.historischekringvelsen.nl Stands en specials De HKV heeft zich op diverse jaarmarkten gepresenteerd. Aan de volgende evenementen heeft de HKV haar medewerking verleend: * 05-05-2010 Bevrijdingsmarkt op Plein 1945 te IJmuiden * 26-06-2010 Thuismarkt te Velsen Noord * 06-08-2010 Jaarmarkt Dorpsfeest Santpoort * 25-09-2010 Jaarmarkt Oud Velsen. Op 15-08-2010 hebben we de stand opgebouwd op de Trawlerkade te IJmuiden ter gelegenheid van het Havenfestival. Voordat de festiviteit begon, zijn we letterlijk van de kade gewaaid. De stands werden steeds - enthousiast en met veel genoegen - bemand door leden en bestuursleden van de HKV die wij hierbij nogmaals danken voor hun inzet. Publicaties en bijdragen diverse activiteiten Op 8 november 2010 is het jaarboek Velisena van de Historische Kring Velsen verschenen. Het betrof hier de 19de jaargang. Ook nu was het boek rijk geïllustreerd en voorzien van diverse boeiende onderwerpen. De leden van de Historische Kring Velsen hebben het jaarboek intussen ontvangen. Verder is het boek te koop in verscheidene boekwinkels in de gemeente en in de Bibliotheek Velsen. Mede door uitgebreide publiciteit verzorgd door de redactie en een uitgebreid artikel in de IJmuider Courant verliep de verkoop van ons jaarboek in diverse winkels in de gemeente Velsen zeer voorspoedig. Verder heeft het bestuur van de Historische Kring Velsen er ook dit jaar voor gezorgd dat de vele vragen die via de e-mail van het secretariaat zijn ontvangen, zijn beantwoord. Veel vragen waren zo technische dat deze via de portefeuillehouders zijn beantwoord dan wel, om de bijzondere expertise, doorgestuurd naar de leden van de betreffende werkgroep. Voor meer informatie over de activiteiten kunt u onze website bezoeken

www.historischekringvelsen.nl Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

7

Werkgroepen De Historische Kring Velsen kende in het jaar 2010 de volgende werkgroepen: 1. Begraafplaats 2. Redacties Velisena en Velisena Loopmare 3. Genealogie 4. Straatnamen 5. Lokale Geschiedenis 6. Monumenten 7. Website 8. Bezorgers Velisena Loopmare 9. Bibliotheek 10. Archieven (nog niet in realisatie) Voor de beschrijving van de activiteiten van de werkgroepen verwijzen wij u naar de vastgestelde jaarverslagen van de werkgroepen over het jaar 2010. In het jaar 2009 heeft het bestuur van de Historische Kring Velsen besloten om jaarlijks met de voorzitters of met een ander gedelegeerde persoon van de werkgroep in overleg dan wel in vergadering bijeen te komen. Door een hoge werkdruk op de bestuursleden en portefeuillehouders is er alleen op 17 januari 2010 een gesprek geweest met de voorzitter van de Werkgroep Genealogie. In het jaar 2011 zullen er meer gespreken volgen. In de ledenvergadering heeft het bestuur een beroep gedaan op de leden om te participeren in een nog op te richten Werkgroep Activiteiten. Tot 31-12-2010 heeft nog niemand zich aangemeld. Het bestuur vreest met het uitblijven van de Werkgroep Activiteiten, dat de continuïteit van acties in de zin van excursies en standdagen mogelijk niet gewaarborgd kan blijven. Hulp van de leden is essentieel om de beoogde doelstellingen van de Historische Kring Velsen te behalen. A.J. Spekking, secretaris

Jaarverslagen van werkgroepen Lokale Geschiedbeoefening Op heden heeft de werkgroep vijf leden. De leden van de werkgroep hebben de volgende publicaties in voorbereiding of afgerond: - Het tolhuis aan de Wüstelaan, het archiefmateriaal hiervoor is verzameld door Cees Rings. Inmiddels is er nog een aanvullend archiefonderzoek gedaan. De uitwerking van het verhaal wordt gedaan door Leo Arisz van de Redactie Velisena. - Het artikel over de opgraving van een boerderij bij de ingang Rooswijk van het bedrijf Corus met een korte beschrijving van de geschiedenis is nog in bewerking. Dat artikel wordt geschreven in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Velsen. Vanwege de vele werkzaamheden bij de AWV zal dit artikel voorlopig nog niet afgerond worden. - Het artikel over de archeologische onderzoeken bij het kasteel Huis te Velsen en zijn vroege geschiedenis is afgerond en ingeleverd bij de Redactie Velisena. De auteur krijgt nog advies van de redactie over een aanpassing van het artikel. - Aan het artikel over de economische ontwikkeling van de gemeente Velsen in relatie met het milieu wordt hard gewerkt. - De geschiedenis van de boerderij De Kickvorsch, die stond ter hoogte van de Pertrakerk in IJmuiden, is beschreven. Het wachten is nog op een afbeelding van de boerderij. In de archieven is helaas nog geen afbeelding gevonden. Wie weet waar een afbeelding van deze boerderij te vinden is. Er is al een oproep geplaatst op de website van de HKV. - De geschiedenis van en de stalhouderij Van Gameren in het dorp Velsen. Hierbij wordt ook het hotel Appeldoorn betrokken, omdat de stalhouderij hieruit is ontstaan. - De geschiedenis van de boerderij aan de Boterdijk op De Hofgeest, waar de familie Rutte woont. - De geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk bij De Hofgeest. Die boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger is de boerderij aan de Hofgeesterweg, waar nu de autosloperij van Rutte is gevestigd. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

8

- De geschiedenis van de boerderij Groot Beekvliet op De Hofgeest; ook die boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger staat nu op de hoek van de Hofgeesterweg en de Roosensteinweg. De navolgende artikelen zijn ingeleverd bij de Redactie Velisena: - Een artikel over de plaatselijke afdeling van de Antirevolutionaire Partij in Velsen. - De familie De Bie. Zij woonde op de boerderijen De Kralenberg in Velsen-Noord, de Windhond in De Breesaap, De Ossenstal in Velsen-Noord, Boschlust in De Breesaap en de boerderij Karnebeeke in Beverwijk. Via Eelco Graafsma kreeg ik het bericht binnen dat Leen van der Lugt bereid is gevonden om het onderwerp 'Stedenbanden' die de gemeente Velsen heeft gehad met gemeenten in het buitenland, te onderzoeken en te beschrijven. Hij vindt het uitstekend als een HKV-lid zich bij hem aansluit, omdat er veel is te onderzoeken en te beschrijven. Bij de werkgroep zijn nieuwe leden altijd welkom. Er zijn genoeg onderwerpen van allerlei aard om een artikel over te schrijven. Namens de werkgroep, Jan Morren

Monumenten De monumentengroep bestaat uit acht leden en komt maandelijks bijeen in het Witte Theater. We bespreken allerlei zaken m.b.t. monumenten, volgen de aanvragen en vergunningen en hebben overleg met de gemeentelijke afdeling monumentenzorg. We doen aanbevelingen om nieuwe objecten/gebouwen op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. (De nieuwe lijst van gemeentelijke monumenten is in het najaar van 2010 verschenen). Zo werden verscheidene brieven verstuurd aan de gemeente voor een plaats op de monumentenlijst voor o.a. het Lindenlaantje bij het voormalige Marine Hospitaal te Driehuis en ook voor gebouwen, zoals de Dorpskerk te Santpoort en enkele woonhuizen in Amsterdamse Stijl. Ook ander objecten in de gemeente moeten nog voorgedragen worden. De monumentengroep was nauw betrokken bij het Landschapsbeleidsplan van de gemeente Velsen. In dat kader namen we ook deel op 3-9-2010 aan een fietstocht met wethouders en raadsleden. We hadden discussies over het landschap zoals de groene weilanden bij Santpoort en de mogelijke bebouwing bij het Fort Benoorden Spaarndam. Over dit laatste onderwerp is ook uitvoerig met het bestuur van de HKV van gedachten gewisseld wat onze stellingname in deze moet zijn. We volgen de steeds veranderende subsidieregelingen en ontwikkelen plannen om kleinschalig onderhoud aan monumenten daadwerkelijk te steunen. We hopen in 2011 hier meer over te berichten. Uitbreiding van onze groep is zeer gewenst; kom eens kijken en luisteren bij een vergadering van onze groep. Informatie: Joop Vermeij 023-5373609, e-mail [email protected]. Alex Spekking is portefeuillehouder vanuit het bestuur. Namens de werkgroep, Joop Vermeij

Redactie Velisena De 19de jaargang van het jaarboek 2010 verscheen tijdens de najaarsledenvergadering in een oplage van 500 exemplaren. Voor de inhoud zij verwezen naar de notulen van 8 november 2010 en het jaarverslag van het bestuur hierboven. Ook in 2010 vormden de heren Leo Arisz, Erik Baalbergen, Jan Hein Beelen (lay-out), Lucas van Grinsven en Jan Victor Suurmond de redactie. De redactie ontving waarderende reacties van binnen en buiten de vereniging en het jaarboek is dan ook bijna uitverkocht. De oplage van volgende jaargangen zal wellicht vergroot kunnen worden. Jan Victor Suurmond

Redacteur Velisena Loopmare De nieuwsbrief verscheen in 2010 driemaal in een oplage van ruim 240 gedrukte exemplaren. In toenemende mate wordt bovendien de loopmare door het bestuur digitaal verzonden aan leden. Dat bespaart veel tijd en moeite van de bezorgers, papier én portokosten. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

9

Van meet af aan fungeert de nieuwsbrief, naast de website, binnen de vereniging als communicatiemiddel. Het bestuur levert in toenemende mate kopij; van werkgroepen en van leden is de inbreng nog beperkt. De redacteur ontvangt positieve reactie van leden. Jan Victor Suurmond

Straatnamenonderzoek De Werkgroep Straatnamenonderzoek van de HKV is in oktober 2006 ontstaan uit de Werkgroep Genealogie en richt zich op het onderzoek naar de herkomst van de namen van straten in Velsen, vooral die met een historisch gezien Velsense achtergrond. De Werkgroep Straatnamenonderzoek bestaat uit zes leden: Hans Bolland, Tom Bolland, Henk Boot, Wim Sellen, Bram van Woensel en Erik Baalbergen. Jan Morren treedt dikwijls op als adviseur. De samenwerking vindt voornamelijk per e-mail plaats. Van mei 2005 tot augustus 2007 heeft de werkgroep de informatie verzorgd voor de 120 afleveringen van de wekelijkse rubriek 'Straat in Beeld' van journalist Marco Mekenkamp in de donderdageditie van de IJmuider Courant. Van september 2007 tot april 2008 is op dezelfde manier samengewerkt met journaliste Carla Zwart voor de tweewekelijkse rubriek 'Waar komt die naam vandaan?' in de in Velsen verspreide huisaan-huis bladen De Jutter en De Hofgeest. Na het stopzetten van de rubrieken is de werkgroep op een lager pitje doorgegaan met het onderzoek. De werkgroep heeft nog ca. 15 artikelen in portefeuille en nog een aantal in de planning. Op verzoek levert de werkgroep informatie over Velsense straatnamen en de achtergronden daarvan. Voorbeelden hiervan zijn een 'Rondje IJmond' met informatie over straten in Oud-IJmuiden, die zijn opgenomen in een fietsroute, informatie over Bik en Arnold ten behoeve van een theaterstuk over de mensen Bik en Arnold, en deelname in oktober 2009 aan de succesvolle historische informatiemarkt 'Eigen huis en tuin' in de Bibliotheek Velsen. In 2010 zijn er plannen gevormd voor een uitgave over Velsen-Noord, en is de draad van het straatnamenonderzoek over Santpoort opgepakt. De werkgroep beraadt zich nog op andere wegen en vormen van publicatie van de onderzoeksresultaten. Erik Baalbergen

Websiteredactie De websiteredactie houdt zich al ruim 10 jaar lang bezig met het actueelhouden van de website van de Historische Kring Velsen. Op 23 november 2010 was de website precies 10 jaar in de lucht. Aanvankelijk was de website bereikbaar via het adres www.hier.is/velisena, maar sinds 2006 via het webadres www.historischekringvelsen.nl. De redactie bestaat eind 2010 uit Wim Sellen (contactpersoon en kopij vanuit het bestuur) en Erik Baalbergen (redactie en webmaster). Redactielid Leo van Leeuwen is in 2010 gestopt. De redactie heeft behoefte aan een redacteur, voor o.a. het opstellen van verslagen van lezingen, excursies en nieuws rond de kring. Ervaring met het gebruik van een computer, Word en e-mail is gewenst. Met name de startpagina en de rubrieken Gevraagd en gezocht, Nieuws, Literatuur en Recente Uitgaven over Velsen, Activiteitenagenda, Excursies en Lezingen worden zo veel mogelijk actueel gehouden. In 2010 zijn in de rubriek 'Gevraagd en gezocht' 37 vragen geplaatst. Naar aanleiding van de vragen en de beantwoording door o.a. HKV-leden worden steeds weer interessante contacten gelegd. Vanaf medio januari 2010 worden de bezoeken aan de website anders geteld. Voorheen werden uitsluitend de bezoeken aan de startpagina bezocht. Nu wordt elk bezoek aan elke pagina, ongeacht de manier van binnenkomen op de website geregistreerd. Het bezoek aan de website is met ruim 100 zgn. views stabiel, met een gebruikelijke dip tijdens de zomermaanden. De actuele stand van zaken is zelf te bekijken via de website door op het oranje blokje onderaan een blauwe pagina te klikken. Wat betreft het actueelhouden van informatie rond en vanuit de HKV is de redactie met name afhankelijk van actieve bijdragen vanuit het bestuur en de werkgroepen. Erik Baalbergen

Overige werkgroepen Voor de sluitingsdatum van deze Velisena Loopmare werden nog geen teksten van de andere werkgroepen ontvangen.


10

Verzoek van de penningmeester Inmiddels hebben al vele van onze leden hun contributie 2011 betaald. Een kleine 100 leden hebben (nog) niet aan hun verplichting voldaan. Hierbij het vriendelijke verzoek aan de desbetreffende leden de contributie aan ons over te maken. Het rekeningnummer is: Rabobank 38.36.24.223 t.n.v. Penningmeester HKV, Santpoort. Vriendelijke groet, John van der Pol Van de ledenadministratie Sinds eind oktober 2010 hebben wij weer een aantal nieuwe leden mogen inschrijven en wel: Hr. J.D. van der Tuin te Steenwijk Mevr. M.C. Alders te Santpoort-Noord Mevr. G. Bangma te Santpoort-Noord Hr. M.C. Budding te Velsen-Zuid Mevr. M.J. Nieuwland te Velsen-Zuid Hr. F.A. Slikker te Velserbroek Hr. N. Commandeur te Santpoort-Noord G.J. Hoek te IJmuiden Hr. T. Brouwer te IJmuiden Hr. D. van der Kwaak te IJmuiden Wij heten hen van harte welkom en hopen, dat zij veel genoegen beleven aan het lidmaatschap. Zij hebben inmiddels allen de gebruikelijke welkomstbrief ontvangen. Na ontvangst van hun contributie voor het lopende jaar, ontvangen zij als welkomstgeschenk het laatst verschenen jaarboek Velisena. Ook nu vragen wij u weer om familie, vrienden, kennissen, collegae en buren aan te moedigen lid te worden van de HKV. U kunt hun als geen ander het belang van een lidmaatschap van de HKV verklaren. Eelco Graafsma

Recent ontvangen schenkingen Ook de afgelopen periode werd aan de HKV interessant materiaal aangeboden, omdat deze publicaties en beeldmateriaal door omstandigheden van de oorspronkelijke eigenaar overcompleet zijn geworden. 1. Van de directie van Zwart IJmuiden: het boek Zwart-IJmuiden 1930-2009. Van Carbidlamp tot energiecentrale, geschreven door Jack Zwart. 2. Van het bestuur van de Muziekvereniging SOLI: het boek SOLI 1909-2009, Honderd jaar muziek in Velsen, geschreven door Leo Arisz. 3. Van de heer Joop v.d. Velde te IJmuiden: 1) De tunnels te Velsen, een brochure uitgegeven in februari 1956 door de Afdeling Voorlichting van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, in samenwerking met de Directie Sluizen en Stuwen van de Rijkswaterstaat (verzorgd door de Rijksvoorlichtingsdienst. 2) Een foto van de auto met Koningin Juliana op de openingsdag van de Velsertunnel (28-09-1957). 3) Twee identieke ansichtkaarten van de Velserpont, nog onder stoom (uitg. Fa. W. Bakker, Kerkesingel 13, Velsen-Zuid, tel. 15062). 4) Een ansichtkaart van de Kapel van het Antonius Ziekenhuis te IJmuiden. 5) Een (reclame-)kaart uit ca. 1960 van Hotel Restaurant Taveerne Van Ouds 'de Uilenboom', destijds gevestigd aan de Hoofdstraat 174 te Santpoort, tel. 02560-8623. 6) Een foto van Oud-Velsen met daarop afgebeeld de opslagplaats van Metaalhandel Veldman (op deze plaats staat nu het herbouwde schoutshuis) en een foto van Oud-Velsen, uit dezelfde periode van (waarschijnlijk) de Noorderdorpstraat. 4. Van een helaas onbekend gebleven schenker: 3 foto’s genomen op 27.02.1927 van Bouwmaterialenhandel K. Luyting NV te Velsen-Noord, plus een foto van K. Luyting op de motor met zijn echtgenote achterop en zijn zoon (Henk) en dochter in het zijspan. Verhuisbericht van H. Luyting dat zijn woonhuis in Velsen-Noord bij het bedrijf getrokken wordt en hij verhuist (15.11.1958) naar 'Huize Den en Bosch' aan de Duinweg 31, Santpoort-Zuid en een bericht van 01.01.1971, waarbij het bedrijf verhuist naar de Lijndenweg 4, (02510-28991 - 4 lijnen). Tevens een bladzijde uit het Noordhollands Dagblad van 30.08.1986, waarin Henk Luyting uitgebreid aan het woord komt over zijn uit de hand gelopen hobby: de motor. 5. Van de heer Jongkind te Santpoort-Noord: een mapje 'Groeten uit VELSEN', uitgave J.P. Exel jr. te Haarlem, met daarin een streng van 10 fotokaarten met beelden uit Velserbeek en van het Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

11

Noordzeekanaal. Bovendien van dezelfde uitgever twee ansichtkaarten: Hagelingerweg (jaren ’50) en Zuidpier te IJmuiden. De schenkingen worden overgedragen aan respectievelijk onze HKV-bibliotheek en aan de Werkgroep Archief. Eelco Graafsma Aangeboden De complete serie: L. de Jong. Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Deel 1-14b (29 boeken). Informatie over dit aanbod kunt u inwinnen bij Eelco Graafsma (voor adresgegevens zie pagina 1 van deze nieuwsbrief). Eelco Graafsma

Excursie Uitnodiging voor een wandelexcursie op 28 mei 2011 Het bestuur van de HKV heeft het genoegen u uit te nodigen tot deelname aan een Cultuurhistorische Stadswandeling Beverwijk. Datum en aanvang: 28 mei 2011, aanvang 10.00 óf 13.00 uur. Start van de wandeling: Stationsplein Beverwijk. Duur: 1,5 á 2 uur. Kosten van deelname: € 2,50 per persoon te betalen direct voor aanvang. Deze wandeling staat onder leiding van de heer Jan van der Linden, stadshistoricus te Beverwijk. Aan deze wandeling kan uitsluitend worden deelgenomen door ingeschreven leden van de HKV. Er zijn dus twee wandelingen. Uitsluitend in de middagwandeling is er de mogelijkheid tot het 'inbouwen' van een sanitaire stop. Per wandeling kunnen slechts ca. 15 personen deelnemen. Mocht de animo tot deelname te groot zijn voor deze twee wandelingen, dan zullen wij op een later tijdstip dit jaar deze stadwandeling voor HKV-leden herhalen. U kunt zich aanmelden voor deelname aan deze Stadswandeling Beverwijk bij onze secretaris, Alex Spekking, bij voorkeur per e-mail [email protected] of telefonisch via 023-5376302. Eelco Graafsma

Redactie Velisena Velisena, jaargang 2011 De redactie werkt aan de voorbereiding van de twintigste jaargang. De portefeuille met kopij is goed en voldoende gevuld. In overleg met het bestuur is besloten, dat in 2012 extra aandacht geschonken wordt aan het 20-jarige bestaan van de Historische Kring Velsen. Voorstellen van de redactie vielen bij het bestuur in goede aarde. Later worden de leden geïnformeerd over de plannen die worden ontwikkeld. Rectificatie In een tekst in Velisena 2010, jrg. 19, is een storende fout geslopen. Op pagina 31 in het bijschrift bij de foto op pagina's 32 en 33 staat onder andere: “... met onder de horizon de oud-katholieke Engelmunduskerk.” Die kerk kwam echter pas in 1907 tot stand, terwijl de foto is gedateerd in 1902. De tekst had moeten luiden: “... met onder de horizon de gereformeerde kerk aan de Koningin Wilhelminakade. De kerk werd verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog.” Met dank aan Kor van der Duin, te IJmuiden. Jan Victor Suurmond

Tentoonstellingen ^ Van cactus- tot voetbalplaatsjes: Zaanse bedrijven en hun albums. Zaans Museum tot en met 13 maart 2011. Zie: www.zaansmuseum.nl Tel. 075-6810000. Open: dagelijks 10.00-17.00 u.

^ Ons dagelijks brood, t/m 29 mei en Sits, Grein & Bombazijn, t/m winter 2011. Zeeuws Museum, Middelburg. Tel. 0118-653000. Ons dagelijks brood. Schortenbont, schapenvacht en spijkergoed. Tijdens hete zomers droeg de Zeeuwse vrouw op het platteland zelfgemaakte frivole bloesjes. Ondanks strikte codes maakten vrouwen werkkleding die was aangepast aan de omstandigheden op het platteland. Vergeten stoffen worden getoond uit eigen collectie van 1800 tot nu. Gratis Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

12

rondleiding op zaterdag 19 maart, daarvoor aanmelden vanaf nu via [email protected] of via tel. 0118-653000. Open: di.-zo. 10.00 /17.00 u. www.zeeuwsmuseum.nl ^ Geschreven portretten. Verdieping van Nederland, verbindingsgebied tussen Koninklijke Bibliotheek en Nationaal Archief, Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag. www.deverdiepingvannederland.nl De gezamenlijke expositieruimte van de KB en het NA bestaat vijf jaar en biedt veelal verrassende tentoonstellingen. Van 3 maart - 29 mei 2011: Geschreven portretten; stukken uit de levens van bekende schrijvers, politici en andere baanbrekende Nederlanders. In de collecties van beide instellingen ligt een schat aan ego-documenten verborgen. Met deze presentatie haken zij in op het thema van de Boekenweek 2011: Geschreven portretten. Te zien zijn persoonlijke documenten van onder meer Michiel de Ruyter, Mata Hari, Aletta Jacobs, Henriette Roland Holst, Marga Klompé, Anna Paulowna, P.C. Hooft, Louis Couperus, Harry Mulisch en Annie m.G. Bron: Archievenblad, jrg. 11, 2011, nr. 1 Schmidt. Kader Abdolah, schrijver van het boekenweekgeschenk, opent op 3 maart 2011 de tentoonstelling. Zie ook

www.boekenweek.nl

Begraafplaats Westerveld, een bericht en een website Erkenning begraafplaats Westerveld, Driehuis Als enige begraafplaats in Nederland is ´Westerveld´ in Driehuis vorige week toegelaten tot de ASCR. Deze overkoepelende organisatie, voluit Association of Significant Cemeteries in Europe, is in 2001 opgericht met het oogmerk in Europa een netwerk te creëren van begraafplaatsen die in architectonisch opzicht van bovengemiddelde betekenis zijn. Bron: Haarlems Dagblad, 24-12-2010 Bezoek de website www.significantcemeteries.org en u vindt foto´s van kenmerkende objecten op deze begraafplaats, een uitgebreide tekst over Westerveld en over vele andere begraafplaatsen in Europa. Jan Victor Suurmond

Erfgoed van de Oorlog In de periode 2007-2010 heeft op initiatief van het Ministerie van VWS het project Érfgoed van de Oorlog´ plaatsgevonden. Het project had tot doel: het behoud van waardevol materiaal uit en over de Tweede Wereldoorlog, het vergroten van de toegankelijkheid ervan en het stimuleren van toepassingen met erfgoedmateriaal voor een breed publiek. Er was een totaal subsidiebedrag van € 23,7 miljoen vrijgemaakt, en de soorten materialen die voor subsidiëring in aanmerking kwamen werden als volgt benoemd: objecten, foto’s, beelden geluidsmateriaal, documenten, drukwerk, archieven, monumenten, gedenktekens en persoonlijke getuigenissen. Wat betreft het vastleggen van persoonlijke getuigenissen is door de organisatie Cultureel Erfgoed NoordHolland (CENH) de medewerking van de HKV gevraagd, om personen op te roepen die een persoonlijk verhaal hebben over hun ervaringen met betrekking tot de evacuatie van inwoners van Velsen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Wij van de HKV hebben de IJmuider Courant benaderd en dat heeft geresulteerd in het plaatsen van een oproep in de krant van 12-1-2010, gevolgd door een eerste resultaat op 14-1-2010. Het eerste bericht is een week later nog geplaatst in het Dagblad Kennemerland. Ook werd een oproep geplaatst op de HKV-website. Deze oproepen hebben geleid tot ca. 70 reacties per telefoon of e-mail en van alle reflectanten is door een lid van de HKV vastgelegd: Naam- en adresgegevens, leeftijd en een korte versie van hun eerste verhaal. Aan reflectanten werd toegezegd dat de heer Peter Saal (CENH) in een later stadium contact zou opnemen met als doel hen thuis te interviewen. Dat interview zou dan op beeld- of geluidsmedium worden vastgelegd. Het eindproduct zou zijn een CD/DVD, waarop de belangrijkste interviews vastgelegd zouden worden. Een aantal interviews zou in de naaste toekomst te zien of te horen zijn op een internetpagina die alle ins and outs over de Atlantikwall zou bevatten. Bij CENH stond men versteld van het grote aantal reacties. De looptijd van het project stond helaas niet toe dat alle reflectanten geïnterviewd werden. Er zijn in totaal ongeveer 40 interviews afgenomen, waarvan er


13

uiteindelijk 29 bewerkt zijn tot een verhaal van 5 à 6 minuten. Bovendien waren er ook nog vijf videointerviews. Diverse van deze beelden/of geluidsinterviews kunt u nu terugzien en beluisteren op de website www.atlantikwallplatform.eu. U zoekt de openingspagina Ńederland´ op en gaat dan met de muis van uw computer naar ´Festung IJmuiden´. Op de diverse deelkaarten gaat u naar ´punten op de kaart´ en daar ziet u de verwijzing naar de interviews. CENH heeft toegezegd dat er een CD wordt samengesteld met alle bewerkte interviews. De CD wordt naar de desbetreffende geïnterviewden gestuurd. Ook het bestuur van de HKV ontvangt deze CD en een DVD met de bewerkte beeldinterviews. Ook ontvangen wij de CD/DVD met al het ruwe materiaal. Veel aanvullende informatie over het project Érfgoed van de Oorlog´ treft u aan op de website

www.tweedewereldoorlog.nl

Eelco

Graafsma

Orka in de gracht van kasteel Bredero In de jongste uitgave van Lutra, het Nederlands wetenschappelijk tijdschrift voor zoogdierkunde, beschrijven archeoloog Jørn Zeiler en walviskenner Erwin Kompanje de oudste orkavondst in Nederland. Het gaat om lende- en staartwervels, die gevonden zijn in de slotgracht van het voormalige kasteel Brederode bij Velsen. Het kasteel werd in 1573 volledig verwoest door Spaanse troepen en werd kort daarna ondergestoven door duinzand. In 1996 groeven archeologen de ruïne deels op, waarbij ook twee 'walvisbotten' werden aangetroffen. Bij nadere bestudering blijken die nu afkomstig van een vrouwelijke orka. Daarmee is het de oudste Nederlandse vondst van deze soort. Zeiler en Kompanje vermoeden dat het dier door de kasteelbewoners is opgegeten, alvorens de resten met het andere keukenafval in de slotgracht werden gesmeten. Ín de Middeleeuwen golden zeehonden, dolfijnen en walvissen als delicatesse´, zegt Zeiler. Én omdat walvissen als vissen gezien werden, kon het vlees tijdens vastendagen gegeten worden.´ Walvisexpert Kees Camphuysen is wat sceptischer: ´De wervels kunnen overal vandaan komen. Er is ook wel eens een schouderblad van een noordkaper aangetroffen in Tiel.´ Eelco Graafsma Dit is een bewerking van een deel van een artikel uit NRC Handelsblad van 04-01-2011.

Verschenen * 85 jaar Wijk aan Zeeër Reddingsbrigade. Reüniecommissie, Gré Bakker, et al. 2010. 56 p., ill. ISBN 97890-815300-1-9 > Beeckestijn Nieuws, 2010, jrg. 19, nr. 72. De nieuwsbrief van de Stichting Vrienden van Beeckestijn informeert de lezer over de recente ontwikkelingen in en rond de historische buitenplaats in Velsen-Zuid. Zo wordt het Cultureel Ondernemingsplan Beeckestijn nader belicht. Ook Natuurmonumenten heeft in de digitale nieuwsbrief, gepost op 17-1-2011, het bericht Toekomst van Beeckestijn nu veiliggesteld opgenomen. Daarin staat onder meer: 'De overdracht van Beeckestijn aan Natuurmonumenten is rond. Vanaf 2011 mogen we deze mooie buitenplaats bij Velsen beheren. De toekomst als natuur- en recreatiegebied is nu veiliggesteld.' Zie: www.natuurmonumenten.nl/content/toekomst-van-beeckestijn-nu-veiliggesteld?.

Suggestie van uw redacteur: Het regionale motto van Natuurmonumenten kan voortaan luiden: Áls je van Beeckestijn houdt´. > Yvonne Brentjens. Piet Zwart 1885-1977; vormingenieur. Zwolle, 2010. 272 p. ill. Een boek over dé Nederlandse ontwerper van de 20ste eeuw. Het boek is voorzien van ca. 300 afbeeldingen in kleur en besteedt aandacht aan Zwart´s activiteiten als ontwerper van onder meer de Bruynzeelkeuken Hij was actief als grafisch ontwerper van de PTT en de Nederlandse Kabelfabriek, als binnenhuisarchitect, industrieel vormgever, fotograaf, criticus en als docent. Piet Zwart werd in 2000 door de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers uitgeroepen tot Óntwerper van de Eeuw´. > Yvonnne Brentjens en Titus M. Eliens. H.P. Berlage. Architect en ontwerper. Zwolle, 2010. 160 p., ill. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

14

ISBN 97-8904-0077-197 Dit boek verscheen bij de tentoonstelling Berlage Totaal! Hendrik Petrus Boerlage: architect en ontwerper, gehouden in het Gemeentemuseum Den Haag tot en met 27 februari jl. Het Gemeentemuseum in Den Haag is het laatste meesterwerk van de internationaal bekende architect H.P. Berlage (1856-1934). In het najaar 2010 bestond het museum 75 jaar. * Lowie Brink en Lucie Holl. De wereld aan de wand: de geschiedenis van de Nederlandse schoolwandkaarten. Zwolle, 2010. 192 p., ill. ISBN 978-90-400-7712-8 * Joris Brussel. Tussen Brussel en Velsen; Velsen door de ogen van haar eerste stadsdichter Joris Brussel. Z.pl., 2010. 51 p., ill. Uitgave in eigen beheer. Info: www.jorisbrussel.nl; [email protected] Joris Brussel, geboren in Velsen-Noord op 29 augustus 1987, was een van de jongste stadsdichters van Nederland. Hij voltooide studies sociologie en communicatiewetenschappen en begon een vervolgstudie journalistiek. Het instituut 'stadsdichter in Velsen' is een initiatief van de Bibliotheek Velsen, gesteund door de gemeente. In het voorwoord van deze bundel schrijft Annemieke Schoen onder meer: 'Velsen zal Velsen niet meer zijn als er naast de burgemeester, de notaris en de dominee geen stadsdichter is.' * Rob J.F. van Drie. Stamboomboek. Zwolle, 2010. 192 p., ill. ISBN 978-90-400-7727-2 Uitgeverwij Waanders, het Centraal Bureau voor Genealogie en NTR, de onafhankelijke publieke omroep, waarin NPS, Teleac en RVU hun kwaliteiten bundelen, hebben hun handen ineengeslagen voor het televisieprogramma Verborgen verleden. Waanders heeft daarbij ook een boek uitgebracht. De auteur, plv.-directeur van het CBG, heeft een waar standaardwerk geschreven, waarin hij heel veel nieuwe ontwikkelingen beschrijft. Na de boeken van het CBG uit 1988: Genealogie. Van stamboom tot familiegeschiedenis en Voorouders in beeld uit 1997 is het boek van Van Drie een aanwinst voor genealogen. Bron: Archievenblad, jrg. 11, 2011, nr. 1 * Dudok in Velsen. Red. Margreet Schaafsma en Evert Bakker. Velsen, Stichting Dudok in Velsen, 2010. Cdrom met kleurenfilm. Speelduur 8 minuten Een informatieve film met fraaie beelden en een begeleidende, ingesproken tekst over de werken die architect Dudok in Velsen realiseerde. Na Hilversum is Velsen de gemeente met de meeste gerealiseerde ontwerpen van deze architect. * Wim Koelman. Spaarndam 'een ratjetoe aan huizen': vierhonderd jaar bebouwing op en nabij de dam in het Spaarne. Spaarndam, 2010. 204 p. Een uitgave van de Historische Werkgroep Spaarndam * Bert Koene. Goede luiden en gemene onderzaten. Assendelft vanaf zijn ontstaan tot de nadagen van de Gouden eeuw. Hilversum, 2010. 320 p., ill. Een dorpsgeschiedenis van Assendelft bestond nog niet. Bert Koene publiceerde in de afgelopen jaren al enige studies over de streek en het geslacht Van Assendelft. De samenvatting in dit boek loopt over de periode ca. 950 tot 1717, het jaar waarin dijkdoorbraken en veesterfte het dorp voor langere tijd tot diepe armoede bracht. Een van de thema´s is de tweedeling van de dorpsbevolking in enerzijds de gezeten boerenfamilies met de status van edellieden, de ´goede luiden´, anderzijds de gewone dorpelingen of ´gemene onderzaten´. Koene toont aan dat deze tweedeling teruggaat op de manier waarop de ontginning ooit was aangepakt. De beroemde ingezetenen Jan en Pieter Saenredam, die onder andere prenten en schilderijen maakten van de Assendelfter kerk, komen ook ter sprake. Door de keuze van de periode was het illustratiemateriaal overigens schaars: het werd dus meer een leesboek dan een kijkboek, maar wel een goed leesbaar boek. Bron: Geschiedenis Magazine, 2010, jrg. 45. p. 59 * Monumenteel: Monumentenzorg en archeologie Velsen. Nr. 10, februari 2011. Weer een zeer informatieve nieuwsbrief, uitgegeven door Monumentenzorg en Archeologie van de afdeling Publieke Dienstverlening gemeente Velsen, met onder meer een artikel over de belangwekkende gerealiseerde opgravingen in de bouwput van het KPN-terrein tussen de Lange Nieuwstraat en de Petrakerk ter hoogte van het Marktplein. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

15

* Gertrudis Offenberg. De tuinbaas op de tocht. In: Geschiedenis Magazine. 2010, jrg. 45, nr. 8, p. 38-41, ill. In de vroegmoderne tijd stond de tuinbaas in hoog aanzien. Het kwam zelfs voor dat hij bij andere buitenplaatsen weggekocht werd. Momenteel dreigt het beroep van tuinbaas echter te verdwijnen. En met hem een eeuwenoud, zorgvuldig beheer van historische tuinen. Gertrudis Offenberg is architectuurhistoricus en wetenschapsjournalist. Genoemd artikel is gebaseerd op haar recente boek De tuinbaas en zijn buitenplaats. Werken in historisch groen, met foto's van John van Galen Last. Zwolle, 2010. 208 p. Bron: Geschiedenis Magazine, 2010, jrg. 45 > Andrew Roberts. De wereld in vlammen. Een nieuwe geschiedenis van '39-'45. Amsterdam, 2010, 734 p. De Britse historicus Roberts heeft talloze boeken op zijn naam staan over uiteenlopende historische onderwerpen en van verschillende signatuur, inclusief fictie. Hij schreef een boeiende studie, voorzien van eersteklas kaartmateriaal en vele, soms schokkende foto's. Het boek biedt de meest recente inzichten en discussies over de Tweede Wereldoorlog. Roberts' hoofdvraag is of de as-mogendheden de oorlog hadden kunnen winnen en waarom dit niet gebeurde. Bron: Geschiedenis Magazine, 2010, jrg. 45 > SOVA Nieuwsbrief, [Velsen], 2011-1-1. 4 p., ill. De nieuwsbrief voor donateurs van de Stichting Onderzoek Velser Affaire kondigt een lezing aan door prof.dr. Bob de Graaff, adviseur van de stichting, op maandag 9 mei a.s. in het Thalia Theater. Titel van zijn lezing: Ínlichtingen- en veiligheidsdiensten toen en nu´. Ook in de nieuwsbrief een uitgebreid interview met de onderzoeker Bas von Benda-Beckmann, waarin hij zijn eerste indrukken vertelt. > Ineke Strouken. Dit zijn wij. De 100 belangrijkste tradities van Nederland., [Beilen], 2010. 288 p., ill. ISBN 978-90-79399-19-2 Niet klompen en tulpen zijn bepalend voor de Nederlandse identiteit anno 2010, maar Sinterklaas en Koninginnedag. Het is een van de opvallende uitkomsten van een grootscheepse enquête die door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur werd gehouden over de beleving van tradities. Tradities vormen de culturele bagage die iedereen van huis meekrijgt. Het is de cultuur die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Drs. Ineke Strouken is al twintig jaar directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en hoofdredacteur van het tijdschrift Traditie. Zij wordt algemeen beschouwd als een van de autoriteiten op het gebied van tradities en immaterieel erfgoed in Nederland. * Aad Vrijhof. Weckpot en eierkolen: IJmuiden tijdens de vijftiger jaren. Z.pl., 2010. 99 p. ISBN 978-14452-8567-2 De auteur heeft van 1949-1983 en van 2000-2007 in IJmuiden gewoond. Gedurende zijn actieve arbeidsjaren heeft hij vooral de sociale aspecten van het bestaan verkend. Het boek geeft inzicht in de naoorlogse periode van IJmuiden. Vooral de vijftiger jaren worden, afhankelijk van het onderwerp, beknopt of gedetailleerd beschreven. De onderwerpen hebben betekking op de herinneringen en belevenissen, die zich afspeelden in de tien eerste levensjaren van de schrijver. Bron: tekst uitgever > Bart Jungmann, sportredactie van de Volkskrant. De sportcanon: de sportgeschiedenis van Nederland. Amsterdam, 2011. 400 p. ill. ISBN 9789060058442 Voor de liefhebber van Nederlandse sportgeschiedenis is op 21 februari jl. in het Olympisch Stadion te Amsterdam de canon van de Nederlandse sport gepresenteerd. Zowel in boekvorm als in een digitale versie kunt u ervan kennisnemen. www.canonvandesport.nl * = Aanwezig in de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief (NHA) www.noord-hollandsarchief.nl.

Via die website vindt men alle aanwinsten uit het laatste kwartaal.

Een herdenking De doopsgezinde geloofsgemeenschap in Nederland herdacht in Witmarsum op 30 januari jl. de sterfdag van Menno Simons op 31 januari, 450 jaar geleden. Ook werd herdacht dat Menno Simons 475 jaar geleden brak met de kerk van Rome. Een dubbele reden voor de doopsgezinden om de enige Nederlandse kerkhervormer in 2011 te gedenken. Velisena Loopmare, 2011, jrg. 20, nr. 1

16

Zie www.doopsgezind.nl

Meer nieuws uit het Noord-Hollands Archief (NHA) Doopsgezinden in de IJmond De Doopsgezinde Gemeente IJmuiden is in 2010 samengegaan met de Doopsgezinde Gemeente Beverwijk. Zij beide vormen sindsdien de Verenigde Doopsgezinde Gemeente IJmond, Meerstraat 60-62, Beverwijk. Een werkgroep uit de voormalige gemeente in Velsen heeft onder begeleiding van het NHA een aanvulling op het al aanwezige archief geselecteerd en geordend. Die aanvulling is overgebracht naar het NHA en zal over enige tijd beschikbaar komen voor onderzoek. Dan zal de vernieuwde archieftoegang van de hand van de heer K. van der Duin, vrijwilliger bij het NHA en lid van de HKV, ook raadpleegbaar zijn via de website van het NHA. Akten Burgerlijke Stand Op 1 januari 2011 zijn alle overlijdensakten van de burgerlijke stand van Noord-Holland over de periode 1951-1960 openbaar geworden. Deze akten vormen een grote bron van informatie voor ieder die zich met stamboomonderzoek bezighoudt. Men kan vooralsnog de originele akten inzien in de studiezaal van de locatie Jansstraat. De akten zijn destijds toegankelijk gemaakt met zgn. tienjarentafels. Hierin worden per gemeente alle personen die in die tien jaar zijn overleden in alfabetische volgorde genoemd. Ook de tienjarentafels zijn beschikbaar. Met deze aanvulling zijn op dit moment voor raadpleging beschikbaar: de geboorteakten uit 1811-1902, de huwelijksakten en huwelijksbijlagen van 1811-1932 en de overlijdensakten uit de periode 1811-1960. Digitalisering kranten en een weekblad Het NHA heeft van de uitgever de jaargangen van het Weekblad Huis aan Huis uit de periode 28 december 1934-2008 in bruikleen ontvangen. Weliswaar kent de serie hiaten, maar vooral voor geïnteresseerden in Velsen is dit een belangrijke bron. Het weekblad is voorlopig nog niet ter inzage, temeer omdat het papier van de oudste jaargangen in slechte staat is. De jaargangen uit 1934-1960 zijn inmiddels geconserveerd en die worden dit jaar hoogwaardig gedigitaliseerd op kosten van het NHA. Daarna komt de digitale versie via de website van het NHA volledig doorzoekbaar-op-woord beschikbaar. Bovendien wordt dit jaar een groot aantal jaargangen van het Haarlems Dagblad uit de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw op dezelfde wijze gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld. Uw redacteur houdt u op de hoogte. Verbouwing locatie Kleine Houtweg In verband met de verbouwing is de dienstverlening op deze locatie veranderd. Bezoekers kunnen op dinsdag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur alleen nog op afspraak gebruikmaken van de studiezaal in de locatie Kleine Houtweg 18. De afspraak kan zowel telefonisch (023-5172700) als per e-mail via [email protected] gemaakt worden. Dit moet minimaal één werkdag voor het geplande bezoek gebeuren. De studiezaal biedt gedurende de verbouwing ruimte aan maximaal vier bezoekers. Jan Victor Suurmond

Tot slot: de Velisena Loopmare jubileert Voor u ligt het eerste nummer van de 20ste jaargang. U werd als lid van de Historische Kring Velsen met deze nieuwsbrief regelmatig geïnformeerd over activiteiten binnen en buiten de vereniging. Het eerste nummer verscheen in november 1992 met de titel N i e u w s b r i e f. De lokale geschiedenis van Velsen was, is en zal zijn het interessegebied van ons allen. Naar ik hoop, zullen nog vele jaargangen verschijnen en moge mede daardoor de Kring intern versterkt en extern vergroot worden. Met vriendelijke groet, Jan Victor Suurmond


17

<> z.o.z. Ter gelegenheid van de jubilerende Velisena Loopmare een idyllische afbeelding. Hier siet gy Bredero geteykent naer het leven,... Prent op papier, kopergravure naar Pieter Janszoon Saenredam (1597-1665), door Jan van de Velde (15931641, uitgegeven door Adriaen Rooman, Haarlem, 1628. Noord-Hollands Archief, Atlas Kennemerland


18

Velisena Loopmare is een nieuwsbrief voor leden van de Historische Kring Velsen en verschijnt drie- of viermaal per jaar onder redactie van Jan Victor Suurmond. Kopij gaarne per e-mail in een bijlage verzenden naar de redacteur, Ampzingstraat 3 zw. 2014 XT Haarlem. Tel. 023-8448479. E-mailadres: [email protected] De volgende Velisena Loopmare verschijnt waarschijnlijk in juli 2011. Kopij van het bestuur, van werkgroepen en leden wordt uiterlijk op vrijdag 8 juli 2011 verwacht. Informatie uit de nieuwsbrief mag worden overgenomen, mits de bron wordt vermeld.


19

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 20, nr. 1, maart 2011

Recommend Documents