VanAnaarBeter-Prijs 2007 44 bijzondere initiatieven om de bereikbaarheid op de weg te verbeteren
Inhoudsopgave pagina 4
Voorwoord van Minister Camiel Eurlings
pagina 6 Voorwoord van de jury Winnaar VanAnaarBeter-Prijs 2007 pagina 11 Dynamische wegbewijzering bij wegwerkzaamheden VerkeersInformatieDienst Eervolle vermelding VanAnaarBeter-Prijs 2007 pagina 14 Fietsen met beleid UMC St. Radboud pagina 16 DeKilometerverzekering.nl: ‘betaal wat je rijdt!’ De Kilometerverzekering Genomineerden VanAnaarBeter-Prijs 2007 pagina 18 Aerorider Aerorider BV i.s.m. VCC Rijnmond pagina 20 Bereikbaarheidswebsite Stadsregio Rotterdam, VCC Rijnmond, Nexus, Connected en PZ pagina 22 Bloemenveiling DRIPs Flora Holland, Haaglanden, Provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat pagina 24 Consultants reizen met openbaar vervoer House of Performance pagina 26 Fietswegenwacht FietsNED pagina 28 TripTicket Transelect BV pagina 30 Velominck Lo Minck Systemen BV
2 VanAnaarBeter-Prijs 2007
Categorie Infrastructuur pagina 45 Utopia 2007 Peek Traffic BV
pagina 32 Verkeersslang DTV Consultants pagina 34 Volle containers Codi International BV
pagina 47 Carpoolpleinen virtueel VCC Oost
pagina 37 Spitsmijden Rabobank, SWINGH en diverse publieke en private partijen
pagina 39 RaptoBike RaptoBike pagina 40 Vouwfiets gebruiken en promoten Mevrouw Deelman
pagina 42 Dubbel (en triple) loaders Codi International BV pagina 43 Goederenvervoer per vrachttram CityCargo BV
pagina 54 Personeelsbussen Walibi World BV pagina 54 Toerbus tussen verschillende publiekstrekkers OV-bureau Groningen Drenthe pagina 55 Veiligheid en flexibiliteit met besloten busdienst Pantar Amsterdam Categorie Reisinformatie/Communicatietechnologie pagina 57 9292 Bereikbaarheidspakket REISinformatiegroep
pagina 48 De Schone Stad Den Haag Bureau Binnenstad Den Haag
pagina 57 Grafische File-informatie Traffic2graphics
pagina 48 Draadloze werkplek langs de snelweg KPN en Total
pagina 58 Local Traffic Control Falkplan-Andes
pagina 49 Flexibiliteit in Mobiliteit Capgemini Nederland BV
pagina 58 Routeplanner.9292ov.nl REISinformatiegroep
pagina 49 OV stimuleren voor woon-werk- en zakelijk verkeer Stichting CliniClowns Nederland
pagina 59 Slim Reizen VM2
pagina 50 Project Bereikbaarheid Schouten & Nelissen Groep
pagina 40 Wijken voor de fiets Fietsersbond Categorie Goederendistributie pagina 42 Bundeling van vrachtritten Intres BV
pagina 45 Zichtbare aluminium bewegwijzering Agmi BV Categorie Mobiliteitsmanagement/-dienstverlening pagina 47 Binden en boeien Coöperatie VGZ-IZA-TRIAS
Geaccepteerde initiatieven VanAnaarBeter-Prijs 2007 Categorie Auto pagina 37 Parkeerkorting Q-Park i.s.m. Nederlandse Spoorwegen
Categorie Fiets pagina 39 Fietsen voor het goede doel Fietsersbond
pagina 50 RegioRegie Noord-Holland Provincie Noord-Holland pagina 51 Terugdringen van autogebruik Erasmus MC Categorie Openbaar/Collectief Vervoer pagina 53 Beachline 26 HTM personenvervoer NV
pagina 59 Traphic.nl Vialis pagina 60 Website werkdichterbijhuis.nl Adapt BV pagina 63 Aanpak van files op korte termijn Meer informatie pagina 64 Bronvermelding Colofon
pagina 53 Giant Company Cab Giant Europe BV
VanAnaarBeter-Prijs 2007 3
Voorwoord van Minister Camiel Eurlings Iedereen werkt mee aan de bereikbaarheid De bereikbaarheid van Nederland houdt ons allemaal bezig. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat werkt keihard om de bereikbaarheid te verbeteren. Met maatregelen zoals het bouwen en benutten van wegen, beter openbaar vervoer en Anders Betalen voor Mobiliteit hebben we een gedegen plan om de bereikbaarheid op de lange termijn te verzekeren. Op de middellange termijn legt Rijkswaterstaat veertig spitsstroken aan. Maar ook op de korte termijn willen we de files natuurlijk te lijf gaan. Mijn voorgangster, Karla Peijs, heeft daarom in 2006 haar medewerkers, andere overheden, kennisinstellingen, belangenorganisaties en burgers opgeroepen om met ideeën te komen die de files op korte termijn verminderen. Voorwaarde was dat deze maatregelen relatief eenvoudig uitvoerbaar waren. De veertig beste projecten worden op dit moment in het programma FileProof in de praktijk gebracht. Verkeer en Waterstaat is niet de enige die aan een betere bereikbaarheid van Nederland werkt. Er zijn veel goede initiatieven van bedrijven, organisaties en particulieren. Gelukkig maar, want deze zijn onmisbaar. En om die goede ideeën te stimuleren en te belonen, is in 2006 de VanAnaarBeter-Prijs ingesteld. Het plan voor deze prijs was zelf een van de ideeën van vorig jaar om de files te verminderen.
Minister van Verkeer en Waterstaat, Camiel Eurlings.
Dit jaar kwamen er al snel meer dan honderd inzendingen bij de jury binnen. Van grote bedrijven, kleine innovatieve bedrijven, van vervoerders, adviesbureaus en van particulieren. Vierenveertig initiatieven kwamen door de eerste selectie heen. Dat zijn de projecten die al in de praktijk
uitgevoerd zijn en zo aantoonbaar de doorstroming en bereikbaarheid verbeteren. Hoe de projecten precies hun steentje bijdragen is heel divers. Het gaat van het stimuleren van fietsgebruik tot complexe ICT-toepassingen, zoals het verstrekken van actuele file-informatie op dynamische informatiepanelen. Dit boek laat vooral zien dat oplossingen om de bereikbaarheid te bevorderen echt eenvoudig kunnen zijn. De winnaar van de VanAnaarBeter-Prijs 2007 is het initiatief dat het hoogst scoort op toepasbaarheid, innovatie en effect. Met twee extra prijzen heeft de jury hiernaast de aandacht willen vestigen op twee bijzondere initiatieven. De prijzen zijn uitgereikt tijdens het congres FileProof (fileaanpak op korte termijn), op 6 november 2007 in Rotterdam. Ik hoop dat dit boek u tot nieuwe ideeën inspireert. Bereikbaarheid is iets waar we allemaal onze bijdrage aan kunnen leveren. We doen er ook allemaal ons voordeel mee. Doe dus vooral volgend jaar wéér mee. Zo komen we samen van A naar Beter.
Camiel Eurlings, Minister van Verkeer en Waterstaat
VanAnaarBeter-Prijs 2007 5
Jury
VanAnaarBeter-Prijs 2007
Voorwoord van de jury Dit is de tweede keer dat de jury de VanAnaarBeter-Prijs toekent. Het is altijd spannend om na een zeer geslaagde eerste editie te zien wat een vervolg zal opleveren. Net zoals vorig jaar hebben zeer uiteenlopende organisaties verrassende initiatieven ingediend, van individuele burgers tot multinationals en van organisaties die mobiliteit tot hun core business rekenen tot bedrijven die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. Met de initiatieven voor de eerste VanAnaarBeter-Prijs uit 2006 nog in het achterhoofd, is de jury goed te spreken over de initiatieven die dit jaar zijn ingediend. Er zijn dit jaar meer goedgekeurde inzendingen dan vorig jaar en ook de kwaliteit is weer op niveau. De projecten die dit jaar in aanmerking komen voor de prijs leggen over het algemeen wat andere accenten dan vorig jaar. De fiets staat dit keer meer centraal. Daarnaast zijn de ingediende websites met mobiliteitsinformatie ingenieuzer en meer gericht op specifieke doelgroepen. Wij hebben ook verschillende projecten ontvangen op het vlak van goederenvervoer en -distributie. De jury juicht dit toe omdat dit aangeeft dat ook in de groeisector goederenvervoer gewerkt wordt aan innovatieve concepten rond mobiliteit. Een ander belangrijk accent dit jaar is de prijsprikkel om het gedrag van mensen te beïnvloeden.
De juryleden, v.l.n.r.: Leen van Dijke, Karla Peijs, Stefan Hulman, Jan Zaaijer en Bert van Wee.
Een aantal indieners heeft zijn initiatief voor de tweede keer voorgedragen. Wat opvalt is dat deze projecten in één jaar tijd een substantiële stap voorwaarts hebben gemaakt, met name projecten in de categorieën Mobiliteitsmanagement en -dienstverlening en Reisinformatie-/ Communicatietechnologie. De ontwikkelingen op deze terreinen gaan dus in hoog tempo door en winnen aan momentum.
De jury vindt het heel bemoedigend dat een jaar tijd zoveel progressie laat zien. Het lijkt er op dat de urgentie van het probleem mobiliteit zodanig gevoeld wordt dat meer en meer bedrijven en particulieren overgaan tot bewust en actief handelen. Dit vindt de jury een goede ontwikkeling, want de overheid kan de bereikbaarheid niet alleen aanpakken. Om voor de VanAnaarBeter-Prijs in aanmerking te komen moesten de initiatieven bijdragen aan de bereikbaarheid in Nederland en bewezen succesvol zijn (getest in de afgelopen drie jaar of reeds in werking zijn). Van de in totaal ruim honderd inzendingen, die binnenkwamen van begin april tot 17 augustus 2007, voldeden vierenveertig inzendingen aan deze criteria. Een jury heeft deze inzendingen vervolgens beoordeeld aan de hand van drie hoofdcriteria: effectiviteit, originaliteit en toepasbaarheid. Eerst heeft de jury een groep van twaalf initiatieven genomineerd. Vervolgens is uit dit twaalftal uiteindelijk de winnaar gekozen. Tevens heeft de jury twee bijzondere projecten geselecteerd die zij wil waarderen door het toekennen van twee eervolle vermeldingen. Net zoals vorig jaar blijkt vooral de mate van aantoonbaar effect op de bereikbaarheid onderscheidend om voor een nominatie in aanmerking te komen. Binnen de groep van twaalf genomineerden maakt vaak de combinatie van originaliteit en (potentiële) effectiviteit op de weg het verschil. De twaalf genomineerden scoren namelijk vrijwel allemaal hoog op het criterium toepasbaarheid.
VanAnaarBeter-Prijs 2007 7
De twaalf projecten die in onze ogen het interessantst zijn en dus een nominatie kregen zijn: • Vijf fietsgerelateerde projecten: - een geavanceerde fietsenstalling van Velominck; - vervoersmanagement met een centrale rol voor de fiets van UMC St. Radboud; - de ‘verkeersslang’ van DTV Consultants (schoolkinderen beïnvloeden het gedrag van de ouders); - de Aerorider, een overdekte fiets met hulpmotor voor weer en wind; - de Fietswegenwacht (van FietsNED) voor panne onderweg, wat een typisch Nederlands project is. • Drie reisinformatie-initiatieven die ter plekke online informa- tie geven waardoor de automobilist een afgewogen keus kan maken: - geavanceerde reisinformatiepanelen op de bloemen- veiling Flora Holland, Naaldwijk; - een bereikbaarheidswebsite van en voor de Regio Rotterdam; - mobiele informatiepanelen bij werkzaamheden van de VerkeersInformatieDienst.
• Een initiatief gericht op goederendistributie: het bedrijf Codi International heeft logistiek geregeld dat haar containers vol heen maar ook vol teruggaan. Dat scheelt veel vrachtritten (en kosten). • Een project gericht op de auto: de kilometerverzekering; deze autoverzekering laat mensen via een eenvoudig systeem betalen voor de werkelijk gereden kilometers.
De winnaar en de twee eervolle vermeldingen De jury is van mening dat drie genomineerde projecten een streepje voor hadden op de andere: Fietsen met beleid - UMC St. Radboud Nijmegen (eervolle vermelding) Dit jaar voor het eerst een project van een grote organisatie die de fiets echt centraal durft te stellen. Het betreft krachtig integraal lange termijn beleid gericht op verbetering en uitbreiding van de fietsroutes en -stallingen en financiële stimulansen om het fietsgebruik te bevorderen. Een dergelijk initiatief op een urgente locatie in tijd en plaats (Nijmegen en de bruggen krijgen te maken met langdurig groot onderhoud) verdient steun. De jury noemt de inzet ambitieus en gaat er vanuit dat dit project zeker effect zal hebben op de weg. De eerste bevindingen zijn bemoedigend. Van de bijna negenduizend medewerkers fietsen er nu vierduizend, dat zijn er zeshonderd meer dan twee jaar geleden en deze trend zal naar verwachting doorzetten.
De Kilometerverzekering.nl (eervolle vermelding) Dit net gestarte bedrijf heeft op een originele wijze de prijsprikkel vorm weten te geven voor de autoverzekering. Men betaalt naar gereden aantal kilometers en dit beïnvloedt het auto- gebruik van mensen. De kilometerverzekering heeft dit briljant vormgegeven: men geeft de (kilo)meterstand op aan het begin en einde van een jaar. Er hoeven dus geen ingewikkelde kastjes ingebouwd te worden in de auto. Eventuele fraude kan op eenvoudige wijze worden opgespoord (steekproeven, controlebeurten, onderhoudsboekjes). Dit originele project, pas gestart in Nederland, is heel goed toepasbaar en heeft groeipotentie. Het effect op de weg lijkt de jury vooralsnog beperkt, vandaar dat dit net niet de prijswinnaar kan zijn. De Kilometeringverzekering.nl krijgt een eervolle vermelding.
Right place, right time en daarom een eervolle vermelding.
• Twee kleine maar vernieuwende mobiliteitsmanagement projecten: - House of Performance (een commercieel adviesbureau) stimuleert met succes het gebruik van OV in plaats van de leaseauto; - TripTicket zorgt ervoor dat bezoekers van evenementen in één keer hun toegangsbewijs en hun vervoer kunnen regelen.
8 VanAnaarBeter-Prijs 2007
VanAnaarBeter-Prijs 2007 9
Dynamische bewegwijzering bij wegwerkzaamheden (winnaar) Bij wegwerkzaamheden regelt de VerkeersInformatieDienst (VID) in overleg met de wegbeheerder vóór afslagen op de snelweg tekstkarren met actuele informatie over reistijd via de normale route en via een alternatieve route. De weggebruiker kan nu dus met on site informatie de optimale route kiezen. Dit project kan een effectieve bijdrage leveren aan filevermindering bij wegwerkzaamheden maar ook bij ernstige ongevallen. Om dit uit te voeren is goede techniek en organisatie achter de schermen van wezenlijk belang, wat de VID goed geregeld lijkt te hebben. Dit initiatief draagt bij aan het oplossen van (onverwacht) ongemak, wat veel weggebruikers zal aanspreken. Origineel, zeer toepasbaar in de huidige tijd met veel wegwerkzaamheden en effectief. Dit project weet op de combinatie van de drie genoemde criteria net iets meer te overtuigen dan de andere genomineerden en is daarmee winnaar van de VanAnaarBeterPrijs 2007.
10 VanAnaarBeter-Prijs 2007
Tot slot De jury vindt dat alle vierenveertig initiatieven in dit boekje samen een heel mooie staalkaart zijn van kleine en grote inventieve projecten die laten zien wat er op het gebied van bereikbaarheid in bedrijvig Nederland allemaal gebeurt. Een staalkaart, want buiten deze initiatieven vindt er ongetwijfeld een veelvoud aan activiteiten plaats. Wij hopen als jury dan ook vele nieuwe initiatieven van buiten deze staalkaart als inzending tegen te komen bij een volgende ronde van de VanAnaarBeter-Prijs.
Namens de jury, Karla Peijs Voorzitter VanAnaarBeter-Prijs 2007
Winnaar
Dynamische wegbewijzering bij wegwerkzaamheden
Dynamische wegbewijzering bij wegwerkzaamheden De VerkeersInformatieDienst biedt weggebruikers informatie over alternatieve routes. Initiatief Bij wegwerkzaamheden plaatst de VerkeersInformatie- dienst (VID) in overleg met de wegbeheerder op strategische locaties zogenoemde tekstkarren. Deze mobiele informatieborden op wielen geven actuele informatie over de reistijd over het werkvak én die via een alternatieve route. Anders dan bij ‘statische’ omleidingsroutes met vaste borden kunnen weggebruikers zelf de optimale route qua reistijd bepalen. Via het werkvak, wanneer bijvoorbeeld de vertraging op stille uren meevalt, óf juist via de omleidingsroute als dat niet het geval is. Het verkeer wordt niet nodeloos langs een vertragende omleidingsroute gestuurd.
12 VanAnaarBeter-Prijs 2007
Achtergrond De benodigde verkeersgegevens worden verzameld door tijdelijke kentekencamera’s en lussen in de weg. Een verkeersmodel berekent hiermee de reis- en vertragingstijd. Deze informatie wordt vervolgens binnen enkele minuten automatisch naar de informatiedisplays gestuurd. Bij calamiteiten kan de verkeerscentrale de standaardtekst of afbeelding handmatig wijzigen. De aanpak is gezamenlijk bedacht door de VID en Rijkswaterstaat Noord-Holland. De informatiedisplays zijn voor het eerst in maart 2007 ingezet bij werkzaamheden aan de brug over het Zijkanaal C. Inmiddels zijn ze ook toegepast bij werkzaamheden aan de Coentunnel, de A9 Velsen-Badhoevedorp, de A10-Oost, de A6-Hollandse Brug en in afgeslankte vorm op de A2 bij werkzaamheden aan de Maasbrug.
Effect Uit eerste evaluaties blijkt dat weggebruikers en weg- beheerders de informatiedisplays waarderen. Bij inzet rondom werkzaamheden in de Coentunnel hebben bijna twintig keer meer weggebruikers dan normaal de omleidingsroute via de Hempont genomen. Het opvolgen van het advies voor een alternatieve route levert weggebruikers een grote reistijdwinst op. Automobilisten die het dynamische routeadvies opvolgden bij wegwerkzaamheden bij Uitgeest op de A9 in augustus van 2007 haalden gemiddeld een reistijdwinst van zes en een halve minuut tussen Castricum en Amsterdam.
Toekomst Op basis van de eerste ervaringen is de techniek verder verfijnd en zijn de gebruiksmogelijkheden verder uitgebreid. De informatiedisplays kunnen nu binnen betrekkelijk korte tijd worden ingezet. VerkeersInformatieDienst
Belangrijk positief neveneffect is dat weggebruikers niet ‘hard’ worden omgeleid via een alternatieve route met een langere reistijd wanneer de doorstroming bij het werkvak goed is, bijvoorbeeld in nachtelijke uren. Op deze manier wordt de capaciteit van het werkvak zo optimaal mogelijk benut. Weggebruikers rijden niet onnodig om en besparen ook hiermee tijd.
VanAnaarBeter-Prijs 2007 13
Eervolle vermelding Fietsen met beleid
Fietsen met beleid UMC St. Radboud investeert in fietsvoorzieningen. Initiatief In het kader van het project ‘Fietsen met beleid’ heeft het UMC St. Radboud een extra budget van € 610.000 vrijgemaakt voor de verbetering en uitbreiding van de fietsenstalling. Tegelijkertijd zijn de aan- en afvoerwegen voor fietsers naar het ziekenhuis verbeterd. ‘Fietsen met beleid’ is geïnitieerd door de ondernemingsraad en kreeg een groot draagvlak onder het personeel. Dit was te danken aan de gezamenlijke bepaling van de fietsaanpassingen door medewerkers van de werkvloer, de Fietsersbond, twee leden van de ondernemingsraad en interne deskundigen. Achtergrond In 2005 constateerde een projectgroep dat de kwaliteit, capaciteit en ligging van de fietsenstallingen onvoldoende waren. Bovendien was het slecht gesteld met de veiligheid rondom de stallingen en de fietsroutes naar het ziekenhuis. Het fietsproject betrof een pakket aan maatregelen voor verbetering en uitbreiding van de fietsroutes en fietsenstallingen én het financieel aantrekkelijk maken van de fiets.
Het autoverkeer is afgenomen, wat heeft geleid tot een verbetering van de toegankelijkheid van het ziekenhuis. Het fietsen heeft bovendien een positief effect op de gezondheid. Toekomst Binnenkort wordt er gestart met Groot Onderhoud aan wegen en bruggen rond Nijmegen. Stimuleren van het gebruik van de fiets voorkomt extra druk op omliggende wegen. Binnen het fietsproject bestaan plannen voor een fietsenmaker, preventie van fietsdiefstal en snelfietsroutes, in samenspraak met omliggende gemeenten. Ook het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem, het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en de St. Maartenskliniek in Nijmegen bekijken de mogelijkheden voor invoering van het fietsproject. UMC St. Radboud
Effect De afgelopen twee jaar zijn zeshonderd medewerkers meer gaan fietsen: momenteel fietsen ongeveer vierduizend van de 8.600 medewerkers naar het werk. De prognose is een verdere stijging van veertig procent naar ongeveer vijfenvijftig procent in 2010. Door het fietsproject is de bouw van een parkeergarage voor zeshonderd auto’s op termijn overbodig geworden.
Jury: “Right place, right time. Krachtig beleid (op een cruciale locatie) van een grote organisatie om specifiek het fietsgebruik te bevorderen.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 15
Eervolle vermelding
DeKilometerverzekering.nl ‘betaal wat je rijdt!’
DeKilometerverzekering.nl ‘betaal wat je rijdt!’ Prijsprikkel via de autoverzekering. Initiatief De Kilometerverzekering biedt automobilisten per 1 augustus van dit jaar de mogelijkheid hun verzekeringspremie per gereden kilometer te betalen. Bij de traditionele verzekeraars betalen automobilisten een vast bedrag aan premie, onafhankelijk van het aantal gereden kilometers. Achtergrond De Kilometerverzekering belast per duizend gereden kilometer. Een automobilist maakt vooraf een schatting van het aantal te rijden kilometer per jaar. Daarvoor ontvangt hij/zij per premietermijn een kilometerrekening. Na een jaar wordt de kilometerstand opgevraagd. Aan de hand hiervan wordt de definitieve premie vastgesteld en eventuele verschillen met de verzekerde verrekend. De autobezitter hoeft geen controlekastje of black box in de auto te monteren. Het jaarlijks doorgeven van de kilometerstand is voldoende. De kilometerverzekering is niet gebaseerd op korting of schadevrije jaren.
Het principe van de Kilometerverzekering (prijsprikkel) sluit aan bij de geplande kilometerheffing die in 2011 moet zijn ingevoerd. De Kilometerverzekering maakt automobilisten financieel bewust van onnodig autogebruik en draagt bij aan de vermindering van de CO2-uitstoot. De verzekering geeft een prikkel om een keuze te maken voor een ander vervoermiddel zoals het openbaar vervoer of de fiets. Dit heeft weer een positief effect op de doorstroming, het milieu en de verkeersveiligheid. In de eerste twee operationele weken trok de website www.deKilometerverzekering.nl 460.000 hits. Tot eind augustus 2007 hebben ongeveer honderd mensen een verzekering afgesloten. Toekomst De Kilometerverzekering verwacht dat eind 2007 enkele duizenden automobilisten een verzekering zullen hebben afgesloten. De prognoses voor 2008 en 2009 liggen vele malen hoger. De Kilometerverzekering
Effect Uit onderzoek van TNO blijkt dat een zogenoemde ‘Pay As You Drive’-verzekering automobilisten stimuleert minder te gaan rijden. Ook blijkt dat automobilisten die weinig kilometers maken, minder schade veroorzaken.
Jury: “Origineel project dat aansluit bij het gewenste variabiliseren (betalen per gereden kilometer). Veel potentiële impact.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 17
Genomineerd Aerorider
Aerorider Overdekte ligfiets als alternatief voertuig voor de auto. Initiatief De Aerorider is een overdekte ligfiets die de voordelen van de fiets combineert met die van de auto, zonder de nadelen van beiden. De fietser heeft geen last van weersinvloeden en geen last van files. De Aerorider is een hybride, lichtgewicht voertuig met trappers én een elektrische motor die de fietser naar believen kan inschakelen. Zo kan hij een snelheid behalen van maximaal vijfenveertig kilometer per uur. De Aerorider wordt wettelijk als bromfiets gezien en moet in de bebouwde kom op de rijbaan rijden. Buiten de bebouwde kan de ligfiets op de reguliere fietspaden rijden en is daarmee op veel trajecten in de spits sneller dan de auto. De afstand die een werknemer kan afleggen tussen thuis en werk komt met de Aerorider veel hoger te liggen dan de gewoonlijke fietsafstand. De maximale afstand wordt verlengd van tien naar tachtig kilometer - waarbij een afstand tussen de twintig en veertig kilometer het meest voor de hand ligt. In gebieden buiten de grote steden biedt de overdekte ligfiets een perfect alternatief voor de auto, omdat hier uitgestrekte fietspaden landerijen doorkruisen en openbaar vervoer schaars is. De Aerorider is duurzaam en milieuvriendelijk.
1996. Vier jaar later stuitte de oprichter van Aerorider BV op het ontwerp en besloot dit verder te ontwikkelen. Het definitieve model is getest in de windtunnel van de Technische Universiteit Delft en wordt inmiddels wereldwijd verkocht. Het model is onderhoudsvriendelijk, veilig en comfortabel, en heeft een bagageruimte. Effect Een Aerorider die een woon-werkafstand aflegt van dertig kilometer bespaart jaarlijks 13.500 autokilometer en twee ton CO2-uitstoot. De inzet van vijftig Aeroriders betekent een reductie van 675.000 autokilometer en honderd ton CO2. Toekomst Deze nieuwe vorm van vervoer toegankelijk maken voor het grote publiek. Dit vereist een seriematige productie en een grotere afzetmarkt. Najaar 2007 introduceert VCC Rijnmond vijftig Aeroriders in de regio Rijnmond, waarmee serie-productie en lagere productiekosten in een keer mogelijk worden voor Aerorider BV. De regio Rijnmond is bij uitstek een gebied waarin deze nieuwe vervoersvorm zijn beslag kan krijgen - met zijn fietspaden langs autoroutes en door havengebieden. Aerorider BV i.s.m. VCC Rijnmond
Achtergrond Het ontwerp (kunststof druppel met drie wielen) stamt uit
Jury: “Leuk en innovatief. De kracht ligt bij selectieve inzet op geschikte locaties.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 19
Genomineerd
Bereikbaarheidswebsite
Bereikbaarheidswebsite Website geeft informatie over de bereikbaarheid in de stadsregio Rotterdam. Initiatief De website www.bereikbareregiorotterdam.nl geeft alle denkbare informatie over bereikbaarheid in de stads- regio Rotterdam. Informatie over files, parkeren, openbaar vervoer, wegwerkzaamheden en bereikbaarheid van evenementen en attracties worden inzichtelijk gemaakt via plattegronden. De website is speciaal gericht op de bezoeker van de regio, maar ook woon-werkreizigers behoren tot de doelgroep. Bezoekers kunnen zoeken op soort vervoer of bestemming. Een apart kader met ‘laatste nieuws’ kondigt stremmingen in het verkeer en andere relevante informatie aan. Achtergrond VCC Rijnmond beheert de website in opdracht van stads-regio Rotterdam. Om de website up-to-date te houden is een meldpunt in het leven geroepen, waar wegbeheerders hun regionale verstoringen melden. VCC Rijnmond beheert ook dit meldpunt. Service providers zorgen automatisch voor file-informatie. Hierdoor ontstaat op één centraal punt, de website, een grafisch overzicht van de bereikbaarheid van bestemmingen in de regio. De website is in opdracht van de stadsregio gebouwd en begeleid door Connected en Publieke Zaken.
Effect De website is medio januari 2007 gelanceerd zonder veel media-aandacht en trekt ongeveer vijftienduizend bezoe- kers per maand. Het gemiddelde is vijfhonderdvijftig bezoeken per dag, met een piek van 2.750 bezoeken. Maximale scores worden gehaald bij evenementen als de Rotterdam Marathon, NorthSeaJazz en Zomercarnaval. De meeste bezoeken (zestien procent) vinden plaats rond vier uur ’s middags. Dit betekent dat woon-werkreizigers de website gebruiken om file-informatie op te vragen voordat zij besluiten op pad te gaan. Toekomst Najaar 2007 start een mediacampagne met boomerangcards, met als doel een flinke sprong in bekendheid en bezoekersaantallen. Daarnaast zullen banners met een directe verwijzing naar de website worden geplaatst op internetsites van evenementen en bestemmingen. Het meldpunt moet in de toekomst nog meer fungeren als een online planningsinstrument waarmee wegbeheerders meer inzicht krijgen in geplande werkzaamheden. Dit kan op een speciale pagina van de website vorm krijgen. De bedoeling is de website uit te breiden met een routeplanner en koppelingen naar andere relevante projecten. Stadsregio Rotterdam, Nexus en VCC Rijnmond, Connected en PZ
Jury: “Heel goed regionaal initiatief. Mobiliteitsinformatie is niet nieuw, maar heeft wel de toekomst.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 21
Genomineerd
Bloemenveiling DRIPs
Bloemenveiling DRIPs Geavanceerde techniek zorgt voor actuele reistijdinformatie op dynamische routeborden. Initiatief Twee nieuwe Dynamische Route Informatie Panelen (DRIPs) op het eigen terrein van de bloemenveiling in Naaldwijk informeren het (vracht)verkeer over de beste route tot Gouda. De borden bieden het verkeer een gefundeerde routekeuze via de A4-A12 of de A20, door de gemeten reistijden weer te geven. Op twee extra regels verschijnen gegevens over bijvoorbeeld de locatie van files. De DRIPs vervangen de bestaande borden die al geruime tijd op zwart stonden. De nieuwe borden maken gebruik van de nieuwste technieken zoals draadloze communicatie en de meest recente LED-technologie. Door samenwerking met de nieuwe verkeerscentrale van Rijkswaterstaat in Rhoon kunnen de DRIPs 24 uur per dag informatie geven. Achtergrond Dynamische route-informatie is een van de belangrijkste instrumenten voor dynamisch verkeersmanagement, waarbij ICT een belangrijke rol speelt bij de verbetering van bereikbaarheid. Een belangrijke basis voor het project is de overeenkomst tussen Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid-Holland waarin is afgesproken dat de nieuwe verkeerscentrale van Rijkswaterstaat in Rhoon een aantal operationele taken voor de provincie uitvoert. De continue bediening van de DRIPs is hiervan een belangrijke.
De DRIPs zijn softwarematig aangesloten op het Centraal DRIP Management Systeem van Rijkswaterstaat. Ook wordt gebruik gemaakt van de verkeersgegevens die Triple Via verzamelt in het kader van Haaglanden Mobiel, dat de regio voorziet van verkeersinformatie. Effect Het individuele voordeel van de weggebruiker (de snelste route) heeft een betere spreiding van het verkeer als collectief resultaat. In het algemeen blijkt drie tot zes procent van de weggebruikers op basis van route-informatie hun route te wijzigen. Dit kan bij congestie de druk al substantieel verlichten en komt tegemoet aan de wens van weg- gebruikers om te weten met welke reistijd zij rekening moeten houden. Dit is een van de doelen van de Nota Mobiliteit. Toekomst Provincie Zuid-Holland is in de toekomst van plan actuele route-informatie te verstrekken op een aantal andere locaties. Dit zijn locaties waar alternatieve routes beschikbaar zijn. Hierbij zal voor het operationele netwerkmanagement weer worden aangesloten op de centrale van Rijkswaterstaat. Op dit moment worden voorbereidingen getroffen om DRIPs te plaatsen langs de provinciale wegen tussen Zoetermeer en Rotterdam. Flora Holland, Haaglanden, Provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat
Jury: “Een mooie win-win van een relatief klein publiek-privaat project.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 23
Genomineerd
Consultants reizen met openbaar vervoer
Consultants reizen met openbaar vervoer Commercieel bedrijf kiest bewust voor het openbaar vervoer. Initiatief Het mobiliteitsbeleid van adviesbureau House of Performance is erop gericht de medewerkers met het openbaar vervoer te laten reizen. Dit is opmerkelijk gezien de branche waarin het bedrijf werkzaam is, waar de lease-auto van de zaak gemeengoed is. Belangrijk in het beleid zijn: de positie die het gebruik van het openbaar vervoer binnen het bedrijf inneemt en het creëren van gunstige voorwaarden. De positionering van openbaar vervoer binnen het bedrijf hangt samen met het gunstige effect ervan op de balans tussen werk en privé-leven van de adviseurs. Het openbaar vervoer zorgt, zeker in vergelijking met autorijden, voor rust en efficiency in het werk van de consultants. Ze kunnen een deel van hun werkzaamheden in de trein verrichten in plaats van op een later tijdstip. De voorwaarden om daadwerkelijk van de voordelen van openbaar vervoer gebruik te maken zijn gelegen in financiële prikkels en beschikbare ICT-middelen. Het bedrijf stelt geen leaseauto’s beschikbaar. De declaratiekosten voor het openbaar vervoer zijn vijftig procent voordeliger dan de kosten van autokilometers. De consultants zijn niet verplicht om op kantoor te werken. Zij werken vaak op locatie bij de klant, maar zij kunnen stukken ook thuis uitwerken. House of Performance heeft
hiervoor diverse ICT-middelen ingezet, waaronder laptops, internet en blackberries. Achtergrond De consultants zijn zelf verantwoordelijk voor de besteding van hun persoonlijke mobiliteitsbudget, dat jaarlijks wordt vastgesteld. Dit is ingegeven door de wens om vrijheid en flexibiliteit in mobiliteitskeuzes te geven die ten grondslag ligt aan de mobiliteitsregeling. Effect Van de ongeveer dertig medewerkers reist 85 procent met het openbaar vervoer. Dit betekent per jaar een vermindering van 740.000 autokilometer en een reductie van 140.000 kilo CO2-uitstoot. De vermeden kilometers op de autoweg leiden tot minder filevorming. Door het reizen met de trein en het gebruik van mobiele werkplekken wordt tijdswinst van driehonderd uur per consultant per jaar geboekt. Toekomst Voortdurende optimalisering van het mobiliteitsbeleid. Landelijke bekendheid geven aan dit beleid en de bewuste keuzes die er aan ten grondslag liggen, om het besef te verbreiden dat gedragsveranderingen ten gunste van het milieu mogelijk zijn. House of Performance
Jury: “Goed vervoersmanagement-project. Moedig om in de huidige arbeidsmarkt deze keuze te maken.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 25
Genomineerd
Fietswegenwacht
Fietswegenwacht Fietser met pech onderweg krijgt ter plekke hulp. Initiatief FietsNED biedt mobiliteitsgarantie aan fietsers die onderweg pech krijgen. De ‘fietswegenwacht’ repareert de fiets ter plekke. Als reparatie niet mogelijk is, brengt de fietswegenwacht de fietser naar het vertrekpunt of plek van bestemming. Particulieren en bedrijven kunnen ook een abonnement bij FietsNED afsluiten voor controle- en onderhoudsbeurten. Onderhoud en reparatie vinden dan plaats bij de fietser thuis, op de werkplek of op school. Fietsers hoeven dus niet meer (met de auto) naar de fietsenmaker. Dat is gemakkelijk en betekent een besparing van tijd en autoritten. FietsNED heeft contracten voor het onderhoud van fietsen afgesloten met onder meer hotels, vakantieparken en fietsverhuurbedrijven. Klanten die tijdens hun fietstocht pech krijgen, kunnen ook rekenen op de snelle service van FietsNED. Ook postbodes en fietskoeriers blijven mobiel door een abonnement af te stuiten. Achtergrond FietsNED is een franchise-organisatie voor mobiele fietsenmakers. Omdat de moederorganisatie van FietsNED ondersteuning biedt, durven fietsenmakers eerder een eigen bedrijf te beginnen. Veel starters hebben als tweewielertechnicus gewerkt bij rijwielbedrijven, die de laatste jaren in hoog tempo verdwijnen. In vijf jaar tijd is het aantal tweewielerbedrijven in Nederland gedaald van drieduizend naar tweeduizend. Door FietsNED blijft kennis
behouden en ontstaat een impuls voor (economische) groei van bedrijvigheid en werkgelegenheid. Effect In oktober 2006 is de eerste bus met mobiele werkplaats op pad gegaan. Op dit moment rijden er dagelijks veertien bussen in Nederland. De fietswegenwacht is nu al in alle provincies beschikbaar, met uitzondering van Limburg en Zeeland. Door deze mobiele dienst bereiken fietsers altijd hun eindbestemming. Met deze zekerheid zullen meer mensen vaker gaan fietsen, ook naar hun werk. Hierdoor zal het autoverkeer afnemen en de verkeersdoorstroming verbeteren. Ook voor ouderen kan de fietswegenwacht drempelverlagend werken. De angst bij sommige ouderen dat ze onderweg stil komen te staan en zich dan onveilig voelen, wordt weggenomen. Toekomst Fietsers met ‘panne’ moeten erop kunnen rekenen dat zij nooit lang hoeven te wachten. FietsNED streeft ernaar om binnen vijfentwintig minuten pechhulp te bieden. Zij wil in twee jaar tijd doorgroeien naar honderd bussen die dagelijks hulp bieden overal in Nederland. Ook andere landen hebben belangstelling getoond voor de aanpak van FietsNED. De organisatie overweegt dan ook om de formule te exporteren. In eerste instantie naar landen binnen Europa, maar mogelijk ook daarbuiten. FietsNED
Jury: “Hartverwarmend, handig en een typisch Nederlands project. Werkt drempelverlagend om te (gaan) fietsen.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 27
Genomineerd TripTicket
TripTicket Toegangsbewijs en vervoer in één keer online geregeld! Initiatief Festivals en evenementen veroorzaken vaak verkeers- problemen, waarbij lange files geen uitzondering zijn. Met TripTicket kunnen bezoekers direct bij aankoop van een toegangsbewijs hun vervoer via internet regelen. Achtergrond Bezoekers kopen hun toegangsbewijzen voor evene- menten steeds vaker via internet. Met TripTicket, een boekingsapplicatie, kan de bezoeker gelijktijdig het gewenste vervoer boeken. Zo ontlopen zij files rond het parkeerterrein en wachtrijen bij de kaartverkoop van openbaar vervoer. Aan de hand van de postcode krijgt de bezoeker online een overzicht van de vervoersmogelijkheden. Het keuze- aanbod bestaat uit het reguliere openbaar vervoer, pendelbussen, georganiseerde touringcars, parkeerplaatsen of een combinatie van vervoersmogelijkheden. Betalen kan via CreditCard of iDeal, waarna de bezoeker het vervoersbewijs direct per e-mail ontvangt. Bezoekers van het Zwarte Cross Festival in Lichtenvoorde hebben in 2007 voor het eerst van de dienst gebruik
gemaakt. De provincie Gelderland ondersteunde de inzet van TripTicket voor het festival. Effect Bezoekers ondervinden geen vertragingen of parkeer- problemen. Dit vergroot de feestvreugde. TripTicket stelt organisators van evenementen in staat de publiekskeuze voor een bepaald type vervoer te sturen. Bovendien geeft het de organisatie vooraf inzicht in de vervoerswijze van bezoekers zodat zij hierop kan anticiperen. Files op toegangswegen, drukte bij parkeerplaatsen en overvolle treinen worden hiermee beperkt. Gevolg is een betere bereikbaarheid van het festival. Honderden bezoekers maakten gebruikt van TripTicket bij de Zwarte Cross 2007. Dit heeft geleid tot grote tevredenheid van de bezoekers en de organisatie en minder files op de toegangswegen. Toekomst TripTicket wordt naar verwachting in 2008 bij een tiental evenementen geïmplementeerd. Daarna kan een verdere uitrol plaatsvinden. Uiteindelijk moet het binnen enkele jaren een begrip zijn voor elk evenement in Nederland. Transelect BV
Jury: “Project met potentie. Als dit project bij veel evenementen wordt ingezet zal er een substantieel effect op de weg waarneembaar zijn.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 29
Genomineerd Velominck
Velominck Vernieuwend fietsenopbergsysteem stimuleert het fietsgebruik. Initiatief De Velominck is een onbemand opbergsysteem voor rijwielen, volledig geautomatiseerd en beveiligd tegen diefstal en vandalisme. Lo Minck Systemen BV ontwikkelde de Velominck om een oplossing te bieden voor mensen die met het openbaar vervoer naar het werk willen reizen, maar voor wie het voor- en natransport een probleem is. Automobilisten voor wie dit een struikelblok vormde kunnen met behulp van de Velominck de overstap maken. Fietsen staan in de Velominck altijd droog en beschermd. Fietsen kunnen vierentwintig uur per dag in het volautomatische systeem gestald en opgehaald worden. De gebruiker moet zich identificeren met een pasje: een chipknip, een speciale Velominck-kaart of in de nabije toekomst een OV-chipkaart. De gebruiker plaatst zijn fiets achter de geopende deur die weer sluit als de fiets goed geplaatst is. Een soort lift brengt de fiets naar een lege plek die het systeem zelf uitzoekt. Deze procedure neemt zo’n dertig seconden in beslag. De fietsen worden aan het voorwiel opgehangen. Buigbare schermen van kunststof voorkomen beschadigingen en zorgen ervoor dat sturen niet in elkaar haken.
huisje waar de fietsen ingezet worden. De standaard capaciteit is geschikt voor vijftig fietsen, maar dit kan aangepast worden. In vergelijking met traditionele fietsenstallingen neemt de Velominck dertig procent minder ruimte in. Het uitgiftehuis neemt slechts vijf vierkante meter in beslag. De fietsenstalling kan zowel ondergronds als bovengronds worden neergezet of in een al bestaand gebouw geplaatst worden. Effect In april 2005 is tegenover het Centraal Station in Amsterdam-Noord de eerste fietsenstalling als pilot geplaatst. Het was een succes: klanten zijn erg enthousiast over het gebruik, de betrouwbaarheid en de snelheid van het systeem. De Velominck maakt de fiets een stuk aantrekkelijker, met name als transportmiddel naar het station, bus- of tramhalte. Dit zal automobilisten stimuleren meer gebruik te maken van het openbaar vervoer. Toekomst Uitbreiding van het gebruik van Velominck naar meer locaties. Lo Minck Systemen heeft in samenwerking met de OV-fiets ook een fietskluis ontwikkeld die inmiddels op ongeveer dertig stations is te vinden. Met deze fietskluis kunnen meerdere fietsen tegelijkertijd worden uitgegeven. Lo Minck Systemen BV
Achtergrond In de Velominck worden de fietsen meestal onder het maaiveld opgeborgen. Het enige zichtbare is het uitgifte-
Jury: “Dit initiatief bevordert de netheid van de openbare ruimte en zorgt ervoor dat mensen sneller de fiets zullen nemen.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 31
Genomineerd Verkeersslang
Verkeersslang Kinderen beïnvloeden de mobiliteitskeuze van ouders. Initiatief De Verkeersslang is een spel waarin kinderen er achterkomen dat lopend of met de fiets naar school komen beter is dan met de auto. Openbaar vervoer en gedeelde autoritten gelden ook als ‘goed’ vervoer. Ouders worden bewust gemaakt van de voordelen van lopen en fietsen: gezonde beweging voor hun kinderen, veiligere straten en een schonere omgeving. Basisscholen die meedoen houden een lesweek waarin de thema’s verkeer en milieu centraal staan. Kinderen die niet met de auto naar school komen, krijgen een sticker die ze op een groot spandoek mogen plakken. De kunst is zoveel mogelijk stickers te verzamelen. Wie aan het einde van de week genoeg stickers bij elkaar heeft krijgt een beloning. Deelnemende scholen krijgen een draaiboek met activiteiten en lesmateriaal met suggesties om de themaweek in te vullen. Op de website www.verkeersslang.nl staat te lezen hoe andere scholen de week organiseerden en lesideeën om na te volgen. Essentieel tijdens de week van de Verkeersslang is de samenwerking tussen scholen, ouders, kinderen en lokale instanties zoals politie en gemeente. Sommige scholen nodigen de politie uit om uitleg te geven over veilig verkeer; andere laten een vrachtwagenchauffeur voorrijden om te laten zien hoe de dodehoekspiegel werkt. Achtergrond Drie maal een schoolweek lang wordt gemeten hoe de kinderen naar school komen: voor, tijdens en na de themaweek. In de directe schoolomgeving vindt een inventarisatie van de
verkeerssituatie plaats. Deze inventarisatie wordt samen met de resultaten van het project opgenomen in een rapportage voor de gemeente en de school. Effect Meer dan driehonderd scholen in zevenentwintig Nederlandse gemeenten hebben tot nu toe meegedaan aan de Verkeersslang. Dat zijn ruim zestigduizend kinderen. Tijdens de themaweek stijgt het aantal verkeersveilige en milieuvriendelijke verplaatsingen flink en uit de nameting blijkt dat een significant deel van het effect van de themaweek behouden blijft. Dit betekent dat de schoolomgeving veiliger en schoner is geworden, door de vermindering van het aantal auto’s en de reductie van CO2-uitstoot. Op dertien scholen zijn meerdere nametingen gedaan. Hieruit blijkt dat na een half jaar de score nog gelijk is aan de eerste nameting in de zesde week na de themaweek. Anderhalf jaar later is de score nog steeds zes procent hoger dan voor de inzet van de Verkeersslang. Het aantal autoverplaatsingen daalde van vierentwintig procent in de voorsituatie naar elf procent tijdens de themaweek, een reductie van meer dan de helft. De nametingen laten een gemiddeld autogebruik zien van zestien procent, wat ten opzichte van de voorsituatie een daling is van drieëndertig procent. Toekomst De Verkeersslang wordt binnen afzienbare tijd geëxporteerd naar alle landen van de Europese Unie, in samenwerking met onder meer Mobiel21 uit Vlaanderen. Een versie van de verkeersslang voor middelbare scholen is in de maak. DTV Consultants
Jury: “Sympathiek project. Een goed voorbeeld van ‘Teach your parents well’.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 33
Genomineerd
Volle containers
Volle containers Codi International vervoert steeds efficiënter. Initiatief Vrachtwagens vervoeren hun lading naar de eindbestemming en rijden daarna vaak leeg terug. Of ze halen met een lege container hun vracht op. Zo rijdt gemiddeld vijftig procent van het containervervoer in Nederland zonder lading. Dit ging tot vorig jaar ook op voor Codi International. Nu maakt het bedrijf echter afspraken met diverse vervoerders over verdeling van vracht, met als gevolg dat vrachtwagens (indien mogelijk) altijd lading vervoeren. Achtergrond Codi, producent van onder meer schoonmaak- en babybillendoekjes, zet vrachtwagens in voor het vervoer van containers met grondstoffen uit de Rotterdamse Haven naar Veenendaal. Lange tijd gingen diezelfde containers weer leeg terug naar Rotterdam. Voor die lege retourcontainers vond Codi verschillende partners, waaronder de vervoersbedrijven Peters Transporten en Koolwijk Polsbroek. De partners bezorgen ook producten uit het magazijn van Codi naar distributiecentra van onder meer Albert Heijn, Etos en Kruidvat. Pendelwagens zijn hiermee overbodig geworden.
Codi werkt sinds kort ook samen met het Finse Reder Containerships, die wordt gebeld als een vrachtrit toch nog een lege container heeft. Als de vervoerder behoefte heeft aan de container, wordt deze onderweg geladen. Zo worden er vele onnodige kilometers bespaart. Effect Sinds de invoering halverwege 2006 rijden de partners op jaarbasis honderdduizend kilometer met lege vrachtwagens minder, een daling van veertig procent. Met een kostprijs van 75 tot 85 eurocent per lege kilometer is dat een mooie besparing. Door rationalisatie van de transportbewegingen zijn er minder vrachtwagens op de weg én minder chauffeurs nodig. Onlangs is de samenwerking met een Duits bedrijf gestart dat in de buurt van een klant van Codi is gevestigd. Per week worden twee á drie keer ritten gecombineerd. Dit levert beide bedrijven een besparing op van rond de zevenhonderd euro. Toekomst Er zijn plannen voor uitbreiding naar Frankrijk waar ook klanten zijn gevestigd. De eerste proefvrachten zijn inmiddels met succes uitgevoerd. Codi International BV
Jury: “Knap staaltje logistiek management dat bovendien verder relatief makkelijk te implementeren is.” VanAnaarBeter-Prijs 2007 35
Categorie Auto
VanAnaarBeter-Prijs 2007
Parkeerkorting
Spitsmijden
Automobilisten die per trein verder reizen betalen minder voor een parkeerplaats.
Automobilisten belonen voor het rijden buiten de spitsuren.
Initiatief Om automobilisten over te halen op de trein te stappen, krijgen zij korting bij P+R-terreinen dichtbij NS Stations. De korting kan vijftig tot zeventig procent bedragen op het gangbare tarief. Met de slogan ‘Goedkoper parkeren dan je denkt!’ brengen partners Q-Park en de Nederlandse Spoorwegen de P+R-terreinen onder de aandacht van forenzen en andere automobilisten. De kortingsregeling geldt sinds twee jaar op tweeënveertig P+R-terreinen met totaal vijfhonderd parkeerplaatsen in vijfendertig steden. Een uitbreiding met vijfentwintig terreinen wordt verwacht in 2008.
Initiatief Een wetenschappelijk onderbouwde proef om te bepalen of automobilisten te verleiden zijn om de spits te mijden in ruil voor een beloning. De auto van de deelnemers werd vijftig werkdagen lang uitgerust met een volgsysteem dat gegevens over het rijgedrag draadloos naar het projectbureau verzond. De 340 deelnemers zochten van oktober tot december 2006 naar alternatieven om de ochtendspits te mijden op de A12 van Zoetermeer naar Den Haag. Als dit lukte kregen zij een beloning, in de vorm van een geldbedrag of een Yeti smartphone.
Effect Het gebruik van de terreinen groeit jaarlijks met ongeveer drie à vijf procent, in gelijke tred met de groei van het treinverkeer vanaf de betreffende stations. Ongeveer vijftigduizend automobilisten reizen per trein verder nadat zij hun auto op een van de P+R-terreinen hebben geparkeerd. Q-Park i.s.m. Nederlandse Spoorwegen
Effect Tijdens de proef halveerden de deelnemers het aantal autoritten tijdens de spits, gerelateerd aan het aantal dat zij normaliter reden. De 232 deelnemers die voor een geldbeloning kozen verdienden bedragen tussen de 27 en 290 euro. Van de 108 deelnemers die een smartphone kozen verdienden 92 daadwerkelijk de telefoon. Verder onderzoek is nodig om te bepalen of belonen een nieuw sturingsinstrument kan zijn om mobiliteitsgedrag te beïnvloeden. Rabobank, SWINGH en diverse publieke en private partijen
VanAnaarBeter-Prijs 2007 37
Categorie Fiets
VanAnaarBeter-Prijs 2007
Fietsen voor het goede doel
RaptoBike
Delftse Fietsersbond helpt stichting én promoot de fiets.
Betaalbare ligfiets voor dagelijks gebruik.
Initiatief De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers en streeft naar betere fietsroutes, grotere verkeersveiligheid, meer stallingen en het tegengaan van fietsdiefstal. De bond stimuleert ook mensen met de fiets naar het werk te gaan, bijvoorbeeld door de actie ‘Grenzeloos Fietsen voor Shishu Niketan’. Shishu Niketan is een stichting die geld inzamelt voor mensen met een beperking in Bangladesh. Het hele jaar worden voor dit doel fietstochten georganiseerd. In dit kader verkoopt Fietsersbond Delft kaartjes voor een fietstocht rond Delft waarvan de volledige opbrengst naar Shishu Niketan gaat. Het initiatief is gestart in 2007.
Initiatief Voor de korte afstand (minder dan 7,5 kilometer) is de fiets een populair vervoermiddel, ook in het woon-werkverkeer. Voor langere woon-werkafstanden wordt de fiets niet als alternatief gezien, omdat de inspanning te groot is en de reistijd te lang. Met een ligfiets kan de fietser met minder energie een hogere snelheid bereiken, waardoor langere fietsafstanden (tot 35 kilometer) gemakkelijker zijn af te leggen. De gemiddelde ligfiets kost echter meer dan tweeduizend euro, wat de aanschaf hoogdrempelig maakt.
Effect Niet alleen wordt er geld ingezameld voor een goed doel, door de fietstocht zien veel mensen de recent aangelegde fietspaden en nieuwe aansluitingen op regionale doorgaande fietsroutes in en rond Delft. Hierdoor komen ze mogelijk op het idee vaker te gaan fietsen, bijvoorbeeld naar het werk. De Fietsersbond Delft gaat door met de actie tot een zorgboerderij in Bangladesh is gerealiseerd. Fietsersbond
RaptoBike bouwt betaalbare ligfietsen, zodat een grotere groep potentiële ligfietsers kan worden bereikt. Dit zijn vaak mensen die nu in de auto stappen. De RaptoBike is te koop vanaf € 1.095. Effect Sinds de introductie in juni 2007 zijn er circa twintig RaptoBikes verkocht. Wanneer iemand met een woonwerkafstand van tien kilometer twee keer per week de RaptoBike gebruikt in plaats van de auto, levert dit jaar- lijks een besparing op van ongeveer tweeduizend autokilometer. Ligfietsen is bovendien sportief en gezond. RaptoBike
VanAnaarBeter-Prijs 2007 39
Vouwfiets gebruiken en promoten
Wijken voor de fiets
Bewuste keuze voor de vouwfiets en trein in plaats van de auto.
Prioriteit voor fietsroutes in de ontwerpfase van woon- wijken.
Initiatief Sinds enkele jaren fietst mevrouw Deelman op een vouwfiets naar het station en van het station naar haar eindbestemming. Ze laat de auto bewust staan. Ze stimuleert mensen in haar omgeving, onder wie collega’s, familie, vrienden, buren en passanten om hetzelfde te doen.
Initiatief Het project ‘Wijken voor de fiets’ richt zich op een fiets- vriendelijke inrichting van woonwijken zodat mensen voor korte ritten de auto laten staan en de fiets pakken. Traditioneel worden bij de (her)inrichting van een wijk eerst de autoroutes en parkeerplaatsen ingetekend. De auto krijgt een plek bij de voordeur en de autoroutes doorsnijden de fietsroutes. Door in plaats daarvan eerst de loop- en fietsroutes en kinderspeelplaatsen in te tekenen ontstaat een zeer fietsvriendelijke wijk. Kinderen kunnen veilig en zelfstandig naar school lopen of fietsen, en ook de volwassenen nemen vaker de fiets. Dit heeft een gezonde, leefbare en goed bereikbare wijk tot gevolg.
Effect Eén of meer mensen minder in de file. Fietsen is ook goed voor de gezondheid én voor het milieu: de fietser krijgt dagelijks lichaamsbeweging en de omgeving heeft geen last van uitlaatgassen. Mevrouw Deelman
Effect Als input voor het ruimtelijk plan voor de wijk Kerckebosch in Zeist is een analyse gemaakt van fietswensen met betrekking tot routes voor langzaam verkeer. Dit heeft geleid tot extra fietsroutes in het plan en meer aandacht voor fietsroutes in de ontwerpfase. Vergelijkbare projecten zijn van start gegaan in Dordrecht (Wielwijk), Utrecht (Kanaleneiland) en Den Haag (Transvaal). Fietsersbond
40 VanAnaarBeter-Prijs 2007
Categorie Goederendistributie VanAnaarBeter-Prijs 2007
Bundeling van vrachtritten
Dubbel (en triple) loaders
Goederenvervoer per vrachttram
Minder vrachtwagens in de binnenstad door gecoördineerd leveren en ophalen.
Minder vrachtverkeer door het efficiënter laden van vrachtwagens.
CityCargo vervoert goederen door Amsterdam zonder vrachtwagens.
Initiatief De aantrekkingskracht van de binnenstad van Nijmegen loopt gevaar door de relatief matige luchtkwaliteit, net als in andere steden. Vrachtverkeer dat de winkels bevoorraadt, veroorzaakt een deel van de vervuiling. De vrachtwagens blokkeren bovendien geregeld de smalle straten van de Nijmeegse binnenstad.
Initiatief In samenwerking met Blankers Transport vervoert Codi International BV sinds 2001 haar goederen met speciale vrachtwagens. Dit zijn de zogenoemde ‘double of triple loaders’. Deze trucks beschikken over een dubbele of zelfs driedubbele vloer, zodat er twee tot drie keer zoveel pallets in een vrachtwagen kunnen. Normaal kunnen er drieëndertig pallets in een trailer, met de double loader wel achtenzeventig en met de triple loader zelfs honderdveertien.
Initiatief CityCargo heeft een distributiesysteem ontwikkeld waarbij vrachtwagens uit Amsterdam worden geweerd. Vracht- wagens rijden naar distributiecentra aan de rand van de stad, waar hun goederen op vrachttrams worden geladen. De trams rijden tot aan de rand van de historische binnenstad. Hierna worden de goederen in containers overgeladen op elektrische wagens, de zogenoemde E-cars, en bezorgd bij de afleveradressen. CityCargo gebruikt de beschikbare ruimte van het Amsterdamse tramnet en heeft nauwelijks extra infrastructuur nodig.
De bundeling van ladingen van gelijksoortige leveranciers bij dezelfde vervoerder moet hierin verbetering brengen. Bovendien nemen de vervoerders bij de uitleveringen aan de winkels direct het verpakkingsafval (karton en plastic- folie) mee terug. Dit scheelt vrachtritten. Op het depot van de vervoerder aan de rand van de stad wordt het afval direct in recyclecontainers gedaan. Effect Twaalf winkels hebben meegewerkt aan de pilot, waarbij ongeveer 75 m3 karton en 30 m3 folie is opgehaald (vier volle containers). Per week was er een vermindering van tien vervoersbewegingen door de stad. De pilot wordt langzaam uitgebouwd naar de dagelijkse praktijk, waarbij idealiter uiteindelijk vijftig tot vijfenzeventig winkeliers meedoen. Intres BV
Effect De transportkosten en het aantal vervoersbewegingen zijn aanzienlijk gedaald doordat er minder vrachtwagen nodig zijn om dezelfde hoeveelheid goederen te transporteren. Steeds meer bedrijven tonen interesse, waaronder Beiersdorf, Sara Lee en Proctor and Gamble. Codi International is dit jaar genomineerd voor een ander initiatief, ‘Volle containers’. Codi International BV
Effect Een succesvolle pilot in 2007 heeft geleid tot de onder- tekening van een exclusieve tienjarige concessie. Ruim vijftig vrachttrams en ongeveer vierhonderd E-cars zullen winkels, supermarkten en horeca in de Amsterdamse binnenstad bevoorraden. Op termijn kan dit systeem 2.500 vrachtwagens per dag vervangen. In 2008 gaan de eerste tien vrachttrams rijden. Minder vrachtverkeer leidt tot een betere doorstroming en minder wegonderhoud. De verkeersveiligheid neemt toe en het aantal verkeersslachtoffers af. Het systeem draagt bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit. Het zal CO2-neutraal zijn op het moment dat CityCargo de windmolens heeft gebouwd die zorgen voor de energiebehoefte van de vrachttrams en E-cars. CityCargo BV
42 VanAnaarBeter-Prijs 2007
VanAnaarBeter-Prijs 2007 43
Categorie Infrastructuur VanAnaarBeter-Prijs 2007
Utopia 2007
Zichtbare aluminium bewegwijzering
Netwerkprogramma verbetert verkeersdoorstroming bij geschakelde kruispunten.
Betere doorstroming door minder rembewegingen.
Initiatief In Nederland staan de meeste verkeerslichten zo afgesteld dat weggebruikers zo soepel mogelijk een bepaald kruispunt passeren. De kruispunten onderling zijn bijna nooit op elkaar afgestemd omdat het lokale verkeer en fietsers dan langer moeten wachten. Door het ontbreken van deze coördinatie moeten auto’s bij langere ritten vele stops maken. Het netwerkprogramma Utopia 2007 combineert adaptieve netwerkregelingen met de flexibiliteit van lokale verkeersregelingen. Het programma verbetert de doorstroming in het gehele netwerk én beperkt de wachttijden van alle weggebruikers tot een minimum. Door de vermindering van het aantal stops is er bovendien minder uitstoot van schadelijke stoffen. Effect In Rhenen en Veenendaal zijn proeven gedaan met Utopia 2007. In Rhenen nam de wachttijd van het langzaam verkeer af met 13,4 procent. Het totale aantal stops nam af met 10,3 procent. De wachttijd voor fietsers nam af met 64,2 procent. Na invoering van Utopia 2007 is het fileprobleem bij Veenendaal totaal opgelost (waar de N233 aansluit op de A12).
Initiatief De grote blauwe bewegwijzeringsborden op de Nederlandse autosnelwegen hebben een bekend probleem: bij dauw zijn ze moeilijk leesbaar. Het alternatief voor deze stalen borden zijn aluminium bewegwijzeringsborden, opgebouwd uit lamellen. Deze borden zijn bij ieder weertype op elk moment van de dag goed leesbaar, waardoor weggebruikers minder hoeven af te remmen om ze te lezen. Door het lage soortelijk gewicht van aluminium en een eenvoudige montage kan het plaatsen van de borden relatief snel gebeuren. De aluminium borden hebben een verwachte levensduur van ongeveer dertig jaar; de traditionele borden vijftien tot twintig jaar. Effect Betere verkeersdoorstroming door minder rembewegingen van automobilisten. Bij plaatsen of vervangen van de borden wordt de weg dertig procent minder lang afgezet in vergelijking met stalen borden. Door de langere levensduur van de aluminium borden hoeven de wegen minder vaak worden afgesloten. Ook dit bevordert de doorstroming. Agmi BV
Peek Traffic BV
VanAnaarBeter-Prijs 2007 45
Categorie Mobiliteitsmanagement/-dienstverlening VanAnaarBeter-Prijs 2007
Binden en boeien
Carpoolpleinen virtueel
Mobiliteitsplan beweegt medewerkers om de auto te laten staan en trein, bus of fiets te gebruiken.
Website geeft informatie over carpoollocaties en brengt carpoolers bij elkaar.
Initiatief Na centralisatie van backoffices van een zorgverzekeraar beweegt een nieuw mobiliteitsplan medewerkers om minder gebruik te maken van de auto. Het plan omvat onder meer een 1e klas NS-contract voor medewerkers, de NS-Business Card, een fietsregeling en een vermindering van de woon-werkverkeervergoeding boven de dertig kilometer. Aan de basis van dit pakket ligt de bewuste keuze om nieuwe kantoorlocaties te zoeken op maximaal tien minuten lopen van een treinstation. Carpoolen wordt gestimuleerd voor medewerkers die toch met de auto reizen. Medewerkers die binnen een straal van tien kilometer vanaf kantoor wonen, hebben geen parkeerrecht meer en worden zo gestimuleerd met de fiets of openbaar vervoer te komen.
Initiatief De website www.carpoolplein.nl geeft praktische informatie over locaties van carpoolpleinen in Nederland. Op de site kan via plattegronden of satellietbeelden tot straatniveau worden ingezoomd op de carpoollocaties. Het digitale bestand kan eenvoudig op navigatiesystemen worden overgezet. De website biedt hiernaast actuele informatie en dienstverlening aan voor carpoolers, zoals carpoolmatching, praktische tips (hoe plan ik een carpoolrit?) en een rekenprogramma om het voordeel te bepalen. Via de website kunnen carpoolers ook afspreken met anderen om samen te reizen.
Effect Negentien procent van de medewerkers reist voor het woon-werkverkeer met het openbaar vervoer of doet mee aan carpooling. In 2006 zijn 354 dienstreizen gemaakt met de NS-Business Card, in plaats van met de auto. Sinds de invoering van de fietsregeling in oktober 2004 heeft bijna twaalf procent van de medewerkers van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
Effect Carpoolen vermindert het aantal auto’s op de weg en bevordert daarmee de doorstroming. Beschikbare informatie over carpoolpleinen leidt tot een jaarlijkse toename van enkele honderden carpoolers. Het aantal bezoekers van de website is gestegen van gemiddeld tweehonderd naar zeshonderd unieke bezoekers per week. In de periode 11 april 2007 - 14 augustus 2007 waren er ruim elfduizend unieke bezoekers. VCC Oost
Coöperatie VGZ-IZA-TRIAS
VanAnaarBeter-Prijs 2007 47
De Schone Stad Den Haag
Draadloze werkplek langs de snelweg
Flexibiliteit in Mobiliteit
Schonere binnenstad door gecoördineerd transport.
Files mijden door in de auto bij een tankstation te werken.
Maatregelen bevorderen mobiel werken en dragen bij aan schoner milieu.
Initiatief In het noordwestelijk deel van de Haagse binnenstad zijn spelregels opgesteld en afspraken gemaakt om het laden en lossen bij winkels te stroomlijnen. De opstoppingen van vrachtwagens zorgden tijdens de ochtendspits voor veel overlast. Spelregels voor vrachtrijders (bijvoorbeeld: achter elkaar parkeren in plaats van naast elkaar) en voor de winkeliers (bijvoorbeeld: borden pas na venstertijden buiten plaatsen) zijn ingevoerd. In combinatie met de afspraken over de bundeling van leveringen en het meenemen van afval door dezelfde transporteur zorgt dit voor een schonere binnenstad die beter bereikbaar is.
Initiatief Parkeerplaatsen op strategische plekken langs de snelweg waar automobilisten in hun auto draadloos kunnen werken. De parkeerplaatsen zijn te herkennen aan een speciaal ontworpen parkeerbord. Op deze plekken kan een internetverbinding tot standkomen via bijvoorbeeld HotSpots of met de Mobiel Internet Kaart van KPN. De lancering van de pilot, twee parkeerplaatsen voor mobiel draadloos werken, vond plaats bij het Total-tankstation Aurora aan de A4. In de toekomst moeten er meer van deze plekken komen op locaties waar zich veel filevorming voordoet.
Effect Door de maatregelen is onder meer de doorstroming in de binnenstad en het straatbeeld verbeterd. Minimaal zestig modezaken in de binnenstad doen mee aan een bundelingsproject waarbij tegelijkertijd het (verpakkings)afval mee terug wordt genomen. Dit betekent een reductie van ten minste tien procent van gereden kilometers en uitstoot van schadelijke stoffen. Bureau Binnenstad Den Haag
Effect Zeer regelmatig gebruik van beide parkeerplaatsen en meer dan een verdubbeling in het gebruik van de HotSpot bij het Aurora-tankstation aan de A4. Met het gebruik van deze parkeerplaatsen wordt op een efficiënte manier files vermeden en tegelijkertijd het verkeer op congestiepunten ontlast. KPN en Total
Intiatief Een scala aan faciliteiten moet medewerkers van een ICTbedrijf maximaal mobiel maken, en tegelijkertijd bijdragen aan een betere werkomgeving en een schoner milieu. De regelingen die dit bevorderen betreffen onder meer een NS-Business Card voor leaserijders en vergoeding van openbaar vervoer voor medewerkers zonder auto. Door flexibele werktijden en flexibiliteit op de werkplaats kunnen medewerkers spitsuren op de weg ontlopen. Faciliteiten als tele- en videoconferencing maken samenwerking op afstand productiever en bekorten de reistijden. Effect In 2006 werden van de ruim 3500 beschikbare NS- Business Cards per maand 464 kaarten gebruikt - waarbij de leaseauto aan de kant bleef staan. Maandelijks werden er gemiddeld ruim 304.000 kilometer (2810 reizen) per trein afgelegd. Dit gemiddelde is in het eerste kwartaal van 2007 opgelopen tot bijna 330.000 kilometer. Gemiddeld wordt zeven uur per maand besteed aan videoconferencing en worden ruim vierhonderd calls (twintig per dag) gemaakt, met gemiddeld vier deelnemers. Capgemini Nederland BV
48 VanAnaarBeter-Prijs 2007
OV stimuleren voor woon-werk- en zakelijk verkeer Bewuste keuze CliniClowns voor vestigingsplaats bij treinstation. Initiatief CliniClowns kiest in maart 2005 bewust voor een pand dichtbij NS-station Amersfoort. Veel medewerkers die de twintig minuten loopafstand van het station naar het oude pand te groot vonden, kiezen nu wél voor de trein. Medewerkers kunnen gebruikmaken van een van de vier gesponsorde leaseauto´s, als het openbaar vervoer geen optie is. De noodzaak om met de privé-auto naar het werk te komen is hiermee komen te vervallen. Gebruik van de privé-auto is alleen toegestaan als er geen leaseauto beschikbaar is of als de praktijk daartoe noopt. CliniClowns wijst bezoekers op de gunstige ligging van het kantoor nabij het station, met als gevolg dat ook zij vaker voor de trein kiezen. Effect Na twee jaar is gebleken dat de keuze voor een nieuw pand in de buurt van openbaar vervoer lonend is: de kosten voor zakelijk verkeer en parkeren zijn afgenomen. Steeds meer medewerkers en bezoekers maken vaker gebruik van het openbaar vervoer. Stichting CliniClowns Nederland
VanAnaarBeter-Prijs 2007 49
Project Bereikbaarheid
RegioRegie Noord-Holland
Terugdringen van autogebruik
Intakegesprekken op locatie en andere maatregelen beperken autokilometers.
Regionale afstemming van wegwerkzaamheden en evenementen.
Erasmus MC stimuleert alternatief vervoer.
Initiatief Een aanpak in vier delen om de bereikbaarheid van een opleidings- en adviesbureau te verbeteren, met name tijdens filegevoelige werkzaamheden aan de A2 bij Zaltbommel. Het bureau zal de openingstijden verruimen, een virtuele carpoolplaats inrichten op het intranet en een fietsplan invoeren waarmee medewerkers met korting een fiets kunnen aanschaffen. De meest rigoureuze maatregel betreft het organiseren van intakegesprekken bij de klant in de buurt. Cursisten en trainers hoeven in de toekomst niet meer naar het kantoor in Zaltbommel te reizen. Ook voor de trainingen en opleidingen is het streven om deelnemers zo weinig mogelijk kilometers te laten maken.
Initiatief Sinds 2004 zorgt RegioRegie voor de afstemming van wegwerkzaamheden en evenementen tussen weg- beheerders onderling én andere betrokkenen, zoals het bedrijfsleven, hulpdiensten, openbaar vervoer en de transportsector. Na bekendmaking van elkaars werkzaamheden worden de effecten met een verkeersmodel doorgerekend. Bij overschrijding van de acceptatiegrens van ‘tien minuten vertraging’ wordt de (wijze van) uitvoering van de werkzaamheden aangepast. Als dat (politiek) onhaalbaar is, geeft de voorzitter van de regiegroep een ‘zwaarwegend advies met opschortende werking’ aan het bestuur. Uniek is dat de regiegroep ook beslissingen neemt over de grenzen van de wegbeheerders heen. De werkzaamheden op rijks- en provinciale wegen worden bekend gemaakt op www.nhbereikbaar.nl.
Effect Zevenhonderdvijftig medewerkers gaan direct profiteren van de maatregelen. Jaarlijks reizen elfduizend personen voor een intakegesprek naar Zaltbommel. Naar verwachting zullen in de nieuwe situatie achttienhonderd van deze gesprekken telefonisch gevoerd worden en de rest in de buurt van de klant, verspreid over het land. Schouten & Nelissen Groep
Initiatief Het vervoersbeleid van het Erasmus MC maakt individueel autogebruik voor medewerkers onaantrekkelijk. De personeelsleden ontvangen geen reiskostenvergoeding als zij met de auto naar het ziekenhuis komen. Ze krijgen wel een ‘Individueel Reis Budget’ als zij kiezen voor alternatief vervoer: lopend of met de carpool, openbaar vervoer, fiets, brommer, scooter of motorfiets. Het reisbudget komt neer op een maandelijkse vergoeding voor reiskosten gebaseerd op reisafstand en aantal werkdagen. Effect Het autogebruik is sinds 2004 teruggebracht met veertig procent, waardoor het verkeer rondom het Erasmus MC beter is gereguleerd en de wachttijden voor de parkeer- garage sterk zijn gedaald. Erasmus MC
Effect Vanwege de bestuurlijke dekking en het te behalen voordeel voor alle partijen blijkt het RegioRegie succesvol. De effecten van wegwerkzaamheden en evenementen op de regionale doorstroming en bereikbaarheid blijven binnen de acceptatiegrens. De regiegroep zorgt niet alleen voor communicatie over de knelpunten, maar ook voor de aanpak ervan. Een voorbeeld is het uitvoeren van tien projecten tegelijkertijd in 2006 tijdens de afsluiting van de N244, de verbinding van Purmerend naar Alkmaar. In 2007 en 2008 moet RegioRegie in de zes regio’s van Noord-Holland worden ingevoerd. RegioRegie bepaalt dan voor het gehele gebied waar en wanneer er wegwerkzaamheden en evenementen plaatsvinden. Provincie Noord-Holland
50 VanAnaarBeter-Prijs 2007
VanAnaarBeter-Prijs 2007 51
Categorie Openbaar/Collectief Vervoer VanAnaarBeter-Prijs 2007
Beachline 26
Giant Company Cab
In de zomer voor een euro met de bus naar Kijkduin.
Besloten busdienst voor het personeel.
Initiatief Kijkduin trekt in de zomer veel extra mensen, onder meer door het strand en de horeca. De toevoerwegen kunnen op zonnige dagen het verkeer nauwelijks aan. HTM verdubbelt daarom in de zomermaanden het aantal ritten van lijn 26 tussen Voorburg Station en Beach Resort Kijkduin. Lijn 26 is in juni, juli en augustus omgedoopt tot ‘Beachline 26’. Reizigers kunnen voor slechts 1 euro van of naar Kijkduin, ongeacht bij welke halte van bus 26 zij instappen. Om deze actie te ondersteunen krijgen de reizigers in de zomermaand juli een leuke attentie op vertoon van hun beachkaartje.
Initiatief Fietsenfabrikant Giant heeft een besloten busdienst ingesteld omdat er geen openbaar vervoer bestond naar het afgelegen bedrijventerrein in Lelystad. Voor Connexxion bleek deze route niet rendabel en voor bedrijven in de omgeving was een samenwerking niet haalbaar. Met de invoering van de ‘Giant Company Cab’ in 1998 is de bereikbaarheid geen probleem meer. Alle medewerkers kunnen gratis van de besloten busdienst gebruik maken. De bussen rijden volgens een vaste route op vaste tijden van en naar Lelystad, afgestemd op de werktijden.
Effect Door de inzet van Beachline 26 rijden er minder auto’s naar Kijkduin. In de zomer van 2005 werden in totaal 12.800 Beachlinekaartjes verkocht, naast de 2/3-strippenkaartjes waarvan er ongeveer net zoveel verkocht werden als in 2004. Het aantal reizigers tijdens de actieperiode steeg met veertien procent ten opzichte van 2004.
Effect Iedere werkdag maken ongeveer veertig medewerkers gebruik van de bus. Dat werkt kostenbesparend, vermindert het aantal auto’s op weg naar het bedrijf, verhoogt het reiscomfort van het personeel (niet door weer en wind) en verhoogt de sociale veiligheid (niet in het donker op een afgelegen bedrijventerrein).
HTM Personenvervoer NV
Het personeel ziet de busdienst inmiddels als een goede secundaire arbeidsvoorwaarde. Bijkomend effect is dat de werknemers op tijd komen zodat de productie op tijd kan beginnen. Giant Europe BV
VanAnaarBeter-Prijs 2007 53
Personeelsbussen
Toerbus tussen verschillende publiekstrekkers
Veiligheid en flexibiliteit met besloten busdienst
Walibi World zet bussen in voor het vervoer van personeel.
Toeristen gebruiken de bus in plaats van de auto.
Combinatie van besloten én openbaar vervoer zorgt voor veilige mobiliteit van werknemers.
Initiatief Walibi World zet bussen in voor het vervoer van personeel van Zwolle-Kampen-Dronten, Lelystad en Harderwijk naar het bedrijfsterrein in Biddinghuizen. Op vertoon van hun personeelspas kunnen alle medewerkers gebruikmaken van deze regeling. De bussen rijden ’s ochtends twee keer heen en ’s middags één keer terug, conform de vaste werktijden van de meeste werknemers. Personeelsleden die eerder vrij zijn of later beginnen zijn aangewezen op het reguliere openbaar vervoer. De personeelsbussen rijden gedurende de openingsperiode van het park: elk jaar tussen april en oktober. Effect Het personeel maakt veelvuldig gebruikt van de bussen. Zo rijden er tientallen auto’s minder per dag naar Walibi World en is de (enige) toegangsweg naar het park minder druk. Dit is bijzonder prettig voor de bezoekers. Walibi World zal dit vervoersbeleid in 2008 voortzetten. Walibi World BV
Initiatief Een toeristische vervoersdienst, bedacht en betaald door recreatieondernemers, gemeenten en het OV-bureau Groningen Drenthe. De dienst brengt gasten van verblijfsaccommodaties naar attracties in de omgeving, zonder parkeerproblemen en opstoppingen. De goede ervaringen in Zuidwest- en Zuidoost Drenthe hebben geleid tot de introductie van de ToerBus in Drenthe en Groningen. De ToerBus verbindt zevenentwintig accommodaties (waaronder Dierenpark Emmen en Zeehondencrèche Pieterburen) met zevenentwintig attracties en bezienswaardigheden. De accommodaties, vooral campings, bungalowparken en een enkel hotel, zijn normaliter niet of nauwelijks bereikbaar met het openbaar vervoer. Effect Met de TourBus bereiken in de vakantieperiodes duizenden toeristen en inwoners diverse attracties en bezienswaardigheden op een gezellige en gemakkelijke manier. Steeds vaker gebruiken toeristen de ToerBus in plaats van de auto voor hun bezoek aan een attractie. De ‘toeristische’ bereikbaarheid is hiermee in de vakantieperiodes enorm vergroot.
Initiatief Pantar Amsterdam introduceerde voor haar personeel een slimme combinatie van besloten én openbaar vervoer. De nieuwe locatie van Pantar, op een afgelegen bedrijventerrein, is niet bereikbaar met het openbaar vervoer. Bij Panter werken onder meer mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Deze medewerkers moeten op een veilige manier op de afgelegen locatie zien te komen. De oplossing: zij reizen met hun OV-abonnement naar een centraal punt, waar een bus van een besloten dienst ze opwacht om ze naar de werkplek te brengen. Effect De medewerkers van Pantar kunnen door de besloten busdienst ‘zelfstandig’ gebruik blijven maken van het openbaar vervoer. De bereikbaarheid, veiligheid en betrouwbaarheid zijn gegarandeerd. Deze manier van reizen kent een hoge mate van flexibiliteit, ook bij afwijkende arbeidstijden. Het project is in mei 2006 succesvol gestart en is nu voor het tweede jaar operationeel. Het ‘besloten reizen’ wordt ook ingezet bij een nieuw project waar medewerkers worden gedetacheerd. Pantar Amsterdam
OV-bureau Groningen Drenthe
54 VanAnaarBeter-Prijs 2007
VanAnaarBeter-Prijs 2007 55
Categorie Reisinformatie/Communicatietechnologie VanAnaarBeter-Prijs 2007
9292 Bereikbaarheidspakket
Grafische File-informatie
Zakelijke producten voor een verantwoord vervoersbeleid.
Website geeft overzicht van filelocaties door middel van grafieken in heden en verleden.
Initiatief REISinformatiegroep biedt een combinatie van producten en diensten om de bereikbaarheid van bedrijven te verbeteren. Het pakket bestaat uit een bereikbaarheidsscan, een routeplanner die openbaar vervoer, auto en de combinatie ervan vergelijkt en een vertrekwijzer met de dienstregeling van openbaar vervoer op de bedrijfslocatie. Organisaties kunnen hiermee tot een meer verantwoord vervoersbeleid komen. Zo kunnen zij medewerkers en bezoekers stimuleren met het openbaar vervoer te reizen of buiten de spits de weg op te gaan. In het vestigingsbeleid kan rekening gehouden worden met de bereikbaarheid per openbaar vervoer. Effect REISinformatiegroep biedt vanaf september 2007 het bereikbaarheidspakket aan organisaties met meer dan honderd medewerkers aan. Na ongeveer vier maanden wordt aan de hand van verkoopcijfers, gebruik, waardering, verwachtingen en resultaten, de verdere ontwikkeling van het pakket bekeken.
Initiatief De website www.traffic2graphics.nl biedt een overzicht van alle filelocaties met hun lengteverloop in grafiekvorm, op basis van Googlemaps mashup. De grafieken geven niet alleen de actuele filelengtes weer, maar ook die in het verleden en de gemiddelden ervan. Bezoekers kunnen file-informatie opzoeken door op wegnummer, dag van de week en/of weeknummer. Met deze informatie kunnen automobilisten het optimale tijdstip van vertrek bepalen. De website geeft hiernaast een overzicht van de verkeersknooppunten en publiceert dagelijks de ‘filedag top 10’ van de langste files. Effect De website telt dagelijks enkele bezoekers, die mede aan de hand van de geboden informatie hun vertrektijd bepalen. Dit leidt tot een betere spreiding van verkeer op de weg, waardoor de gemiddelde lengte van files kan verminderen. Traffic2graphics
REISinformatiegroep
VanAnaarBeter-Prijs 2007 57
Local Traffic Control
Routeplanner.9292ov.nl
Slim Reizen
Traphic.nl
Wegbeheerders reguleren verkeerstromen met digitaal informatiesysteem.
Bewuste keuze door reistijdvergelijking tussen auto en openbaar vervoer.
Website geeft praktische informatie over en inzicht in mobiliteitsvraagstukken.
Website beïnvloedt het mobiliteitsgedrag van reizigers.
Inititiatief Wegbeheerders kunnen met het softwareprogramma Local Traffic Control in real time (geplande) verstoringen van het verkeer op elkaar afstemmen en reguleren, zoals wegwerkzaamheden, evenementen en omleidingsroutes. Alle gebruikers van LTC hebben inzicht in elkaars planning en in de actuele status van wegwerkzaamheden, wat een uniform overzicht biedt van alle ingevoerde werken in Nederland. De informatie kan (automatisch) worden doorgegeven aan hulpdiensten, openbaar vervoerbedrijven, websites en routeplanners. De koppeling met de Werkenplanning en Meldwerk van Rijkswaterstaat in 2007 zorgt voor een betere afstemming van de werkzaamheden van Rijkswaterstaat met bijzondere evenementen en grote infrastructurele projecten van provincies en gemeenten.
Initiatief De website www.routeplanner.9292ov.nl maakt een overzichtelijke vergelijking van reistijden per auto, openbaar vervoer en de combinatie hiervan via een P+R locatie. In de vergelijking worden de actuele dienstregelingen van alle openbaar vervoerbedrijven meegenomen en de mogelijke vertraging op basis van de fileverwachting. Het betreft de tweede fase van een uitgebreide pilot onder het Nederlandse publiek.
Initiatief De website www.slimreizen.nl deelt ervaringen en kennis uit de dagelijkse praktijk van verkeer en vervoer. De site geeft inzicht in welke oplossingen mogelijk zijn voor mobiliteits- en bereikbaarheidsproblemen van organisaties en bedrijven. Geen moeilijke adviesrapporten, maar praktische handvaten om problemen op te lossen. Werkgevers kunnen op de website zoeken op cases die overeenkomen met die van hen of op een maatregel die men al voor ogen heeft. Zo kunnen maatregelen ter bevordering van bereikbaarheid en mobiliteit en verlaging van kosten naar goed voorbeeld worden ingevoerd. Het betreft onder meer cases over parkeren, carpoolen, vanpoolen, telewerken, fietsen en openbaar vervoer.
Effect Ruim tweehonderd wegbeheerders werken al dan niet oriënterend met Local Trafic Control. Bij wegwerkzaamheden worden omleidingsroutes beter gevolgd en wegen beter benut, wat leidt tot minder files en een verbeterde doorstroming. De webbased applicatie wordt op korte termijn uitgebreid met nieuwe toepassingen en internationaal uitgerold. Falkplan-Andes
Effect De routeplanner geeft op dit moment ongeveer vijftienhonderd adviezen per dag. Een enquête geeft aan dat gebruikers bereid zijn om van vervoermiddel te wisselen als dat interessant is. Uit ander onderzoek is gebleken dat de planner een verschuiving van één procent van auto naar openbaar vervoer kan bewerkstelligen. REISinformatiegroep
Effect De site geeft op dit moment inzicht in dertig praktijkcases en informatie over maatregelen, alsmede feiten en cijfers. Een van de praktijkcases betreft telewerken bij KPN, wat een berekende besparing opleverde van zes miljoen euro, 137.000 uur reistijd, tien miljoen autokilometer en 1,4 kiloton CO2-uitstoot. VM2
Initiatief Om het vervoersgedrag van personeelsleden te veranderen ontwikkelde Vialis in 2005 een website met actuele informatie over het openbaar vervoer en het verkeer op de weg. Wegens succes is de website daarna geïntroduceerd bij de zusterbedrijven VolkerWessels en vervolgens opengesteld voor het grote publiek. De gratis website www.traphic.nl geeft real-time verkeersen treininformatie, zoals actuele vertrektijden. Vialis wil hiermee automobilisten informeren over andere routes, en ze bewust maken van alternatieven en de mogelijkheid de reis uit te stellen. De website is ook te bereiken via de mobiele diensten van Vodafone, Orange en Telfort. Effect De website telt meer dan 500.000 bezoekers per maand. Eind 2007 zal dit naar verwachting zijn gestegen tot 650.000 bezoekers per maand. De website blijkt met name te worden gebruikt om files te mijden door reizen uit te stellen of andere routes te kiezen. OV-reizigers geven aan de actuele OV-informatie handig te vinden om in te schatten of ze een overstap halen en om te zien hoe laat ze op hun eindbestemming zijn. In de toekomst wil Vialis de reiziger vooraf inzicht geven in de verwachtte reistijd gerelateerd aan kosten en milieu- effecten. Vialis
58 VanAnaarBeter-Prijs 2007
VanAnaarBeter-Prijs 2007 59
Website werkdichterbijhuis.nl Vermindering woon-werkverkeer door banenruil. Initiatief Filerijders kunnen zich via www.werkdichterbijhuis.nl vrijblijvend opgeven om na te gaan of een banenruil mogelijk is, zodat ze dichter bij huis kunnen werken. Na opgave van functie, wenselijke en huidige werklocatie, meldt de database of er geschikte kandidaten zijn. Contact met een andere deelnemer kan alleen wanneer beiden daartoe toestemming geven. Als extra service worden ook vacatures zichtbaar die exact aan de wensen van de deelnemer voldoen. Effect De website ontving enkele duizenden aanmeldingen sinds september 2006. Het aantal matches voor een potentiële banenruil bedraagt ongeveer tien procent. De website biedt een aanbod van 20.000 á 35.000 vacatures door samenwerking met vier andere aanbieders van vacatures. Adapt BV
De VanAnaarBeter-Prijs 2007: een bronzen beeld dat mobiliteit verbeeldt, ontworpen door Peter Jansen uit Nijmegen. 60 VanAnaarBeter-Prijs 2007
Aanpak van files op korte termijn
Meer informatie
Een moderne samenleving en mobiliteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met de Nota Mobiliteit ligt er een gedegen plan om de bereikbaarheid op de langere termijn (2020) te verzekeren. Op de korte termijn zijn er echter enkele ontwikkelingen waardoor de aanpak van files in het gedrang komt.
Voor meer informatie over de verschillende projecten kunt u contact opnemen met de Projectorganisatie FileProof op telefoonnummer 010 - 282 59 49 of
[email protected] Meer informatie kunt u vinden op www.vananaarbeter.nl onder filevermindering.
Zo leidt de problematiek rond luchtkwaliteit tot vertraging in de uitvoering van het bouwprogramma (ZSM en MIT). Ook maakt Rijkswaterstaat sinds 2006 een inhaalslag in het Groot Onderhoud. Bovendien wordt ‘Anders betalen voor mobiliteit’ pas na 2011 praktijk. Daarom haalt het Ministerie van Verkeer en Waterstaat tot en met 2008 alles uit de kast om met creatieve oplossingen toch duidelijke resultaten te boeken in de vermindering van files. Dat doet het Ministerie samen met stakeholders en andere overheden. In het eerste kwartaal van 2006 hebben medewerkers van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, op verzoek van de Minister, nagedacht over nieuwe mogelijkheden om files met relatief eenvoudige oplossingen op de korte termijn te verminderen. Ook decentrale overheden, burgers, bedrijfsleven, belangenorganisaties en kennisinstituten hebben tal van ideeën aangeleverd. De bijna drieduizend ideeën zijn door externe deskundigen beoordeeld op haalbaarheid. Dat heeft geresulteerd in een ministeriebreed programma met circa veertig projecten voor een korte termijnaanpak van de files. De veertig geselecteerde ideeën bestaan uit drie categorieën: aanpak van de reguliere (alledaagse) files, aanpak van niet-alledaagse files (ongevallen, werk in uitvoering) en verleiden tot anders denken/doen. De VanAnaarBeter-Prijs is één van die veertig ideeën en valt in de laatstgenoemde categorie. Aanpak van files op korte termijn. VanAnaarBeter-Prijs 2007 63
Bronvermelding De tekst over de vierenveertig geaccepteerde initiatieven is gebaseerd op informatie die de inzenders naar de organisatie van de VanAnaarBeter-Prijs 2007 hebben gestuurd.
Colofon Uitgave Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Projectorganisatie FileProof Fotografie Annet Delfgaauw, Rotterdam Vormgeving en productie H.U.M. Communicatie & Grafische Vormgeving, Rotterdam November 2007
64 VanAnaarBeter-Prijs 2007