Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 23, nr. 1, maart 2014

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 23, nr. 1, maart 2014 Secretariaat Historische Kring Velsen: Boterkamp 3, 1991 DB Velserbroek. Tel. 023-5376302 of 06-14831644. E-mail: [email protected] Ledenadministratie: Driehuizerkerkweg 68, 1985 EM Driehuis. Tel. 0255-511709. E-mail: [email protected]. Website: www.historischekringvelsen.nl

Nieuws van het bestuur Voorjaarsledenvergadering Het bestuur van de Historische Kring Velsen nodigt de leden uit tot het bijwonen van de voorjaarsledenvergadering, te houden op maandag 14 april 2013 in Woonzorgcentrum De Hofstede aan de Aletta Jacobsstraat te Velserbroek. De aanvang van deze vergadering is 20:00 uur. De zaal is open om 19:30 uur. Gastspreker De gastspreker van deze avond de heer G.J. van Broekhuijsen. Het thema zal zijn: 'Heemgericht Erfgoed in relatie met Kennemerland'. Agenda Opening Mededelingen voorzitter Ingekomen stukken secretaris Lezing door de heer G.L. van Broekhuijsen Pauze 5. Notulen ledenvergadering 11 november 2013 6. Jaarverslagen 2013 van bestuur en werkgroepen 7. Financieel Jaaroverzicht 2013 8. Verslag kascontrolecommissie 9. Benoeming kascontrolecommissie 2014 10. Bestuursuitbreiding 12. Rondvraag 13. Datum volgende ledenvergadering en sluiting Bestuursverkiezingen Er zijn geen bestuursverkiezingen. Het bestuur heeft besloten eenmaal per jaar een bestuursverkiezing te organiseren. Dat zal zijn in het najaar. Indien u verhinderd bent op deze jaarvergadering te komen maar het wel op prijsstelt de financiële stukken te ontvangen, dan zullen wij u deze stukken nasturen. U kunt ons hiervoor bellen via 06-148 31 644 of e-mailen naar [email protected] Met vriendelijke groet, namens de voorzitter van het bestuur, Alex Spekking, secretaris Velisena Loopmare, 2014, jrg. 23, nr. 1

1

Notulen van de najaarsledenvergadering d.d. op 11 november 2013 Notulen van de najaarsledenvergadering, gehouden op maandag 11 november 2013 in Zorgcentrum de Hofstede te Velserbroek 1. en 2. Opening en mededelingen voorzitter Om 20.05 uur opent de voorzitter de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom. Aanwezig zijn 69 leden en 4 niet leden. Hij deelt mede dat er bericht van verhindering is ontvangen van: P.Heijblok, W.Bosman, mevr. J.L. van Erven, W.Wilbie de heer en mevr.Uyl, R.Jak en O.de Jong. De voorzitter memoreert het overlijden van An Verbeek bestuurslid van 2006 tot 2009. 3. Presentatie jaarboek Velisena 2013 jaargang 22 door Jan Victor Suurmond Met genoegen presenteert de redactie Velisena 2013, de 22ste jaargang. Het jaarboek bestaat uit zeven artikelen uiteenlopend qua periode, onderwerp en locatie; alsmede een toegift met historische en recente foto's van een monument dat ons allen veel waard is. Tot slot vier rectificaties, waarmee enkele aandachtige lezers en wijzelf ons corrigeren. Ook dit jaar vormden Erik Baalbergen, Lucas van Grinsven en Jan Victor Suurmond de redactie. Jan Hein Beelen heeft ook dit jaar en wel voor de 22ste keer de uiteindelijke lay-out verzorgd. Twee artikelen gaan over de archeologie – over de bodemschatten van Velsen. Leo Arisz, voormalig lid van de redactie, interviewt Wim Bosman, oud-gemeente-archeoloog van Velsen over zijn loopbaan en zijn werk. Jan Victor Suurmond legt aan Wim nog drie extra vragen voor, vooral over de blijvende taak van het gemeentebestuur t.a.v. het rijke bodemarchief. Voor de redactie was het verrassend een ooggetuigenverslag te ontvangen, opgetekend door het zeventienjarige meisje Joop Alberts. Zij was in de meidagen van 1940 in Velsen-Zuid en IJmuiden getuige van de vlucht van joodse families naar en vanuit de haven van IJmuiden voor de Duitse bezetter. Zij beschreef kort na die gebeurtenissen haar herinneringen. Twee artikelen over onderwerpen in Driehuis: Van passieve naar actieve missie in Driehuis. Hoe werd Driehuis een rooms-katholiek centrum? Die vraag beantwoordt mevrouw Van Voorst Vader helder en boeiend en een verslag van wijlen Pater A. van Croonenburg over zijn rol in de jaren twintig van de vorige eeuw in de stichting van het Missiehuis in Driehuis. Frits van der Veldt brengt in woord en beeld de oude duinrellen in het Velsense landschap in kaart in zijn artikel (Eer)herstel van de aloude duinrel. In dit tweede Jaar van de Boerderij beschrijft Jan Morren lief en leed van de opeenvolgende bewoners van een boederij aan de Boterdijk in De Hofgeest. Over de taak van de redactie valt veel te vertellen. De redactieleden werken voor een groot deel op de digitale snelweg maar er is ook leeswerk en onderzoek te verrichten. Nu de redactie nog door vier mannen wordt gevormd, lijkt het gewenst dat tenminste ook één dame zich aanmeldt voor dit boeiende werk. Vervolgens reikt Jan Victor Suurmond het eerste exemplaar uit aan Leo Arisz, die van 2002 tot 2012, tien jaar actief was binnen de redactie.

Velisena Loopmare, 2014, jrg. 23, nr. 1

2

4. Lezing De gastspreker deze avond was de heer W. van Rixel. Het thema: 'Velsen in oorlogstijd'. Na een vijftal hectische oorlogsdagen in mei 1940, waarbij een groot deel van de visserijvloot en bijna alle passagiers- en vrachtschepen de havens van IJmuiden en Amsterdam verlaten hebben om een goed heenkomen te zoeken aan de andere kant van de Noordzee, keert de rust weer. Nederland heeft gecapituleerd. Ontgoochelde vluchtelingen, meest joodse Nederlanders keren terug naar hun woonsteden. Visserfamilies kijken tevergeefs uit naar de terugkeer van de uitgevaren trawlers en botters. De diapresentatie geeft een beeld van het verdere verloop van de oorlog in onze omgeving. De scholen zijn weer begonnen. Duitse soldaten wandelen door de straten, doen inkopen in de winkels en lachen tegen de meisjes. Maar onze joodse landgenoten worden beperkt in hun bewegingsvrijheid. Ze moeten zich laten registreren en verhuizen naar getto’s en kampen. Er komt een tekort aan allerlei goederen, waardoor vele artikelen alleen met distributiebonnen zijn te verkrijgen. De luchtoorlog doet zijn intrede. Vele bombardementen en luchtgevechten zijn het gevolg. Mannen worden aangespoord om in Duitsland te gaan werken. Indien niet goedschiks, dan met dwang. Razzia’s zijn het gevolg. De kust wordt volgebouwd met bunkers en de gaarkeuken zorgt voor warm eten. Na de mislukte slag om Arnhem in de herfst van 1944 volgt een strenge winter, waarin vooral veel verzwakte en zieke stadsbewoners van honger omkomen. Voor hen komt de ineenstorting van het Duitse Rijk te laat. De oorlog laat een vernield en leeggeroofd land achter. PAUZE 5. Mededelingen en ingekomen stukken secretaris. geen. 6. Notulen Ledenvergadering d.d. 15 april 2013 De notulen worden zonder vragen, opmerkingen of aanvullingen goedgekeurd. 7. Begroting 2014 De penningmeester heeft op de vergadering de Begroting voor 2014 doen uitreiken en geeft hierop een korte toelichting. De vergadering gaat akkoord met de begroting. 8 Bestuursverkiezing/kandidaten De voorzitter John Buijsman deelt mede dat John van der Pol, die het afgelopen verenigingsjaar de nieuwe penningmeester ter zijde heeft gestaan, het bestuur nu gaat verlaten. De voorzitter dankt John voor zijn inzet en overhandigd hem een cadeaubon en zijn echtgenote een bos bloemen. Ook Eelco Graafsma heeft verleden jaar te kennen gegeven het bestuur te willen verlaten, hoewel hij al zijn activiteiten voor de kring gewoon is blijven vervullen ontvangt hij eveneens een cadeaubon en een boos bloemen. 9. Mondelinge presentatie werkgroepen, de voorzitters vertellen over de activiteiten


3

Werkgroep Locale Geschiedenis Op heden heeft de werkgroep vier leden, De leden van de werkgroep en anderen hebben de volgende publicaties in voorbereiding of afgerond: Het tolhuis aan de Wüstelaan, het archiefmateriaal hier voor is verzameld door Cees Rings. Inmiddels is er nog een aanvullend archiefonderzoek gedaan. De uitwerking van het verhaal wordt gedaan door Leo Aris. Het artikel over de opgraving van een boerderij bij de ingang Rooswijk van het staalbedrijf Tata met een korte beschrijving van de geschiedenis is nog in bewerking. Dit artikel wordt geschreven in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Velsen. Vanwege de vele werkzaamheden bij de Archeologische Werkgroep zal dit artikel voorlopig nog niet afgerond worden. Auteurs Jan Morren en Sandra Comis, Archeologische Werkgroep Velsen. Aan het artikel over de economische ontwikkeling van de gemeente Velsen in relatie met het milieu wordt nog gewerkt. In samenwerking met de redactie van Velisena nadert dit artikel zijn voltooiing. Auteur Armand Meert. De geschiedenis van de boerderij de Kickvorsch die stond ter hoogte van de Petra Kerk in IJmuiden is beschreven. Op heden wordt dit artikel in samenwerking met Wim Bosman aangevuld met een verhaal over de opgraving die daar plaats gevonden heeft. Nog steeds is er geen afbeelding gevonden van de boerderij. Wie weet waar een afbeelding van deze boerderij te vinden is? Het artikel wordt nog in dit jaar ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. De geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk bij De Hofgeest, deze boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger is de boerderij aan de Hofgeesterweg, waar nu de autosloop van Rutte is gevestigd. In samenwerking met Wim Bosman wordt dit artikel nog aangevuld met een verhaal over een steengoed kan uit circa 1520 die daar gevonden is. Op heden wordt er een onderzoek gedaan naar de betekenis van de Bijbelse afbeeldingen op deze kan. Auteur Jan Morren. Werkgroep Genealogie De werkgroep heeft als project de 'opstand' van de kanaalgravers in 1866 ter hand genomen. Diverse werkgroepleden hebben periodiek bezoek gebracht aan het Noord-Hollands Archief. De werkgroep bereidt tevens een artikel voor het jaarboek Velisena voor. De dames Hannie van de Outenaar en Ria Holstein houden de bibliotheek op orde. De werkgroep is het afgelopen verenigingsjaar tienmaal bijeen gekomen. Hans Bolland

Monumentenwerkgroep De monumentengroep is trots op het feit dat de hekpeilers van Huis Te Speijk hersteld zijn. De groep richt zich op actuele zaken, met dien verstande dat ze een zienswijze geeft op monumenten in samenhang met de omgeving, alsmede een visie op restauratie. De werkgroep beziet de monumenten status van de diverse gebouwen in Velsen, b.v. de Amsterdamse bouwstijl. Ook zal deelgenomen worden aan een bijeenkomst over de wederopbouw periode. De werkgroep heeft momenteel zes leden en een adviseur. Ronald Rustemeijer Werkgroep Website De websiteredactie is medio november 2013 bezig met de renovatie van de website. Deze website is bereikbaar via het webadres www.historischekringvelsen.nl. Erik Baalbergen


4

Werkgroep Velisena Voor het jaarboek 2014, jaargang 23, heeft de redactie al kopij in portefeuille en de werkgroep Lokale Geschiedbeoefening heeft nog artikelen aangekondigd. Bij wijze van uitzondering nog een wens van de redactie voor volgend jaar: na de presentatie van het boek met het onderzoeksrapport door de Stichting Onderzoek Velser Affaire op 2 november jl. in de Stadsschouwburg Velsen, wil de redactie ook in Velisena daar aandacht aan besteden. Wellicht heeft niet ieder van u de bijeenkomst kunnen bijwonen; ook daarom hopen wij een tweetal teksten te publiceren over het onderzoek en de presentatie van het rapport door het SOVAbestuur en de auteur, dr. Bas von Benda-Beckmann. Velisena Loopmare In een eerder overleg met het bestuur heb ik als redacteur van de Nieuwsbrief voorgesteld een beknopte enquête onder de leden te houden naar de samenstelling, de functie en het gebruik van de Loopmare binnen de vereniging. Nu hebben we binnen de HKV nog twee vormen van communicatie: de website www.historischekringvelsen.nl , de digitale nieuwsflitsen met hotnews van de secretaris tussen de Loopmare door over excursies, lezingen e.d. Én sinds dit jaar ook de Facebook-pagina. Mij lijkt, dat we de beoogde enquête wat breder van opzet zouden kunnen maken. De websiteredactie en de secretaris voelen voor dit idee. Begin volgend jaar kunnen we wat mij betreft over deze vormen van communicatie nadenken en wellicht een enquête onder de leden houden. Jan Victor Suurmond , redactiesecretaris Velisena, redacteur Velisena Loopmare

Werkgroep Begraafplaatsen De werkgroep heeft aan de hand van een lijst van Guus Hartendorf foto's gemaakt op de Westerbegraafplaats. De werkgroep inventariseert middels een kaart van Cor Moolenaar uit 1980 de namen van mensen die daar begraven liggen. Een en ander zal op de website geplaatst worden. Jan Rodenburg

De Werkgroep Collecties De werkgroep is bezig zich te formeren er dient nog een voorzitter en secretaris benoemd te worden. Binnenkort wordt overleg gepleegd met de heren Eelco Graafsma en Cor van Duinen (N-HA) over opslag van de collectie in de gehuurde ruimte van het Noord-Hollands Archief. Inmiddels hebben zich tien belangstellenden gemeld voor de werkgroep. John Buijsman 10. Rondvraag Mevrouw E. Köhler informeert naar de samenwerking met andere historische verenigingen John van der Pol antwoordt dat er periodiek een gezamenlijke bijeenkomst is met de Historische Kring Heemskerk, het Historisch Genootschap Midden- Kennemerland en Museum Kennemerland. 11. Datum volgende vergadering Op maandag 8 april 2014 zal om 20.00 uur de voorjaarsvergadering plaatsvinden. 12. Sluiting Om 22.45 uur sluit de voorzitter de vergadering en wenst de aanwezigen wel thuis. W. Sellen , notulist


5

Jaarverslagen Historische Kring Velsen 2013 Jaarverslag van het bestuur Bestuur Van 1 januari 2013 tot 31 december 2013 bestond het bestuur uit de volgende personen: De heer J.J. G. Buijsman voorzitter, de heer H. Timmers penningmeester de heer A.J. Spekking secretaris, en de bestuursleden de heer W.G. Sellen en mevrouw K. de Ruijter, de heer J.A.P van der Pol. Tijdens het verslagjaar heeft de heer J. van der Pol zich teruggetrokken als bestuurslid. Op de najaarsvergadering van 2013 zijn de heren Van der Pol en Graafsma uitgebreid bedankt voor hun bewezen diensten. Voor de verdeling van de bestuurstaken verwijzen wij u naar onze website en de bijlage. Het bestuur heeft in dit verslagjaar diverse personen gevraagd om toe te treden tot het bestuur. Het bestuur is van mening dat uitbreiding van 6 naar 9 bestuursleden noodzakelijk is. Ook via nieuwsberichten en de Velisena Loopmare is gevraagd voor hulp binnen het bestuur. Tot op heden hebben zich geen kandidaten gemeld, Bestuursvergaderingen Het bestuur kwam op de volgende dagen in vergadering bijeen: 17 januari, 21 februari, 21 maart, 23 mei, 27 juni, 19 september, 17 oktober, 11 december. De vergaderingen zijn bijna allemaal gehouden in de vergaderruimte van de Velser Gemeenschap in het gebouw van het “Witte Theater” te IJmuiden. Het secretariaat Het bestuur van de Historische Kring Velsen heeft er ook dit jaar voor gezorgd dat de vele vragen die via de e-mail van het secretariaat zijn ontvangen zijn beantwoord. Ook dit jaar waren de vragen zo technische dat deze via de portefeuillehouders zijn beantwoord dan wel, om de bijzondere expertise, doorgestuurd naar de leden van de betreffende werkgroep. Het bestuur bedankt alle mensen die bij het beantwoorden van de vragen hebben geholpen. In het jaar 2013 hebben ons maar liefst 1.703 e-mails bereikt met vragen en aankondigingen. Ruim 1.210 heeft de secretaris kunnen beantwoorden. Het aantal groeit voor de secretaris de pan uit. In vergelijk met het jaar 2013 waren het er 770 ontvangen e-mails. Hulp binnen het bestuur is dringend gewenst. Werkgroep In 2013 heeft het bestuur een nieuwsbrief verstuurd met het verzoek voor hulp voor de oprichting van een werkgroep Collecties. Inmiddels is deze werkgroep nu een feit en is volop actief met het inventariseren van de ontvangen stukken. Bestuursbeleid Beleidsmatig heeft het bestuur zich dit jaar gericht op de volgende punten: Er zijn diverse contacten geweest met het Cultureel Erfgoed Noord Holland. Deze contacten zijn gelegd om de onderlinge contacten te verstevigen en kennis en ervaring uit te wisselen. Het opzetten van een netwerk met andere zusterorganisatie - lees - historische verenigingen. Het doel van het opzetten van een dergelijk netwerk heeft als voordeel dat kennis en ervaring sneller uitgewisseld kan worden. Bijkomend voordeel is versterking van de posities van de historische verenigingen. De historische verenigingen Historische Kring Velsen, Historisch Genootschap MiddenKennemerland, Historische Kring Heemskerk en Museum Kennemerland zijn dit jaar een aantal keren bijeengekomen om te kijken hoe zij in een samenwerkingsverband elkaar kunnen versterken. Velisena Loopmare, 2014, jrg. 23, nr. 1

6

Ledenadministratie Het aantal leden per categorie per eind 2013 (met vergelijking naar een jaar eerder) was als volgt: - Gewone leden 371 (369) - Huisgenoot leden 25 (23) - Instellingen/bedrijven 9 (10) - Ruilabonnementen 20 (20) Zoals u ziet, in totaal slechts een groei van 3 leden in 2013, ondanks het feit dat er ca. 20 nieuwe leden geworven werden. Dit is vooral het gevolg van de vergrijzing van ons ledenbestand, maar deels ook vanwege het feit dat enige leden om financiële redenen zijn afgehaakt. Ook is gebleken dat voor enige personen die zich in 2012 via de speciale jubileum ledenwerfactie hebben aangemeld, de HKV kennelijk niet aan hun verwachtingen heeft kunnen voldoen. Deze ontwikkeling is momenteel nog niet echt zorgelijk, maar wijst ons wel op de noodzaak nieuwe leden te blijven werven. Eelco Graafsma PR en Promotie. In 2013 zijn diverse persberichten uitgegaan.

Stands en Specials. In 2013 heeft HKV zich traditiegetrouw gepresenteerd met een informatie- en promotiestand, en wel op: - 20.05.2013 Pinkster Jaarmarkt Duin- en Kruidberg - 07.07.2013 Zomerfestival Duin- en Kruidberg - 02.08.2013 Jaarmarkt Dorpsfeest Santpoort - 28.09.2013 Jaarmarkt Oud-Velsen Er was steeds veel belangstelling voor onze stand, vooral vanwege de presentatie van oude foto’s van Velsen. Dat leverde vaak mooie gesprekken op. Verkoop van diverse boekwerken, zowel jaarboeken VELISENA als uitgaven van derden, verliep voorspoedig. Aanmelding van nieuwe leden bij deze gelegenheden was aanzienlijk minder dan we de laatste jaren gewend zijn. De stands werden steeds met enthousiasme en plezier bemand door leden van HKV, die wij hierbij nogmaals dank zeggen. Eelco Graafsma Ledenvergaderingen Op 15 april 2013 en op 11 november 2013 zijn de ledenvergaderingen gehouden in het gebouw De Hofstede in Velserbroek. Op de ledenvergadering van 15 april 2013 heeft mevrouw R. van Zalen een lezing gegeven. Op 11 november 2013 hield de heer W. van Rixel een lezing. Voor een verder verslag van de eerder georganiseerde ledenvergaderingen verwijzen wij u naar de vastgestelde notulen van 15 april 2013 en de nog vast te stellen conceptnotulen van 11 november 2013. Vrijwilligersavond Op 1 juni 2012 is er ’s middags een vrijwilligers dag gehouden. Alex Spekking heeft een lezing gegeven over de restauratie van de Evangelisch Lutherse Kerk te Haarlem.


7

Excursies In het jaar 2013 zijn de volgende excursies georganiseerd:  Zaterdag 25 mei 2013: Rondleiding Huize Manpad. 27 Deelnemers.  Zaterdag 14 september 2013: Rondleiding Westerveld 27 Deelnemers.  Zondag 15 september 2013: Rabobank fietstocht. 5 Deelnemers. Dit was een sponsortocht.  Zaterdag 5 oktober: Fietstocht Jan Morren. 9 Deelnemers. Alle excursie zijn goed bezocht door de leden van de HKV. Voor meer informatie kunt u onze website bezoeken www.historischekringvelsen.nl Werkgroepen De Historische Kring Velsen kende in het jaar 2012 de volgende werkgroepen:  Begraafplaatsen  Redactie Velisena en Velisena Nieuwsbrief  Genealogie  Straatnamen  Lokale Geschiedbeoefening  Monumenten  Website  Bibliotheek  Collecties (per november 2013). De werkgroep Collectie heeft voor dit jaar nog geen jaarverslag. Dat komt volgend jaar. Voor de beschrijving van de activiteiten van de werkgroepen verwijzen wij u naar de vastgestelde jaarverslagen van de werkgroepen over het jaar 2013. Op de ledenvergaderingen van 2010 heeft het bestuur een beroep gedaan op de leden om te participeren in een nog op te richten werkgroep activiteiten. Tot op heden heeft nog niemand zich aangemeld. Het bestuur vreest met het uitblijven van de nog op te richten werkgroep activiteiten dat de continuïteit van acties in de zin van excursies en standdagen mogelijk niet gewaarborgd kan blijven. Hulp van de leden is essentieel om de beoogde doelstellingen van de Historische Kring Velsen te behalen. Alex Spekking, secretaris


8

Jaarverslagen werkgroepen van Historische Kring Velsen over het kalenderjaar 2013 Lokale Geschiedbeoefening, verslag 2013 Op heden heeft de werkgroep vier leden. De leden van de werkgroep en anderen hebben de volgende publicaties in voorbereiding of afgerond: Het tolhuis aan de Wüstelaan, het archief materiaal is hier voor is verzameld door Cees Rings. Inmiddels is er nog een aanvullend archiefonderzoek gedaan. De uitwerking van het verhaal wordt gedaan door Leo Aris. Het artikel over de opgraving van een boerderij bij de ingang Rooswijk van het bedrijf Corus met een korte beschrijving van de geschiedenis is nog in bewerking. Dit artikel wordt geschreven in samenwerking met de Archeologische Werkgroep Velsen. Het is de bedoeling dat dit artikel in dit jaar wordt afgerond. Auteurs Jan Morren en Sandra Comis, Archeologische Werkgroep Velsen. Aan het artikel over de economische ontwikkeling van de gemeente Velsen in relatie met het milieu wordt nog aan gewerkt. In samenwerking met de redactie van Velisena nadert dit artikel zijn voltooiing. Auteur Armand Meert. De geschiedenis van de boerderij De Kickvorsch die stond ter hoogte van de Petra Kerk in IJmuiden is beschreven. Op heden wordt dit artikel in samenwerking met Wim Bosman aangevuld met een verhaal over de opgraving die daar plaats gevonden heeft. Nog steeds is er geen afbeelding gevonden van de boerderij. Wie weet waar een afbeelding van deze boerderij te vinden is? Het artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. De geschiedenis van de boerderij aan de Velserdijk bij de Hofgeest, deze boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger is de boerderij aan de Hofgeesterweg, waar nu de autosloop van Rutte is gevestigd. In samenwerking met Wim Bosman wordt dit artikel nog aangevuld met een verhaal over een steengoed kan uit circa 1520 die daar gevonden is. Op heden wordt er een onderzoek gedaan naar de betekenis van de Bijbelse afbeeldingen op deze kan. Auteur Jan Morren. De geschiedenis van de boerderij Groot Beekvliet op de Hofgeest, ook deze boerderij is in de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De opvolger staat nu op de hoek van de Hofgeesterweg en de Roosensteinweg. Dit artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Lenie Hagen. Van de Rijkswatertoren en het Rijkswaterleidingberdrijf aan de Dokweg in IJmuiden is de geschiedenis beschreven. Alleen de watertoren is als Rijksmonument bewaard gebleven en hoognodig aan restauratie toe. Dit artikel is ingeleverd bij de redactie van Velisena. Auteur Jan Morren. Leen van der Lugt is bereid is gevonden om het onderwerp 'Stedenbanden', die de gemeente Velsen heeft gehad met gemeente in het buitenland, te onderzoeken en te beschrijven. Hij vindt het uitstekend als een HKV-lid zich bij hem aansluit, omdat er veel is te onderzoeken en te beschrijven. Namens de werkgroep, Jan Morren


9

Velisena, verslag 2013 De redactie Velisena presenteerde tijdens de najaarsledenvergadering van 2 november de 22ste jaargang van het jaarboek met een omvang van 43 pagina's en een oplage van 600 exemplaren. Leo Arisz ontving uit handen van de redactiesecretaris Jan Victor Suurmond het eerste exemplaar als blijk van waardering voor zijn bijdrage aan het redactiewerk gedurende tien jaar. De inhoud bevatte zeven artikelen, waarvan zes van de hand van verenigingsleden. De artikelen handelden over archeologie, lokale geschiedenis en genealogie. 24 kleuren- en 18 zwart-witfoto's illustreerden de teksten. Het jaarboek werd ook dit jaar afgesloten met een extra aantal oude foto's; ditmaal van de ruïne van Brederode, gecompleteerd met recente foto's op dezelfde locaties. Erik Baalbergen, Lucas van Grinsven en Jan Victor Suurmond vormden de redactie. Jan Hein Beelen verzorgde ook dit jaar de lay-out. De kopij werd opnieuw volledig in digitale vorm aangeboden aan de drukkerij, waardoor de productiekosten aanmerkelijk beperkt bleven. Velisena Loopmare, verslag 2013 De nieuwsbrief van de vereniging verscheen driemaal met een omvang van respectievelijk 8, 5 en 19 pagina's en een gemiddelde oplage van 275 exemplaren. In het derde nummer verscheen een cirkeldiagram van de penningmeester met de geografische herkomst van de 417 leden van de Historische Kring Velsen. De nieuwsbrief werd ook dit jaar verzorgd door Jan Victor Suurmond. Het bestuur leverde bijdragen met nieuws vanuit bestuur en vereniging. Jan Victor Suurmond, redacteur Genealogie, verslag 2013 De werkgroep bestaat uit: Hannie van den Outenaar, Ria Holstein, Wim Sellen, Erik Baalbergen, Henk Timmers, Tom Bolland, Hans Bolland, Cor Moolenaar en Bram van Woensel. Er werd hard gewerkt aan het onderwerp “Opstand der kanaalgravers” gedurende het graven van het Noordzeekanaal. Hierbij speelt niet alleen het genealogische doel maar ook het historische gedeelte een rol. Het onderzoek betreft o.a. de vele juridische processen en de ware namen van de betreffende personen. Het wordt nu behandeld in hoofdstukken met als uiteindelijk doel het in boekvorm te gieten. Het artikel over het heraldische onderwerp van de onthoofde leeuw in het wapen in het Frans Loenen hofje is gepubliceerd in het Heraldisch Tijdschrift van de NGV. jrg. 19 no. 3 juli/aug/sept. 2013. Jammer genoeg heeft Dick Krijnders bedankt als lid van de werkgroep en gaat zich nu bezig houden met de ruïne van Brederode De werkzaamheden aan de bibliotheek heeft door omstandigheden een tijdje stil gelegen. Maar er wordt nu weer hard aan gewerkt. De bibliotheek heeft diverse schenkingen ontvangen en boeken aangeschaft een en ander vermeld in de Loopmare. Het uitzoeken van de genealogische vraag van mevr. Mieke Snel m.b.t. de genealogie van Willem van Brederode en Hillegonda van Voorne zal beantwoord worden door Hans Bolland. Hans Bolland

Straatnamen Niets ontvangen Website Niets ontvangen


10

Monumenten, verslag 2013 De werkgroep Monumenten bestaat momenteel uit 6 personen, die 1x per kwartaal wordt ondersteund door een bestuurslid (de secretaris). In september dit jaar heeft Joop Vermeij het voorzitterschap overgedragen aan ondergetekende. De hekpijlers van Huis Te Spijk zijn mede door inspanning van de monumentengroep begin dit jaar gerestaureerd. De monumentengroep is momenteel bezig om de mogelijkheid te onderzoeken om een aantal specifieke huizen in aanmerking te laten komen voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Dit betreft een aantal kenmerkende huizen uit de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw, zoals gelegen aan de Driehuizerkerkweg en aan de Verloren van Themaatlaan. In het voorjaar hebben 2 leden van de groep een bijeenkomst bijgewoond over de wederopbouwperiode. Dit is mogelijk ook een onderwerp waar we in de toekomst naar gaan kijken. Een aantal ontwikkelingen op het gebied van monumenten heeft onze bijzondere aandacht, hierbij moet u denken aan: Bosbeekschool in Santpoort-Noord, De ruïne van Brederode en naastgelegen Velserend, beide in Santpoort-Zuid en het fort Benoorden Spaarndam Daarnaast volgen we de ingediende vergunningaanvragen m.b.t. monumenten en de wijzigen van de bestemmingsplannen. Ronald Rustemeijer

Begraafplaatsen, verslag 2013 Nadat wij een eerste ronde hadden gemaakt over de Westerbegraafplaats om aan de hand van een verouderde plattegrond bepaalde graven terug te vinden, zijn we later nog eens teruggeweest om op bovengenoemde plattegrond precies aan te geven waar de door ons "geselecteerde" graven zich bevonden. Jan Roodenburg heeft daarbij nog weer foto's gemaakt. het viel niet mee, omdat sommige nummers niet meer te vinden waren. Het nam toch weer een hele middag in beslag. We gaan uitzoeken of er een up-to-date plattegrond bestaat. Het on line plaatsen van de foto's bevindt zich nog in een voorbereidend stadium. Piet Heijblok en Jan Roodenburg

Excursie Begraafplaats Westerveld te Driehuis Het bestuur nodigt u uit voor een excursie op Begraafplaats Westerveld te Driehuis te houden op zaterdag 17 mei 2014, aanvang 14.00 uur. Westerveld vierde vorig jaar twee bijzondere jubilea, te weten 125 jaar begraafplaats en 100 jaar crematorium. Men heeft daar twee prachtige boeken aan gewijd en bovendien een cd met daarop de meest vertolkte muziek tijdens uitvaartplechtigheden de afgelopen 125 jaar. Voor nadere informatie hieromtrent kunt u de website www.bcwesterveld.nl raadplegen. De excursie staat onder leiding van een medewerker van Westerveld. Er wordt een korte inleiding gegeven over de geschiedenis van Westerveld gevolgd door een rondleiding/wandeling van 1 à 1,5 uur langs monumenten van cultuurhistorische waarde en/of bekendheid van de overledenen. Deelnemers aan de excursie dienen er rekening mee te houden dat de rondleiding over geaccidenteerd terrein gaat. Wandelschoenen zijn dus aanbevolen. De kosten voor deelname zijn € 2,00 per persoon, te betalen bij aanvang. Maximum aantal deelnemers: 20 à 25 personen. Deelnemers die vorig jaar afvielen i.v.m. te grote aanmelding, hebben voorrang en zijn in principe reeds aangemeld. Aanmelding via Alex Spekking bij voorkeur via een e-mail naar: [email protected] of telefonisch naar 06-14831644. N.B. Mocht het die dag druk zijn met crematies of begrafenissen dan zal de excursie pas om 16.00 uur aanvangen. In dat geval ontvangt u ca. vier dagen van tevoren bericht hierover. Alex Spekking, secretaris


11

In Memoriam Vorig jaar herfst bereikte ons het bericht dat Gré Weijs was overleden. Zij was jarenlang lid van de monumentengroep van de HKV. Haar betrokkenheid bij het cultureel erfgoed van de gemeente Velsen begon al in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De belangstelling voor gebouwen moet al gewekt zijn als echtgenote van de eigenaar van de JAVA-deurenfabriek . Zij werkte toen als vrijwilliger bij de gemeente samen met Siebe Rolle. Met hem en onder anderen Siem Schaafsma en Joke van der Aar maakte zij deel uit van de Monumentencommissie, die in augustus 1984 geïnstalleerd werd. Met veel plezier en enthousiasme was zij betrokken bij het wel en wee van de monumenten van Velsen. Het was de mooiste tijd van mijn leven, zoals ze eens opmerkte. Met haar uitgebreide kennis van de geschiedenis van deze regio heeft zij een grote bijdrage geleverd aan registratie en behoud van het cultureel erfgoed. Tot na haar tachtigste jaar was zij lid van de Monumentenwerkgroep van de HKV, enthousiast en strijdbaar. We hebben veel te danken aan haar bijdrage in de maandelijkse vergaderingen en zij genoot ervan: Ik vind het zo leuk om erbij te zijn. Tot het fysiek ongemak haar verhinderde om nog te komen. De HKV is haar dankbaar voor haar bijdrage aan het behoud van het cultureel erfgoed van de gemeente Velsen. Gré Weijs was een geweldig mens, J.V.

Recent ontvangen schenkingen Ook de afgelopen periode werd aan de HKV interessant materiaal aangeboden, omdat deze materialen door omstandigheden bij de oorspronkelijke eigenaar overcompleet zijn geworden. 1. Van de familie Rotgans-Schonenberg te Driehuis een gedenkbord 1876-1926 ter gelegenheid van 50 jaar Noordzeekanaal. Naar verluidt werd dit bord indertijd aan alle schoolkinderen gegeven. Tevens een groot aantal boeken over Velsen, recente en minder recente uitgaven. 2. Van een anonieme gever het boekje: Alstublieft, een boeketje herinneringen. IJmuiden 18761976. Een uitgave (1976) van Vereniging voor Protestants-Christelijk Onderwijs te Velsen. 3. DVD betreffende de viering van het 60-jarig bestaan van de Culturele Stichting De Velser Gemeenschap. 4. DVD+R betreffende Zwanenburg’s Kolenhandel 5. DVD met film van De Ruijter, titel: Van Velserpont naar Velsertunnel, Eventjes naar Beverwijk 6. CD-R met 29 interviews over de Tweede Wereldoorlog 7. Vijf clichés betreffende de bombardementen van 1944, twee krantenknipsels, een foto 1970 8. Foto’s van IJmuiden en de bouw van de Noordersluis. C.L. Slinger-van Wijngaarden, Santpoort 9. Kopie ansichtkaarten van Santpoort, kaarten van buitenplaatsen, Albrechtsberg, Bloemendaal, een foto van een bodemvondst bij Egmond en een lucifersdoosje. Erven Van Baarsel 10. Twee DVD’s van 125 jaar Noordzeekanaal 11. Een DVD van het Rondje IJmuiden 12. Audio-CD met verhalen over WO II, aan HKV-bestuur via Eelco Graafsma Alle goede gevers hartelijk dank! Tenzij anders vermeld zullen deze schenkingen worden overgedragen aan respectievelijk onze eigen HKV-bibliotheek of aan de Werkgroep Collecties. Jan Rodenburg


12

Verschenen en verwacht * Bas von Benda-Beckmann. De Velser affaire; een omstreden oorlogsgeschiedenis. [Amsterdam], 2013.461 p., ill. ISBN 978-90-6105-284-1 * Annette Koenders en Arie den Dikken. Dudok. Zwolle, [2013]. 174 p. ,ill. ISBN 978-90-6630556-4 * Esther de Haan en Francis Schennik, red. Leven op Leyduin; verhalen over wonen en werken op een buitenplaats. Uitgave in opdracht van het Landschap Noord-Holland. S.l., 2013. 64 p., ill. ISBN 978-90-6105-284-1 * Holland: geschiedenis en archieven van provincie(s) en gewest. Frans Willem Lantink en Jaap Temminck, red. Haarlem, 126 p., ill. ISBN 978-90-8704-225-7. Deze bundel bevat bijdragen over de betekenis en identiteit van de Hollandse geschiedenis. Daarnaast geeft de bundel een overzicht van alle bovenlokale bestuursarchieven van (Noord- en Zuid-)Holland in het NoordHollands Archief en het Nationaal Archief, omdat dit belangrijke bronnen zijn voor de Hollandse geschiedschrijving.

> Gerard Aalders. Gevecht met de tijd. Hoe de aarde in 4 eeuwen 4 miljard jaar ouder werd. Soesterberg, 2014. 328 p., ill. Het kostte eeuwen om het keurslijf van de bijbelse chronologie te verlaten en de leeftijd van de aarde wetenschappelijk vast te stellen.

* Havens in Holland. Themanummer Holland, Historisch Tijdschrift, jrg. 45, 2013, nr. 3-4 onder red. van Sanne Muurling, Demelza van der Maas en Matthias van Rossum., 96. p., ill. ISBN 978-9070403-65-2 Holland is onlosmakelijk verweven met haar havens. Veel oude havenomgevingen hebben zich in de loop van de tijd ontwikkeld van werkplek en overslagplaats tot recreatieoord en woonplek. Uitgaande van het menselijk gebruik van deze plaatsen belicht dit themanummer de geschiedenis van de Hollandse haven.

> De Bosatlas Nederland van boven. Noordhoff Atlasproducties, 2013. 252 p. Met 305 kaarten, grafieken en infografica's en 134 foto's. > Robert Stein. De hertog en zijn Staten.De eenwording van de Bourgondische Nederlanden, ca. 1380 – ca. 1480. Hilversum, 2013. 384 p., ill. ISBN 978-90-8704-388-9 In de 15de eeuw brachten de hertogen van Bourgondië vele vorstendommen in de Nederlanden onder hun gezag. Daarmee legden zij de basis voor de moderne staten Nederland, België en Luxemburg. De Bourgondische machtsovername leidde tot een snelle vernieuwing van bestuur, rechtspraak en financiën.

> Maarten van der Linde en Johan Frieswijk. De Volkshogeschool in Nederland 1925-2010. Hilversum, 2013. 480 p., ill. ISBN 978-90-8704-382-7 Auteurs schetsen het ontstaan en de ontwikkeling van de verschillende volkshogescholen in Nederland in al hun facetten. Ze vormden een beweging die het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef wilde bevorderen en de samenleving wilde democratiseren. Jan Victor Suurmond


13

Tentoonstellingen > De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen. In: Kunsthal van 5 februari t/m 5 mei 2014. Museumpark, Westzeedijk 341. Rotterdam. Tel. 010 4400301. Open: di.-za. 10-17 u. Zon- en feestdagen: 11-17 u. Gesloten op 26 april (Koningsdag) > Het Nederlands Stoommachine Museum, Oosterdijk 4, 1671 HJ Medemblik. Open: di.-zo. 10 – 17 u. Tel. 0227544732. www.stoommachinemuseum.nl. De geschiedenis, de ontwikkeling en de betekenis van stoommachines worden levend gehouden in dit Medemblikse museum. Gevestigd in het voormalige gemaal 'Vier Noorder Koggen' uit 1869 beschikt het museum nog over de oorspronkelijke installatie.

> Kenau. Heldin of helleveeg? In; Frans Hals Museum van 15 februari t/m 18 mei 2014. Kenau Simonsdochter Hasselaar (1526-1588) staat momenteel volop in de belangstelling door een nieuwe speelfilm en diverse boeken. Weinig vrouwen hebben zulke schommelingen in hun reputatie gekend als de Haarlemse Kenau. Frans Hal Museum, Groot Heiligland 62. Haarlem. Open: di-za. 11-17 u. Zo. 12-17 u.

www.franshalsmuseum.nl > In het Historisch Museum Haarlem is t/m 6 juli de tentoonstelling Vrouwen met lef – Kenau en andere Haarlemse heldinnen te bezoeken. Vrouwen met lef; Haarlem kent er vele. Algemeen bekend zijn de heldendaden van Kenau tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Maar wat te denken van Johanna Enschedé, een ware entrepeneur in een tijd, waarin vrouwen niet zomaar een bedrijf mochten runnen? Of Margaretha Kropholler, de eerste vrouwelijke architect van Nederland.

> In het kader van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden in 2013 schetst Paleis Het Loo het verhaal van de koningen Willem I, II en III en hun tijd en hun rol in de geschiedenis van het koningshuis en Nederland. Wie waren Willem I, II en III? Wat waren de ambities en de dromen van de koningen van Nederland en hoe was hun relatie met de politiek en met de bevolking? In: Paleis Het Loo, Apeldoorn, Amersfoortseweg 1, Apeldoorn. Open: di-zo. 10-17 u. Zie: www.paleishetloo.nl/ agenda/wij-willem Jan Victor Suurmond


14

Nieuws uit het Noord-Hollands Archief Op 3 maart jl. is door de directeur van het Noord-Hollands Archief (NHA), drs. Lieuwe Zoodsma en de wethouder van Velsen, dr. Wim Westerman, de inventaris van een aantal archieven van de gemeente Velsen gepresenteerd. Die archieven zijn geïnventariseerd in opdracht van de gemeente en overgebracht naar het NHA. De archieven zijn binnenkort volledig openbaar en voor ieder raadpleegbaar in de studiezaal van het Noord-Hollands Archief. In de volgende Velisena Loopmare wordt een opsomming gegeven van de archieftitels. Vanuit het Noord-Hollands Archief ontvingen wij een lijst met archieftitels, waarvan in 2013 een inventaris of plaatsingslijst is gereedgekomen. Die archieven zijn sindsdien raadpleegbaar in de studiezalen van het NHA. Het zijn de volgende archieven:                 

Muziekvereniging Soli, Driehuis, (1895) 1909-2000 Collectie Joop Stoop, Velsen, 2003-2009 Christelijke OratoriumVereniging IJmuiden, (1921) 1946-2000 (2001) Gereformeerde Jongensclub Jozef, IJmuiden-Oost, 1924-1957 Anti-Revolutionaire Kiesvereniging Nederland en Oranje, afdeling IJmuiden-Oost/Driehuis, 1921-1971 Idem, afdeling IJmuiden-West, 1902-1979 Idem, afdeling Santpoort, 1925-1970 Idem, Velsen, 1925-1980 Coöperatieve Verbruiksvereniging Kennemerland UA en rechtsvoorganger, Velsen, 1910-1959 Familie Bik, IJmuiden, (1866) 1877-1882 (1938) Christelijke Kleuterschool Kennemervreugd, Santpoort-Zuid, 1956-1981 (1994), aanvulling Landelijk Comité Vriendenkring AR/CH te Velsen, (1939) 1958-1967 (1980) Katholieke vokkspartij (KVP), afdeling Velsen, 1974-1980 Collectie mr. J.Chr. Bührmann, te Velsen, 1945-1968 Kiesvereniging Velsen van de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB), 1918-1934 (1935) Bevolkingsregisters met dienstbodenregisters gemeente Velsen, 1848-1904 Doopsgezinde Gemeente IJmuiden, 1908-2010; aanvulling inv.nrs. 150-167 Jan Victor Suurmond

Nieuws uit het Stadhuis Velsen In ons jaarboek Velisena, jaargang 21, 2013 is op de pagina's 29-31 het artikel (Eer)herstel voor de aloude duinrel van de hand van Frits van der Veldt gepubliceerd. De inleiding wordt de duinrel te Santpoort-Zuid genoemd, waarvoor de naam 'Berckenrodebeek' werd voorgesteld. Bij het ter perse gaan van het jaarboek was nog geen besluit van het College van burgemeester en wethouders van Velsen bekend. Nu heeft het college op 7 januari 2014 besloten de voorgestelde naam inderdaad aan de beek te geven. Op het naambord dat bij de loop van de beek geplaatst zal worden, wordt ook een onderschrift geplaatst luidend: Duinrel vernoemd naar de voormalige blekerij. Jan Victor Suurmond


15

Roos op grafzerk Tijdens de excursie van de HKV onder andere naar de Stompe Toren in Spaarnwoude werd gevraagd wat de roos onder de naam betekende op een aantal grafstenen aan de voet van de kerk. Het betreft hier een bijzonder logo van vrienden verenigd in de kring van het Kunstenaarsgenootschap “Castrum Peregrini” (Pelgrimsburcht). De leden van het genootschap hadden, als zij dat wilden, het privilege om aan de voet van de kerk Stompe toren begraven te worden. De grafstenen kenmerken zich dus door het logo van het genootschap. Dit gezelschap bestond uit vrienden van de Duitse dichter en intellectueel Wolfgang Frommel, die in de dertiger jaren Nazi-Duitsland was ontvlucht en in de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam was ondergedoken. Gisele van Waterschoot-van der Gracht raakte tijdens die onderduikperiode met hem bevriend. Zij huwde met Arnold Jan d'Ailly en deze werd ook lid van deze intellectuele vriendenkring.

Logo, Castrum Peregrini Bron: Peter Perger en Johan Kuijlman, Gens Propria no 72 blz. 17, aug. 2013-3 NGV, afdeling Kennemerland. Meer informatie is te verkrijgen in de kerk en bij Henk Koelman, bestuurslid van de Stichting Vrienden van de Stompe Toren. Hans R. Bolland, 16-10- 2013

Een klimmende leeuw met afgehakte kop Onlangs maakte ik in Haarlem een excursie mee van de Historische Kring Velsen. Hierbij kwamen we onder meer in het Frans Loenenhofje terecht. Frans Loenen stamde uit een oud Amsterdams koopmansgeslacht en woonde o.a. in Amsterdam precies op de plaats waar nu het Paleis op de Dam staat. In 1578 vestigde hij zich in Haarlem. Bij zijn overlijden schonk hij zijn huisraad aan zijn dienstbode en de rest moest verdeeld worden onder de armen. Na zijn dood op 24 oktober 1605 was er nog al wat consternatie over die nalatenschap. Hij had veel geld uitstaan in het buitenland en was een verwoed gokker. Het uiteindelijk bijeen gebrachte kapitaal werd niet onder de armen uitgedeeld maar het werd gebruikt om een hofje te stichten in de Witte Herenstraat op het terrein van het voormalige Norbertijnen of Witte Herenklooster. Boven de toegangspoort en op de banken in de tuin trof ik het volgende wapen aan: een klimmende leeuw met afgehakte kop met 3 bloed stralen. (zie afb. 1.) Als je een haan zijn kop afhakt en je laat hem los, rent hij nog een hele poos hard weg. Maar dat een leeuw nog klimt als hij geen kop meer heeft heb ik nog nooit waargenomen. Bij navraag in het archief van de NGV was er geen wapen Loenen bekend, wel Van Loenen. Bij verdere naspeuring blijkt ook in het hofje Guurtje (Guertge) de Waal (overleden 1632) een wapen voor te komen van een klimmende leeuw met afgehakt kop, terwijl uit de hals drie stralen bloed spuiten en ook nog een roos aanwezig is (zie afb. 2). Dit wapen heeft duidelijke overeenkomsten met dat van Frans Loenen, met wel kleine verschillen. De verwantschap is niet toevallig want de familie De Waal was geparenteerd aan de familie Loenen. Ook dit wapen is niet bekend bij het NGV-archief. Daar ik het heel merkwaardig vind dat een klimmende leeuw met afgehakt kop op een familiewapen staat en dat het zelfs twee keer voorkomt, vind ik wel een gelegenheid om dit een keer te melden. Voor mij is dit in ieder geval iets bijzonders. Er moet ook wel iets bijzonders aan de hand geweest zijn dat men zo’n familiewapen aannam. Waarschijnlijk hebben de ontwerpers er ook niet Velisena Loopmare, 2014, jrg. 23, nr. 1

16

bij nagedacht, net als bij de verplichte familienaamgeving door Napoleon in 1811-1813 dat de latere familie er maar mee opgescheept zit. Jan de Waal (vermeld in 1661) die burgemeester van Haarlem geweest schijnt te zijn (niet vermeld in de lijst van Burgemeesters op Wikipedia), nam na de dood van Guurtje het toezicht op het hofje op zich. Dat Jan de Waal inderdaad burgemeester van Haarlem was, blijkt uit een stamboom van latere familieleden uit Zuid-Afrika. Hierin wordt het volgende vermeld: “Sommige het later ’n aktieve deel in die protesstantse stryd in Nederland geneem en een is te Utrecht op die Markplein ontoof vir sy geloof”. Zou dit een aanleiding geweest kunnen zijn dat het familiewapen een Leeuw zonder hoofd heeft? De redactie speelde mij een artikel toe uit Gens Nostra uit 1974 (zie afb.1) Het artikel komt in grote trekken hier op neer: Het wapen werd onder meer gevoerd door Jan de Wael die in 1476 het Romeinenaltaar in de Nieuwe Kerk in Amsterdam stichtte. Hij was de vader van Vranck de Wael die in 1504 een donatie deed aan diezelfde kerk. Diens zoon Jan was de schoonvader van Ernst Roetersz. en de grootvader van Roeter Ernst en van Joan van Gent, de stamvader van de Van Gents uit Enkhuizen. Verwantschap met Andries Boelens en zijn broer Klaas Loen is niet duidelijk, maar wordt door Elias in zijn boek over de Vroedschap van Amsterdamse (1903 en 1905) wel vermoed. Mijn veronderstelling kan dus niet juist zijn en het raadsel van deze merkwaardige figuur blijft onopgelost. N.B.: Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Heraldisch Tijdschrift, periodiek van de Afdeling Heraldiek van de Nederlandse Genealogische Vereniging, Juli/Augustus/September 2013, jg. 19 no 3. Hans R. Bolland, Santpoort, 21-6-2013

Afb. 1 Het wapen van Frans Loenen.

Afb. 2 Het wapen van Guurtje de Waal (Guerte de Wael)


17

Enquête over de Velisena Loopmare (zie de bijlage) U ontvangt bij deze nieuwsbrief een enquête over de Velisena Loopmare, de nieuwsbrief van onze vereniging. Onze nieuwsbrief verschijnt sinds 1992, het oprichtingsjaar van de HKV. Nu willen uw bestuur en de redacteur de mening van de leden te peilen over de inhoud en de waarde van de nieuwsbrief. Zij zullen het op prijs stellen, als u de enquête invult en terugstuurt aan de redacteur. U kunt de ingevulde enquête per post terugsturen, of als een bijlage bij uw e-mail aan het e-mailadres van de redacteur [email protected] Als u de enquête digitaal wilt terugsturen, volgt u dan de aanwijzingen aan het eind van de enquête. In de volgende nieuwsbrief zal de respons op de enquête gepubliceerd worden. Die volgende Velisena Loopmare ontvangt u naar verwachting eind juli of begin augustus van dit jaar. Jan Victor Suurmond

Ter aanvulling van uw boekencollectie Bij de redacteur zij gratis af te halen: > Duin en Kruidberg. Honderd jaar buitenplaats of Het duingebied van de familie Cremer. Haarlem. 1998. 200 p., ill. > Een kerk en een handvol huizen. Grepen uit de geschiedenis van het dorp Velsen. [Velsen], 1975. 178 p., ill. (twee exemplaren, beide licht beschadigd). Af te halen bij: Jan Victor Suurmond, Ampzingstraat 3 zw. 2014 XT Haarlem


18

Velisena Loopmare is een nieuwsbrief voor leden van de Historische Kring Velsen en verschijnt viermaal per jaar onder redactie van Jan Victor Suurmond. Kopij gaarne per e-mail in een bijlage verzenden naar de redacteur via het e-mailadres: [email protected]. Het postadres is Ampzingstraat 3 zw, 2014 XT Haarlem. Tel. 023-8448479 De volgende Velisena Loopmare verschijnt omstreeks eind juli 2014. Kopij van het bestuur, van de werkgroepen en leden wordt uiterlijk op 15 juli a.s. verwacht. Informatie uit de nieuwsbrief mag worden overgenomen, mits de bron wordt vermeld.

________________________________________________________________________________


19

Velisena Loopmare * archeologie * genealogie * geschiedbeoefening * monumentenzorg Jaargang 23, nr. 1, maart 2014

Recommend Documents