Van de tweejarigen zit het merendeel op een VVE-speelzaal, bij de driejarigen zit het grootste deel op een niet-vve-speelzaal (zie figuur 1)

1

Deelname van peuters aan voorschoolse educatie

In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van de deelname van Leidse peuters aan VVE (voor- en vroegschoolse educatie). In Leiden wordt in het kader van de voor- en vroegschoolse educatie onder andere gewerkt met de taalstimuleringsprogramma’s PeuterTaal en Piramide. De programma’s PeuterTaal, Piramide of beide programma’s worden ingezet op 8 van de 23 peuterspeelzalen van de Stichting Peuterspeelzalen Leiden (SPL), op peuterspeelzaal Pippeloentje van de Stichting Woonwagenwerk Leiden en op de kindercentra Sindbad, Grote en Kleine Beer1 van B4Kids. 1.1

Peuters op VVE- en niet-VVE-speelzalen

Op 1 januari 2008 waren er 2402 twee- en driejarige peuters in Leiden2. Een deel van deze peuters bezoekt een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf, een ander deel gaat zonder vorm van voorschoolse opvang op vierjarige leeftijd naar de basisschool. Van deze 2402 Leidse peuters zaten op 1 januari 2008 848 peuters op een SPLspeelzaal, 27 peuters op Pippeloentje en 33 peuters op Sindbad. Deze 908 peuters vormen 38% van alle Leidse peuters. Dit percentage is gelijk aan het percentage op 1 januari 2007. Bij de tweejarigen betrof het 19% van alle Leidse tweejarigen; bij de driejarigen 56% van alle Leidse driejarigen. Van de in totaal 908 peuters die op 1 januari 2008 een SPL-speelzaal, Pippeloentje of Sindbad bezochten, zaten 390 peuters op een VVE-speelzaal en 518 op een niet VVEspeelzaal. Van de tweejarigen zit het merendeel op een VVE-speelzaal, bij de driejarigen zit het grootste deel op een niet-VVE-speelzaal (zie figuur 1). Figuur 1. Verdeling twee- en driejarige peuters over VVE- en niet-VVE-speelzalen op 1 januari 2008 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2-jarigen 91

427

VVE

138

252

Bron: SPL, Pippeloentje, Sindbad 2008

1 2

3-jarigen

niet VVE

Vanaf 1 januari 2008 op de Grote en Kleine Beer Bron: Bureau Onderzoek en Statistiek (BOA), gemeente Leiden

Ook vorig jaar zat het merendeel van de tweejarigen op een VVE-speelzaal en het merendeel van de driejarigen op een niet-VVEspeelzaal, maar de verhoudingen zijn iets gewijzigd. Vorig jaar ging 83% van alle 2-jarige peuters die een speelzaal bezochten naar een VVE-speelzaal, dit jaar is dat 60%. Bij de 3-jarigen is dit percentage van 31% in 2007 opgelopen naar 37% in 2008. 1.2

Gewichten peuters

Met ingang van 1 september 2006 is een nieuwe gewichtenregeling van kracht geworden, waarbij de factor etniciteit geen rol meer speelt en het gewicht louter bepaald wordt op basis van de opleiding van de ouders. Naast de gewichten 0,3 en 1,2 kent men bij de peuters ook de zogenaamde sterretjeskinderen (in het vervolg aangeduid als *-kind). Dit zijn kinderen met een zwak taalniveau, op grond van de opleiding van hun ouders komen zij echter niet voor een gewicht in aanmerking. Het taalniveau wordt door een logopediste vastgesteld. 1.2.1 Gewichtenpeuters op 1 januari 2008 Van de peuters op de SPL-peuterspeelzalen, Pippeloentje of Sindbad op 1 januari 2008 heeft 26% een gewicht (n=236). Daarnaast zijn er nog 65 kinderen (7%) met een sterretje. Op de niet-VVE-speelzalen heeft 8% van de kinderen een gewicht en 4% een sterretje, op de VVE-speelzalen liggen deze percentages, zoals te verwachten, beduidend hoger; nl. 49% heeft een gewicht en 11% een sterretje. In figuur 2 is te zien dat met name van de kinderen met een gewicht van 1,2 het overgrote deel (93%) op VVE-speelzalen zit. Figuur 2. Gewichtenpeuters op VVE- en niet-VVE-speelzalen op 1 januari 2008 100% niet VVE

90%

VVE 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

0

0,3

1,2

*kind

niet VVE

454

VVE

153

32

11

21

47

146

44


Tot zover de gegevens van alle speelzalen. Het vervolg van dit hoofdstuk gaat uitsluitend over de peuters op VVE-speelzalen.

1.2.2

Etniciteit van peuters op VVE-speelzalen

Het merendeel van de peuters op VVE-speelzalen heeft een allochtone achtergrond. Van een allochtone achtergrond wordt gesproken als één van de ouders in het buitenland is geboren. In figuur 3 wordt de verdeling naar achtergrond weergegeven van de peuters die in januari 2008 op VVE-speelzalen zaten. Figuur 3. Etniciteit van peuters op VVE-speelzalen, januari 2008 onbekend 1% nederlands 25% marokkaans 37%

overig 25%

turks surinaams 10% 2%


Ongeveer 65% van de peuters op een VVE-speelzaal heeft een allochtone achtergrond, de meeste een Marokkaanse achtergrond (37%). Vorig jaar waren deze percentages 70% respectievelijk 35% Om een indicatie te krijgen van de mate waarin de diverse achtergronden van alle Leidse peuters op de VVE-speelzalen vertegenwoordigd zijn, is een vergelijking gemaakt tussen de peuters die in januari 2008 op een VVE-speelzaal zaten met alle Leidse peuters op 1 januari 2008. De vergelijking laat zien dat 34% van de allochtone Leidse peuters en 6% van de autochtone Leidse peuters op 1 januari 2008 op VVEspeelzalen zitten. Bij de Marokkaanse en Turkse kinderen liggen deze percentages rond de 60% (zie bijlage, tabel 3a). Vorig jaar lag dit percentage bij beide groepen rond 55%. 1.3

Toetsgegevens van driejarige peuters op VVE-speelzalen

Op VVE-speelzalen worden in januari en juni de Cito-peutertoetsen afgenomen. Naast een observatielijst zijn er de toetsen Taal, Ordenen en Ruimte. De toetsen bestaan steeds uit twee delen: - deel 1 bevat receptieve opdrachten; de kinderen moeten iets aanwijzen; - deel 2 bevat naast receptieve ook productieve opdrachten: de kinderen moeten zelf iets benoemen. De jongste peuters (3 t/m 3,4 jaar) maken alleen deel 1, de oudere peuters deel 1 en 2. De scores worden onderverdeeld in 5 categorieën (A t/m E). De niveaus A t/m C gelden als voldoende. Om verschillende redenen (ziekte, niet toetsbaar zijn e.d.) zijn niet van

alle driejarige peuters toetsgegevens beschikbaar. Bij elke toets staat vermeld om hoeveel getoetste peuters het gaat. In de paragrafen 1.3.1 tot en met 1.3.4. worden, net als voorgaande jaren, de toetsresultaten van de jongste en oudste peuters gezamenlijk weergegeven. In juni zijn ook de resultaten van 13 peuters van de kinderdagverblijven Grote en Kleine Beer meegenomen3. Vanaf januari 2008 wordt op deze kinderdagverblijven ook het VVE-programma aangeboden. Deze peuters zijn dit jaar voor het eerst getoetst. Bij de bespreking van de resultaten in juni worden steeds twee percentages vermeld nl. die van alle peuters (dus inclusief de Grote en Kleine Beer) en die van alleen de peuters van de SPL-speelzalen, Pippeloentje en Sindbad, omdat deze de afgelopen jaren in de monitor waren opgenomen. 1.3.1

Taal

Figuur 4. Toets Taal voor peuters, januari 2008 en juni 2008 100% 90%

E; 19%

E; 19%

80% 70%

D; 21%

D; 28%

60% 50%

C; 25% C; 20%

40% 30%

B; 14%

B; 13%

A; 21%

A; 20%

januari (n=183)

juni (n=202)

20% 10% 0%

Bron: SPL, Pippeloentje, Sindbad, Grote en Kleine Beer 2008

In januari 2008 scoort 59,6% van de peuters voldoende op de taaltoets. Dit is hoger dan in voorgaande jaren, het hoogste percentage tot nu toe zagen we in juni 2007, nl. 55,2%. In juni 2008 is dit percentage gedaald naar 53%4 resp. 55%5. De wijziging zit vooral in de verhouding C- en D-scores. 1.3.2. Ruimte en Tijd Figuur 5. Ruimte en Tijd voor peuters, januari 2008 en juni 2008

3

7 jongste peuters en 6 oudste peuters inclusief Grote en Kleine Beer 5 exclusief Grote en Kleien Beer 4

100% 90%

E; 25%

E; 22%

D; 18%

D; 24%

80% 70% 60% 50%

C; 19%

C; 19%

40% 30%

B; 13% B; 19%

20% 10%

A; 24% A; 15%

0% januari (n=195)

juni (n=201)


In januari 2008 scoort 56,4% voldoende op de toets Ruimte en Tijd, in juni 2008 ligt dit lager, namelijk 52,3% resp. 55%. De wijziging treedt hier vooral in de verhouding bij de A-, B- en D-scores. Beide percentages liggen lager dan de percentages voldoende scores vorig jaar. Dit percentage was het hoogst in juni 2007, nl. 57,5%, maar wel beduidend hoger dan in 2005 en 2006, toen het hoogste percentage voldoende scores 47% was. 1.3.2

Ordenen

Figuur 6. Ordenen voor peuters, januari 2008 en juni 2008 100% E; 8%

E; 9%

D; 14%

D; 15%

C; 32%

C; 26%

90% 80% 70% 60% 50% 40%

B; 18%

B; 23%

30% 20% A; 28%

A; 27%

januari (n=182)

juni (n=199)

10% 0%


In januari 2008 scoort 78,6% van de peuters voldoende op de toets Ordenen, en is daarmee nagenoeg gelijk aan het percentage in juni 2007 (78,9%). In juni 2008 zien we een afname van het percentage voldoende scores naar 76,4% resp. 77,8%. 1.3.3

Observatie (gedrag en sociaal-emotionele ontwikkeling)

Figuur 7. Observatielijst voor peuters, januari 2008 en juni 2008

100% 90% 80%

E; 14%

E; 16%

D; 15% D; 22%

70% 60% C; 35% 50%

C; 27%

40% 30% B; 22%

B; 23%

20% 10%

A; 14%

A; 12%

januari( n=203)

juni(n=205)

0%


In januari 2008 scoort 70,9% voldoende op de Observatielijst; dit percentage ligt daarmee hoger dan in 2007, toen dit in januari 63,3% was en in juni (64,9%). In juni 2008 ligt dit percentage met 60,2%6 echter lager dan in juni 2007. 2.3.5. Vergelijking toetsresultaten van de jongste en oudste peuters In bovenstaande resultaten valt op dat bij alle toetsen de scores in januari hoger liggen dan in juni. Omdat de peuters in januari en juni getoetst worden is tot nu toe in de rapportages steeds een vergelijking tussen die 2 meetmomenten gemaakt. De samenstelling van de groep getoetste peuters verschilt echter bij beide afnamen. De groep, die in juni getoetst is, omvat slechts ten dele dezelfde peuters als bij de toetsafname in januari. Er zijn in de tussentijd nieuwe peuters bijgekomen en een aantal peuters is inmiddels van de peuterspeelzaal af. Als we beide groepen vergelijken wat betreft de kenmerken etniciteit en gewicht zien we dat de groep in juni in verhouding meer kinderen met een allochtone achtergrond omvat dan de groep in januari (78% in juni, 73% in januari); wat betreft gewicht zien we eenzelfde beeld, de groep in juni omvat meer gewichtenkinderen dan de groep in januari (68% in juni, 63% in januari). Met name het aandeel sterretjes-kinderen is in juni een stuk hoger (in januari 13 % in juni 21%) Omdat de bovenste leeftijdsgrens bij de jongste peuters bij 3 jaar en 4 maanden ligt zal met name de groep jongste peuters in juni een andere samenstelling kennen dan in januari 2008. De groep oudste peuters in juni 2008 kent wel overlap met de groep uit januari; deze groep in juni omvat immers voor een deel peuters die in januari 2008 als jongste peuter zijn getoetst, naast een groep peuters die in januari 2008 als oudste peuter zijn getoetst. Daarnaast is er een deel nieuwe peuters Om een genuanceerder beeld te krijgen van de afname in voldoende scores, zijn de resultaten van zowel januari als juni onderscheiden in de resultaten van de groep jongste7 en van de groep oudste peuters (zie figuur 7a).

6 7

Van Grote en Kleine Beer zijn geen gegevens van de observatielijst ontvangen. Van de Grote en kleine Beer zaten in juni 7 peuters bij de jongste groep en 6 peuters bij de oudste groep.

Figuur 7a. Percentages voldoende scores, onderscheiden naar oudste en jongste peuters, januari en juni 2008 90% jongste januari jongste juni oudste januari oudste juni

80% 70% 60% 50%

40% 30% 20% 10% 0% taal

ruimte

ordenen

observatie


Uit de grafiek komt naar voren dat zowel in januari als in juni de oudste peuters hoger scoren dan de jongste peuters bij Taal, Ordenen en Observatie. Het percentage voldoende scores is bij de oudste peuters in januari en juni nagenoeg gelijk, met uitzondering van het percentage bij Taal, dat in juni lager ligt. Bij de jongste peuters ligt op alle toetsen het percentage voldoende scores in juni lager dan in januari. 1.4

Toetsgegevens peuters juni 2008, onderscheiden naar gewicht

Nagegaan is hoe de scoreverdeling is voor de drie gewichtsgroepen. In onderstaande figuur worden de percentages voldoende scores (A, B of C) weergegeven8. Figuur 8. Percentage voldoende scores juni 2008, naar gewicht 100% 90%

0

*-kind

0,3

1,2

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% taal

ruimte

ordenen

observatie

Bron: SPL, Pippeloentje, Sindbad 2008 8

Het gaat om de scores van 200 peuters bij Taal, 199 bij Ruimte en Tijd, 198 bij Ordenen en 204 peuters bij Observatie. Zie tabel 8 in bijlage 1.

De kinderen zonder gewicht hebben, zoals te verwachten, als groep het hoogste percentage voldoende scores bij alle toetsen. Dit is een belangrijk verschil met vorig jaar toen de groep met gewicht 0,3 op alle toetsen hoger scoorde dan de groep kinderen zonder gewicht. Een mogelijke verklaring lag toen in het feit dat de groep kinderen zonder gewicht in 2007 ook een flink aantal kinderen omvatte die met de oude gewichtenregeling een gewicht zouden hebben gehad. Het betrof daarbij de kinderen met een allochtone achtergrond, waarvan de opleiding van de ouders te hoog is om binnen de nieuwe gewichtenregeling te vallen. In 2008 vormen deze kinderen een belangrijk deel van de groep *-kinderen. 1.5 Uitstroom van peuters in schooljaar 2007-2008 In het schooljaar 2007-2008 zijn in totaal 208 peuters uit de VVE-speelzalen uitgestroomd. Een aantal ging naar een andere speelzaal of kinderdagverblijf, een deel is verhuisd en 183 peuters gingen naar de basisschool. Van deze 183 peuters ging 60% naar een VVE-school; 68% van de kinderen met een gewicht en 46% van de kinderen zonder gewicht. In onderstaande figuur wordt weergegeven hoe groot de percentages waren bij de afzonderlijke gewichten9. Figuur 9. Uitstroom van peuters naar VVE-scholen, onderscheiden naar gewicht. 35 31

naar VVE-School

30 26

25 25 21 20

15

10 7 5

0 0 (n=53)

0,25 (n=9)

0,9 (n=41)

0,3 (n=26)

1,2 (n=49)


Uit de figuur komt duidelijk naar voren dat een groot deel van de kinderen met een oud gewicht (0,25 of 0,9) naar VVE-scholen doorstroomt. Bij kinderen met een nieuw gewicht van 0,3 is dit deel relatief nog hoger, bij kinderen met een gewicht van 1,2 ligt dit lager.

9

Een deel (54) van deze kinderen heeft nog een oud gewicht, omdat zij voor 1 september 2006 op de peuterspeelzaal kwamen.

Van de tweejarigen zit het merendeel op een VVE-speelzaal, bij de driejarigen zit het grootste deel op een niet-vve-speelzaal (zie figuur 1)

Recommend Documents