Schoolplan 2015 – 2019
Vaststelling en instemming Het schoolplan 2015-2019 is vastgesteld door het bevoegd gezag, conform de bepalingen in art. 16 van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) met instemming van de medezeggenschapsraad conform de bepalingen in art. 6 van de Wet Medezeggenschap Onderwijs (WMO), dan wel art. 10b van het wetsvoorstel Medezeggenschap op Scholen (WMS). Vaststellingsdocument schoolplan Deventer Leerschool 2015 - 2019 Deventer, november 2015 Functie en naam
Handtekening
Voorzitter Uitvoerend Bestuur Deventer Leerschool mevr. I Bakker Directeur Deventer Leerschool dhr. J. Müller Voorzitter Medezeggenschapsraad Deventer Leerschool Dhr. M. van de Scheur
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
2
© Copyright 2015, Vereniging Deventer Leerschool. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vereniging Deventer Leerschool.
Inhoud Schoolplan 2015 – 2019 ..................................................................................................................................... 1 Vaststelling en instemming ................................................................................................................................ 2 Voorwoord ......................................................................................................................................................... 4 1. Inleiding ......................................................................................................................................................... 5 2. Onderwijskundige vormgeving .................................................................................................................... 10 2.1
Inleiding ........................................................................................................................................... 10
2.2
Visie op onderwijs en ontwikkeling ................................................................................................. 10
2.3
Pedagogisch klimaat......................................................................................................................... 10
2.4
Didactisch ontwerp .......................................................................................................................... 11
2.5
Klassenorganisatie ........................................................................................................................... 13
2.6
Sociaal-emotionele ontwikkeling ..................................................................................................... 13
2.7
Kerndoelen ...................................................................................................................................... 14
2.8
Opbrengsten, resultaten en toetsen................................................................................................ 16
2.9
Kinderen met extra zorgbehoeften .................................................................................................. 16
2.10
Contact met ouders ..................................................................................................................... 19
2.11
Beleidsvoornemens en aandachtspunten ten aanzien van de onderwijskundige vormgeving .. 19
3. Personeelsbeleid .......................................................................................................................................... 22
4.
3.1
Inleiding en visie .............................................................................................................................. 22
3.2
Uitvoering van het personeelsbeleid ............................................................................................... 22
3.3
Beleidsvoornemens en aandachtspunten personeelsbeleid .......................................................... 24
Kwaliteitszorg ........................................................................................................................................... 26 4.1
Inleiding............................................................................................................................................ 26
4.2
Voorwaarden van onze kwaliteitszorg ............................................................................................ 26
4.3
De inrichting van onze kwaliteitszorg.............................................................................................. 27
4.4.
Beleidsvoornemens en aandachtspunten kwaliteitszorg ............................................................... 30
Bijlagen ............................................................................................................................................................. 31 Bijlage 1.
Vergelijkingstabel CITO-, Inspectie- en DLS normering CITO toetsen 2015-2016 ....................... 32
Bijlage 2.
Overzicht van toetsinstrumenten opgenomen in het toetsoverzicht 2015-2016 ....................... 35
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
3
Voorwoord De Deventer Leerschool (DLS) is een Bijzonder Neutrale Basisschool op algemene grondslag. ‘Wij geven elk aan ons toevertrouwd kind de kans zich te ontwikkelen tot een zelfstandig, zelfverantwoordelijk en sociaal persoon.’ Dit schoolplan beschrijft ons beleid voor de periode 2015-2019. Het geeft aan hoe wij ons als Deventer Leerschool profileren en het is richtinggevend bij de vormgeving van het onderwijs dat wij verzorgen. In het basisonderwijs worden leerlingen voorbereid op wat ze later nodig hebben. Maar de maatschappij verandert; welke kennis en vaardigheden hebben leerlingen in de toekomst nodig? Deze vraag is onlangs door de huidige staatssectreraris gesteld1, er is een maatschapelijk debat gaande over ‘wat het kind van nu nodig heeft om als volwassene goed te kunnen functioneren’ en ook binnen het team van de Deventer Leerschool denken we na over hoe ons onderwijs toekomstbestendig blijft. Het is een enorme uitdaging om nu te kiezen voor kwaliteit van onderwijs voor de toekomst! Een kwalitatief goede basisschool zijn, vraagt om deskundige leerkrachten met een open mind, een actieve en professionele werkhouding, waarbij we soms oude waarden loslaten en nieuwe ideeën omarmen, we kritisch naar ons eigen handelen (durven) kijken en we open staan voor samenwerking met andere (onderwijs)professionals in Deventer.
‘education
is not about filling a bucket, but about lighting a fire’ W.B. Yeats
Het team van de Deventer Leerschool is samen verantwoordelijk voor het ontwikkelen en uitvoeren van het onderwijs. Iedere medewerker is (mede)verantwoordelijk voor het realiseren van de in het schoolplan gestelde doelen. Het schoolplan is daarmee een levend document. Het is een helder en transparant sturings- en planningsinstrument. Wij hebben een passie voor onderwijs, wij willen graag een waardevolle bijdrage leveren aan de (educatieve) ontwikkeling van de kinderen van de Deventer Leerschool. Namens team en bestuur van de Deventer Leerschool, Johan Müller (directeur) 1
Zie de oproep van staatssecretaris Dekker op www.onderwijs2032.nl
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
4
1. Inleiding Het schoolplan wordt één keer per vier jaar vastgesteld. In het laatste jaar van deze 4-jarige cyclus (20182019) wordt het plan door de directie en het schoolteam geëvalueerd. De uitkomsten daarvan kunnen invloed hebben op het schoolplan voor de nieuwe periode. Elk schooljaar zal er in de maand mei een tussenevaluatie plaatsvinden zodat het document indien nodig tussentijds kan worden bijgesteld. Wijzigingen in het schoolplan zullen aan de inspectie worden doorgegeven. Het schoolplan zal ter kennisgeving aan de inspectie worden gezonden. Wij zijn ons er terdege van bewust dat het maken van een schoolplan voor vier jaren een moeilijk opgave is: De wereld om ons heen verandert razendsnel en de school verandert mee. Wij zien dit schoolplan dan ook als een planningsdocument waarin wij onze visie uitwerken. In onze jaarplannen hebben wij de gelegenheid om deze visie helder en transparant uit te werken en daar waar nodig aan te passen aan de realiteit. Typering van de school De Deventer Leerschool is een school voor basisonderwijs in de binnenstad van Deventer. Het doel van de school is een wezenlijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de kinderen die op de school geplaatst zijn. De Deventer Leerschool heeft 230 leerlingen op de laatste teldatum (1-10-2015). Het leerlingaantal is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven. In de regio wordt krimp van het leerlingaantal verwacht. Voor de stad Deventer wordt gesproken van een lichte krimp. Onze school heeft op dit moment belangstelling van ouders; maar er zijn geen wachtlijsten meer en het werven van nieuwe leerlingen is een aandachtspunt voor de komende schooplanperiode (een stabiel leerlingenaantal of een lichte stijging daarvan moet haalbaar zijn). De Deventer Leerschool heeft een stedelijke voorziening. Het leerlingaantal van de Deventer Leerschool van de afgelopen jaren Teldatum 1 oktober 2011 Teldatum 1 oktober 2012 Teldatum 1 oktober 2013 Teldatum 1 oktober 2014
228 233 228 229
De prognose van het leerlingaantal van de Deventer Leerschool voor de komende jaren Teldatum 1 oktober 2015 Teldatum 1 oktober 2016 Teldatum 1 oktober 2017 Teldatum 1 oktober 2018
230 228 227 225
Onze leerlingenpopulatie is divers van samenstelling. Er is sprake van een hoger percentage hoger opgeleide ouders dan gemiddeld in Deventer. Binnen onze schoolgemeenschap komen alle aspecten van de samenleving bijeen. We hebben te maken met kinderen uit gebroken gezinnen, kinderen uit gezinnen met twee werkende ouders die gebruik maken van buitenschoolse opvang en kinderen die extra zorg nodig hebben in het kader van Passend Onderwijs. Aan onze school is de Stichting Kinderopvang Deventer Leerschool (DLS) verbonden. Deze stichting biedt twee vormen van Kinderopvang aan, te weten: de peuterspeelzaal (PSZ) ‘Trapje op’ en de buitenschoolse opvang (BSO). Het merendeel van de peuters van ‘Trapje Op’ stroomt door naar één van onze Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
5
kleutergroepen. De buitenschoolse opvang van de stichting Kinderopvang DLS is specifiek bedoeld voor de leerlingen van onze school. Er is intensief contact met de PSZ en BSO, we willen één doorgaande pedagogische lijn creëren, om de ontwikkeling van de kinderen optimaal te stimuleren. We streven naar de vorming van één Integraal Kindcentrum. De school in haar specifieke situatie. De school is in 1881 gestart als Rijks Leerschool, verbonden aan de Rijks Kweekschool. De oorspronkelijke huisvesting achter de Rijks Kweekschool aan de Singel is reeds lang verdwenen. Honderd jaar later is de Rijks Leerschool overgegaan naar de Vereniging Deventer Leerschool, op initiatief van de ouders van toen. In diezelfde periode is de school verhuisd naar een markant en sfeervol schoolgebouw aan de Brinkpoortstraat, dat dateert uit 1894. Modern monument De Deventer Leerschool is een school met karakter en een rijke historie. Daarom noemen wij onze school wel eens een modern monument. We staan voor modern onderwijs, toegespitst op de brede ontwikkeling van ieder kind. Maar we doen dat in en met de degelijkheid van een monumentaal gebouw. Brede ontwikkelingsschool Ieder kind heeft een talent. Het ene kind kan goed rekenen of mooie verhalen schrijven. Een ander kind maakt iedereen aan het lachen of blinkt uit in voetbal. De Deventer Leerschool wil alle leerlingen de kans bieden om te ontdekken welke talenten zij hebben. Volgens Miedema, Van Es en Studulski (2010) verloopt talentontwikkeling in vier stadia, namelijk: kennismaken, ontwikkelen, bekwamen en het leveren van topprestaties. Wij als school houden ons bezig met het eerste stadium: kennismaken. Wij willen de leerlingen een brede oriëntatie op verschillende vakgebieden aanbieden om mogelijke talenten te ontdekken, maar vooral om interesse bij de leerlingen te wekken. De leerlingen maken kennis met verschillende vakgebieden en zullen ontdekken waar hun interesses en dus mogelijke talenten liggen. De Deventer Leerschool staat voor kwalitatief goed onderwijs met het streven om door te groeien naar een brede ontwikkelingsschool waar kinderen van 2,5 tot 13 jaar zich kunnen ontwikkelen en kunnen leren in een kansrijke omgeving. De kinderen komen binnen bij peuterspeelzaal ‘Trapje Op’ en gaan daarna bijna drempelloos over naar groep 1. Er is afstemming ten aanzien van het beleid van opvang en onderwijs, om ervoor te zorgen dat kinderen binnen een vertrouwde omgeving kunnen genieten van onderwijs en opvang en zodat ze weten waar ze aan toe zijn.
Wij willen de leerlingen een brede oriëntatie op verschillende vakgebieden aanbieden om mogelijke talenten te ontdekken, maar vooral om interesse bij de leerlingen te wekken
Missie De Deventer Leerschool is een Bijzonder Neutrale Basisschool op algemene grondslag. De Deventer Leerschool verzorgt basisonderwijs voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar in de gemeente Deventer. Het
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
6
basisonderwijs heeft drie belangrijke functies2: - het draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen; - het zorgt voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden; - het rust kinderen toe voor participatie in de samenleving. Visie Op onze school zitten de leerlingen die later samen de wereld vormgeven. Een wereld die van alles kan blijken te zijn maar waarvan we in ieder geval weten dat het een andere wereld zal zijn met de daarbij onvermijdelijke onbekende veranderingen. Wij willen onze kinderen begeleiden in het ontwikkelen van uitstekende basisvaardigheden. Deze zijn nodig om te komen tot zelfstandige, sociaal competente kinderen die alles in zich hebben om tot zelfontplooiing te komen. We willen ze toerusten met een brede ontwikkeling, uitstekende basisvaardigheden en het vermogen om kritisch te kunnen denken, zodat zij elke toekomst aankunnen. De Deventer Leerschool wil alle aan haar toevertrouwde kinderen een veilig leer- en leefklimaat bieden, rekening houdend met de eigenheid, de ontwikkelingsfasen en de talenten van het kind. Alles begint met vertrouwen en gezien worden (ik mag er zijn). Wij begeleiden de aan ons toevertrouwde kinderen op een dusdanige wijze dat zij gevoelens ervaren van competentie (ik kan het), autonomie (ik mag het zelf doen en zelf ontdekken) en dit alles in een goede relatie met alle betrokkenen. Daarnaast willen wij een school zijn die onze leerlingen een brede oriëntatie op verschillende vakgebieden aanbiedt waarin de ontwikkeling van de leerlingen verbreed wordt . Ieder kind heeft een of meer talenten. Talent in de brede zin van het woord: waar ben je goed in, wat vind je leuk of spannend, waar heb je veel belangstelling voor? Wij spelen hier op in door een kansrijke leeromgeving te bieden waarin leerlingen hun mogelijke talenten kunnen ontdekken. Soms zijn kinderen zich bewust van die talenten, soms moeten ze deze ontdekken en ontwikkelen. ‘In ieder kind zit een kunstenaar verborgen’ (Pablo Picasso, 1881-1973) Wij zijn er van overtuigd dat alle kinderen in aanleg talenten hebben. Wij willen onze kinderen uitdagen hun talent(en) te ontwikkelen. Wij willen een uitstekende school zijn waar leerlingen tot ontwikkeling komen, de benodigde basisvaardigheden leren om te voldoen aan de kerndoelen van het onderwijs en waar de ontwikkeling van leerlingen wordt verbreed door mogelijke talenten te ontdekken. Hoe geven we onze visie vorm in het onderwijs op de Deventer Leerschool? Het onderwijsteam en de directeur spelen bij dit beleidsplan en de geplande activiteiten een cruciale rol. De directeur vervult hierbij een gidsfunctie: het bewaken en realiseren van de visie. Door voortdurend te overleggen met de verschillende gremia die betrokken zijn bij het onderwijs of de primaire taak hebben het onderwijs te verzorgen, weegt de directeur gedurende het schooljaar voorgenomen acties in het licht van hoe deze kunnen leiden tot het realiseren van de visie. Op deze wijze worden alle betrokkenen ambassadeurs van de visie van onze school, handelen er naar en zorgen er zo voor dat deze visie wordt gerealiseerd. Elke leerkracht wil zijn/haar leerlingen meer meegeven dan louter overdracht van kennis en verwerven van vaardigheden. We willen leerlingen competenter maken. We willen leerlingen kansen geven om zelfstandig taken te laten uitvoeren en vlot te leren samenwerken in onderlinge afhankelijkheid van elkaar. Organisatie De Deventer Leerschool is een Vereniging. Het bevoegd gezag ligt bij het bestuur van de Deventer Leerschool. Het toezichthoudend bestuur is belast met het houden van toezicht ten aanzien van het uitvoerend bestuur. Het uitvoerend bestuur bestuurt op afstand. De dagelijkse leiding van de Deventer Leerschool is in handen van de directeur en samen met de twee bouwcoordinatoren en de intern 2
Kerndoelen basisonderwijs. (2006). Publicatie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Den Haag.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
7
begeleider (IB) vormt de directeur het managementteam van de school. Conform eisen in de Wet op Primair Onderwijs is er een Medezeggenschapsraad op de Deventer Leerschool.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
8
Beleidsvoornemens en aandachtspunten ten aanzien van organisatie en bedrijfsvoering van de Deventer Leerschool. Voor de schoolplanperiode wil de Deventer Leerschool de volgende aandachtspunten uit gaan werken in het organisatorisch en bedrijfskundig beleid
Beleidsvoornemens ten aanzien van organisatie en bedrijfsvoering
Beleidsvoornemen 1. De vorming van één Integraal Kindcentrum (Deventer Leerschool, Peuterspeelzaal Trapje op en de Buitenschoolse Opvang van Stichting Kinderopvang DLS) waarbij de doorgaande leerlijn en de pedagogische afstemming centraal staan. 2. Het verder uitbouwen en optimaliseren van de organisatiestructuur en het effectief inrichten van de organisatie (in het kader van optimale aansturing).
Resultaatverwachting De Deventer Leerschool is een Integraal Kindcentrum (school, peuterspeelzaal en de buitenschoolse opvang)
Planperiode 2015-2018
Implementatie van de gewijzigde organisatiestructuur
2016
3. Het vaststellen van profielen voor de bouwcoördinatoren (voor de onderbouw, te weten de groepen 1 tot en met 4 en de bovenbouw, te weten de groepen 5 tot en met 8) en aanstellen van bouwcoördinatoren die voldoen aan het nieuwe profiel. 4. De positionering als eenpitter in relatie tot bedrijfsvoering en gezond financiëel beheer. 5. Het intensiveren van de samenwerking met andere basisscholen in Deventer.
Profiel vaststellen en bouwcoördinatoren aanstellen
2016
6. Het uitbreiden van het ondewijsaanbod met een voorschool. 7. Werven van voldoende nieuwe leerlingen (stabiliteit in instroom).
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
Gezonde bedrijfsvoering 2015 - 2019
Samenwerken met andere scholen op gebied van onderwijs, kwaliteit, zorg, bedrijfsvoering en personeel Start met een pilot voorschool Klanten/omgevings analyse en marketingplan
2015 -2019
2018-2019 2017
9
2. Onderwijskundige vormgeving 2.1
Inleiding
In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe het onderwijs op de Deventer Leerschool vorm gegeven wordt en is beschreven hoe invulling gegeven wordt aan de wettelijke opdracht van het onderwijs rekening houdend met de missie en visie van de Deventer Leerschool. Een goede pedagogische benadering zorgt voor een veilige basis om leren en ontwikkelen mogelijk te maken. Omgangsvormen, respect voor anderen, burgerschap, samenwerking, etc. zijn wezenlijke aspecten van het onderwijs op de Deventer Leerschool De Deventer Leerschool heeft als uitgangspunt dat zij zorgt dat het onderwijs op de school voldoet aan de eisen van de wetgever. Het onderwijs van de Deventer Leerschool staat open voor alle kinderen uit Deventer waarbij we ervoor zorgen dat ook leerlingen met speciale behoeften zo veel mogelijk op onze school terecht kunnen.
2.2
Visie op onderwijs en ontwikkeling
We werken op de Deventer Leerschool aan de ontwikkeling van kinderen en we proberen ze daarvoor belangrijke vaardigheden bij te brengen. Taal, lezen (met specifieke aandacht voor begrijpend lezen) en rekenen krijgen veel aandacht. We willen dat de kinderen een goede aansluiting vinden in het voortgezet onderwijs en zich daar zo goed mogelijk verder kunnen ontplooien en ontwikkelen. Zelfstandig kunnen leren is dan ook belangrijk. We willen graag dat kinderen zich zo goed mogelijk staande kunnen houden in een maatschappij die snel verandert en dat zij zich ontwikkelen tot prettige, zelfstandig functionerende jonge mensen. Dit betekent dat we willen dat leerlingen naast cognitieve vaardigheden, ook sociaalemotioneel vaardig worden, zodat zij zich op beide gebieden zeker voelen. Wij maken in het onderwijs gebruik van het Activerende Directe Instructiemodel (ADIM). Wij willen dat onze leerlingen de school verlaten met het gevoel meer te kunnen dan ze ooit gedacht hadden. Met die stimulans kunnen zij de stap zetten naar het vervolgonderwijs. Ontwikkeling is het resultaat van rijping en leren. Rijping heeft betrekking op fysieke en mentale groei. Deze groei is spontaan en geeft het kind leermogelijkheden. Iets ‘duurzaam’ kunnen, zoals vooruitgang boeken, andere houding aannemen, e.d. noemen we ‘leren.’ Ontwikkeling wordt bepaald door de activiteit van het kind (rijping en leren), door de activiteit van de omgeving (in het bijzonder de leerkracht die het informatieverwerkingsproces ‘stuurt’ en het samenspel tussen beide. Daarmee is dus gezegd dat kinderen zich ontwikkelen in interactie met hun omgeving. Kinderen op de basisschool verschillen in ontwikkelingsniveau. Ook zijn er bijbehorende leerlingenkenmerken die verschillende behoeften met zich meebrengen. Zo moeten jonge kinderen duidelijk nog groeien in werkgeheugen, in ervaring met meer complexe taken en in het vermogen tot abstraheren. Zelfstandigheid en taakgerichtheid moet geleerd worden en de behoefte aan spel is groot. Oudere kinderen echter zijn al meer in staat om aan eigen doelen te werken en zijn gemiddeld genomen zelfstandiger. Met deze verschillen in ontwikkeling houden we rekening in onze aanpak, dat wil zeggen in de manier waarop we met kinderen praten, hun werk bespreken, leertaken voorstructuren en hulp geven.
2.3
Pedagogisch klimaat
Het pedagogisch klimaat op onze school is een klimaat waarin motivatie en zelfvertrouwen van de leerlingen groeit. Wij richten ons er in de eerste plaats op om iedere leerling zelfstandigheid, sociale redzaamheid en een positieve werkhouding bij te brengen. Dat doen wij door rekening te houden met de drie psychologische basisbehoeften die we op de volgende manier beschrijven: Competentie (ik kan het) Kinderen willen laten zien wat zij kunnen en zichzelf als effectief ervaren. Een combinatie van hoge (en Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
10
reële) verwachtingen en beschikbaarheid voor hulp en ondersteuning, zijn een goede basis voor het ontwikkelen van een gevoel van competentie. Autonomie (ik mag het zelf doen) Kinderen willen het gevoel hebben de dingen zélf te kunnen doen. Zélf kunnen beslissen en zelf keuzes maken. Het pedagogische antwoord hierop is het bieden van veiligheid, ruimte, begeleiding en ondersteuning. Het waarborgen van de verbondenheid met de ander. Individuele vrijheid is belangrijk en wordt gestimuleerd. Altijd in relatie met de ander, met behoud van diens vrijheid en jouw verantwoordelijkheid daarvoor. Relatie (ik hoef het niet alleen te doen) Kinderen hebben behoefte aan relatie, zowel met hun leerkrachten als met andere kinderen. Ze willen het gevoel hebben erbij te horen, deel uit te maken van een gemeenschap. Hoewel in een gemeenschap conflicten zijn en men rekening moet houden met elkaar, voelt men zich er in principe veilig. Kinderen en volwassenen voelen zich gezamenlijk verantwoordelijk voor een goede sfeer en als het lastig is, kan de leerling rekenen op de steun van zijn leraar. In scholen hebben volwassenen veel invloed op de kwaliteit van de relaties. Niet door op de voorgrond te treden, maar juist door vanaf de zijlijn beschikbaar te zijn. Luisteren, vertrouwen bieden, optreden als het echt nodig is, uitnodigende omstandigheden creëren, het goede voorbeeld zijn, uitdagen en ondersteunen zijn belangrijke pedagogische voorwaarden voor het ontstaan van goede relaties. Regels en afspraken Regels en afspraken ondersteunen het (pedagogisch) klimaat dat we nastreven: iedereen moet zichzelf kunnen zijn en zelfvertrouwen kunnen opbouwen. Anderen zijn beschikbaar voor hulp en ondersteuning als daarom gevraagd wordt. We hebben als Deventer Leerschool duidelijke algemene schoolafspraken die voor iedereen gelden en die we op verschillende plekken in de school visualiseren. De afspraken in de klas zijn hiervan afgeleid. Het is belangrijk dat alle regels en afspraken goed “doorleeft” en gedragen worden en dat ze opgebouwd worden vanuit de kinderen zelf. Het spreekt voor zich dat vooroordelen, discriminatie en pesten niet passen in ons pedagogisch klimaat. Preventief optreden en het kind helpen bij het laten zien van wenselijk gedrag heeft altijd onze voorkeur.
2.4
Didactisch ontwerp
De onderwijskundige invulling van ons onderwijs laat zich kenmerken door het streven naar een brede ontwikkelingsschool, met het accent op een stevige cognitieve basis. We werken met een leerstofjaarklassensysteem, in vrij homogene groepen. In de kleutergroepen komen ook heterogene groepen voor (groep 0/1). Individueel wordt bepaald in welke leeftijdsgroep het kind het beste past. Het uitgangspunt is tot welke jaargroep (1 januari – 1 januari) het kind behoort. Het kind kan, in overleg met de ouders, korter of langer in een kleutergroep zitten. Bevindt het kind zich langer in de jaargroep dan gebruikelijk, dan is er een Ontwikkelingsperspectief (OPP, voorheen handelingsplan genoemd) opgesteld. Incidenteel komt doubleren of versnellen voor. Vanaf groep 3 werken we aan de hand van methoden. De onderwijsbehoeften van de groep zijn bepalend voor de manier waarop we deze methoden inzetten. De didactische invulling van ons onderwijs laat zich kenmerken door het werken met het (interactieve) directe instructiemodel waarbij we uitgaan van drie instructieniveaus. Tijdens de verwerking van de leerstof weet de leerkracht welke kinderen een extra aandachtmoment nodig hebben en richt daartoe een instructietafel in. We kennen de leerstijlen van de kinderen en doen ons best om daar aan tegemoet te komen tijdens de lessen. De hoeveelheid verwerkingsstof wordt aangepast aan de behoeften en het tempo van de kinderen. Hierbij maken we gebruik van basisstof, remediërende materialen en opdrachten. Daarnaast is er een specifiek programma voor kinderen met een meer dan gemiddelde intelligentie, waarbij het accent ligt op de samenhang tussen het in compacte vorm aanbieden van basisstof (‘compacten’) en de extra aan te bieden verdiepings- en/of verrijkingsstof. Incidenteel laten we het jaargroep programma los en werkt een kind op een eigen, individuele leerlijn. In principe doen alle kinderen mee met de toetsen van de Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
11
methode en het (cito) leerlingvolgsysteem. Het is de bedoeling dat we voornemens en afspraken ten aanzien van ‘doubleren en versnellen’ expliciteren in een document, dit is dus ook een aandachtpunt voor de nabije toekomst. Leerstof De leerstof die wij aanbieden bestaat niet alleen uit feitenmateriaal (kennis vergaren), we bieden ook leerstof aan waarmee de leerlingen hun sociale, praktische en kunstzinnige vaardigheden kunnen ontwikkelen. Bij de keuze van leerinhouden letten we vooral op de betekenis die de leerstof voor kinderen heeft. De directe relatie tussen wat op school is geleerd en de toepassing daarbuiten is van groot belang voor de zelfredzaamheid. Niet alle kinderen leggen even gemakkelijk zelf dat verband. Op onze school zijn daarom bij lessen geregeld ‘levensechte’ materialen te zien, bijvoorbeeld recepten, kranten, reclamefolders met prijzen, weeg- en meetapparatuur. We proberen zo veel mogelijk de buitenwereld naar binnen te halen (aanschouwelijk uitdagend onderwijs). Waar mogelijk bieden we de leerstof ook in samenhang aan. Soms bieden bestaande methodes voor enkele leerlingen onvoldoende oefenstof om kennis en vaardigheden algemener bruikbaar te maken. We beschikken daarom over een orthotheek met specifieke materialen en hulpmiddelen bij de methodes. Tevens biedt de digitale leeromgeving de mogelijkheid tot de nodige differentiatie. Werkvormen Op de Deventer Leerschool brengen we onze leerlingen in contact met leerinhouden door middel van werkvormen zoals instructie geven (en feedback), demonstreren, modelling, het leergesprek, leren door zelf te onderzoeken, coöperatieve werkvormen, voorlezen enzovoort. We vinden het belangrijk dat kinderen een actieve rol in het leerproces krijgen toegemeten en de keuze van de werkvormen stemmen we daarop ook af. Belangrijk om te melden is verder dat we door de hele school heen aandacht besteden aan het ‘leren leren’ zelf. In de hoogste groepen bereiden we de kinderen voor op studievaardigheden en bespreken en trainen we nadrukkelijk op welke manier een leerling succesvol kan zijn. In de lagere groepen is het voorbeeldgedrag (modelling) van de leerkracht een punt, evenals de vele momenten waarop leerlingen echt zelfstandig mogen leren (zichzelf beoordelen, kiezen uit taken etc.). Instructie geven Instructie geven is een van de belangrijkste activiteiten van de leerkracht. We besteden er daarom extra aandacht aan. We hanteren het directie instructiemodel. Er is uitleg voor de leerlingen. De leerkracht heeft de uitleg goed voorbereid. Er is in het bijzonder aandacht voor de vraag hoe aangesloten kan worden bij de voorkennis van de leerlingen. Het doel van de les wordt verteld en de uitleg wordt afgesloten met een korte samenvatting. Na de uitleg oefenen de leerlingen een of meerdere keren achter elkaar onder begeleiding van de leerkracht. Het zelfstandig oplossen van problemen krijgt daarbij de nadruk. We leren leerlingen terug te vallen op de gegeven uitleg. Daarna oefenen de leerlingen zelfstandig of per tweetal (soms ook in een groepje) en de leerkracht is beschikbaar om vragen van leerlingen te beantwoorden. De leerkracht geeft kortdurend hulp waar nodig. Leerlingen die dat nodig hebben blijven nog oefenen onder begeleiding van de leerkracht terwijl andere kinderen al zelfstandig aan de slag gaan. Dit noemen we ‘verlengde instructie’. Het onder begeleiding inoefenen helpt de kinderen de grote stap te maken van instructie naar de zelfstandige verwerking. Taal en lezen Om de leerlingen in hun proces naar zelfstandigheid te ondersteunen, leggen we in ieder geval vooral een accent op goed taal- en leesonderwijs. Lezen ligt aan de basis van al het andere leren. In alle groepen wordt veel aandacht besteed aan de uitbreiding van de woordenschat. Taal en lezen zijn van belang voor het functioneren, nu als kind, later als volwassene, praktisch en sociaal. Rekenen Wij vinden het van belang dat rekenonderwijs kinderen activeert, prikkelt tot het op willen doen van informatie, ruimte biedt tot het uitwisselen en aanscherpen van ervaringen en hen daadwerkelijk rekenbouwstenen meegeeft voor de toekomst. Rekenkundige inzichten en vaardigheden zijn onmisbaar in Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
12
het maatschappelijk handelen. ICT De computer wordt waar mogelijk ingezet, bij de instructie, om extra te oefenen en als informatiebron. Vanaf groep 3 beschikt iedere klas over een digibord. In of bij iedere groep staan enkele computers die intensief gebruik worden. ICT als middel ter ondersteuning van het onderwijsproces vraagt onze aandacht. De komende periode willen wij ons herzien op gebruik en inzet van ICT binnen het onderwijs van de Deventer Leerschool, in dat kader willen wij een visie op ICT en het onderwijs ontwikkelen.
2.5
Klassenorganisatie
Een duidelijke klassenorganisatie levert ook een bijdrage aan een krachtige leeromgeving. We maken kinderen er ook mede verantwoordelijk voor. We hanteren een leerstofjaarklassensysteem waarin de kinderen zijn gegroepeerd op basis van leeftijd. Om het gewenste onderwijs en leerlingenzorg te kunnen bieden, is een goed klassenmanagement en zelfstandig werken belangrijk. Het klassenmanagement willen we graag optimaliseren, dit is één van onze aandachtpunten voor de komende tijd. Iedere periode wordt er in elke groep een groepsoverzicht (dit wordt gemaakt per vakgebied om de voortgang van de leerlingen te monitoren) opgesteld door de leerkracht(en). Hieruit blijken de afwijkende onderwijsbehoeften. Vervolgens wordt er een groepsplan opgesteld waarin staat op welke wijze de leerkracht recht doet aan de afwijkende onderwijsbehoeften en hoe het wordt georganiseerd. Eventueel wordt een individuele leerlijn ontworpen voor de leerling. Voor de leerling wordt dan een POP opgesteld (zie Zorgplan: Doorlopende Ontwikkelingslijnen op de DLS).
2.6
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Onze visie op de sociale- en emotionele ontwikkeling: Kinderen kunnen zich sociaal en emotioneel optimaal ontwikkelen als zij zich bewust zijn van het eigen gedrag én daarop kunnen reflecteren. We besteden daarom veel aandacht aan de sociale -en emotionele ontwikkeling van leerlingen. Leerlingen die zich op die genoemde gebieden goed ontwikkelen, doen het ook beter op cognitief gebied. Wie goed in zijn vel zit, presteert beter. We zijn een sociale werk- en leefgemeenschap waarin elk lid zich gewaardeerd mag weten. Het team van de Deventer Leerschool volgt de leerlingen en gebruikt daarbij het volgsysteem ZIEN. Daarnaast gebruiken we de methode Leefstijl. De Deventer Leerschool heeft een pestprotocol en alle leerkrachten hebben regelmatig aandacht voor pesten in de klas. De wijze waarop de Deventer Leerschool pesten op wil nemen in het leerplan is een aandachtspunt, het gaat dan om een oriëntatie op de positionering en didactiek ten aanzien van pesten binnen de methode leefsijl of de keuze voor een aparte methode. Burgerschap Wij vinden actief burgerschap belangrijk, omdat wij graag willen dat de leerlingen betrokken burgers worden die een positieve bijdrage kunnen en willen leveren aan een betere wereld. Wij willen dat de leerlingen zich zelf leren kennen, kunnen reflecteren op hun gedrag, wij willen dat leerlingen zien wat hen verbindt met anderen. Hoe gaan we om met ‘de ander’ staat ook beschreven in de methode sociaalemotionele ontwikkeling (Leefstijl) en komt aan bod bij wereldoriëntatie. Aan burgerschap wordt tevens aandacht besteed bij maatschappelijke bijzonderheden, zoals Prinsjesdag, democratische verkiezingen, e.d. Ook de aandacht voor eventuele rampen is steeds aanwezig en waar mogelijk is de school betrokken bij een actie (zoals schaatsen voor water en de jaarlijks terugkerende landelijke Kinderpostzegelactie). Ook het functioneren van de leerlingenraad is in het kader van burgerschapsontwikkeling belangrijk voor de kinderen. Veiligheidsbeleid Er is een actueel en geborgd veiligheidsplan waarin ook de sociale veiligheid een plaats inneemt. Dit is in samenwerking met de gemeente Deventer en andere instanties uitgewerkt. Dit is op de Deventer Leerschool opgenomen in de map ‘Veiligheid’ (samengesteld door Sine Limite). Deze map wordt beheerd door de administratie van de school. Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
13
Multiculturele samenleving De Deventer Leerschool wil graag bijdragen aan een evenwichtige multiculturele samenleving en onderschrijven het belang dat kinderen van verschillende culturen, gezindten en sociaal-economische achtergronden in Deventer elkaar leren kennen, ook via onderwijs. Daarom willen we participeren in het ‘desegregatie’-convenant van de gemeente en gezamenlijke schoolbesturen in Deventer, binnen de mogelijkheden en grenzen van onze school als stedelijke voorziening. (Het convenant is ter inzage beschikbaar voor ouders.)
2.7
Kerndoelen
De overheid heeft kerndoelen3 voor het primair onderwijs vastgesteld en deze kerndoelen geven voor de verplichte vakken aan wat een kind aan het einde van de basisschooltijd zou moeten kunnen en weten. De kernvakken van de basisschool zijn Nederlandse taal, Engelse taal, rekenen en wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld (bijvoorbeeld aardrijkskunde, geschiedenis, biologie, burgerschapsvorming), kunstzinnige oriëntatie (bijvoorbeeld muziek, tekenen en handvaardigheid) en bewegingsonderwijs (bijvoorbeeld gymlessen). Nederlandse taal. Bij Nederlandse taal worden de vier onderdelen algemeen taalonderwijs en spelling, leesvaardigheid, schrijfvaardigheid en begrippenlijst en taalverzorging aan de orde. Algemeen taalonderwijs en spelling Zowel voor het algemene taalonderwijs als voor spelling wordt gewerkt met de nieuwste versie van de methode Taal actief 4. Leesvaardigheid In groep 3 werken we met ‘Veilig Leren Lezen’. Deze methode heeft veel extra oefenmateriaal en lessuggesties voor het digitaal schoolbord. Tevens biedt het de leerkracht handvatten voor onderwijs op maat, in de vorm van de maan-, zon en ster opdrachten. Ook in de hogere groepen wordt dagelijks tijd en aandacht besteed aan voortgezet technisch lezen. In groep 4 t/m 6 wordt gewerkt met de methode ‘Estafette’. Er is een ruime schoolbibliotheek aanwezig, waar de kinderen zelfstandig boeken kunnen ruilen. Het stimuleren van leesplezier vinden wij belangrijk. Begrijpend lezen is een belangrijke voorwaarde voor schoolsucces. In groep 4 t/m 8 wordt gewerkt met de actuele teksten van ‘Nieuwsbegrip XL’. Schrijfvaardigheid In de groepen 3 t/m 5 gebruiken we de methode ’Pennenstreken’. In de hogere groepen is er de methode Handschrift. In het kader van de 21-eeuwse vaardigheden is de heroriëntatie op het vak schrijven (de doelen en didactiek bij het schrijfonderwijs) een aandachtspunt voor de komende tijd waarbij we streven naar een actuele visie op de functie en waarde van het schrijfonderwijs in de Deventer Leerschool. Begrippenlijst en taalverzorging De Deventer Leerschool gebruikt de methode ‘Taal Actief 4. Engelse taal In de groepen 1 t/m 8 wordt Engelse les gegeven, door de groepsleerkracht met behulp van de ‘digibordmethode’ GROOVE ME. De implementatie van Engels in de onderbouw is van recente datum. De evaluatie en orientatie van Engels in de onderbouw en intensivering van Engels op de Deventer Leerschool (bovenbouw) is een aandachtspunt. Rekenen/wiskunde Bij rekenen/wiskunde zijn de domeinen getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden van belang. Er wordt gewerkt met de nieuwste rekenmethode ‘Wereld in Getallen’. Deze methode ondersteunt 3
Kerndoelen Primair Ondewijs – SLO, te vinden op de site van de PO raad.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
14
het realistisch rekenonderwijs. In ieder leerjaar is de leerstof ingedeeld in blokken, bestaande uit leerkrachtgebonden en zelfstandige lessen. Elk blok wordt afgesloten met een toets. Techniek De Deventer Leerschool heeft expliciete aandacht voor techniek. Er wordt bijvoorbeeld jaarlijks gewerkt aan een schoolbreed techniekproject. De komende jaren staat techniek op de agenda omdat de Deventer Leerschool techniek nog beter in het onderwijs wil opnemen. Oriëntatie op jezelf en de wereld Wij rekenen niet alleen het stimuleren van de cognitieve ontwikkeling tot onze kerntaak, maar ook het bijdragen aan de persoonsontwikkeling van de kinderen. Een optimale sociaal-emotionele ontwikkeling is daarbij belangrijk. In alle groepen gebruiken we de methode, Leefstijl. Dit is een programma t.b.v. het stimuleren van de sociaal-emotionele vaardigheden van de kinderen. Het omvat een scala van vaardigheden zoals kennismaken, luisteren, communiceren, zelfvertrouwen, gevoelens uiten, assertiviteit en weerbaarheid, conflicten oplossen, omgaan met groepsdruk, risico’s inschatten en doelen stellen. Het programma bestaat uit (les)materiaal en trainingen voor leerkrachten. Zoals eerder besproken hanteren wij ook een gezamenlijk opgesteld pestprotocol. Ten aanzien van de orientatie op de wereld zijn vakken als aardrijkskunde, geschiedenis en biologie en de beleving van natuur en milieu belangrijk. Voor aardrijkskunde wordt er gebruik gemaakt van de digitale methode ‘Wereldzaken’ en geschiedenis wordt aangeboden aan de hand van de methode ‘Wijzer door de tijd’. Deze methode voldoet niet meer en tijdens de komende periode staat de oriëntatie op en keuze van een nieuwe geschiedenismethode op de planning. Voor biologie wordt ‘Buitendienst’ en ‘Leefwereld’ gebruikt en een methode als Nieuwsbegrip is primair gericht op de taalontwikkeling van de kinderen, maar wordt in de Deventer Leerschool ook ingezet om onderwerpen op het gebied van mens en samenleving te behandelen. Kunstzinnige oriëntatie Door middel van een kunstzinnige oriëntatie maken kinderen kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Het gaat bij dit domein om kennismaking met dié aspecten van cultureel erfgoed waarmee mensen in de loop van de tijd vorm en betekenis hebben gegeven aan hun bestaan. Het gaat bij kunstzinnige oriëntatie ook om het verwerven van enige kennis van de hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Dit vindt zowel op school plaats, als via regelmatige interactie met de (buiten)wereld. Wij denken dat kinderen leren zich aan de hand van kunstzinnige oriëntatie open te stellen en dat kan heel eenvoudig door kinderen te laten kijken naar schilderijen en beelden, ze te laten luisteren naar muziek, ze te laten genieten van taal en beweging. Dat kan dus door muziek, taal, handvaardigheid en bewegen. Kunstzinnige oriëntatie is er ook op gericht bij te dragen aan de waardering van leerlingen voor culturele en kunstzinnige uitingen in hun leefomgeving. Waar mogelijk worden daarbij onderwerpen gebruikt die samenhangen met die uit andere leergebieden. Het onderwijs wordt daardoor meer samenhangend en mede daardoor betekenisvoller voor kinderen. In de toekomst is deze focus op de samenhang van verschillende leergebieden (waaronder kunstzinnige oriëntatie) een aandachtspunt voor de Deventer Leerschool. Bewegingsonderwijs en gezonde leefstijl De leerkrachten van de Deventer Leerschool willen hun leerlingen ondersteunen in hun ontwikkeling zodat ze zelf verantwoordelijk, bevredigend en duurzaam blijven deelnemen aan bewegingsactiviteiten. We willen dat kinderen ook ten aanzien van bewegen en gezonde leefstijl geleidelijk aan zelf hun leerproces in handen nemen. Zo wil de Deventer Leerschool mee de basis leggen voor een levenslang zelfgestuurd initiatief tot bewegen, een stevige basis voor gezondheid. Wij denken dat bewegingsonderwijs niet op zichzelf staat: Leerlingen die het plezierig en zinvol vinden om zich in te spannen voor de gymles zullen meer gefocust en actiever zijn tijdens de les en zullen bovendien ook spontaan in hun vrije tijd een actievere levensstijl ontwikkelen4. Het uitdragen van een gezonde leefstijl is ook uitgangspunt bij afspraken 4
Cox, A. E., Smith, A. L.,& Williams, L. (2008). Change in physical education motivation and physical activity behavior during middle school. Journal of Adolescent Health, 43, 506-513.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
15
over eten en drinken op school (10-uurtje en lunch) en traktaties bij verjaardagen. De Deventer Leerschool heeft een vakleerkracht bewegingsonderwijs aangesteld en deze vakleerkracht hanteert bij de gymlessen didactische principes waarbij de veiligheid (in materieel, fysiek, emotioneel en relationeel opzicht) gewaarborgd wordt. Daarnaast wordt elke klasgroep als een heterogene groep gezien bij het bewegingsonderwijs. Immers: Niet alle leerlingen durven hetzelfde, of beschikken over dezelfde motorische of sociale competentie. Differentiatie naar tempo, niveau, interesse en leerstijl geeft ruimte om het individuele leerproces te sturen. Het is de bedoeling van de Deventer Leerschool om elk kind optimaal intensief, veelzijdig, met plezier en met ruimte voor eigen inbreng te laten bewegen (tijdens de gymles, maar ook tijdens bijvoorbeeld de pauzes op het schoolplein).
2.8
Opbrengsten, resultaten en toetsen
De resultaten van het onderwijs op de Deventer Leerschool waren de afgelopen vier jaren bovengemiddeld te noemen. De eindopbrengsten van de Deventer Leerschool zijn als voldoende gewaardeerd door de inspectie. De schoolscore op de IEP is iets boven het gemiddelde van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. De toetsuitslagen voldoen op alle onderdelen aan de norm die de inspectie stelt voor scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie en laten weinig uitvallers zien. Aangezien we verwachten dat onze populatie wijzigt door bijvoorbeeld passend onderwijs, is het handhaven van huidige resultaten een aandachtspunt. Daarnaast hebben we de ambitie om de huidige resultaten op het gebied van Taal (met name spelling) omhoog te brengen. Toetsen Kinderen op de Deventer Leerschool worden gedurende de gehele basisschoolperiode gevolgd. Vanaf groep 3 wordt er getoetst op begrijpend lezen, spelling, woordenschat, technisch lezen AVI teksten (Analyse Van Individualiseringsvormen) + DMT (Drie Minuten Toets) en rekenen/wiskunde. Er wordt gewerkt aan de hand van een toetsplan (jaarrooster toetsen). De onderwijsinspectie bekijkt met name begrijpend lezen, technisch lezen en rekenen (twee keer per jaar), de scores DLS liggen (bijna) altijd boven de norm. De streefdoelen van de Deventer Leerschool zijn hoger dan inspectienorm. De uitslagen van de toetsen worden gebruikt om het onderwijsaanbod af te stemmen op de uitslagen (groepsplan), de prestaties en ontwikkeling worden gevolgd (beeld studievoortgang basischoolcarrière) en er wordt een beeld van de groep gevormd. Schoolbreed geven alle toetsen samen een beeld van bijvoorbeeld de (kern)vakken en toetsuitslagen kunnen richtinggevend zijn bij de keuze voor bijvoorbeeld nieuwe methodes (onderbouwing aan de hand van de scores). IEP eindtoets De Deventer Leerschool heeft gekozen5 voor de IEP (Eindevaluatie Primair Onderwijs) toets omdat deze toets: - een duidelijk en gestructureerd beeld geeft van het niveau; - een duidelijke lay-out heeft en eenvoudige zinnen (zinsbouw) gebruikt; - begrijpelijk woordgebruik heeft en alle taal in de toets functioneel is; - zo is opgezet dat de opdrachten bij rekenen minder talig zijn; - een goede keuze is voor dyslecten, zij werken met de op school gebruikte ‘Sprint Plus’ versie; - een strategische keuze is: ‘’een goede toets een eerlijke kans geven’’.
2.9
Kinderen met extra zorgbehoeften
Voor sommige kinderen bij ons op school geldt dat de ontwikkeling niet volgens de “normale” ontwikkelingslijn verloopt. Leerlingen met bijvoorbeeld een leerbeperking profiteren minder van de aangeboden ervaringen en het kost hen meer tijd om zich kennis en vaardigheden eigen te maken. 5
Keuze voor eindtoets is afhankelijk van wettelijke kaders voor toetsing in het Primair Onderwijs.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
16
Kinderen die extra zorg nodig hebben, kunnen rekenen op hulp, bij voorkeur in de klas en soms buiten de klas (indien nodig wordt er een individuele leerlijn ingezet). Deze hulp wordt geboden door de groepsleerkracht en soms door de intern begeleider of student (stagiaire). Daarnaast wordt de leerkracht begeleid door de intern begeleider. We streven er nadrukkelijk naar alle kinderen mee te laten doen met het jaarprogramma (kerndoelen), maar kiezen voor de adaptieve benadering. We houden rekening met individuele verschillen. Het onderwijs aan kinderen met een extra zorgbehoefte vraagt om extra ondersteuning van leerkrachten, intensieve afstemming tussen ouders, leerkrachten en intern begeleider zodat de doorgaande lijn in de begeleiding en ondersteuning van deze leerlingen kan worden gewaarborgd. In het rooster worden structureel mogelijkheden gezocht om leerkrachten vrij te roosteren om deze kinderen extra ondersteuning te kunnen bieden. De intern begeleider heeft een belangrijke functie in het volgen van leerlingen met een individuele leerlijn. De aandacht voor informatie-uitwisseling en overdracht van kinderen met een individuele leerlijn (van de ene groep naar de volgende groep) heeft onze aandacht en dat blijft van belang, zeker in het kader van een mogelijke toename van zorgleerlingen (door passend onderwijs). Er is onlangs een leerkracht die zich heeft gespecialiseerd in het werken met Video Interactie Begeleiding in het onderwijs. Het is wenselijk om deze specifieke expertise in te zetten bij de begeleiding (van de leerkracht in de klas) voor kinderen met een extra zorgbehoefte. Rekening houden met verschillen Wij houden met de aanschaf van nieuwe methoden rekening met de mogelijkheid van (begeleid) zelfstandig werken. Zowel kinderen die meer herhaling nodig hebben, als leerlingen die moeilijker leerstof aankunnen, werken op eigen niveau zelfstandig verder. De leerkracht heeft tijdens het moment van het zelfstandig werken tijd om leerlingen extra ondersteuning te bieden. Door middel van een weektaak en de klassikale instructie, weten de leerlingen wat zij moeten doen en hoe zij het werk kunnen plannen. Kinderen met een meer dan gemiddelde intelligentie Er zijn ook kinderen die in alle opzichten een meer dan gemiddelde intelligentie hebben en ook kinderen die bijzonder uitblinken op één of meer gebieden. Dit vraagt extra ondersteuning van de school, want er moet rekening gehouden worden met het feit dat deze kinderen net zoveel uitdaging nodig hebben op hun niveau als andere kinderen. Daarnaast moet de doorgaande lijn in de begeleiding en ondersteuning van deze leerlingen worden gewaarborgd. Wij kiezen ervoor om deze leerlingen, na zorgvuldige screening op cognitieve en affectieve mogelijkheden, één dagdeel per week passend onderwijs te bieden en deze kinderen tijdens dat dagdeel te begeleiden in de zogenaamde plusgroep door een gespecialiseerde leerkracht. Passend onderwijs Passend onderwijs is goed onderwijs voor ieder kind, op de basisschool of indien nodig op het speciaal (basis)onderwijs. De Deventer Leerschool werkt samen met andere scholen in Deventer samen in het samenwerkingsverband SINE LIMITE6. Sine Limite adviseert en ondersteunt ook onze school bij het vormgeven van passend onderwijs. Met passend onderwijs is het nog beter mogelijk om ondersteuning op maat te bieden voor alle kinderen die dit nodig hebben. We nemen onze verantwoordelijkheid voor een tolerante samenleving. We willen (voor zover dit mogelijk is) ruimte bieden voor kinderen met ander gedrag. Alle kinderen leren om rekening te houden met elkaar en om te gaan met individuele verschillen. De leerlingen de beste kansen geven op een vervolgopleiding en meedoen in de samenleving. Kinderen die het echt nodig hebben kunnen naar het speciaal (basis)onderwijs. Dat blijft. Daarnaast werken we nauw samen met partners vanuit de jeugdhulp, zodat kinderen en hun ouders zowel op school als thuis passende ondersteuning krijgen. Scholen zijn verplicht om een passende onderwijsplek te vinden voor kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte. Dit heet de zorgplicht. Of het kind nu “gewoon” of “anders” leert: elke school heeft de plicht een passend aanbod te doen. Het liefst op de reguliere basis6
Zie: ‘Passend onderwijs duurzaam verder ontwikkelen’ (samenwerkingsverband Sine Limite, op de school aanwezig) en handboek IB van Sine Limite, www.sinelimite.nl
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
17
school. En als dat niet kan, dan op een andere basisschool, in het speciaal basisonderwijs of in het speciaal onderwijs. Altijd in samenspraak met de ouder of verzorger. “Gewoon als het kan, speciaal als het moet”. Er wordt zorg geboden aan alle leerlingen, waaronder ook de hoogbegaafde en hoog- intelligente leerlingen. De zorg is geborgd door een uniforme zorgstructuur. De Deventer Leerschool beschikt over een schoolondersteuningsprofiel met daarin opgenomen de mogelijkheden die de school kan bieden v.w.b. passend onderwijs. Wij scharen ons achter de doelstelling van Sine Limite, hierbij is het beleidsplan 20142018 van Sine Limite leidend voor de school. Om te zorgen dat we meerbegaafdheid vroegtijdig (h)erkennen, werken we met een (methodische) handreiking voor onderwijs aan meerbegaafde kinderen. We gebruiken het digitale handelings – protocol hoogbegaafdheid waarmee we kinderen vanaf de kleuterperiode kunnen screenen en volgen. Wij bieden meerbegaafde kinderen extra activiteiten, passend bij hun niveau. Ze kunnen aan de slag gaan met verdiepingsstof en we stellen daarvoor ook speciaal lesmateriaal beschikbaar (zoals het werkboekje Kien, Rekentijgers, Somplex en de zogenaamde pluskast). Toelatingsprocedure Op onze school wordt stapsgewijs het proces doorlopen om een goede afweging te maken leerlingen met een beperking toe te laten. Het kan gaan om leerlingen met een indicatie van de Commissie Toelaatbaarheid of om leerlingen die teruggeplaatst worden van een speciale school. Op onze school wordt een reeks vragen doorgenomen bij aanmelding van deze leerling. Aan de hand van deze onderwijskundige vragen en de onderwijsbehoefte van een leerling bekijken we of de school in staat is de onderwijskundige antwoorden te bieden. Centraal in die beantwoording staat het belang van het kind en de mogelijkheden van de school om het ontwikkelingsproces van het kind te ondersteunen. Mogelijkheden en beperkingen worden in kaart gebracht. De school zal bij de beantwoording gebruik maken van de ondersteuning van bijvoorbeeld een school aangesloten bij een Regionaal Expertisecentrum en/of van de mogelijkheden die het samenwerkingsverband biedt. Ook kan de schoolarts, of andere externen, gevraagd worden hun expertise aan te reiken. Bij het besluit tot toelating of weigering zijn altijd meerdere disciplines van het team (intern begeleider, directeur en leerkracht) betrokken. We gaan er immers van uit dat – bij toelating – de leerling de gehele basisschoolperiode op onze school welkom is. Met ouders kunnen echter ook bindende afspraken gemaakt worden die aangegeven dat een leerling ge-durende een beperkte periode deelneemt aan het onderwijsproces op de basisschool. De uiteindelijke beslissing over toelating of weigering wordt door de directeur van de Deventer Leerschool genomen. Schoolbeleid Wij vangen momenteel voor zover mogelijk altijd een leerling op die ondersteuning behoeft. We dragen zorg voor een goede spreiding over de groepen. Dit is om zuiver praktische redenen. Het moet werkbaar blijven voor de leerkrachten, die nog een groot aantal andere leerlingen in de groep aandacht moeten geven. De plaatsingen worden altijd zorgvuldig afgewogen naar de ontwikkelingsbehoeften van het kind, de wensen van de ouders en mogelijkheden van de school. Noodzakelijke faciliteiten in orde Om een kind met een handicap te plaatsen, is er nog een belangrijke voorwaarde waaraan voldaan moet zijn: eventueel nog niet aanwezige noodzakelijke faciliteiten, zoals een aangepast toilet of apparatuur voor slechthorenden, kunnen soms gefinancierd en gerealiseerd worden vanuit het samenwerkingsverband (of eventuele alternatieve financieringsbronnen). Gebouwtechnische aanpassingen moeten sinds 2015 gefinancierd worden uit het reguliere schoolbudget. Schoolondersteuningsprofiel Alle scholen moeten een schoolondersteuningsprofiel opstellen dat is vastgesteld door de MR. Immers, deze profielen tezamen, vormen een dekkend samenwerkingsverband. Voor ieder kind is in gezamenlijkheid van het samenwerkingsverband een passend onderwijsarrangement. In ons schoolondersteuningsprofiel hebben wij in kaart gebracht wat wij aan mogelijkheden, grenzen en ambities hebben ten aanzien van de ondersteuning van leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Elke Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
18
leerling is echter uniek, dus zullen we altijd per leerling nagaan welke onderwijsbehoeften de leerling heeft en of en hoe wij daar aan kunnen voldoen. Indien nodig kunnen wij voor extra ondersteuning een beroep doen op het samenwerkingsverband passend onderwijs in onze regio. In het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband staat beschreven welke ondersteuning alle scholen zelf moeten bieden (basisondersteuning) en voor welke ondersteuning, onder welke voorwaarden, we bij het samenwerkingsverband terecht kunnen. Alvorens we hulp van buitenaf inroepen gaan we aan de slag binnen onze eigen mogelijkheden. Onderwijs aan langdurig zieke kinderen De Deventer Leerschool is (net als alle andere scholen voor Primair Onderwijs) zelf verantwoordelijk voor het onderwijs aan langdurig zieke kinderen. Het gaat om die kinderen die gedurende langere tijd in een ziekenhuis zijn opgenomen of langdurig ziek thuis zijn. Voor kortdurende ziekmeldingen kunnen de bestaande schoolafspraken worden gehandhaafd. Het is volgens de Deventer Leerschool van groot belang, dat de leerkrachten tijdens het ziek zijn contacten organiseert met het zieke kind. Het is natuurlijk belangrijk ervoor te zorgen dat het leerproces zo goed mogelijk doorloopt. Nog belangrijker is volgens ons het gevoel van het zieke kind “erbij te blijven horen”. De Deventer Leerschool heeft in haar zorgplan (DOL op DLS) een werkwijze beschreven voor het onderwijs aan langdurig zieke kinderen7.
2.10 Contact met ouders De leerkrachten van de Deventer Leerschool hebben een goed en open contact met de ouders en dragen zorg voor een goede wisselwerking tussen school en thuis. De school kan in uiteenlopende contacten komen tot bespreking van en afstemming over onderwijs- en leerprocessen van leerlingen. Doelen met betrekking tot de contacten met ouders:
waar nodig vindt, tussen ouders en de Deventer Leerschool, overleg plaats om tot afstemming van onderwijs- en leerprocessen van kinderen te komen; de Deventer Leerschool betrekt de ouders bij schoolactiviteiten; de Deventer Leerschool informeert ouders regelmatig over de actuele gang van zaken op de school; de leerkrachten laten zich informeren over de opvattingen en bevindingen van ouders over de ontwikkeling van hun kinderen op school en thuis; de leerkrachten informeren ouders over de voortgang in de ontwikkeling van hun kind; de leerkrachten stimuleren (waar nodig) ondersteunend gedrag van ouders in de thuissituatie.
2.11 Beleidsvoornemens en aandachtspunten ten aanzien van de onderwijskundige vormgeving van de Deventer Leerschool Voor de schoolplanperiode stelt de Deventer Leerschool de volgende prioriteiten ten aanzien van het onderwijskundig beleid:
7
Heroriëntatie en ontwikkelen van meerjarenbeleidsplan ten aanzien van (visie, gebruik en inzet van) ICT in het onderwijs; Het afstemmen van pedagogisch beleid van de school en de stichting Kinderopvang DLS en intensieve samenwerking tussen medewekers van school en stichting Kinderopvang DLS op gebied van onderwijs en opvang (in het kader van doorstroom en doorgaande leerlijn).
Zie Zorgplan Deventer Leerschool, paragraaf ‘onderwijs aan langdurig zieke kinderen.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
19
Beleidsvoornemens ten aanzien van de onderwijskundige vormgeving
Beleidsvoornemen 1. Oriëntatie op heterogene groepen kleuters (groep 1 en 2) 2. Ontwikkelen van beleidsplan ‘doubleren en versnellen’ 3. Heroriëntatie en ontwikkelen van meerjarenbeleidsplan ten aanzien van (visie, gebruik en inzet van) ICT in het onderwijs 4. Verder uitbouwen en optimaliseren van klassenmanagement (met accent op zelfstandig werken)
5. De wijze waarop pesten wordt opgenomen in het leerplan met de focus op de oriëntatie op de positionering en didactiek ten aanzien van pesten binnen de methode Leefstijl of de keuze voor een aparte methode ten aanzien van pesten 6. Heroriëntatie op het vak schrijven (de doelen en didactiek bij het schrijfonderwijs) een aandachtspunt voor de komende tijd (streven naar een actuele visie op de functie en waarde van het schrijfonderwijs) 7. De evaluatie van het aanbieden van Engels in de onderbouw 8. Oriëntatie op intensiever aanbod van Engels in de bovenbouw (groep 5 tot en met groep 8) 9. Oriëntatie op techniek en explicietere plek van en aandacht voor techniek in het onderwijs 10. Onderzoek en implementatie van de mogelijkheden om in het leerplan meer te focussen op de samenhang van verschillende leergebieden (door middel van bijvoorbeeld projectonderwijs) 11. Oriëntatie op en keuze van een nieuwe (digitale) methode voor geschiedenis (eventueel verbinden met samenhang van verschillende leergebieden) 12. Specifieke aandacht voor de verbetering van informatieuitwisseling en overdracht van kinderen met een individuele leerlijn (van de ene groep naar de volgende Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
Resultaatverwachting Implementatie heterogene groepen kleuters (groep 1 en 2) Beleidsplan ’doubleren en versnellen’ gereed Meerjarenbeleidsplan ICT gereed
Planperiode 2016/2017
In de groepen wordt zichtbaar zelfstandig gewerkt door de leerlingen Pesten is opnieuw/anders onder gebracht in leerplan
2016/2017
Statement ‘schrijven’ en consequenties voor onderwijsuitvoering geimplementeerd
2017/2018
Evaluatie gereed en acties uitgevoerd Advies tav aanbod Engels in de bovenbouw (implementatie in 2018) Plan van aanpak techniek
2016
Plan van aanpak samenhang van verschillende leergebieden
2018
Keuze voor en implementatie van nieuwe (digitale) methode geschiedenis
2016
Overdracht is zichtbaar verbeterd (implementatie passend onderwijs is afgerond)
2016
2016 2016
2016
2017
2016/2017
20
groep) tussen leerkrachten (in het kader van passend onderwijs) 13. Beleid maken en invoeren ten aanzien van opbrengstgericht werken, inclusief referentieniveaus 14. Heroriëntatie op bewegen in relatie tot leren (specifiek bewegingsonderwijs, maar ook onderbrengen in didactiek van de leerkracht)
Beleid opbrengstgericht 2015 - 2019 werken is vastgesteld en geimplementeerd Visie bewegen en leren is vastgesteld en geïmplementeerd
2018
15. Afstemmen beredeneerd Doorgaande leerlijn onderwijsaanbod (doorgaande voorschool en leerlijn) in de onderbouw (inclusief de onderbouw is een feit afstemming van de peuteropvang en oriëntatie op voorschoolproject)
2016
16. Ontwikkeling van doorgaande leerlijn studievaardigheden en succesvol leren (afstemming met VO)
Programma studievaardigheden is ontwikkeld en geïmplementeerd (2018) Leerresultaten op peil houden
2017
Opbrengsten Taal (met name spelling) aantoonbaar verbeterd Er is een pilot uitgevoerd ten aanzien van collegiaal advies met video interactiebegeleiding in de klas Sterkte zwakte analyse deelname pilot voorschool Er is meerjaren beleid geformuleerd
2015-2019
17. Handhaven huidige resultaten (opbrengsten) gerelateerd aan onze (veranderende) leerlingenpopulatie toename zorgleerlingen) 18. De huidige resultaten ten aanzien van Taal (met name spelling) verbeteren 19. Specifieke expertise ten aanzien van Video-Interactiebegeleiding (en advisering) in de klas inzetten als collegiale ondersteuning bij leerlingbegeleiding 20. Oriëntatie op starten voorschool (onderwijs aan peuters) 21. Het ontwikkelen van een meerjarenbeleidsplan Rekenen / Techniek
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
2015-2019
2015-2017
2017
2018
21
3. Personeelsbeleid 3.1
Inleiding en visie
De zorg voor personeel is cruciaal voor de kwaliteit van het onderwijs. Collegialiteit en professionaliteit zijn dragend voor de schoolontwikkeling. ‘Levenslang leren’ geldt zeker voor de beroepsgroep van leraren. De ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op. Uitgangspunt bij die keuzes is dit gezamenlijk vastgesteld personeelsbeleid, zoals verwoord in dit schoolplan. Kenmerkend voor de wijze waarop professionalisering vormgegeven zal worden is, dat gebruik gemaakt wordt van ‘leren van en met elkaar’ rechtstreeks gekoppeld aan de dagelijkse praktijk. Dit kan invulling krijgen binnen het team, maar zeker ook in de samenwerking met collega’s van andere scholen. Op de Deventer Leerschool streven we collegialiteit na waarbij sprake is van oprechte interacties, die beroepmatig van aard zijn, het openlijk met elkaar delen van successen, mislukkingen en fouten, het tonen van respect voor elkaar en het constructief analyseren en bekritiseren van praktijkleren en procedures8.
3.2
Uitvoering van het personeelsbeleid
Integraal personeelsbeleid begint met helderheid over waar de organisatie en de school voor gaat en staat. De Deventer Leerschool ziet haar personeel als het kapitaal van de organisatie en naast het onderwijskundig beleid vormt het personeelsbeleid het centrale element van dit schoolplan. Ontwikkelingskansen van medewerkers staan centraal. Voor de medewerkers vormt dit, naast plezier in het werk, een belangrijk aspect voor de arbeidsmotivatie. Het personeelsbeleid kan zo bijdragen aan een vitale en lerende organisatie waarin gemotiveerde en enthousiaste mensen werkzaam zijn. Om een vitale organisatie te kunnen blijven zijn onderwerpen als veranderbereidheid en mobiliteit aandachtspunten voor personeelsbeleid en teamontwikkeling van de Deventer Leerschool. Taakbeleid Taakbeleid is het systematisch omgaan met het geheel van taken binnen een school, zowel op organisatieals op individueel niveau, in samenhang met verschillende beleidsaspecten. Taakbeleid moet tot een gezonde werksituatie voor alle personeelsleden leiden, waarbij betrekkingsomvang en feitelijke werktijd corresponderen. Uitgangspunt is dat de werktijd zodanig is georganiseerd dat het werk efficiënt gebeurt en dat de meeste werktijd toegaat naar onderdelen die het grootste effect op de kwaliteit van het onderwijs hebben. De belasting dient in objectieve termen voor elk personeelslid ongeveer even groot te zijn. Op schoolniveau is een (digitaal) overzicht beschikbaar van alle individuele normjaartaken. Met name de nieuwe cao voor personeel in het onderwijs (2015) legt veel belang bij een betere verdeling van de taken over het gehele jaar en het afnemen van de piekbelasting in de (40) schoolweken. Doel is het bereiken van een werkweek van 40 uur (bij fulltime benoeming) en dus het verplaatsen van (niet lesgevende) taken naar andere momenten buiten de 40 weken. De verdere ontwikkeling en implementatie van het taakbeleid is een aandachtspunt voor de komende periode. In dit kader is een mogelijke implementatie van het vijf gelijke dagen model ook aan de orde. Nascholing en ontwikkeling Wij zorgen voor competent personeel dat zich blijft ontwikkelen. Hiermee samenhangend eisen we van onszelf dat nieuwe medewerkers goed ingewerkt worden. Er wordt ten minste éénmaal per jaar met alle medewerkers een gesprek gevoerd over functioneren en persoonlijke ontwikkeling. Er wordt ruimte (tijd) gecreëerd om van elkaar te leren (collegiale consultatie) en alle medewerkers hebben een POP gebaseerd op de leerkrachtcompetenties (SBL) en aan het schoolbeleid en het is opgenomen in een bekwaamheidsdossier. Nascholing is altijd gerelateerd aan dat wat de organisatie (school) nodig heeft. Na- en bijscholing kan op individuele basis aangevraagd worden, maar ook als team. Teamontwikkeling en verdere professionalisering van de leerkrachten zijn aandachtspunten voor de 8
Fullan, M. en Hargreaves, A. (2013). Professioneel Kapitaal. De transformatie van het onderwijs in elke school.
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
22
komende schoolplanperiode. Ziekteverzuimbeleid Wij zien het ziekteverzuimbeleid als een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer. De Deventer Leerschool zorgt voor een vierjaarlijkse RI&E en past, waar nodig, op grond van de uitkomsten het personeelsbeleid aan. We streven naar een laag ziekteverzuim. Bij langdurig ziekteverzuim is het stappenplan in het kader van de (Verbeterde) Wet Poortwachter leidend. Bekwaamheidsdossier Medewerkers worden in staat gesteld om hun bekwaamheid te onderhouden. In het bekwaamheidsdossier wordt opgenomen hoe de bekwaamheid wordt onderhouden en verder ontwikkeld. Het dossier is een hulpmiddel voor de professionele ontwikkeling. Binnen het integraal personeelsbeleid speelt het bekwaamheidsdossier, dat vanaf augustus 2007 verplicht is, een belangrijke rol. Met het bekwaamheidsdossier kan de school sturing geven aan de ontwikkeling van ieder personeelslid en scholen krijgen zo meer mogelijkheden om de eigen personeelsvoorziening te reguleren. Het betekent ook dat scholen aanspreekbaar zijn op de bekwaamheden van hun personeel. In overleg met de CABO (administratiekantoor) wordt in het bestaande en al enige jaren gehanteerde YOUFORCE – systeem een digitaal bekwaamheidsdossier van alle personeelsleden opgebouwd. Voordeel is dat er directe samenhang en verbinding is met alle verwante personeelszaken en personeelsgegevens. Het meer en actief gebruik maken van het bekwaamheidsdossier als sturingsmechanisme ten aanzien van de ontwikkeling van personeelsleden is een aandachtspunt voor de komende periode. Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) en de gesprekkencyclus Een POP is een beknopt plan waarin staat hoe een personeelslid zich verder gaat ontwikkelen in zijn huidige functie, of met het oog op een toekomstige functie. Er wordt gekeken naar het niveau van de huidige competenties en talenten (start is een nulmeting) en naar het gewenste niveau. We zien het POP als een instrument om de groei en ontwikkeling van medewerkers te stimuleren, of in gewenste banen te leiden: de school bepaalt de hoogte van de meetlat. De CAO PO geeft in artikel 9.5 een nadere uitwerking van het persoonlijk ontwikkelingsplan. Het POP dient twee doelen. Het eerste doel is het maken van afspraken over de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker. In deze afspraken staat wat voor de medewerker nodig is om de gewenste bijdrage aan de organisatiedoelen te leveren. Het tweede doel is het maken van afspraken die met de persoonlijke ambitie van de medewerker te maken hebben. Er wordt binnen de organisatie een vastgestelde gesprekkencyclus gehanteerd waarbij er wordt uitgegaan van een tweejarige cyclus. De toepassing van de gesprekkencyclus wordt gedifferentieerd toegepast en er is sprake van een cyclus waarin met elke leerkracht twee of drie gesprekken worden gevoerd. Er wordt in de eerste plaats een POP- gesprek gehouden waarin het persoonlijk ontwikkelingsplan en de individuele bijdrage aan het schoolplan centraal staan. Voorafgaand aan het planningsgesprek levert de medewerker op basis van een nulmeting / scan SBL- competenties, een concept voor een persoonlijk ontwikkelingsplan in (waarbij doelen SMART geformuleerd worden). Er kan tussendoor een voortgangsgesprek gevoerd worden waarin de ontwikkeling wordt besproken en afspraken zo nodig worden bijgesteld. Het derde gesprek is een beoordelings/evaluatiegesprek waarin de medewerker en de leidinggevende gezamenlijk de ontwikkeling en de realisatie van de doelen evalueren. Beoordeeld wordt dus op de realisatie van de behaalde doelen. Los van de reguliere gesprekkencyclus, blijft een beoordelingsgesprek op ieder moment tot de mogelijkheden behoren. Formatie Aandachtspunt voor de komende jaren is goed meerjarenformatiebeleid. Mede daarom zal het meerjarenformatieplan geheel opnieuw worden geformuleerd en vastgesteld. Uitgangspunt bij het opstellen van dit formatiebeleid is de verbetering van de onderwijskwaliteit. Daar ligt dus prioriteit bij het ontwikkelen van beleid. Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
23
Opleiden in de school De Deventer Leerschool, met zijn rijke historie als “Rijksleerschool” is vanaf het ontstaan ervan, lid van de Opleidingsschool “De Stedendriehoek”. Als opleidingsschool bieden we studenten gelegenheid om in de praktijk kennis te maken met het beroep van leerkracht en de kwaliteitseisen die daaraan gesteld worden. Behalve het voordeel voor de studenten, zien wij dit als krachtig instrument in de ontwikkeling van de medewerkers en van de school. Door feedback te geven aan studenten, worden medewerkers gestimuleerd te reflecteren op hun eigen functioneren en kunnen zij leren van de nieuwe inzichten vanuit de opleiding.
3.3
Beleidsvoornemens en aandachtspunten personeelsbeleid Deventer Leerschool
Voor de schoolplanperiode stelt de Deventer Leerschool de volgende prioriteiten ten aanzien van het personeelsbeleid:
Het continueren/bevorderen van een goede werksfeer en een goed werkklimaat waarin het personeel tot zijn recht komt, zich geaccepteerd en veilig voelt en waar samenwerking en veranderbereidheid bevorderd wordt. Door een professionele en open communicatie leren wij van elkaar en dragen we als team een gezamenlijke verantwoordelijkheid; Het realiseren van een effectieve inzet van mensen ten behoeve van de doelstelling van de school: het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs. Het stimuleren en realiseren van mobiliteit (intern en extern).
Beleidsvoornemens Beleidsvoornemen ten aanzien van het 1. Het meer en actief gebruik maken personeelsbeleid van het bekwaamheidsdossier als sturingsmechanisme ten aanzien van de ontwikkeling van personeelsleden
Resultaatverwachting Bekwaamheidsdossier wordt functioneel gebruikt
Planperiode 2015/2016
2. De Deventer Leerschool als vitale organisatie: werken aan veranderbereidheid en mobiliteit (in het kader van individuele- en teamontwikkeling)
Er is een grote mate van veranderbereidheid en de mobiliteit is toegenomen (norm: 2014)
2015 - 2018
3. De verdere ontwikkeling en implementatie van het taakbeleid 4. In het kader van de nieuwe cao en taakbeleid vindt er heroriëntatie en eventuele implementatie op het vijf gelijke dagenmodel plaats 5. Verdere implementatie en evaluatie personeelscyclus, inclusief actie Wet Bio
Het taakbeleid is geimplementeerd Herorientatie en (eventueel) implementatie van het vijf gelijke dagenmodel
2016
PE cyclus wordt succesvol gebruikt
2015/2016
6. Vervolgbeleid in het kader van de functiemix ontwikkelen 7. Ontwikkelen van scholingsbeleid
Beleid is ontwikkeld
2016
Er is een scholingsplan
2016
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
2016 2017
24
8. Formatiebeleidsplan ontwikkelen
9. Teamontwikkeling en verdere professionalisering van de leerkrachten 10. Leerkrachten zijn eigenaar van hun eigen professionele ontwikkeling
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
Formatiebeleidsplan gereed en uitgangspunt voor inzet van personeel Het team heeft stappen gezet tav de teamontwikkeling en professioneel functioneren Elke leerkracht heeft een eigen professioneel ontwikkelingsplan dat aansluit bij de visie en doelen van de Deventer Leerschool en aansluit op actuele ontwikkelingen.
2016
2016 en 2017
2016-2019
25
4.
Kwaliteitszorg
4.1
Inleiding
Kwaliteitszorg is de basis van waaruit we het onderwijs op onze school vormgeven. In dit hoofdstuk beschrijven we op welke wijze wij onze kwaliteit bewaken, borgen en verbeteren. Eerst geven we aan welke aspecten deel uitmaken van onze zorg voor kwaliteit. Vervolgens wordt uiteengezet op welke wijze we ervoor te zorgen dat al deze aspecten in onderlinge samenhang een compleet en evenwichtig kwaliteitssysteem vormen.
4.2
Voorwaarden van onze kwaliteitszorg
Dit schoolplan is ingedeeld naar de domeinen (de gebieden) van het INK- model. We gebruiken dit model als basis voor kwaliteitszorg. We willen resultaatgericht werken. Het INK- model helpt daarbij. We hanteren het INK- model allereerst als ordeningskader waarbij we ons realiseren dat de samenhang tussen ‘resultaat’ en ‘organisatie’ de mate bepaalt waarin wij als school in staat zijn om te leren verbeteren en excelleren.
We gebruiken het INK- model ook als het gaat om het checken of we op schema liggen en vooral of het ook het gewenste resultaat oplevert. Met andere woorden: we zorgen voor sturing. Wij gaan ervan uit dat onze goede input op de organisatiegebieden uiteindelijk vruchten afwerpt op de resultaatgebieden. De directeur is verantwoordelijk voor het hierna beschreven kwaliteitszorgsysteem. Voor leerkrachten geldt, dat zij betrokken zijn op en medeverantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van het onderwijs van de school als geheel. De werkzaamheden ten aanzien van kwaliteitszorg zijn onder andere: het systematisch doorlopen van de kwaliteitscyclus bij de activiteiten m.b.t. de kwaliteitszorg het vastleggen van taken en het bewaken van de samenhang het vastleggen en bewaken van teamafspraken Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
26
het creëren van draagvlak het bevorderen van professionele kennis en vaardigheden bij leerkrachten het organiseren van een op kwaliteitsverbetering gerichte samenwerking Schoolontwikkeling is slechts mogelijk als er spake is van een professionele cultuur. Kenmerkend daarvoor zijn: ontwikkelend vakmanschap; betrokkenheid; verantwoordelijkheid, niet alleen voor de eigen taak, maar voor het onderwijs op de school als totaliteit; bereidheid op refecteren op eigen handelen. De Deventer Leerschool maakt haar maatschappelijke taak waar, door goede contacten te onderhouden met het samenwerkingsverband Sine Limite, collega scholen, instanties, verenigingen, en overige organisaties. Over de activiteiten, die we in dit kader doen en de effecten, die dat oplevert leggen we verantwoording af aan de betreffende instanties, aan het bestuur en de ouders. Het voorgaande schetst het kader en de sfeer van waaruit wij kwaliteitszorg vorm geven.
4.3
De inrichting van onze kwaliteitszorg
Bij de inrichting van onze kwaliteitszorg is het schoolplan het richtinggevend document bij de kwaliteitsverbetering. Daarnaast gebruiken we het jaarlijks op te stellen actieplan om de vinger aan de pols te houden en het schoolontwikkelingsplan bij te stellen. Beide documenten hangen nauw met elkaar samen en zijn een belangrijk hulpmiddel bij het systematisch doorlopen van de kwaliteitscyclus. We maken voor de uitwerking van onze kwaliteitszorg gebruik van de vierjarige Deming-cyclus. Die cyclus beslaat de gehele schoolplanperiode.
Een aantal onderdelen die bij deze zogenaamde positionering gebruikt worden, zijn onderdeel van een kortere cyclus, dan de schoolplancyclus, die 4 jaar beslaat. Waar dat het geval is geven we dat aan. Voor de positionering gebruiken we de volgende middelen, werkwijzen: A) Analyse van de leerlingenpopulatie Ieder jaar stellen we vast welke leerlingen bij ons op school speciale onderwijsbehoeften hebben. Het gaat daarbij om: - Aantal leerlingen met extra gewicht - Aantal leerlingen met meer dan een half jaar achterstand op het gebied van taal en rekenen - Aantal leerlingen met het Nederlands als tweede taal - Aantal leerlingen met een beschikking voor een vorm van speciaal onderwijs. De intern begeleider maakt deze analyse in april, zodat het kan worden meegenomen in de jaarlijkse evaluatie van het beleidsplan, er wordt aan het team gerrapporteerd en deze analyse wordt gebruikt bij de evaluatie en het opstellen van het jaarlijkse actieplan en de bijstelling van het Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
27
schoolontwikkelingsplan. B) Overzicht van de Deventer Leerschool als stedelijke voorziening (gemaakt door de directeur), waarin de volgende aspecten zijn opgenomen: - Overheidsbeleid en samenwerkingsverband (eens per twee jaar); - Tevredenheid en verwachtingen van ouders (elke twee jaar wordt bij de ouders de tevredenheid bepaald met behulp van een vragenlijst); - Een SWOT-analyse (eens per vier jaar); - Zicht op contacten met instellingen, verenigingen, collega scholen. We gaan na wat deze contacten voor effecten hebben binnen de school en hoe de betreffende instellingen de contacten waarderen. Op basis daarvan bepalen we op welke wijze het contact voortgezet wordt. De bevindingen worden gerapporteerd aan het bevoegd gezag, de medezeggenschapsraad, hetteam en betrokken instanties. Deze bevindingen zijn te gebruiken bij de evaluatie, het opstellen en bijstellen van het schoolontwikkelingsplan en het jaarlijkse actieplan. C) Het bepalen van de doelen van de school Het schoolplan wordt één keer per vier jaar vastgesteld. In het laatste jaar van deze 4-jarige cyclus (20182019) wordt het plan door de directie en het schoolteam geëvalueerd. De uitkomsten daarvan kunnen invloed hebben op het schoolplan voor de nieuwe periode. Bij de beschrijving komen de volgende onderdelen aan de orde: Te bereiken doelen op het gebied van onderwijs en leren; De te bereiken leeropbrengsten Deze worden ieder jaar vastgesteld (tussen- en eindresultaten; rekening houdend met onze populatie) volgens het bijgevoegd opbrengstdocument (zie bijlage 1) (vergelijkingstabel CITO-, Inspectie- en DLS normering CITO toetsen); Te bereiken doelen op gebied van school-specifieke aspecten. Het gaat hier om doelen waarmee we ons willen profileren (brede ontwikkelingsschool). Bovenstaande wordt gerapporteerd aan het bevoegd gezag en de medezeggenschapsraad en wordt gebruikt bij de jaarlijkse analyse van de huidige situatie (wat is er van de doelen al gerealiseerd en wat moet nog worden nagestreefd). D) Voortgang en evaluatie van de uitvoering Elk schooljaar zal er in de maand mei een tussenevaluatie plaatsvinden, zodat het document indien nodig tussentijds kan worden bijgesteld. De in te zetten instrumenten zijn afhankelijk van de gekozen doelen. Het kan gaan om: - Klassenbezoeken; - Functionerings- en beoordelingsgesprekken; - Interviews met ouders; - Interviews met kinderen; - Interviews met leraren; - Een enquête en/of schooldiagnose-instrument: Kwaliteitskaarten WMK-PO (voor doelen op het gebied van te bereiken leerresultaten; - Het in bijlage 2 genoemde overzicht van toetsinstrumenten. De directeur neemt het initiatief voor de uitvoering van de analyse. Daartoe wordt jaarlijks, in overleg met het team, een plan van aanpak gemaakt.Wijzigingen in het schoolplan zullen aan de inspectie worden doorgegeven. Er wordt in dit kader gerapporteerd aan het bevoegd gezag, de medezeggenschapsraad en het team en deze rapportage is te gebruiken bij het actieplan en de bijstelling van het meerjarenplan. Evaluatie van het schoolplan In het vierde uitvoeringsjaar wordt de balans opgemaakt van de resultaten van de afgelopen schoolplanperiode. Naast de eigen gegevens wordt ook gebruik gemaakt van de gegevens van het Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
28
inspectierapport om inhoudelijk vast te stellen waar de school zich ten aanzien van onderwijskundige ontwikkeling op dit moment bevindt. Alle gegevens uit deze en hiervoor genoemde acties worden door de directeur geanalyseerd op sterke en zwakke punten (SWOT-analyse). Deze wordt gepresenteerd op een studiedag voor het team, waarbij ook informatie verstrekt wordt over relevante ontwikkelingen van dat moment en in de nabije toekomst. Op basis van deze informatie en met gebruik maken van de inzichten en ideeën van de leerkrachten worden missie en visie van de school waar nodig geactualiseerd en bijgesteld en worden strategische doelen geformuleerd voor de nieuwe schoolplanperiode. Deze visie en de daarop gebaseerde strategische doelen vormen de basis voor de verdere invulling van het schoolplan. Gezien de formele status van dit document wordt dit vastgesteld door MR en bestuur van de school. Ouders worden middels de schoolgids op de hoogte gesteld van de hoofdlijnen van beleid, zoals dat vastgesteld is in het schoolplan. Jaarplancyclus Systematische evaluatie van beoogde beleidsresultaten en de kwaliteit van onderwijs en leren. De directeur stelt jaarlijks een evaluatieplan op (als onderdeel van het actieplan) voor evaluatie van de beleidsdoelen. Evaluatie van de leerresultaten zijn een vast onderdeel van dit plan. De evaluatie van de beleidsresultaten die m.b.v. het jaarlijkse actieplan worden nagestreefd gebeurt aan de hand van de volgende instrumenten (afhankelijk van de aard van het na te streven resultaat): - Klassenbezoeken om na te gaan in hoeverre beleidsvoornemens en schooldoelstellingen worden gerealiseerd. Daarnaast vinden klassenbezoeken plaats in het kader van het geven van feedback op het onderwijsgedrag. - Functionerings- en beoordelingsgesprekken, waarin ook de leeropbrengsten van de betreffende groep aan de orde komen. - Interviews met ouders, leerlingen en leden van het bevoegd gezag. - Toetsinstrumenten om leerresultaten vast te stellen (zie bijlage). Het jaarlijkse actieplan wordt ieder jaar opgesteld met behulp van onderstaand schema Onderwerp: Beoogd resultaat Te ondernemen Periode acties (ook van uitvermelden door voering wie)
Te gebruiken Evaluatie Resultaat van de instrument om Periode meting het resultaat te meten
Er wordt gerapporteerd aan het bevoegd gezag, de medezeggenschapsraad en het team en deze rapportage wordt gebruikte bij het opstellen van het actieplan en het bijstellen en/of opstellen van het schoolontwikkelingsplan tijdens een jaarlijkse studiedag waarin de voortgang van het vierjarig beleidsplan wordt geëvalueerd. Doelen van deze studiedag in het kader van de voortgang van het beleidsplan: - Conclusies trekken uit de resultaten van het evaluatieplan en op basis hiervan een jaarlijkse acties vaststellen (met per actie beoogde resultaten) t.b.v. de voortgang van het vierjarig beleidsplan; - Het jaarlijks opstellen van het scholingsplan. Het scholingsbeleid sluit aan op de schoolontwikkeling zoals die is omschreven in het schoolontwikkelingsplan. Daarnaast blijft er in het scholingsbudget ruimte voor persoonlijke ontwikkeling van leraren op basis van de afspraken in de persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP’s). Kwaliteitshandboek In het kwaliteitshandboek staat een beschrijving van onze werkwijze in de vorm van besluiten en Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
29
procedures. Het kwaliteitshandboek bevat ook een vierjaarlijkse planning, die aangeeft wanneer de besluiten en procedures worden geëvalueerd. Per besluit/procedure is aangegeven op welke wijze deze wordt geëvalueerd. Daarnaast evalueren we jaarlijks onze leeropbrengsten met het team. We doen dit aan de hand van het eerder genoemde opbrengstendocument waarbij er aan het team en aan het bevoegd gezag wordt gerapporteerd.
4.4. Beleidsvoornemens en aandachtspunten kwaliteitszorg Deventer Leerschool Voor de schoolplanperiode stelt de Deventer Leerschool de volgende prioriteiten ten aanzien van kwaliteitszorg:
Verbeteren van de schoolbrede kwaliteitszorg in het kader van de PDCA cyclus door middel van onderstaande voornemens.
Beleidsvoornemens Beleidsvoornemen ten aanzien van 1. Borgen van in hoofdstuk 4 kwaliteitszorg beschreven acties 2. Leerkrachten eigenaar maken van hun eigen ontwikkeling 3. Werken met de nieuwe jaartaak 4. Jaarlijks opstellen van een actieplan, als hierboven omschreven 5. Het kwaliteitsboek onderhouden volgens de 4-jaren cyclus jaarlijks opstellen van het scholingsplan 6. Bijstellen en/of opstellen schoolontwikkelingsplan tijdens jaarlijkse studiedagen waarin de voortgang van het 4-jarig beleidsplan wordt geëvalueerd 7. Jaarlijks een evaluatieplan opstellen (als onderdeel van het actieplan) 8. Analyse van de leerlingenpopulatie 9. Een overzicht van de positie van de Deventer Leerschool in de wijk/stad
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
Resultaatverwachting De acties zijn geborgd
Planperiode 2015-2019
De leerkrachten zijn eigenaar van hun eigen ontwikkeling
2015-2019
Er wordt door elke leerkracht gewerkt met de nieuwe jaartaak Het actieplan is jaarlijks opgesteld
2015-2019
Het kwaliteitshandboek is actueel en up to date
2015-2019
Het schoolontwikkelingsplan is jaarlijks bijgesteld
2015-2019
Er is jaarlijks een evaluatieplan opgesteld
2015-2019
Er is een analyse van de leerlingenpopulatie Er is een analyse ten aanzien van de positionering van de Deventer Leerschool in de wijk/stad
2015-2019
2015-2019
2015-2019
30
Bijlagen
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
31
Bijlage 1. Vergelijkingstabel CITO-, Inspectie- en DLS normering CITO toetsen 2015-2016 CITO Begrijpend Lezen Toetsmoment
M3
E3
M4
E4
M5
E5
M6
E6
M7
E7
M8
Inspectie norm
*
*
*
25
32
45
55
DLS norm – Cito hoge B
8
18
23
34
42
53
66
Laatste resultaat *= geen inspectienormen
CITO DMT Toetsmoment
M3
E3
M4
E4
M5
E5
M6
E6
M7
E7
M8
Inspectie norm
21
33
48
56
66
71
*
*
*
*
*
DLS norm – Cito midden B
24
40
60
69
78
81
87
91
94
99
100
Laatste resultaat *= geen inspectienormen
CITO Rekenen - Wiskunde Toetsmoment
M3
E3
M4
E4
M5
E5
M6
E6
M7
E7
M8
Inspectie norm
*
*
50
61
71
78
84
89
98
102
110
DLS norm – Cito hoge B
-
-
60
70
80
87
93
98
106
112
118
134
157
Nieuwe toets – LOVS 3.0 Laatste resultaat
*= geen inspectienormen
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
32
CITO Spelling Toetsmoment
M3
E3
M4
E4
M5
E5
M6
E6
M7
E7
M8
Cito norm – B score
109111
115118
121124
122125
127130
131134
134137
138141
140142
141144
144147
DLS norm – Cito midden B
110
117
123
124
129
133
136
140
141
143
146
Laatste resultaat geen inspectienormen
CITO Werkwoorden Toetsmoment
E7
Cito norm – B score
97103
DLS norm – Cito midden B
100
M8 109115
112
Laatste resultaat geen inspectienorm
CITO Woordenschat Toetsmoment
M3
E3
M4
E4
M5
E5
M6
E6
M7
E7
Cito norm – B score
3656
4562
5168
5773
6373
6779
7385
7789
8697
89100
DLS norm – Cito midden B
42
54
58
65
68
73
79
83
91
94
M8 97107
102
Laatste resultaat geen inspectienorm
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
33
CITO Taal voor kleuters Toetsmoment
M1
E1
M2
E2
49-54
56-60
62-67
67-73
DLS norm – Cito Midden B
-
58
65
70
Laatste resultaat
-
CITO norm – B score
geen inspectienormen
CITO Rekenen voor kleuters Toetsmoment
M1
E1
M2
E2
66-71
70-78
81-88
88-94
DLS norm – Cito Midden B
-
74
84
91
Laatste resultaat
-
CITO norm – B score
geen inspectienormen
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
34
Bijlage 2. Overzicht van toetsinstrumenten opgenomen in het toetsoverzicht 2015-2016 TOETS
okt
nov
jan
febr
maart
mei
GROEP 1+2 Observatielijst Pravoo
B1-B2
B1-B2
Screening, gr.2 Beginnende geletterdheid
M2
E2 → zorgll
Taal voor kleuters
M2
E1-E2
Rekenen-Wiskunde
M2
E1-E2
Kleutertoetsen E1 evt. in april afnemen i.v.m. verlenging groep 1 Screening starttoets VLL
E2
Groep 3-8 DMT M3 - kaart 1+2 - na kern 6 VLL M4 - kaart 1/2/3 E3-E4 - kaart 1/2/3
M3-M8
M5-M8 + E5-E7 – kaart 3
E3-E7
Herfstsignalering VLL groep 3
B3
Wintersignalering VLL groep 3
M3
Voorjaarsignalering VLL groep 3
V3
Eindsignalering VLL groep 3
AVI groep 4-8 Risico lln.
E3
B4-B8
AVI groep 3/4 alle lln.
M3-M4
E3-E4
AVI groep 5-8 Risico lln
M5-M8
E5-E7
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
35
Brus/ Klepel 4-8 Risico lln
M4-8
LOVS Begrijpend Lezen
M4-M8
E3-E4
LOVS Woordenschat
M3-M8
E3-E7
LOVS Spelling
M3-M8
PI-dictee gr.4-7 Risico lln.
E3-E7 M4-7
LOVS RekenenWiskunde
M5-M8
E5-E7
Rekenen-Wiskunde 3.0
M3-M4
E3-E4
Tempo Toets rekenen
B3-B4
Seol-ZIEN - lkr. / lln.
1-8/ 5-8 Betrokkenheid en 1-8/ 5-8
Eindtoets NIO
Welbevinden
B8
IEP eindtoets
april
Nieuw: Cito rekenen groep 4 / Cito Spelling groep 3+4
1. (HOOG)BEGAAFDE leerlingen: 2. Leerlingen die A+ /niveauwaarde 4,5 scoren: doortoetsen tot een Cito B-score, maar niet meer dan een jaar vooruit 3. Hieruit kan volgen dat ze gaan werken in; 4. -de 1e leerlijn: compacten en verrijken e 5. -de 2 leerlijn: compacten en extra leerlijn. 6. -deelnemen aan de DLS plusgroep/ Verrijkingsgroep S.L. 7. -deelnemen aan de masterclass EHL groep 8
Schoolplan Deventer Leerschool 2015 – 2019
36