5-11-2013
VEILIGHEID IN DE KLIMHAL – GOED GENOEG OF KAN ‘T BETER? Presentatie Kaderdag 2013 : Harald Swen
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
INLEIDING Waarom deze workshop? -> Waarnemingen in praktijk in klimhallen en internationale signalen Welke waarnemingen? - Veel handelingsfouten bij het zekeren. - Matige opletten en onvoldoende partnercheck. - Onvoldoende bewustzijn over gevaren en veelgemaakte fouten . - Geen gebruik van ‘halfautomaten’ die opletten in geval van… - Maar…, wonderbaarlijk vaak gaat het goed. - Materiaal infrastructuur kan beter. - Onvoldoende deskundig personeel. - Reacties naar aanleiding van incidenten die te kort door de bocht zijn: ‘Grigri is gevaarlijk’. Waarom nu? / internationale signalen - Groot deel ongevallen vermijdbaar. - In Oostenrijk/Duitsland bij DAV/OAV/BergundSteigen constatering dat indoor klimsport veiliger kan en moet qua materiaalgebruik en qua handeling/oplettendheid. - Idem bij diverse fabrikanten van hardware -> ontwikkeling specifieke ‘indoor’-materialen. Maar… is wat we zien/horen in werkelijkheid een probleem? - Buitenlandse gegevens bruikbaar in NL? Wat laten data klimongevallen.nl zien? - Misschien is klimmen in Nederland momenteel al voldoende veilig? - Is er makkelijk winst op bepaalde punten te behalen? - Zo ja, op welke punten? Bij hal, klimmers, instructie, info-voorziening? Geen statisch verhaal, maar discussie Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
1
5-11-2013
AANWEZIGEN Job - Sportkliminstructeur IT/IV/OV/AK - Eigenaar/beheerder/bedrijfsleider - Scheidsrechter - Vrijwilliger club/regio/etc. - Opleider - Bouwer wanden - Anders
Aantal - … - … - … - … - … - … - …
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
ONDERWERPEN Wat gaat er mis?
-> klimongevallen.nl -> internationale data
Waarom gaat ‘t mis?
-> risicoanalyse -> klimmen is niet veilig – check?check!
Reductie ongevallen
-> factor 2 of meer mogelijk? -> risicomanagement -> opleiding / eigen verantwoordelijkheid
Best practice
-> buitenland als voorbeeld -> meerdere wegen naar Rome -> best practice ‘standaarden’ opleidingen en hardware
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
2
5-11-2013
WAT EN WAAROM GAAT ‘T MIS – DATA KLIMONGEVALLEN.NL In 3 jaar tijd 77 meldingen van ongevallen indoor klim- en bouldermuren NL. Weinig, maar veel gevallen blijven onbekend. Daarnaast ongeveer evenveel meldingen van outdoor ongevallen in buitenland. Van de 77 meldingen zijn 36 ‘ongevallen’ en 41 ‘bijnaongevallen’. Die variëren van weinig gevaarlijk tot potentieel dodelijk. 77 Meldingen: • Van de 12 meldingen met boulderen, 11 ‘ongeval’. Logisch dat incidenten niet gerapporteerd worden – immers geen groot gevaar aanwezig. • Van de 65 meldingen met klimmen, 25 ‘ongevallen’. Incidenten met klimmen worden WEL gemeld, gaat vaak ‘nog net goed’ . • Van de 12 meldingen met voorklimmen, 1 ongeval - met voet op greep gevallen. Amper ongevallen voorklimmen. Logisch: wordt weinig gedaan, dus let men beter op. • ‘Slachtoffers’: 54 man/20 vrouw/3 onb. Leeftijd 8-45 jr. 36 Ongevallen: • 17 maal door werknemers klimcentra gemeld. • 20 maal ongeval gemeld bij cursus/opleiding/passanten! • 25 klimongevallen en 11 ongevallen boulderen nader uitgewerkt. Kaderdag 2013
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
WAT EN WAAROM GAAT ‘T MIS DATA KLIMONGEVALLEN.NL Ongevallen boulderen - Ongecontroleerde val van topgreep. - Voet glijdt van tree -> korte val - Naast mat, tussen mat, rand mat gevallen - Gevallen en op spotter vertrouwen - Greep draait onverwacht
Letsel - Elleboog uit kom - Verbrijzelde hiel - Onderbeen/enkel gebroken - Enkelbanden verrekt - Compressiefractuur wervel - Vinger letsel
Vooral ongecontroleerde forse vallen waarbij de valenergie niet goed wordt wordt opgevangen, kleine niet te corrigeren vallen (restrisico) en tussen, naast of op rand van de mat vallen (bij niet-dedicated boulderfaciliteiten).
Vooral letsel aan onderste extremiteiten en pols tot elleboog. Letselduur en tijd tot volledig herstel lang bij complexe enkelproblemen/verbrijzeling hiel!
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
3
5-11-2013
WAT EN WAAROM GAAT ‘T MIS – DATA KLIMONGEVALLEN.NL Ongevallen klimmen/zekeren - Greep draait onverwacht - Stoer doen en te snel laten zakken - Extra lusje bij achtknoop (2x) - Vergeten inbinden bij ‘solo’-klimmen - Touw scheurt door bij vastklemmen - Inbinden materiaallus - Losraken inbindkarabiner - Klimmer op hoofd geland - Loslaten touw bij val klimmer - Grigri hendel opentrekken - Vergeten in te binden Veel verschillende oorzaken. Een partnercheck kan aantal ongevallen voorkomen. Ander materiaal ook. Zekerfouten door beginners bij onverwachte val.
Letsel - Nekklachten - Pees/enkel kapot - Onderbeen gebroken - Schoudergewricht ernstig beschadigd - Overleden - Ruggewervels en hielen verbrijzeld - Schedelbasisfractuur - Jukbeen gebroken - Spaakbeen, voetbeentjes, ruggewervels gebroken - Enkelbanden verrekt - Arm en beenbreuken Ernstig letsel aan extremiteiten en in ongunstigste geval overlijden.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
4
5-11-2013
WAT EN WAAROM GAAT ‘T MIS – DATA BUITENLAND • •
Vooral fouten bij zekeren van voorklimmers. Ook veel fouten met bediening zekeringsapparaten agv remhand-bovenapparaat fout doordat ooit met HMS is leren zekeren op die manier.
Beide nvt op NL. Wat dan wel? -> De gebruik. fouten die ook in NL worden gemaakt: • Afgeleid worden. • Loslaten remhand uit balans. • Alg. Zekerfouten. • …
Aantal fouten per zekeraar /route
Data buitenland niet zonder meer vergelijkbaar met NL! Naklimmen minder gevoelig voor zeker-fouten dan voorklimmen… Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
WAAROM GAAT HET MIS – RISICOANALYSE Data-analyse niet mogelijk Input klimongevallen helaas nog zo laag en divers dat we daar geen goede uitspraken op kunnen doen over wat het meest voorkomt en waar het loont eerst te beginnen. Daarom logica en onze waarnemingen gebruiken om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om quick wins te behalen. Kan dat? Ja , want ernstige ongevallen zijn vaak banaal en hebben bekende oorzaken. Niemand die hier zit zal volledig nieuwe ongevalsoorzaken zien. Het is al veilig genoeg! Nee, net als bij andere maatschappelijke activiteiten moet ook de klimsport streven naar risicoreductie. Behalve omdat niemand wil dat iemand dood valt ook in het belang van de maatschappelijke acceptatie van de sport. Aansprakelijkheid Voor instructeurs, zekeraars en eigenaren/beheerders van klimfaciliteiten is het belangrijk dat ze op de hoogte zijn van risico’s, dat ze aantoonbaar aan risicomanagement doen en dat ze op de laatste stand der techniek/materiaal zijn. Het is ‘onverkoopbaar’ of beter gezegd onaanvaardbaar als dat niet zo is. Twee maal veiliger Laten we streven naar een twee maal veiliger indoor klimsport over vijf jaar. Hoe? Door bestaande procedures aan te scherpen en best practice standaarden voor materiaal te hanteren.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
5
5-11-2013
RISICOANALYSE – NASLEEP/JURIDISCH Een aantal quotes uit klimongevallen.nl • “Niemand van het aanwezige personeel was in staat EHBO te verlenen, niemand wist waar de EHBO trommel was, gingen 112 bellen zonder op de hoogte te zijn van slachtoffer en de situatie.” > personeel voldoende opgeleid? -> mogelijk nasleep/juridisch • “Fysiek niet meer in staat te klimmen. Aanklacht klimhal loopt nog.” -> nasleep/juridisch • “Instructeurs moeten meer kennis hebben van ontwikkeling kinderen, en […] blijven benadrukken/controleren bij kids. In deze hal durf ik zelf niet weg te gaan wanneer mijn kids klimmen, ondanks aanwezigheid van instructeurs.” -> zijn instructeurs vold. capabel? -> nasleep/juridisch • “Het ongeval was waarschijnlijk voorkomen geweest als er gebruik was gemaakt van Gri-Gri of een back-up zekeraar. Letsel waarschijnlijk minder ernstig geweest als zij niet op het hekje was gevallen.” -> materiaal/inrichting hal -> mogelijk nasleep/juridisch • “De zaak is door de officier van justitie geseponeerd. Ook is er geen civiele zaak van gekomen omdat zowel de trainster als de zekeraar niet schuldig waren volgens de officier van justitie.” -> nasleep/juridisch • “Deze manier van zekeren zien we wekelijks bij deze twee klimmers. Niet alleen gevaarlijk is voor de klimmer maar ook zorgt voor verbrande touwen en het schuiven van kern & mantel..., enz .“ -> klimmers op huisregels wijzen -> gevaar voor andere bezoekers. -> opleiden of wegsturen Als je als hal, instructeur of bezoeker pro-actief voor maximale veiligheid gaat en wijst (met inachtnemen van restrisico) kun je een hoop vervelende nasleep en ellende voorkomen. Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
“He cites the case of Louise Pinchbeck, who broke her ankle in 2008 after jumping five feet from a bouldering wall. She sued on the basis that while her instruction at Craggy Island in Guildford had been good, she had not been given a proper briefing about the hazards of a bouldering wall. The court found that the wall was two-thirds responsible for the accident.”
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
6
5-11-2013
STANDAARDEN / BEST PRACTICE ZINVOL? •
De indoor klimsport is een sport met weinig variabelen. Met een aantal eenvoudige beheersmaatregelen is het aantal ongevallen terug te dringen.
•
Zinvol dus om als sport procedures en voor inrichting ‘best practice’ standaarden te hanteren. Deze kunnen opgesteld worden voor: • Materiaalgebruik klimmers/zekeraars • Communicatie/handelingen klimmers/zekeraars -> partnercheck & oplettendheid • Kennisniveau zelfstandige klimmers • Infrastructuur -> alle mogelijke missers uitbannen • Opleidingen -> lesprogramma inrichten en meer focussen op voorkomen van meest voorkomende fouten
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
SPORTERS KLIMMERS/ZEKERAARS • Bij de indoor klimsport heeft de individuele sporter slechts een beperkt aantal materialen dat gebruikt wordt in de zekeringsketen: gordel, karabiner en zekeringsapparaat. • Partnercheck ALTIJD. • Overmoed/stoer doen is not done • Je klimmer heeft 100% aandacht tot ie weer uitgebonden is. Geen geintjes uithalen • Zekeringsapparaat moet halfautomaat zijn. Te duur?!? • Karabiner Belaymaster of vergelijkbaar. BOULDEREN • Vallen oefenen en opwarmen • Verwacht geen wonderen door spotten maar weet zelf te landen
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
7
5-11-2013
OPLEIDINGEN/INSTRUCTEURS In principe goed bezig. Iedereen weet voldoende van de hoed en de rand. Aandachtspunten: • Zekeren beginners - Back-ups actief aan werk zetten • Leer dat klimmen NIET veilig is • Oplettendheid/focus is key tot veiligheid • Zekeringsapparaat – is beheersing bij een val voldoende? • Let heel goed op met overdracht verantwoordelijkheden bij kinderen. • Bijzondere gebruikersgroepen (passanten) extra aandacht geven.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
INRICHTING HAL EN HUISREGELS De infrastructuur van klimfaciliteiten is goed. Constructief gezien. Maar in de uitvoering van details kan het een stuk beter. Met name op het gebied van verslijtmaterialen. Ook intake, ervaring personeel en controle en aanspreken moet op hoog niveau zijn. • Wand volgens norm, ervaring klanten toetsen, ervaren personeel dat klanten wijst op • Materiaal klanten aan huisregels voldoen / geen materiaal aan gordel tijdens klimmen. • Kleurverschil naastliggende touwen, even dikke touwen, vervangen voor ze versleten zijn. • Setjes met stalen karabiners. Setjes minimaal 10 kN open, slinges afschermen met rubber huls. • Haken die maillons niet beschadigen. • Grepen die niet kunnen breken. • Omlooppunten zonder krangels, zonder mogelijkheid tot losmaken. • Indoor klimmen is geen outdoor klimmen! Gebruik specifiek verhuurmateriaal zonder mogelijkheid foutief inbinden (geen materiaallussen, geen positioneerlusjes, zekerlus in contrastkleur. Belaymaster of vergelijkbaar gebruiken. • Zekeringsapparaten; zie verderop. • Een dempende vloer. Minimaal met de eigenschappen van een gymzaal-vloer om verbrijzelingen en hoofdletsel bij geringe vallen te voorkomen. Beter een 9cm dikke vloer van het type van Berleburger (Fontys/Neoliet Eindhoven Zuid) of bij nieuwbouw het 60cm dikke systeem van Walltopia of Sol-oSafe. Onlangs twee ongevallen in Duitsland waarbij klimmer van 14 resp. 8 m hoogte op schuimvloer van Berleburger is gevallen.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
8
5-11-2013
BEST PRACTICE – INRICHTING BOULDERHALLEN •
•
•
Wat Meeste winst zit in educatie. Benadruk belang van leren vallen, telkens weer oefenen met vallen en opwarmen. Andere zaken zijn goed geregeld en eigenlijk niet het issue. Aaneengesloten matten voldoen goed. Scheiding gebruikersgroepen. Jonge kinderen niet op de mat, maar ook dat is logisch.
•
•
Hoe Heel veel aandacht voor vallen en opvangen vallen bij beginnerscursussen. Workshops organiseren?
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
MEERDERE WEGEN NAAR ROME “ Jeder Knoten und jeder Verschlusskarabiner hat seine Vor- und Nachteile. Wer die Gefahren und Unfallmechanismen kennt, kann selbst.ndig abw.gen, welches System für den betreffenden Einsatzbereich am besten geeignet ist. Aussagen wie: „Twistlock-Verschlüsse sind teuflisch“ oder die amerikanische Bezeichnung „european death knot“ für den Sackstich sind undifferenziert - der Einsatzbereich und die Anwendung sind entscheidend. Der Partner- und Selbstcheck ist beim Anseilen eine besonders wirksame Vorsichts- bzw. Kontrollmassnahme.”
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
9
5-11-2013
ZEKERINGSAPPARATEN Test DAV over foutgevoeligheid zekeringsapparaten.
* Een aantal rijen/kolommen is niet van toepassing op de NL-praktijk.
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
Bovenste afbeelding: B+C-fouten = grove fouten (verkeerde bediening en loslaten
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
10
5-11-2013
ZEKERINGSAPPARATEN • • •
Geen apparaat is foolproof/perfect. Zekeraars moeten elk apparaat leren kennen; d.w.z. oefen met vallen houden en altijd attent zekeren. Tubers hebben geen back-up, Grigri, Smart, Click-up en co wèl. Circa 4maal minder vaak voorkomen van ernstige fouten (waarbij de fout tot ernstig letsel kan volgen). Ze zijn daarom te verkiezen boven tuberachtigen. Mist de gebruiker het apparaat heeft leren kennen door valtraining.
Aanbevelingen • Iedereen aan de halfautomaat. Passanten eventueel de Edelrid Eddy. • Beginners altijd ook met back-up. Back-up actief meedoen en knopen leggen. • Groepen passanten en geen mogelijkheid tot back-up? Liever niet. • Veel valtraining om bekend te worden met de krachten is cruciaal om zelfstandig klimmer te worden. Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
Liever een Grigri?
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
11
5-11-2013
BEST PRACTICE INRICHTING KLIMHAL LAATSTE REDMIDDEL • • • •
Sol-o-Safe (€ xx,-/m2, 60 cm dikte) Walltopia (€ xx,-/m2, 60 cm dikte) Berleburger (€ xx,-/m2, 9 cm dikte) Neoliet (€ xx,-/m2, 10 cm dikte)
•
• •
•
Hoe vaak gaat het ernstig mis in de gemiddelde klimhal? Een val van 8 tot 20 meter… Eens in de 10 tot 20 jaar? Welke impact heeft dat op personeel, verzekering, beheerder/eigenaar? Welke investering is het waard het risico substantieel terug te brengen?
Kaderdag 2013
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
CONCLUSIE • • • • • •
•
Klimmen in hal kan veiliger? Situatie NL is niet per-sé die van het buitenland Gebruikers kunnen/moeten beter/veiliger Faciliteiten kunnen/moeten beter/veiliger Opleidingen kunnen/moeten beter/veiliger Bij passanten/klasjes het zekeren op een veiliger manier aanbieden Klimongevallen.nl wordt amper gebruikt Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
• • • • • •
•
OF: Klimmen in hal is al veilig? Eigen conclusies trekken -> meer data gewenst Naar 100% partnercheck streven Risicomanagement en best practice materialen gebruiken Klimmen is potentieel dodelijk. Let op, gebruik je hersens Dit lijkt de groep te zijn waar het vaakst fouten worden gemaakt met zekeren Deel je kennis! Vul in als er iets gebeurt. Kaderdag 2013
12
5-11-2013
DISCUSSIE Ideale toekomst: - Zelfstandige klimmers/zekeraars doen altijd een partnercheck, letten altijd op, erkennen ernst van de situatie en handelen er naar; - en ze letten op elkaar en spreken elkaar aan op ondeskundig gedrag; - terwijl ze klimmen in een klimhal die qua hardware is toegespitst op minimalisering van fouten (setjes, touwen, vloer, grepen, geometrie hal); - Waar bij binnenkomst als passant je niveau gecheckt wordt en waar je zo nodig instructie door altijd aanwezig deskundig personeel kunt krijgen; - De fabrikanten van klimhardware bieden indoor-uitrusting uitrusting aan waar geen missers mee gemaakt kunnen worden. - Opleidingen en opleiders gaan met hun tijd mee en passen hun lessen zo aan dat minimalisatie van risico’s voorop staan. Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging
Kaderdag 2013
13
