Veilig afdalen
in kelders, putten, schachten en collectoren
Procedure veilig afdalen in rioolinfrastructuur Aquafin werd opgericht in 1990 en zuivert in opdracht van het Vlaamse gewest het afvalwater dat via de gemeentelijke riolering wordt verzameld en aangevoerd. Aquafin staat ook in voor het ontwerp, de bouw en de financiering van de bovengemeentelijke infrastructuur voor waterzuivering. We leveren daarbij een substantiële bijdrage aan de sanering en de kwaliteit van ons oppervlaktewater. Met meer dan vijftien jaar ervaring zijn we een toonaangevend kennisen onderzoekscentrum voor waterzuivering en rioolbeheer. Op basis van die ervaring bieden we een specifieke service op maat van steden en gemeenten voor de uitbouw en het beheer van hun rioolstelsel. Ondertussen is Aquafin verantwoordelijk voor de exploitatie van 205 rioolwaterzuiveringsinstallaties, 870 pompstations en 3.927 km leidingen. Exploitatie van al deze infrastructuur impliceert ook inspectie en onderhoud van riolen, collectoren, overstorten, putten, e.d. Reeds van bij het ontwerp voorzien de ingenieurs van Aquafin standaardmaatregelen om een vlotte bereikbaarheid en toegankelijkheid van deze infrastructuur te garanderen.
Toegangsluiken, deksels, looproosters, trappen en ladders behoren tot de mogelijke oplossingen. Deze voorzieningen zijn noodzakelijk maar blijken soms nog onvoldoende als het gaat om het betreden van ruimten met schadelijke gassen of met weinig zuurstof of het werken op plaatsen met beperkte toegangsruimte of valgevaar. Deze brochure is bedoeld als leidraad en omschrijft een procedure die het mogelijk maakt om rioolinfrastructuur op een veilige manier te betreden. De opgenomen typeschema’s tonen de minimum vereisten voor een veilige afdaling. Ze zijn het resultaat van een risicostudie en gebaseerd op de jarenlange beroepservaring van onze medewerkers. Aquafin is op geen enkele manier aansprakelijk voor het gebruik dat derden maken van de door Aquafin opgestelde richtlijnen. Bovendien ontlast deze brochure de betreder van de infrastructuur geenszins van zijn plicht om een gepaste opleiding gevolgd te hebben.
Besloten versus niet-besloten ruimten In deze brochure wordt een onderscheid gemaakt tussen het betreden van besloten en het betreden van niet-besloten ruimten.
Een besloten ruimte (br) is een ruimte: • die niet bestemd is voor continu verblijf van werknemers én • die een besloten karakter heeft én • waar een gevaarlijke atmosfeer is of kan zijn Het besloten karakter van een ruimte wordt gekenmerkt door: • beperkte of moeilijke toegangsmogelijkheden • moeilijke evacuatie • beperkte ventilatie Een gevaarlijke atmosfeer (gevaarlijke gassen) kan aanleiding geven tot: • intoxicatie • brand of explosie • verstikking In rioolinfrastructuur kan een ruimte een besloten karakter krijgen door de aanwezigheid van slib of afvalwater. Bij de rotting van het rioolslib komen namelijk gassen vrij, die zich in de onaangeroerde slibmassa bevinden. Bij betreding van de ruimte zal de werknemer deze massa onvermijdelijk omwoelen, waardoor de gassen in de atmosfeer terecht komen. Daarom is een voorafgaandelijke meting van de atmosfeer met een gasdetectietoestel geen garantie voor veilige werkomstandigheden.
2
Aquafin veiligheid
Bij niet-besloten ruimten (nbr) is er steeds een natuurlijke verluchting, waardoor het risico op verstoring van de atmosfeer wordt uitgesloten. Dit betekent echter niet dat de betreder geen veiligheidsmaatregelen moet voorzien. Afhankelijk van de situatie kunnen valbeveiliging en een veiligheidswacht vereist zijn. Bij twijfel over de beslotenheid van de ruimte gaan we ervan uit dat het een besloten ruimte betreft. Bovendien mag de beslissing of een ruimte al dan niet besloten is, enkel genomen worden door iemand die opgeleid is in het betreden van besloten ruimten.
Typeschema
2
5m < diepte ≤ 10m
2a
2b
• verluchting • korte verblijftijd • atmosfeer = ok
• gasemissie mogelijk • korte verblijftijd
veiligheidswacht
niet besloten ruimte
besloten ruimte
gasemissie slib
droge ruimte
Type 2a: Hier zijn geen extra veiligheidsvoorschriften van toepassing
natte ruimte
Type 2b: Het gebruik van een gasdetectietoestel en een vluchtmasker is noodzakelijk. De verplichte veiligheidswacht houdt contact met de betreder m.b.v. de levenslijn en beschikt over een zelfredmiddel voor eerstelijnsinterventie.
Aquafin veiligheid
7
Typeschema
11
Ruimen
11a Ruimen met betreding Type 11a: Het gebruik van een gasdetectietoestel en de aanwezigheid van een veiligheidswacht zijn noodzakelijk. Indien de te ruimen installatie dieper is dan 5 meter is ook het gebruik van een vluchtmasker verplicht. De beslotenheid van de ruimte wordt genuanceerd door het aanzuigen van verse lucht m.b.v. het afzuigsysteem.
veiligheidswacht
ruimwagen
besloten ruimte
gasemissie slib
11b Ruimen zonder betreding Type 11b: Naast valpreventiemaatregelen zijn hier geen extra veiligheidsvoorschriften van toepassing.
ruimwagen
besloten ruimte
gasemissie slib
Aquafin veiligheid
13
Opleidingsprogramma Aquafin organiseert op regelmatige basis een opleiding voor haar medewerkers, voor het veilig betreden van rioolinfrastructuur. Na deze cursus beschikken onze medewerkers over de nodige competenties om de taak van veiligheidswacht uit te oefenen en om een besloten ruimte veilig te betreden. De opleiding verloopt gespreid over twee dagen. Tijdens de eerste dag komt het theoretisch gedeelte aan bod. De cursisten krijgen informatie over: • De preventiefilosofie van Aquafin • De gevaren en risico’s bij het werken in besloten ruimten • De ‘Persoonlijke beschermingsmiddelen’ (PBM’s) • De taken en verantwoordelijkheden van de veiligheidswacht • Gasdetectie • Hoe reageren in een noodsituatie? Verder staan ook de levensreddende handelingen op het programma, waarbij o.a. de veiligheidshouding en de Rautek-greep worden aangeleerd. De tweede dag van de training kunnen de cursisten hun kennis over eerstelijnsinterventie omzetten naar de praktijk in de functie van veiligheidswacht. Vooral het gebruik van de PBM’s wordt intensief geoefend: • SavOx (zelfredmiddel) • Vluchtmasker • Betredings- en reddingsmiddelen (driepoot, valbeveiliging) De medewerkers oefenen zich verder in het evacueren van een slachtoffer (zonder en met betreding, vertikaal en horizontaal) en kunnen in een integratieoefening zowel de taken van veiligheidswacht als die van betreder uitvoerig trainen.
16
Aquafin veiligheid
Aquafin NV Dienst Preventie en Bescherming Jan Swankaert Dijkstraat 8 B-2630 Aartselaar fax 03 450 41 93 e-mail:
[email protected]
Aquafin NV Dijkstraat 8 B-2630 Aartselaar tel. 03 450 45 11 fax 03 458 30 20 e-mail:
[email protected] www.aquafin.be
Geïnteresseerd? U kan de volledige brochure bestellen door een mail te sturen naar
[email protected] , of door te faxen naar het nummer 03 450 41 93.
