Veiligheidshuis district Bergen op Zoom
Districtelijk Samen Werken voor meer Sociale Veiligheid
Verantwoording 2012 Plan 2013 Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
0
Inhoud Inleiding Waarom we wat voor wie doen Verleggen van de horizon Verstevigen van het fundament Totaal aantal cases in 2012
2 2 3 4 6
Jeugdigen Justitieel Casusoverleg Justitieel Casemanagement Leerplicht Casusoverleg Straf Overleg Jeugd Hulpverlenings Casusoverleg Trajectberaad Jeugdgroepen TOMmies
7 7 7 7 8 8 9 9 9
Case: Vijf voor twaalf
10
Huiselijk Geweld
12
Volwassenen Veelplegers Inrichting Stelselmatige Daders Forensisch Psychiatrisch Netwerk Courage COSA cirkels voor ondersteuning Nazorg ex-gedetineerden Bestuurlijke Informatie Justitiabelen
13 13 13 13 14 14 15 15
Algemeen Maatschappelijk Werk Traverse Bureau Jeugdzorg Noord Brabant Courage Dienst justitiële en Jeugdinrichtingen Gemeente Bergen op Zoom Gemeente Halderberge Gemeente Moerdijk Gemeente Roosendaal Gemeente Rucphen Gemeente Steenbergen Gemeente Woensdrecht Halt Midden en West Brabant JUZT Jeugdzorg MEE West Brabant
Ontwikkelingen bij het OM Kernpunten Landelijk kader
16 16
Interne organisatie
17
Novadic Kentron Openbaar Ministerie Arrondissement Breda Politie district Bergen op Zoom Provincie Noord-Brabant Raad voor de Kinderbescherming
Plannen voor 2013 18 Direct, doortastend en duurzaam 18 Regionale aanpak TopX 18 Interventieteam huiselijk geweld 19 Mee in ontwikkeling Jeugdzorg 19 Verbeteringen uit casusoverleggen 20 Effectiviteits- en privacyproject 20 Nieuw sturingsconcept 21 Veiligheidshuis in nieuwe jas 21
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Reclassering Nederland Slachtofferhulp Nederland Steunpunt Huiselijk Geweld Stichting Mozaïk Stichting opvang Verslaafden Palier Tender Jeugdzorg Veilige School West Brabant Woningstichting Stadlander
1
Veiligheidshuis District Bergen op Zoom
Inleiding Samenwerken werkt Ondanks dat 2012 voor onze partners een jaar was met veranderingen, zoals forse bezuinigingen en (de)centralisaties, kan ik met genoegen constateren dat het samenwerken in het Veiligheidshuis hoog op de prioriteitenlijst bleef staan. Daar ben ik onze partners zeer erkentelijk voor. We zijn blij met nieuwe samenwerkingsmogelijkheden die zijn ontstaan door de aansluiting van Stichting Mozaïk, MEE West Brabant, Woningstichting Stadlander en Traverse. En hoewel gemeente Rucphen formeel per 1 januari 2013 aansluit, was er al de nodige inzet voor deze gemeente in 2012.
Waarom wij wat voor wie doen Wat drijft ons? Wij gaan voor een veilige samenleving. Veiligheid gaat ons allemaal aan. Wij werken samen om in huis en op straat de criminaliteit, geweld en ordeverstoring op te lossen. Daarom richten we onze focus op daders, hun gezin en buurt en de mensen waarmee ze omgaan. Wat doen we? Onze kennis en maatregelen voor preventie, repressie en (na)zorg verbinden wij aan elkaar op een manier dat de impact daarvan wordt versterkt. Samen zijn we in staat om beter, sneller en gecoördineerd maatregelen te nemen zodat ontwrichtend gedrag en herhaling wordt doorbroken.
Innoveren en verbeteren Wij zijn met elkaar in staat geweest om te blijven innoveren. Zo zijn we begonnen met het Justitieel Casemanagement voor zorg voor jeugdigen in een justitieel kader. De werkwijze van het Straf Overleg Jeugd is verbeterd en sluit beter aan op de constatering dat jongeren steeds jonger worden en de delicten heftiger. Door de start met het Forensisch Psychiatrisch Netwerk kunnen we meer doen voor personen die frequent strafbare feiten plegen en tevens een psychiatrisch ziektebeeld hebben. We zijn gestart met een dagelijkse afstemming voor huiselijk geweldzaken. Sinds 2012 maakt de casuscoördinator samen met het gezin een veiligheidsplan. Ook nieuw is de inzet van de maatregel Stelselmatige Daders, de start van een COSA ondersteuningscirkel in Zevenbergen en zijn we een nieuwe werkwijze gestart om de burgemeester te informeren wanneer een pleger van ernstige delicten terugkeert uit detentie.
Voor wie doen we het? Wij richten ons op individuele en groepen herhalende overlastgevers en strafplegers. Personen die door hun gedrag de grootste overlast veroorzaken in onze gemeenten. In 2012 deden we dat in het bijzonder voor jeugdigen en volwassen veelplegers, overvallers en woninginbrekers, plegers van huiselijk geweld, risicovolle supporters en personen die vrijkwamen na detentie. Wie zijn we? Wij zijn een netwerkorganisatie met meer dan honderd zeer betrokken professionals vanuit gemeenten, instellingen voor zorg, politie en justitie. Wij worden gefaciliteerd door regievoering op samenwerken, goede ICT, administratieve ondersteuning en een gezamenlijke werklocatie. Wat is ons product? Om inzichten en interventies van partners optimaal te stroomlijnen rond één persoon of kwestie heeft het Veiligheidshuis drie producten:
Een toekomstbestendig Veiligheidshuis Met de ontwikkelde visie 2020 en het nieuwe landelijke kader gaan we onze innovatieve kracht ook in 2013 benutten zodat we samen door ontwikkelen naar een toekomstbestendig veiligheidshuis. U kunt er in ons plan alles over lezen. Ik wens u veel leesplezier!
Kees Jongmans Voorzitter Stuurgroep Veiligheidshuis district Bergen op Zoom Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
2
Informatieknooppunt: wij verzamelen, onderhouden, verbinden en analyseren informatie rond de in het Veiligheidshuis aangemelde personen. Procesregie: wij organiseren dat partners samenkomen, delen informatie, stellen prioriteiten, regisseren complexe samenwerking en monitoren de voortgang van de aanpak van een persoon en zijn omgeving. Expertise: de opgedane kennis en wat wij leren van onze aanpakken geven wij terug aan de partners in de vorm van advies en input voor beleidsontwikkeling en beleidsregie.
Onze in 2012 ontwikkelde visie 2020 sluit goed aan op de landelijke koers.
Verleggen van de horizon Visie 2020 In het voorjaar van 2012 hebben we diverse open tafelgesprekken gehad met de verantwoordelijke directies en bestuurders van onze partners. Door in kleine groepen te praten over wat er leeft in de afzonderlijke organisaties, welke uitdagingen er zijn en welke ambities er leven in de hoofden van deze personen aan de top, kregen we zicht op het Veiligheidshuis in 2020. Dit heeft geresulteerd in een aanscherping van de visie en de basis van de samenwerking. In 2013 wordt deze lokale visie verbonden met de landelijke kadernotitie Veiligheidshuizen die in januari 2013 is vastgesteld. Daarin zullen we uitwerken in welke stappen we met het Veiligheidshuis de gewenste kant op ontwikkelen. Onderdeel hiervan is ook het versterken van de regierol van de gemeente en de bestuurlijke sturing van het Veiligheidshuis. Landelijke kadernotitie Veiligheidshuis In november van dit jaar kwam in concept de nieuwe landelijke kadernotitie voor de Veiligheidshuizen. Ons Veiligheidshuis heeft actief bijgedragen aan het ontwikkelen van deze visie samen met anderen uit het veld, de landelijke koepels van justitiële en zorgpartners en de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Zowel bij onze eigen visieontwikkeling, als landelijk, is nadrukkelijk gekeken naar veranderingen in het veld. Denk daarbij aan de decentralisaties, de bezuinigingen, maar ook de ontwikkeling van andere ketenorganisaties zoals ZSM en de CJG’s. Het nieuwe landelijk kader Veiligheidshuizen beschrijft sterke Veiligheidshuizen die zich (meer) concentreren op de complexe multiproblematiek en minder op de doelgroepen zoals we die nu kennen. In februari 2013 is een landelijk congres georganiseerd om de nieuwe visie te lanceren. Het Veiligheidshuis district Bergen op Zoom heeft een casus uitgewerkt die op deze dag in de vorm van een toneelstuk is opgevoerd en diende vervolgens als basis voor het bedenken van oplossingen door de congresgangers. Zo kreeg men aan de hand van onze casus een beeld van een ‘complexe multi-problematiek’. Deze levensechte casus is ook opgenomen in deze verantwoording. Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Dichtbij en betrokken In het Markiezenhof organiseerden we op 1 november een Diner Pensant met het Arrondissementaal Justitieel Beraad en de stuurgroepen van de Veiligheidshuizen in Middenen West Brabant en Zeeland. Op uitnodiging van de burgemeesters van Roosendaal en Bergen op Zoom en de Hoofdofficier van Justitie deelden de genodigden hun visie over het bestaansrecht en de noodzaak van de Veiligheidshuizen. Uit deze succesvolle bijeenkomst met als thema ‘Dichtbij en Betrokken’, bleek dat in deze periode van doorontwikkelen, bezuinigingen en (de)centralisaties men elkaar nodig heeft om zich met elkaar te kunnen richten op de specifieke doelgroepen waar de samenleving de meeste overlast van heeft. Het Veiligheidshuis is een belangrijk regie-instrument om die samenwerking vorm te geven nu en in de toekomst. Decentralisaties en regierol gemeenten De gemeenten hadden en hebben te maken met de decentralisatie van een flink aantal Rijkstaken. Zo is ook de regie op de Veiligheidshuizen per 1 januari jl. overgegaan van het ministerie van Veiligheid en Justitie naar de gemeenten. Dat stelt gemeenten in toenemende mate in staat om integraal beleid te voeren op alle leefgebieden van de burgers. 3
Denk hierbij aan zorg, werk, inkomen, leefbaarheid, participatie, passend onderwijs, jeugd, veiligheid en sociale veiligheid. Door deze ontwikkeling gaan gemeenten over het hele sociaal maatschappelijke welzijn van de mens, van wieg tot graf. ‘Lichtere’ casussen kunnen in toenemende mate worden opgepakt en opgelost binnen de in aantal toenemende lokale zorgnetwerken en reguliere ketens zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin en de ZSM afdoeningstafels van het OM. Voor de komende jaren zal dit inhouden dat lokale besturen kunnen bepalen welke van hun complexe lokale veiligheidsproblemen door het Veiligheidshuis dienen te worden aangepakt. Onze samenwerking met de gemeenten is stevig en goed. Daarom gaan we deze verandering met vertrouwen tegemoet.
Verstevigen van het fundament Signaleringen vanuit de casusoverleggen Jaarlijks worden door de voorzitters de casusoverleggen geëvalueerd. Daarbij keken de partners die participeren in de casusoverleggen naar de ontwikkelingen in 2012. In zijn algemeenheid spreken de voorzitters erover dat zij tevreden zijn over de samenwerking en de aanpak die men met elkaar weet te ontwikkelen en uit te voeren. In de uitvoering van het werk constateren ze over de hele linie dat de ernst van de delicten toeneemt en dat de jongeren op steeds vroegere leeftijd strafbare feiten plegen. Zo signaleerde men een toename van jongeren met bewust overschrijdend gedrag. Denk hierbij aan de keuze om actief te zijn als drugsdealer, drugsrunner of loverboy. Vaak is er dan nog geen zorg bekend rondom deze jongeren. De voorzitters van de casusoverleggen Huiselijk Geweld en het Hulpverleningscasusoverleg Jeugd pleiten voor zo vroeg mogelijke bespreking van deze kwesties om met de ketenpartners in een vroeg stadium tot een aanpak te komen.
Centralisaties Bij de justitiële partners zagen we juist een centraliserende beweging. Zo ontstond het nieuwe politiegebied Zeeland en WestBrabant. Hierbinnen valt het werkgebied van het Veiligheidshuis binnen het nieuwe district de Markiezaten. Het werkgebied van Justitie (OM) is samengegaan met Zeeland. Het Veiligheidshuis heeft met beide bewegingen te maken. Enerzijds meer lokaal aanwezig zijn en zaken doen met de lokale bestuurders. Anderzijds het bestrijken van een breder gebied om de aanwezigheid en bestuurlijke verbinding met de justitiële partners te kunnen garanderen. Vooruitlopend hierop is de gemeente Rucphen aangesloten bij ons Veiligheidshuis en zijn we in gesprek met de gemeente Tholen over de aansluiting in 2014.
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Succes zit in de aanwezigheid Veiligheidshuis district Bergen op Zoom doet het goed en staat landelijk bekend als een succesvolle vorm van samenwerking. Het succes van de samenwerking valt of staat door de aanwezigheid van de benodigde partners om tot een integrale aanpak te komen. We ontwikkelen door en zijn verfijnder in het aanpakken van casussen. Vanuit de hulpverleningscasusoverleggen komt het geluid dat de partners blij zijn met het op meer plekken aanschuiven van de GGZ. Tegelijkertijd spreken de voorzitters ook hun zorg uit. Niet elke partner heeft structureel personeel afgevaardigd in het Veiligheidshuis. Continuïteitsproblemen in de casusoverleggen geven ook meteen opstoppingen in de voortgang of verminderen de kwaliteit van de integrale aanpak. De voorzitters en de deelnemers aan de casusoverleggen deden samen met de manager in 2012 meerdere malen een appel op de partners om te zoeken naar mogelijkheden om betrokken te blijven, ook in tijden van bezuinigingen en reorganisaties.
4
Uitbreiding van het Veiligheidshuis
ernstige buurtoverlast problematiek is een belangrijk middel om toekomstige overlast en recidive te kunnen voorkomen. Daarom zijn we in 2012 ook het gesprek aangegaan met Bernardus Wonen in Halderberge en Aramis Allee in Roosendaal.
Stichting Mozaïk Met de toetreding van stichting Mozaïk heeft het Veiligheidshuis een ambulante ggz partner erbij gekregen. Mozaïk richt zich op mensen met een meervoudige (psychische en sociale) problematiek, die de greep op hun leven zijn kwijtgeraakt. Deze partner kan snel ingezet worden in noodlijdende multiproblem situaties, waar een directe interventie noodzakelijk is. Ze bieden eerste noodhulp en inventariseren gedurende deze interventie wat verder nodig is, zoals toeleiding naar meer specialistisch zorg. Mozaïk blijft in de situatie actief tot de problemen opgelost of in ieder geval beheersbaar zijn met een steunstructuur. MEE West Brabant MEE is eveneens een nieuw toegetreden partner. MEE ondersteunt mensen met een verstandelijke, psychische of lichamelijke beperking in het dagelijkse leven, zoals bijvoorbeeld school en opvoeding, geld en werk. Met MEE heeft het Veiligheidshuis een partner aan boord waardoor mensen met een licht verstandelijke handicap gemakkelijker herkend worden. Het niet (h)erkennen hiervan kan een aanpak compliceren. MEE kan meteen in actie komen en de juiste kennis of begeleiding toevoegen, maar ook de verwachtingen ten aanzien van de uitkomst van een aanpak in het juiste perspectief plaatsen. MEE verzorgt op ons verzoek de toetsing op een (licht) verstandelijke handicap en beoordeelt wat er dan aan begeleiding nodig is. Dit voorkomt dat we de verwachting en de verantwoordelijkheid bij de klant te hoog leggen.
Traverse Tenslotte is het netwerk verrijkt met de toetreding van Traverse, een organisatie voor Maatschappelijk Welzijn, werkzaam van Woensdrecht tot Steenbergen en van Tholen tot Rucphen. Traverse richt zich op welzijnsvragen in leven, werk en relaties zoals ouderschap, conflicten in gezinnen, ouder worden, rouw, etc. Hun werkwijze is erop gericht om de eigen kracht in mensen naar boven te halen. In het Veiligheidshuis ligt hun inzet op het weer laten meedoen van mensen in de maatschappij. Dit doen zij vanuit de deelname in de casusoverleggen Huiselijk Geweld, het Hulpverleningscasusoverleg en de Nazorg na detentie.
Woningcorporatie Stadlander Dit jaar waren we ook verheugd met het toetreden van Stadlander tot ons netwerk. Deze lokale woningcorporatie met 15.000 woningen in West-Brabant en Tholen, is een belangrijke partner als het gaat om het toebedelen van woningen. In overleg met hen kan gekozen worden om voor bepaalde personen een (andere) woning toe te wijzen in combinatie met een persoonsgerichte aanpak gericht op voorkomen van terugval in crimineel gedrag. Het beschikbaar hebben van woningen voor in het kader van na detentie of in geval van Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Gemeente Rucphen De gemeente Rucphen bestaat uit de dorpen Rucphen, Schijf, Sprundel, St. Willebrord en Zegge. In totaal zo’n 22.320 inwoners. In het verlengde van de nieuwe districtsindeling van de politie heeft deze gemeente zich aangesloten bij het Veiligheidshuis. Hierdoor is het werkgebied van het Veiligheidshuis in 2012, op de gemeente Tholen na, gelijk aan het nieuwe politiedistrict de Markiezaten. De gemeente Tholen zal per 1 januari 2014 aansluiten in het Veiligheidshuis district Bergen op Zoom. 5
verdachten een passende reactie krijgen; recht wordt gedaan aan het slachtoffers; de buurt merkt hoe snel daders worden gecorrigeerd. Daar waar het gaat om daders die bekend zijn in het Veiligheidshuis ofwel daar bekend zouden moeten zijn omdat ze ook een zorgtraject nodig hebben, wordt een persoonsgebonden aanpak gemaakt in het Veiligheidshuis. In 2012 kwam er één ZSM tafel voor de districten Bergen op Zoom en Breda. In 2013 zal, o.a. proefondervindelijk, bekeken worden hoe de samenwerking tussen ZSM en het Veiligheidshuis zich het beste kan ontwikkelen. Het vraagt in ieder geval een goede afstemming tussen de parketsecretarissen in het Veiligheidshuis en bij de ZSM-tafel.
ZSM snelle afdoening in justitiële keten Het OM werkt aan een snelle afhandeling van veelvoorkomende criminaliteit. Dat is belangrijk als signaal aan daders, slachtoffers en samenleving. Het leidt bovendien tot hogere effectiviteit van de straf, lagere kosten en een groter gevoel van veiligheid bij burgers. Politie, OM, Reclassering, Slachtofferhulp Nederland en de Raad voor de Kinderbescherming pakken met de ZSM-werkwijze veelvoorkomende criminaliteit Samen op Snelle, Slimme, Selectieve, Simpele en Samenlevingsgerichte wijze aan. ZSM werd in 2012 een landelijke werkwijze om het proces van beoordelen, straffen en uitvoeren in elkaar te schuiven. In de ZSM-werkwijze wordt na aanhouding van de verdachte zo spoedig mogelijk een beslissing genomen over het afdoeningstraject. Het gaat hierbij om betekenisvolle interventies, waarbij:
Totaal aantal cases behandeld in het Veiligheidshuis Bergen op Zoom 2012 Aantal behandelde cases Veiligheidshuis (P) = aantal personen (A) = aantal aanhoudingen (Z) = aantal zaken of casussen
Jeugd
Volw.
2010
2011
2012
Justitieel Casus Overleg (Z)
1269
824
689
Leerplicht Casus Overleg (Z)
--
27
211
Straf Overleg Jeugd (P)
7
8
29
Hulpverlenings Casus Overleg (P)
577
446
430
Taakstraffen Tommie zittingen (Z)
196
197
154
Interventiemodel Jeugd (P)
31
123
--
Jeugdgroepen
--
34
27
Trajectberaad (P)
52
56
51
Huiselijk geweld (Z)
897
840
1297
Persoonsgebonden aanpak Justitiabelen (A)
164
134
118
Taakstraffen TOM zittingen (Z)
193
165
163
Nazorg (Z)
74
385
348
Inrichting Stelselmatige Daders (P)
--
11
13
147
49
21
3392
3299
3351
Courage (P) Totaal
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
6
Straf Overleg Jeugd (SOJ)
Jeugdigen
Maken en uitvoeren van richtinggevend strafadvies voor alle jeugdige veelplegers en jongeren in voorlopige hechtenis, of schorsing daarvan. Traject is gericht op voorkomen recidive.
2012 Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
2011
Hulpverlenings Casusoverleg Jeugd (HCO)
Leerplicht Casusoverleg Jeugd (LCO)
Maken en uitvoeren van hulpverleningsplan voor jeugdige overlastgevenden en/of plegers van lichte overtredingen.
Maken en uitvoeren van strafrechtelijke afdoeningsbeslissingen voor jeugdige verdachten m.b.t. de leerplichtwetgeving
2012
2011
2012
2011
9
3
111
123
87
5
1
0
44
41
6
0
6
2
38
43
15
0
7
3
188
158
74
20
0
0
0
0
0
0
0
0
27
46
17
0
4
0
18
14
9
2
2
0
17
21
3
0
29
8
443
446
211
27
geen hulp wilden, of dat geboden hulp door hen werd afgewezen. De andere 3 personen zijn toegeleid naar zorg in de vorm van een plaatsing in een beschermde woonvorm of kliniek en voor 1 persoon is gekozen voor een intensieve begeleiding door een externe instantie.
Jeugdigen Doorontwikkeling Justitieel casusoverleg Het veld van jeugdigen is sterk in ontwikkeling. Nieuwe privacy gerelateerde inzichten noopten tot een (onnatuurlijke) scheiding van het Justitieel Casusoverleg Jeugd. Dit casusoverleg had in 2011 nog 824 cases en is eind 2011 – mede om invulling te geven aan de regels rond privacy en gegevensuitwisselingopgesplitst naar het leerplicht casusoverleg, en het Justitieel Casusoverleg. Ook de Halt afdoening maakt om deze rede geen deel meer uit van dit overleg. In totaal zijn er in 2012 689 jongeren besproken in het Justitieel Casusoverleg. Hiervan hebben uiteindelijk 225 jongeren een afdoening via het OM gehad. De overige jongeren zijn aangepakt via een Halt- of zorgtraject. Justitieel Casemanagement Voor de zwaardere hulpgevallen die een stevig justitieel kader behoeven is het Justitieel Case Management opgezet. Per 1 juli tot 31 december 2012 zijn in totaal 6 cliënten opgepakt in het kader van Justitieel Case Management, op verzoek van het Veiligheidshuis. Dit betroffen personen die zorg werd aangeboden in een justitieel kader. Van deze personen bleek dat 3 personen Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Leerplicht Casusoverleg in de lift Na de opsplitsing uit het Justitieel Casusoverleg heeft het Leerplicht overleg zich ontwik 7
keld tot een zelfstandige aanpak en goed lopend overleg. Het overleg richt zich op schoolverzuimers en hun ouders als zij medeverdachten zijn van het verzuim. In het begin van 2012 was de betrokkenheid van de leerplichtambtenaren nog onstabiel. Eind 2012 was dit verholpen en sluiten zij over het algemeen goed aan. Voor het overleg leveren zij schriftelijke of mondelinge informatie aan. Zij krijgen hiervoor enkel de naam en de geboortedatum van de te bespreken jongere. Naast het reguliere overleg wordt ook periodiek een bijeenkomst gehouden met het OM en de leerplichtambtenaren, Halt en de scholen. Dit om de aanpak van schoolverzuim af te stemmen maar ook aan iedereen duidelijk te maken wat de eigen rol en verantwoordelijkheid is. Het casusoverleg zelf richt zich op de afdoening van individuele cases en de eventuele inzet van hulpverlening.
Nieuwe werkwijze Straf Overleg Jeugd Het Straf Overleg Jeugd (SOJ) kent sinds 1 februari 2012 een nieuwe werkwijze. Naast de doelgroep minderjarige veelplegers is de doelgroep voorgeleide jeugdigen bij ‘ernstig strafbare delicten’ (voorgeleidingen jeugdigen) toegevoegd. In het casusoverleg wordt geconstateerd dat de doelgroep steeds jonger is en de aard van het delict heftiger. Vanwege deze ontwikkelingen vindt het overleg wekelijks plaats. In 2012 werden 44 minderjarige veelplegers (waaronder de doelgroep ernstig strafbare delicten) besproken. Tevens is het SOJ alert op de bredere gezinsproblematiek en risico’s van broertjes en zusjes op crimineel gedrag. Het SOJ streeft naar 1 jongere, 1 gezin, 1 plan. Het overleg heeft hiermee een kwaliteitsslag gemaakt. Casussen worden structureel gevolgd en meerdere jongeren zijn besproken. Wel had dit een vermeerdering van het aantal uren administratieve inzet (144 uur in 2012 ten opzichte van 48 uur in 2011) tot gevolg. Hulpverleningscasusoverleg bewezen kracht Het aantal jongeren die besproken worden in het Hulpverleningscasusoverleg is licht gedaald. Het overleg richt zich erop te voorkomen dat jongeren in aanraking komen met justitie door informatie uit te wisselen en op basis daarvan tijdig een gezamenlijk zorgtraject in te zetten. Ook worden de benodigde contacten gelegd met scholen en de Centra voor Jeugd en Gezin om in een vroeg stadium in te grijpen. Met het oog op de transitie Jeugdzorg en het nieuwe landelijk kader voor de Veiligheidshuizen, zullen we ons met de partners goed gaan bezinnen over de doorontwikkeling van de jeugdcasusoverleggen.
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
8
Jeugdigen
Trajectberaad
Jeugdgroepen
Maken en uitvoeren van een begeleidingsplan, waarvan perspectief en nazorg deel uitmaken voor alle exgedetineerde jongeren.
Screenen en aanpak hinderlijke, overlastgevende en criminele groepen jongeren.
2012 Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
2011
2012
2011
24
5
8
4
4
5
4
3
3
15
5
6
2
6
5
2
4
7
27
34
51
56
Trajectberaad voorkomt recidive Alle jongeren die na enige vorm van hechtenis terugkomen naar huis worden daarbij begeleid. Ter voorbereiding daartoe, wordt er in de Jeugd Justitiële Inrichtingen (JJI) - waar de jongere verblijft - informatie vergaard in samenwerking met de Jeugdreclassering en de Raad voor de Kinderbescherming. Die informatie wordt doorgegeven aan Veiligheidshuis Bergen op Zoom e.o. Op basis daarvan volgt er in het veiligheidshuis een trajectberaad waaraan ook de gemeente deelneemt. Het trajectberaad maakt een begeleidingsplan, waarvan perspectief en nazorg deel uitmaken. De Raad voor de Kinderbescherming kan door uitoefening van het voorzitterschap van het Trajectberaad nader vorm geven aan zijn rol van casusregisseur binnen de jeugdstrafketen. Het merendeel van de casuïstiek betreft kort-verblijf jongeren en jongeren met een licht verstandelijke beperking.
Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Zitting voor het kunnen opleggen van een sanctie door de officier van justitie in de vorm van een taakstraf
2012
154
2011
197
gebruikt nu deze format tijdens de jeugdgroepenoverleggen. Er werden 17 scans gemaakt van hinderlijk en/of overlastgevende groepen. Door de integrale aanpak werden voor 10 groepen plannen van aanpak gemaakt. Het resultaat is dat er een verschuiving van de 10 groepen heeft plaatsgevonden, van overlastgevend naar hinderlijk en uiteraard van hinderlijk naar hinderlijk aanvaardbaar. De criminele groep is door opsporing beter in beeld gebracht en momenteel worden de leden van de groep strafrechtelijk aangepakt. Werken soms beter dan celstraf Op de besloten Taakstrafzitting (TOM) kan een officier van justitie een verdachte een taakstraf (werkstraf of leerstraf) of een geldboete, of een combinatie hiervan aanbieden. Als de verdachte hier niet op ingaat of de taakstraf niet naar behoren uitvoert, wordt hij of zij alsnog gedagvaard voor de rechter. Het aantal TOMmies zittingen in het Veiligheidshuis neemt af. Dit is een landelijke trend. Dit komt doordat er in het algemeen zwaardere delicten worden gepleegd waarvoor jongeren vaker preventief in hechtenis worden genomen. Een taakstraf is een te lichte maatregel voor deze delicten. Ook wordt vaker gebruik gemaakt van de mogelijkheid dat jongeren door de rechter preventief worden berecht.
Jeugdgroepen In 2012 werd in samenwerking met de gemeenten een format jeugdgroepen ontwikkeld. Dit heeft tot doel om de jeugdgroepen, de aanpak en de registratie eenduidig te laten verlopen. Daarnaast is er na ieder overleg een up-date, zodat de besturen ten alle tijde over de actuele informatie kunnen beschikken. Het overgrote deel van de gemeenten Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur
Taakstraf Openbaar Ministerie Jeugd (TOMmie)
9
Lokaal beroemd en berucht gezin In de buurt is Robert berucht, de wijkagent komt samen met de verslavingsreclasseringsambtenaar regelmatig de boel sussen. De buurt klaagt over het volume van de muziek, het schreeuwen van Robert tegen zijn vrouw en zijn pitbull en het voortdurend blaffen van deze hond. Ook het bezoek dat bij Robert en Angeline langs komt is berucht. Er verschijnen ’s nachts vaak foute vrienden en dat leidt standaard tot geluidsoverlast. Wat de buurt en de woningbouwvereniging betreft vertrekken Robert en zijn vriendin uit hun sociale huurwoning.
-CasusVijf voor twaalf
Verslaafd en veelpleger van inbraken Robert wordt verdacht van zowel woning-als auto-inbraak . Hij heeft net een periode in detentie achter de rug, en staat bij justitie te boek als veelpleger. Waarschijnlijk heeft Robert deze misdrijven gepleegd om aan geld voor zijn drugs te komen. Er zijn ook sterke vermoedens dat Angeline zich prostitueert. Deels als bron van inkomsten, maar veel van haar opbrengsten lijken op te gaan aan het kopen van drugs. Robert moet nu terecht staan voor de diefstal en de woninginbraak. Naar alle hulpverleningsinstanties toe is Robert zeer agressief en verbaal drukt hij zich grof uit. Het Veiligheidshuis bespreekt de mogelijkheden voor aanpak van de diverse problemen die er spelen.
Robert (Robbie) de Waard is 30 jaar en woont samen met zijn vriendin Angeline. In hun huis is het erg rommelig; het is er vuil, er liggen lege drankflessen, kranten en dichte (belasting)enveloppen, cdhoesjes met lijntjes en een enkel zakje wit poeder. Robert is harddrugsverslaafde. Hij gebruikt regelmatig cocaïne en GHB. Ook vertoont hij onvoorspelbaar en agressief gedrag. Robert en Angeline hebben samen twee kinderen. Uit eerdere relaties hebben Robert en Angeline allebei ook nog twee kinderen. Al hun kinderen staan onder toezicht van Bureau Jeugdzorg. In hun ruzies vergeten ze de kinderen. Robert en Angeline zijn uit de ouderlijke macht gezet. De kinderen van Angeline wonen bij haar ex-man. De kinderen van Robert wonen bij zijn ex-partner. Toen de kinderen nog bij Robert en Angeline verbleven kwamen ze meestal onverzorgd of helemaal niet aan op school. De kinderen mogen nu één dag in de twee weken bij Robert en Angeline verblijven. En dan nog gaat het vaak mis met de gemaakte afspraken met Jeugdzorg en de Reclassering. Robert heeft de oudste dochter van Angeline al een paar keer betast als zij op bezoek is. Angeline weet dan vaak niet goed hoe zij hierop moet reageren en kan haar dochter niet goed beschermen. Robert is ongeduldig met de kinderen, regelmatig agressief en bedreigend. Hij en Angeline hebben het zo vaak druk met hun ruzies dat ze vergeten om hun kinderen wat te drinken en eten te geven wanneer ze op bezoek zijn. Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Persoonsgerichte en integrale aanpak Robert en Angeline krijgen van de woningbouwvereniging een woning op een andere plek onder de voorwaarde dat zij zich houden aan de strikte voorwaarden van de hulpverlenende instanties. Hiervoor is een actieve rol van de toezichthouder reclassering en de 10
wijkagent noodzakelijk. Zij hebben afspraken gemaakt om dit te monitoren. Langzaamaan wordt het rustiger in de nieuwe buurt. Er zijn minder meldingen van overlast. Robert en Angeline weten dat ze moeten breken met hun foute vrienden.
vuilde naalden in huis zijn, het moet netjes zijn in huis, de administratie moet op orde zijn en er moet eten, drinken en een slaapkamer voor de kinderen zijn. Angeline kan meer omgang krijgen met haar dochter als zij in staat is een leefbare woning te onderhouden (geen drugs in huis en geen bezoek ’s nachts). Robert en Angeline proberen op hun manier te voldoen aan de afspraken, maar dit blijft lastig voor hen. Drankflessen en zakjes met wit poeder proberen ze te verstoppen. Administratie gaat ongezien in vuilniszakken.
Werkstraf In het veelplegersoverleg is een scenario afgesproken voor de strafzitting (voor de woning- en autoinbraak). De inzet is het doen van een werkstraf met als doel het behoud van woning en tegelijk een aanzet tot dagbesteding. Aanpak verslavingsprobleem Robert wordt begeleid door de verslavingsreclassering. Zij hebben aandacht voor zijn middelengebruik en zijn agressie. De begeleiding is verplicht. Robert moet twee keer in de week urinecontroles ondergaan bij NovadicKentron. Daarnaast heeft hij begeleiding gekregen om terugval in middelengebruik te voorkomen. Dit gaat met ups en downs.
Agressie leren beheersen Robert wordt ook aangemeld bij de GGZ voor ambulante begeleiding en het volgen van een agressieregulatie programma bij de Forensisch Psychiatrische Polikliniek (FPP). Op vrijwillige basis wordt ook Angeline begeleid door de FPP. Bij deze begeleiding is tevens oog voor de relationele verhoudingen tussen Robert en Angeline. Werken aan een vertrouwensbasis is een lange weg. Robert en Angeline zijn het niet gewend om na te denken over hun handelen. In de behandeling wordt duidelijk dat Robert geconfronteerd wordt met zichzelf en moet gaan leren zich op een andere manier te uiten. Zowel in zijn relatie met Angeline en zijn kinderen als naar derden.
Inzet gericht op gewoon werk Er wordt een uitkering aangevraagd bij Sociale Zaken en Robert wordt gekoppeld aan een life-coach, die zich richt op re-integratie. Het doel van dit aanbod is dagbesteding en kans op werk. Robert is vroeger schilder geweest, maar is moeilijk bemiddelbaar richting de arbeidsmarkt omdat hij al zo’n lange tijd uit het arbeidsproces is.
Procesregie op samenwerken In het Veiligheidshuis wordt door een procesregisseur de samenwerking tussen de verschillende organisaties geregisseerd en prioriteiten gesteld ten aanzien van de volgorde van de interventies. Tweewekelijks houdt de procesregisseur een voortgangsgesprek met alle in het gezin betrokken professionals en wordt waar nodig de aanpak bijgesteld.
Bezoek kinderen bij goed gedrag De gezamenlijke kinderen van Robert en Angeline staan onder toezicht van Bureau Jeugdzorg. De kinderen verblijven in een pleeggezin. Er is een bezoekregeling opgesteld door Bureau Jeugdzorg. Robert en Angeline dienen zich aan de gemaakte afspraken te houden. Er mogen geen drugs en verVerbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Robert en Angeline heten in werkelijkheid anders.
11
Huiselijk geweld
Huiselijk Geweld
Huiselijk Geweld
Verdachten/daders (2012) Aantal meldingen (2011)
Betrokkenen in het gezin
Stoppen van huiselijk geweld waar dit wordt gesignaleerd. Integrale benadering dader en slachtoffers
Stoppen van huiselijk geweld waar dit wordt gesignaleerd. Integrale benadering dader en slachtoffers
2012
2011
2012
132
123
717
53
41
266
54
43
276
173
158
882
28
46
159
25
14
290
98
21
228
572
840
2825
Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
9
7
inzet en terugkoppeling zijn per casus vastgelegd. Deze aanpak wordt zowel in de regio Breda als in de regio Bergen op Zoom toegepast.
Huiselijk Geweld Aantal meldingen versus daders In 2012 waren er 1297 meldingen van huiselijk geweld. Mede door de landelijke oproep voor het melden van huiselijk geweld zijn dit er aanzienlijk meer dan in 2011. Toen waren er 840 meldingen. In 2012 zijn het aantal daders geregistreerd. Meerdere meldingen kunnen gaan over één gezin of dader. In 2012 zijn we ook het aantal betrokkenen bij huiselijk geweld gaan meten. Dit betreffen gezinsleden wonend in hetzelfde huis als waar het huiselijk geweld plaatsvindt. Casuscoördinator gaat naar het gezin In het kader van het programma Afhankelijk en Veilig zijn er met de deelnemers van het overleg Huiselijk Geweld nieuwe afspraken gemaakt. Die hebben ertoe geleid dat er dagelijkse afstemming plaatsvindt tussen partners in het veiligheidshuis. Dit maakt het mogelijk om binnen 24 uur na melding van huiselijk geweld in te grijpen. Nieuw is daarbij de rol van de casuscoördinator. Die is er om samen met het betreffende gezin een veiligheidsplan te maken en de samenwerking met andere partners te regisseren, teneinde veiligheid terug te brengen binnen het gezin, hulp op te starten en herhaling van geweld te voorkomen. Afspraken betreffende Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
2011
Meer registratiemogelijkheden Huiselijk Geweld In het lopende jaar 2012 maakten we al melding van de druk op de administratieve inzet van het casusoverleg Huiselijk Geweld. Hierover heeft afstemming plaatsgevonden met het Steunpunt Huiselijk Geweld. Vooruitkijkend naar de beoogde werkwijze Huiselijk Geweld, zijn nieuwe afspraken gemaakt over de administratieve ondersteuning. Er is een oplossing gevonden met extra inzet van het Steunpunt en aanvullende financiële middelen voor de administratieve ondersteuning die vanuit het Veiligheidshuis wordt geboden. 12
Veelplegers (incl. PgAJ)
Inrichting Stelselmatige Daders
Aanpak gericht op doorbreken van patronen, gericht op het voorkomen van recidive
Volwassenen
Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
Personen zonder vaste woon of verblijfplaats. We onderscheiden: • Potentiële ISD-ers • Voorwaardelijke ISD • Opgelegde maatregel ISD • Nazorg ISD
2012
2011
2012
37
42
10
2011
Woninginbrekers, overvallers en straatrovers (WOS) Voorkomen van recidive door middel van een Persoonsgebonden Aanpak.
2012
2011
5
4
5
9
1
0
0
5
5
1
0
1
37
36
4
4
4
7
5
1
0
0
1
1
0
4
0
5
4
0
2
0
16
11
0
4
1
118
113
12
18
11
Forensisch Psychiatrisch Netwerk In sommige gevallen overstijgt de psychiatrische problematiek de mogelijkheden vanuit de casusoverleggen. Daarnaast valt een groep mensen buiten de doelgroepen, omdat ze niet voldoen aan de definities van veelplegers en zorgklanten, maar wel een psychiatrische problematiek hebben. Personen met een psychiatrisch ziektebeeld lopen naar verhouding een groter risico terug te vallen in overlastgevend en crimineel gedrag. Voor deze doelgroep hebben sinds 2012 het Openbaar Ministerie, Reclassering, de GGZpartners, Verslavingszorg en gemeente een overlegvorm in de vorm van een pilot opgezet. Dit overleg is erop gericht om de juiste (zorg)aanpak te bepalen. Dit kan bijvoorbeeld zijn het toeleiden naar een opname in een psychiatrisch ziekenhuis, dan wel bij zeer ernstige strafbare feiten- het toeleiden naar een TBS-maatregel. Voorzitter is de nazorgcoördinator na detentie namens de districtsgemeenten. De politie legt de werkafspraken vast. Waar nodig worden personen gedurende een bepaalde tijd gemonitord. Hiermee verwachten we effectiever te zijn in mensen uit het spoor van overlast te halen. Deze aanpak zal enige jaren gehanteerd moeten worden om iets te kunnen zeggen over de effecten hiervan.
Volwassenen Persoonsgebonden Aanpak Justitiabelen De veelplegersaanpak verliep in 2012 naar tevredenheid van de partners. Het aantal veelplegers en zorgklanten is stabiel gebleven. Door het toetreden van Stichting Mozaik en de betrokkenheid van MEE, is de benadering naar de klanten nog meer op maat van de persoon en gerichter op het voorkomen van herhaling. Nieuw in 2012: ISD-maatregel Het Veiligheidshuis is in 2012 gestart met de maatregel Inrichting Stelselmatige Daders (ISD). Dit jaar zijn 12 personen gevolgd binnen het ISD- overleg. Het betreffen personen die doorgaans zonder een vaste woon- of verblijfplaats zijn. De voortgang van de opgelegde ISD-maatregelen wordt maandelijks besproken. De deelnemers aan het overleg werken toe aan een steeds meer persoonsgerichte aanpak, waarbij veel aandacht is voor de mogelijkheden van de persoon om te reintegreren. In het casusoverleg wordt een gestage groei van het aantal ISD-ers met een psychiatrische problematiek geconstateerd. Daarom wordt samengewerkt met Forensische Psychiatrische Afdeling de Mare en de PI in Vught. Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
11
13
Courage Volwassenen
Focus op kweek van hennepplanten, aanpak van huurder, bewoner pand of overige betrokkenen
2012
2011
11
17
3
3
3
3
2
3
1
4
1
2 17
21
49
Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
Support and Accountability. Oftewel Cirkels voor Ondersteuning, Samenwerking en Aanspreekbaarheid. Zedendaders keren op den duur weer terug in de samenleving. Als zij sociaal geïsoleerd zijn, is de kans op herhaling van strafbare feiten groter. Vrijwilligers en professionals van COSA perken dat risico in door een sociaal en controlerend netwerk te vormen, om de zedendader (deelnemer) heen. Bovendien worden ze getraind om vroegtijdig signalen op te pikken als iemand weer delictgedrag aan het ontwikkelen is. Daarover trekken ze aan de bel bij de professionals, die dan in kunnen grijpen. In 2012 is de eerste COSA kring ingezet in de gemeente Zevenbergen.
Courage In de zuidelijke regio Zeeland en WestBrabant is de Hennepmonitor ontwikkeld. Deze monitor is een computerprogramma waarin alle beschikbare informatie bij het oprollen van een hennepkwekerij wordt geregistreerd. Dit betreffen zaken over het product, het pand, huurder en verhuurder/eigenaar. Gemeenten, belastingdienst, politie en justitie krijgen een maandelijks overzicht van de informatie. Sinds 2012 plukt Courage de vruchten van de Hennepmonitor. Daarmee is het reguliere casusoverleg wel wat achterhaald geworden. Door de samenwerking in het project weten partners elkaar goed te vinden en ook wat ze van elkaar mogen verwachten. Het blijkt dat er minder afgestemd hoeft te worden via het Courage casusoverleg, wat de vermindering van het aantal zaken in 2012 verklaart. Voor 2013 zal Courage zich herbezinnen op de continuering van het project. COSA, Op de grens van mens, misdaad en maatschappij COSA is een landelijk project gericht op reintegratie van zedendaders die onder toezicht van de reclassering staan. Het voornaamste doel van COSA: ‘geen nieuwe slachtoffers’. Een netwerk van vrijwilligers en professionals zet zich daar voor in. COSA is in 1994 in Canada ontstaan, onder de titel Circles of Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
TOM-zittingen In het Veiligheidshuis hebben in 2012 in totaal 163 Taakstraf OM-zittingen plaatsgevonden. 14
Terugkerende ex- Verlenen van nazorg aan ex-gedetineerden. gedetineerden Bespoedigen in het voorzien van normale basisbehoeften (wonen, inkomen ) en inpassing in de maatschappelijke structuur (ID, basisverzekeringen). Hierdoor het voorkomen van recidive.
Bestuurlijke Informatievoorziening Justitiabelen (BIJ) v.a. juni 2012 Voorkomen van maatschappelijke beroering bij terugkeer van ex-gedetineerden in de maatschappij.
2012
2011
2012
107
132
9
32
33
0
22
24
0
117
140
2
1
2
0
7
1
0
Bergen op zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Ruphen Steenbergen Woensdrecht Overige gemeenten Totaal
7
11
0
55
42
0
348
385
11
neert de nazorg van de ex-gedetineerden van de gemeenten die verbonden zijn aan het Veiligheidshuis.
Nazorg van ex-gedetineerden Eerst de basis op orde Een goede re-integratie van (ex-) gedetineerde burgers is van essentieel belang in het streven recidive terug te dringen. We richten ons primair op het op orde brengen van een vijftal basisvoorwaarden van exgedetineerden voor re-integratie in de samenleving: identiteitsbewijs, inkomen, onderdak, schuldhulpverlening (geestelijke) gezondheidszorg
DPAN-meldingen Alle gemeenten zijn aangesloten op het Digitaal Platform Aansluiting Nazorg en de relevante informatie wordt vanuit Detentie Nederland automatisch doorgezonden naar de regionaal coördinator nazorg. Deze informeert de desbetreffende gemeente over de persoon die in detentie is gemeld.
Weer zorg voor nazorg na detentie Goede nazorg blijft het fundament onder het voorkomen van recidive van exgedetineerden. Voor een kwart van deze doelgroep is het nodig om zorg te dragen voor de basale levensbehoeften als een woning en een inkomen om te voorkomen dat ze direct na detentie weer ‘de fout ingaan’. Voor nog eens een kwart heeft behoefte aan wat hulp bij het verkrijgen van een actueel identiteitsbewijs of een weg naar werk en dagbesteding. Voorzieningen die in gang gezet worden door de coördinator nazorg. In 2011 waren er wat problemen met het continueren van deze functie vanuit de gemeenten. Gelukkig is er sinds 1 april 2012 weer een nazorgcoördinator die vanuit de gemeente Bergen op Zoom voor twee jaar gedetacheerd is in het Veiligheidshuis. Hij coördiVerbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
2011
BIJ-zaken De burgemeester wordt geïnformeerd over de voorgenomen terugkeer van een pleger van een ernstig zeden- of geweldsdelict. Dat is sinds juni 2012 een structurele aanpak geworden. In het veiligheidshuis doet de gemeente met de ketenpartners een risicotaxatie, enerzijds m.b.t. recidivegevaar en anderzijds m.b.t. maatschappelijke beroering. Voor de terugkeer wordt een plan opgesteld, inclusief het communicatietraject. 15
Doorontwikkeling OM
-kort nieuwsLandelijke kaderstelling Veiligheidshuizen In 2012 is een landelijk kader ontwikkeld voor de Veiligheidshuizen.
In gesprek met mevrouw Kim Tax, de gebiedsofficier van Justitie van het nieuwe district De Markiezaten
Kernpunten uit de kadernotitie: Definitie: Het veiligheidshuis is een netwerksamenwerking tussen straf-, zorg- en (andere) gemeentelijke partners, waarbij zij onder eenduidige regie komen tot een keten overstijgende aanpak van complexe persoons- systeem en gebiedsgerichte problematiek om ernstige overlast en criminaliteit te bestrijden.
Met de Herziening van de Gerechtelijke Kaart is de regio Zeeland-West Brabant per 1 januari 2013 overgegaan van vijf naar vier districten. De districten komen overeen met die van de nieuwe politie-eenheid: Zeeland, de Markiezaten, de Baronie en Hart van Brabant. Zo kunnen we met de politie doeltreffend en efficiënt optreden, ieder met behoud van eigen taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Voor ieder district is een (gebieds)officier van justitie werkzaam.
Vanaf 1 januari 2013 voeren de gemeenten de regie op de veiligheidshuizen. Hiervoor wordt landelijk structureel 7,7 miljoen per jaar voor vrijgesteld. Dit houdt onder meer in dat zij verantwoordelijkheid dragen voor de coördinatie op de regionale samenwerking in het Veiligheidshuis. Doelstelling: Het bijdragen aan veiligheid(sbeleving) als onderdeel van het integrale veiligheidsbeleid: het voorkomen en verminderen van recidive, (ernstige overlast, criminaliteit en maatschappelijke uitval) bij complexe problemen, door middel van een combinatie van repressie, bestuurlijke interventie en zorg.
Werkzaamheden van de gebiedsofficier van justitie: • Vertegenwoordigt het Openbaar Ministerie in het districtelijke driehoeksoverleg en de basisteamdriehoeken; • Behandelt voorkomende strafzaken in het Veiligheidshuis; Geeft sturing op prioriteit, doorlooptijd en kwaliteit van strafzaken. • Vertegenwoordigt het Openbaar Ministerie in het Gemeentelijk Beleidsteam wanneer er een crisis of een ramp is. • Is binnen het Veiligheidshuis een van de aanspreekpunten vanuit het Openbaar Ministerie.
Het Veiligheidshuis kan hierbij twee functies vervullen: Het behandelen van complexe casuïstiek. Het (strategisch) adviseren van lokale bestuurders en sleutelpartners ten aanzien van lokale gebiedsgebonden problematiek. Het Veiligheidshuis kan hierdoor twee situaties voorkomen/bestrijden: Herhalend overtreden van de wet en voorkomen dat individuen of groepen afglijden naar crimineel gedrag. Het slechts gedeeltelijk aanpakken van de problematiek en/of langs elkaar heen werken
Samenwerking en verbinding met de partners in het Veiligheidshuis en met het arrondissementsparket is een belangrijk aandachtspunt. De strafrechtelijke afdoening van strafzaken is geen doel op zich; soms kan zorg inzetten meer effect sorteren. In de casusoverleggen wordt hier samen met de partners naar gekeken. Daarbij wordt steeds meer niet alleen naar de persoon (verdachte) zelf gekeken, maar wordt een gezin onder de aandacht gebracht. Aanpak in bredere zin (schulden, verslaving, zorg om broertjes en zusjes) zal een preventieve werking hebben, is de gedachte.
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
De aanpak van complexe problematiek in het Veiligheidshuis is een tweeledige aanpak: Integrale werkwijze: analyse en interventies uit het strafrecht en de zorgketen Systeembenadering: betrekken van gezin en sociale omgeving. De slagkracht en efficiëntie kan worden vergroot langs twee lijnen: Reguliere casuïstiek niet behandelen. Komen tot één gezin (systeem), één plan en één regisseur. Instroom van casuïstiek is uiteindelijk afhankelijk van de strategische agenda en prioritering in het Veiligheidshuis, die door gemeenten (B&W) in samenspraak met sleutelpartners (regionale stuurgroep) is vastgesteld.
16
Interne organisatie Express Yourself More Child is een project voor kinderen en jongeren die slachtoffer zijn van huiselijk geweld dat in 2012 is onder de naam Express Yourself is georganiseerd. Het wordt additioneel gefinancierd door Philip Morris Dit project is georganiseerd in samenwerking met vier ketenpartners; Juzt (Lievenshove Oosterhout), Safe Group (Short Stay Roosendaal en Valkenhorst Breda), Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant (locatie Roosendaal) en Reclassering Nederland. De focus binnen het project ligt op expressie en wordt georganiseerd voor jongeren in de leeftijd van 6 tot en met 20 jaar, die een moeilijke periode doormaken in de thuissituatie en die we graag in het zonnetje zetten. Onder leiding van twee kunstenaars, Sjoerd van de Boom uit Bergen op Zoom en Marijke Maas uit Roosendaal, krijgen jongeren de mogelijkheid om zich te uiten over hun dromen. Een droom heeft een positieve klank en geeft hoop voor de toekomst. Samen met de kunstenaars en begeleiders van de jongeren is gekeken hoe de kinderen hun droom vorm kunnen geven. Met als resultaat dat de jongeren op een paneeltje hun dromen voor de toekomst schilderden. Deze paneeltjes zijn in een constructie geplaatst die als dromenvanger fungeert. De dromenvangers worden bij de vier ketenpartners en binnen het Veiligheidshuis zelf permanent tentoongesteld. Bij Bureau Jeugdzorg Roosendaal wordt een bank geplaatst die in samenwerking met cliënten bewerkt gaat worden tot een ‘wensbank’.
Primaire proces op één verdieping Door het aflopen en niet verlengen van het huidige huurcontract, is de verkenning naar nieuwe huisvesting in 2012 voortgezet. Er is een pakket van wensen en eisen samengesteld. Toch duurt het nog zeker twee jaar eer we op een andere plek gehuisvest zullen zijn. Om de interne indeling weer aan te laten sluiten bij de doorgroei van het Veiligheidshuis heeft in september 2012 een interne huisvesting plaatsgevonden. De professionals werken nu samen in open kantoortuinen wat het netwerken nog gemakkelijker en vanzelfsprekender maakt.
Bedrijfsbureau samen met politie Ook zijn de medewerkers die de informatiestromen verzorgen samen gehuisvest, waarmee tevens het bedrijfsbureau voor het Veiligheidshuis een feit werd. Alle administratieve handelingen zijn daarmee bij elkaar gebracht. Het bedrijfsbureau wordt bemenst door medewerkers en volontairs van de politie en het informatie- en administratieve personeel van Het Veiligheidshuis. Het nieuwe bedrijfsbureau is sinds november 2012 operationeel en loopt naar tevredenheid. De lijnen zijn nog korter geworden en door het fysiek bij elkaar zitten van de administratieve krachten hoort men ook ‘informeel’ wat er speelt. Dit wordt als een belangrijke toegevoegde waarde ervaren.
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
17
Plannen voor 2013 Direct, doortastend en duurzaam Uiteraard wordt het jaar 2013 het jaar waarin we de plannen voor het toekomstige Veiligheidshuis verder vorm gaan geven. Hiervoor is de met de partners ontwikkelde visie 2020 en het landelijk kader doorontwikkeling Veiligheidshuizen de basis. Dat betekent versmallen en zaken overlaten aan lokale en reguliere ketens waar dit kan en verstevigen in het Veiligheidshuis waar nodig. Stapsgewijs zal de focus zich gaan verleggen van de traditionele doelgroepen naar de meer complexere multiproblematiek. We zullen actief gaan kijken wat het Veiligheidshuis kan doen om lokale netwerken te versterken waar de overlastgevende personen opgepakt gaan worden een traject nodig hebben, vooralsnog zonder een justitieel kader.
bezorgen. Wij werken samen aan het doorbreken van deze patronen. Regionale aanpak TOPX De gemeenten Breda – Eindhoven – Helmond – ’s-Hertogenbosch – Tilburg hebben samen een strategisch plan gemaakt om de vermogenscriminaliteit te beteugelen: het Masterplan vermogenscriminaliteit.
Elkaar versterken voor meer effect Tevens continueren en organisch doorontwikkelen wat belangrijk en goed is. Dat betekent ook dat we vanuit het netwerken eraan werken dat partners krachtig in positie zijn. Ze nemen hun verantwoordelijkheden juist doordat partnerorganisaties dit net zo goed doen. Zo maken we elkaar sterker. Bestaansrecht zit echter niet zozeer in wat je denkt maar vooral in wat je doet. Daarom ligt de focus het komend jaar op het direct en doortastend aanpakken van personen die flinke overlast bezorgen en crimineel gedrag vertonen in een gecombineerde aanpak van dwang, drang en zorg. Hiermee willen we duurzaam oplossen wat nu niet goed gaat bij deze personen. Want eenmaal in de draaideur van overlast en criminaliteit zijn dit de personen die de samenleving het meeste kosten en in de buurt de meeste overlast Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Onderdeel van dat plan is de persoonsgerichte aanpak van high impact crime, dat in eerste instantie is gericht op de personen van wie bekend is dat zij verantwoordelijk zijn voor woninginbraken, overvallen en straatroven, de zogenaamde “WOS-feiten”. Ten aanzien van deze personen wordt ernaar gestreefd criminele carrières zo snel mogelijk te stoppen, risico op terugval te minimaliseren en besmettingsgevaar voor kinderen of broertjes/zusjes te minimaliseren. De persoonsgerichte aanpak van de focusgroep is gebaseerd op een centraal persoonsdossier met vier pijlers: 1 lik-op-stuk aanpak, 2 (na-)zorg en dagbesteding (eventueel in combinatie met straf), 18
3 4
beïnvloeden van het sociaal systeem, ontwikkelen van intelligence omtrent daders en interventies.
ventieteam Huiselijk Geweld gaat direct aan de slag met het gezin en maakt samen met het gezin een veiligheidsplan. Daarbij wordt een familie- of netwerkberaad georganiseerd en geïnventariseerd welke hulpverlening en ondersteuning nodig is. Er worden afspraken gemaakt die nagekomen moeten worden. Deze worden langdurig gemonitoord. Indien nodig, worden extra (drang/dwang) maatregelen getroffen in samenwerking met andere ketenpartners. Hiermee wordt gezorgd dat de veiligheid in gezinnen (en in de buurt) weer toeneemt, regie in hun leven terugkomt en geweld duurzaam doorbroken wordt. Een trainer van Signs of Safety zal als coach en intervisor mede de ontwikkelingen van dit team volgen en meedenken over verdere doorontwikkeling. De medewerkers van het interventieteam voeren hun werkzaamheden uit vanuit de Veiligheidshuizen Bergen op Zoom en Breda. In 2013 zal tevens vooruit gewerkt gaan worden met de aanpak seksueel- en eergerelateerd geweld. Het is de bedoeling dat vanaf 2014 deze zaken ook vanuit het Veiligheidshuis door de samenwerkende partners kunnen worden aangepakt en geborgd.
Een programmatafel heeft een tactisch plan van aanpak gemaakt, waarin de aanpak is beschreven in termen van probleembeschrijving, doelen en uitvoering. Het is de bedoeling dat deze werkwijze in 2013 zijn beslag vindt. Veiligheidshuis district Bergen op Zoom heeft daarom de aanpak alvast uitgewerkt in deze startnotitie operationele werkbeschrijving en toetst deze werkwijze in een pilot ‘Top-X’. Samenwerkingspartners: Gemeenten, Veiligheidshuizen, Openbaar Ministerie, Politie, 3 RO, Zorgpartners, DJI, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg, Rechtbank, Dienst Forensische Zorg.
Interventieteam SHG In 2012 is het nut en de noodzaak van een interventieteam huiselijk geweld besproken en uitgewerkt. In januari 2013 start het Interventieteam Huiselijk Geweld in de regio West-Brabant. Het betreft een nieuw team, wat transorganisatorisch is samengesteld, met medewerkers van Avicenna, Traverse, IMW, Bureau Jeugdzorg, AMK Breda en Roosendaal, Safegroup Ambulant en het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant. De coordinatie van dit team ligt bij het Steunpunt Huiselijk Geweld. Uniek aan het Interventieteam Huiselijk Geweld is de Signs of Safety benadering, gericht op oplossingsgericht werken, een proactieve benadering, het betrekken van de leefomgeving en het netwerk van de betrokkenen. Samen worden de krachten van het gezin in kaart gebracht. Het InterVerbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
Mee ontwikkelen in Transitie Jeugdzorg Transitie jeugdzorg: wordt actiever en zal meer zichtbaar worden. In de voorbereiding van deze transitie zeker ook in dwang en drang van de jeugdzorg de processen te organiseren in het veiligheidshuis. Enerzijds is er behoefte om Jeugdzorg beschikbaar te hebben in de lokale structuur, anderzijds is er ook behoefte aan het boven-lokaal inrichten van bijvoorbeeld de Jeugdbescherming en de Jeugdreclassering. Een aandachtpunt vanuit het Veiligheidshuis is ook hoe het zo open te houden dat we ervoor zorgen dat Jeugdzorg 19
open en beschikbaar blijft op het partnerniveau. Een belangrijke taak vanuit de gemeentelijke regierol om in de transitie daar rekening mee te houden.
bijvoorbeeld de voorzitter van het trajectberaad aangeeft een betere aansluiting te willen met de leerplichtambtenaren en contactfunctionarissen Jeugd van de gemeenten. Ook wordt vanuit de Jeugdcasusoverleggen de wens geuit voor een betere continuïteit vanuit de Jeugdzorg en de Jeugdreclassering. Tevens benadrukken de voorzitters het belang van een goede administratieve ondersteuning. Voor de juiste informatie en structuur in het overleg en de monitoring van de afspraken is een functionerend bedrijfsbureau onontbeerlijk. Ook zal er voldoende aandacht naar uit moeten gaan dat de betrokken partners GCOS gaan vullen en benutten.
Verbeteringen vanuit de casusoverleggen Duurzaam doorbreken van patronen Een aandachtspunt voor 2013 is de terugkerende casussen. Vanuit de casusoverleggen gaat men de zorg gerichter inzetten op doorpakken en doorbreken van patronen. In het bijzonder voor gezinnen die blijven hangen in de negatieve spiraal. Eén registratiesysteem straf en zorg Met de overgang naar GCOS is er de kans om één registratiesysteem te hanteren voor de hulpverlening en de strafketen. Deze behoefte is o.a. geopperd vanuit de leerplichtambtenaren die door de opsplitsing van het Justitieel Casusoverleg voor jeugdigen, de informatie vanuit de justitieketen missen. Meer input vooraf Over de gehele linie is het zaak om in de casusoverleggen beter geïnformeerd te zijn door de input van de partners. Vaak gaat het om de wens om beschikbare informatie van partners op tafel te hebben als het casusoverleg start, zodat dit integraal meegenomen kan worden in het bepalen van de aanpak. Meer huisvestingsmogelijkheden Het ISD-overleg constateerde een gestage toename van het aantal ISD-ers en daarbij een groei van de psychiatrische problematiek bij deze doelgroep. In 2013 willen de partners meer vorm en inhoud geven aan de mogelijkheden t.a.v. de reguliere huisvesting en beschermde woonvormen voor (ex)justitiabelen van het district Bergen op Zoom.
Effectiviteits- en privacyproject Wij zijn samen met Veiligheidshuis Tilburg en met de bouwers van GCOS, het geautomatiseerde casusinformatiesysteem, begonnen met de ontwikkeling van een effectiviteitsinstrument. Dit nieuwe instrument zou aan de hand van de verzamelde gegevens uit PIX en GCOS informatie moeten gaan genereren over aantallen, doorlooptijd en resultaten bij de aangepakte casussen. Doel daarbij is te komen tot een monitor waarmee inzet en de effectiviteit daarvan gemeten kan worden.
Borging van partners en ondersteuning De voorzitters van de casusoverleggen benadrukken het belang om ook in de toekomst te kunnen blijven rekenen op de partners. Alleen door betrokkenheid en aanwezigheid kan tot een integrale aanpak worden gekomen. De zorg-casusoverleggen benadrukken de wens om te kunnen samenwerken met de justitiële partners. Andersom geldt ook dat Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
20
Daarnaast sluiten we aan bij de landelijke leertuin ‘privacy en gegevensuitwisseling’. Vanuit het management leveren we een bijdrage door wensen en werkwijzen vanuit district Bergen op Zoom te delen en draagvlak te creëren rond een betere gegevensuitwisseling. We hebben de ervaring als Veiligheidshuizen dat onze behoefte om functioneel privacygevoelige informatie te delen groter is dan de huidige regelgeving toelaat. In het project wordt gewerkt langs vier denkstappen 1) waarom hebben we 2) wat nodig, 3) hoe geven we het vorm en 4) hoe werkt het uit en realiseren we dit? Voor dit project is een landelijke financiering verkregen met als doel dat er ook op landelijk niveau een nieuwe aanpak wordt gecreëerd. Districtelijk zal toegewerkt worden naar een nieuw convenant voor effectiviteitsmeting en privacy. Tevens blijft het een aandachtspunt om de ICT structuur op orde te maken om ervoor te zorgen dat gemeenten ook daadwerkelijk de regie kunnen gaan voeren op basis van kennis.
deelneemt aan de stuurgroep. Dat heeft jaren goed gewerkt door korte lijnen en grote mate van betrokkenheid op bestuurlijk en operationeel niveau. De laatste drie jaar is het Veiligheidshuis doorgegroeid. Meer gemeenten en meer partners hebben zich aangesloten waardoor stuurgroepbijeenkomsten met 30 of meer stuurgroepleden de praktijk werd. In de ambitiegesprekken met alle stuurgroepleden in het voorjaar van 2012 hoorden we dat stuurgroepleden graag beleidsmatig en inhoudelijk betrokken wilden blijven op het bestuurlijke niveau. Het bestuurlijk overleg over cijfers, centen en kaders lag minder in de belangstelling. Per 1 januari is de regie op de Veiligheidshuizen overgegaan van het Ministerie van Veiligheid en Justitie naar de gemeenten. Bij het herontwerpen van de bestuurlijke sturing in 2013 zullen gemeenten in positie gebracht moeten worden om ook daadwerkelijk regie te kunnen voeren. Gelijktijdig gaat het om het bestuurlijk borgen van de verbinding tussen dwang, drang en zorg. Daartoe zal in het voorjaar van 2013 een voorstel voor de toekomstige sturing van het Veiligheidshuis worden gepresenteerd in de stuurgroep. Bij groen licht zal de nieuwe besturingsstructuur vanaf medio 2013 worden geeffectueerd. Daarna zal uitgewerkt worden hoe gemeenten voor te sorteren dat kostenreductie gerealiseerd kan worden door betere regievoering. Dit door financiële middelen deels via het Veiligheidshuis te laten lopen. Ons Veiligheidshuis in nieuw jasje Het jaar 2013 zullen we afsluiten met het afdoen van onze huidige jas. Een nieuw pand, een nieuwe naam en een nieuw logo zal ondersteunen dat we met elkaar een nieuwe fase ingaan. De opgave van het Veiligheidshuis is dan aangepast, de nieuwe lijnen met het veld, zoals de Centra voor Jeugd en Gezin, de Lokale Zorgnetwerken en ZSM-tafel van het Openbaar Ministerie, zullen aanzienlijk verder ontwikkeld zijn en onze aangescherpte rol zal voor iedereen duidelijk zijn. Per 1 januari 2014 zullen we met elkaar in die veranderde context gaan netwerken vanuit onze nieuwe huisvesting.
Nieuw sturingsconcept, sterkere sturing De traditie in het Veiligheidshuis district Bergen op Zoom is dat elke convenantpartner
Verbindt dwang, drang, zorg en bestuur Verantwoording 2012 & Jaarplan 2013
21
