VanAnaarBeter-Prijs 2008 40 bijzondere initiatieven om de bereikbaarheid op de weg te verbeteren
Inhoudsopgave pagina 4
Voorwoord van minister Camiel Eurlings
pagina 6 Voorwoord van de jury Winnaar VanAnaarBeter-Prijs 2008 pagina 11 Actuele verkeersinformatie in de auto TomTom Eervolle vermelding VanAnaarBeter-Prijs 2008 pagina 14 Nieuwe manier van ritsen met splitspijl boven de weg Van Deuveren Traffic
Overige geaccepteerde initiatieven 2008 Categorie Auto pagina 31 Internetradio voor weggebruikers Autobaanradio.nl pagina 31 Travelcard met OV module ‘Een pas voor tanken en Openbaar Vervoer’ Travelcard Nederland BV Categorie Fiets pagina 33 Bezorging biologische groenten per transportfiets Fietsdiensten.nl
Genomineerden 2008 pagina 16 Autodelen Autodelen en openen met OV-chipkaart Greenwheels
pagina 33 Met belgerinkel naar de winkel IVN Consulentschap Utrecht
pagina 18 Binnenstadservice.nl Binnenstadservice Nijmegen i.s.m. winkeliers en overheid
pagina 34 Pakketvervoer per fiets Fietsdiensten.nl en alle fietskoeriers in Nederland
pagina 20 Campagne Tijdreizen en de TijdReisPlanner Stadsgewest Haaglanden i.s.m. BVH Dien- stencommunicatie, Vialis en Falkplan
Categorie Goederendistributie pagina 36 Dagranddistributie met stille vrachtwagens SenterNovem i.s.m. Albert Heijn e.a.
pagina 22 Destination Work-pas bij het AMC Verkeer.advies i.s.m. AMC Amsterdam
pagina 36 Hervorming logistiek proces Samsung Electronics Europe Logistics BV i.s.m. Barge Terminal Tilburg en DHL
pagina 24 Havenshuttle GTO i.s.m. ECT Delta Terminal(s), Euromax, Pernis Combi Terminal, RSC waalhaven, Rotterdam Rail Feeding, DPMC wagoncare
pagina 37 Implementatie van automatisch routeplansysteem Dobbe Transport BV
pagina 26 Nederland Bereikbaar ANWB, NS en Rabobank
pagina 37 Modal shift in Limburgs afvalvervoer Essent Milieu BV
pagina 28 Nieuwkomerkaart Waterland Arriva Nederland i.s.m. Gemeentelijk Vervoer Bedrijf, stichting OV-fiets, Waterland gemeenten, Stadsregio Amsterdam en ministerie van Verkeer en Waterstaat
pagina 38 Omo en Robijn Klein & Krachtig Unilever
2
VanAnaarBeter-Prijs 2008
pagina 38 Optimalisatie bezorgingen BCC
Categorie Infrastructuur pagina 40 Intelligente verkeersdrempel Bakels Ingenieurs en Adviesbureau pagina 40 Mechanische Rijbaanafzetter Traffic Service Van Strien pagina 41 Onderhoudsvrije aluminium constructies Agmi BV pagina 41 Verplaatsbaar wegdek Robusta Categorie Mobiliteitsmanagement/-dienstverlening pagina 43 Gouden eieren zoeken op Paleis Het Loo Paleis Het Loo pagina 43 Medelbus Coöperatie Medel pagina 44 Nieuw beleid mobiliteit en parkeren Menzis pagina 44 Schiphol Forenskaart Verkeer.advies i.s.m. Schiphol Categorie Openbaar/Collectief vervoer pagina 46 Fast Ferry Hoek van Holland naar de Maasvlakte RET NV pagina 46 Hoe houd je de wielen draaiende? VCC Rijnmond (VCCR) i.s.m. DCMR Milieu dienst Rijnmond, SRR en RET pagina 47 Smoezencampagne Arriva Nederland
Categorie Reisinformatie/Communicatietechnologie pagina 49 Bewust worden van bereikbaarheid: gemeentelijke bereikbaarheidskaarten Goudappel Coffeng BV i.s.m. VU, Radboud Universiteit, overheden en diverse private partijen pagina 49 Computerproblemen oplossen via een website Remote Ronny pagina 50 Haalmeeruitdeweg.nl Essencia Communicatie i.s.m. Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant pagina 50 Minderfile.nl Uitgeverij De waterslager pagina 51 Reisadvies op Schiphol.nl Amsterdam Airport Schiphol pagina 51 Routegeleiding Hoek van Holland Gemeente Rotterdam i.s.m. Deelgemeente Hoek van Holland, Provincie Zuid-Holland pagina 52 Virtual Meeting The Sound of Data BV pagina 52 www.lokalebedrijvengids.nl Uitgeverij De Waterslager pagina 55 Aanpak van files op korte termijn Meer informatie pagina 56 Bronvermelding Colofon
pagina 47 Zonnetrein Nijmegen Stichting Meerwaardig Vervoer Oude Stad (MeVos) i.s.m. Gemeente Nijmegen en het Ondernemersfonds VanAnaarBeter-Prijs 2008
3
Voorwoord van minister Camiel Eurlings De handen ineen voor bereikbaarheid Een Greenwheelsauto die je met een OV-chipkaart kan openen en betalen. Een shuttledienst voor goederenvervoer in de Rotterdamse haven. Een gratis kwartaalabonnement voor nieuwkomers in de regio. De inzendingen voor de vanAnaarBeterprijs 2008 zijn weer even divers als slim. Fantastisch dat voor het derde jaar op rij Nederland met zulke goede initiatieven komt om de doorstroming in ons land te verbeteren. Een goede doorstroming op de weg is van belang voor de hele Nederlandse economie. Daarom investeren we in het Nederlandse wegennet, maar ook in de procedures rondom wegen en Anders Betalen voor Mobiliteit. Hiermee bestrijden we de files op de lange termijn. Om op de korte termijn iets aan files te doen, zijn andere oplossingen nodig. Daarom is Verkeer en Waterstaat - in goede samenwerking met decentrale overheden en het bedrijfsleven - in 2006 met FileProof begonnen. Circa veertig verschillende projecten hebben elk op hun eigen manier bijgedragen aan de filevermindering op korte termijn. De VanAnaarBeter-Prijs is er één van. Steeds meer bedrijven, organisaties en particulieren beseffen dat zij ook zelf kunnen bijdragen aan de filevermindering. Die creatieve ideeën, concepten en oplossingen om de verkeershinder te verminderen of te vermijden zijn onmisbaar. Het ministerie wil deze initiatieven stimuleren en belonen met deze prijs. Zo brengen we goede initiatieven bij andere bedrijven en organisaties onder de aandacht.
Dit jaar waren er zeventig inzendingen. Ze kwamen van grote bedrijven, kleine ondernemers, en ook opvallend vaak van samenwerkende partijen. Dit boekje geeft een overzicht van de veertig initiatieven die door de eerste selectieronde zijn gekomen. Sommige dragen heel direct bij aan de bereikbaarheid door minder auto’s te laten rijden. Andere stimuleren of faciliteren juist slimme mobiliteitsoplossingen. De jury van de VanAnaarBeter-Prijs heeft de initiatieven beoordeeld op effectiviteit, originaliteit en praktische toepasbaarheid. De winnaar is bekend gemaakt tijdens het eindcongres van FileProof op 16 december 2008 in Rotterdam. Het verheugt mij dat nu al drie jaar op rij een breed scala aan initiatieven is ingediend voor de VanAnaarBeter-Prijs. Ik hoop dat ook de volgende keer weer veel initiatieven worden aangedragen voor deze prijs. Zo slaan wij de handen ineen om bewust met onze mobiliteit om te gaan.
Camiel Eurlings, Minister van Verkeer en Waterstaat
VanAnaarBeter-Prijs 2008
5
Jury
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Voorwoord van de jury Voor de derde maal reikt de jury de VanAnaarBeter-Prijs uit. Net als voorgaande jaren hebben allerlei organisaties uiteenlopende initiatieven ingediend, waaronder dit jaar opvallend vaak samenwerkende partijen. Het lijkt erop dat bedrijven en andere organisaties steeds meer coalities vormen, die gezamenlijk een bijdrage willen leveren aan het verbeteren van de bereikbaarheid in Nederland. De jury juicht dit soort initiatieven toe, omdat een gezamenlijke aanpak van het fileprobleem grote voordelen biedt. De jury was verrast over de niet aflatende stroom initiatieven. Na de succesvolle prijsuitreikingen in 2006 en 2007 was het spannend of er nog voldoende initiatieven bestaan die in aanmerking komen voor de derde VanAnaarBeter-Prijs. Maar dat bleek geen enkel probleem. Er zijn dit jaar veertig goede inzendingen binnengekomen, waarvan de kwaliteit van een iets hoger niveau was dan vorig jaar. Dat is een fantastisch resultaat voor het derde jaar op rij. De aard van de projecten die dit jaar in aanmerking komen voor de VanAnaarBeter-Prijs verschillen aanzienlijk van die van vorig jaar. Dit keer stonden reisinformatie en goederendistributie meer centraal. Een belangrijk accent was reisinformatie “op maat”. Weggebruikers worden steeds beter geïnformeerd over de huidige en de te verwachten verkeerssituatie. Zo kunnen zij een afgewogen keuze maken en wordt de weg optimaal benut. Dat is een belangrijk element in het mobiliteitsmanagement. Voor goederendistributie liepen de inzendingen uiteen van het efficiënter en buiten de spits (stil) distribueren van goederen tot het gebruikmaken van een nieuwe modaliteit om het goederenvervoer over de weg te ontzien.
De juryleden, v.l.n.r.: Bert van Wee, Stefan Hulman, Leen van Dijke en Jan Zaaijer. Lodewijk de Waal staat hier niet afgebeeld, maar is het vijfde lid van de jury.
Maar ook voor de andere categorieën zijn er interessante zaken te melden. Zo blijkt voor mobiliteitsmanagement en openbaar vervoer dit jaar het accent te liggen op de samenwerking tussen diverse organisaties. (Openbaarvervoer)bedrijven en gemeenten werken samen om de bereikbaarheid van een gebied of een bedrijf te bevorderen.
Nieuw hierbij is de aandacht voor mensen die van woonlocatie of baan veranderen. Deze doelgroepen staan meer open voor een nieuwe vervoerskeuze. Dit jaar hebben enkele initiatiefnemers hun project voor een tweede keer voorgedragen. Deze initiatieven laten grote vooruitgang zien. Dat waardeert de jury aan deze projecten, want groei is niet vanzelfsprekend. De initiatiefnemers achter de projecten laten een hoge mate van ondernemerschap en doorzettingsvermogen zien. Waar hun concurrenten het “bijltje er al bij neer hebben gelegd”, blijven zij bestaan en groeien. Zo blijven ze voorzien “in een nieuwe manier van mobiliteit” of “in een nieuwe manier van openbaar vervoer”. Om voor de VanAnaarBeter-Prijs in aanmerking te komen moesten de initiatieven bijdragen aan de verkeersdoorstroming in Nederland en bewezen succesvol zijn (getest of reeds in werking zijn). Van de zeventig inzendingen, die binnenkwamen van februari tot 18 september 2008, voldeden veertig inzendingen aan de criteria. De jury heeft deze inzendingen vervolgens beoordeeld aan de hand van drie hoofdcriteria: effectiviteit, originaliteit en toepasbaarheid. In de eerste selectieronde heeft de jury een groep van negen initiatieven genomineerd. Tijdens de tweede bijeenkomst werd hieruit de winnaar en één eervolle vermelding gekozen. Onderscheidend voor de negen genomineerden ten opzichte van de niet-genomineerde initiatieven was vooral de mate van aantoonbaar effect op de bereikbaarheid. Binnen de groep van negen genomineerden maakt met name de originaliteit het verschil en in enkele gevallen de opvallende extra effectiviteit. Voor alle negen genomineerden scoort het criterium toepasbaarheid zeer hoog.
VanAnaarBeter-Prijs 2008
7
De volgende negen projecten heeft de jury genomineerd: • Twee vernieuwende reisinformatie-initiatieven: -HD Traffic & IQ Routes van TomTom. Echt actuele verkeersinformatie via de bestaande navigatie systemen in de auto. - Tijdreizen & campagne TijdReisPlanner van Stadgewest Haaglanden. Een communicatiecampagne en actuele multimodale reisplanner om mensen te ondersteunen bij het maken van een keuze tussen auto, fiets en OV. • Twee particuliere initiatieven gericht op goederen distributie: - Binnenstadservice Nijmegen. Binnenstadservice Nijmegen heeft een bedrijfslocatie buiten de binnen stad waar aangesloten winkeliers hun bestellingen kunnen laten afleveren en afhandelen. - Havenshuttle van GTO. Er rijdt een shuttle voor goederenvervoer op een nieuwe spoorverbinding, geheel commercieel opgezet, vanaf de Delta Terminal naar de Pernis Combi Terminal. • Twee mobiliteitsmanagementprojecten: - Destination Work-pas bij het AMC van Verkeeradvies. Nieuwe medewerkers krijgen een persoonlijk reisadvies en mogen twee maanden gratis het openbaar vervoer gebruiken met de Destination Work-pas.
8
VanAnaarBeter-Prijs 2008
De eervolle vermelding en de winnaar
-Nederland Bereikbaar van ANWB, Rabobank en NS. Ze richten zich op het organiseren van de vraagzijde van mobiliteit. Samen met andere bedrijven proberen ze vaste vervoerspatronen te doorbreken. Met als doel om de bereikbaarheid van Nederland te bevorderen. • Een innovatief project gericht op de infrastructuur: een nieuwe manier van ritsen door splitspijl boven de weg door Van Deuveren Traffic. Met mobiele elektronische informatieborden wordt het verkeer eerst uit elkaar gehaald om vervolgens efficiënter te kunnen invoegen. • Een initiatief gericht op de auto: autodelen van Greenwheels. Autodelen zet aan tot selectiever gebruik van de auto. Nieuw is dat auto´s van Greenwheels eind 2008 geopend kunnen worden met de OV-chipkaart. • Een project gericht op het openbaar vervoer: Nieuwkomerkaart Waterland van Arriva. Iedere nieuwe bewoner in de regio Waterland kon tijdelijk gratis een kwartaalabonnement voor streekvervoer aanvragen.
Na beraadslaging was de jury eensgezind in haar oordeel dat de volgende twee initiatieven een streepje voor hebben op de andere genomineerden. Nieuwe manier van ritsen met splitspijl boven de weg - Van Deuveren Traffic (eervolle vermelding) Dit project is briljant in zijn eenvoud. Het initiatief is bedacht door de ondernemer zelf. Hij verwonderde zich over de standaard manier van ritsen, zijns inziens bestond er een veel efficiëntere manier. Maar hij zag ook in dat voor deze nieuwe manier van ritsen nieuw materieel nodig was, om weggebruikers de noodzakelijke aanwijzingen te kunnen geven. De ondernemer heeft een mobiele tekstkar ontwikkeld (DRIS) die ingezet kan worden voor deze nieuwe manier van ritsen met een splitspijl boven de weg. Dit heeft de ondernemer geheel op eigen kracht gedaan, zonder overheidssubsidie. De jury vindt zo’n particulier initiatief bewonderenswaardig.
De eerste bevindingen zijn bemoedigend en de jury verwacht veel van dit initiatief in de toekomst. Dit initiatief is de paperclip voor de huidige filemaatregelen. Het draagt namelijk bij aan het optimaal benutten van de weg bij wegwerkzaamheden en/of incidenten zonder de bestaande weg aan te passen. De jury vindt het verder zinvol dat de initiatiefnemer onderzoekt of dit initiatief ook succesvol ingezet kan worden bij structurele flessenhalssituaties waar het verkeer moet invoegen van drie naar twee rijstroken. Omdat dit initiatief nog niet tot volle wasdom is gekomen en haar effectiviteit nog niet in volle omvang is getoond, heeft het “nieuwe ritsen” het nipt verloren van de uiteindelijke winnaar. Desalniettemin: splinternieuw, simpel en origineel, en daarom een eervolle vermelding.
VanAnaarBeter-Prijs 2008
9
HD Traffic & IQ Routes - TomTom (winnaar) Dit initiatief is volgens de jury zeer effectief, origineel en overal inzetbaar. HD Traffic & IQ Routes draagt bij aan het voorkomen en het verzachten van fileleed van weggebruikers. Weggebruikers ontvangen de meest actuele verkeersinformatie tijdens de rit en kunnen hierdoor hun reis ter plekke aanpassen. Dit komt niet alleen ten goede aan de automobilist in kwestie, ook wegbeheerders hebben hier profijt van omdat de capaciteit van het wegennet beter wordt benut. En dat is in het mobiliteitsmanagement een wezenlijk element. Weggebruikers worden in de auto op een gebruiksvriendelijke manier geïnformeerd en verleid om een bepaald gedrag over te nemen dat ten goede komt aan de begaanbaarheid van het wegennet. De potentie van dit instrument is daarom zeer groot. TomTom is hier zeer vooruitstrevend mee bezig en verdient daarom de prijs. Dit initiatief heeft een enorm grote impact op het reisgedrag van mensen en daarmee op de files. De jury is van mening dat dynamische en betrouwbare reisinformatie op maat in de auto de toekomst is.
10
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Tot slot De jury is zeer te spreken over de veertig initiatieven die in dit boekje staan. Samen met de twee eerdere boekjes over de VanAnaarBeter-Prijs 2006 en 2007 geeft dit een mooi overzicht van de verscheidenheid aan projecten die burgers, bedrijven en kennisinstellingen ondernemen om Nederland nu en in de toekomst bereikbaar te houden. De jury hoopt weer nieuwe initiatieven te zien bij de volgende ronde van de VanAnaarBeter-Prijs.
Namens de jury, Leen van Dijke Voorzitter VanAnaarBeter-Prijs 2008
Winnaar
TomTom, HD Traffic & IQ Routes
Actuele verkeersinformatie in de auto Nieuwe generatie navigatiesystemen biedt combinatie van historische en actuele route-informatie. Initiatief TomTom’s nieuwe HD (High Definition) Traffic service geeft weggebruikers voortdurend actuele informatie over de toestand op de weg. Een nieuwe generatie navigatiesystemen combineert deze informatie met IQ Routes technologie, die historisch gemeten gemiddelde snelheden op de gekozen route geeft. Zo kunnen weggebruikers voor vertrek de verkeerssituatie en de verwachte aankomsttijd bekijken en blijven ze tijdens de reis op de hoogte van veranderingen. Er kan worden gekozen voor de meest optimale route of zelfs voor ander vervoer, een andere vertrektijd of uitstel van de reis. De informatie is ook via het internet beschikbaar via Ilse Startpagina en de TomTom website.
Achtergrond De innovatieve IQ Routes technologie is gebaseerd op werkelijk gemeten snelheden en niet statische maximumsnelheden per wegtype. Hiervoor zijn anonieme historische snelheidsprofielen van meer dan tien miljard gereden kilometer verzameld door miljoenen TomTom-gebruikers. De technologie houdt rekening met alle factoren die invloed hebben op de reistijd, zoals verkeerslichten, rotondes, steile hellingen en vluchtheuvels. Per dag groeit de database met meer dan een half miljard metingen, waardoor de route-informatie steeds nauwkeuriger wordt. Door de volledige integratie van HD Traffic en IQ Routes kunnen weggebruikers erop vertrouwen dat zij altijd de slimste route nemen, gebaseerd op gedetailleerde lokale kennis. Dit zorgt voor een efficiëntere dagelijkse planning.
Effect HD Traffic geeft informatie die veel nauwkeuriger en actueler is dan de tot nu toe beschikbare reisinformatie tijdens de rit. Hierdoor kunnen automobilisten hun route veel nauwkeuriger plannen, wat een aanzienlijke tijdsbesparing kan opleveren. Het wegennet wordt beter benut doordat automobilisten vaker kiezen voor alternatieve routes en reistijden. De automobilist heeft onderweg minder last van stress en rijdt rustiger. Het aantal incidenten en daaruit voortkomende files vermindert met als gevolg een verbeterde doorstroming en verkeersveiligheid.
Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. Andere landen volgen in 2009. Actuele verkeerssituaties en eventuele alternatieve routes in het buitenland, zullen dan al vóór de grens bekend zijn. IQ Routes is in Europa, Canada en Verenigde Staten beschikbaar. TomTom
Toekomst Ongeveer tien procent van de verkochte navigatiesystemen beschikt op dit moment over HD Traffic. In Nederland zijn er veertigduizend gebruikers. Naar verwachting stijgt dit percentage volgend jaar verder. TomTom introduceert HD Traffic dit jaar in het Verenigd
Jury: “Zeer effectief en breed toepasbaar. Dynamische en betrouwbare reisinformatie op maat in de auto is de toekomst.” 12
VanAnaarBeter-Prijs 2008
VanAnaarBeter-Prijs 2008
13
Eervolle vermelding Van Deuveren Traffic
Nieuwe manier van ritsen met splitspijl boven de weg Rij-aanwijzingen op mobiele informatiepanelen versoepelen het ritsen door het verkeer te splitsen. Initiatief Een Mobiel Dynamisch Rijstrook Informatiesysteem (DRIS) zet weggebruikers aan tot soepel ritsen bij ongevallen of wegwerkzaamheden. Het vrij programmeerbare informatiepaneel toont zowel teksten als symbolen en kan op bijna iedere locatie snel langs de rijbaan geplaatst worden. Boodschappen op het paneel sturen het gedrag van de weggebruiker. Bij geblokkeerde rijbanen moet het verkeer vaak van rijstrook wisselen of ritsen om te kunnen passeren. Twijfel over invoegen en irritaties over en weer verslechteren de doorstroming. De door Van Deuveren Traffic ontwikkelde DRIS ondervangt dit probleem door gebruik te maken van splitsingspijlen. Deze zijn toepasbaar in situaties waar drie of meer rijstroken beschikbaar zijn. In plaats van de volle linker rijstrook te laten ritsen met de middelste rijstrook, leiden de pijlen het verkeer op de middelste rijstrook zowel naar links als naar rechts. Het verkeer wordt hierdoor verdeeld over twee rijstroken in plaats van één. Achtergrond Tekstkar.nl werkt al jarenlang samen met wegbeheerders, met name op het gebied van bestrijding van gladheid op
de wegen en bij afsluitingen. Sinds de jaren zestig is het bedrijf betrokken bij werkzaamheden aan de weg en bij calamiteiten. Sinds enkele jaren worden hierbij ook tekstkarren gebruikt. Een nieuwe tekstkar die kan worden ingezet is de DRIS. Effect Het nieuwe apparaat draagt bij aan het sneller ritsen door splitsen van auto’s op de beschikbare rijbanen. Duidelijke rij-instructies boven de rijbaan vereenvoudigen het proces van het ritsen. Het verkeer moet twee keer ritsen in plaats van in één keer. Eerst wordt het verkeer uit elkaar gehaald zodat het vervolgens efficiënter kan invoegen. De kans op incidenten neemt hierdoor af en de doorstroming van het verkeer verbetert. Toekomst De dynamiek van het verkeer en het belang van een vlotte doorstroming vraagt om flexibele en snel inzetbare systemen die tijdelijk ingezet kunnen worden. Permanente systemen op elke willekeurige locatie zijn te kostbaar voor wegbeheerders. Tekstkar.nl speelt in op de groeiende vraag naar betrouwbare en efficiënte systemen die tijdelijk inzetbaar zijn. Van Deuveren Traffic (www.TEKSTKAR.nl)
Jury: “Een project met potentie: splinternieuw, simpel en origineel.”
VanAnaarBeter-Prijs 2008
15
Genomineerd Autodelen
Autodelen Deelauto te openen met OV-chipkaart. Initiatief Mensen met een abonnement op Greenwheels kunnen sinds kort hun deelauto ook openen met hun OV-chipkaart. Dit maakt de deelauto een aantrekkelijke aanvulling op het openbaar vervoer. Greenwheels is hiervoor een samenwerking aangegaan met openbaarvervoersbedrijven. Naast de OV-chipkaart kunnen abonnees nog steeds gereserveerde auto’s openen met de Paspartoe, de eigen chipkaart van Greenwheels. Abonnees van Greenwheels betalen een vast bedrag per maand. Daarnaast betalen ze een variabel bedrag voor het aantal gereden kilometers en de tijdsduur dat zij de auto gebruiken. Per telefoon of via de website van Greenwheels kunnen mensen auto’s reserveren op een locatie naar keuze. Mensen met een Greenwheelsabonnement beschikken niet standaard over een auto, waardoor de keuze voor autogebruik zeer bewust afgewogen wordt tegen alternatieve vervoersmiddelen. Ze betalen voor het gebruik van de auto en niet voor het bezit. Dit sluit aan bij het gedachtegoed ‘Anders Betalen voor Mobiliteit’ van de overheid. Achtergrond De oprichters zagen begin jaren negentig dat de deelauto, destijds in opkomst in Europa, een bijdrage kan leveren aan de oplossing van bereikbaarheidsproblemen. Het delen van auto’s bespaart niet alleen kosten en parkeer-
ruimte, het zet mensen ook aan tot selectiever autogebruik. In juni 1995 is gestart met drie auto’s en drie uitgiftepunten in Rotterdam. In de jaren daarna breidde het aantal steden met uitgiftepunten van Greenwheels zich fors uit. Inmiddels staan in de veertig grootste steden Greenwheelsauto’s en bij bijna alle intercity stations. Effect Uit verschillende onderzoeken blijkt dat autodelen leidt tot een reductie van twaalf tot dertig procent van de autokilometers. Het gebruik van de fiets, bus en trein stijgt met vijf tot twintig procent. Uit onderzoek naar de deelauto in de binnenstad van Amsterdam blijkt dat iedere deelauto 3,14 eigen auto’s vervangt. Dat leidde in de Amsterdamse binnenstad, berucht om het tekort aan parkeerplaatsen, in 2005 tot bijna vierhonderd meer vrije parkeerplaatsen. Alleen al in Amsterdam-Centrum is er jaarlijks al een afname van bijna 2,5 miljoen autokilometer, wat betekent dat er jaarlijks 0,7 miljoen kilo minder CO2 wordt uitgestoten. Toekomst Uitbreiding van het aantal deelauto’s. Eind 2008 staan op meer dan duizend straathoeken en bij alle intercity stations in Nederland Greenwheels, die mensen kunnen openen met hun OV-chipkaart. Greenwheels
Jury: “De deelauto is inmiddels alom bekend en gewaardeerd en past heel goed in een beter aanbod van vervoer op maat.” VanAnaarBeter-Prijs 2008
17
Genomineerd
Binnenstadservice.nl
Binnenstadservice.nl Centraal distributiepunt buiten de stad voor winkeliers in het centrum. Initiatief Op een locatie buiten de binnenstad laten winkeliers hun bestellingen afleveren. De vrachtwagens hoeven de stad niet in, de straten blijven verschoond van uitlaatgassen, herrie en congestie. Binnenstadservice.nl realiseert dit in Nijmegen, met inmiddels tweeënzestig aangesloten winkeliers. De locatie van Binnenstadservice is twaalf uur per etmaal bereikbaar voor aanleverend verkeer. De vrachtbrief wordt bij Binnenstadservice afgetekend. Daarna zijn er drie mogelijkheden: de goederen worden gebundeld verder vervoerd naar de binnenstad, ze worden in opslag genomen of ze worden rechtstreeks afgeleverd bij de consument. De winkeliers geven per computer de bestemming door van hun bestellingen en instructies voor controles op manco’s en schade. Binnenkort krijgen ze via een website zicht op de status van leveringen en hun voorraden in het magazijn. De transportbewegingen van Binnenstadservice zijn schoon. De vrachtwagens rijden minimaal op aardgas en maken met hun gebundelde goederen in de ochtenduren twee rondes door de binnenstad. In de middaguren worden de goederen per transportfiets vervoerd. Achtergrond Doordat winkels de laatste jaren steeds minder op voorraad hebben en een groter assortiment hebben, is het aantal leveringen fors gestegen. Verruimde venstertijden en inefficiënt gebruik van vrachtritten dragen bij aan de congestie die hierdoor in de binnensteden ontstaat.
Winkeliers hebben op grond van deze situatie ieder voor de eigen winkel een optimale logistiek ontwikkeld. Het resultaat van optimale logistieke oplossingen van individuele winkeliers leidt echter tot een slecht resultaat voor de binnenstad in zijn geheel. Veel kleine leveringen van verschillende leveranciers leiden tot heel veel vervoersbewegingen. Dit is een probleem dat al jarenlang besproken wordt in Nederland, zowel in de transportwereld als in de binnensteden zelf. De lokale en provinciale overheden en het ministerie van Verkeer en Waterstaat ondersteunen Binnenstadservice.nl vanwege het maatschappelijk rendement. Deze manier van binnenstaddistributie wordt als heel kansrijk gezien voor andere steden in Nederland. Effect Verbeterde doorstroming naar de stad en minder congestie in de binnenstad. Transportverkeer komt de binnenstad niet meer in doordat de goederen buiten de binnenstad en buiten de venstertijden afgeleverd kunnen worden. Toekomst Het streven is om aan het einde van het eerste jaar minstens honderd winkeliers in Nijmegen aangesloten te hebben. Binnenstadservice.nl krijgt inmiddels ondersteuning van de landelijke stichting Eco2city, die als doelstelling heeft dergelijke initiatieven ook in andere steden van de grond te krijgen. De stichting werkt met franchiseovereenkomsten en stelt het automatiseringssysteem voor de distributie ter beschikking. Binnenstadservice.nl Nijmegen i.s.m. winkeliers en overheid
Jury: “Sympathiek project met (verwacht) effect op een kansrijke locatie.”
VanAnaarBeter-Prijs 2008
19
Genomineerd
Campagne Tijdreizen en de TijdReisPlanner
Campagne Tijdreizen en de TijdReisPlanner Reizigers boeken tijdwinst door vergelijking alternatieve routes en vervoer. Initiatief ‘Win reistijd in Haaglanden door slim te kiezen’. Met deze slogan verleidt een communicatiecampagne van het Stadsgewest Haaglanden mensen om te gaan TijdReizen, oftewel bewuste vervoerkeuzes te maken. Op de website www.tijdreizen.nl staat een multimodale TijdReisPlanner voor het Stadsgewest Haaglanden. Daarnaast geeft de website algemene informatie en nieuws over het verkeer en vervoer in Haaglanden. De reisplanner geeft binnen enkele seconden drie routes weer: per fiets, per auto en per openbaar vervoer. Actuele informatie over de situatie langs de routes is hierin verwerkt. Het aantal geschatte reisminuten staat erbij, zodat mensen het vervoermiddel kunnen kiezen waarmee ze de minste tijd kwijt zijn. De begeleidende mediacampagne doordringt mensen hiervan: ‘Vrije tijd is kostbaar. Elke minuut die we verliezen aan files en vertragingen is er één teveel.’ In verschillende communicatieronden is de TijdReisPlanner onder de aandacht gebracht, meestal gekoppeld aan een concreet project of een specifiek voordeel van de fiets of het openbaar vervoer. Hiervoor zijn onder andere posters in abri’s gebruikt, advertenties in kranten, bill boards op uitvalswegen, advertenties op bussen en trams en advertenties op internet. Daarnaast zijn evenementen georganiseerd waarbij de boodschap en de website onder de aandacht werden gebracht. Op een van deze evenementen hebben bekende Haaglanders een race met fiets, auto en tram gehouden.
Binnen de stadsregio zijn er voldoende alternatieven, maar ook daar nemen mensen vaak de auto. Vaak is de fiets of het openbaar vervoer sneller dan de auto. De campagne is gestart om mensen bewust te maken van deze alternatieven en te verleiden de auto vaker te laten staan. Na een Europese aanbesteding is bureau BVH Dienstencommunicatie uitgekozen om de campagne uit te voeren. Effect Ongeveer tienduizend mensen per maand bezoeken de website www.tijdreizen.nl. Dit aantal wisselt sterk per dag en per week. Maandelijks komen er reacties binnen van mensen die de TijdReisPlanner gebruikt hebben. Het verwachte effect is dat gebruikers fiets, auto en openbaar vervoer afwisselen. Dit levert een positieve bijdrage aan de bereikbaarheid van Haaglanden. Toekomst Toevoeging van extra applicaties op de website, zoals het aanbieden van meerdere alternatieven voor het openbaar vervoer en het gemakkelijker beschikbaar maken van informatie over P+R en parkeren bij het reisadvies. Daarnaast zal TijdReizen begin 2009 meedoen aan een proef genaamd ‘persoonlijk reisadvies’. Medio februari 2009 ontvangen vijfduizend mensen die net zijn verhuisd in Haaglanden een probeeraanbod van de OV-bedrijven. Vaak vindt er na een verhuizing opnieuw een oriëntatie plaats op vervoermogelijkheden. Tot slot wordt de uitbreiding naar een groter gebied bijvoorbeeld naar provinciaal niveau onderzocht. Stadsgewest Haaglanden i.s.m. Vialis, Falkplan en BVH Dienstencommunicatie
Achtergrond Veel mensen pakken de auto voor relatief korte afstanden.
Jury: “Goed voorbeeldproject. Deze multimodale reisplanner speelt in op de belangrijkste drijfveer bij veel reizigers: reistijdwinst.” VanAnaarBeter-Prijs 2008
21
Genomineerd
Destination Work-pas bij het AMC
Destination Work-pas bij het AMC AMC stimuleert nieuwe werknemers gebruik te maken van openbaar vervoer. Initiatief Het succes van de Zuidoostpas (2005) was voor het AMC aanleiding om de reiskostenvergoeding te verhogen naar vijfenzeventig porcent en nieuwe medewerkers te stimuleren om met het openbaar vervoer naar hun werk te komen. Met de Destination Work-pas kunnen zij twee maanden kosteloos het OV uitproberen en zo kennismaken met het complete vervoersaanbod op hun woon-werktraject. Bovendien krijgen zij een persoonlijk reisadvies van deur-tot-deur, toegespitst op de nieuwe woon-werksituatie. Het ideale moment voor verandering van reisgedrag is wanneer werknemers van baan veranderen en op een nieuwe locatie komen te werken. Ingesleten vervoerspatronen kunnen zij loslaten. Bij de heroverweging spelen factoren als de route en het risico op files een rol, maar ook het bestaan van OV-voorzieningen, de duur en de kosten van de reis en het al dan niet voor handen zijn van parkeergelegenheid. In samenwerking met Verkeer.advies zet het AMC nieuwe werknemers aan om voor het openbaar vervoer te kiezen. Niet door beperking van faciliteiten of vergoedingen, maar door verruiming van de mogelijkheden. Achtergrond Voor werkgevers heeft dit initiatief van Verkeer.advies, een dienst van de Provincie Noord-Holland, Stadsregio Amsterdam en Kamer van Koophandel Amsterdam, een aantal voordelen. Het sluit aan op maatschappelijk verantwoord ondernemen, past binnen een goed personeelsbeleid en vergt een minimum aan inspanning van
de werkgever en de werknemer. De inspanning van (in dit geval) het AMC blijft beperkt tot het uitreiken van een brochure en het doorgeven van namen en adressen. Verkeer.advies neemt de uitvoering ter hand, stuurt nieuwe werknemers een persoonlijk reisadvies en biedt ze de Destination Work-pas aan. Negentig procent van alle nieuwe medewerkers maakt vervolgens gebruik van de kaart, waarvoor zij hun reiskostenvergoeding inleveren. Verkeer.advies heeft als doelstelling werkgevers en werknemers te verleiden tot filevriendelijke alternatieven in het woon-werkverkeer, met name tijdens de ochtenden avondspits. Effect Acht van de tien nieuwe medewerkers met auto gaat in op het aanbod van de Destination Work-pas. Hiervan blijft bijna de helft na afloop van de proefperiode van twee maanden gebruikmaken van het openbaar vervoer. Voor de regio Amsterdam betekent dit een verbetering van de bereikbaarheid en de doorstroming, en een vermindering van files. Voor het AMC levert de mobiliteitspas een verbetering op van de locatiebereikbaarheid. Verder wijzen de resultaten erop dat Destination Work ruimschoots voldoet aan de doelstellingen van de Taskforce Mobililiteits Management om het autogebruik in de spits met vijf procent te reduceren. Toekomst In 2009 wordt Destination Work bij meerdere organisaties geïmplementeerd. Verkeer.advies i.s.m. AMC Amsterdam
Jury: “We geloven in dit concept. De focus op nieuwe medewerkers is veelbelovend.” VanAnaarBeter-Prijs 2008 23
Genomineerd Havenshuttle
Havenshuttle Goederenvervoer tussen terminals op de Maasvlakte niet over de weg, maar via het spoor. Initiatief Een nieuwe spoorlijn verbindt de ECT Delta Terminal(s) en de nieuwe Euromax terminal met het Rail Service Center Waalhaven. De goederentrein rijdt deze afstand van veertig kilometer gemakkelijk binnen een uur, wat in veel gevallen sneller is dan vrachtvervoer tijdens de spits op de A15. Vrachtwagens hoeven niet meer naar de Delta Terminal, waardoor vervoerders ongeveer drie uur tijdwinst boeken. De shuttle heeft een capaciteit van 880 teu (twintig voets container) per week, gelijk verdeeld over import en export. De afhandeling aan de terminal gaat dag en nacht door en verloopt snel: binnen een kwartier kan een vrachtwagen de lading overnemen en direct de A4 opdraaien. Hiermee wordt de A15 vermeden. Achtergrond Vervoerders kampen met congestieproblemen bij terminals op de Maasvlakte. Over twee jaar begint het groot onderhoud aan de A15, de belangrijkste toegangsweg tot de Maasvlakte, waardoor de verkeershinder nog verder zal toenemen. Door de werkzaamheden vermindert de gemiddelde capaciteit van de snelweg tussen 2010 en 2015/16 met twintig procent. De bouw van een aantal nieuwe centrales op de Maasvlakte en de aanleg van de Tweede Maasvlakte zorgen voor een grotere verkeersvraag. Het project is in korte tijd opgezet, zonder subsidies en geheel commercieel, om in volle operatie te zijn voordat de grote problemen op de A15 beginnen.
Effect Dagelijks worden er nu veertig tot vijftig containers met de shuttle vervoerd, in plaats van met een vrachtwagen. Naast het verminderd aantal voertuigbewegingen op de A15, wordt hierdoor ook de terminal minder belast. Bij het huidige volume, uitgaande van volle vrachtwagens (wat in de praktijk vaak anders is), levert dit een besparing per rit op van tachtig vrachtwagenkilometer en een tijdwinst van drieënhalf uur. Gemiddeld levert dit een besparing op van zesentwintig liter diesel. Uitgaande van genoemd dagvolume betekent dit een besparing op weekbasis van 7400 liter diesel en 825 manuur. Toekomst Uitbreiding van het aantal shuttles naar minimaal drie op trajecten in en rond Rotterdam, waaronder het traject Maasvlakte-RSC/RCT en naar Moerdijk. Het gaat hierbij onder meer om de aan- en afvoer van deelvolumes voor internationale treinen die geen slot hebben op de terminals, waardoor een groot gedeelte van hun volume tot nu toe per vrachtwagen omgereden wordt. Grondslag voor alle shuttles is het terugdringen van congestie en besparing op vrachtwagenkilometers. GTO i.s.m. ECT Delta Terminal(s), Euromax, Pernis Combi Terminal, RSC waalhaven, Rotterdam Rail Feeding, DPMC wagoncare
Jury: “Een stoutmoedig en risicovol initiatief op de juiste plek en op het juiste moment.” VanAnaarBeter-Prijs 2008
25
Genomineerd
Nederland Bereikbaar
Nederland Bereikbaar Initiatiefgroep stimuleert actieve rol van ‘vraagzijde’. Initiatief Nederland Bereikbaar is een initiatiefgroep die verkeersdeelnemers bewust wil maken van de belangrijke rol die zij kunnen spelen bij het terugdringen van files. De initiatiefgroep agendeert dit thema en stimuleert werkgevers en werknemers een actieve rol te spelen en niet langer te berusten in de onvermijdelijkheid van de file. Ze roept iedereen op om reis- en gedragspatronen met betrekking tot wonen, werken en recreëren te herijken. Een eerste hoogtepunt was de Nationale Filevrije Dag op 9 oktober 2008. Ondersteund door een grootschalige mediacampagne werden werknemers gemotiveerd op die dag de spits te mijden. Achtergrond Mobiliteit is steeds meer dé bepalende factor voor het functioneren van de samenleving. De vraag naar mobiliteit stijgt voortdurend en concentreert zich in de spitsuren. Elke werkdag sluiten Nederlanders zich aan in de file of staan opeengepakt in trein en bus. Tot nu toe is de meeste aandacht uitgegaan naar de aanbodzijde van de mobiliteit: het steeds verder verbeteren en uitbreiden van het wegennet en het spoor. Desondanks staan er steeds langere files en is het openbaar vervoer overvol. Regulering van de vraag naar mobiliteit zonder aanpassing van verplaatsingspatronen leidt blijkbaar niet tot voldoende
effect. De aanbodgerichte benadering leidt er bovendien toe dat verkeersdeelnemers het als een probleem van de overheid beschouwen en wachten tot die maatregelen treft. Om oplossingen te vinden voor de toekomst is het essentieel meer oog te hebben voor de vraagzijde en voor de mechanismen die de vraag naar mobiliteit bepalen. Effect Nieuwe patronen van reizen en werken zullen ontstaan, met als gevolg een betere doorstroming en een bereikbaar Nederland. Wanneer tien procent van de (auto)mobilisten die normaal gesproken in de spits reizen hun gedrag aanpast, levert dat een goede doorstroming op en zullen de files tijdens spitsuren tot het verleden behoren. Toekomst Na de Nationale Filevrije Dag is Nederland Bereikbaar verder gegaan als stichting, met als doel de trend naar het “nieuwe reizen” te versnellen en te faciliteren. Nederland Bereikbaar zal naast communicatieplatform ook fungeren als denktank, waarin thema’s aan de orde komen die aansluiten bij trends en toekomstbeelden van reizen en werken in Nederland. Het platform zal initiatieven nemen voor pilots met concrete faciliteiten en bijdragen aan de verspreiding van succesvolle experimenten en innovaties. ANWB, NS en Rabobank
Jury: “Dit initiatief haakt in op de grootste kansen voor de fileaanpak: bij de bedrijven zelf, bij het woon-werkverkeer.” VanAnaarBeter-Prijs 2008
27
Genomineerd
Nieuwkomerkaart Waterland
Nieuwkomerkaart Waterland Nieuwe bewoners kunnen drie maanden lang gratis kennismaken met het streekvervoer. Initiatief Arriva Waterland stelde nieuwe bewoners van de regio Waterland in de gelegenheid om een gratis kwartaalabonnement voor het streekvervoer aan te vragen. Met deze Nieuwkomerkaart konden ze drie maanden lang kennismaken met de Arrivabuslijnen in Waterland, de GVBlijnen in Amsterdam en de OV-fiets in heel Nederland. Vanaf januari 2007 nodigde de gemeente de nieuwkomers uit om een kaart aan te vragen via internet. Later kon de kaart ook worden aangevraagd bij het loket van Arriva in Purmerend, omdat niet alle nieuwe bewoners (direct) toegang tot internet hebben. Achtergrond Een verhuizing of een nieuw werkadres is een goede aanleiding om gewoontegedrag te doorbreken. Arriva Waterland is ervan overtuigd dat nieuwkomers met de bus blijven reizen als ze eenmaal kennisgemaakt hebben met het snelle busvervoer in deze filegevoelige regio. Weggebruikers kregen een goed OV-alternatief aangeboden voor de congestiegevoelige A7, A8, A10, N235 en N247 van en naar Amsterdam. Het OV in Waterland rijdt zeer frequent en heeft een ruime capaciteit. Bij drukte op de weg rijden de bussen voor een belangrijk deel over vrije rijbanen. De reistijd met de bus op deze trajecten is vijftig procent korter dan de reistijd met de auto.
Effect Het experiment liep van augustus tot en met december 2007. Iedereen die in deze periode naar Waterland verhuisde, kon de kaart aanvragen. Van de bijna achtduizend nieuwkomers heeft bijna vijfendertig procent een kaart aangevraagd. Voor vijftien procent daarvan was dat een eerste kennismaking met het openbaar vervoer. Een substantieel deel van de nieuwe OV-reizigers blijft het openbaar vervoer gebruiken: eenendertig procent van de reizigers die al met het OV reisde en achtendertig procent van de reizigers die voorheen de auto gebruikte voor woon-werkverkeer. Van deze laatste groep gebruikt drieënzestig procent na afloop van het experiment het openbaar vervoer om in Amsterdam te gaan winkelen. Toekomst Arriva bekijkt samen met de Stadsregio Amsterdam hoe bestaande inwoners van Waterland ook een beperkte tijd gratis met het OV kunnen reizen. Als dit succesvol verloopt, kan het experiment op meerdere locaties in Nederland worden uitgevoerd. Arriva Nederland i.s.m. Gemeentelijk Vervoer Bedrijf, stichting OV-fiets, Waterlandgemeenten, Stadsregio Amsterdam en Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Jury: “Vervoerders krijgen een financiële stimulans om maatschappelijk effect te bewerkstelligen. Een mooi win-win project.” VanAnaarBeter-Prijs 2008
29
Categorie Auto
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Internetradio voor weggebruikers Files vermijden door 24 uur per dag actuele verkeersinformatie via het web. Initiatief Autobaanradio.nl is een live radiozender die 24 uur per dag via internet actuele weers- en verkeersinformatie uitzendt voor automobilisten, vrachtwagenchauffeurs en transportondernemingen. Ambassadeurs op de weg geven tips over drukke knooppunten en alternatieve routes voor vrachtverkeer. Ook luisteraars kunnen informatie over actuele verkeerssituaties doorgeven waarop diverse partijen direct kunnen inspelen. De website geeft aanvullende informatie over het laatste transportnieuws, programma-informatie en links naar gerelateerde websites. Het aantal luisteraars stijgt sinds de start op 1 september 2008 snel, mede door de combinatie van interactief gebruik en het uitzenden van muziek voor truckers. Effect Door 24 uur per dag actuele verkeersinformatie uit te zenden, kunnen weggebruikers beter voorbereid op weg. Weggebruikers kunnen op basis van de informatie de beste alternatieve route kiezen, wat een dempend effect heeft op filevorming.
Travelcard met OV module ‘Een pas voor tanken en Openbaar Vervoer’ Kaart maakt de afwisseling tussen auto en OV aantrekkelijker. Initiatief Met de Travelcard kunnen zakelijke reizigers niet alleen tanken, maar ook gebruik maken van trein, taxi, P+R en de OV-fiets. Dit verlaagt de drempel voor automobilisten om met het openbaar vervoer te reizen. Op basis van actueel reisadvies van Mobility Mixx kunnen ze hun mobiliteitskeuze maken, afhankelijk van hun bestemming en de drukte op de weg. Effect Volgens Travelcard zou negenendertig procent van de zakelijke autorijders tweeduizend kilometer per jaar met de trein reizen als ze de nieuwe kaart zouden krijgen. Voor het totaal aantal zakelijke rijders zou dat een vermindering betekenen van honderden miljoenen zakelijke kilometer per jaar. Travelcard Nederland BV
Autobaanradio.nl
VanAnaarBeter-Prijs 2008
31
Categorie Fiets
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Bezorging biologische groenten per transportfiets
Met belgerinkel naar de winkel
Fietskilometers vervangen vrachtwagenkilometers.
Campagne stimuleert gebruik van de fiets in de binnenstad.
Initiatief Koeriers bezorgen per transportfiets biologische groentepakketten bij klanten van een tuinderij in Groesbeek. Dit komt voort uit het idee dat het tegenstrijdig is om biologisch geteelde groenten te bezorgen met vervuilende vervoermiddelen die congestie veroorzaken. ‘Fietsdiensten.nl’ bezorgde al bij een aantal eigen klanten biologische producten, waaronder pakketten van tuinderij ’t Spoor in Groesbeek. In overleg met de tuinderij is besloten te proberen bij alle klanten in Nijmegen de groentepakketten per transportfiets te bezorgen. Om dit te financieren en klanten te informeren wordt een nieuwsbrief verspreid, Het Groene Blaadje, waarin andere duurzame ondernemingen kunnen adverteren. Zo ondersteunen zij de bezorging per transportfiets en wordt duurzame economie in het algemeen onder de aandacht gebracht. Effect De transportfietsen bezorgen wekelijks ongeveer duizend kilo groenten aan huis, waarmee ongeveer tweehonderd autokilometer in de stad worden vervangen. Vele vrachtwagenkilometers worden bespaard doordat de groenten streekproducten zijn uit de directe omgeving van Nijmegen.
Initiatief Om meer mensen te stimuleren met de fiets naar de binnenstad te gaan, is de succesvolle Belgische campagne ‘Met belgerinkel naar de winkel’ ook in Nederland gevoerd. Wie van mei tot en met juni op de fiets boodschappen doet in de deelnemende gemeenten en winkels maakt kans op prijzen. Zestien Utrechtse en Gelderse gemeenten deden in 2008 mee, samen met veertienhonderd winkeliers en elfduizend fietsende deelnemers. Effect In totaal hebben de deelnemers 227.160 kilometer afgelegd, dat is ruim vijf keer de wereld rond. De campagne versterkt het positieve imago van de fietser, zorgt ervoor dat er meer wordt gefietst en verbetert de verkeersdoorstroming. Bovendien doen fietsende klanten vaker dichtbij huis boodschappen, waardoor ook het aantal autoritten naar andere plaatsen vermindert. IVN Consulentschap Utrecht
Fietsdiensten.nl
VanAnaarBeter-Prijs 2008
33
Pakketvervoer per fiets Fietskoeriers vervangen bestelauto’s. Initiatief Veel binnensteden slibben dicht door de grote aantallen auto’s, bestelbusjes en vrachtauto’s. Bedrijven zetten voor de bezorging van kleine pakketten en documenten vaak autokoeriersdiensten in. De autokoeriers maken door het geringe aantal af te leveren pakketten vaak inefficiënte ritten en ze belemmeren de doorstroming. Een alternatief hiervoor zijn de fietskoeriersdiensten, die al sinds 1994 actief zijn in Nederland. Er zijn inmiddels in ongeveer twintig Nederlandse steden al bijna veertig fietskoeriersbedrijven. Bij overslagdepots aan de rand van een aantal steden nemen fietskoeriers pakketten over van autokoeriers voor het vervoer naar de binnenstad. Bedrijven en particulieren kunnen de dichtstbijzijnde fietskoerier vinden op www.fietsdiensten.nl Effect De fietskoeriersbedrijven rijden samen ongeveer 1,6 miljoen kilometer per jaar ter vervanging van autokilometers, met name in de stad. Minder auto’s op de weg verbetert de doorstroming van het verkeer. Fietskoeriers veroorzaken geen uitstoot van schadelijke stoffen en geen geluids-, stank- en parkeeroverlast. Fietsdiensten.nl en alle fietskoeriers in Nederland
34 VanAnaarBeter-Prijs 2008
Categorie Goederendistributie VanAnaarBeter-Prijs 2008
Dagranddistributie met stille vrachtwagens
Hervorming logistiek proces
Implementatie van automatisch routeplansysteem
Modal shift in Limburgs afvalvervoer
Bevoorrading van winkels met geluidsarme voertuigen buiten de spits.
Goede planning en beter inzicht in logistiek proces leidt tot meer gebruik van binnenvaart en trein.
Afschaffen van handmatige planning maakt transport efficiënter.
Eigen spooraansluiting van Essent Milieu maakt afvalvervoer via het spoor mogelijk.
Initiatief Winkels zijn de laatste jaren steeds afhankelijker geworden van dagelijkse bevoorrading: hun assortiment is sterk gegroeid en ze hebben minder producten op voorraad. Tegelijkertijd zijn de winkeltijden verruimd. In combinatie met de toenemende drukte op de wegen betekent dit dat vervoerders vroeg in de morgen of laat op de avond moeten bevoorraden. Om overlast te beperken heeft VROM in 1998 een toegestaan geluidsniveau vastgesteld - waar geen enkele vrachtwagen aan voldeed. SenterNovem heeft vervolgens in opdracht van drie betrokken ministeries geluidsarme vrachtwagens ontwikkeld, in het PIEKprogramma. Albert Heijn, één van de deelnemers aan dit programma, heeft dit snel opgepakt, inmiddels voldoet de helft van het vrachtwagenpark aan de PIEKstandaard.
Initiatief Samsung heeft het in-land logistieke proces drastisch gewijzigd waardoor er meer goederen per trein en binnenvaart vervoerd worden, in plaats van over de weg. In het nieuwe model is het aantal partijen dat met elkaar over het transport communiceert teruggebracht van vier naar twee. Nu communiceert één team in de Control Tower direct met de Barge Terminal Tilburg, die de transporten op basis van de planning verder organiseert. Hierdoor is er meer flexibiliteit en duidelijkheid over de verdeling van transporten. Wegtransporten zijn sneller, maar binnenvaart en trein zijn betrouwbaarder en 24 uur per dag inzetbaar, zeven dagen per week. Goed plannen zorgt ervoor dat multimodaal transport bijna net zo snel verloopt als trucktransport.
Initiatief Dobbe Transport implementeerde in 2007 vanwege de groei van het bedrijf een volledig automatische ritplanner (Ortec Transport en Distributie). Dit planningssysteem zorgt voor een real-time planning (op ieder moment van de dag) zonder emoties en aannames over welke vrachtwagen het beste voor een bepaalde lading kan worden ingezet. De planners krijgen met het nieuwe systeem een meer controlerende en begeleidende rol.
Initiatief Bij het overslagstation in Maastricht heeft Essent Milieu een eigen spooraansluiting gerealiseerd. Sinds begin dit jaar vertrekt hier dagelijks een trein met eenentwintig afvalcontainers naar de verbrandingsinstallaties in Wijster of Moerdijk. Tot die tijd werd het afval volledig over de weg vervoerd. De verlenging van het verwerkingscontract voor huishoudelijk afval en het reactiveren van de stamlijn van industrieterrein Beatrixhaven maakten een investering haalbaar om afval via het spoor te vervoeren.
Effect In de pilotfase werd op drie locaties de rittijd van drie uur teruggebracht naar een uur en een kwartier. Een tijdwinst, brandstofwinst, CO2-reductie en verbetering van de luchtkwaliteit van zestig procent.
Effect Voorheen ging ongeveer vijftig procent van de containers van de Rotterdamse haven per binnenvaart naar Tilburg, twintig procent per trein en dertig procent over de weg. Naar verwachting zal met de nieuwe opzet het aantal wegtransporten richting Tilburg het eerste jaar verminderen met twintig procent. Door het verruimen van de openingstijden van het warehouse kunnen eventuele wegtransporten buiten de spitsuren rijden.
SenterNovem i.s.m. Albert Heijn e.a.
Effect Het afschaffen van de handmatige planning vermindert het aantal lege kilometers (en dus het brandstofverbruik) en verbetert de bezettings- en beladingsgraad. Het afgelopen jaar leverde het systeem een besparing op van honderdtwintigduizend kilometer.
Effect Jaarlijks vervoert Essent Milieu nu vanuit Maastricht vijftigduizend ton afval per trein, voorheen waren hiervoor ongeveer tweeduizend vrachtwagens nodig. Sinds half september 2008 rijdt de trein over vrijwel het gehele traject met elektrische tractie.
Dobbe Transport BV Essent Milieu BV
Samsung Electronics Europe Logistics BV, i.s.m. Barge Terminal Tilburg en DHL
36
VanAnaarBeter-Prijs 2008
VanAnaarBeter-Prijs 2008 37
Omo en Robijn Klein & Krachtig
Optimalisatie bezorgingen
Door kleinere verpakkingen zijn er minder vrachtwagens nodig.
Nieuw laadsysteem en nachtelijk rijden vervangen ritten tijdens de spits.
Initiatief Unilever heeft voor de wasmiddelen Omo en Robijn een extra krachtige variant ontwikkeld: Klein & Krachtig. De nieuwe wasmiddelen zijn twee maal zo geconcentreerd als bestaande wasmiddelen waardoor de helft minder water nodig is, de helft minder verpakkingsvolume en de helft minder vrachtwagens. Het wasresultaat blijft bij gebruik van een lagere dosering Klein & Krachtig gelijk doordat dezelfde hoeveelheid ingrediënten in de was terechtkomt. Voor hetzelfde aantal wasbeurten volstaat een veel kleinere fles, waardoor er meer flessen op een pallet passen en er minder vrachtwagens nodig zijn.
Initiatief Elektronicaconcern BCC heeft een speciale oplegger met drie wissellaadbakken laten construeren waarmee goederen ’s nachts van Schiphol naar Best worden gereden. Op deze hub bij Eindhoven nemen klaarstaande distributieauto’s elk een bak over om de goederen bij particulieren in het zuiden te bezorgen. Tot oktober 2007 reed BCC overdag met drie vrachtwagens de A2 af naar het zuiden, steevast in de file. Alle bezorgingen werden overdag met reguliere trucks vanuit Schiphol gedaan, zelfs naar Limburg en Brabant. In de nieuwe situatie rijden de drie wissellaadbakken met retourartikelen en afval ’s nachts weer terug naar Schiphol.
Effect Vanaf februari tot en met augustus 2008 waren er zesduizend minder pallets nodig, waardoor er 183 vrachtwagens minder zijn ingezet. Dit betekent in een periode van bijna zeven maanden een besparing op de kilometrage van bijna 120.000 kilometer. Unilever
Effect Door de nachtelijke ritten draagt BCC niet meer bij aan de filevorming overdag op de A2. Bovendien vervangt een rit met het nieuwe wissellaadbakkensysteem drie ritten uit het oude systeem. Hierdoor is het aantal kilometer per klant afgenomen met gemiddeld 1,9 kilometer en de CO2-uitstoot met zestien procent per jaar. BCC
38
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Categorie Infrastructuur VanAnaarBeter-Prijs 2008
Intelligente verkeersdrempel
Mechanische Rijbaanafzetter
Onderhoudsvrije aluminium constructies
Verplaatsbaar wegdek
Flexibele drempels passen zich aan rijgedrag van weggebruiker aan.
Voor snellere en veiligere op- en afbouw van wegafzettingen bij wegwerkzaamheden.
Snelle plaatsing en duurzame portalen voorkomen afsluitingen van snelwegen.
Tijdelijke rijbaan om geblokkeerde rijstroken snel vrij te geven.
Initiatief Verkeersdrempels schieten vaak hun doel voorbij doordat weggebruikers er met hoge snelheid overheen rijden, met alle schokbewegingen van dien. Een nieuw ontwerp voor een intelligente verkeersdrempel ondervangt dit probleem. Weggebruikers die zich aan de snelheidslimiet houden voelen geen drempel, degenen die te hard rijden wel. De drempel is een mechanische constructie met een metalen op- en afrit, in het midden verbonden door een scharnier dat als een puntdak omhoog wijst. Een laser meet de snelheid van naderende voertuigen en het blokkeringssysteem laat de drempel onder het gewicht van het voertuig wel of niet meeveren. Voordeel van de laser is dat deze niet is ingebouwd in het wegdek en kan worden uitgeschakeld voor hulpdiensten. De laser opereert onafhankelijk van de omgeving, wat niet het geval is bij een bestaand intelligent systeem dat de snelheid meet met lussen in het wegdek.
Initiatief Hoe sneller wegafzettingen worden neergezet en opgeruimd, hoe meer tijd er in de verkeersluwe uren overblijft voor het uitvoeren van wegwerkzaamheden. Ingenieursbureau Niema ontwikkelde een mechanische rijbaanafzetter die rijbanen sneller kan afzetten en opruimen. Bovendien is het veiliger voor de wegwerkers omdat zij zich niet op de rijbaan hoeven te begeven.
Initiatief De grote blauwe borden en matrixkasten bij snelwegen zijn aan stalen constructies bevestigd, die elke zeven jaar geschuurd en gelakt moeten worden. Dit onderhoud zorgt voor overlast voor de weggebruiker. Agmi BV heeft een alternatief ontwikkeld: aluminium constructies die gecombineerd kunnen worden met borden van hetzelfde materiaal. Zowel de borden als de constructie zijn volledig onderhoudsvrij. Ze hoeven nooit gelakt of gecoat te worden omdat het natuurlijke oxidatieproces het aluminium beschermt. Dit maakt de constructies, samen met het gegeven dat ze nagenoeg honderd procent recyclebaar zijn, zeer milieuvriendelijk. Het plaatsen van de aluminium constructies is veel eenvoudiger en goedkoper dan het plaatsen van stalen portalen.
Initiatief De urenlange vertragingen door verkeersincidenten kunnen verkort of voorkomen worden door de inzet van tijdelijke infrastructuur. Robusta ontwikkelde hiertoe een verplaatsbaar wegdek. Dit kan worden ingezet op momenten dat het reguliere wegdek tijdelijk niet kan worden gebruikt. Het verplaatsbaar wegdek is gemaakt van staaldraad met polypropyleen garens en is verstevigd met verenstalen pennen. Het wegdek is oprolbaar. Een shovel met speciale wikkelaar of een vrachtwagen met kraan en evenaar brengt het wegdek op zijn plaats. In twintig minuten tijd is vijfenzeventig strekkende meter verplaatsbaar wegdek gelegd en verankerd. Alle daaropvolgende stukken kunnen in vier minuten worden gelegd.
Effect De intelligente verkeersdrempel zorgt voor een afname van schokbewegingen van weggebruikers en verbetert de doorstroming van het verkeer. De weggebruiker wordt beloond voor het respecteren van de maximumsnelheid.
Effect Door het snel plaatsen en opruimen van de afzetting is de rijstrook korter of minder vaak geblokkeerd. Bovendien worden passerende weggebruikers minder afgeleid waardoor de doorstroming op de andere rijstroken vlotter verloopt. Traffic Service Van Strien
Effect Vijfenveertig portalen en honderdvijftig bermconstructies zijn tot nu toe geplaatst. Een aluminium constructie kan tijdens een vijftien minuten durende politiestop geplaatst worden. Het afsluiten van complete autowegen is niet nodig, waardoor er geen files ontstaan en/of omleidingen nodig zijn.
Effect Het verplaatsbaar wegdek is voor de eerste keer gebruikt in een verbindingslus van knooppunt Ewijk waar een vrachtwagen uit de bocht was gevlogen. Het bergen van de vrachtwagen duurde slechts twee uur. Aangezien de verbindingsweg niet afgesloten hoefde te worden ontstonden er geen files. Robusta
Agmi BV Bakels Ingenieurs en Adviesbureau
40
VanAnaarBeter-Prijs 2008
VanAnaarBeter-Prijs 2008
41
Categorie Mobiliteitsmanagement/-dienstverlening VanAnaarBeter-Prijs 2008
Gouden eieren zoeken op Paleis Het Loo
Medelbus
Programma in de ochtenduren spreidt de toestroom van autoverkeer.
Besloten bedrijfsdienst vervoert werknemers tussen station en bedrijventerrein.
Initiatief Op feestdagen komt de stroom bezoekers naar Paleis Het Loo, aan de rand van Apeldoorn, pas aan het begin van de middag op gang. Het toestromend autoverkeer leidt tot verkeersopstoppingen en parkeerproblemen om en nabij het paleis. Om bezoekers te verleiden eerder te komen, organiseerde Paleis Het Loo een speciale ochtendactiviteit voor gezinnen met jonge kinderen. Op Eerste en Tweede Paasdag werden de kinderen in de ochtenduren ontvangen door de paashaas, waarna ze paaseieren gingen zoeken op Paleis Het Loo. In elk ei zat een verrassing. Onder de verstopte paaseieren bevonden zich elke dag tien gouden eieren. Wie een gouden ei vond, kreeg een gratis kinderfeestje op Paleis Het Loo.
Initiatief Tussen Station Tiel en bedrijventerrein Medel rijdt geen openbaar vervoer. Om werknemers en bezoekers van het terrein toch de mogelijkheid te bieden om zonder eigen vervoer te komen, is in 2007 de Medelbus gestart. Het gaat om twee busjes voor acht personen, bestuurd door chauffeurs die deelnemen aan een werkervaringstraject. De Medelbus rijdt in de spits elk half uur, aansluitend op de treintijden, en daarbuiten op afroep. Op het bedrijventerrein geldt het Dolmus-systeem, vernoemt naar de praktijk van de Turkse Dolmus of het taxibusje: op elk punt langs de route kunnen mensen hun hand opsteken om de bus aan te houden en in te stappen. De Medelbus is onderdeel van Medels actieplan voor mobiliteitsmanagement, waarin diverse partijen participeren.
Effect Door dit speciale programma in de ochtenduren werden de bezoekers beter verspreid over de dag. Dit had als gevolg dat de bereikbaarheid om en nabij Paleis Het Loo merkbaar beter was dan in voorgaande jaren.
Effect De bussen zitten in de spits altijd vol. De reizigers zijn zeer tevreden en maken met grote regelmaat gebruik van de bus. Het aantal reizigers neemt toe, waardoor de busjes soms niet aan de vraag kunnen voldoen.
Paleis Het Loo Coöperatie Medel
VanAnaarBeter-Prijs 2008
43
Nieuw beleid mobiliteit en parkeren
Schiphol Forenskaart
Openbaar vervoer, fiets en gedragscode voor werknemers.
Kostendekkende OV-kaart biedt werknemers aantrekkelijk alternatief voor de auto.
Initiatief Menzis heeft een nieuw mobiliteitsbeleid geïntroduceerd om medewerkers te stimuleren met een ander vervoermiddel dan de auto naar het werk te komen. Veel medewerkers wonen binnen een straal van tien kilometer, maar komen toch met de auto naar het werk. Bij het pand van Menzis in Groningen zijn slechts 269 plaatsen voor 888 medewerkers en in de directe omgeving is het betaald parkeren. De bereikbaarheid met het OV is redelijk goed. Het nieuwe beleid bestaat onder meer uit een vergoeding voor de aanschaf van een fiets en verstrekking van jaartrajectkaarten en NS Business Cards. Menzis heeft ook een gedragscode voor zakelijk verkeer ingevoerd waarbij de trein vervoermiddel nummer 1 is.
Initiatief Om de omgeving van Schiphol bereikbaar te houden is de Schiphol Forenskaart in het leven geroepen. Met deze kaart kunnen meer dan drieëndertigduizend werknemers kostendekkend met het openbaar vervoer naar hun werk op of rond Schiphol reizen. Kaarthouders kunnen de kaart vierentwintig uur per dag gebruiken, zeven dagen in de week. Dit is veel voordeliger dan de doorgaans gelimiteerde vergoeding voor woon-werkverkeer.
Effect Minder auto’s op de weg voor zowel woon-werkverkeer als voor zakelijke ritten. Medewerkers maken volop gebruik van NS Business Cards.
Effect Inmiddels zijn drieduizend kaarten uitgegeven door zestien deelnemende bedrijven. Dit betekent een vermindering van tien tot zeventien miljoen kilometer woon-werkverkeer per auto tijdens de spits in anderhalf jaar tijd. Daarnaast zijn alternatieve vervoerswijzen voor woon-werkverkeer binnen het bedrijfsleven bespreekbaar geworden. Verkeer.advies i.s.m. Schiphol
Menzis
44
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Categorie Openbaar/Collectief Vervoer VanAnaarBeter-Prijs 2008
Fast Ferry Hoek van Holland naar de Maasvlakte
Hoe houd je de wielen draaiende?
Smoezencampagne
Zonnetrein Nijmegen
Catamaran brengt werknemers en recreanten op plek van bestemming.
Toename OV-gebruik door verbeterde dienstregeling en gerichte communicatie.
Maakt automobilisten bewust van hun reisgedrag en -gewoonten.
Milieuvriendelijke zonnetrein vervoert mensen naar de binnenstad.
Initiatief Een snelle catamaran is sinds de zomer van 2008 het alternatief om van Hoek van Holland naar de Maasvlakte te reizen. De Fast Ferry biedt plaats aan honderddertig passagiers en vaart elk half uur heen en weer. Door met de veerboot te reizen vermijden passagiers de drukke A15, waar vanaf 2010 groot onderhoud plaatsvindt. Op de Maasvlakte werken ongeveer vijfduizend mensen, waar de komende jaren nog eens vijfduizend bijkomen. Daarnaast bezoeken tienduizenden dagrecreanten de Maasvlakte, met name om naar het strand te gaan. Met de aanleg van de Tweede Maasvlakte zullen dat er nog veel meer worden. De RET, die de aanbesteding van Stadsregio Rotterdam heeft gewonnen, stimuleert met een uitgebreide marketing- en communicatiecampagne het gebruik van de Fast Ferry.
Initiatief Uit onderzoek bleek dat er behoefte was aan een betere bereikbaarheid per openbaar vervoer van de Rotterdamse bedrijventerreinen Spaanse Polder en Noord West. Ruim dertienduizend werknemers reizen iedere werkdag naar beide bedrijventerreinen. Vooral een uitbreiding van de dienstregeling in de dal- en avonduren en het doortrekken van lijn 42 naar Station Schiedam Centrum waren gewenst. Een proef van negen maanden, waarin deze uitbreiding operationeel was, werd ondersteund door een individueel gerichte communicatiecampagne. De campagne werd gevoerd door VCCR, niet door de vervoerder. Via een website, flyers en posters werden werknemers geïnformeerd over de uitbreiding van de dienstregeling en de aanvraag van proefkaarten. Werkgevers ontvingen een mailing met informatie over de nieuwe dienstregeling, omdat uit de praktijk is gebleken dat werknemers een hogere attentiewaarde toekennen aan informatie die zij via de werkgever ontvangen.
Initiatief Arriva Nederland organiseerde in de regio Waterland een smoezencampagne om op een laagdrempelige manier het gebruik van de auto ter discussie te stellen. Doel was om forensen uit hun vaste gewoonten te halen met het stellen van de vraag: ‘Waarom ga je eigenlijk niet met de bus? Wat is jouw smoes?’ Automobilisten konden hun beste smoezen via een website aanmelden.
Initiatief Om de bereikbaarheid van de binnenstad van Nijmegen te verbeteren en parkeerproblemen te verminderen vervoert een milieuvriendelijke trein mensen tussen het centrum en de rand van de stad. De trein rijdt op zonneenergie en wordt aangedreven door een elektromotor. De pendeldienst is gratis en rijdt van maandag tot en met zaterdag, op koopavond en koopzondag.
Effect In augustus en september 2008 deden ruim duizend forenzen mee aan de smoezencampagne. De winnende smoes was: “Van mijn werkgever moet ik de auto meenemen en deze past niet in de bus.” De eerste honderd inzendingen ontvingen een dagkaart van Arriva Nederland.
Effect Op 1 oktober 2008 reed de eerste zonnetrein in Nijmegen. Naar verwachting zal het aantal verkeersbewegingen verminderen, de bereikbaarheid toenemen en de leefbaarheid in de stad verbeteren.
Effect Per week maken honderden reizigers gebruik van de Fast Ferry. Door de catamaran in plaats van de auto te nemen, dragen zij bij aan de vermindering van files op de A15. RET NV
Stichting Meerwaardig Vervoer Oude Stad (MeVos) i.s.m. Gemeente Nijmegen en het Ondernemersfonds
Arriva Nederland
Effect In combinatie met de uitgebreide en gerichte communicatie leidde de verbeterde OV-mogelijkheden tot een reizigersgroei van negentien procent op lijn 42. Directe communicatie gericht op werkgevers en werknemers blijkt succesvol en zal ook in de toekomst worden toegepast om reizen met het OV te stimuleren. VCC Rijnmond (VCCR) i.s.m. DCMR Milieudienst Rijnmond, SRR en RET
46
VanAnaarBeter-Prijs 2008
VanAnaarBeter-Prijs 2008
47
Categorie Reisinformatie/Communicatietechnologie VanAnaarBeter-Prijs 2008
Bewust worden van bereikbaarheid: gemeentelijke bereikbaarheidskaarten Digitale kaart bevordert het inzicht in reistijden en mobiliteit. Initiatief Op regionaal en gemeentelijk niveau nemen bestuurders allerlei maatregelen om de bereikbaarheid en mobiliteit te verbeteren. Om tot weloverwogen keuzes te komen is het van belang dat zij inzicht hebben in de huidige bereikbaarheid en de gevolgen van (geplande) veranderingen voor bewoners en bedrijven. Goudappel Coffeng ontwikkelde de Nationale Bereikbaarheidskaart die onder meer de bereikbaarheid op gebiedsniveau in kaart brengt. De kaart geeft informatie over de huidige bereikbaarheidsontwikkeling en die in 2020, waarbij rekening wordt gehouden met toekomstige vertragingen op het wegennet. Daarnaast geeft de kaart via een website informatie over reistijden en de bereikbaarheid van bestemmingen, met de auto en het openbaar vervoer. Effect Het effect van de kaart is met name agendazettend, maar kan ook van betekenis zijn voor het inzicht in bereikbaarheid en daarmee in reistijden en efficiënte mobiliteit. De kaart bevordert het inzicht in een gerichte aanpak van de verkeersdoorstroming en kan gebruikt worden in de communicatie met burgers en bedrijven.
Computerproblemen oplossen via een website Hulp op afstand vervangt softwarespecialist aan huis. Initiatief De nieuwe computerdienst Remote Ronny lost problemen op via internet, waarbij het niet nodig is fysiek aanwezig te zijn bij de hulpvrager. Remote Ronny is bedoeld als vervanger van de softwarespecialist die aan huis komt. Zowel particulieren als (MKB-) bedrijven kunnen hulp krijgen bij een breed scala aan computerproblemen. Door middel van een internetverbinding ‘kijkt’ de hulpgever bij de hulpvrager op het computerscherm mee en kan indien nodig de besturing van de computer tijdelijk overnemen. De site brengt vraag en aanbod voor particulieren samen: zowel hulpgevers als hulpvragers kunnen zich aanmelden. Effect Sinds de start van de proefopstelling in augustus 2007 hebben zich ruim honderdvijftig gebruikers spontaan aangemeld, wat nu al een besparing oplevert van duizenden autokilometers per jaar. Het aantal gebruikers zal nog verder toenemen. Remote Ronny
Goudappel Coffeng BV i.s.m. VU, Radboud Universiteit, overheden en diverse private partijen
VanAnaarBeter-Prijs 2008
49
Haalmeeruitdeweg.nl
Minderfile.nl
Reisadvies op Schiphol.nl
Routegeleiding Hoek van Holland
Website geeft actuele informatie over wegwerkzaamheden in Zuidoost-Brabant.
Website maakt mensen bewust van het fileprobleem en wijst op een oplossing.
Uitbreiding van reisplanner verbetert de bereikbaarheid van luchthaven.
Actuele reisinformatie voor badgasten op zomerse dagen.
Initiatief Een website en een gratis mail/sms-waarschuwingsdienst geven actuele informatie over alle wegwerkzaamheden en evenementen in de regio Zuidoost-Brabant. Aanleiding hiervoor waren het dichtslibben van het wegennet, grootschalige werkzaamheden aan de Randweg Eindhoven en een versnippering van relevante informatie. Nu werken alle wegbeheerders samen en is er een centrale website met informatie over rijkswegen, provinciale en gemeentelijke wegen. Een publiekscampagne ondersteunt de activiteiten.
Initiatief Minderfile.nl maakt mensen ervan bewust dat ze de keuze hebben om niet in de file te staan door meer gebruik te maken van lokale bedrijven en dichter bij huis te gaan werken. Op de site zijn allerlei artikelen over files te vinden en een rekensom die laat zien hoeveel tijd en geld verloren gaat door files. Bezoekers kunnen doorklikken naar een website waar werkgevers hun vacatures kunnen plaatsen.
Initiatief Schiphol heeft sinds begin 2007 een nieuwe reisplanner op de website, voor reisadvies en actuele reisinformatie. De bestaande 9292ov-reisplanner werd uitgebreid voor de eigen doelgroepen: onder andere (buitenlandse) reizigers, de meer dan zestigduizend medewerkers van Schiphol en werknemers van bedrijven op en rond de luchthaven. De gebruiksvriendelijke reisplanner is tegelijkertijd een promotie voor de uitstekende bereikbaarheid van Schiphol per openbaar vervoer. De uitbreiding betreft onder meer reistijd- en kostenvergelijking van OV, auto en taxi, advies voor het vervoer van huis naar Schiphol, een Engelse versie en reisadvies op basis van vluchtgegevens.
Effect Per maand raadplegen duizenden mensen de website. Honderden abonnees worden per e-mail op de hoogte gehouden van wegwerkzaamheden en meer dan negenhonderd mensen ontvangen sms-berichten. Onlangs hebben ook de regio’s Breda, ’s-Hertogenbosch, MiddenBrabant, Noordoost-Brabant en West-Brabant zich bij het initiatief aangesloten.
Effect De website maakt bezoekers bewust van het fileprobleem en biedt handvatten om een bijdrage te leveren aan een betere bereikbaarheid op de weg. Uitgeverij De waterslager
Effect Na de introductie van de vernieuwde website groeide het aantal bezoekers. Veel reizigers gebruiken de reisplanner dagelijks om een afgewogen keuze te maken voor de manier om naar Schiphol te reizen. Amsterdam Airport Schiphol
Essencia Communicatie i.s.m. Beter Bereikbaar ZuidoostBrabant
Initiatief In de zomer van 2007 is een proef gehouden met de verstrekking van actuele verkeersinformatie op de stranden van ’s-Gravenzande en Hoek van Holland. Bij de strandopgangen stonden tekstwagens met informatie over de vertraging op de Maasdijk en de aankomsttijd van de Ferry. Badgasten konden zo beter het tijdstip bepalen om de Maasdijk (N220) op te rijden. De N220 is een druk belaste verkeersader, waar op zomerse dagen in beide richtingen files staan. In 2008 is op het strand van Hoek van Holland een informatiebord geplaatst met informatie over onder meer de evenementen op het strand, file-informatie en weersinformatie. Bij afslag Coldenhove op de A20 is ook een tekstwagen geplaatst met reistijden naar de stranden van ‘s-Gravenzande en Hoek van Holland. De proef maakt deel uit van het project ‘Routegeleiding Hoek van Holland’, wat valt onder het dynamisch verkeersmanagement van de gemeente Rotterdam. De proef werd mede mogelijk gemaakt door samenwerking met de provincie Zuid-Holland. Effect Badgasten hebben de keuze tussen direct naar huis gaan met een betrouwbaar ingeschatte reistijd of pas vertrekken als de ergste files voorbij zijn. Uit de evaluatie van de eerste proef bleek op zomerse dagen het vertrek van de badgasten goed verspreid te verlopen. Dit leidde tot een betere doorstroming op de N220 en positieve reacties van badgasten. Gemeente Rotterdam i.s.m. Deelgemeente Hoek van Holland, Provincie Zuid-Holland
50
VanAnaarBeter-Prijs 2008
VanAnaarBeter-Prijs 2008
51
Virtual Meeting
www.lokalebedrijvengids.nl
Videoconferencing via gebruiksvriendelijk webportal.
Website stimuleert inzet van lokale bedrijven.
Initiatief Videoconferencing is een van de manieren om te vergaderen op afstand, waarvoor het niet nodig is in de auto te stappen. De hoge kosten en ingewikkelde techniek weerhouden bedrijven ervan deze effectieve vorm van communicatie te gebruiken. The Sound of Data biedt voor beide bezwaren de oplossing. Gebruikers kunnen voor een vast bedrag per maand hun videosystemen aansluiten op de online portal ‘My Virtual Meeting’, waarop zij vergaderingen kunnen boeken en wijzigen. Op het gereserveerde tijdstip staat de virtuele videoruimte ter beschikking. The Sound of Data verbindt alle deelnemende locaties en zorgt ervoor dat iedereen plaatsneemt aan de virtuele vergadertafel. Deelnemende bedrijven hoeven alleen maar te beschikken over een videosysteem en een internetverbinding.
Initiatief Mensen zijn vaak niet of nauwelijks op de hoogte van het aanbod van bedrijven in hun directe omgeving. Via internet zijn deze bedrijven vaak moeilijk te traceren. Een nieuwe website zorgt ervoor dat de websites van lokale bedrijven gemakkelijker te vinden zijn. Dit stimuleert de inzet van lokale bedrijven voor de levering van goederen en diensten en zet aan tot lokale invulling van vacatures. Effect De inzet van lokale bedrijven en diensten draagt bij aan filevermindering. In de provincies Limburg en NoordBrabant bevindt het project zich in de startfase. Gemiddeld bezoeken ongeveer twaalfhonderd bezoekers per maand de website. Uitgeverij De Waterslager
Effect Dankzij de lage kosten, hoge beeldkwaliteit en het gebruiksgemak van Virtual Meeting kunnen deelnemers vergaderen terwijl zij fysiek op verschillende locaties zijn. Dit reduceert de noodzaak tot het samenkomen op een centrale locatie, waarmee het gebruik van de auto wordt verminderd. The Sound of Data BV
De VanAnaarBeter-Prijs 2008: een bronzen beeld dat mobiliteit verbeeldt, ontworpen door Peter Jansen uit Nijmegen en gemaakt door TNO. 52
VanAnaarBeter-Prijs 2008
Aanpak van files op de korte termijn Een moderne samenleving en mobiliteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met de Nota Mobiliteit en de Mobiliteitsaanpak ligt er een gedegen plan om de bereikbaarheid op de middellange en lange termijn te verzekeren. Op de korte termijn zijn er echter enkele ontwikkelingen waardoor de aanpak van files in het gedrang komt.
de minister, nagedacht over nieuwe mogelijkheden om files met relatief eenvoudige oplossingen op de korte termijn te verminderen. Ook decentrale overheden, burgers, bedrijfsleven, belangenorganisaties en kennisinstituten hebben tal van ideeën aangeleverd. Twintigduizend ideeën zijn door externe deskundigen beoordeeld op haalbaarheid.
Zo heeft de problematiek rond luchtkwaliteit tot vertraging in de uitvoering van het bouwprogramma (ZSM en MIT) geleid. Bovendien wordt ‘Anders betalen voor mobiliteit’ pas na 2011 praktijk. Daarom haalt het ministerie van Verkeer en Waterstaat in het kader van FileProof in de periode vanaf 2006 tot 2009 alles uit de kast om met creatieve oplossingen toch duidelijke resultaten te boeken in de vermindering van files. Dat doet het ministerie samen met stakeholders en andere overheden.
Dat heeft geresulteerd in een ministeriebreed programma met circa zestig projecten voor een korte termijnaanpak van het fileleed. De zestig geselecteerde ideeën bestaan uit drie categorieën: aanpak van de reguliere files, aanpak van de incidentele files en verleiden tot anders denken en doen. De VanAnaarBeter-Prijs is één van die zestig projecten en valt in de categorie verleiden tot anders denken en doen.
In het eerste kwartaal van 2006 hebben medewerkers van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, op verzoek van
Meer informatie kunt u vinden op www.vananaarbeter.nl
Meer informatie
Aanpak van files op de korte termijn. VanAnaarBeter-Prijs 2008
55
Bronvermelding De tekst over de veertig geaccepteerde initiatieven is gebaseerd op informatie die de inzenders naar de organisatie van de VanAnaarBeter-Prijs 2008 hebben gestuurd.
Colofon Uitgave Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Projectorganisatie FileProof Fotografie Annet Delfgaauw, Rotterdam Vormgeving en productie H.U.M. Communicatie & Grafische Vormgeving, Rotterdam December 2008
56
VanAnaarBeter-Prijs 2008