Veiligheid en risico rondom medische apparatuur in de dagelijkse praktijk
Delft, Octobre 5. 2011
Maurice Janssen • Klinisch fysicus @ Orbis MC • Verleden: Opleiding tot KF in azM Consultant Máxima MC (Veldhoven) PhD Universiteit Maastricht
• SMPE/e cursus coördinator en mentor • • •
Veiligheidskunde en Risicoanalyse Medische Ethiek Management en Organisatie in de Gezondheidszorg
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Eyjafjallajökull
Vliegen is nooit zonder risico’s… / school of medical physics and engineering eindhoven
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Patientveiligheid.nl
• Gezondheidszorg is nooit zonder risico’s – – • •
Zieke mensen krijgen diagnostiek en therapie Werknemers in cure en care nemen soms beslissingen die retrospectief verkeerd bleken werken in een omgeving welke fouten versneld
–
En zal nooit zonder risico’s zijn…
–
Ieders verantwoordelijkheid om risico’s ALARA te krijgen
• • •
Maak risicovolle processen veiliger Leer van ongewenste uitkomsten Leer van mogelijke fouten en handel ernaar
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Basic requirements
• Benoem Herken Behandel veiligheidsaspecten in de zorg
• Als een deel van zijn / haar verantwoordelijkheid voor de kwaliteit, veiligheid, functionaliteit en doelmatig gebruik van medische apparatuur
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Herken veiligheidsaspecten
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Waarom? Individuele patiënt veiligheid speelt een cruciale rol bij al onze activiteiten in de zorg
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Medische apparatuur
/ school of medical physics and engineering eindhoven
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Wat gebeurt er om ons heen?
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Alleen om ons heen?!
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Levenscyclus medische apparatuur
“Prestatie-indicatoren zijn een hulpmiddel, de inrichting van de onderliggende processen is de ware uitdaging”
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Levenscyclus medische apparatuur
Multi disciplinaire prospectieve risico analyse is essentieel in relatie tot aanschaf, introductie en toekomstig gebruik van medische apparatuur / systemen in relatie tot het klinische proces
Noodzaak van een pakket van eisen gebaseerd op een risico analyse
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Risico analyse technieken • Klassieke benadering van RA is het falen van de functie van componenten • FMEA, SAFER, zandloper, RI&E, Bow-Tie, Fine/Kinney, RPN, risicomatrix, …
• Deze vervangen niet het gezond verstand, inzicht en kennis! • Vraag jezelf af – – – •
Wat kan er mis gaan gedurende de hele levenscyclus Wat is de kans en het risico als het mis gaat? Wat kan eraan gedaan worden? technisch, alarmen, presets, training, protocollen?
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Klinisch fysicus
Als de echte wereld zo eenvoudig zou zijn, dan zou mijn leven dat ook zijn!
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Een ziekenhuis staat vol technologie
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Gelukkig is een ziekenhuis veel meer dan alleen technologie en technische zorgprofessionals….
/ school of medical physics and engineering eindhoven
…maar helaas komt juist daar de menselijke factor om de hoek kijken
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Bevoegd maakt nog niet bekwaam
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
/ school of medical physics and engineering eindhoven
En realiseer je dat…
Apparatuur voor een niet-technische zorgprofessional, met andere woorden, voor bijna iedereen,
is een middel om hun werk te doen en niet een doel op zich
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Bart Smit effect
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Klinische Fysica
• Vanuit een ander perspectief – – • •
–
Een gebruiksprotocol inclusief risico’s? Een handleiding welke Past bij ieders kennis- en ervaringsniveau? Toegespitst is op diverse toepassings omstandigheden?
Leercurve! Ervaren zorgprofessionals zijn een must
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Klinische Fysica
• Daarom, vóór introductie van medische technologie – – – –
Zorg voor een visie over de technologie Prospectieve RA Vaardigheden implementatie plan Vrijgave en periodieke evaluatie
• IGZ: RA, implementatieplan en periodieke evaluatie verplicht voor medische technologie aangeschaft sinds 2011
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Financiële druk
/ school of medical physics and engineering eindhoven
‘Kwaliteits’druk
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Professionele attitude Want alleen daar leer je van! Het is de top van de ijsberg
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Een schip op het strand is een baken op zee
/ school of medical physics and engineering eindhoven
…maar soms…
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Veiligheids Management Systeem (VMS)
• Heinrich ratio • 88% van de ongevallen te wijten aan onveilig handelen van de werknemer • 10% aan mechanische of fysische omstandigheden • 2% van de ongevallen onvermijdelijk
/ school of medical physics and engineering eindhoven
VMS
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Alle randvoorwaarden voor een veilige ziekenhuisorganisatie zijn aanwezig…
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Peer pressure…
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Publieke opinie…
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Voor alles is een oplossing
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Maar is het probleem altijd helder? • Medici zijn oplossingsgericht •
ook m.b.t. aanschaf medische apparatuur
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Denk nooit een ander zorgt ervoor
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Want compatibiliteit blijft moeilijk
/ school of medical physics and engineering eindhoven
De oplossing:
het ja-maar-type “=
de klinisch fysicus”
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Een kritische noot hebben we nodig om onze melodie diepgang te geven, zodat het evergreens worden i.p.v. eendagsvliegen / school of medical physics and engineering eindhoven
Voor een afwijkend geluid krijg je altijd de rekening gepresenteerd
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Geleerde lessen
Voor de intended user is apparatuur een middel Compatibiliteit is altijd een issue in een klinisch proces Vraag jezelf af “wat gebeurt er als…” t.b.v. de gehele levenscyclus Leer van de fouten van anderen en jezelf
/ school of medical physics and engineering eindhoven
Always read the f*cking manual!
/ school of medical physics and engineering eindhoven