Vastberadenheid blijft na dood korporaal

Nummer 17 | 26 april 2007 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4-5 Infanterie en genie samen in Hohenfels

Pagina 6-7 War on drugs is nog niet verloren

Pagina 8 Revisie en modificatie voor C-130’s

Pagina 9 Realiteit komt akelig dichtbij

Vastberadenheid blijft na dood korporaal DEN HAAG - Het lichaam van korporaal Cor Strik is dinsdagavond in ons land aangekomen. De militair kwam vrijdag 20 april tijdens een voetpatrouille in de Afghaanse provincie Helmand door een explosie om het leven. Na een afscheidsceremonie in Kandahar werd het stoffelijk overschot met een Brits vliegtuig naar de Engelse basis Brize Norton overbracht en vandaar met een Nederlandse Hercules naar de vliegbasis Eindhoven gevlogen. De teraardebestelling van de 21-jarige militair vindt vrijdag in besloten kring en met beperkte militaire eer plaats. De korporaal maakte deel uit van de Tijgercompagnie van 11 Luchtmobiele Brigade die sinds enkele weken de operatie Achilles ondersteunt. Daarmee wil ISAF de omgeving rond de Kajakidam de invloed en het gezag van de Afghaanse regering versterken en de Taliban terugdringen. Het in bedrijf stellen van de energiecentrale bij de Kajakidam levert stroom op voor twee miljoen Afghanen. Op het moment van de explosie patrouilleerden de Nederlanders twee kilometer ten zuiden van de

plaats Sangin. De korporaal stapte op de drukplaat van een verborgen explosief en werd op slag gedood. Twee uur later vertrok vanuit de basis Robinson een team van medisch personeel en EOD’ers om zijn lichaam op te halen. Amerikaanse vrijwilligers gingen mee om te helpen en zo hun Nederlandse collega’s te ontlasten. Een van hen, sergeant Alexander van Aalten, trapte ook op een IED en vond eveneens de dood. Commandant der Strijdkrachten generaal Dick Berlijn gaf in een reactie aan dat de korporaal deelnam aan een belangrijke missie. De opbouw van een democratisch Afghanistan is van groot internationaal belang. Samen met 37 landen streeft Nederland ernaar dat het land nooit meer een vrijplaats wordt voor het internationale terrorisme. “Iedereen is zich ervan bewust dat deze zware en belangrijke missie gepaard gaat met risico’s. Desondanks is deze gebeurtenis voor de defensieorganisatie een slag. Ons past diep respect voor de militair die om het leven is gekomen. Hij zal worden herinnerd als een moedige en dierbare kameraad”, aldus Berlijn. Premier Jan Peter Balkenende en minister van Defensie Eimert van Middelkoop gaven aan dat de dood van korporaal Strik geen gevolgen zal hebben voor de missie. “De vastberadenheid zal hetzelfde blijven”, sprak de bewindsman.●

Bij het ter perse gaan van deze editie hadden al ruim 3000 bezoekers het condoleanceregister voor korporaal Cor Strik, op de ministeriële website www.mindef.nl - getekend.

Voor het oog van zo’n 1500 aangetreden ISAF-militairen dragen acht man van de Tijgercompagnie hun gesneuvelde kameraad het wachtende vliegtuig in.

DRUGS=ONTSLAG DEN HAAG - De militair die binnen of buiten Nederland harddrugs of softdrugs bereidt, bewerkt, verwerkt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervoert, vervaardigt of zich daar op enigerlei wijze mee inlaat, wordt ontslagen. Op deze hoofdregel is wel een aantal uitzonderingen, laat secretaris-generaal Ton Annink in een aanwijzing weten.

chaussee wordt echter direct ontslagen. Nederlands militair personeel geplaatst in het Caraïbisch gebied krijgt niet alleen de reprimande, maar gaat tevens terug naar Nederland. Voor burgerambtenaren bij Defensie vindt de SG drugsgebruik

evenmin wenselijk. “Wanneer dergelijke gedragingen in het verlengde liggen van de functie-uitoefening of, indien zij buiten het kader van de functievervulling plaatsvinden en het belang van Defensie schaden, kunnen zij als plichtsverzuim worden aangemerkt en met een bij de omstandigheden passende proportionele sanctie worden bestraft.” Lees de officiële mededeling op pagina 3

Militairen die voor de eerste maal softdrugs bezitten of hebben gebruikt, ontvangen een schriftelijke waarschuwing. Bij een volgende keer volgt schorsing en ontslag. Geüniformeerd personeel van de Koninklijke Mare-

Chinooks in Kandahar KANDAHAR - Drie Chinooks van de Koninklijke Luchtmacht zijn afgelopen week met een Antonov 124 ingevlogen vanuit Nederland. Het trio gaat de vijf Cougar transporthelikopters vervangen die ruim een jaar vanaf het vliegveld Kandahar hebben geopereerd. De helikopters werden in twee vluchten naar Afghanistan vervoerd. Ontdaan van hun rotorbladen, passen twee Chinooks in de reusachtige buik van het Russische transportvliegtuig. Met de eerste vlucht ging er een mee, zaterdag arriveerden de overige twee. Eén Cougar en een Apache

werden alvast in het lege vrachttoestel geladen voor terugkeer naar Nederland. De komende dagen krijgen de Chinooks hun rotorbladen terug. De helikopters van 298 Squadron van de vliegbasis Soesterberg voeren eerst testvluchten uit. Per 1 mei zullen ze operationeel zijn. De Chinooks vervangen de Cougars volgens planning. Laatstgenoemde vliegen al ruim een jaar boven Afghanistan en transporteerden vooral mensen en goederen van en naar Tarin Kowt. Tevens werden de toestellen regelmatig ingezet voor speciale vluchten als het vervoeren van VIPS. Een aantal missies blijft de bemanningen bij. Een daarvan betreft de reddingen in Uruzgan, waar meer dan vijfhonderd mensen uit het verwoestende water werden gered.●

Nieuwe ‘poortwachter’ voor Haags defensiegebouw DEN HAAG - De inventaris van het hoofdgebouw van Defensie in Den Haag is uitgebreid met een borstbeeld van de beroemde vlootvoogd Michiel Adriaenszn. de Ruyter. Commandant Zeestrijdkrachten, vice-admiraal Jan Willem Kelder droeg de witte buste afgelopen dinsdag tijdens een korte samenkomst over aan minister Eimert van Middelkoop. Die nam aansluitend, in samenwerking met staatssecretaris Cees van der Knaap, de onthulling voor zijn rekening. Het kunstwerk stond eerder in het gebouw van de Admiraliteit op de Frederikkazerne in Den Haag. Na de verhuizing naar Den Helder, rees bij de nieuwe bewoner, de Defensie Materieel Organisatie, het initiatief om het beeld een nieuwe plek te geven in het hoofdgebouw van Defensie in hartje Residentie. Daar staat het nu bij wijze van symbolische ‘poortwachter’ bij de ingang aan het Plein. De overdracht was één van de vele programmapunten in het Michiel de Ruyter jaar. Daarin wordt de 400ste geboortedag van de admiraal herdacht. Foto: Remco Schoonderwoert-AVDD●

26 april | Pagina 2

IN HET KORT NIEUWE LOGISTIEKE SCHOOL GEOPEND SOESTERBERG - Op de Du Moulinkazerne in Soesterberg is onlangs de poort opengegaan van de School Materiele en Personele Logistiek. Deze komt voort uit de gesloten School Bevoorrading en Transport en de School Personeel en Financiën. De instelling verzorgt logistieke opleidingen voor landmacht, luchtmacht en marine. Daarom werken er instructeurs uit de drie krijgsmachtdelen. De nieuwe school staat onder leiding van luitenant-kolonel A.J.M. Klappe.●

Het onderdeelsembleem van de School Materiële en Personele Logistiek: een paarse ondergrond met daarop een wiel met acht spaken, een sleutel en een ganzenveer.

Stoelinga (links) is de eerste Senior Representative van het Nederlandse EUFOR-contingent in het voormalige Joegoslavië.

‘SENIOR NATIONAL REPRESENTATIVE’ VOOR EUFOR-CONTINGENT BANJA LUKA - Het Nederlandse contingent van EUFOR in het voormalige Joegoslavië staat niet langer onder leiding van een contingentscommandant, maar van een Senior National Representative. De verandering hangt samen met de troepenreductie binnen de vredesmacht. De laatste contingentscommandant, luitenant-kolonel Johan de Jongh (KLu), droeg zijn taken onlangs over aan kapitein-luitenant-ter-zee Harry Stoelinga. De marineoverste combineert de taak Senior National Representative met die van chef van de LOT-desk binnen het hoofdkwartier van EUFOR in Sarajevo. Met het vertrek van De Jong eindigde een periode van twaalf jaar waarin een contingentscommandant de Nederlandse troepen op de Balkan aanvoerde. De eerste was brigadegeneraal Henk Coopmans.●

HERDENKING HUZAREN DEN HAAG - Het bestuur van ‘Wij Huzaren, Vriendenkring van het voormalig 1ste Regiment Huzaren en het Regiment Huzaren van Sytszama’, herdenkt op dinsdag 8 mei bij het monument in Voorthuizen de gevallen kameraden uit de Tweede Wereldoorlog. Tijdstip: 11.00 uur. Alle oud en actieve le-

den van het voormalig 1ste Regiment Huzaren en het Regiment Huzaren van Sytszama zijn uitgenodigd. Verzamelen om 10.00 uur bij Crescendo in Voorthuizen.●

GRAVENDIENST BERGT RESTEN DUITSE MILITAIR BERLICUM - Tijdens graafwerkzaamheden bij het aanleggen van een fundering, zijn in Berlicum onlangs stoffelijke resten tevoorschijn gekomen. Het bleek te gaan om een Duitse militair die hier in de Tweede Wereldoorlog waarschijnlijk een noodbegrafenis heeft ge-

kregen. In deze streek werd in 1944 hard gevochten. Er zijn onder meer een helm, een bril en een laars gevonden. De Gravendienst van de Koninklijke Landmacht heeft zich over de stoffelijke resten ontfermd. In het laboratorium te Soesterberg zal worden getracht de identiteit van de onbekende militair te achterhalen. Daarna zal deze een laatste rustplaats krijgen op de begraafplaats voor Duitse militaire gesneuvelden in Ysselsteyn (L).●

REACTIETERMIJN VERLENGD DEN HAAG - Een aanval op de bureaucratie betekent ook het wegnemen van onnodig belemmerende en kostenverhogende weten regelgeving. Het projectteam ‘Orde in regels; regels in orde’ heeft hiervoor begin februari inventarisatieformulieren uitgezet. Omdat enkele organisatieonderdelen meer tijd nodig hebben, wordt de reactietermijn verlengd tot uiterlijk 27 april. Is uw onderdeel niet bekend met deze inventarisatie, dan kunt u een formulier aanvragen bij de secretaris van het projectteam: [email protected]●

VAN DER BIJ KRIJGT KOOY-PRIJS AMSTERDAM - De afdeling Defensie en Veiligheid van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs, KIVI NIRIA, heeft de prestigieuze Kooy-prijs voor het beste militair-technische afstudeeronderzoek opnieuw toegekend aan een militair. Tijdens het zesde Kooy-symposium over ‘Sensoren & Signaalverwerking’ op de Marinekazerne in Amsterdam viel de eer te beurt aan de scriptie van luchtmachtofficier tweede luitenant Ronald van der Bij. De beoordelingscommissie prees zijn studie ‘Geluidsproductie bij militaire straalvliegtuigen’. Niet alleen waardeerde de jury de kwaliteit, originaliteit en leesbaarheid van het onderzoek naar de vliegbanen en geluidsuitstraling van F-16’s. Ze was ook zeer te spreken over de praktische toepasbaarheid van de aanbevelingen om de geluidsoverlast van de F-16’s te beperken. De militaire

studenten overtroeven de laatste tijd steeds hun collega’s van de reguliere technische universitaire en hbo-studies. Het was nu al de derde achtereenvolgende keer dat een student van de Nederlandse Defensie Academie in de prijzen viel. Foto: Walter van Dijk●

laten uitstromen”, aldus luitenant-kolonel Raph Giesen, P&O-adviseur 13 Mechbrig. “We willen wel degenen die niet meer kunnen doorstromen naar een vervolgfunctie of naar de KMS of KMA, een goede kans geven op de arbeidsmarkt.”●

MERITORIOUS SERVICE MEDAL

FREGAT TJERK HIDDES AAN CHILI OVERDRAGEN

BREDA - Luitenant-kolonel Eric Bogaards, docent ‘Airpower Inzet Luchtstrijdkrachten’ op het Instituut Defensie Leergangen, ontving afgelopen week de Amerikaanse Meritorious Service Medal. Generaal William R. Looney III van de United States Air Force had hem voor deze onderscheiding voorgedragen vanwege zijn uitstekende prestaties op Sheppard Air Force Base in Texas. Daar werkte Bogaards van oktober 1999 tot augustus 2006 als commandant van het internationale 88th Flying Training Squadron en tevens Senior National Representative bij de 80th Flying Training Wing. Tijdens zijn zevenjarig verblijf in de VS zette Bogaards zich buiten werktijd onder meer in als leider van een Animal Assisted Crisis team. Deze teams bestaan uit drie begeleiders en honden die traumaslachtoffers opvangen en doorverwijzen naar hulpverleningsinstanties. In die rol maakte de luchtmachtoverste zich verdienstelijk na het natuurgeweld van de orkanen ‘Katrina’ en ‘Rita’. Naast dit vrijwilligerswerk zamelde hij voor zijn toneelvereniging zo’n 25.000 dollar in. Ook was hij een jaar woordvoerder van alle National Representatives én voorzitter van de European NATO Joint Jet Pilot Training 2008 Working Group. Tekst:

DEN HAAG - In de marinehaven van Den Helder is vorige week het fregat Hr.Ms. Tjerk Hiddes overgedragen aan Chili. De overdracht komt voort uit een in 2004 gesloten contract over de verkoop van twee luchtverdedigings- en even zoveel multipurposefregatten. Het betreft Hr.Ms. Abraham van der Hulst, Jacob van Heemskerck, Witte de With en nu dus als laatste de Tjerk Hiddes. Het schip vaart verder onder de naam FF Almirante Riveros. Naast het verkoopcontract, hebben Nederland en Chili een Memorandum of Understanding voor technische en logistieke steun voor de vier fregatten afgesloten. Dit document waarborgt de opleidingen voor het technisch personeel en de vertaling van de documentatie. Ook de ondersteuning op korte en lange termijn komt erin aan bod. Het eerste geldt zolang het schip nog in Nederland verblijft en tijdens de terugreis naar Chili. De ondersteuning op lange termijn omvat de verstrekking van informatie over nieuwe modificaties aan M-fregatten.●

Tlnt Desirée van Put●

13 MECHBRIG TEKENT INTENTIEVERKLARING OIRSCHOT - Door ondertekening van een intentieverklaring heeft 13 Gemechaniseerde Brigade op 19 april het startschot gegeven voor verregaande samenwerking met Bouwend Nederland (vereniging van bouw- en infrabedrijven) en Fundeon (kennis- en adviescentrum voor bouw en infra). De intentieverklaring is bedoeld om de uitstroomkansen van BBT’ers, vooral genisten, te vergroten. Ze werd getekend aan het eind van een promotiemiddag voor leerlingbouwplaatsen Bouw & Infra, op de Generaal-majoor de Ruyter van Steveninckkazerne. De partijen streven naar reguliere startkwalificaties (niveau BBL 2) en maken gebruik van de onderwijsinfrastructuur in de bouwsector. 13 Mechbrig draagt kandidaten voor en is militairen van wie het einde van hun diensttijd nadert behulpzaam door het aanbieden van civiele opleidingen, functieroulatie en het werken met verworven competenties. “Het is zeker niet de bedoeling onze BBT’ers sneller te

KANSRIJK Voorlichtingsbijeenkomst zelfstandig ondernemerschap Kansrijk organiseert op 18 april weer een voorlichtingsbijeenkomst op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Deze bijeenkomst is voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandige ondernemerschap. De bijeenkomst staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie of herplaatsingskandidaat zijn of dat

gaan worden. U kunt zich inschrijven tot uiterlijk 12 april 2007 via het aanmeldformulier op www.kansrijk.info. Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2007

persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie! Meer Kansrijkinfo op intranet: Startpagina Personeel en internet: www.kansrijk.info●

SOESTERBERG GAAT JAAR LATER DICHT SOESTERBERG - De vliegbasis Soesterberg gaat een jaar later dicht dan gepland. De sluiting is nu voorzien voor 1 januari 2009. De oorzaken van de vertraging hebben te maken met de complexiteit van de bouw van een deel van de nieuwe infrastructuur voor het Defensie Helikopter Commando (DHC) op de vliegbasis Gilze Rijen. Ook de aantrekkende economie speelt een rol. Daardoor is de bouwmarkt gespannen en zijn de levertijden van staal veel langer geworden. Het grootste oponthoud doet zich voor bij deelprojecten, die cruciaal zijn voor de naar Gilze Rijen te verhuizen helikoptereenheden. De opheffing van Soesterberg houdt verband met de bezuinigingen en de oprichting van het Defensie Helikopter Commando, de paraplu waaronder alle heli’s van Defensie gaan vallen. Volgens de planning gooit het DHC zijn deur op 1 januari 2008 open.●

HDV LOOPT 6000 EURO BIJEEN VOOR KIKA ROTTERDAM - Elf studenten van de Hogere Defensie Vorming namen op 15 april deel aan de marathon van Rotterdam. De onverwachte, bijna tropische temperaturen maakten dit tot een flinke

uitdaging. Het vooruitzicht op persoonlijke records ging verloren tussen de vele sponzen en bekers water. De organisatie stopte de marathon uiteindelijk vanwege de te grote risico’s voor de veiligheid van de lopers. Aan de wedstrijd was door de studenten HDV een sponsorloop voor de stichting KIKA (kinderen kankervrij) gekoppeld. Met name door het verkopen van kilometers en het houden van een sponsormaaltijd werd ongeveer 6000 euro opgehaald. Een mooi bedrag voor een uitstekend doel.●

105 BRUGCOMPAGNIE STEUNT BLOESEMTOCHT GELDERMALSEN - Personeel van 105 Brugcompagnie heeft zich vorige week uit de naad gewerkt om alles in gereedheid te brengen voor de Bloesemtocht, die zaterdag 21 april werd gelopen en naar schatting 25.000 deelnemers trok. De ondersteuning voor de wandeltocht komt al jaren voor rekening

van 101 Geniebataljon uit Wezep, waartoe de brugcompagnie behoort. Er werden twee pontonbruggen, een medium girder bridge en een houten brug van eigen ontwerp gebouwd. Dat laatste gebeurde in samenwerking met een aantal ROC-leerlingen, die hadden meegedaan aan het televisieprogramma UR (van BNN), waaraan ook 101 Gevechtssteunbrigade voor één aflevering meewerkte. De scholieren die als besten drie fysiek zware opdrachten en een wiskundige opdracht wisten te voltooien, mochten aan de bouw meehelpen. Een jury beoordeelde hen op onder meer teamwork, technische kennis en leiderschap.●

BEHEERDERS GEZOCHT DEN HAAG - De Stichting VAFAMIL (Vakantie Faciliteiten Militairen) zoekt per 1 oktober voor de camping in Leusden en Numansdorp een nieuwe beheerder. Het campingterrein bij Leusden ligt omgeven door bos en heide op de Utrechtse Heuvelrug. De camping bij Numansdorp, met een kleine jachthaven, is gesitueerd in een natuurgebied met een prachtig uitzicht op het water. Wie al eerder gereageerd heeft, kan dit uiteraard opnieuw doen. Meer informatie (onder meer over de vergoeding) bij de secretaris van de Stichting, K.J. Orsel, tel: 0180 - 61 16 12 of email: [email protected]●

Apache 2000 uur boven Afghanistan TARIN KOWT - Op donderdag 19 april hebben de Nederlandse Apaches hun 2000ste uur boven Afghanistan gevlogen. De helikopters zijn ingezet in het kader van ISAF. Sinds enkele maanden is het detachement actief vanuit het zuiden van Afghanistan. De gevechtshelikopters zijn afkomstig van de vliegbasis Gilze Rijen en opereerden vanaf 2004 vanuit Kaboel. In 2006 verhuisden ze naar de vliegbasis Kandahar, waarna ze ontplooid werden in en om Tarin Kowt. De Nederlandse AH-64D Apaches vliegen voor alle ISAF-eenheden in heel Zuid-Afghanistan. De missies bestaan voornamelijk uit Close Air Support, verkenningen en het escorteren van zowel transporthelikopters als konvooien. De Apaches zijn zeer waardevol voor de operaties in het missiegebied. Mede door hun indrukwekkende verschijning en soms door de inzet van de boordwapens hebben zij inmiddels een uitstekende reputatie opgebouwd.●

INGEZONDEN SIRS / MADAMS, Hello from Canada. My name is Jay Anderson. I have been a member of the Canadian Forces for about 17 years. I am writing to thank you for the support you are giving our Canadian Tankers by letting us purchase 100 ‘like new’ tanks from you. Something as simple as this has sure raised the morale of the Canadian Armoured

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

Corps. I have been asking around to various Tankers, and its all they can talk about. I guess it is true what they say, “If you ain’t Dutch, you ain’t much!’ Thanks again from a lowly Sgt Ammo Tech. Have a good party on Queens Day, 30 April. I look forward to visiting your country again for another Nijmegen march this summer. Jay●

DRUGS EN DEFENSIE

26 april | Pagina 3

DEN HAAG - De staatssecretaris maakte met de brief van 16 april 1997 zijn beleid bekend over het aanwezig hebben, gebruiken en handelen in drugs. Door de jaren heen is dit beleid door de krijgsmachtdelen op verschillende wijze uitgevoerd. Secretaris-generaal Ton Annink heeft met zijn aanwijzing d.d. 28 maart 2007, nummer A/925 de uitvoering van het drugsbeleid geharmoniseerd. Dit betekent het volgende voor militairen en burgermedewerkers bij Defensie. Tijdens de oorlog bood Colditz een grimmige aanblik.

de Koninklijke Marechaussee wordt aangetoond dat hij op welke wijze dan ook softdrugs aanwezig heeft dan wel softdrugs gebruikt, volgt ontslag. Er wordt dan niet schriftelijk gewaarschuwd.

MILITAIREN

De militair die binnen of buiten Nederland: harddrugs of softdrugs bereidt, bewerkt, verwerkt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervoert, vervaardigt of zich daar op enigerlei wijze mee inlaat; harddrugs aanwezig heeft (ongeacht de hoeveelheid); meer dan een gebruikershoeveelheid softdrugs aanwezig heeft; in diensttijd softdrugs - tot maximaal een gebruikershoeveelheid - aanwezig heeft of gebruikt; in privé-tijd softdrugs - tot maximaal een gebruikershoeveelheid - aanwezig heeft of gebruikt indien hij/zij is gekleed in uniform, het gebruik/bezit wordt geconstateerd op een militaire locatie of gebruik plaatsvindt met - of ten overstaan van - andere militairen; softdrugs aanwezig heeft of gebruikt, nadat hij of zij eerder schriftelijk is gewaarschuwd voor het plegen van deze handelingen. wordt voor ontslag voorgedragen. Op deze hoofdregel valt een aantal uitzonderingen te maken: De militair van wie voor de eerste maal wordt aangetoond dat hij een gebruikershoeveelheid softdrugs aanwezig heeft dan wel softdrugs gebruikt, en waarbij geen relatie met de dienst is, wordt schriftelijk gewaarschuwd. In de waarschuwing wordt

BURGERAMBTENAREN

aangegeven dat een volgende overtreding van het drugsbeleid wordt gevolgd door schorsing en ontslag. Voor Nederlands militair personeel geplaatst in het Caraïbisch gebied geldt dat wanneer voor de eerste maal wordt aangetoond dat het zich inlaat met softdrugs op een manier waarvoor normaliter een waarschuwing volgt, naast de schriftelijke waarschuwing ook de maatregel van repatriëring wordt opgelegd. Wanneer bij een militair die behoort tot

Voor burgerambtenaren bij Defensie geldt dat het binnen of buiten Nederland aanwezig hebben, gebruiken, bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken, vervoeren, vervaardigen van hard of softdrugs of zich daar op enigerlei wijze mee inlaten, ongeacht de vraag of dit gebeurt binnen of buiten een defensielocatie evenmin wenselijk is. Wanneer dergelijke gedragingen in het verlengde liggen van de functie-uitoefening of, indien zij buiten het kader van de functievervulling plaatsvinden en het belang van het Ministerie van Defensie schaden, kunnen zij als plichtsverzuim worden aangemerkt en met een, bij de omstandigheden passende proportionele sanctie worden bestraft. Meer info: intranet Defensie / Startpagina Personeel of neem contact op het het DienstenCentrum Human Resources (DC HR) van het Commando Dienstencentra (CDC), dagelijks bereikbaar op telefoonnummer: *06 SDD (733) doorkiesoptie 3 of 0800-CALLSDD (225 57 33).●

BRIEF AAN VETERANEN VAN VREDESOPERATIES DEN HAAG - Staatssecretaris Cees van der Knaap schrijft eind april een brief aan alle veteranen die hebben deelgenomen aan vredesoperaties vanaf Libanon. Daarin informeert hij hen over het Veteranen Registratie Systeem (vrs), de beschikbare (na)zorgvoorzieningen en de faciliteiten die aan de veteranenstatus zijn verbonden.

Veteranen die hebben deelgenomen aan een vredesoperatie vanaf Libanon, intussen de dienst hebben verlaten en bij Defensie bekend zijn, ontvangen de brief op of rond 28 april. Wie op

1 juni nog niets heeft gekregen, kan zich wenden tot het Veteraneninstituut. De veteranen van voor de Libanonperiode worden in de loop van dit jaar eveneens aange-

schreven. Daarbij komt eerst de groep vanaf Nieuw Guinea tot Libanon aan de beurt en vervolgens de categorie Indiëgangers en de veteranen uit WO II. Foto: Hennie Keeris ●

Het VRS, waarin naam, adres, woonplaats en uitzendgegevens staan genoteerd, stelt Defensie in staat contact te houden met veteranen en hen - waar nodig actief te informeren over ontwikkelingen in de zorg voor veteranen, relevante faciliteiten en activiteiten. De staatssecretaris vraagt hen bij te dragen aan het schonen van hun in het VRS opgenomen gegevens, door deze te controleren. Eventuele wijzigingen kunnen met het meegezonden formulier worden doorgegeven aan het Veteraneninstituut.

De AMX-tank die permanent bij het Legermuseum staat is helemaal kindvriendelijk, daar kan dus naar hartelust in en op geklauterd en gespeeld worden.

OVERNACHTEN IN ‘ONTSNAPPINGSKASTEEL’ COLDITZ COLDITZ - In de Tweede Wereldoorlog zaten in Slot Colditz (iets ten zuiden van Leipzig) zeer vluchtgevaarlijke geallieerde officieren gevangen. In dit historische kasteel (om precies te zijn in de verblijven van de toenmalige Duitse commandant en zijn staf), is deze maand een nieuwe jeugdherberg geopend. Dit betekent met recht overnachten op een unieke locatie met een boeiend militair verleden. Geallieerde officieren die elders ontsnappingspogingen hadden gedaan en weer gepakt werden, kregen de status van ‘zeer vluchtgevaarlijk’. Deze mannen werden overgeplaatst naar de extra zwaar beveiligde locatie ‘OFLAG IV C’ (OFficiersLAGer) in Slot Colditz in het gelijknamige stadje in Saksen. Ondanks de zware beveiliging bleven velen proberen weg te komen. In totaal trachtten 155 mannen te ontvluchten, van wie 31 een home run maakten en hun vrijheid herwonnen. (Van 1972 tot 1974 zond de VARA hierover een populaire tv-serie uit.) Verhoudingsgewijs waren de Nederlandse officieren erg succesvol: van hen deden zeventien een gooi en maakten er zeven een home run (verhouding 1 op 3). De Britten waagden de meeste pogingen: 109 in totaal, maar slechts elf

haalden de finish (1 op 10). Het kat en muis spel duurde tot aan het moment dat in april 1945 het Amerikaanse leger voor de poorten verscheen. Tegenwoordig is het slot open voor bezoek. Er is een ontsnappingsmuseum gevestigd en er worden rondleidingen gegeven, waarin de bezoeker alles te horen krijgt over de meest indrukwekkende uitbraakpogingen. De nieuwe jeugdherberg in Colditz biedt onderdak aan gasten van alle leeftijden en beschikt over 161 slaapplaatsen in kamers van vier tot zes bedden. Elke kamer heeft eigen toilet- en douchegelegenheid. Enkele zijn speciaal ingericht voor het verblijf van een gezin met kinderen. Ook voor groepsreizen (tot honderd personen) bestaan er diverse mogelijkheden.●

Anno 2007 is het een lieflijk kasteel in een mooie omgeving.

TANKDAG IN LEGERMUSEUM DELFT - Ter gelegenheid van Bevrijdingsdag is er op 5 mei in het Delftse Legermuseum een spannende Tankdag. Zowel binnen als buiten zijn diverse pantser te bekijken. Tevens vinden er in dit kader verscheidene activiteiten plaats, zoals rondleidingen, creatieve

workshops en demonstraties met miniatuurtanks. Op het buitenterrein van het Legermuseum staan deze dag militaire voertuigen van de Rekwisieten Commissie van de Koninklijke Landmacht. Die worden opengesteld voor het publiek. Bezoekers kunnen kijken hoe zo’n imposant gevaarte

wordt bediend en ervaren hoe het is om erin te zitten. Het terrein van het Legermuseum is te klein om de echte tanks te laten rijden. Om toch een beeld te krijgen, worden er spectaculaire demonstraties van miniaturen gegeven. Deze waarheidsgetrouw op klein formaat nagebouwde tanks zullen onder

meer door een ruig zandlandschap rijden, zodat te zien is hoe een tank met obstakels omgaat. De bestuurders kunnen de bezoekers ook alles vertellen over de échte tanks. Uiteraard staan er in het museum ook verschillende pantsers. Onder meer een Centurion, een YP408, een Bren Carrier en een Sherman zijn in de expositie te zien. Bij het luchtdoelgeschut PRTL staat een veteraan die

zelf op dit voertuig gereden heeft en hier dus alles over kan vertellen. In het kader van Bevrijdingsdag kunnen bezoekers deelnemen aan een gezinsrondleiding over de Tweede Wereldoorlog en de Bevrijding. En voor de creatievelingen zijn er workshops waarbij kinderen een bouwplaat van een tank of jeep in elkaar kunnen knutselen. Openingstijden: 10.00-17.00 uur, toegang gratis.●

26 april | Pagina 4

Bij de ‘search’ zetten de pantsergenisten een mijndetector in. .

Boven: Dorpsoudsten van de plaatselijke bevolking willen de commandant van een checkpoint spreken. Links: Het kamp waar 11 Pagnbat verbleef tijdens de oefening. Het is net echt. Rechts: Sergeant Plaggenmars, omgeschoold tot ‘search’ specialist, ondervraagt de vrouwen. “Zo doe je de administratie, zo doe je ‘specops’.”

43 GEMECHANISEERDE BRIGADE OEFENT VOOR UITZENDING

Infanterie en genie vloeien samen in HOHENFELS - Tevreden trekkend aan zijn sigaartje overziet kolonel Willem van den Bos, chefstaf 43 Gemechaniseerde Brigade, het tafereel in het ochtendgloren. De officier van het Regiment Huzaren, Huzaren van Boreel, geniet van de oefening ‘Bison Seperate/ United Engineer’ 2007, die zich uitrolt over het immense ‘Joint Multinational Readiness Centre’ (JMRC) Hohenfels. En de aankomend commandant van het Regionaal Militair Commando West ziet dat het goed is. TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: HENNIE KEERIS

De jongste loot aan de boom, 45 Pantserinfanteriebataljon, verricht uitstekend werk in de aanloop naar de ISAF-uitzending in april volgend jaar. Daar zal het de mogelijk laatste battle group vormen, met de staf van 11 Pantsergeniebataljon als kern van het Provinciaal Reconstructie Team. En 11 Pagnbat was ook geheel ontplooid. In totaal dus zo’n 2300 man trokken naar de omgeving

van Neurenberg om daar op pelotons- en compagnies-/bataljons niveau te worden getest. Het meeste materieel was al over het spoor naar het oefengebied getransporteerd. Dat vormde ook een van de oefendoelen. “Net voor Pasen was het vertrek. We zijn met de bus terug naar Nederland gegaan om eieren te zoeken en toen meteen weer naar Duitsland”, zegt adjudant Ton van Eck (Staf 11 Pagnbat). De context van de oefening mocht alleen al vanwege het weer ideaal worden genoemd. De omstandigheden, met temperaturen tot over de dertig graden en de enorme stofwolken die elk voertuig deed opwaaien, kwamen in de buurt van wat zich in Uruzgan afspeelt. Inclusief de traytjes water in de tenten. “Onze S4 (logistiek) had sneeuwkettingen meegenomen, want het kan hier in april nog aardig wit zijn”, merkt commandant 11 Pagnbat, luitenant-kolonel Martin Wijnen lachend op. “Nu was echter de spray tegen hooikoorts niet aan te slepen.” Het betrof dus een soort van LAT-relatie daar in het zuid-oosten van de Bondsrepubliek. 42 Tankbataljon bleef daarbij een tikje uit beeld met zijn schietserie op het nabijgelegen Grafenwöhr, waar zich ook een Pantserhouwitseren stafpeloton meldden van 14 Afdeling Veldartillerie. De genisten draaiden hun eigen programma (United Engineer 2007), maar integreerden waar het kon met onderdelen van de brigade of

andere deelnemende eenheden. Zo trad 12 Infanteriebataljon Luchtmobiel, vooral de staf- en antitankcompagnie Atjeh onder meer op als docent voor 45 Painfbat en 11 Pagnbat. Net als de Bcompagnie van 44 Pantserinfanteriebataljon werd deze eenheid ingezet om haar ervaringen tijdens uitzendingen naar Uruzgan te delen, met oud-commandant Battle Group, luitenant-kolonel Piet van der Sar als belangstellend toeschouwer. “Mijn mannen doen mee aan de inval in deze quala, vooral om het 45ste te tonen hoe zoiets verloopt. Ze vinden het prachtig. Zijn even terug bij hoe het daar in Afghanistan is geweest. Het vormt toch ook weer een stuk verwerking”, zegt Van der Sar. De search (het minutieus onderzoeken van personen, voertuigen of woningen) wordt daarna verzorgd door 11 Pagnbat. “Gisteren kwamen we erachter dat er mogelijk ook vrouwen moeten worden gefouilleerd. En die kennen we nauwelijks bij de genie. Ik moet zeggen dat het geweldig is opgelost. De sergeantadministrateur (Plaggenmars), net binnen bij de eenheid, is uit haar shelter weggehaald en heeft een spoedcursus gekregen, van nul tot search in acht uur. Zij doet nu dus de ondervraging van de vrouwen”, vertelt sergeant-1 Hans Leenderts (112 Pagncie), terwijl er ondertussen in de te doorzoeken woning uitgebreid foto’s worden gemaakt. “Dat gebeurt met het oog op eventuele schadeclaims.” Elders op het terrein analyseert

de plaatsvervangend bataljonscommandant 45 Painfbat, majoor Mark Jongejan, een identieke actie in een verdacht gebouw. “Hebben we dat klemvast?”, vraagt hij de overige commandanten als de oefenleiding een paar foutjes meldt. “Scherp blijven, onder alle omstandigheden. Na tien minuten zie je, als er niets gebeurt, ieders aandacht verslappen. Dat mag niet: in Afghanistan kun je wel uren zo bezig zijn met een search. Het 44ste kent die ervaring: het is hollen of stilstaan.” KAKELVERS

Overste Wijnen ziet zijn eenheden de komende maanden vrijwel constant op oefening of uitzending. 111 Pagncie (licht) vormt straks een belangrijk element van rotatie vier, daarna is 112 (zwaar) aan de beurt en vervolgens vertrekt begin volgend jaar 113 (zwaar). Beide laatste clubs gingen, om de woorden van overste Wijnen te gebruiken, “op de pijnbank”. “Bij 113 Pagncie (zwaar) formeel gestart op 1 april 2006 is het kakelverse er nu wel vanaf.” Een peloton van deze eenheid werd voor deze gecombineerde oefening uitgeleend aan het 45ste om te integreren. “Onze A-compagnie wordt voor het eerst tijdens een oefening geleid door de bataljonsstaf”, vertelt commandant 45 Painfbat, luitenant-kolonel Kees de Rijke trots. De Bravo is aan opwerken naar compagniesniveau. “De Charlie compagnie loopt echter nog grotendeels rond met geschreven naamplaat-

jes. Die zijn pas een dag of tien in het leger.” Deze ‘groentjes’ moeten nog flink worden bijgeschoold, erkent hij. “De oudere compagnieën kennen hun eigen vak wel. We hameren eerst op het ‘groene’ optreden en nu moeten ze leren niet direct aan te vallen, leren omgaan met de omstandigheden. Vergeet niet: dit is een geheel nieuwe club met nul geheugen. Tachtig procent is nieuw bij de landmacht. De integratie met de genie moet dan ook nog wortels krijgen.” Dat is trouwens van groot belang, omdat 45 Painfbat, Regiment Oranje Gelderland, over een jaar naar Uruzgan vertrekt. Daar worden KMA-jaargenoten Wijnen en De Rijke dus herenigd als de bataljonsstaf van 11 Pagnbat de kern van het PRT vormt. “De mannen en ik zien er allemaal naar uit”, bekent de genist. “We zijn al geruime tijd bezig met het specialiseren in search. Tijdens deze oefeningen doen we daar veel ervaring mee op door de inbreng van de eenheden of militairen die al in Uruzgan zijn geweest.” “Wat dat betreft moeten we voorkomen dat er een tweedeling ontstaat”, weet Wijnen, “want sommige van onze mannen gaan voor de tweede keer. Dan moet je oppassen dat je geen verhouding Ouwe Poep tegenover de nieuwe gasten krijgt. De ene helft is dan moe van al die stoere verhalen, de andere vindt dat die groentjes niks van ze willen leren. Dat is vooral bij 112 Pagncie (zwaar) het

geval, waar de helft op herhaling gaat een jaar na terugkeer. Dat kan ook leuk zijn trouwens. 112 Pagncie heeft een vitrine met relikwieën uit allerhande landen en van diverse grote oefeningen. Bij 113 staat welgeteld één beker in de kast: die van de sportcompetitie op de kazerne. Kom er over ruim een jaar maar eens terug, dan zie je vanzelf de ervaring tastbaar gemaakt bij ook die compagnie.” De bataljonsstaf was ook niet te beroerd andere eenheden te testen. Omdat 412 en 413 Pagncie (van 41 Pagnbat, dat zelf ook is ingezet als PRT-3) of zijn uitgezonden of in voorbereiding zijn, mocht 411 mee naar Duitsland. “En reken maar dat de zweep over de compagniesstaven gaat”, Voorzichtig betreden de mannen van het verkenningspeloton van 12 Staf Antitankcompagnie (12 Statcie) de Quala.

26 april | Pagina 5

Bij de fouillering van een persoon worden handschoenen aangetrokken.

Boven: Bij een controlepunt van 112 Pagncie wordt gebaard dat een persoon naar voren mag komen.

Boven: Een YPR is voorzien van een nieuwe motor. 43 Herstelcompagnie, dat een peloton heeft uitgeleend aan 11 Pagnbat, zorgt dat hij het weer doet.

Links: Luitenant-kolonel Martin Wijnen, commandant 11 Pagnbat, gunde zich weinig rust”.

Rechts: De bijrijder wordt apart van de auto onderzocht. Deze ‘Afghaan’ had geen bijzonderheden bij zich.

Hohenfels stelt Wijnen. “Er is al een evacuatie ‘s nachts geoefend vanwege een overstroming; dat gebeurde onlangs nog in het echt in het inzetgebied. Ze waren zich eigenlijk al aan het voorbereiden op het weekeinde. Dus dat kwam goed aan.” BIERTJE ZONDER

Het ‘vrije’ weekeinde verliep overigens ook uitstekend. “We hebben als commandanten toegestaan, zoals in de nieuwe gedragscode staat vermeld, dat de mannen een biertje dronken in Neurenberg. Ze moeten straks in Uruzgan hun verantwoordelijkheid tonen, dus zouden ze die dan hier niet kunnen dragen?”, luidt de retorische vraag van overste Wijnen. “Laat ik het zo zeg-

gen: de Nederlandse militairen hebben zich gedragen zoals het hoort. Voorbeeldig. Het kader was duidelijk zeer goed geïnstrueerd waardoor zich niets heeft voorgedaan”, stelt opperwachtmeester der Koninklijke Marechaussee, Wilco Jansen tevreden vast. Samen met opper Jan van der Veen test hij de lasergun op het terrein. Een Nederlands voertuig komt keurig binnen de 35 kilometergrens door. “We mogen hier, op Amerikaans terrein ook niet bekeuren”, zegt Jansen, “maar daar komen we toch al niet voor. We laten weten als we meten en dat gaat meteen als een lopend vuurtje door het kamp. Met als gevolg dat iedereen zich aan de regels houdt en dat willen we toch bereiken?”●

Onder: De Quala is zeker gesteld door de infanteristen en genie. Links: Er gaat wel eens iets kapot. Van een wiellaadschop van de genie moet een band à 350 kilogram worden vervangen.

Grote foto: Ondervraging bij een controlepunt.

26 april | Pagina 6

Rechts: Commandeur Frank Sijtsma met zijn zojuist ontvangen Legion of Merit. Naast hem schout-bijnacht Jeffrey Hathaway, de directeur van de Joint Interagency Task Force South (JIATFS).

Links: In het JIATFS, gevestigd op het Naval Air Station in Key West, prijkt ook de naam Sijtsma.

AMERIKAANSE DRUGSBESTRI

‘War on drugs is KEY WEST (FLORIDA) Maar liefst 22.262 kilo cocaïne, 85 kilo heroïne en 1100 kilo marihuana zijn sinds juli 2004 onderschept in alleen al de Caribische wateren en de Golf van Mexico. Een opbrengst die de Koninklijke Marine en de kustwacht van de Nederlandse Antillen & Aruba op hun conto mogen schrijven. Zij voerden de drugsoperaties gezamenlijk uit onder leiding van commandeur Frank Sijtsma, de enige niet-Amerikaanse commandant onder schout-bijnacht Jeffrey Hathaway, die bijna drie jaar als directeur van de ‘Joint Interagency Task Force South’ (JIATFS) op het Naval Air Station in Key West zetelt. Nog één week te gaan, want 4 mei neemt hij afscheid. Iets dat Sijtsma in juni, na eveneens drie jaar, vanwege een andere baan ook doet. TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

De Amerikaanse JIATFS, opgericht in 1989, concentreert zich met een dozijn andere naties op de bestrijding van verdovende middelen op het Westelijk halfrond waarbij dus vooral Nederland, dat zich mag meten met Amerikanen, Britten en Fransen, een prominente rol speelt. Volgens Hathaway zijn alle partners belangrijk, maar bekleedt Nederland een unieke positie, doordat het in de Caribische wateren fungeert als Forward Operating Location voor de Verenigde Staten. Zo bereikte de samenwerking vorige week nog een mijlpaal vanwege het in gebruik stellen van een nieuwe communicatielijn om geheime informatie uit te wisselen. Dat biedt Sijtsma de mogelijkheid om de strijd tegen de drugs vanuit zijn maritieme hoofdkwartier in Willemstad op een hoger niveau te voeren met JIATFS in Key West, waar Nederland met luitenant-ter-zee 1 Klaasjan Schipper een liaisonofficier heeft gestationeerd. Op de valreep van zijn vertrek pikt Hathaway dit heuglijke feit op het vlak van de communicatie nog even mee. JIATFS heeft wat hem betreft echter geen reden om vergenoegd achterover te leunen. “We zijn er nog niet. Uiteindelijk is het de bedoeling met alle participerende landen in JIATFS geheime gegevens uitwisselen, maar met Nederland is hiermee nu wel een begin gemaakt.” LUCRATIEF LIJNTJE

Over het algemeen verloopt de drugsbestrijding onder Hathaway goed. “Na bijna twee decennia ervaring hebben we een aardig idee van de hoeveelheden die worden geproduceerd”, merkt hij op. “Daarop gebaseerd, valt te concluderen dat we

de afgelopen jaren steeds meer hebben onderschept. Mede door de inzet vanuit de Nederlandse Antillen en op andere plaatsen langs de kusten weten drugskoeriers niet van welke kant voor hen het gevaar komt. Het verrassingseffect is groot en voor de drugsmaffia worden de verliezen onacceptabel.” Sijtsma beaamt dit. “Met Venezuela en Colombia zo dicht in de buurt, vormde de drugssmokkel via de Antillen en lucratief lijntje. Drie jaar geleden kwam het nog met enige regelmaat voor dat drugsladingen van duizend kilo of meer aan boord van schepen werden gevonden. Dat is niet meer. De hoeveelheden die we in het Caribische gebied pakken, zijn tussen 2003, toen nog ruim tienduizend kilo aan cocaïne, heroïne en softdrugs werd onderschept, nu gedaald tot nog geen zevenduizend kilo.” Of er sprake is van een neerwaartse trend moet de tijd uitwijzen. Voorlopig lijkt het er wel op. Want ondanks de verhoogde inspanningen, nieuwe radar, sinds twee jaar de inzet van Superrhibs, betere informatieuitwisseling en nauwere samenwerking met de politie, nemen de drugsvangsten af. Het betreft hier in de West een aantoonbaar succes van JIATFS. Een feit dat Hathaway in Key West, op 18 april tijdens het afscheidsbezoek van Sijtsma aan hem, niet onopgemerkt voorbij laat gaan. De Amerikaan speldt de aangenaam verraste commandant van de Koninklijke Marine in het Caribische gebied, namens president Bush de Legion of Merit op. Sijtsma krijgt de hoge onderscheiding vanwege zijn enorme verdiensten voor de Verenigde Staten op het gebied van drugsbestrijding. Dat heeft echter ook een keerzijde, want waar blijven

de verdovende middelen die niet meer door het samenwerkingsverband van JIATFS worden gevonden? Het antwoord klinkt onheilspellend. De boeven zoeken een nieuwe afzetmarkt, iets waarvoor de Amerikanen Europa een half jaar geleden al indringend waarschuwden. DRUGS DE WERELD UIT

Nu de pakkans rond ZuidAmerika en in het Caribische gebied toeneemt, laten drugsbaronnen hun oog steeds vaker vallen op Europa om hun contrabande te slijten. West-Afrika geldt daarbij als belangrijke doorvoerhaven. De hoeveelheid verdovende middelen richting Oostelijk halfrond neemt dan ook gestaag toe. Om hier iets aan te doen, heeft een klein groepje Europese landen, op initiatief van het Verenigd Koninkrijk, het Maritime Analysis and Operations Centre Narcotics (MAOCN) opgericht in het Portugese Lissabon. Sinds 1 april bestaat deze organisatie officieel. Naast de Britten, maken ook Ierland, Spanje, Portugal, Italië, Frankrijk en Nederland er deel van uit. Hathaway vindt een drugsaanpak vanuit Europa een goede zaak en verwacht niet dat het JIATFS en MAOCN elkaar op enigerlei wijze zullen beconcurreren. Integendeel. “Het hoofddoel is drugs de wereld uit te helpen. Voor Europa is het alleen maar gunstig wanneer er hier, aan de andere kant van de wereld, al veel wordt onderschept en vernietigd. Bij JIATFS zitten we dicht bij de bron, uiteindelijk komen hier de meeste Een van de twaalf superrhibs, speciaal gekocht voor het onderscheppen van drugs in de Caribische wateren. Deze ligt voor onderhoud en reparatie op Marinebasis Parera in Curaçao.

cocaïne en heroïne vandaan, maar wat richting Afrika gaat, verliezen we uit het oog. Het gaat bij de bestrijding dan ook vooral om samenwerking en informatie-uitwisseling. Van belang daarbij is een veilig netwerk, vertrouwen in je partners en doorzettingsvermogen. De war on drugs vormt een kwestie van lange adem. Het heeft af en toe veel weg van het mengen van olie en water. Tijdelijk lijkt het even te lukken, maar al snel scheiden zich beide vloeistoffen weer.” ONDERZEEBOTEN

Als routinier in de drugsbestrijding heeft Hathaway wel een tip voor de Europeanen. “Het eerste ingrediënt van succesvolle counterdrugsoperaties is hard werken, het laatste ingrediënt

ook. En bovenal geldt: laat de moed niet zakken.” Dat valt soms niet mee, want drugskartels zijn alsmaar creatiever in het verzinnen van drugstransporten, zelfs geïmproviseerde onderzeeboten maken daar deel van uit. “Het kost de boeven wel steeds meer geld, inspanningen en middelen om de verdovende middelen door de mazen van het JIATFS-net te krijgen.” Investeren in een Europese antidrugsorganisatie helpt volgens Sijtsma te voorkomen dat er voor de smokkelaars een mak kelijke weg openligt naar ons deel van de wereld. “Uiteindelijk zou het het mooist zijn, wanneer de drugshandel niet meer rendabel is en men zich gaat ori ënteren op legale handel.” Blijven bestrijden vormt daar-

26 april | Pagina 7

Rechts: Hathaway en Sijtsma op de trap voor het Joint Interagency Task Force South in Key West.

Links: Een onderschepte hoeveelheid drugs.

Grote foto: Hr. Ms. Zuiderkruis vaart momenteel als stationsschip in de West. Dat is best uitzonderlijk want over het algemeen is deze taak weggelegd voor een fregat.

JDER KRIJGT ZUSJE IN EUROPA

nog niet verloren’ om het motto, want wereldwijd moeten drugskoeriers zich overal bedreigd voelen. MAOCN heeft sinds zijn prille bestaan al enkele kleine succesjes geboekt. Sijtsma is er blij mee. “Succes verkoopt en werkt op politici overtuigend”, weet hij. “Alleen dan ben je een voorbeeld en haal je nieuwe deelnemers, uit bijvoorbeeld Oost-Europa binnen.” Wat Hathaway betreft gaan er hier en daar wel wat heilige huisjes om, want je kunt niet altijd met alles en iedereen rekening houden. Het is een kwestie van aanpakken. Dat telt voor elk land en voor elk kantoor dat zich met drugsoperaties bezighoudt. JIATFS leerde ook uit de praktijk dat een antidrugsorganisatie niet militair moet zijn, omdat met name de politietaken en de juridische wetgeving tellen. Wat niet

wegneemt dat militairen wel degelijk een behoorlijke vinger in de pap moeten hebben. Op het eind maakt het niet uit wie het schip met contrabande stopt, alleen dát het wordt gestopt. Een voorbeeld vormt alweer het Nederlandse optreden in de West, waar Hr.Ms. Zuiderkruis als stationsschip optreedt. Aan boord zit een ploeg van de Amerikaanse kustwacht, die de drugssmokkel op de open zee aanpakt, omdat het Nederlandse rechtssysteem niet toelaat dat wij dat zelf doen. Hathaway hoopt dat het succes van zijn organisatie navolging vindt in Europa. Hij beschouwt de bestrijding van illegale narcotica als een zaak van nationale veiligheid. “Het terrorisme wordt mede gefinancierd door drugsgelden.” Met enkele voorbeelden il-

lustreert hij vervolgens hoe politieoptredens hebben geleid tot het oprollen van terreurorganisaties. Wat Hathaway betreft, is de zaak dan ook duidelijk: “The war on drugs is nog niet verloren.”●

26 april | Pagina 8

MARSHALL AEROSPACE BRENGT UNIFORMITEIT IN C-130 VLOOT

CAMBRIDGE - Verwacht geen gebruiksklaar toestel. Na een jaar onderhanden te zijn genomen, staan beide casco’s nog steeds uitgekleed en kaal gestript bij Marshall Aerospace in de hangar. Ter uitbreiding van de tactische transportcapaciteit naar vier toestellen kocht de luchtmacht een paar tweedehands C-130 Herculessen, die momenteel bij het Engelse familiebedrijf uit Cambridge een revisie en modificaties ondergaan. Volgens de planning komen beide ‘Amerikaanse’ machines in de eerste helft van 2008 beschikbaar. TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: J. BUNTE (DMO)

Marshall is ontegenzeglijk Engels. Fabriekshallen van rond de Tweede Wereldoorlog en oude hangars zien er niet uit, maar doen nog gewoon dienst naast nieuwbouw. Toch schaadt dat soms schrille contrast de reputatie van de firma niet. Want die is volgens projectmanager Neil Thompson wijd en zijd bekend. Als een van de weinige in de wereld is Marshall gecertificeerd om revisies, onderhoud én modificaties uit te voeren aan een breed scala vliegtuigen. Variërend van de C-130 Hercules, de Cesna Citaton, leden van de Airbus-familie en de Boeings 747, 767 en 777. Ook doet Marshall veel werk voor de Royal Air Force. Zo komt de C-130-vloot geregeld naar Cambridge, evenals de L-1011 tankervliegtuigen, waarvoor momenteel een modificatieprogramma loopt. Voor laatstgenoemde treedt het bedrijf op als designbureau. Logisch dus dat de KLu in Groot-Brittannië aanklopte, nadat ze vorig jaar twee, langdurig in de open lucht bij het AMARC in Tucson (Arizona) gestalde, C-130 vliegtuigen op de kop tikte. Beide machines werden in 1991 door de Amerikaanse marine afgestoten en vervangen door straalvliegtuigen. “Ze deden dienst als relaisstation voor de zeer laag frequente communicatie met nucleaire onderzeeboten”, vertelt majoor Gerton Kant. Ze hadden daarvoor de nodige ontvangst- en zendapparatuur aan boord, waaronder een bijzondere buitenmodel antenne. “Uitgeschoven tijdens de vlucht was-ie zo lang dat het uiteinde zowat verticaal hing”, zegt Kant. Het naadje van de kous weet de typemanager er niet van. Beter is hij op de hoogte van de consequenties die de ombouw van de Q naar H-configuratie heeft. Om vooral de uitwissel-

VAN Q NAAR H toestel geldt in de nabije toekomst als geduchte concurrent van de, een maatje kleinere, C-130. Momenteel wordt Snoopy in Cambridge omgebouwd. DRAAGBALKEN

baarheid van onderdelen en systemen te optimaliseren én de logistiek te vereenvoudigen, dienen de twee C-130 casco’s dezelfde standaard te hebben als de twee operationele C-130’s in de vloot. Mede daardoor kunnen ook de onderhoudskosten omlaag. METEOSTATION

Om de vliegtuigen naar de ‘H’-standaard te brengen, gaan alle overbodige uitrustingsstukken overboord, zoals enkele luchtinlaten in de romp. Die dienden om lucht langs enkele daarachter geplaatste koelelementen te laten stromen. De gaten worden afgedicht met een gladde afdekplaat. Het bemachtigen daarvan had nog aardig wat voeten in aarde. De ombouw van Q naar H komt namelijk niet vaak voor en het aantal te kannibaliseren machines is beperkt. Veel vervangingsdelen moeten om die reden door gecertificeerde bedrijven worden gefabriceerd. Een kostbare aangelegenheid, maar nog altijd een stuk goedkoper dan de aanschaf van een nieuwe C-130. “Deze deal is meer dan de moeite waard”, vindt Kant . “In verhouding tot het aantal vlieguren hebben de casco’s weinig starts en landingen gemaakt, verkeren daardoor in uitstekende conditie en gaan in ieder geval tot na 2025 mee.” Juist dit argument woog zwaar om de twee machines te kopen. Er zijn maar weinig H-tjes op de markt met een resterende levensduur van nog minimaal twintig jaar. Ter uitbreiding van de tactische transportcapaciteit kwam op een gegeven nog wel een Britse C-130 in beeld met de bijnaam Snoopy. Dit toestel was in particulier bezit, werd gebruikt als meteostation en verkeerde in uitstekende conditie. Het verdween echter uit beeld, toen bekend werd dat de KLu ook een vierde machine wilde hebben. Snoopy kreeg niettemin een goede bestemming. Marshall kocht het toestel aan om als testbed te dienen voor de beproeving van de TP400D6 propellermotoren voor de Airbus A400. Dit kolossale vracht-

Voordat de twee Nederlandse casco’s weer in luchtwaardige staat verkeren, wordt eerst een compleet renovatieprogramma afgewerkt. Voorman Eric Gruszka omschrijft dat als rectification en rebuilding, een proces dat nogal wat tijd vergt. Jarenlange stilstand heeft de machines geen goed gedaan. Zo bleken hier en daar onderdelen verdwenen, waaronder enkele meters hydraulische leiding. “Die zijn waarschijnlijk gekannibaliseerd ten behoeve van andere toestellen”, vermoedt Gruszka. Ook enkele flight control pads, de besturingsorganen aan de vleugels, van nummer 4988 waren spoorloos. Desondanks is de techneut te spreken over de algemene staat waarin de casco’s verkeren. Weer en klimaat hebben weinig vat gehad op het aluminium plaatwerk en ook op de conditie van de onderliggende steun- en draagbalken viel niets aan te merken. Dat bleek nadat de machines van hun oude verflaag werden ontdaan, een van de eerste werkzaamheden die na aankomst in Cambridge gebeurde. Daarna volgde een uitgebreide inspectie en verkenning. “Het vergde veel tijd om met de handboeken erbij te achterhalen wat we allemaal nodig hadden om van een Q een standaard H te maken”, weet Thompson intussen. Wat de ‘4988’ betreft, zit dat karwei er op. Zo is de middenvleugel (center wing) inmiddels teruggeplaatst. Veel nog bruikbare onderdelen, zoals hydraulische en brandstofpompen én elektrische componenten werden voor revisie bij het Amerikaanse DERCO aangeboden. Dit bedrijf leverde inmiddels meer dan 35.000 losse bestanddelen voor beide machines. De komende tijd richten de techneuten zich op het afdichten van de tanks in de vleugels, het vervolmaken van de hydrauliek en het monteren van de achterklep, want die wordt op dit moment nog ontdaan van alle aanpassingen die voorheen nodig waren om de lange antennes uit te rollen. Ook moeten er nog modificaties plaatsvinden aan de zijdeur van de 4988. Qua werk-

zaamheden komt nummer 4781 iets achterop. Wel wordt de center wing van die kist deze week terug geplaatst.

BOTSINGEN

Nadat alle typecorrecties en aanpassingen zijn aangebracht, volgen nog enkele projecten. Daaronder een uitgebreide opwaardering van de cockpit, waarin opgenomen de verbetering van de communicatie- en navigatiesystemen, de vlieginstrumenten en waarnemingsapparatuur. Laatstgenoemde omvat onder meer een nieuwe weerradar, radarhoogtemeter en een EGPWS (Enhanced Ground Proximity Warning System), dat de vlieger helpt bij het laagvliegen. Ook omvat deze pluk een IFF-transponder (Identification Friend or Foe) en een systeem om botsingen in de lucht te vermijden, evenals apparatuur om bliksem te detecteren. Bij de navigatiesystemen springen de toevoeging van zowel een militaire als een civiele GPS in het oog, zo ook een beweegbare landkaart die de vlieger meer inzicht geeft in het gebied waarover hij vliegt. Opmerkelijk is verder de toevoeging van Link 16, een systeem dat het mogelijk maakt gegevens van vliegende eenheden of grondstations te ontvangen en te verzenden. Tevens omvat het instrumentarium een zogenoemde central erase. Daarmee kunnen alle gevoelige vluchtgegevens in een oogwenk worden gewist. Dat kan nodig zijn wanneer het toestel in verkeerde handen dreigt te vallen. Parallel hieraan krijgen de vliegtuigen een groot pakket nieuwe veiligheidsmaatregelen voor de cabine, waaronder verbeterde veiligheidsgordels, betere interieur- en noodverlichting, rookmelders en andere nooddeuren. Nadat de twee ex-Amerikaanse machines in dienst zijn gesteld, zullen de andere twee C-130’s eveneens van nieuwe cockpit- en cabine apparatuur worden voorzien. Naar verwachting is dit medio 2009 afgerond. Nog even geduld dus.●

26 april | Pagina 9

Vlieger Ralph Aarts nam na de ‘bloedstollende’ race plaats in de bolide van Christian Albers. Foto’s: Hennie Keeris

ALWEER DERDE LICHTING TASK FORCE URUZGAN DRAAIT WARM

Realiteit komt akelig dichtbij SCHAARSBERGEN - Als Afghaanse landarbeiders uitgedoste Nederlandse militairen wroeten met scheppen in de bodem van een weiland bij Schaarsbergen. Eensklaps scheurt een colonne de stilte aan flarden. Bewapende mannen springen uit auto’s. Als jutters die op een strand naar aangespoelde waren zoeken, gaan explosievenopruimers de stopplaats met detectoren te lijf. Even verderop koersen andere auto’s met ‘Afghaanse’ inzittenden op de landwerkers af. Er wordt contact gelegd. Dan breekt de hel los. Een autobom ontploft. Vanuit een bosrand opent de Taliban het vuur. Geschreeuw, gewonden. De alweer derde lichting voor de Task Force Uruzgan draait in de oefening Falcon Integration warm. Deze zomer stapt het contingent op het vliegtuig naar Afghanistan. TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: GERBEN VAN ES-AVDD

Als donderslag bij heldere hemel, toont Falcon Integration de soms kleine kloof met de kille

Boven: In Falcon Integration evacueerde een Cougarhelikopter van de luchtmacht de gewonden die tijdens de ‘schermutselingen’ vielen.

Links: Na het ontploffen van de autobom nemen zwaar bewapende militairen de ‘Taliban’ op de korrel.

werkelijkheid aan. Zojuist is het nieuws van het sneuvelen van korporaal Cor Strik in Afghanistan bij de staf doorgesijpeld. De realiteit komt voor even akelig dichtbij. In Uruzgan ligt het gevaar als een hongerig roofdier op de loer. Overal en altijd. Volgens kolonel Nico Geerts, aanstaand commandant van de Task Force Uruzgan III, onderstreept de dood van Strik de waarde van Falcon Integration. Om er aan toe te voegen dat sneuvelen nu eenmaal tot de risico’s van het militaire vak behoort. Ook de eerste man van 11 Luchtmobiele Brigade, brigadegeneraal Mark van Uhm, toont zich na het horen van het slechte nieuws zichtbaar geschokt. De organisatie van Falcon Integration reageert passend door geplande persgesprekken met militairen en een informeel samenzijn voor stafleden die middag, te schrappen. De deelnemers aan de oefening krijgen

de jobstijding aan het einde van de dag tijdens een appèl te horen. De dood van Strik legt onmiskenbaar een grauwsluier over Falcon Integration, die tot eind deze week loopt. In totaal 1700 militairen van landen luchtmacht doen aan de voorbereidingsoperatie mee. Circa 1250 van hen gaan in Afghanistan aan de bak. Daarom staat het programma bol van de lessen, die zijn samengesteld op basis van de sinds vorig jaar augustus opgedane ervaringen. Een kleine greep: contact maken met bevolking en autoriteiten; konvooibegeleiding; humanitair werk; omgaan met hinderlagen en bermbommen; werken met een Quick Reaction Force. Om over de overige (veiligheids)oefeningen nog maar te zwijgen. VITALE LOGISTIEK

Task Force Uruzgan III - de stafleden komen van 11 Luchtmobiele Brigade - zet de wederopbouwactiviteiten voort van de huidige lichting. Als onderdeel daarvan wordt het creëren van een stabiele en veilige omgeving in het roerige zuiden van Afghanistan gecontinueerd. Om deze taken te kunnen vervullen, beMinister Eimert van Middelkoop nam vorige week poolshoogte bij Falcon Integration. V.l.n.r. plaatsvervangend commandant Landstrijdkrachten generaal-majoor Lex Oostendorp, minister Van Middelkoop, commandant 11 Luchtmobiele Brigade brigadegeneraal Marc van Uhm en commandant Koninklijke Marechaussee, luitenant-generaal Minze Beuving.

staat de TFU evenals zijn voorgangers uit een battle group en een provinciaal reconstructieteam. De eerste is gevuld met personeel van 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel uit Assen en van 43 Brigade Verkenningseskadron uit Havelte. Het Provinciaal Reconstructieteam herbergt militairen van 14 Afdeling Veldartillerie uit ’t Harde. Als commandant van de Battle Group fungeert luitenant-kolonel Jelte Groen; het PRT wordt geleid door luitenant-kolonel Wilfred Rietdijk. De bij een operatie als in Uruzgan vitale logistiek komt voor rekening van 11 Bevoorradingscompagnie Luchtmobiel uit Assen, aangevuld met militairen van landmacht en marine. Aan de TFU III zit ook een luchtmachtdetachement gekoppeld, samengesteld uit personeel van de vliegbases Volkel, Gilze Rijen en Soesterberg. Volgens Geerts, plaatsvervangend commandant van 11 Luchtmobiele Brigade, weegt vooral deze samenwerking zwaar. De KLu traint doorgaans op bases, terwijl landmachtmilitairen geregeld ‘het veld’ tot hun werkterrein rekenen. Twee verschillende werelden dus. Om ze dichter bij elkaar te brengen, staan het hele jaar door oefeningen op het programma, zegt Geerts. Wat hem betreft mag het aantal omhoog, maar wordt de beschikbare helikoptercapaciteit al maximaal benut. “De ideale wereld bestaat niet.” De militairen in Uruzgan weten er alles van.●

F-16 wint ‘race’ tegen Formule 1 wagen VOLKEL - Een F-16 van de luchtmacht en een Formule 1 racewagen van het type Spyker, hebben vorige week op de vliegbasis Volkel tegen elkaar ‘geracet’. Achter het stuur van de flitsende oranje bolide zat coureur Christian Albers; het gevechtsvliegtuig werd bestuurd door Ralp Aarts. Als winnaar van de korte, maar heftige krachtmeting over circa duizend meter, kwam de F-16 uit de bus. De wedstrijd vormde de climax van het Full Throttle Event, een wervingsevenement van de

luchtmacht waaraan Spyker meewerkte. Het krijgsmachtdeel kan goed personeel gebruiken, vooral vliegers en luchtvaarttechnici. Volgens de KLu bestaan er ook overeenkomsten tussen haar en Spyker. Zo voeren in beide organisaties sportiviteit, avontuur, discipline en prestaties leveren in teamverband de boventoon. De band tussen Spyker en de luchtmacht dateert van 1913, het jaar waarin de Nederlandse Luchtvaartafdeling het licht zag. De commandant ervan, Walaardt Sacré, reed in een Spyker. In de periode 1915 tot 1919 vloog de luchtmacht met zeven Farman F22’s die door de autoproducent in licentie waren gebouwd. Ook nu nog past Spyker, dat dit jaar uitkomt in de Formule 1, ideeën en concepten uit de (militaire) vliegtuigbouw toe. Om de link daarmee te symboliseren, draagt het raceteam de naam Spyker Squadron. Bovendien staat op het logo van Spyker een vliegtuigpropeller.●

26 april | Pagina 10

Het voorstel ‘Hold your fire!’

De winnende voorstellen

BANJA LUKA - Ne derland heeft de Banja Luka Metal Factory de finitief verlaten. De Support Company van EUFOR-5 deed vorige week de deur dicht op de basis die menig mi litair een half jaar als ‘huis’ diende. Hiermee slonk de bijdrage aan EUFOR van zo’n drie honderd naar circa ne gentig man

EGMOND AAN ZEE - De vijf winnende voorstellen die de selectie hebben doorstaan, zijn: 1. COLLECTIVE COMBAT VALIDATOR VAN DE GROEP GAMING. Met massaal gespeelde online games kan ‘gratis’ een enorme brain power (‘collectieve intelligentie’) worden aangeboord. Dat kan door game communities in realistische omgevingen en scenario’s tegen de inzet van middelen, manschappen en doctrines van Defensie te laten spelen. Creativiteit en innovatieve oplossingen van de naïeve game community leveren zo nieuwe inzichten voor het OBP-traject van Defensie. Dit project ontwikkelt een concept en een demonstrator voor zo’n online game. Deelnemende organisaties: TNO en Thales Nederland Projectleiding: TNO

2. SLIMME PAKJES VOOR DE DEFENSIELOGISTIEKE KETEN VAN DE GROEP LOGISTIEKE ‘TRACKING EN TRACING’ Dit project betreft een studie naar de mogelijkheden om met behulp van Radio Frequency Identification (RFID) de goederenstroom naar uitzendgebieden beter te beheersen. De bedoeling is ieder pakketje te voorzien van een RFID met uitgebreide verzendinformatie. Door deze bij verzending en op overlaadpunten te scannen, kan de goederenstroom beter onder controle worden gehouden. Het idee gaat uit van een lokale database in het uitzendgebied om afhankelijkheid van centrale informatie in Nederland te beperken. Deelnemende organisaties: TNO, Thales, IBM, Faes Packaging en NLDA Projectleiding: IBM

3. HOLD YOUR FIRE! VAN DE GROEP ARTIFICIAL INTELLIGENCE Dit project betreft een studie en een demonstratie van de mogelijkheden om artificial intelligence (AI) oftewel kunstmatige intelligentie te gebruiken bij de analyse van sensorgegevens die een uitgestegen soldaat ontvangt. De soldaat krijgt van de sterk toenemende informatiestromen en ‘eigen’ sensors zoveel data, dat het steeds moeilijker wordt om in een fractie van een seconde de juiste beslissing te nemen. AI moet zorgen voor het signaleren van tegenstrijdige informatie en waar nodig een ‘niet vuren’-advies geven als er een kans bestaat dat eigen eenheden worden aangevallen. Deelnemende organisaties: Thales en TNO Projectleiding: Thales

4. BIOLOGISCHE SENSOREN VAN DE GROEP GEBRUIK DE NATUUR Dit project betreft een studie, zo mogelijk inclusief demonstratie, naar de mogelijkheden om insecten uit te rusten met extra sensoren en daarmee in te zetten voor detectie van mijnen en explosieven (IED’s). Deelnemende organisatie en projectleiding: TNO

5. JIPR - JOINT IP-BASED ROLLING NETWORK VAN DE GROEP ARTIFICIAL INTELLIGENCE Dit project betreft een studie naar en demonstratie van mogelijkheden om vliegende eenheden - helikopters, maar ook jachtvliegtuigen en tankers - in een uitzendgebied te voorzien van autonome aanvullende middelen waarmee informatie kan worden verzameld en/of uitgewisseld. Met radar, optische en infraroodsensors valt het situatiebeeld op de grond en/of op zee te verbeteren. Het bijbehorende communicatiemiddel kan worden gebruikt om de verkregen data real time naar eenheden of hoofdkwartieren op de grond te zenden, maar ook als relaisstation voor de uitwisseling van andere informatie. Deelnemende organisaties: NLR en Thales Projectleiding: NLR

TWEEDE INNOVATIE GAME

TEKST: ELLEN BEERNIN FOTO’S: HASAN YILMA

VIJF IDEEËN MET GROTE MOGELIJKHEDEN EGMOND AAN ZEE Na het succes van de eerste ‘Innovatie Game’ van afgelopen jaar waren de verwachtingen voor de tweede editie hooggespannen. Welnu, het resultaat mag er zijn. De vijf winnende voorstellen staan al in de steigers. Op 3 oktober zijn de studies en prototypes gereed.

deelnemers zich geheel konden storten op het genereren van creatieve en innovatieve ideeën. Einddoel was om voor elk van zes gekozen thema’s twee vernieuwende gedachten te presenteren aan de Commissie van Wijze Heren, onder voorzitterschap van generaalmajoor ir. Lex Besselink (Defensie Materieel Organisatie). De thema’s waren: Gebruik de natuur, Artificial Intelligence, Joint optreden, Gaming, Logistieke tracking en tracing, en Human Intelligence.

Twee dagen lang wisselden de deelnemers vanuit Defensie (de cursisten van de opleiding Hogere Defensie Vorming) ervaringen, wensen en ideeën uit met de deelnemers vanuit NLR, Thales, TNO, IBM, Faes Group, Stork, Atos Origin, Micro Turbine Technology (MTT), de brandweer en het Holland Institute of Traffic Control. De presentaties op de slotavond resulteerden in vijf winnende voorstellen. Vooral het thema Gaming gooide hoge ogen. Met de gewonnen projectbudgetten

gaan de deelnemende organisaties onmiddellijk aan de slag. Woensdag 3 oktober worden de resultaten van de studies gepresenteerd. Defensiemedewerkers die materiedeskundig zijn op één van de winnende onderwerpen en die graag willen meedenken in een klankbordgroep, kunnen een e-mail sturen aan de projectleider Innovatie Game: a.timmer2@ mindef.nl●

Om ook de Innovatie Game 2007 in goede banen te leiden, werd de hulp ingeroepen van het trainingsbureau ‘Inspiration Company’. De trainers begeleidden het evenement op professionele wijze, zodat de

Bijna honderd containers met goederen gingen over de weg naar Nederland. 110 Transportcompagnie werd ingevlogen om dertig MB’s terug te brengen en het vierde peloton van 140 Zware Transportcompagnie stuurde vier trekkeroplegger combinaties met chauffeurs om twee wiellaadschoppen, diverse heftrucks en een kooiaap terug te voeren. Later komt de Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie nog de woon- en werkchalets en de overgebleven tien containers van de Echos ophalen. DRIJFVEER

TEKST EN FOTO’S: PAUL VAN WEZENBERG

Defensie en organisaties zoals het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), Thales en TNO onderhouden een uitstekende onderlinge relatie. Enerzijds zijn de industrie en de onderzoeksorganisaties op de hoogte van de behoeften van Defensie, anderzijds kent Defensie de capaciteiten van de partijen waarmee zij samenwerkt. Teneinde tot werkelijk innovatieve ideeën te komen, is het nuttig om eens, afgezonderd van de buitenwereld samen van gedachten te wisselen. Die overtuiging vormde voor kapitein-ter-zee Jan Wind en drs. Anja Timmer, beiden van Defensie Research & Development, aanleiding de Innovatie Game te ontwikkelen. De resultaten van de succesvolle eerste editie, onder de naam ‘Frame Game 2006’, zijn vorig oktober gepresenteerd.

‘ALS JE UIT HETZELFDE NEST KOMT, SPREEK JE DEZELFDE TAAL’

Tijdens de laatste ideeënsessie is het een drukte van belang.

De Commissie van Wijze Heren, met als voorzitter generaal-majoor Lex Besslink van de DMO.

Een dag voor vertrek blikken de commandant van de Support Company, majoor Niek van Schip en de commandant van het Dienstenpeloton, kapitein Evert Arends terug “Voordat onze uitzending naar Bosnië Herzegovina oktober vorig jaar begon, wisten wij dat de kans zeer groot was dat wij de laatste Nederlandse ‘bewoners’ zouden zijn op de base Banja Luka Metal Factory”, vertelt Van Schip. “Voor ons reden om meteen te roepen dat wij graag de herschikking voor onze rekening wilden nemen.” Arends: “De knowhow en cando mentaliteit binnen deze club waren onze drijfveer de redeployment op te pakken. Ons motto is niet voor niets: ‘Niet lullen, maar poetsen’.” Om de klus naar zich toe te trekken, sloegen functionarissen van de Support Company, gevuld door met name 330 Herstelcompagnie Logistieke Brigade, meteen aan het plannen. In november vorig jaar viel het operationele besluit de hergroepering door te laten gaan, 27 februari volgde de politieke beslissing. Dit was voor de Support Company reden haar organisatiestructuur direct aan te passen. Kapitein Arends die aanvankelijk de functie van commandant Dienstenpeloton draaide, droeg deze taak over aan eerste luitenant Ken van Meir en ging fulltime de redeployment aanstu-


DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. WONINGEN

De voertuigen worden beladen.

SUPPORT COMPANY EUFOR-5 SLUIT DEUREN BANJA LUKA ren. Kapitein Tim Bosma, plaatsvervangend compagniescommandant met als hoofdtaak logistieke operatiën werd het aanspreekpunt voor het Commando Landstrijdkrachten en plande alle transporten. De Support Company classificeerde eerst alle overbodige spullen en voerde deze af naar Nederland. Dit varieerde van schroefjes tot voertuigen. In totaal stootte zij van oktober tot februari zeshonderd kuub materieel af. Eind januari werd bekeken welke operationele zaken weg konden en vanaf begin maart kwam de hergroepering in een stroomversnelling. Het Commando Landstrijdkrachten en de Directie Operatiën gaven toestemming om af te breken. De operationele taak van de Normal Framework Operations Company, gevuld door 17 Pantserinfanteriebataljon, hield op 15 maart op en zes dagen later zaten deze militairen al op het vliegtuig naar Nederland. “Dat ging super”, vertelt Arends. “Doordat de pantserinfanteristen hun verantwoordelijkheid namen voor hun eigen materieel - maar ook voor dat wat niet van hen was - liep de strakke planning gesmeerd.”

NEDERLANDSE BIJDRAGE De Nederlandse deelname aan EUFOR bedraagt nu circa negentig man. Zo’n vijftig maken deel uit van de Liaison and Observation Teams. Doordat de bevolking van Bosnië Herzegovina nu zichzelf moet bedruipen, is de rol van deze teams steeds belangrijker geworden. Zij zijn namens EUFOR het aanspreekpunt voor de lokale bewoners en hebben een signaalfunctie. Gaat het fout tussen de diverse etnische groeperingen, dan zitten ze er met hun neus bovenop. De rest van de Nederlandse bijdrage bestaat uit de senior national representative, contingentsadjudant, controller, commandant National Support Element/hoofd Sectie 1, kassier/operationele personeelszaken, airpoint of debarkation-functionaris, sergeant Distributie, sergeant Automatisering, aangevuld met zo’n dertig staffunctionarissen bij het EUFOR hoofdkwartier.●

OP HET LIJF GESCHREVEN

Daarna was het de beurt aan het Contingentscommando (CONTCO) om de stekker in Banja Luka eruit te trekken. Voor tien functionarissen zat de uitzending erop. De drie overige, de controller, CONTCO-adjudant en de voormalige commandant van het CONTCO, moesten naar Sarajevo verhuizen. Dat kostte de nodige hoofdbrekens. Van Schip: “Wij waren opeens niet meer alleen aan het afbreken, we moesten ook wat opbouwen en dat neemt capaciteit.”

Te koop: Den Helder, Mercurius 12, 4-kmr hoekwoning. Gelegen aan het water met open verbinding met het Noordhollands Kanaal. Rustig gelegen op het einde van een doodlopende straat. Vr.pr. N 229.000,- k.k. Zie www.funda.nl of www.iblue.nl Te koop: Oostelbeers (Gem. Oirschot) Esdoorn 16. perfect onderh. woonhuis met ruime garage en berghok. Tuin op Z, gelegen aan speelveld. Bjr. 1982. Vr.pr. N 339.000,- k.k. Info: www.boxmakelaardij.nl of tel. 0497 - 36 91 93. Of zie www.funda.nl Te koop: Rijen, (gem. Gilze Rijen) Verre Weiden 21, 2/1 kap met gr. garage, totaal perceel 251 m2, grote tuin. Vr.pr. N 274.000,- k.k. Tel.: 0161 - 22 54 49 of zie Te koop: Teteringen (nabij Breda), Haenenveld 16, tussenwoning (360 m2) met grote woonkmr (40 m3) met eiken vloer, open keuken met inb.app., 4 slpkmrs, badkmr met ligbad en 2e toilet, zolderkmr met dakkapel. Vr.pr. N 245.000, - k.k. www.lambregtsensweep.nl of www.funda.nl Te koop: Velp, (Gld), Anthony Heinsiusstraat 1B, hoekwoning met ruime woonkmr en 2 slpkmrs. Dubbelglas, recent buitenom geschilderd en goed onderhouden Zonnige achtertuin op Z. Winkels op loopafstand. Oranjekazerne Schaarsbergen 10 km. Vr.pr. N 169.000,k.k.. Info: www.franke-makelaars.nl of [email protected] 026 - 361 29 07. Te huur: vanaf 15 augustus in centrum Dordrecht, Wijnstraat 122: ruim woonhuis met tuin. Meer informatie: www.boogerman.nl Huurwoningen gezocht: I.v.m. de voorbereidingen overdracht 2 M-ff aan Portugal komt er medio dit jaar een Portugees officiersteam naar Nederland. Deze personen zijn op zoek naar huurwoningen in de regio Den Helder. Inlichtingen via contactpersoon DMO/Project Afstoting, e-mail: [email protected]

DIVERSEN

Als laatste moest de Support Company zelf haar spullen inpakken, inleveren en terug verplaatsen. De laatste weken werd al het materieel dat niet rendabel was om mee terug te nemen, weggegeven aan organisaties die het goed konden gebruiken. Op 16 april keerde de hoofdmacht van de compagnie terug.

140 Zware Transportcompagnie vervoert spullen naar Sarajevo.

Achteromkijkend concluderen Van Schip en Arends dat het een mooie, leerzame klus was. Arends: “Beheertechnisch is het uitvoeren van een redeployment een TD’er (Technische Dienst red.) op het lijf geschreven. Logistiek en materieeldienst komen uit hetzelfde nest en spreken dezelfde taal.” Van Schip: “Ik had het geluk als commandant dat ik de juiste mensen bij me had met de juiste instelling. Een klus als deze vergt logistiekelingen met vakkennis; en die hadden we. Nou en of.”●

Gezocht: handtekeningen van Nederlandse vliegtuigbemanningen uit WO II. Vliegers, waarnemers etc. van de LVA, MLD, ML-KNIL, RAF en FAA. Originelen of kopieën op brieven, kaarten, enveloppen of om het even wat. Info: 0318 - 68 35 70 of [email protected] Gezocht: Gevraagd: Wie is nog in het bezit van een niet gebruikt brilmontuur van de laatste/huidige defensiebril. Een postaktief militair wil hiervan graag een bril voor zichzelf laten maken. Info: A.A.Kriesch; Tel: 0562 - 45 35 03 of 06 - 125 118 25.

RECREATIE

Een colonne keert terug op Soesterberg. Foto: 101 Gevechtssteunbrigade

NATIONAAL MILITAIR KAMPIOENSCHAP JUDO APELDOORN - Tijdens de Nationale Militaire Kampioenschappen Judo op dinsdag 18 april in de sportaccommodatie van de Nederlandse Politie Academie deden de toppers wat er van hen werd verwacht. Eerste luitenant Deborah Gravenstijn (-63 kg) en kapitein Mark Huizinga (-90 kg), beiden luchtmacht, en eerste luitenant Bryan Van Dijk (-73 kg) van de landmacht werden kampioen in hun gewichtsklasse. De toppers van de DTS lieten er geen

twijfel over bestaan dat zij nog wat maatjes te groot waren voor de overige deelnemers door alle partijen op ippon te winnen. Toch leverden sommige duels een boeiend schouwspel op, want niet alle judoka’s wensten zich zo maar neer te leggen bij de suprematie van de bekende namen. Zo had Bryan van Dijk het nog knap lastig in zijn derde partij tegen marechaussee Benji Nortan, die hij net binnen de reguliere tijd alsnog met ippon wist te verslaan. En kreeg Huizinga een

zware dobber aan wachtmeester Alexander Moonen. Na de reguliere tijd was de stand dan ook nog onbeslist, zodat een zogenoemde golden score uitkomst moest bieden. Hier liet Huizinga zien nog steeds explosief en technisch sterk te zijn. Hij maakte een mooie schijnbeweging om die snel te laten volgen door een o soto gari: ippon. Einde partij. De complete uitslag is terug te vinden op de homepage van het BIMS.●

Te huur: Op camping ‘Boomhiemke’, Ameland, een 4/5 persoons stacaravan, compleet ingericht met aparte slpkmrs. Incl. toegang tot zwembad. Nog vrij van 5 mei tot 18 aug. En na 25 aug. Tel.: 0511 - 47 40 13. Te huur: Een weekje er tussenuit in de meivakantie? Gezellige vakantiewoning in het zuiden van Hongarije nabij zeer groot natuurgebied met diverse wandel, fiets- en vismogelijkheden. Max zes pers. Nu voor N 299 p/w all-in. Info: [email protected] Te huur: Winterswijk, vrijstaand vakantiehuisje in fraaie rustige omgeving met 1500 m2 grond. Voorzien van alle comfort. Veel privacy. Ideaal fiets- en wandelgebied. Tel: 026 - 443 04 14, www.johnjacobs.nl/gerrit Te huur: Zuid-Frankrijk, Agde (Sables d’Or) een van alle gemakken voorziene stacaravan op 2 min. lopen van de Middellandse Zee. Op camping v.v. subtropisch zwembad, bakkerij, supermarkt, restaurant etc. Nog de mei-vakantie, juni en sept. beschikbaar vanaf N 275,p.w. Reserv./inf: 06 - 113 439 16. Zie www.chaletagde.nl .

REÜNIE Het Regiment Technische Troepen in Soesterberg houdt op 3 oktober een reünie voor alle militairen die tussen 1979 en 1984 naar Libanon zijn uitgezonden en werkzaam zijn geweest.De reünie maakt deel uit van de jaarlijkse reünie van onderhoudspersoneel en explosievenruimers ingezet in Ned. (WO II), Nederlands-Indië, Korea en Nieuw Guinea en is gecombineerd met de jaarlijkse herdenking van overledenen van het Regiment Technische Troepen tijdens operaties. Inf. tel 033 - 421 92 88.●


Duizend Dagen Indië DEN HAAG - Boekenkasten vol zijn er inmiddels verschenen over de verrichtingen van de Nederlandse militairen in de Oost. Maar toch vormt ‘Duizend Dagen Indië’ van Inge Wolters van Trigt en Tom Visser bepaald geen overbodige aanvulling. Het betreft hier een bewerking van het dagboek van Jan van Trigt, die bij de staf van het 8ste Bataljon Stoottroepen diende en een vaardige pen bezat. Het verhaal van Van Trigt, de vader van Inge, leest als dat van vele Stoottroepers uit die dagen. Eerst deel uitgemaakt van het verzet en zich daarna als oorlogsvrijwilliger aangemeld om de landgenoten die onder de knoet van de Japanners zaten te bevrijden. Van dat laatste zou het

Waarom de Geallieerden wonnen DEN HAAG - Voor menigeen staat vast dat de Geallieerden de Tweede Wereldoorlog niet kónden verliezen. Vanwege hun potentieel, omdat ze voor een rechtvaardige zaak streden, of doordat de Asmogendheden te veel hooi op hun vork hadden genomen. In zijn boek ‘Waarom de Geallieerden wonnen’ brengt Richard Overy dat beeld op overtuigende wijze aan het wankelen. De auteur begint met het oproepen van een reeks vragen, om die daarna nauwgezet te beantwoorden. En dan blijft er van de vanzelfsprekendheid van die Geallieerde zege maar weinig over. Gaandeweg realiseert de lezer zich steeds meer hoe weinig het had gescheeld of de beschaving was echt verloren gegaan. Algemeen wordt bijvoorbeeld verondersteld dat de As-mogendheden zijn verslagen op grond van materieel overwicht van de tegenstanders, iets dat onvermijdelijk tot hun ondergang moest leiden in een oorlog die gebaseerd was op industriële productie. Maar wie dat tot uitgangspunt neemt, zal dan ook moeten verklaren waarom de grootste economie van Europa, Duitsland, qua productie achterbleef bij de Sovjet-Unie toen die al een groot deel van haar natuurlijke hulpbronnen was kwijtgeraakt en haar fabrieken halsoverkop naar het oosten had moeten verplaatsen. En hoe het kwam dat het Derde Rijk er, ondanks zijn moderne en grote industrie, niet in slaagde zijn legers afdoende te bewapenen en motoriseren. Wie volhoudt dat de Geallieerden hun vijanden louter op grond van een nume-

Colofon

riek en materieel overwicht op de knieën dwongen, zal tegelijk moeten uitleggen waarom, toen dat zelfde gold voor de As-mogendheden, de overwinning hen ontglipte. In de eerste jaren van de oorlog bezaten ze een immens overwicht op hun onvoorbereide opponenten en toch trokken zij op den duur aan het kortste eind. Deels door de zelfgenoegzaamheid die de gemakkelijke veroveringen uit de eerste oorlogsjaren teweegbrachten, waardoor de wet van de remmende voorsprong in werking trad. Maar vooral doordat de Geallieerden snelle leerlingen bleken. In zijn overzichtelijke, heldere en uiterst informatieve boek zet Overy alle factoren op een rijtje die tot de victorie leidden. En daar valt werkelijk geen speld tussen te krijgen. Des te triester is het dat zijn noeste arbeid in de Nederlandse vertaling wordt ontsierd door slordigheden. Met als klap op de vuurpijl dat hoofdstuk 8 na pagina 320 plotseling

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredacteur a.i.: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77) Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected]

overgaat in hoofdstuk 9 op pagina 353. En dat niet alleen. Na bladzijde 384 belandt de lezer wéér op 353! Te hopen valt, dat er snel een tweede, gecorrigeerde druk verschijnt van dit voortreffelijke boek. ‘Waarom de Geallieerden wonnen’ is een paperback van uitgeverij Aspekt. Het boek telt 448 (?) bladzijden, inclusief fotopagina’s, en kost N 24,95. ISBN: 905911-261-X. Tekst: Wiebren Tabak●

WANKEL EVENWICHT niet meer komen, maar toch ging de reis naar de Oost. Nu met het oogmerk om orde en rust te brengen in dit opstandige deel van het Koninkrijk. Vanaf het moment dat korporaal Van Trigt uit Nederland vertrok, begon hij zijn ervaringen op papier te zetten en dat hield hij vol tot zijn terugkeer als sergeant-majoor in Rotterdam. Hij maakte van zijn hart geen moordkuil en dat geeft dit boek een heel authentieke sfeer, die bij Indië-veteranen een gevoel van herkenning zal oproepen. Beschrijvingen van de karakters van zijn strijdmakkers, de onderlinge kameraadschap, contacten met de bevolking, de slag om Palembang en de Eerste Politionele Actie worden afgewisseld met zijn persoonlijke belevenissen tegen het decor van het drama van de dekolonisatie. Kortom, een interessant boek, zeker voor lotgenoten. De enkele foutjes als carriër (hoort geen trema op) en halftruck (moet zijn halftrack) zullen zij graag voor lief nemen. ‘Duizend Dagen Indië’ is een 403 pagina’s tellende paperback, verlucht met foto’s, van uitgeverij Aspekt. De prijs bedraagt N 24,95. ISBN: 978-905911-513-2. Tekst: Wiebren Tabak●

DEN HAAG - Vele decennia lang is de Eerste Wereldoorlog een onderschoven kindje geweest in ons land. We hadden er per slot van rekening niet aan meegedaan en de daaropvolgende Tweede Wereldoorlog met al zijn gruwelen eiste onze volledige attentie op. Pas de laatste jaren begint de interesse voor de periode ’14-’18 ook hier te lande op te bloeien. Wie de slagvelden in Noord-Frankrijk en België bezoekt, ziet daar een immer groeiend aantal Nederlandse nummerborden. Dat is niet meer dan terecht, want hoewel de storm rondom onze grenzen woedde en wij gespaard bleven, werden we er wel degelijk door beïnvloed. Om nog maar niet te spreken van het feit dat de tien miljoen doden in dit vreselijkste conflict dat de mensheid tot dan toe ooit had geteisterd, onze aandacht meer dan billijken. Al hebben aan beide zijden van het front honderden Nederlanders meegevochten, als natie hielden wij ons angstvallig afzijdig en je zou dus denken dat hier weinig interessants over te vertellen valt. Het boek ‘Wankel evenwicht - Neutraal Nederland en de Eerste Wereldoorlog’, dat onder redactie van Martin Kraaijestein en Paul Schulten een groot aantal verhandelingen over aspecten van wat bij de Britten en Fransen nog altijd bekend staat als De Grote Oorlog bevat, logenstraft die veronderstelling echter. In twaalf hoofdstukken passeert de hele periode, vanuit Nederlands perspectief be-

zien, de revue. Met daaronder zaken als het verschijnsel neutraliteit zelf en hoe dit onder druk kwam te staan door de Britse blokkade en de Duitse duikbootoorlog, de wijze waarop het leger zich trachtte aan te passen aan de eisen van de moderne oorlogvoering, Nederlandse ambulances aan het Westelijk front, de pogingen van de Duitsers om de sympathie van hun westerburen te winnen en de economische gevolgen van het isolement. Ook een belangrijke plaats wordt ingenomen door onze inspanningen om de Fransen, die niet gecharmeerd waren van onze neutraliteit, na de oorlog gunstig te stemmen opdat zij geen steun zouden verlenen aan de Belgische aanspraken op Nederlands grondgebied. Zowel de Franse als de Belgische pers hielden hardnekkig vast aan de mythe dat Duitse troepen in 1914 via Nederlands territorium in de rug van de forten van Luik waren gekomen en ter compensatie voor de geleden schade eiste Brussel Zeeuws-Vlaanderen op, alsmede de provincie Limburg ten zuiden van Venlo. Sowieso verdacht men ons land van een proDuitse houding, waarbij het asiel verlenen aan keizer Wilhelm II nog eens olie op het vuur gooide. Genoeg stof tot schrijven dus. Om precies te zijn 372 pagina’s lang. ‘Wankel evenwicht’ is een paperback van uitgeverij Aspekt en valt voor N 24,95 in de boekhandel te bemachtigen. ISBN: 978-905911-540-8. Tekst: Wiebren Tabak●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

27 april: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Venray 28 april: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Gouda 29 april: ‘Napoleontische tijd’ in het Legermuseum; Delft 1 mei t/m 6 mei: Open cockpitdagen in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 2 mei: Nationaal Militair Kampioenschap Mountainbike, Nieuw Milligen 2 mei: Kinderworkshop ‘Straalmotor’ in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 2 mei: Wajangvoorstelling ‘De avonturen van Kantjil’ in museum Bronbeek, Arnhem

4 mei: Dodenherdenking Grebbeberg, Rhenen 9 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Beverwijk 10 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Groningen 11 mei - 12 mei: Marechaussee op banenbeurs, Hengelo 11 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Hoorn 12 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Etten-Leur 12 mei: Open dag Koninklijke Marechaussee Schiphol, Amsterdam Surf voor meer informatie naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808

Vastberadenheid blijft na dood korporaal

Recommend Documents