VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN - ONTWERP EN VERWEZENLIJKING -

VEILIGHEIDSNOTA’S BOUWBEDRIJF VADE-MECUM van het nationaal actiecomité voor veiligheid en hygiëne in het bouwbedrijf N.A.V.B. Sint-Jansstraat 4 1000 Brussel Telefoon: 02/552 05 00 Fax: 02/552 05 05 E-mail: [email protected]

DRIEMAANDELIJKSE PUBLICATIE APRIL-MEI-JUNI 2003 AFGIFTEKANTOOR: NAMEN bundel nummer

98

VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN - ONTWERP EN VERWEZENLIJKING -

INHOUD INLEIDING...........................................................................................................................2

ONTWERPFASE .................................................................................................................3 Doel...................................................................................................................................3 Het opstellen van het veiligheidsen gezondheidsplan .......................................................3 De opvolging van het ontwerp ..........................................................................................16 Het opstellen van een bouwplaatsreglement.....................................................................16

VERWEZENLIJKINGSFASE............................................................................................16 Doel.................................................................................................................................16 De verdere uitwerking van het veiligheidsen gezondheidsplan ........................................17

INLEIDING Men hoort vaak zeggen 'Had men er eens goed over nagedacht in de ontwerpfase dan zaten we nu niet met dergelijke problemen tijdens de verwezenlijking'. Het is inderdaad zo dat veel risico's die zich voordoen tijdens de verwezenlijkings- en/of gebruiksfase hadden kunnen vermeden of tijdig opgespoord worden in de ontwerpfase. Het K.B. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen speelt hier dan ook direct op in door een veiligheidsen 2

gezondheidscoördinator in de ontwerpfase en in de verwezenlijkingsfase te eisen. Eén van de hoofdtaken voor beide coördinatoren is het opstellen en respectievelijk verder uitwerken van een veiligheidsen gezondheidsplan op basis van een doorgedreven risicoinventarisatie en -evaluatie. Daar noch de Europese noch de Belgische wetgever typevoorbeelden in de regelgeving heeft opgenomen bestaat er geen echt typevoorbeeld.

Onderstaande tekst is dan ook geen bindende wettelijke tekst. Het is een leidraad die kan toegepast worden bij het opstellen van een veiligheidsen gezondheidsplan. Bij het uitwerken ervan kwamen wij tot de vaststelling dat een onderscheid moet gemaakt worden tussen de ontwerpfase en de verwezenlijkingsfase. Om deze reden hebben wij onze leidraad voor het veiligheidsen gezondheidsplan opgesplitst in twee delen.

ONTWERPFASE DOEL Het uitwerken en opstellen van het veiligheidsen gezondheidsplan is in eerste plaats de taak van de coördinator-ontwerp. Hij legt immers de eerste hand aan het document om het aan zijn collega, de coördinatorverwezenlijking over te dragen. De coördinator-ontwerp heeft de taak de verwezenlijking van de opdrachten inzake veiligheid en gezondheid van de bouwdirectie belast met het ontwerp te coördineren. Hij moet erop toezien dat de algemene preventiebeginselen (ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de realisatie van het bouwwerk) bij de bouwkundige, technische of organisatorische keuzen, in verband met de planning van de verschillende werken of werkfasen die tegelijkertijd of na elkaar plaatsvinden, evenals bij de raming van de uitvoeringstermijn van deze verschillende werken of werkfasen, opgevolgd worden. Zo is de bouwdirectie verplicht bij haar beslissingen tijdens de ontwerpfase reeds rekening te houden met de arbeidsomstandigheden van diegenen die later het bouwproject zullen gebruiken, onderhouden en eventueel afbreken. De coördinator moet erop toezien dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. Coördinatieoverleg tussen de verschillende betrokkenen houdt dan ook in dat er een correcte planning wordt opgesteld en dat de

gemaakte afspraken schriftelijk worden vastgelegd.

gevaren eigen aan het bouwproject zelf.

Bij afzonderlijke ontwerpopdrachten voor onderdelen van eenzelfde bouwproject moet één daartoe aangestelde coördinator-ontwerp de afzonderlijke veiligheidsen gezondheidsaspecten van de deelontwerpen coördineren.

In het ontwerp van het veiligheidsen gezondheidsplan moet tevens een risicoanalyse worden opgenomen. Hoe beknopter het veiligheidsen gezondheidsplan, hoe beter! Deze stelling lijkt tegenstrijdig maar als men er goed over nadenkt is het enigszins evident. Hoe beter men in de ontwerpfase nagedacht heeft over de verwezenlijking van de werken en het latere onderhoud, hoe meer risico's men heeft kunnen opsporen en hoe meer men heeft nagedacht over het elimineren of verminderen ervan. Dit laatste resulteert dan in een compact veiligheidsen gezondheidsplan dat enkel nog de resterende, niet te vermijden, risico's en restrisico's behandelt.

De arbeidsrisico’s die in de ontwerpfase niet vermeden kunnen worden, moeten worden geïnventariseerd en geëvalueerd en vastgelegd in het veiligheidsen gezondheidsplan. De coördinatorontwerp kan hiervoor gebruik maken van een controlelijst. We maken een onderscheid tussen de gevaren met betrekking tot de omgeving van de bouwplaats en de

HET OPSTELLEN VAN HET VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN Het veiligheidsen gezondheidsplan moet in verschillende fasen worden uitgewerkt. Een veiligheidsen gezondheidsplan is op het einde van de ontwerpfase niet af en kan ook niet af zijn. Hiervoor vallen nog te veel facetten van de verwezenlijking

onder de noemer 'onbekend'. Een coördinator-ontwerp kan bijvoorbeeld niet op voorhand weten met welke arbeidsmiddelen (type stelling, ladders e.d.) een bepaalde aannemer op de bouwplaats zal verschijnen. Het onderscheppen van de risico's

die hieruit voortvloeien zal een taak zijn van de coördinator-verwezenlijking. Een eerste element dat moet gekend zijn, zijn de administratieve gegevens van de reeds gekende tussenkomende partijen. Voor het nauwkeurig bijhouden van deze 3

gegevens kan een invulfiche worden gebruikt zoals in ons voorbeeld. Vervolgens is er de noodzaak en verplichting tot het opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie, kortom een risicoanalyse. Bij het opstellen van deze risicoanalyse zal de coördinator-ontwerp zich vooral moeten laten leiden door een aantal sleutelvragen en aandachtspunten. Het beantwoorden van deze sleutelvragen en het overlopen van de aandachtspunten zal hem reeds een eerste idee geven van de mogelijke risico's die verbonden zullen zijn aan de realisatie van het bouwwerk en de latere onderhoudsfasen. De sleutelvragen inzake veiligheid en gezondheid zijn gebaseerd op de M.U.O.P.-methode die door het N.A.V.B. aanzien wordt als een eenvoudige methode voor het analyseren van de veiligheidsen gezondheidsrisico's in de ontwerpfase van een gebouw. De M.U.O.P.-methode is een analysemethode die uitgaat van vier basisparameters, nl. de mens (M), zijn uitrusting (U), zijn omgeving (O) en het (de) product(en) waarmee hij in aanraking komt (P). Elk van deze vier parameters kan dus een risico vormen of een risico ondergaan. Bij een echte M.U.O.P.-analyse bestudeert men eerst elk element apart en vervolgens weegt men de vier parameters tegen elkaar af. Deze afweging levert ons zestien 'risico'-spanningsvelden op, nl. MM, MU, MO, MP, UU, UM, UO, UP, OO, OM, OU, OP, PP, PM, PU, PO. In de praktijk stelt men hiervoor een matrix op. Het onderzoek van alle combinaties levert behoorlijk nauwkeurige informatie op om een volledige inventaris op te stellen van de mogelijke problemen en risico's. Daar in een ontwerpfase alles veel vager is dan bij de effectieve verwezenlijking en nog geen nauwkeurige matrix opgesteld kan worden, is men genoodzaakt terug te vallen op een reeks van sleutelvragen. De antwoorden die hierop geformuleerd worden zullen reeds een aantal elementaire problemen en/of risico's blootleggen. Het zijn deze risico's en problemen waarmee de ontwerper rekening zal moeten houden. 4

Een reeks van sleutelvragen is terug te vinden in ons praktisch voorbeeld. Het overlopen van de sleutelvragen zal (zou moeten) resulteren in een reeks van preventiemaatregelen die reeds tijdens de ontwerpfase op punt gesteld kunnen worden. Bij het opstellen van de preventiemaatregelen moet met de verwezenlijking van het gebouw EN de latere onderhoudsfase rekening worden gehouden. Om de coördinator-ontwerp een handje te helpen werd een nietlimitatieve controlelijst opgesteld (zie praktisch voorbeeld). Het resultaat van het overlopen van de controlelijst kan een risicoanalyseblad zijn zoals op pagina 5. Voorgaand model kan als volgt ingevuld worden: 1. De verschillende activiteiten worden eerst en vooral in opeenvolgende deeltaken (subactiviteit) opgesplitst. 2. Per deeltaak (subactiviteit) worden de aanwezige risico’s geïnventariseerd. Hierbij moet worden getracht een antwoord te vinden op de vraag: “Wat kan er allemaal

mislopen?”. Het antwoord hierop is telkens een soort schadegeval. Voor het bepalen van de risicovelden gebruiken wij de M.U.O.P.methode. Opdat deze inventarisatie zo volledig mogelijk zou zijn, wordt de aangehaalde nietlimitatieve controlelijst als leidraad gebruikt. 3. In de standaardanalyse van de risico’s wordt verwezen naar de afzonderlijk opgestelde risicoanalyse(s) die verband houden met de toegepaste arbeidsmiddelen (gereedschappen, machines, andere hulpmiddelen). 4. Daarna volgt een elementaire risico-evaluatie. Daar er nog geen duidelijke aanwijzingen zijn of een bepaald risico effectief aanwezig zal zijn, kan men in de ontwerpfase enkel bepaalde mogelijke scenario's inschatten. Daarom is bij de risico-evaluatie gekozen voor een aankruissysteem. Er zijn drie mogelijkheden: • A.R. : aanwezig risico • R.R. : restrisico • N.V.T. : niet van toepassing

5

Legende:

RR = restrisico

ACTIVITEIT MENS / / UITRUSTING / OMGEVING / PRODUCT

AR = aanwezig risico

ACTIVITEIT / FEITELIJKE TOESTAND AR

RR

NVT

EVALUATIE RISICO’S

NVT = niet van toepassing

RISICO’S MENS /

PREVENTIEMAATREGELEN EVALUATIE PREVENTIEMAATREGE-

MODEL INVULFICHE VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN RISICOANALYSE ONTWERPFASE

5. Bij elk risico worden vervolgens een aantal mogelijke preventiemaatregelen opgesomd, die erop gericht zijn het risico te elimineren, te beperken of de schade tot een minimum te beperken.

Als voorbeeld vindt u hierna een ingevuld algemeen risicoanalyseblad. In ons praktisch voorbeeld vindt u ook nog een ander model. Hierin wordt al aangeduid wie verantwoordelijk is voor de uitvoering

en opvolging van de te nemen preventiemaatregelen.

OPSPORING VAN DE BELANGRIJKSTE VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSRISICO'S DIE VERHOLPEN KUNNEN WORDEN IN DE ONTWERPFASE EN DIE VOORTVLOEIEN UIT DE OMGEVING VAN DE BOUWPLAATS

6

7

X

Eerste hulp en dringende verzorging: - hulpverlener - verbanddoos + draagberrie + dekens - noodprocedures in geval van zwaar ongeval of mogelijke ramp

RR

NVT

EVALUATIE

NVT = niet van toepassing

X

Werkklimaat: - verstandhouding werfdirectie - werfleiders - werknemers - haalbare termijn en planning

RR = restrisico

X

Persoonlijke bescherming: - draagplicht veiligheidsschoenen, helm en werkkledij - draagplicht van andere beschermingsmiddelen volgens omstandigheden - helm en veiligheidsschoenen ook verplicht voor elke werfbezoeker

AR = aanwezig risico

X

Goede staat van ladders, stellingen, schoren, dragende houten delen,…

Legende:

X

Goede staat van blustoestellen

X

Orde & netheid op de werf moet leiden tot: - goede verwezenlijking & werkgemak - veilige & gezonde werf - onafgebroken motivatie van alle betrokkenen

X

X

Motiveren van alle betrokkenen: - opdrachtgever - werfdirectie - architect & studiebureau - aannemers, neven- en onderaannemers - zelfstandigen - arbeiders

Goede staat van machines, gereedschap, heftoestellen, alle heftoebehoren en P.B.M.

X

AR

Organisatie van de werking op de werf: duidelijk de hiërarchie vastleggen

TE BEKIJKEN ONDERWERPEN

1 hulpverlener per 20 werknemers; Opleiding en instructies; Ongevalsprocedure opstellen; E.H.B.O.- en arbeidsongevallenprocedures opstellen Noodnummers duidelijk uithangen

Onnodige stress vermijden; Duidelijke afspraken maken en vastleggen; Bestudeerde en goed gekende werkwijzen en uitvoeringsmethoden gebruiken; Regelmatig opleiding en aangepaste instructies geven;

Permanente verplichting (pictogrammen); Mondelinge en schriftelijke voorlichting van de werknemers; Reservehelmen en -veiligheidslaarzen ter beschikking houden;

Controle door bevoegd persoon;

Controle door leverancier;

Periodieke controle door erkend keuringsorganisme; Kopie van elk keuringsattest in dossier bijhouden;

Orde, netheid en opruimen is een deel van elke werkfase; Iemand (persoon/dienst) aanduiden voor het onderhoud van de inrichtingen;

V & G-vergadering bij aanvang werf (startvergadering) Informatie & instructies arbeiders (taakgerichte voorlichting) Bijhouden coördinatiedagboek / postinterventiedossier/...

Werforganigram opstellen Verantwoordelijkheden vastleggen

MAATREGELEN

8 X

X

X

Onderaannemers: - respect voor collectieve beschermingsmiddelen; - respect voor de uitvoeringsplanning; - respect voor het arbeidsklimaat en de goede verstandhouding op de werf;

Acties bij eventuele ongevallen:

X

AR

Collectieve bescherming: - orde en netheid: - vrije doorgangen; - leuningen/ veiligheidsnetten; - opvangplatformen; - afscherming trappen en liftkokers; - toegangen;

Hygiëne: - voldoende aantal ingerichte voorzieningen volgens CAO van 05/01/84 (refter, kleedruimte, wasplaats, toiletten, burelen,…) - organisatie onderhoud (minstens 1 x per dag)

TE BEKIJKEN ONDERWERPEN RR

NVT

EVALUATIE

Eerste zorgen toedienen; Dokter of ziekenwagen bijroepen; Eventueel gevaarlijke situatie onmiddellijk bijsturen; Onmiddellijk de preventieadviseur van de onderneming en de aangestelde coördinator-verwezenlijking verwittigen; Arbeidsongevallenrelaas laten invullen Ongevallenaangifte invullen en naar de betrokken diensten sturen.

Voorlichting en instructies; Duidelijk werfreglement opstellen; Afspraken vastleggen in contract;

C.B.M. deel laten uitmaken van de uitvoeringsprocedure; C.B.M. steeds in goede staat houden; C.B.M. nooit verwijderen vooraleer andere beschermingsmaatregelen getroffen werden en zonder tussenkomst van coördinator-verwezenlijking;

Aandacht voor de sociale voorzieningen bij planning werfinrichtingen;

MAATREGELEN

9

Aanwezige kabels/ leidingen/ rioleringen/...

Voorbereidende werken Aanvoer materieel / materiaal

1. INVLOEDEN T.G.V. DE VOORBEREIDENDE WERKEN

ACTIVITEIT / FEITELIJKE TOESTAND

Vrachtwagen

ARBEIDSMIDDEL

X

X

X

X

Breken leidingen door te zware bovenbelasting

Breken leidingen t.g.v. ondergravingen Elektrocutie door contact met bovengrondse leidingen

X

RR

NVT

EVALUATIE AR

Brand-, ontploffingsen elektrocutiegevaar

Aanrijding

RISICO’S

Eventueel leidingen verplaatsen of laten verplaatsen, contact opnemen met eigenaar/ beheerder; (eerst leidingen buiten dienst stellen; procedure opstellen) Veiligheidsgabarit aanbrengen; Veiligheidszone respecteren; Bouwkranen uitrusten met begrenzers, antibotssystemen en / of signaalgevers;

Kabels en leidingen ondersteunen, ophangen, geleiden en afschermen;

Eventueel leidingen verplaatsen of laten verplaatsen, contact opnemen met eigenaar/ beheerder; (eerst leidingen buiten dienst stellen (procedure opstellen)) Rijplaten gebruiken;

Liggingsplannen leidingen opvragen; Proefsleuf graven; Ligging leidingen opzoeken met detectieapparatuur; In de nabijheid van leidingen grond manueel uitgraven; Leidingen signaleren; Eventueel leidingen verplaatsen of laten verplaatsen, contact opnemen met eigenaar/beheerder; (eerst leidingen buitendienst stellen (procedure opstellen))

Degelijke signalisatie aanbrengen. Verkeersreglement respecteren.

PREVENTIEMAATREGELEN

10

Verkeer / toegangswegen

Invloed aanpalende percelen / buurtbewoners / derden

2. INVLOEDEN T.G.V. BOUWLOCATIE


Signalisatieplan opstellen en voorafgaandelijk laten goedkeuren door bevoegde overheid; Signalisatie volgens plan aanbrengen; Tijdelijke verkeersvoorzieningen aanbrengen en signaleren (wegafbakeningen plaatsen); Groot wegtransport begeleiden (uitzonderlijk vervoer) Uitzonderlijk groot transport laten begeleiden door politie of rijkswacht; Alternatieve route volgen (moeilijke doorgangen vermijden)

X

Aanrijdingsgevaar door aan- en afvoer groot materieel.

Voorafgaandelijk plaatsbeschrijving opstellen en foto’s maken; Meetpunten aanbrengen; Afwegen andere uitvoeringstechniek

Voorafgaandelijk plaatsbeschrijving opstellen en foto’s; Stabiliteitsstudie uitvoeren en meetpunten aanbrengen; Eventueel verankeringen / stabilisatoren / steunconstructies / stempels / damwand aanbrengen; Voldoende afstand bewaren;

Werfafsluiting plaatsen met de nodige signalisatie (verboden doorgang/ verplichte helmdracht/...); Valbeveiliging (netten), opvangplatform en voetgangersdoorgang aanbrengen; Signalisatieplan opstellen en laten goedkeuren door bevoegde overheid; Omwonenden informeren over uit te voeren werkzaamheden; Eventuele vluchtwegen (brandweerweg) steeds vrijhouden en degelijke signalisatie; V & G-plan of G.P.P.-plan (Globaal Preventie Plan) eigenaar of beheerder opvolgen; Recht van doorgang eerbiedigen (eventueel doorgangkokers plaatsen); Eventueel afspraken maken met omwonenden i.v.m. werktijden;

X

Geluidsoverlast

Machines in het algemeen

X

NVT

Aanrijdingen/botsingen met weggebruikers

Trillingen t.g.v. het heien: grondverzakkingen/ beschadiging bestaande gebouwen/apparatuur

Heimachine

X

RR


Geluidgedempt materieel inzetten (hei-, grond- en afbraakwerk); Andere techniek mogelijk?; Eventueel geluidswand plaatsen;

Verzakkingen t.g.v. uitgravingen

Graafmachine

X

AR

EVALUATIE

X

Valgevaar, gevaar voor vallende materialen/ belemmerende doorgangen/...

RISICO’S

Algemeen

ARBEIDSMIDDEL

11

X

X

X

Gevaar door te kleine bouwplaats

Gevaar door het niet kunnen afsluiten van het bouwterrein (diefstal / spelende kinderen / onbevoegden /...) Gevaar door hijsen van zware lasten boven verkeer / omwonenden

X

AR

RR

NVT

EVALUATIE

Bouwplaats

RISICO’S

Aanwezigheid van toxische stoffen (vervuilde grond)

ARBEIDSMIDDEL

Bodemverontreiniging


Na overleg met politie en / of wegbeheerder: - wegsignalisatie aanpassen / wegomleiding voorzien / verkeer tijdelijk stilleggen / zware stukken onder begeleiding verhandelen/... - overkappingen aanbrengen; Na overleg bewoners / gebruikers bepaalde ruimten ontruimen; Andere bouwmethode kiezen (bijvoorbeeld geen prefab maar traditioneel); Reikwijdte kraan beperken;

Toegangen tot alle gevaarlijke openingen dagelijks volledig afsluiten; Eventueel bewaking organiseren en / of omwonenden inschakelen voor toezicht;

Gezondheidsinrichtingen / werfburelen boven elkaar plaatsen, bestaande installaties gebruiken of nabijgelegen terrein afhuren; Bouwmethode aanpassen (werken met geprefabriceerde stukken die rechtstreeks, van op de vrachtwagen, geplaatst kunnen worden); Opslag van materiaal vermijden; Kraan buiten het bouwterrein opstellen / op voorhand aan te vragen / nodige signalisatie aanbrengen;

Voor Vlaanderen: opvragen grondattest (O.V.A.M.); Eventueel grondstalen nemen; Gerichte voorlichting en instructies geven (in samenspraak met arbeidsgeneesheer); Regelmatig metingen uitvoeren; Omwonende inlichten over eventueel te nemen maatregelen; P.B.M. ter beschikking stellen en toezien op het gebruik; Machines met overdrukcabines of filters gebruiken; Maatregelen nemen om materieel te reinigen vooraleer het de werf verlaat (procedure opstellen);


12

Bouwplaatsvoorzieningen/ gezondheidsinrichtingen

3. INVLOEDEN T.G.V. BOUWPLAATSVOORZIENINGEN


ARBEIDSMIDDEL

X

X

X

X

X

Vallen van hoogte tijdens opbouw/ afbraak gestapelde containers Snijwonden t.g.v. contact met scherpe kanten

Breken van hijstoebehoren

Fysieke overbelasting

AR

RR

NVT

EVALUATIE

Verhoogde kans op ongevallen door onvoldoende ruimte

RISICO’S

Opleiding en aangepaste instructies; Aangepaste hulpmiddelen gebruiken;

Alleen periodiek gekeurde hijsmiddelen gebruiken; Opleiding en aangepaste instructies

Veiligheidshandschoenen gebruiken;

Zorgen voor degelijke toegang; Hoge ladders bovenaan vastmaken; P.B.M. valbeveiliging verplicht te gebruiken;

Voldoende ruimte voorzien; Doorgangen minstens 80 cm; stapelcontainers voorzien; Eventueel (mits toestemming) opstelling buiten bouwperceel;


13

Opslag materieel en materiaal

Omheining bouwterrein

Werfwegen / parking / opslagruimte


hekken

ARBEIDSMIDDEL

Fysieke belasting door onnodig verplaatsen van gestapeld materieel of materiaal Brand- en explosiegevaar door verkeerd opgeslagen gevaarlijke stoffen

X

Manueel verplaatsen van zware stukken vermijden; Aangepaste hulpmiddelen gebruiken; Plaats opslagruimte oordeelkundig kiezen; Opslaghoeveelheid beperken; Gevaarlijke stoffen opslaan in afgesloten geventileerde ruimte / containers; Gasflessen rechtopstaand, vastgemaakt, gescheiden (lege / volle), beschermd tegen direct zonlicht buiten het gebouw opslaan; De nodige etiketten en symbolen aanbrengen; Brandblustoestel(len) in onmiddellijke omgeving van gevaarlijke stoffen voorzien; Open vuur in onmiddellijke omgeving van opslagplaats vermijden;

Hekken met elkaar verbinden en de nodige steunen aanbrengen; Voldoende afsluitbare toegangen voorzien; De nodige verbods- en gebodsborden aanbrengen;

Hulpmiddelen gebruiken; Met z’n tweeën tillen;

Veiligheidsschoenen en -handschoenen dragen;

Doorgangen steeds vrijhouden; Interventieplan opstellen en doorgeven aan betrokken diensten; Interventieplan volgens de omstandigheden regelmatig nazien en aanpassen; Verkeersreglement volgen; (indien mogelijk eenrichtingsverkeer) Aangepaste wegsignalisatie plaatsen; Maximale snelheid invoeren; Bouwterrein degelijk verlichten; Toegangsregeling vastleggen; Werfwegen in goede staat houden; Aangepaste wegsignalisatie plaatsen aan in- en uitritten; Eventuele laad- en losplaatsen voor vrachtwagens voorzien; Doorgangen voor voetgangers en fietsers steeds vrijhouden;

Zorgen voor voldoende brede verharde werfwegen / opslagruimte / parking /...

X

X

Risico’s voor derden t.g.v. omvallen van elementen, scherpe delen,… Omvallen van opgeslagen materieel of materiaal

NVT

Niet hoger stapelen dan 2 m.; Geprefabriceerde stukken op jukken laten leveren; Stapelrekken en -bakken gebruiken;

X

Fysieke overbelasting door het tillen van zware elementen

RR


X

X

X

Klemmen van handen en voeten

Aanrijdingsgevaar buiten bouwterrein

X

Verergeren van gevolgen van een eventueel ongeval door moeilijke bereikbaarheid Aanrijdingsgevaar op bouwterrein zelf X

X

AR

EVALUATIE

Omvallen / kantelen van materieel door onvoldoende draagkrachtige ondergrond

RISICO’S

14

Verdeelborden, kabels, stekkers,…

Torenkraan

Werken met torenkraan

ARBEIDSMIDDEL

Werken met elektriciteit


X

X

X

X

X

X

Vallende voorwerpen

Botsingen tussen verschillende heftoestellen Struikelen over spoorbaan kraan Knellen onder kraan op spoor

Elektrocutiegevaar

Fysieke belasting kraanbestuurder

Torenkraan hoger dan 30 m. uitrusten met rustplatformen;

Voedingskabel afschermen; Onderstel heftoestel aarden; Elektrische uitrusting heftoestel 5-jaarlijks laten keuren;

Geen materiaalopslag op spoorbaan; Akoestisch signaal bij elke kraanverplaatsing; Beide zijden van spoorbaan afschermen;

Een of meerdere goed begaanbare overgangen maken en signaleren;

Gieken op ongelijke hoogte plaatsen; Goed communicatiesysteem tussen de verschillende kraanbestuurders; Gebruik maken van zwenkbegrenzers en / of akoestische signalering;

Aangepaste hijsmiddelen gebruiken; Opleiding en aangepaste instructies aanpikkers; Niet boven personen hijsen; Kraan uitrusten met akoestisch signaal; Gevaarlijke zone onder draaicirkel heftoestel afzetten;

Opleiding en aangepaste instructies; De heftoestellen enkel laten bedienen door kraanbestuurders die een opleiding gevolgd hebben en in het bezit zijn van een geneeskundig attest inzake veiligheidsfunctie; Heftoestel opstellen volgens de berekeningsnota; Na opstelling heftoestel door een erkend organisme laten keuren en in gebruik nemen;

X

NVT

Omvallen door onvoldoende draagkracht, ontbreken van eindloop, slecht gebruik,…

RR


Grondkabels ingraven en markeren; Bovengrondse kabels ophangen en / of afschermen; Installatie door een erkend organisme laten keuren; Materieel met een beschermingsgraad van minstens IP44 gebruiken of andere preventiemaatregel toepassen; Dagelijkse controle door bevoegd persoon; Voldoende aansluitmogelijkheden (verdeelkasten) voorzien om overbelasting te voorkomen; Verdeelkasten steeds gesloten houden; Na werktijd elektrische installatie indien mogelijk uitschakelen;

AR

EVALUATIE

X

Elektrocutiegevaar Brandgevaar door overbelasting

RISICO’S

15

Mobiele kraan

Goederenlift / personenlift / beweegbare werkplatformen /...

Containers

Bouwplaatsmachines

Werken met een goederenlift / personenlift / beweegbare werkplatformen /...

Afvalbeheer

Gebruik van bouwmachines - algemeen

ARBEIDSMIDDEL

Werken met mobiele kranen


X

Knellen/pletten tussen draaiende kraan

Knellen, pletten, omvallen,…

Milieuschade

X

X

X

X

Vallende voorwerpen

Knellen, pletten, vallende voorwerpen,…

X

AR

RR

NVT

EVALUATIE

Omvallen t.g.v. onvoldoende draagkracht, verkeerd gebruik,…

RISICO’S

Rijzone vrij van obstakels Verharding of ondervulling van rijzones Werftoestellen voorzien van R.O.P.S.-beveiliging Stabiele opstelling i.f.v. aard van de ondergrond (grondonderzoek-raadpleging plannen)

Gescheiden afvalbeheersing (chemisch afval / puin / hout / verbrandbaar afval / metaal /...); Gebruik maken van recycleerbare verpakking;

Voldoende opstelruimte en veiligheidszone onderaan afbakenen. Periodieke controle van de toestellen.

Vrije ruimte van minstens 80 cm. rond draaicirkel kraan;

Aangepaste hijsmiddelen gebruiken; Opleiding en aangepaste instructies aanpikkers; Niet hijsen boven personen; Kraan uitrusten met akoestisch signaal; Gevaarlijke zone onder draaicirkel kraan afzetten;

Opleiding en aangepaste instructies; Stelplaten gebruiken; De heftoestellen enkel laten bedienen door kraanbestuurders die een opleiding gevolgd hebben en in het bezit zijn van een geneeskundig attest inzake veiligheidsfunctie; Kraan periodiek laten keuren;


DE OPVOLGING VAN HET ONTWERP De coördinator-ontwerp heeft als taak de naleving van de uitgangspunten ten aanzien van veiligheid, gezondheid en welzijn tijdens het ontwerpproces te coördineren. Een

logisch gevolg daarvan is dat er in de ontwerpfase met de bouwdirectie een aantal afspraken in verband met veiligheid en gezondheid gemaakt moeten worden. Om dis-

cussie achteraf te voorkomen is het aan te raden deze afspraken schriftelijk vast te leggen in het coördinatiedagboek.

HET OPSTELLEN VAN EEN BOUWPLAATSREGLEMENT Om de goede verstandhouding op de bouwplaats te regelen en voor de start van de werf een aantal gedragsregels vast te leggen is het interessant een bouwplaatsreglement op te stellen. Dit reglement geldt voor iedereen (alle tussenkomende partijen) op de bouwplaats. Het bouwplaatsreglement bevat de verplichtingen die gerespecteerd moeten worden door de tussenkomende partijen. Het bouwplaatsreglement wordt schriftelijk vastgelegd en opgenomen als bijlage bij het veiligheidsen gezondheidsplan. Op het einde van het ontwerp zal het eerste deel van het veiligheidsen

gezondheidsplan afgewerkt zijn. Vervolgens draagt de coördinator-ontwerp de andere wettelijk verplichte documenten (coördinatiedagboek en postinterventiedossier) over aan de opdrachtgever of, bij toepassing van artikel 5, § 2 van het K.B., aan de persoon belast met zijn aanstelling en belast met het ontwerp. De overdracht en het einde van de ontwerpfase worden schriftelijk vastgelegd in het coördinatiedagboek en in een afzonderlijk document. Vooraleer de werkzaamheden aan te vatten volgt de periode van de prijsoffertes. Gedurende deze periode maakt de coördinator-ontwerp de

elementen uit het veiligheidsen gezondheidsplan over aan de tussenkomende partijen voor zover deze elementen op hun activiteiten van toepassing zijn. Eenmaal de eerste offertes binnenkomen moet de coördinator-ontwerp toezien op de overeenstemming van de gemaakte offertes met de bepalingen opgenomen in het veiligheidsen gezondheidsplan. Stroken de offertes niet met de bepalingen uit het veiligheidsen gezondheidsplan, dan moet hij de opdrachtgever of, bij toepassing van artikel 5 § 2 van het K.B., de bouwdirectie hiervan inlichten.

VERWEZENLIJKINGSFASE DOEL Eenmaal het ontwerp van het bouwwerk vaststaat kan men starten met de realisatie (verwezenlijking). Het is ook op dit overgangsmoment dat het reeds opgesteld veiligheidsen gezondheidsplan overgedragen zal worden aan de coördinator-verwe16

zenlijking (moet bij de aanbestedingsdocumenten zijn gevoegd!).

die nog gemaakt moeten worden in de verwezenlijkingsfase.

De coördinator-verwezenlijking zal op zijn beurt moeten instaan voor de opvolging van de gemaakte afspraken in de ontwerpfase en van deze

In de praktijk zal dit neerkomen op het verder uitwerken en verfijnen van het bestaande veiligheidsen gezondheidsplan.

DE VERDERE UITWERKING VAN HET VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN DE REEDS OPGESTELDE DOCUMENTEN Het ligt niet in onze bedoeling de documenten opgesteld in de ontwerpfase hier nogmaals te hernemen. Daarom verwijzen wij graag naar het deel 'ontwerpfase'.

DE VERFIJNING VAN DE RISICO-INVENTARISATIE EN -EVALUATIE Algemeen De wet op het Welzijn en de daaruit voortkomende K.B.’s, waaronder ook die op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, stellen dat werkgevers en zelfstandigen verplicht zijn om de gevaren op het gebied van veiligheid en gezondheid te inventariseren en te evalueren. Op basis daarvan dient de werkgever / zelfstandige maatregelen ter voorkoming of verkleining van de gevaren te treffen. Zowel de inventarisatie als de evaluatie en de te treffen maatregelen moeten schriftelijk worden vastgelegd. In deze risico-inventarisatie en -evaluatie moeten ook de gevaren worden meegenomen voor werknemers die op grond van persoonlijke eigenschappen extra risico's lopen, zoals bijvoorbeeld zwangere vrouwen, oudere en jongere werknemers, buitenlandse werknemers e.d. Bij een goed uitgevoerde inventarisatie worden veel risico's gesignaleerd. Onderstaande tekst gaat in op de problematiek van een goede inventarisatie van veiligheidsen gezondheidsrisico's en gaat ook verder in op de evaluatie van de geïnventariseerde risico's met behulp van een relatieve kwantitatieve risicoclassificatie.

Het hoe en waarom van de M.I.E.R.- methode Wat is M.I.E.R.? De methode voor inventarisatie en evaluatie (M.I.E.R.) is een analysetechniek waarmee op systematische wijze de veiligheids-, gezondheids- en welzijnsrisico’s binnen het (bouw)bedrijf en de veiligheidsen gezondheidsrisico's op de bouwplaats kunnen worden

geïnventariseerd. De M.I.E.R. heeft tot doel de werkgever aan te zetten tot een planmatige beheersing van deze risico’s in zijn onderneming. De M.I.E.R.-methode bevat twee luiken, de inventarisatie en de evaluatie. De inventarisatie bestaat uit het in kaart brengen van de belangrijkste knelpunten op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn (V.G.W.) bij het uitvoeren van een 17

activiteit. De knelpunten die uit de inventarisatie naar voren komen, worden bij de evaluatie beoordeeld. Tijdens de beoordeling wordt per probleempunt een al of niet mathematische schatting gemaakt van het risico. Het resultaat van de evaluatie moet een lijst opleveren die een overzicht geeft van de probleempunten en de daarbij te nemen preventiemaatregelen. Het uitvoeren van een risicoanalyse en -evaluatie is evenwel geen eenmalig gegeven. De technieken en de arbeidsomstandigheden evolueren en daarmee zullen ook de risico’s veranderen. Een regelmatige herhaling van de M.I.E.R.-methode zal zich dan ook opdringen. Werkmethode Vooraleer men met een risicoanalyse kan starten moet men een juist idee hebben van het te realiseren project. Hierbij zal vooral gekeken moeten worden naar de te vermelden (voor de architect) en de vermelde (voor de aannemer) bestekposten. Van hieruit vertrekkend zal men zich een idee kunnen vormen van de verschillende hoofd- en deelactiviteiten. Eenmaal ze gekend zijn, kan men beginnen met het invullen van de

typeanalysebladen (zie voorbeeld hieronder). In een eerste stadium zal het invullen van een dergelijk formulier veel tijd vragen en misschien daarom aanzien worden als een oninteressant systeem. Niets is minder waar. Niettegenstaande het vele werk in het beginstadium, zal de gebruiker van deze methode na verloop van tijd de verschillende risicoanalyses van de deelactiviteiten volledig of gedeeltelijk kunnen hergebruiken. Wat op langere termijn dan weer tijdswinst oplevert. De analyse van de hoofdactiviteiten en deelactiviteiten: - maak een overzicht van de hoofdactiviteiten die zullen plaatsvinden op de bouwplaats voorbeeld: afbraakwerken, grondwerken, ijzervlechten,… - deel de verschillende hoofdactiviteiten op in kleinere deelactiviteiten voorbeeld: afbreken van daken, grondverzet met bulldozer, het lassen van wapening… - stel uzelf de vraag of deze deelactiviteiten nog verder kunnen opgesplitst worden

voorbeeld: elektrisch lassen, autogeen lassen, M.I.G.-lassen, T.I.G.lassen - eenmaal u de hoofdindeling hebt, kan u overgaan tot een meer gedetailleerde uitwerking Het invullen van het typeanalyseblad Elke analyse vertrekt van een typeanalyseblad (zie voorbeeld hieronder). - vul de naam van het project in. bv.: ‘vernieuwen dakdichting industriehal’ - herneem de hoofdactiviteit of deelactiviteit die zelf nog eens opgesplitst kan worden - nu de deelactiviteit gekend is, kan men voor deze activiteit een opsomming maken van de arbeidsen uitrustingsmiddelen en gebruikte producten, de menselijke factoren en de omgevingsfactoren. Om het toepassen van deze methode te vergemakkelijken zijn er in bijlage een aantal standaard uitrustingsfactoren, menselijke factoren en omgevingsfactoren opgenomen in tabelvorm

STANDAARD UITRUSTINGSFACTOREN

18

1

De soort uitrusting.

2

De afschermingsgraad van de uitrusting.

3

De automatisatiegraad van de uitrusting.

4

Het concept van de bediening.

5

De ontwerpkarakteristieken.

6

De verwezenlijking van de uitrusting.

7

De duidelijkheid van aflezing.

8

De degelijkheid van het nazicht op de uitrusting.

9

De graad van onderhoud ervan.

10

De snelheid waarbij de uitrusting werkt.

11

De aard van de gebruikte energie.

12

De aanwezigheid van een noodstop.

13

De aanwezigheid van een dodemansknop.

14

De eventuele overbruggings- of sabotagemogelijkheid.

STANDAARD MENSELIJKE FACTOREN 1

De fysieke toestand.

2

De gezinstoestand en eventuele moeilijkheden.

3

De gezondheid.

4

De ingesteldheid tegenover het werk en de veiligheid.

5

De motivatie en inzet van de persoon.

6

De door de persoon ontvangen informatie.

7

De lichaamsafmetingen van de persoon.

8

Het milieu waaruit de persoon komt.

9

De door de persoon ontvangen vooropleiding.

10

De ouderdom van de persoon.

11

De reflex van de persoon.

12

De rijpheid of maturiteit van de persoon.

13

De door de persoon opgedane vaardigheid.

14

De ervaring in het verleden.

15

Tekorten in de te volgen methode.

16

Fouten in de montagevolgorde.

17

Afgeleid worden door werkmakkers.

18

Menselijk falen tijdens leiden, plannen of organiseren.

19

Menselijk falen tijdens controleren of bijsturen.

20

Opzettelijke onveilige daden door de mens uitgevoerd.

STANDAARD FYSISCHE EN NATUURLIJKE OMGEVINGSFACTOREN 1

Bijzondere milieueisen

2

Klimatologische omstandigheden

2.1

damp

2.5

ijzel / rijm

2.2

warmte

2.6

wind

2.3

zon

2.7

regen

2.4

koude

2.8

sneeuw

3

Nabijheid leidingen

3.1

gas

3.3

Water

3.2

elektra

3.4

Andere

4

Lawaai

5

Verlichting

6

Gassen, dampen, rook,…

7

Stralingen

7.1

I.R.

7.3

Ioniserende

7.2

U.V.

7.4

Andere

8

Trillingen

19

STANDAARD OMGEVINGSFACTOREN GEBONDEN AAN INPLANTING ARBEIDSPOST 1

Nabijheid water

2

Toegang werkpost

3

Verkeer

4

Verontreinigde bodem / lucht

5

Werken in uitgravingen

6

Werken op hoogte

Voor elk van deze onderwerpen wordt dan een standaardlijst met vaste risico's doorlopen. Een andere

typelijst herneemt dan weer de standaardrisico's:

STANDAARDRISICO'S

20

1

Snijden

2

Stoten/Botsen

3

Knellen

4

Verbrandingen

5

Pletten

6

Wegslaan/kantelen

7

Loskomen

8

Wegvliegen

9

Vallende voorwerpen

10

Vallen

11

Damp-, gas- of stofontwikkeling

12

Brand/Verhitting/Ontploffing

13

Verblinding

14

Elektrocutie

15

Straling

16

Trillingen

17

Lawaai

18

Verstikking

19

Vergiftiging

20

Verdrinking

21

Bedelving

22

Medische aandoening

23

Lichamelijke/Psychische belasting

Per factor en per risicoveld moet nagegaan worden of er effectief een kans bestaat dat het risico zich voordoet. In een eerste fase gaat het hier slechts om het zetten van een X indien het risico van toepassing is, een - indien niet van toepassing of onbestaande. Onder item verstaat men de uitrustingsfactoren, de menselijke factoren en de omgevingsfactoren. Dankzij deze ingevulde matrix krijgt men een idee van de risico's die verbonden zijn aan een bepaalde activiteit. Aansluitend: - kan een risicograad worden bepaald. Het gebruik van het werkwoord 'kunnen' impliceert dat men nog niet verplicht is op deze plaats de getallen in te vullen. In een aantal gevallen zal op de plaats van de risicograad het woord WET teruggevonden kunnen worden. - zal bepaald moeten worden of specifieke preventiemaatregelen hier noodzakelijk zullen zijn. In het geval van WET heeft de wetgever reeds verplichte veiligheidsmaatregelen opgelegd. - ingeval er geen materiële preventiemaatregelen zijn of de materiële preventiemaatregelen niet volstaan, kan worden aangeduid of het invoeren van specifieke instructies noodzakelijk is. Deze vormen dan een aanvulling op de instructies die wettelijk zijn opgelegd. - een kolom 'Taakvoorlichting' is vrijblijvend in te vullen. Ze kan vooral nuttig zijn voor bedrijven die een veiligheidsbeheerssysteem in hun onderneming toepassen of willen toepassen. - de laatste kolom geeft meer informatie over het profiel van de uitvoerder, vooral wat betreft zijn opleiding, gelijkgestelde ervaring of specialisaties.

21

NEVENACTIVITEIT

PRODUCT bitumenblokken

OMGEVING Klimaat

MENS dakdichter UITRUSTING ladderlift

RISICOVELDEN

KNELLEN

STOTEN/BOTSEN

X X

VERBRANDINGEN

X

PLETTEN

X

LOSKOMEN

WEGSLAAN/KANTELEN

X X

VALLENDE VOORWERPEN

X

X

LAWAAI

X

LICHAMELIJKE/PSYCHISCHE BELASTING

X

X

RISICOGRAAD

Aangepaste behandelingstoestellen gebruiken, bv. steekwagen


PROFIEL UITVOERDER(S)

OPLEIDING

TAAKVOORLICHTING INSTRUCTIEFICHE R B

W E

MEDISCHE AANDOENING

BEDELVING

VERDRINKING

VERGIFTIGING

VERSTIKKING

TRILLINGEN

STRALING

ELEKTROCUTIE

VERBLINDING

BRAND/VERHITTING/ONTPLOFFING

DAMP-,GAS- OF STOF

VALLEN

WEGVLIEGEN

SNIJDEN

Legende: E = ernst W = waarschijnlijkheid B = blootstelling R = risicograad Het resultaat van deze analyse kan vervolgens verder verfijnd worden. Dit kan enerzijds gebeuren met een preventiefiche maar het kan ook worden uitgewerkt in een risicoanalysetabel.

Transport materiaal ladderlift naar dak

HOOFDACTIVITEIT

RISICO'S EN GEVAREN

GELIJKSGESTELDE ERVARING

Voorbeeld: analyse van de veiligheidsen gezondheidsrisico’s bij werken met een ladderlift MODEL VAN EEN ANALYSEBLAD VOLGENS DE MIER-METHODE: PROJECT : Vernieuwen dakdichting Industriehal “NV BREMS”

BIJKOMENDE OPLEIDINGEN

Een ander punt dat binnen het kader van de risicoanalyse bekeken moet worden, zijn de risico's verbonden

aan de interactie van de verschillende bouwactiviteiten. Onderstaande tabel laat de gebruiker

toe een eerste summiere risicoinventaris op te stellen.

MODEL ANALYSEBLAD VOOR DE WEDERZIJDSE INWERKING VAN ACTIVITEITEN VAN DE TUSSENKOMENDE PARTIJEN VOLGENS DE M.I.E.R.-METHODE VEILIGHEIDS-EN GEZONDHEIDSPLAN BOUWACTIVITEIT : ................................................................................

PRODUCT 5

PRODUCT 4

PRODUCT 3

PRODUCT 2

PRODUCT 1

ARBEIDSMIDDEL 4

ARBEIDSMIDDEL 3

PRODUCT

PRODUCT

PRODUCT 2 PRODUCT 3 PRODUCT 4

UITRUSTING

OMGEVING

PRODUCT 5

ARBEIDSMIDDEL 1 ARBEIDSMIDDEL 2 ARBEIDSMIDDEL 3 ARBEIDSMIDDEL 4

MENS

BOUWACTIVITEIT : ................................................................................

OMGEVING

PRODUCT 1

De verdere verfijning. Nu men grosso modo een idee heeft van de activiteiten, de uitrusting (arbeidsmiddelen,…), de producten, de omgevingsfactoren, de aan de risico's blootgestelde werknemers, de risico's eigen aan de activiteit en 22

ARBEIDSMIDDEL 2

UITRUSTING

ARBEIDSMIDDEL 1

MENS

aan de interactie met de activiteit van derden en de belangrijkste preventiemaatregelen kan men onderstaande tabel invullen. Deze gegevens kunnen aangevuld worden met andere gekende of (wettelijk) opgelegde preventiemaatregelen die niet direct uit de matrix naar voren kwamen.

Om een globaal overzicht te behouden worden ook een aantal projectgegevens hernomen zoals bouwfase, benaming, bestekpost, opdrachtgever, project en de naam van het bedrijf dat de werken zal uitvoeren.

23

M.

U.V. : Uitvoeringsverantwoordelijke E.M. : Evaluatiemogelijkheid P.

E : Ernst

R : Risico

A : Actie

: Periodiciteit

R.T. : Reactietijd (bv. direct, op het einde van de dag,…)

B : Blootstelling

: Middelen

U.V.

M.

R.T.

W : Waarschijnlijkheid

In de bovenstaande tabellen worden volgende afkortingen gebruikt:

A.

E.M.

P.

............................................................ PREVENTIEMAATREGELEN

ACTIVITEIT UITRUSTING CATEGORIE PRODUCT PERSONEEL OMGEVING

OPVOLGING UITVOERING

Bedrijf: ...........................................................................................................

Bestekpost: ................................................................................................... RISICOEVALUATIE W B E R

Project:..........................................................................................................

Benaming: .....................................................................................................

IDENTIFICATIE RISICO'S

Opdrachtgever: ............................................................................................

Bouwfase: ......................................................................................................

MODEL INVULFICHE RISICOANALYSEBLAD VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN

Het toepassen van bovenstaande methode creëert de mogelijkheid de risicoanalyse heel ver te verfijnen en in te spelen op de wettelijke bepalingen. Ten eerste is er een luik voorzien voor de 'risico-evaluatie'. Daar de wetgever niet bepaalt welke risicoevaluatiemethode toegepast moet worden, is er dus een vrije keuze mogelijk. De methode die in deze handleiding naar voren wordt geschoven is de methode van Kinney. De bespreking van deze methode is opgenomen in het punt 'Risico-evaluatie en bepalen van de risicograad'. Een tweede belangrijk onderdeel is het luik 'preventiemaatregelen', dat opgesplitst werd in drie deelkolommen: actie (A), middelen (M) en reactietijd (R.T.). Het grote voordeel van de opsplitsing is de mogelijkheid om de verschillende actiepunten (A) en de middelen (M) waarmee dit kan gebeuren op te sommen. Voorbeeld: Wanneer in het veiligheidsplan voor de actie (A) 'het dragen van aan het werk aangepaste P.B.M.' ingevuld wordt, dan kan bv. in het luik middelen (M) ingevuld worden ‘verkrijgbaar in het magazijn’, ‘opgeslagen op de werf’, … Daarnaast is er nog de kolom reactietijd (R.T.), die de uitvoeringsverantwoordelijke (zie verder) een idee geeft van de snelheid waarmee hij tegen een bepaalde inbreuk of actiepunt moet optreden. Voorbeeld: Wanneer men bij een rondgang opmerkt dat de plaatsing van een collectieve valbeveiliging (leuning e.d.) niet gebeurd is, dan moet men direct reageren. Op dat moment vult men in het luik R.T. direct in.

de opvolging van de preventiemaatregelen ook een verantwoordelijke aangeduid moet worden. Dit kan bijvoorbeeld de werfleider, de ploegbaas of de coördinator-verwezenlijking zijn. Het aanduiden van de uitvoeringsverantwoordelijken hangt evenwel af van het type en de grootte van de werf. Tevens kunnen in de daaropvolgende kolommen de middelen aangegeven worden die de uitvoeringsverantwoordelijke kan gebruiken voor de risico-evaluatie tijdens de werkzaamheden en de periodiciteit waarmee deze opvolging moet gebeuren.

R=WxBxE Hierbij moet worden aangetekend dat, welke benadering men ook kiest, er altijd sprake is van een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Kinney heeft voor de parameters W, B en E gradaties aangegeven die op een kleine wijziging na integraal in deze tekst zijn overgenomen. W (Waarschijnlijkheid) W = waarschijnlijkheid

Risico-evaluatie en het bepalen van de risicograad Een specifieke risico-evaluatiemethode voor de bouwsector bestaat tot op heden nog niet. Er zijn evenwel een hele reeks van algemene risico-evaluatiemethodes die binnen de bouwsector toegepast kunnen worden. In deze handleiding werd de methode van Kinney weerhouden. De methode van Kinney gaat ervan uit dat een risico gekenmerkt wordt door twee factoren: kans en effect. Risico = Kans x Effect (R = K x E) Een zinvolle schatting van de factor 'kans (K)' verkrijgt men door ze op te splitsen in twee afzonderlijke parameters, waarschijnlijkheid en blootstellingsduur: • Waarschijnlijkheid (W) = de kans op het optreden van een ongewenst gevolg of schade bij afwezigheid van maatregelen en voorzieningen;

Voorbeeld: Voor preventiemaatregelen in verband met orde en netheid kan een reactietijd van een dag of een week worden opgelegd.

• Blootstellingsduur (B) = de duur van de blootstelling aan het risico, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen enerzijds de duur of frequentie van de blootstelling en anderzijds het aantal blootgestelde personen;

Ten slotte is er nog het luik 'Opvolging uitvoering' voorzien. Het is immers een wettelijke eis dat voor

Samen met de factor 'effect (E)' worden hiermee 3 risicoparameters verkregen.

24

In formulevorm geeft dit:

W = 0,1= bijna niet denkbaar W = 0,2= praktisch onmogelijk W = 0,5= denkbaar, maar onwaarschijnlijk W = 1 = onwaarschijnlijk, grensgeval W = 3 = ongewoon maar mogelijk W = 6 = goed mogelijk W = 10= te verwachten B (Blootstellingsduur) B = blootstelling B = 0,5 = B=1= B=2= B=3= B=6= B = 10 =

zeer zelden (1x jaar) zelden (jaarlijks) soms (maandelijks) af en toe (wekelijks) regelmatig (dagelijks) voortdurend

E (Ernst) E = effect = schade E=1=

gering, letsel zonder verzuim E = 3 = belangrijk, letsel en verzuim E = 7 = ernstig, blijvende invaliditeit / chronische aandoening met (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid E = 15 = zeer ernstig, 1 dode (acuut of op termijn) E = 40 = ramp, meerdere doden

Nadat de parameters W, B, en E zijn vastgesteld, kan met behulp van het product het risico worden gerangschikt in één van de vijf risicoklassen. Deze risicoclassificatie wordt als volgt omschreven:

R = W x B x E = risicoscore en resulterende actie R ≤ 20 : geen 20 < R ≤ 70 : aandacht vereist 70 < R ≤ 200 : maatregelen vereist 200 < R ≤ 400 : directe verbetering R > 400 : werken stoppen

BIJLAGE : ARBEIDSMIDDELEN DIE GEKEURD MOETEN WORDEN VERPLICHTE CONTROLES DOOR EEN ERKEND ORGANISME Aard installatie

Reglement

Vóór indienstname

Periodiciteit

Commentaar

ELEKTRISCHE INSTALLATIE Oudere installaties Hoge en gemiddelde spanning

ARAB 261a, 262

X

jaarlijks

Hoogspanning

AREI 272

X

Jaarlijks

Laagspanning huishouden

AREI 271

X

1 x / 25 jaar

Laagspanning industrie

AREI 271

X

1 x / 5 jaar

Nieuwe installaties

Ook vóór indienststelling, na een wijziging

HEFWERKTUIGEN EN AANVERWANTEN Mechanismen en geraamten

ARAB 280-281

X

Jaarlijks

Kabels, kettingen, haken, stangen

ARAB 280-281

X

4 x / jaar

Hefbruggen voor voertuigen

ARAB 283bis6

Beweegbare hangstelling, bakken, manden,…

ARAB 452-453

X

4 x / jaar

Veiligheidsgordels

KB 07.08.95 Art. 16

X

jaarlijks

Min 1 x jaar

Ook na het stuiten van een val

DRUK EN AANVERWANTEN Verplaatsbare gasrecipiënten

ARAB 358

X

Om de 2,5 of 10 jaar

Vaste opslagplaats voor handelspropaan en –butaan

KB 21.10.1968 art. 14

X

1 x / 5 jaar

i.f.v. aard, inhoud en gebruik van het gas ook na elke belangrijke herstelling

STOOMTOESTELLEN Stoomgeneratoren Lage druk Hoge druk

KB 18.10.91

X

Afhankelijk van type

Stoomvaten

KB 18.10.91

X


Warmtewisselaars

KB 18.10.91

X


ANDERE Centrifuges

ARAB 323

Werking < 12 u/dag

Jaarlijks

Werking > 12 u/dag of bijtende stoffen

Zesmaandelijks

Toestel dat ioniserende straling voortbrengt

Afhankelijk van de klasse van inrichting

25

VERPLICHTE CONTROLES DOOR EEN BEVOEGD PERSOON OF INSTELLING WAARVOOR GEEN ERKENNING VEREIST IS Aard installatie

Reglement

Periodiciteit

Commentaar

Ladders

ARAB 43bis

Geregeld

Bevoegd persoon

Materieel voor brandbestrijding, detectie en alarm; elektrische installaties, gas- en verwarmingsinstallaties

ARAB 52.11

Geregeld

Door werkgever of aangestelde

Recipiënten bestemd voor butaangas, propaangas of een mengsel van beide

ARAB 358

Vóór elke vulling

Bevoegd persoon

CO2-flessen (blusmiddel)

ARAB 358

Jaarlijks

Bedrijfshoofd of zijn gelastigde

Materiaal voor het bouwen van een stelling

ARAB 441

Vóór montage

Bedrijfshoofd of zijn gelastigde

Stelling in haar geheel

ARAB 456

Vóór indienstneming - Wekelijks - Na lange werkonderbreking - Na gevaar voor stabiliteit

Bevoegd persoon

Ballast vliegende stelling

ARAB 451

- Regelmatig - Vóór indienstneming - Na onderbreking > 24 u

Ondernemingshoofd of zijn afgevaardigde

Persluchtcaissons

ARAB 494

Dagelijks

Ondernemingshoofd of zijn gelastigde uitbater of zijn gemachtigde opzichter

Nieuwe elektrische installaties HS

AREI 257

Driemaandelijks


Oudere elektrische installaties HS en MS

ARAB 265

Maandelijks


Stelling

26

27

Onderneming

Aard toestel Type/Nr.

Constructeur Datum

Opmerkingen

Indienstellingsverslag Driemaandelijks

Jaarlijks Opmerkingen

Periodieke keuring

VOORBEELD CONTROLELIJST WERFTOESTELLEN/MACHINES DIE MOETEN WORDEN GEKEURD

Opnieuw te keuren

Overname toegestaan mits toelating van het N.A.V.B. Deze bundels worden in het Frans gepubliceerd onder de titel «NOTES DE SECURITE CONSTRUCTION» De raadgevingen gepubliceerd door het N.A.V.B. binden enkel het Actiecomité rekening houdend met de huidige stand van de wetgeving en de techniek, en onttrekken de lezer niet aan de verplichting om informatie in te winnen en de geldende wetgeving na te leven. • Verschijnt 4 maal per jaar. • De syndicaal afgevaardigden van de bouwondernemingen krijgen rechtstreeks één exemplaar toegestuurd in bijlage bij Veilig Bouwen. • Individuele bouwvakkers kunnen een gratis exemplaar aanvragen via hun syndicale organisatie en dit zolang de voorraad strekt. • Bijkomende bestellingen = 2,48 € (bouwsector) en 3,72 € (andere sectoren).

Verantwoordelijke uitgever: C. HEYRMAN, St-Jansstraat 4 - 1000 BRUSSEL - Inschrijvingsnummer bij de Koninklijke Bibliotheek (wettelijk depot) 2515

VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSPLAN - ONTWERP EN VERWEZENLIJKING -

Recommend Documents